sumnoun

ก คำนำ เอกสารประกอบการเรียน เร่อื ง สานวนสุภาษติ ไทย เล่มนี้ จัดทาขึน้ เพอ่ื ใช้พัฒนาทักษะการอ่านภาษาไทยของนกั เรยี นชัน้ ประถมศึกษาปีที่ ๔ โดยการ ฝกึ อ่านสานวนสุภาษิตไทย เอกสารประกอบการเรียนนี้ สามารถนาไปใชใ้ นการ สอนซ่อมเสริม หรอื ทบทวนเนือ้ หาเพ่ิมเติมได้ โดยเน้นให้ผู้เรยี นเกิดการเรียนรู้ ด้วยตนเอง ขอขอบคุณแหล่งท่มี า และผูท้ ี่ใหค้ าแนะนา เสนอความคิดเหน็ ทเ่ี ป็น ประโยชน์ตอ่ การจัดทาจนสาเร็จลุลว่ งดว้ ยดีมา ณ ท่ีนีเ้ ปน็ อย่างสูง วรารัตน์ ศริ ชิ ่มุ

สำรบัญ ข คานา หนา้ สารบญั ประวตั ิสานวน ก ความหมายสานวน สุภาษิต คาพงั เพย ข สาเหตุที่เกิดสานวน ๑ ประโยชน์ของสานวน ๒ ตวั อยา่ งสานวน ๓ ๔ ๕

๑ ประวัตสิ านวน สานวนไทยน้นั มมี าตัง้ แต่ก่อนสมยั พอ่ ขุนรามคาแหง ถ้อยคาหรอื ขอ้ ความที่กลา่ ว สบื ต่อกันมาชา้ นานแล้ว มคี วามหมายไม่ตรงตามตวั หรือมคี วามหมายอนื่ แฝงอยู่ สันนษิ ฐานวา่ สานวนนนั้ มอี ยู่ในภาษาพดู ก่อนทจ่ี ะมภี าษาเขียนเกิดขึน้ ในสมัย สุโขทยั โดยเมอ่ื พิจารณาจากข้อความในศลิ าจารึก พอ่ ขุนรามคาแหงแลว้ กพ็ บว่ามี สานวนไทยปรากฏเป็นหลกั ฐานอยู่ เชน่ ไพรฟ่ า้ หนา้ ใส หมายถงึ ประชาชนอยู่เยน็ เป็น สุข หนงั สอื สภุ าษิตพระรว่ งก็มีเนอื้ หาเปน็ สานวนไทยที่ยังใช้อยู่ในปจั จบุ นั มากมาย เช่น เมื่อนอ้ ยใหเ้ รยี นวชิ า ใหห้ าสินเม่อื ใหญ่ หนังสือกฎมณเฑยี รบาลของเก่า ก็มสี านวนไทยปรากฏอยู่ นอกจากน้ีในวรรณคดี ไทยตา่ งๆ ตั้งแต่สมยั อยธุ ยาเปน็ ต้นมากม็ สี านวนไทยปรากฏอยมู่ ากมาย เช่น ขนุ ช้าง ขุนแผน ลลิ ติ ยวนพา่ ย ลลิ ิตพระลอ และราชาธริ าชเป็นตน้ สานวนเป็นเรอื่ งสาคญั เรอ่ื งหน่งึ ของภาษาไทย เพราะเปน็ คาพดู ทก่ี ลน่ั กรองขึ้น เพ่ือความสละสลวยของภาษาเปน็ ถ้อยคาท่ีคมคายกวา่ คาพูดธรรมดา เปน็ คาพูดทีร่ วม ใจความยาวๆให้สั้นลงได้ ก็จะทาใหผ้ ้ฟู ังสามารถเข้าใจงา่ ย ๆ .......................................................................................................................................................... ทีม่ า:https://sites.google.com/site/samnounthaiz/khwam-pen-ma-khxng-sanwn-thiy

