# e-book เล่ม 1 รากฐานวัฒนธรรม

หน้า ก คานา เอกสารประกอบการเรียน ชุด พระพุทธศาสนาน่ารู้ กลุ่มสาระ การเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม (สาระศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม) สาหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีท่ี 3 จัดทาขึ้นเพ่ือ ประกอบการเรียนรายวิชาพระพุทธศาสนา ตามจุดมุ่งหมายของ หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพ้ืนฐานพุทธศักราช 2551 โดยมุ่งให้ นั ก เ รี ย น เ กิ ด ค ว า ม ศ รั ท ธ า ใ น พ ร ะ พุ ท ธ ศ า ส น า แ ล ะ น า ห ลั ก ธ ร ร ม ทางพระพุทธศาสนาไปปฏิบัตใิ นการดาเนินชวี ิต เอกสารประกอบการเรียนชุด พระพุทธศาสนาน่ารู้ เล่มท่ี 1 เร่ือง พระพุทธศาสนาเป็นรากฐานวัฒนธรรม ประกอบด้วยเนื้อหา ภาพประกอบ กิจกรรมการเรียนรู้และแบบทดสอบ ท่ีเหมาะสม กับพฒั นาการของนกั เรียนและสอดคล้องกับสาระ มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวช้ีวัดและจุดประสงค์การเรียนรู้ เน้นนักเรียนเป็นสาคัญ ฝึกทักษะ และปฏิบัติได้ด้วยตนเอง สามารถศึกษา ค้นคว้า แสวงหาความรู้ ความ เข้าใจ และสามารถนาความรไู้ ปใช้ประโยชนใ์ นชีวติ ประจาวันได้ ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างย่ิงว่าเอกสารประกอบการเรียนเล่มน้ี จ ะ เ ป็ น โ ย ช น์ แ ล ะ พั ฒ น า นั ก เ รี ย น ใ ห้ ไ ด้ รั บ ค ว า ม รู้ แ ล ะ เ ป็ น แ น ว ท า ง ให้ผู้ที่มีความสนใจใช้ในการจัดการเรียนการสอนต่อไปขอขอบพระคุณ ผู้ให้คาปรึกษา แนะนา ตรวจสอบในการจัดทาเอกสารประกอบ การเรยี นเล่มนจี้ นสาเรจ็ ลุล่วงดว้ ยดี ราตรี อิงมนั่

สารบญั หน้า คาช้ีแจง ข คาแนะนาการใช้สาหรับครู คาแนะนาการใช้สาหรบั นกั เรยี น หน้า สาระ มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวช้ีวัด สาระสาคญั 1 จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ 2 แบบทดสอบก่อนเรยี น 3 ใบความรู้ เร่อื ง พระพุทธศาสนาเป็นรากฐานวัฒนธรรม 4 กจิ กรรมการเรยี นรู้ที่ 1 5 กจิ กรรมการเรยี นรทู้ ่ี 2 6 กิจกรรมการเรยี นรทู้ ่ี 3 9 กิจกรรมการเรียนรู้ที่ 4 13 แบบทดสอบหลังเรยี น 19 คาศพั ทน์ า่ รู้ 20 ภาคผนวก 21 บรรณานุกรม 22 26 27 33

ห1น้า คาชีแ้ จง เอกสารประกอบการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม (สาระศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม) สาหรับ นกั เรียนชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 3 ใช้เป็นส่ือการเรียนรู้ของนักเรียนซ่ึงช่วย ให้การเรียนรู้มีประสิทธิภาพ โดยทากิจกรรมตามคาชี้แจงในเอกสาร ประกอบการเรยี นรทู้ าให้นกั เรียนเกิดความรู้ความเขา้ ใจในเนอื้ หาทเี่ รียน เอกสารประกอบการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม (สาระศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 เล่มที่ 1 พระพทุ ธศาสนาเปน็ รากฐานวัฒนธรรม มสี ว่ นประกอบ ดงั น้ี ช่อื เรื่อง คาชีแ้ จง คาแนะนาการใชส้ าหรับครู คาแนะนาการใช้สาหรับนกั เรยี น สาระ มาตรฐานการเรยี นรู้ ตวั ชวี้ ัด สาระสาคญั จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ แบบทดสอบกอ่ นเรยี น ใบความรู้ กจิ กรรมการเรยี นรู้ แบบทดสอบหลงั เรยี น ภาคผนวก บรรณานุกรม

ห2น้า คาแนะนาการใชส้ าหรับครู 1. ศกึ ษาเอกสารประกอบการเรียนรู้ก่อนนาไปใช้สอนนักเรียน 2. เตรยี มเอกสารประกอบการเรยี นรู้และการทากจิ กรรม การเรียนรู้ของนกั เรยี นให้พรอ้ ม กอ่ นใช้ทุกคร้ัง 3. บอกจดุ ประสงคก์ ารเรยี นรใู้ หน้ กั เรียนทราบก่อนท่ีจะเรยี น 4. ชแ้ี จงใหน้ ักเรยี นทราบถงึ ข้ันตอนและวธิ ีทาเอกสารประกอบ การเรียนรูใ้ ห้ชัดเจน 5. สังเกตการทางานของนกั เรียน และแนะนานักเรยี น เมื่อนกั เรยี นไมเ่ ขา้ ใจ 6. ประเมินผลและเสรมิ แรงแกน่ กั เรยี นเป็นระยะ 7. ตรวจแบบทดสอบกอ่ นเรียนและหลงั เรยี น 8. สรปุ ผลคะแนนในแบบบนั ทกึ เพ่อื ทราบผลการเรยี นและ ผลการพัฒนา

