ทำสไลด์พี่อ๊อด ที่มาและความสำคัญ

ปจั จัยทีม่ ีผลตอ่ การปฏบิ ตั ิตามแนวทางการควบคุมวัณโรค ของอาสาสมัครสาธารณสขุ ประจาหมบู่ ้าน จังหวดั พษิ ณโุ ลก Factors Affecting the Practice of TB Control Guidelines Of village health volunteers Phitsanulok Province นายภษู ติ ขันกสิกรรม รหสั นิสติ 61061871

สถานการณว์ ัณโรคท่ัวโลก องคก์ ารอนามัยโลก สาเหตุของการกลบั มาแพรร่ ะบาดของวัณโรค ไดป้ ระกาศให้วัณโรคอยู่ในภาวะฉุกเฉนิ สากล (Global emergency)  การแพรร่ ะบาดของเอดส์ และมีความจาเป็นตอ้ งแก้ไขอยา่ งเรง่ ด่วน  ความยากจน  การอพยพย้ายถิน่ ( WHO, 1994)  แรงงานเคลอ่ื นยา้ ย อุบัตกิ ารณ์ของวณั โรคทวั่ โลก (รายใหม่และกลับเปน็ ซา้ )  การละเลยของเจ้าหนา้ ทสี่ าธารณสุข สงู ถงึ 10.4 ล้านคน (140 ต่อแสนประชากร) ( WHO, 1994) มผี ูป้ ว่ ยวัณโรคเสียชวี ติ สูงถึง 1.7 ล้านคน 2 จานวนผู้ปว่ ยวณั โรคที่ตดิ เช้ือเอชไอวี 1.03 ลา้ นคน (ร้อยละ 10.00) โดยเสยี ชวี ิตปีละ 0.4 ลา้ นคน (กรมควบคมุ โรค, 2561)

สถานการณว์ ณั โรคของประเทศไทย สถานการณ์ (ปี พ.ศ.2561) ประเทศไทย เป้าหมายของ WHO 140 ต่อแสน อัตราปว่ ยรายใหม่ 156 ต่อแสน 108,000 ราย รอ้ ยละ 85.00 จานวนผู้ปว่ ยรายใหม่ 120,000 ราย 3900 ราย ร้อยละผู้ป่วยทร่ี ักษาสาเรจ็ (รักษาหาย+รักษาครบ) ร้อยละ 83.00 คาดประมาณวณั โรคดอื้ ยาหลายขนาน 2,710 ราย พ่ีออ๊ ดใส่ Ref. ตารางดว้ ยครบั !! เป้าหมายของประเทศ “ลดอัตราอบุ ัติการณข์ องวณั โรคใหเ้ หลือ 88 ต่อประชากร 100,000 คน ภายในปี พ.ศ. 2564” พ่อี ๊อดใส่ Ref. รปู ด้วยครับ !! (กรมควบคุมโรค, 2561) 3

สถานการณว์ ัณโรคของจงั หวดั พิษณโุ ลก 1200 1000 997 คน 800 881 คน เป้าหมายของประเทศ (ร้อยละ 82.50) 664 คน 722 คน 709 คน 600 400 200 ร้อยละ 48.60 รอ้ ยละ 47.70 รอ้ ยละ 58.50 ร้อยละ 58.10 ร้อยละ 65.50 0 2558 2559 2560 2561 2557 อัตราความครอบคลุมของการรกั ษา จานวนผ้ปู ว่ ย 4 (สานกั งานสาธารณสขุ จังหวดั พิษณโุ ลก, 2562)