๒ ความหมาย สำนวน คือ ถอ้ ยคาที่เรียบเรียงข้ึนโดยมีความหมายพิเศษ ไม่ตรงกบั ความหมายที่ใช้ ตามปกติท้งั น้ีอาจจะเป็นคาท่ีมีความหมายโดยนยั หรือ ความหมายในเชิง เปรียบเทียบเป็นลกั ษณะคาพดู ที่รวมใจความยาวๆ ใหก้ ะทดั รัดบางส่วนอาจหมายถึง สุภาษิตและคาพงั เพยดว้ ย สุภำษติ คือ คาพดู ท่ีถือเป็นคติ มีความลึกซ้ึงใชส้ งั่ สอนถือเป็นการวางแนวและแสดง คา่ นิยมของมนุษยม์ าแต่โบราณกาล เช่น สุภาษิตสอนหญิง สุภาษิตพระร่วง กม็ ี ขอ้ ความสง่ั สอนท่ีคา่ นิยมของสมยั น้นั ๆไวอ้ ยา่ งชดั เจนตลอดจนพุทธสุภาษิตคาสงั่ สอนตามแนวทางพระพุทธศาสนา คำพงั เพย คือ เป็นคาเปรียบเทียบเร่ืองต่างๆ ที่ใชต้ ิชมซ่ึงสะทอ้ น ถึงความคิด ความเชื่อถือและ คา่ นิยม อนั เป็นลกั ษณะของคนไทย เช่น คา่ นิยมในการยกยอ่ งผอู้ าวโุ ส เคารพครูบา อาจารยแ์ ละนิยมความสุภาพอ่อนโยน ท่มี า:http://www.tewfree.com

๓ สาเหตทุ ่ีเกิดสานวน 1. ต้องการคาเพอ่ื สอ่ื สารความรู้สกึ ให้เขา้ ใจ เมอื่ เกดิ ความตอ้ งการคาใหเ้ พยี งพอกับ ความรู้สกึ จงึ ตอ้ งคิดคาใหมอ่ าจอิงคาเดมิ แตเ่ ปลยี่ นความหมายไปบ้าง หรือคล้าย ความหมายเดมิ ต้องการคาเพอื่ สอื่ สารความรสู้ กึ ใหเ้ ข้าใจ เมื่อเกดิ ความต้องการคาให้ เพยี งพอกบั ความรสู้ กึ จงึ ตอ้ งคิดคาใหมอ่ าจองิ คาเดิม แต่เปล่ยี นความหมายไปบ้าง หรอื คล้าย ความหมายเดมิ 2. หลกี เลยี่ งการใช้คาบางคา ซงึ่ ถ้าใชแ้ ลว้ อาจหยาบคาย หรือกอ่ ใหเ้ กดิ ความไม่สบายใจ ตวั อยา่ ง คาวา่ ตาย อาจมีหลายสานวน เช่น ซ้ี ม่องเทง่ เสร็จ เสยี ชวี ิต ถงึ แกก่ รรม ไปคา้ ถา่ น ไปนรก หรือ ถ่ายปสั สาวะ อาจใช้ เบา ไปยิงกระต่าย ไปเกบ็ ดอกไม้ หลกี เลี่ยงการ ใชค้ าบางคา ซงึ่ ถา้ ใชแ้ ลว้ อาจหยาบคาย หรือกอ่ ใหเ้ กิดความไม่สบายใจ ตวั อยา่ ง คาว่า ตาย อาจมหี ลายสานวน เช่น ซี้ ม่องเทง่ เสร็จ เสียชีวิต ถงึ แกก่ รรม ไปคา้ ถ่าน ไปนรก หรอื ถา่ ยปสั สาวะ อาจใช้ เบา ไปยิงกระตา่ ย ไปเก็บดอกไม้ 3. เพือ่ ใหส้ ภุ าพ หรอื เหมาะสมกับฐานะของบคุ คล เช่น ตดั ผม ทรงเครอ่ื ง หรอื ทรงพระ เคร่ืองใหญ่ เพอื่ ใหส้ ุภาพ หรือเหมาะสมกบั ฐานะของบคุ คล เชน่ ตัดผม ทรงเครือ่ ง หรอื ทรงพระเครอื่ งใหญ่ 4. ต้องการให้คาพดู มีรสชาติ หรอื เกดิ ภาพ ตวั อย่างเชน่ กุ้งแหง้ เดนิ มาแลว้ (อาจ หมายถงึ คนผอมแหง้ )ตอ้ งการใหค้ าพูดมรี สชาติ หรือ เกิดภาพ ตัวอยา่ งเช่น กุ้งแหง้ เดนิ มาแลว้ (อาจหมายถงึ คนผอมแหง้ ) ........................................................................................................................................... ท่มี า:https://sites.google.com/site/samnounthaiz/laksna-khxng-sanwn-thiy