ห3น้า คาแนะนาการใช้สาหรบั นักเรียน เอกสารประกอบการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศา ส นา แล ะวั ฒ นธร รม (ส า ร ะศา สนา ศี ลธร รม จริ ย ธร รม ) ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 3 เล่มที่ 1 พระพทุ ธศาสนาเปน็ รากฐานวัฒนธรรม เพื่อให้นักเรียนพัฒนาการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ข้ันตอน ในการใช้เอกสารประกอบการเรียนรู้ มีวธิ ีการดาเนนิ การ ดังน้ี 1. นักเรียนทาแบบทดสอบก่อนเรียน เพ่ือทดสอบความรู้ พน้ื ฐานของนักเรียน จานวน 10 ขอ้ 2. นักเรียนลงมือฝึกปฏิบัติตามคาชี้แจงในเอกสารประกอบ การเรยี นรู้ตามลาดับขน้ั ตอน ถ้าไมเ่ ข้าใจให้ขอคาแนะนาจากครผู ู้สอน 3. เม่ือทาเอกสารประกอบการเรียนรู้เรียบร้อยแต่ละกิจกรรม การเรียนรู้ ให้นักเรียนนาเอกสารประกอบการเรียนรู้ส่งให้แก่ครู เพ่อื ตรวจและบันทกึ คะแนน 4. เม่ือทากิจกรรมการเรยี นรู้ครบแล้ว ให้นักเรียนทาแบบทดสอบ หลงั เรียน จานวน 10 ข้อ

หน้า 4 สาระ มาตรฐานการเรยี นรู้ ตัวช้วี ัด สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม มาตรฐาน ส 1.1 ร้แู ละเข้าใจประวัติความสาคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา หรือศาสนาที่ตนนับถือและศาสนาอ่ืน มีศรัทธาท่ีถูกต้อง ยึดมั่น และ ปฏิบัติตามหลกั ธรรม เพ่อื อยรู่ ว่ มกันอยา่ งสันติสุข ตัวชวี้ ดั ป.3/1 อธิบายความสาคัญของพระพทุ ธศาสนา หรือศาสนาท่ีตน นบั ถอื ในฐานะทีเ่ ป็นรากฐานสาคัญของวัฒนธรรมไทย สาระสาคญั พระพุทธศาสนาเป็นรากฐานของวฒั นธรรม คนไทยส่วนใหญน่ ับถอื พระพุทธศาสนาและปฏบิ ตั ติ ามหลกั คาสอนของพระพทุ ธศาสนา ซงึ่ มี อทิ ธิพลต่อวิถชี วี ิตคนไทยตั้งแตอ่ ดตี จนถงึ ปัจจุบัน

หน้า 5 จุดประสงค์การเรยี นรู้ จดุ ประสงคข์ องการทาเอกสารประกอบการเรยี นรู้ หลังจากศึกษาเอกสารประกอบการเรียนรู้ และทาเอกสาร ประกอบการเรียนรู้ เล่มที่ 1 พระพุทธศาสนาเป็นรากฐานวัฒนธรรม เล่มน้ี เป็นเอกสารท่ีจัดทาข้ึนเพ่ือใช้เป็นส่ือประกอบการเรียนการสอน กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม (สาระศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม) ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 3 มีความรคู้ วามสามารถ ดังนี้ 1. นกั เรยี นอธบิ ายความสาคัญของพระพทุ ธศาสนา ในฐานะที่เป็น รากฐานสาคัญของวัฒนธรรมไทยได้ถกู ต้อง (K) 2. นกั เรยี นวิเคราะห์อิทธพิ ลของพระพทุ ธศาสนาต่อการสรา้ งสรรค์ ผลงานทางวฒั นธรรมไดถ้ ูกตอ้ ง (P) 3. นกั เรียนมีความสนใจใฝ่เรียนรู้และม่งุ ม่ันในการทางาน (A)

หน้า 6 แบบทดสอบก่อนเรียน กลุ่มสาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม (สาระศาสนา ศีลธรรม จรยิ ธรรม) ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 3 เล่มที่ 1 พระพทุ ธศาสนาเปน็ รากฐานวฒั นธรรม จานวน 10 ข้อ คะแนนเต็ม 10 คะแนน คาชี้แจง ใหน้ กั เรียนทาเครือ่ งหมาย  ในชอ่ ง ก ข ค และ ง ท่ีเป็นคาตอบท่ีถกู ต้องลงในกระดาษคาตอบ 1. พระพุทธศาสนาสอนใหช้ าวพุทธปฏิบตั อิ ยา่ งไร ก. ทาในสิ่งทเ่ี ป็นความดี ข. ทาในสงิ่ ทตี่ นเองพงึ พอใจ ค. ทาในสงิ่ ทผี่ ้อู นื่ พงึ พอใจ ง. ทาในสง่ิ ทท่ี าใหต้ นเองมชี ่ือเสียง 2. ใครปฏิบัตติ ามหลักพระพุทธศาสนา ก. สมควรชอบแกล้งเพ่ือน ข. สมใจชอบทาบุญตกั บาตร ค. สมจิตรจับนกมาขังไวใ้ นกรง ง. สมพรชอบพูดไมต่ รงกบั ความจรงิ

หน้า 7 3. ชาวพทุ ธจะไปทาบุญทไี่ หน ก. วัด ข. โรงเรียน ค. ตลาด ง. สวนสาธารณะ 4. พระพทุ ธศาสนามสี ่วนช่วยหล่อหลอมพฤติกรรมของคนไทย ยกเวน้ ข้อใด ก. ความสามัคคี ข. ความมรี ะเบยี บวินัย ค. ความเออื้ เฟื้อเผื่อแผ่ ง. ความเห็นแก่ประโยชน์ส่วนตัว 5. รากฐานสาคัญของวัฒนธรรมไทย ส่วนมากมาจากศาสนาใด ก. ศาสนาพทุ ธ ข. ศาสนาคริสต์ ค. ศาสนาอิสลาม ง. ศาสนาฮนิ ดู 6. ข้อใดไม่ใช่ลักษณะนสิ ยั ของคนไทยทเี่ กิดจากการนับถือ พระพทุ ธศาสนา ก. การมนี า้ ใจ ข. การเสยี สละ ค. การเห็นแก่ตวั ง. การอ่อนนอ้ ม