แนวทางการควบคุมวณั โรคประเทศไทย อาสาสมัครสาธารณสุขประจาหมบู่ ้าน (อสม.) มีบทบาทสาคัญอนั เป็นปัจจยั แห่งความสาเร็จในการควบคุมวณั โรคในระดบั ชมุ ชน อสม. มบี ทบาทและหนา้ ที่ ดงั น้ี แผนยุทธศาสตรว์ ณั โรคระดับชาติ พ.ศ. 2560-2564 1. เป็นพี่เลี้ยงดูแลการรับประทานยาและการให้กาลังใจ แ ล ะ ส นั บ ส นุ น ดู แ ล ใ ห้ ผู้ ป่ ว ย รั บ ป ร ะ ท า น ย า ทุ ก ม้ื อ โ ด ย ค ร บ ถ้ ว น ยุทธศาสตร์ท่ี 2 ลดการเสยี ชวี ติ ในผู้ป่วยวณั โรค รวมท้ังสังเกตอาการไม่พึงประสงค์จากยา และบันทึกการให้ DOT เปา้ ประสงค์ เพ่ือลดอัตราตายของผู้ป่วยวัณโรคลงร้อยละ 50 ในสมุดบันทกึ ผูป้ ่วย ภายใน พ.ศ. 2564 เม่อื เทยี บกับ พ.ศ. 2557 2. เยยี่ มบ้านผูป้ ่วย 3. ใหค้ วามรทู้ ่ถี ูกตอ้ งเกยี่ วกับวัณโรคและการปอ้ งกนั วัณโรค ในการส่งเสริมการดูแลผูป้ ่วยแบบมีพ่เี ลย้ี ง (DOT) 4. รว่ มค้นหาวัณโรคในชุมชนกับ รพ.สต. โดยเจ้าหน้าท่ีสาธารณสุข อาสาสมัครสาธารณสุขประจาหมู่บ้าน 5.ประสานงานกับเจ้าหน้าที่ รพ.สต. กรณีท่ีพบปัญหาของผู้ป่วย จากการรักษาวณั โรค เชน่ ขาดยา ติดตามผู้ปว่ ย เจ้าหน้าท่ีจากภาคประชาสังคมและอาสาสมัครแรงงานข้ามชาติรวมทั้ง ก า ร ใ ช้ โ ท ร ศั พ ท์ เ ค ล่ื อ น ที่ เ ป็ น เ ค รื่ อ ง มื อ ส่ื อ ส า ร ร ะ ห ว่ า ง ผู้ ป่ ว ย แ ล ะ พ่ี เ ล้ี ย ง การใช้วิดโี อสังเกตการกินยาซึ่งเปน็ แนวทางหนึง่ สาหรับการสงั เกตการกนิ ยา 5

ปญั หาการปฏิบตั ิตามแนวทางการควบคมุ วัณโรคประเทศไทย ของอาสาสมคั รสาธารณสขุ ประจาหมู่บา้ น (อสม.) การปฏิบตั ิงานปอ้ งกันและควบคุมวัณโรค ศักยภาพดา้ นความรูเ้ ก่ยี วกบั วัณโรค รปู อยู่ในระดับปานกลาง รปู อยู่ในระดับปานกลาง (ณฐั วุฒิ ชว่ ยหอม, 2560) (นงคราญ สมฤทธิ์, 2558) ระดบั การมสี ่วนรว่ มต่อการรักษาวัณโรคดว้ ยระบบยาระยะสัน้ แบบมีพเี่ ลยี้ ง (DOTS) โดยรวมอย่ใู นระดบั ปานกลาง (ภทั รา ผาแกว้ , 2558) มีสว่ นร่วมในการจัดการควบคุมโรคติดตอ่ ตาม อยใู่ นระดบั ปานกลาง (เมธี สทุ ธศลิ ป,์ 2558) 6

ปจั จยั ที่มผี ลตอ่ การปฏบิ ัติตามแนวทางการควบคุมวณั โรค ของอาสาสมัครสาธารณสขุ ประจาหมบู่ ้าน  ปจั จัยด้านแรงสนบั สนนุ ทางสังคม รูป  ปัจจยั ดา้ นความร้เู รอื่ งวณั โรค  ปัจจยั ดา้ นทศั นคติท่ีมตี ่อการควบคมุ วณั โรคในชมุ ชน  ปัจจยั สว่ นบุคคล ทฤษฎีแรงสนบั สนุนทางสงั คม ทฤษฎีการเรยี นรู้ ของ Bloom (Bloom's Taxonomy) 7