๔ ประโยชน์ของสานวน สานวนสภุ าษติ คาพงั เพยทุกสานวน จะมีความหมายอย่ทู ุกสานวนทงั้ ที่บอก ความหมายโดยตรง และสานวนทมี่ คี วามหมายแอบแฝงอยู่ สานวนมปี ระโยชน์ดังน้ี 1. นาหลักคาสอนมาประยกุ ต์ใช้ในชีวติ ประจาวัน นาหลักคาสอนมาประยกุ ต์ใชใ้ น ชีวิตประจาวัน 2. ทาให้ทราบความหมายของแต่ละสานวน ทาให้ทราบความหมายของแตล่ ะ สานวน 3. ทาให้เยาว์ชนประพฤติปฏิบัตติ นดขี น้ึ ทาให้เยาว์ชนประพฤตปิ ฏบิ ัติตนดขี ้นึ 4. ชว่ ยกัดเกลานสิ ยั ของเยาว์ชนใหอ้ ยูใ่ นกรอบและมีระเบยี บมากขนึ้ ชว่ ยกดั เกลา นสิ ัยของเยาวช์ นให้อยู่ในกรอบและมีระเบยี บมากขึน้ ........................................................................................................................................... ทม่ี า:https://sites.google.com/site/samnounthaiz/laksna-khxng-sanwn-thiy

๕ ตัวอยา่ งสานวน เกบ็ เบี้ยใต้ถุนร้าน หมายถึง เกบ็ เล็กผสมนอ้ ย ทาอะไรทีป่ ระกอบด้วยส่วนเลก็ สว่ นนอ้ ย โน่นบา้ งนี่บ้าง จนสาเรจ็ เป็นรปู เป็นรา่ งข้นึ มา ขยายความ – สานวนไทย คาวา่ “เกบ็ เบ้ียใตถ้ นุ รา้ น” นิยมใช้กับคนหรือแสดงอาการท่ี ชอบเกบ็ เล็กผสมนอ้ ย คอ่ ยๆสะสม จนสามารถผสมเป็นส่งิ ท่ตี อ้ งการได้ เช่น นายนอ้ ย ต้องการตบแตง่ บา้ นใหม่ แต่ไม่มีเงนิ มากพอ จงึ ใช้วธิ ีคอ่ ยๆทา ค่อยๆปรับ ค่อยๆแต่งตาม กาลังกายและกาลังเงนิ ของตน จนในทส่ี ุดก็ได้บา้ นท่ีตกแต่งตามความตอ้ งการของตน

กินปูนร้อนท้อง หมายถึง เมื่อกระทาความผิดแลว้ กลวั วา่ คนอ่ืนจะจบั ได้วา่ ตนไดก้ ระทา ความผิดไว้ โดยแสดงอาการมีพริ ธุ แสดงอาการเดือดรอ้ นออกมาให้เหน็ เอง ซ่ึงถา้ นิง่ ไว้ก็ ไม่มใี ครรู้ สานวน สภุ าษิต หรอื คาพังเพยทคี่ ลา้ ยคลึงกัน : ตีตนไปกอ่ นไข้ ขยายความ - เกดิ จากการทค่ี นเราเอาปนู (ปนู กินหมาก) มาลอ่ ใหต้ ุ๊กแก หรือจ้ิงจกกิน ซง่ึ เมอ่ื มันกนิ เข้าไป มันจะมีอาการร้อนทอ้ ง สง่ เสยี งรอ้ งแกก้ ๆ