หน้า 8 7. ศิลปะในข้อใดทีเ่ กี่ยวข้องกับพระพทุ ธศาสนา ก. งานหตั ถกรรมเครอื่ งจักสาน ข. งานจิตรกรรมฝาผนัง ค. งานแกะสลักไม้ ง. งานเครือ่ งปนั้ ดนิ เผา 8. ข้อใดไมใ่ ช่เอกลกั ษณ์ของคนไทย ก. การกราบการไหว้ ข. การมจี ติ ใจเมตตากรณุ า ค. การมีจิตใจเออ้ื เฟือ้ เผอ่ื แผ่ ง. การเหน็ แก่ประโยชนส์ ว่ นตนเป็นหลกั 9. ประเพณีใดไมไ่ ด้เกดิ จากพระพุทธศาสนา ก. ประเพณตี ักบาตรเทโว ข. ประเพณบี วชนาค ค. ประเพณถี ือศีลอด ง. ประเพณีวนั สงกรานต์ 10. หลกั คาสอนของพระพุทธศาสนาสามารถพิสจู น์ไดโ้ ดยวิธีใด ก. การฟงั ข. การอ่าน ค. การคดิ ง. การปฏบิ ัติ

หน้า 9 ใบความรู้ เร่ือง พระพุทธศาสนาเป็นรากฐานวัฒนธรรม ความหมายของวฒั นธรรม วัฒนธรรม คือ มรดกแห่งสังคมที่มนุษย์ได้สร้างสรรค์ขึ้น และได้รับการถ่ายทอดกันมาจากอดีตสู่ปัจจุบัน เป็นผลผลิต ที่แสดงถึงความเจริญงอ กงามทั้งด้านวัตถุและที่ไม่ใช่วั ตถุ เช่น อุดมการณ์ ค่านิยม ประเพณี ศีลธรรม กฎหมาย และ ศาสนา เปน็ ต้น วัฒนธรรมการแต่งกาย วฒั นธรรมการไหว้ ทม่ี า : httpงs+://sites.google.com/site/ startasean/kar-taeng-kay ทมี่ า : https://www.banidea.com/ideas- home-design-2014/wize-signature-by- banidea24-2/ พระราชบัญญัติวัฒนธรรมแห่งชาติ พุทธศักราช 2485 กล่าวว่า วัฒนธรรม หมายถึง ลักษณะที่แสดงถึงความเจริญงอกงาม ความเป็น ระเบียบเรียบร้อย ความกลมเกลียวก้าวหน้าของชาติ และศีลธรรม อนั ดีงามของประชาชน

หน้า 10 สรปุ ได้ว่า วัฒนธรรม หมายถึงวิธีการดารงชีวิตของมนุษย์ ท่ี แ ส ด ง ถึ ง ค ว า ม เ จ ริ ญ ง อ ก ง า ม ใ น ก า ร อ ยู่ ร่ ว ม กั น เป็นการสร้างสรรค์ของมนุษย์ท่ีแสดงออกในลักษณะวัตถุ และไมใ่ ช่วัตถแุ ลว้ ถา่ ยทอดสบื ต่อกันมา ความสาคญั ของพระพทุ ธศาสนาในฐานะที่เปน็ รากฐาน สาคัญของวัฒนธรรมไทย พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาท่ีคนไทยส่วนใหญ่นับถือ และ มีความสาคัญต่อสังคมไทยในฐานะเป็นรากฐานทางวัฒนธรรม สังคม และการดารงชีวติ ของคนไทย พระพุทธศาสนาในสังคมไทยมีส่วนสาคัญในวิถีชีวิตของคนไทย อันมีลักษณะที่สัมพันธ์กับพระพุทธศาสนาอย่างใกล้ชิดในทุก ๆ ด้าน นับตั้งแต่วัฒนธรรม การดาเนินชีวิตที่เรียบง่าย และผสมผสานอยู่ใน แนวคิด จิตใจท่ีมีลักษณะเอื้อเฟื้อเผ่ือแผ่ จนกระท่ังก่อเกิดเป็น วฒั นธรรมประเพณี และรปู แบบการดาเนินชวี ิตตงั้ แตเ่ กิดจนกระทงั่ ตาย ความสัมพันธ์ของพระพุทธศาสนากับการดาเนิน ชีวติ ประจาวัน พระพทุ ธศาสนาเปน็ ศาสนาท่ีคนไทยส่วนใหญ่ นบั ถือ การดาเนินชวี ิตของคนไทยมีความผูกพันอยกู่ ับ พระพุทธศาสนาอย่างแนบแน่น โดยนาหลกั ธรรมทาง พระพทุ ธศาสนามาเป็นหลักในการดาเนินชวี ติ ประจาวัน

หนา้ 11 จนหล่อหลอมใหค้ นไทยเป็นคนจติ ใจดี มเี มตตา มีวิถชี วี ติ เรียบง่าย มีชีวิต อยู่เพื่อประกอบกรรมดี เช่น พระพุทธศาสนาปลูกฝังให้คนไทย มีความกตัญญูกตเวที มีศรัทธาในการสวดมนต์ เพื่อระลึกถึงคุณของ พระรัตนตรัย เพ่ือฝึกบริหารจิตและเจริญปัญญา ที่ช่วยให้จิตสงบ ซึ่งเป็นพ้ืนฐานของสมาธิที่ทาให้เกิดสติ ไม่ประมาทในการดาเนินชีวิต มีศรัทธาในการทาบุญตักบาตร หมนั่ ในการสร้างบญุ หรอื การทาความดี รู้จั ก ก า ร ใ ห้ เ สี ย สล ะ คือ ท า น รู้ จัก ก า รแ ส ด งค ว า ม เ ค า ร พ ด้วยการกราบ การไหว้ เป็นผลมาจากการท่ีพระพุทธศาสนาสอนให้ ชาวพทุ ธมสี ัมมาคารวะ และมีความออ่ นน้อมถอ่ มตน การมนี า้ ใจเออื้ เฟ้ือเผื่อแผ่ การแสดงความเคารพ ทีม่ า : https://twitter.com/boybintr_ ทีม่ า : http://www.thaigoodview.com/ winch/status/1123532668451168256?l node/199596 ang=da พระพุทธศาสนามอี ิทธิพลตอ่ การสร้างสรรค์ผลงานทาง วัฒนธรรม ความเลื่อมใสในพระพทุ ธศาสนาศรัทธา ในองคส์ มเดจ็ พระสัมมาสัมพทุ ธเจ้า ทาให้คนไทยสร้างโบราณสถาน โบราณวัตถุทางศาสนา สงั เกตไดจ้ าก ศลิ ปะตา่ ง ๆ ทั้งดา้ นสถาปัตยกรรม