กวนน้าให้ขนุ่ หมายถึง ทาเรอ่ื งราวที่สงบอยูแ่ ลว้ ให้เกดิ วุ่นวายข้ึนมา ขยายความ – สานวนสภุ าษติ ไทยคาวา่ กวนน้าใหข้ ุ่น นน้ั นิยมใชเ้ ปรยี บเทียบพฤติกรรม ของคนทไ่ี ม่ยอมอยูเ่ ฉยๆหรอื ชอบทาปากหาเรอ่ื ง ทั้งๆที่เหตกุ ารณ์ การถกเถยี งหรือ ความขดั แยง้ กาลังจะจบลงดว้ ยดี แต่กลับพดู ทะลกุ ลางปลอ้ งขน้ึ มา ทาใหส้ ถานการณ์ กลับแย่ลง ตัวอย่างเชน่ นายนทกี ับนายวันชยั ทะเลาะกันเรอื่ งงาน แต่ผจู้ ัดการทราบเรอื่ ง จึงเข้ามาสงบศึก พูดใหท้ ้ังสองฝ่ายสงบลงและทาความเข้าใจกันได้ ในขณะทท่ี ั้งสองฝา่ ย กาลังปรับความเข้าใจกันซ่งึ กาลงั จะจบด้วยดี นายทวีก็พูดขึน้ มาวา่ นายนทีชอบไปพูด นนิ ทานายวนั ชัยลับหลัง ทาใหน้ ายวันชยั โกรธขนึ้ มาอกี และการทาความเขา้ ใจกับนาย นทที าทา่ จะไม่จบลงง่ายๆ เปน็ ต้น

กบเลือกนาย หมายถงึ ผทู้ ่ีตอ้ งการเปลี่ยนผบู้ งั คบั บญั ชาเร่ือยๆ ขยายความ : สานวนสภุ าษติ ไทยคาวา่ “กบเลอื กนาย” นยิ มใช้กับคนทไี่ มพ่ อใจในสง่ิ ท่มี ี ส่งิ ท่ีเป็น ชอบเปลยี่ นนนู่ เปล่ียนนีไ่ ปเรอ่ื ยๆ แตส่ ดุ ท้ายไม่ได้ดซี กั อนั หนาซา้ ของบางอยา่ ง อาจะนาภยั อันตรายมาสตู่ นดว้ ย

ขช่ี า้ งจบั ตกั๊ แตน หมายถงึ ลงทนุ มากแตไ่ ดผ้ ลนดิ หน่อย ขยายความ : สุภาษิตสานวนไทยคาว่า ข่ีชา้ งจบั ตั๊กแตน นยิ มใชก้ ับการลงทนุ ลงแรงเป็น จานวนมากมาย แตไ่ ด้รบั ผลตอบแทนนดิ เดียว ไมค่ ุ้มคา่ เปรยี บเหมอื นลงทุนขช่ี า้ งเพอื่ ไล่ จับตก๊ั แตน

เข้าเมอื งตาหลวิ่ ต้องหล่ิวตาตาม หมายถึง ประพฤตติ นใหเ้ หมาะสมกบั กาลเทศะ ขยายความ – สานวนไทยคาว่า เข้าเมอื งตาหลวิ่ ต้องหลวิ่ ตาตาม นั้น โบราณทา่ นใช้ สอนให้เรารจู้ ักการปรบั ตวั เปลยี่ นแปลงตนเองใหเ้ ข้ากับสถานการณ์ ไมท่ าตวั แปลกแยก หรือทาตวั เปน็ แกะดา เพราะจะได้ใหด้ ารงชีวติ อยู่ในสังคมนัน้ ๆได้ยากนน่ั เอง แต่สานวน นีส้ อนให้ปรับตัวในทางท่ดี นี ะครับนอ้ งๆหนูๆ ไมใ่ ช่ว่าเราเขา้ กลมุ่ เพือ่ นทีม่ ีนิสยั เลว เรา ต้องทานิสยั เลวไปด้วย แบบนัน้ ไมถ่ ูกต้องนะ