หน้า 12 (ศิลปะการก่อสร้าง) ประติมากรรม (ศิลปะการแกะสลัก การปั้น) และ จิตรกรรม (ศิลปะการวาดภาพ วาดเขียน) ทปี่ รากฏใหเ้ หน็ อยู่หลากหลาย ตัวอย่างเช่น ปราสาท พระราชวัง โบสถ์ วิหาร ศาลาการเปรียญ ภาพจิตรกรรมฝาผนัง อันงดงามตามวัดต่าง ๆ ตลอดจนอาคาร บา้ นเรอื น ปูชนียวตั ถุ เช่น พระพทุ ธปฏมิ า พระเจดยี ท์ สี่ งา่ งาม เป็นต้น อุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยธุ ยา พระพทุ ธรูปโบราณ ที่มา : https://www2.edtguide.com ท่มี า : https://mgronline.com/local/ detail/9600000086189 จึงเห็นได้ว่า ศิลปวัฒนธรรมและจารีตประเพณีอันดีงามซึ่งเป็น เอกลักษณ์ของชาติเหล่าน้ี ส่วนใหญ่ได้มีพื้นฐานมาจากคาสอนใน พระพุทธศาสนา ซงึ่ ปรากฏอยใู่ นพระไตรปิฎกนั่นเอง

หน้า 13 กิจกรรมการเรียนรทู้ ี่ 1 ส 1.1 ป.3/1 อธิบายความสาคัญของพระพทุ ธศาสนา หรอื ศาสนา ท่ตี นนับถือในฐานะทเี่ ปน็ รากฐานสาคัญของวัฒนธรรม คาช้แี จง นกั เรียนตอบคาถามตอ่ ไปน้ี 1. วฒั นธรรมไทยทค่ี วรรักษาเอาไวค้ อื อะไร 2. นักเรยี นเหน็ ด้วยหรือไม่ท่ีบอกว่า “ผไู้ หวย้ ่อมไดร้ บั การไหวต้ อบ” เพราะอะไร 3. นักเรียนเหน็ ดว้ ยหรือไม่ทีบ่ อกวา่ “การไหว้เป็นวัฒนธรรมเกีย่ วกับ วถิ ชี วี ิตของคนไทย” เพราะอะไร 4. พระพทุ ธศาสนา มคี วามสาคญั อยา่ งไร 5. ถ้าเรานาหลกั ธรรมของพระพทุ ธศาสนาไปใชจ้ ะมผี ลอย่างไร

หนา้ 14 ใบความรู้ เรื่อง พระพทุ ธศาสนาเปน็ รากฐานวัฒนธรรม พระพุทธศาสนาเจริญรุ่งเรืองมาตั้งแต่สมัยสุโขทัยจนถึงปัจจุบัน คนไทยส่วนใหญ่นับถือพระพุทธศาสนา วิถีชีวิตของคนไทยจึงได้ เก่ียวข้องผูกพันกับพระพุทธศาสนา กิจกรรมทางพระพุทธศาสนา ทุกกิจกรรมได้หล่อหลอมให้คนไทยมีลักษณะนิสัยเอ้ือเฟ้ือเผื่อแผ่ มีน้าใจดี มีความเป็นมิตร ยิ้มแย้มแจ่มใส ซึ่งเป็นลักษณะที่โดดเด่น เป็นทป่ี ระทับใจของชาวตา่ งชาติ เหน็ ได้ชดั เจนจากสงิ่ ต่าง ๆ ดังนี้ ภาษา ภาษาเป็นส่วนประกอบสาคัญในวัฒนธรรม คาในภาษาไทยหลายคา มีทมี่ าจากภาษาบาลแี ละภาษาสันสกฤต ซึ่งเป็นภาษาท่ีใช้ในพระพุทธศาสนา เชน่ ช่ือคน ชอ่ื สถานทต่ี ่าง ๆ เป็นต้น ภาษาบาลี ทม่ี า : https://www.matichon.co.th/ columnists/news_861354

หนา้ 15 วรรณคดี วรรณคดีของไทยหลายเรื่องมักเป็นเร่ืองราวที่เก่ียวข้องกับ พ ร ะ พุ ท ธ ศ า ส น า เ ช่ น ม ห า เ วส สั น ด ร ช า ด ก ไ ต ร ภู มิ พ ร ะ ร่ ว ง พระมหาชนก เป็นต้น พระมหาชนก ท่มี า : https://sites.google.com/site/phramahachanok/reuxng-yx ประเพณี ประเพณไี ทยและพธิ ีการต่าง ๆ ที่เก่ียวข้องกับชีวิต เช่น ประเพณี เกี่ยวกับการตาย การแต่งงาน การอุปสมบท เป็นต้น ล้วนเกี่ยวกับ พระพุทธศาสนาแทบท้ังสิ้น และประเพณี พิธีกรรมต่าง ๆ ท่ีเกี่ยวกับ ฤดูกาล เช่น ประเพณีทอดกฐิน ประเพณีแห่เทียนพรรษา ประเพณี ชักพระ เป็นต้น กล่าวได้ว่า ขนบธรรมเนียมประเพณีท่ีเก่ียวข้องกับ พระพทุ ธศาสนามีความผกู พันกบั คนไทยตั้งแตเ่ กิดจนตาย การอปุ สมบท ประเพณีการทอดกฐนิ ที่มา : https://www.mahamongkol.com ทม่ี า : http://www.thaigoodview.com/ /m/tag.php?id=323 node/201164

หน้า 16 ศิลปะ ศิลปะท่ีมีลักษณะโดดเด่นแสดงความเป็นไทย ส่วนมากจะ เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนา เช่น โบสถ์ วิหาร ศาลาการเปรียญ พระพทุ ธรปู จะมลี ักษณะท่งี ดงามดว้ ยลวดลายต่าง ๆ พระปรางคส์ ามยอด พระพทุ ธชนิ ราช ทีม่ า : https://www.sanook.com/travel/ ท่มี า : https://mgronline.com/travel/ 1415581/ detail/9610000006548 มารยาท มารยาท หมายถึง กริ ยิ าท่าทาง วาจาท่ีสุภาพเรียบร้อย มารยาท ไทยที่งดงามเกิดจากหลักคาสอนของพระพุทธศาสนา แบ่งเป็นมารยาท ทางกาย และมารยาททางวาจา มารยาททางกาย เช่น การไหว้ การกราบ การยืน การเดิน การนั่ง การกนิ การแต่งกาย มารยาททางวาจา เช่น พูดสุภาพ พูดไพเราะ พูดความจริง และ เว้นจากการพดู โกหกนนิ ทา มารยาททางกาย เช่น การไหว้ ทีม่ า : https://storylog.co/story/5a018780d2d8fe6452c4275e

หนา้ 17 วถิ ีชีวติ คนไทยมีวิถีการดาเนินชีวิตท่ีเป็นเอกลักษณ์ ได้แก่ การแสดง ความ เคา รพ ก ารมีน้า ใจเอ้ือ เฟ้ื อเ ผื่อ แผ่ ความ ก ตัญ ญูก ตเ วที การไม่อาฆาตหรือมุ่งร้ายต่อผู้อื่น ความอดทนและการเป็นผู้มีอารมณ์ แจ่ ม ใ ส รื่ น เ ริ ง เ ป็น ต้ น ล้ ว น เ ป็ น อิ ท ธิ พ ล จ า ก ห ลั ก ธ ร ร ม ท า ง พระพุทธศาสนาท้ังสิ้น ซึ่งได้หล่อหลอมให้คนไทยมีลักษณะเฉพาะตัว เปน็ เอกลักษณข์ องคนไทย ที่นานาชาติยกย่องช่นื ชม วดั เปน็ แหลง่ การเรียนรขู้ องสงั คมไทย ความมีน้าใจของคนไทย ท่ีมา : http://watpho.org/th/news/ ท่ีมา : https://twitter.com/keittesak1/ detail/507 status/1332250098877665281?lang=cs

หน้า 18 บทสรปุ พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาท่ีคนไทยส่วนใหญ่นับถือ วิถีชีวิตของคนไทยจึงผูกพันกับพระพุทธศาสนามาโดย ตลอด เห็นได้จากเอกลักษณ์ของชาติไทย รากฐานทาง วัฒนธรรมไทย มรดกทางวัฒนธรรมไทย ซึ่งล้วนเกิดจาก พระพุทธศาสนาแทบท้ังสิ้น จนกล่าวได้ว่าพระพุทธศาสนา เป็นศาสนาประจาชาติ

หนา้ 19 กิจกรรมการเรียนรทู้ ่ี 2 ส 1.1 ป.3/1 อธบิ ายความสาคัญของพระพุทธศาสนา หรือศาสนา ที่ตนนับถือในฐานะทีเ่ ป็นรากฐานสาคัญของวัฒนธรรม คาชแี้ จง นักเรียนเลอื กคาท่ีกาหนดใหเ้ ติมลงในผงั ตามหัวข้อ ทสี่ มั พันธ์กนั ไตรภมู พิ ระรว่ ง พระปฐมเจดีย์ พดู จาไพเราะ พระพทุ ธรปู บาลี สันสกฤต การตักบาตร พระมหาชนก การกราบ การเวียนเทยี น การไหว้ จิตรกรรมฝาผนังวัด ลอยกระทง สงกรานต์ พระเวสสนั ดรชาดก วัดพระศรีรตั นศาสดาราม ภาษาและวรรณคดี ประเพณี ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ______________พ_ร_ะ_พ__ทุ ธศาสนาเปน็ _ร_า_ก_ฐ_า_น_____________ ของวัฒนธรรมไทย ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ________ศ_ลิ _ป_ะ________ _________ม_า_ร_ย_าท______

หน้า 20 กิจกรรมการเรียนรทู้ ี่ 3 ส 1.1 ป.3/1 อธิบายความสาคญั ของพระพทุ ธศาสนา หรือศาสนา ทีต่ นนบั ถือในฐานะที่เปน็ รากฐานสาคญั ของวฒั นธรรม คาชแ้ี จง นกั เรยี นนาพยัญชนะทางขวามือไปเตมิ หนา้ ข้อความ ท่ีมเี นื้อหาสมั พนั ธ์กนั _____ 1. วัฒนธรรมไทย ก. ชอบทาบุญ ตกั บาตรยามเช้า _____ 2. ประเพณไี ทย ข. สร้างรากฐานทางวฒั นธรรมไทย _____ 3. ชาวพุทธไทย ค. การแต่งงาน การข้ึนบ้านใหม่ _____ 4. พระพทุ ธศาสนา ง. การรกั ษาของเก่าของเดมิ เอาไว้ _____ 5. ความเปน็ ไทย จ. การกราบไหว้ _____ 6. นักอนุรักษ์ ฉ. บ้านทรงไทย กนิ อาหารไทย _____ 7. ทศพิธราชธรรม ช. มีความสมถะ เรยี บงา่ ย _____ 8. พุทธมามกะ ซ. เกดิ จากศรทั ธาในพระพุทธศาสนา _____ 9. วถิ ชี วี ิตแบบไทย ฌ.ผู้แสดงตนเปน็ ชาวพทุ ธ _____ 10. วดั วิหาร อุโบสถ ญ.คาสอนสาหรบั พระมหากษัตรยิ ์ 10 ประการ

หน้า 21 กจิ กรรมการเรียนรทู้ ี่ 4 ส 1.1 ป.3/1 อธิบายความสาคัญของพระพุทธศาสนา หรือศาสนา ทตี่ นนับถอื ในฐานะทเี่ ปน็ รากฐานสาคญั ของวัฒนธรรม คาชแ้ี จง นกั เรยี นวเิ คราะหว์ ่าการกระทาของคนในขอ้ ใดนาคาสอน ของพระพุทธเจ้าไปใชใ้ ห้ทาเคร่ืองหมาย  ข้อใดท่ไี มน่ าไปใช้ให้ทาเครอื่ งหมาย  _____ 1. นุชชอบใสก่ างเกงขาสนั้ เพือ่ อวดเพศตรงข้าม _____ 2. นวลชอบเลน่ การพนันในหอพักกบั เพ่ือน _____ 3. นดิ แบ่งเงินค่าอาหารกลางวนั เก็บไว้ทุกวนั _____ 4. ต่ายชว่ ยแม่ขายของทกุ วนั _____ 5. กานดาแบ่งปันขนมให้เพอื่ นกิน _____ 6. ขาวเอาเปรียบเพอื่ น เพราะทาให้ไมต่ อ้ งเหนือ่ ย _____ 7. วไิ ลชอบช่วยเหลือเพ่อื นเสมอ เพอื่ น ๆ จึงรักเธอ _____ 8. วินัยคุยกบั เพอ่ื นเสียงดังในหอ้ งประชมุ _____ 9. นกั เรียนทกุ คนชว่ ยกนั ทาความสะอาดห้องเรยี น _____ 10. น้อยไม่ทางานบ้านช่วยแม่ เพราะอา้ งวา่ ไปทาการบ้าน กบั เพือ่ น