ความรทู้ ว่ มหวั เอาตวั ไมร่ อด หมายถงึ มีความร้มู าก แตไ่ มร่ ูจ้ ักใช้ความรใู้ ห้เป็น ประโยชน์ ขยายความ – สภุ าษิตไทยคาว่า ความรู้ทว่ มหวั เอาตัวไมร่ อด นยิ มใช้กบั คนที่มีความรู้ มี ประสบการณม์ าก ผา่ นรอ้ นผา่ นหนาวมาไม่นอ้ ยแล้ว หรอื ผา่ นการศึกษาขน้ั สงู แต่ไม่ สามารถดารงชีวิตเพอื่ ให้ผ่านอปุ สรรคตา่ งๆได้ ล้มลุกคลุกคลานอย่เู รอ่ื ยไป หรอื ไม่กไ็ ม่ ร้จู กั การใช้ความรขู้ องตนใหเ้ ป็นประโยชน์ หรือใช้ผดิ ทาง จนความรู้ทมี่ ไี มส่ ามารถช่วยให้ ชวี ิตของตนเองดขี ึ้นได้

ความพยายามอยู่ทไ่ี หน ความสาเร็จอยทู่ ี่น่ัน หมายถงึ ความสาเร็จยอ่ มเกิดกับคนทมี่ ี ความพยายาม ขยายความ – สุภาษติ ความพยายามอยทู่ ี่ไหน ความสาเรจ็ อยทู่ ่ีนั่น โบราณท่านว่าเป็น สุดยอดของคาสง่ั สอนให้เปน็ คนที่ไมย่ ่อทอ้ ต่ออปุ สรรคใดๆ ขอให้เรามคี วามพยายาม มี ความอดทนตอ่ สิ่งท่ีทา ความสาเรจ็ จะตอ้ งเป็นของเราอยา่ งแน่นอน ถา้ คนเรายดึ สภุ าษติ นไ้ี ว้ประจาใจ ยอ่ มเป็นคนไมต่ กยาก และจะมคี วามเจริญมากข้ึนตามลาดบั

คางคกข้นึ วอ หมายถึง คนท่ีมีฐานะตา่ ตอ้ ย พอไดด้ ิบได้ดีกม็ กั แสดงกิรยิ าอวดดี ลมื ตวั ขยายความ – สุภาษิตสานวนไทยคาวา่ คางคกขนึ้ วอ นน้ั นิยมใช้เปรียบเทียบคนท่ีมีนสิ ยั ทานองววั ลมื ตีน กลา่ วคอื จากคนที่มีฐานะตา่ ตอ้ ง ยากลาบาก แตเ่ มือ่ รา่ รวยเงนิ ทอง ข้ึนมากลับลากาพดื ตนเอง หลงลมื ความตา่ ตอ้ ยของตนเองในอดีต ลาพองในความมั่งมี ของตน ตวั อยา่ งเชน่ นางสาวเดยี ร์เดมิ เป็นคนยากจนมาก ตอ้ งดิน้ รนปากกดั ตนี ถีบเพ่ือ หาเล้ยี งปากทอ้ ง อยมู่ าวันหนึง่ โชคดไี ดส้ ามรี วย ตนเองเลยรอดพน้ จากความยากจนมาได้ แตแ่ ทนที่จะเอาความยากจนในอดีตมาเปน็ บทเรียน กลับหลงระเริงกบั ทรพั ยส์ นิ เงนิ ทอง ทีม่ ี อวดรา่ อวดรวย ลมื กาพืดอนั ยากจนของตนเองเสยี หมดสิน้