หนา้ 22 แบบทดสอบหลงั เรียน กล่มุ สาระการเรียนรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม (สาระศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม) ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 3 เลม่ ที่ 1 พระพุทธศาสนาเปน็ รากฐานวัฒนธรรม จานวน 10 ข้อ คะแนนเตม็ 10 คะแนน คาช้แี จง ให้นักเรยี นทาเครือ่ งหมาย  ในช่อง ก ข ค และ ง ที่เปน็ คาตอบท่ีถกู ต้องลงในกระดาษคาตอบ 1. ใครปฏบิ ตั ติ ามหลักพระพุทธศาสนา ก. สมควรชอบแกล้งเพอื่ น ข. สมใจชอบทาบญุ ตกั บาตร ค. สมจติ รจบั นกมาขงั ไว้ในกรง ง. สมพรชอบพูดไมต่ รงกับความจริง 2. พระพุทธศาสนาสอนใหช้ าวพุทธปฏิบัติอย่างไร ก. ทาในส่งิ ที่เป็นความดี ข. ทาในสิง่ ที่ตนเองพึงพอใจ ค. ทาในส่งิ ท่ผี ูอ้ น่ื พงึ พอใจ ง. ทาในสิ่งท่ีทาให้ตนเองมีช่อื เสยี ง

หนา้ 23 3. ข้อใดไมใ่ ช่ลักษณะนสิ ยั ของคนไทยที่เกดิ จากการนับถือ พระพุทธศาสนา ก. การมีน้าใจ ข. การเสยี สละ ค. การเห็นแกต่ วั ง. การอ่อนน้อม 4. ชาวพุทธจะไปทาบุญท่ีไหน ก. วัด ข. โรงเรียน ค. ตลาด ง. สวนสาธารณะ 5. พระพทุ ธศาสนามีส่วนช่วยหล่อหลอมพฤติกรรมของคนไทย ยกเวน้ ขอ้ ใด ก. ความสามคั คี ข. ความมรี ะเบียบวนิ ัย ค. ความเอ้อื เฟ้ือเผื่อแผ่ ง. ความเห็นแก่ประโยชน์ส่วนตวั 6. รากฐานสาคญั ของวฒั นธรรมไทย ส่วนมากมาจากศาสนาใด ก. ศาสนาพทุ ธ ข. ศาสนาคริสต์ ค. ศาสนาอิสลาม ง. ศาสนาฮินดู

หน้า 24 7. หลกั คาสอนของพระพุทธศาสนาสามารถพิสจู น์ไดโ้ ดยวธิ ีใด ก. การฟงั ข. การอา่ น ค. การคิด ง. การปฏบิ ัติ 8. ศลิ ปะในข้อใดทเ่ี กีย่ วข้องกับพระพุทธศาสนา ก. งานหัตถกรรมเครอ่ื งจักสาน ข. งานจติ รกรรมฝาผนัง ค. งานแกะสลักไม้ ง. งานเครอ่ื งป้ันดนิ เผา 9. ข้อใดไม่ใช่เอกลกั ษณ์ของคนไทย ก. การกราบการไหว้ ข. การมีจติ ใจเมตตากรุณา ค. การมีจติ ใจเออื้ เฟ้ือเผอ่ื แผ่ ง. การเหน็ แก่ประโยชนส์ ว่ นตนเปน็ หลกั 10. ประเพณีใดไมไ่ ด้เกิดจากพระพุทธศาสนา ก. ประเพณตี ักบาตรเทโว ข. ประเพณีบวชนาค ค. ประเพณีถือศลี อด ง. ประเพณวี ันสงกรานต์

หน้า 25 กระดาษคาตอบ ชอื่ สกลุ เลขที่ แบบทดสอบกอ่ นเรยี น แบบทดสอบหลงั เรียน ขอ้ ก ข ค ง ข้อ ก ข ค ง 1. 1. 2. 2. 3. 3. 4. 4. 5. 5. 6. 6. 7. 7. 8. 8. 9. 9. 10. 10. คะแนนทไี่ ด้ คะแนนทีไ่ ด้ คะแนนเตม็ 10 คะแนน ผา่ น คะแนน ไม่ผา่ น ทดสอบก่อนเรยี นได้ คะแนน คะแนน ทดสอบหลงั เรยี นได้ คะแนนพฒั นา

หนา้ 26 คาศัพท์นา่ รู้ คาศพั ท์ คาอ่าน ความหมาย วฒั นธรรม วัด-ทะ-นะ-ทา สิ่งที่ทาความเจริญงอกงามให้แก่ วรรณคดี หมู่คณะ ศิลปะ วัน-นะ-คะ-ดี วรรณกรรมทไ่ี ด้รบั ยกย่องว่าแตง่ ดี เอกลกั ษณ์ มีคุณคา่ เชิงวรรณศิลป์ อุปสมบท โบสถ์ สนิ -ละ-ปะ ฝีมือ ฝมี อื ทางการชา่ ง การทาใหว้ จิ ิตร พสิ ดาร ประเพณี เอก-กะ-ลัก ลกั ษณะทเี่ หมอื นกันหรอื มีร่วมกัน ศาลาการเปรียญ อุบ-ปะ-สม-บด บวชเปน็ ภกิ ษุ มารยาท โบด สถานท่สี าหรบั พระสงฆ์ใช้ประชมุ โบราณสถาน ประตมิ ากรรม ทาสังฆธรรม จติ รกรรม ประ-เพ-นี สง่ิ ทน่ี ิยมถอื ประพฤติปฏบิ ตั สิ ืบ ๆ กัน มาจนเปน็ แบบแผน สา-ลา-กาน-ปะ- ศาลาวดั สาหรับพระสงฆแ์ สดงธรรม เรียน มา-ระ-ยาด กิริยาวาจาทถ่ี อื วา่ สุภาพเรยี บร้อยถกู กาลเทศะ โบ-ราน-นะ-สะ-ถาน สง่ิ ทเ่ี คลื่อนทไ่ี มไ่ ด้ เชน่ โบสถ์ ประ-ติ-มา-กา ศิลปะสาขาหน่งึ ในจาพวกวิจิตรศิลป์ เกี่ยวกบั การแกะสลักไม้ หนิ ออ่ น โลหะ จติ -ตระ-กา ศลิ ปะประเภทหนึง่ ในทศั นศลิ ป์ เกย่ี วกบั การเขียนภาพวาดภาพ รปู ภาพที่เขียนหรอื วาดข้นึ

หน้า 27 ภาคผนวก

หนา้ 28 เฉลยกจิ กรรมการเรียนรทู้ ่ี 1 ส 1.1 ป.3/1 อธิบายความสาคัญของพระพุทธศาสนา หรอื ศาสนา ที่ตนนบั ถอื ในฐานะที่เป็นรากฐานสาคัญของวัฒนธรรม คาช้ีแจง นกั เรยี นตอบคาถามตอ่ ไปน้ี 1. วัฒนธรรมไทยท่คี วรรักษาเอาไวค้ ืออะไร การกราบไหว้ 2. นกั เรียนเห็นดว้ ยหรือไมท่ ่ีบอกว่า “ผไู้ หว้ย่อมได้รบั การไหวต้ อบ” เพราะอะไร เหน็ ดว้ ย เพราะถ้าเราไหวค้ นอื่น คนอน่ื กจ็ ะไหวเ้ ราตอบกลับมา 3. นักเรยี นเห็นดว้ ยหรอื ไมท่ ่ีบอกวา่ “การไหวเ้ ปน็ วัฒนธรรมเกย่ี วกับ วถิ ีชีวิตของคนไทย” เพราะอะไร เห็นดว้ ย เพราะคนไทยสว่ นใหญ่นับถอื ศาสนาพุทธซ่งึ มกี ารกราบไหว้ เป็นสัญลกั ษณ์สาคญั 4. พระพทุ ธศาสนา มีความสาคญั อย่างไร มีความสาคัญต่อชีวิตมนุษย์ และสัตว์ เพราะหากมนุษย์ยึ ด ห ลั ก ค า ส อ น ข อ ง ศ า ส น า พุ ท ธ ไ ป ป ฏิ บั ติ แ ล้ ว ก็ จ ะ ท า ใ ห้ ม นุ ษ ย์ ใ จ ดี มีเมตตา สงสารสัตว์ ไม่ทาร้ายทาลายกัน จะทาให้สังคมมนุษย์และ สัตว์อยกู่ นั อยา่ งมีความสขุ 5. ถา้ เรานาหลกั ธรรมของพระพุทธศาสนาไปใช้จะมผี ลอย่างไร จะทาใหเ้ ราประสบความสาเร็จในชวี ติ มคี วามสงบสขุ

หน้า 29 เฉลยกจิ กรรมการเรียนรทู้ ่ี 2 ส 1.1 ป.3/1 อธบิ ายความสาคญั ของพระพุทธศาสนา หรือศาสนา ท่ตี นนับถอื ในฐานะท่ีเปน็ รากฐานสาคัญของวัฒนธรรม คาช้แี จง นกั เรียนเลือกคาทกี่ าหนดให้เติมลงในผังตามหัวข้อ ที่สมั พนั ธ์กัน ไตรภูมพิ ระร่วง พระปฐมเจดยี ์ พูดจาไพเราะ พระพทุ ธรปู บาลี สันสกฤต การตกั บาตร พระมหาชนก การกราบ การเวียนเทียน การไหว้ จติ รกรรมฝาผนังวดั ลอยกระทง สงกรานต์ พระเวสสนั ดรชาดก วดั พระศรีรัตนศาสดาราม ภาษาและวรรณคดี ประเพณี ไตรภมู พิ ระร่วง การตกั บาตร บาลี สันสกฤต การเวียนเทยี น พระเวสสนั ดรชาดก ลอยกระทง พระมหาชนก พระพทุ ธศาสนาเปน็ รากฐาน สงกรานต์ ของวัฒนธรรมไทย พระพุทธรูป พดู จาไพเราะ พระปฐมเจดยี ์ การกราบ จติ รกรรมฝาผนังวดั การไหว้ วดั พระศรีรัตนศาสดาราม ศลิ ปะ มารยาท

หน้า 30 เฉลยกจิ กรรมการเรียนรทู้ ่ี 3 ส 1.1 ป.3/1 อธิบายความสาคญั ของพระพุทธศาสนา หรือศาสนา ทตี่ นนบั ถือในฐานะท่เี ป็นรากฐานสาคัญของวฒั นธรรม คาช้ีแจง นกั เรยี นนาพยัญชนะทางขวามอื ไปเติมหน้าขอ้ ความ ทม่ี เี น้ือหาสัมพนั ธก์ นั จ 1. วัฒนธรรมไทย ก. ชอบทาบญุ ตกั บาตรยามเช้า ค 2. ประเพณีไทย ข. สรา้ งรากฐานทางวฒั นธรรมไทย ก 3. ชาวพุทธไทย ค. การแตง่ งาน การขึ้นบ้านใหม่ ข 4. พระพุทธศาสนา ง. การรักษาของเกา่ ของเดมิ เอาไว้ ฉ 5. ความเปน็ ไทย จ. การกราบไหว้ ง 6. นกั อนุรกั ษ์ ฉ. บา้ นทรงไทย กินอาหารไทย ญ 7. ทศพธิ ราชธรรม ช. มีความสมถะ เรียบง่าย ฌ 8. พทุ ธมามกะ ซ. เกิดจากศรทั ธาในพระพุทธศาสนา ช 9. วิถีชวี ิตแบบไทย ฌ.ผู้แสดงตนเปน็ ชาวพุทธ ซ 10. วัด วหิ าร อุโบสถ ญ.คาสอนสาหรับพระมหากษัตรยิ ์ 10 ประการ