ฆา่ ไมต่ ายขายไม่ขาด หมายถงึ ตัดเยอ่ื ใยไม่ขาด ขยายความ – สานวนไทยคาวา่ ฆ่าไมต่ ายขายไมข่ าด โบราณทา่ นใชเ้ ปรยี บเทยี บถงึ ความรกั ความผกู พนั ท่มี ตี ่อกัน ทาใหไ้ มส่ ามารถตดั เย่ือใยทม่ี ตี อ่ กนั ได้ อนั ดว้ ยเหตุทผ่ี ู้นน้ั เป็นบคุ คลอนั เปน็ ที่รักนนั่ เอง เช่น เปน็ ภรรยา สามี ลกู ญาตสิ นทิ หรอื แมก้ ระทง่ั เพ่ือน รกั ท่ีสนิทสนมชอบพอกนั

งมเขม็ ในมหาสมทุ ร หมายถงึ ทากจิ ท่ีสาเร็จไดย้ าก ขยายความ – สานวนไทยคาวา่ งมเข็มในมหาสมทุ ร โบราณทา่ นเปรยี บเทยี บไวถ้ ึงการ กระทาท่ดี ูจะยากเกินกาลัง หนทางท่ีจะสาเร็จไดน้ น้ั ยากเยน็ เหลอื เกิน ตวั อยา่ งเช่น นาย นอ้ ยต้องการตามหาญาตทิ ี่เขา้ มาทางานในกรงุ เทพ โดยมแี ตช่ ือ่ ไม่รู้ทอ่ี ยู่ของญาติ การ กระทาเชน่ นี้เองทโ่ี บราณท่านเปรยี บไว้ว่าเหมอื นดง่ั การงมเขม็ ในมหาสมทุ ร โอกาส สาเรจ็ แทบไม่

ออ้ ยเข้าปากชา้ ง หมายถงึ หากส่ิงของทีม่ คี ุณคา่ หากทาผิดพลาดจนตกไปในมอื ของผอู้ ่นื ทีเ่ ขาตอ้ งการมากๆแล้ว ก็ยากท่จี ะไดก้ ลับคืนมา ขยายความ - เปรียบเปรยถงึ ช้างเปน็ สัตว์ท่ีชอบกนิ ออ้ ย ถา้ เอาอ้อยไปแหยใ่ นปากชา้ ง แล้วกย็ ากทจ่ี ะง้างปากช้างเพอ่ื จะเอาคนื กลับมา

ช้โี พรงใหก้ ระรอก หมายถงึ ช้ชี ่องทางชั่วใหค้ นไม่ดี ขยายความ – สุภาษิตไทย ชี้โพรงให้กระรอก นยิ มใช้เพอื่ เปรยี บเทยี บถงึ การกระทาท่ี อาจจะไม่ไดต้ ้งั ใจ แตก่ ารกระทาน้นั เป็นการชีท้ างใหก้ ับคนไม่ดี ให้มโี อกาสทาชว่ั เช่น นายน้อยบอกกบั นาบพลายวา่ บา้ นข้างๆจะไม่อยชู่ ่วงวนั เสารอ์ าทิตย์ ซงึ่ ทาใหน้ ายพลาย ซึ่งมีนิสยั ลกั เล็กขโมยนอ้ ยไดโ้ อกาสเขา้ ไปขโมยของ หรอื ป้าเมย้ี นพูดกบั หลานชายวา่ คนเราถา้ ไมส่ บายกส็ ามารถหยดุ เรยี นได้ ทาใหเ้ ดก็ ชายสธุ ีซึง่ ตงั้ ใจจะโดดเรียนอยแู่ ลว้ สบ ชอ่ ง อา้ งว่าปวดทอ้ งทันที เพอื่ ไมต่ ้องไปโรงเรยี น

เฒ่าหัวงู หมายถงึ คนแก่หรอื คนมอี ายมุ ากทม่ี เี ล่ห์เหล่ยี มหรอื กลอุบายหลอกเด็กผหู้ ญิง ในทางกามารมณ์ ขยายความ – สภุ าษติ สานวนไทยคาว่า เฒา่ หวั งู นิยมใช้กับชายทอี่ ายมุ ากแลว้ แทนท่ี จะเขา้ วัดเขา้ วา แตก่ ลับหมกมนุ่ ในกามารมณ์ ชอบลอ่ หลวงหญิงสาวมาทามดิ ีมริ า้ ยอยู่ เสมอ นบั ได้วา่ เป็นภัยสงั คมอกี รูปแบบหน่ึงท่ตี ้องระวงั