หนา้ 31 เฉลยกจิ กรรมการเรียนรทู้ ี่ 4 ส 1.1 ป.3/1 อธบิ ายความสาคญั ของพระพทุ ธศาสนา หรอื ศาสนา ท่ตี นนบั ถอื ในฐานะทีเ่ ป็นรากฐานสาคญั ของวฒั นธรรม คาชีแ้ จง นักเรยี นวเิ คราะห์วา่ การกระทาของคนในขอ้ ใดนาคาสอน ของพระพุทธเจา้ ไปใชใ้ หท้ าเครอ่ื งหมาย  ขอ้ ใดทีไ่ ม่นาไปใชใ้ ห้ทาเครอ่ื งหมาย   1. นุชชอบใสก่ างเกงขาสนั้ เพื่ออวดเพศตรงขา้ ม  2. นวลชอบเลน่ การพนนั ในหอพักกับเพอ่ื น  3. นดิ แบง่ เงินค่าอาหารกลางวันเก็บไว้ทกุ วัน  4. ตา่ ยช่วยแม่ขายของทุกวัน  5. กานดาแบง่ ปนั ขนมใหเ้ พอื่ นกนิ  6. ขาวเอาเปรยี บเพอื่ น เพราะทาให้ไมต่ อ้ งเหนื่อย  7. วไิ ลชอบช่วยเหลือเพื่อนเสมอ เพอ่ื น ๆ จึงรกั เธอ  8. วนิ ัยคยุ กบั เพือ่ นเสยี งดังในห้องประชมุ  9. นกั เรียนทุกคนชว่ ยกันทาความสะอาดหอ้ งเรยี น  10. น้อยไม่ทางานบา้ นช่วยแม่ เพราะอา้ งวา่ ไปทาการบ้าน กับเพ่ือน

หน้า 32 เฉลยแบบทดสอบ ชอ่ื สกลุ เลขที่ แบบทดสอบก่อนเรยี น แบบทดสอบหลังเรียน ข้อ ก ข ค ง ขอ้ ก ข ค ง 1.  1.  2.  2.  3.  3.  4.  4.  5.  5.  6.  6.  7.  7.  8.  8.  9.  9.  10.  10.  คะแนนท่ีได้ คะแนนทไ่ี ด้ คะแนนเต็ม 10 คะแนน ผา่ น คะแนน ไม่ผา่ น ทดสอบก่อนเรียนได้ คะแนน คะแนน ทดสอบหลังเรยี นได้ คะแนนพัฒนา

หน้า 33 บรรณานกุ รม จงจรสั แจ่มจันทร.์ (2563). หนงั สือเรยี น รายวิชาพื้นฐาน พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 3 กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขัน้ พน้ื ฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: ไทยรม่ เกล้า. ไตรรตั น์ เอยี่ มพนั ธ์. (2563). แบบฝึกปฏิบัติทกั ษะรวบยอด พระพทุ ธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 3 กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพน้ื ฐาน พทุ ธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: ไทยร่มเกล้า. ราชบณั ฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบบั ราชบัณฑติ ยสถาน พ.ศ.2554. กรุงเทพฯ: ราชบัณฑติ ยสถาน. ศรชัย ทา้ วมติ ร. (2563). หนังสอื เรยี น รายวิชาพื้นฐาน พระพุทธศาสนา ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 3 กลมุ่ สาระการเรียนรูส้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขน้ั พนื้ ฐาน พุทธศักราช 2551. กรงุ เทพฯ: บริษัทพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.). สาลี รกั สทุ ธ.ี (2556). แบบฝกึ เสรมิ รายวชิ าพระพุทธศาสนา ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3. กรงุ เทพฯ: เพ่ิมทรพั ย์การพมิ พ.์ เอกรนิ ทร์ ส่มี หาศาล (2563). สื่อการเรียนรู้ รายวิชาพ้นื ฐาน ชดุ แม่บท พนื้ ฐาน Active Learning สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขัน้ พนื้ ฐาน พุทธศกั ราช 2551 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3. กรุงเทพฯ: ไทยรม่ เกล้า. เอกรนิ ทร์ ส่มี หาศาล และคณะ. (2563). สอ่ื การเรยี นรู้ รายวิชาพ้ืนฐาน ชดุ แมบ่ ทพนื้ ฐาน หลกั สูตรแกนกลางฯ พระพทุ ธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 3 ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาข้นั พ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551. กรงุ เทพฯ: ไทยร่มเกลา้ .

หน้า 34 บรรณานุกรมภาพ วฒั นธรรมการแตง่ กาย https://sites.google.com/site/startasean/kar- taeng-kay วัฒนธรรมการไหว้ https://www.banidea.com/ideas-home-design- 2014/wize-signature-by-banidea24-2/ การมีน้าใจเออื้ เฟื้อเผ่ือแผ่ https://twitter.com/boybintr_winch/status/ 1123532668451168256?lang=da การแสดงความเคารพ http://www.thaigoodview.com/ node/199596 อุทยานประวัตศิ าสตร์พระนครศรอี ยุธยา https://www2.edtguide.com พระพทุ ธรปู โบราณ https://mgronline.com/local/detail/9600000086189 ภาษาบาลี https://www.matichon.co.th/ columnists/news_861354 พระมหาชนก https://sites.google.com/site/phramahachanok/reuxng-yx การอุปสมบท https://www.mahamongkol.com/m/tag.php?id=323 ประเพณกี ารทอดกฐนิ http://www.thaigoodview.com/ node/201164 พระปรางคส์ ามยอด https://www.sanook.com/travel/1415581/ พระพุทธชนิ ราช https://mgronline.com/travel/detail/9610000006548 มารยาททางกาย เชน่ การไหว้ https://storylog.co/story/5a018780d2d8fe 6452c4275e วัดเป็นแหล่งการเรยี นรู้ของสังคมไทย http://watpho.org/th/news/detail/ 507 ความมีน้าใจของคนไทย https://twitter.com/keittesak1/status/13322500 98877665281?lang=cs