นา้ ตาลใกลม้ ด หมายถงึ ชายหญิงท่ใี กล้ชดิ กนั มากย่อมห้ามใจไม่ใหร้ กั กนั ไดย้ าก ขยายความ – สานวนไทย น้าตาลใกล้มด คนโบราณนยิ มใช้เปรียบเทยี บถึงความใกลช้ ิด ของหนุม่ สาว หรอื ชายหญงิ คู่ใดๆยอ่ มเกดิ ขึน้ ได้จากความใกลช้ ิดกนั ต่อใหท้ ้ังค่มู คี นรัก อยู่แล้วก็ตาม เมอ่ื อยูห่ า่ งกับครู่ ักของตนแล้วมาใกล้ชดิ กับคนใหม่ ความรกั คร้งั ใหม่ยอ่ ม เกิดขึน้ ได้งา่ ย เหมือนสานวนไทยอกี คาหน่งึ ท่ีวา่ รกั แท้แพ้ใกลช้ ิด นัน่ เอง

น้าพ่ึงเรือเสอื พ่ึงปา่ หมายถงึ การพ่งึ พาอาศยั กนั , ความสามคั คี ขยายความ – คาพงั เพย น้าพงึ่ เรือเสอื พง่ึ ปา่ นิยมใชเ้ ปรยี บเทียบเพ่อื ให้เหน็ ถงึ การ พึ่งพาอาศัยกนั การเอ้อื อาทรตอ่ กนั บางครั้งใชเ้ พือ่ แสดงถึงความสามคั คีกันดว้ ย ตวั อยา่ งเช่น นกเอย้ี งกบั ควาย นกเอย้ี งไดอ้ าศยั กินเหน็ และแมลงที่เกาะตัวควายอยู่ ในขณะทค่ี วายกไ็ ดน้ กเอี้ยงไว้ชว่ ยเตือนภยั เปน็ ตน้

หนูตกถังขา้ วสาร หมายถงึ ผู้ชายทมี่ ีฐานะไมค่ อ่ ยดีได้แต่งงานกบั ผูห้ ญงิ ทีร่ า่ รวย ขยายความ : สุภาษิตสานวนไทยคาวา่ หนตู กถังขา้ วสาร นยิ มใช้กบั ผู้ชายท่ีแตง่ งานกบั ผหู้ ญงิ รวย สบายไปทั้งชาติ ซึง่ นิยมใชเ้ ปน็ คาพดู ประชดประชัน ดูถกู ดูแคลนหรอื อจิ ฉา ริษยามากกว่าดา้ นดี

เอามะพร้าวหา้ วไปขายสวน หมายถงึ การทค่ี นมคี วามรดู้ ้านนนั้ นอ้ ย แต่กลับไป หลอกลวงผทู้ ่ีมคี วามรูเ้ รอื่ งนน้ั เปน็ อยา่ งดี สานวนนี้ตา่ งจาก “สอนจระเขว้ า่ ย น้า” หรอื “สอนหนังสอื สังฆราช” เพราะสองสานวนนหี้ มายถงึ การที่ ผูท้ ีร่ ้นู อ้ ยกวา่ ไป สอนหรอื แนะนาคนทมี่ คี วามรมู้ ากกวา่ แต่ ผ้สู อนมีเจตนาทบี่ รสิ ทุ ธ์ ขยายความ -เปรียบเปรยถงึ การทค่ี นนามะพรา้ วหา้ ว ท่ีเปน็ มะพร้าวแกจ่ ดั ไปหลอกขาย คนสวนมะพร้าวทีม่ ีความรดู้ า้ นมะพรา้ วเปน็ อยา่ งดี จงึ ไมส่ ามารถทจี่ ะหลอกคนสวนได้ ทมี่ า: http://www.เกรด็ ความรู.้ net/สานวนไทย-สุภาษิตไทยและคาพงั เพยนา่ รู้/ http://www.tewfree.com/