โรคภมู ิแพก้ บั การตง้ั ครรภ์ By Aj. Hongsavadee Yothathip
โรคภมู ิแพก้ บั การตง้ั ครรภ์ 1. โรคแพภ้ ูมิตวั เอง Systemic lupus erythematosus (SLE) 2. โรคหอบหืด Asthma 3. โรควณั โรค Tuberculosis
Pregnancy with Asthma ➔ เป็ นการอกั เสบเร้ ือรงั ของหลอดลมจากสารก่อภูมิแพ้ ทาใหไ้ วต่อสิ่งกระตุน้ (ไร ฝ่ ุน เกสรดอกไม้ รา ขนสุนัข/แมว) ➔ การอกั เสบกอ่ ใหเ้ กิดการหลงั่ สาร histamine , bradykinin, leukotrienes, prostaglandins, thromboxane จากเมด็ เลือดขาว ทีลิมโฟซยั ต์ (T-lymphocyte) กระตุน้ เม็ดเลือดขาวชนิดอื่นๆ ออกมา เชน่ eosinophil เขา้ มาในหลอดลม และ กระตุน้ การสรา้ งสารคดั หลงั่ (mucus) ของหลอดลมทาใหห้ ดเกรง็ หายใจมี wheezing หลอดลมบวม มีเสมหะหายใจไมส่ ะดวกจงึ ขาด O2 ➔ อาการแสดงท่ีเด่นชดั คอื หายใจออกลาบากมากกวา่ หายใจ เขา้
Pregnancy with Asthma กลไกการเกิดหอบหืดขณะตง้ั ครรภ์ - การเปล่ียนแปลงขณะต้งั ครรภท์ าใหม้ ีการหายใจเรว็ เหนื่อยง่าย ซึ่งเป็ นภาวะ ปกติที่เรียกวา่ physiologic dyspnea - ระหวา่ งต้งั ครรภภ์ มู คิ ุม้ กนั ของร่างกายจะถูกกด (physiological immunosuppressant) เพือ่ ป้องกนั ปฏิกริยาการต่อตา้ น antigen ของพ่อท่ีไป แสดงในทารก สตรตี ้งั ครรภจ์ งึ มภี มู คิ ุม้ กนั ตา่ ไวต่อสิ่งกระตุน้ ไดง้ ่าย - การเพมิ่ ของ progesterone จะกระตุน้ B2-adrenoceptor ทาใหม้ ีความไวต่อ สารภูมิแพม้ ากข้ ึน จึงทาใหเ้ กดิ การกาเริบขณะต้งั ครรภไ์ ดง้ า่ ย
Pregnancy with Asthma อาการและอาการแสดง - ไอเร้ ือรงั นานเกิน 2 เดือน - หายใจลาบากแน่นหนา้ อก มี wheezing - ใชก้ ลา้ มเน้ ือคอ ไหล่ และหนา้ ทอ้ งในการหายใจ - หายใจมากกวา่ 30 คร้งั /นาที ชีพจรมากกวา่ 120 คร้งั /นาที - เหง่ือออกมาก
Pregnancy with Asthma ผลกระทบตอม่ ารดา - HT disorder in pregnancy - Death จากการจบั หืด (Asthmatic attack) ผลกระทบตอท่ ารก - คลอดก่อนกาหนด - น้าหนกั ตวั นอ้ ย - เจริญเติบโตชา้ - พรอ่ ง O2 - ตายคลอด/ตายในครรภ์ - ทารกมีโอกาสเป็ นโรคหอบหืดไดร้ อ้ ยละ 50 จากการถา่ ยทอด ทางพนั ธุกรรม
Pregnancy with Asthma ผลของการตงั้ ครรภต์ ่อโรคหอบหืด ไตรมาสแรก >> การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยา >> ปริมาณน้าและเลือดมากขึน้ >> ทาให้เกลือโซเดียมมากขึน้ >> ส่งผลให้หวั ใจทางานหนัก >> น้าในปอดมาก ขึ้น >> แลกเปล่ียน O2 น้อยลง >> หายใจลาบากมากโดยเฉพาะตอนนอน >> ส่งผลให้อาการหอบหืดแสดงอาการขณะตงั้ ครรภช์ ดั ขนึ้
Pregnancy with Asthma การรกั ษาและการดแู ลขณะตง้ั ครรภป์ กตทิ วั ่ ไป หลกี เลีย่ งปัจจยั กระตนุ้ ไม่อยใู่ นอากาศรอ้ นหรือเยน็ เกินไป ตดิ ตามน้าหนกั ตวั ประเมินสญั ญาณชีพ ตรวจรา่ งกาย เนน้ ประเมินอาการบวม ตรวจครรภด์ ู IUGA หรอื SGA รบั ประทานอาหารท่ีมีประโยชน์ เนน้ โปรตนี และพ่นยา ตามแผนการรกั ษา หลีกเลี่ยงการทางานหนกั
Pregnancy with Asthma การรกั ษาและการดแู ลขณะตงั้ ครรภท์ ี่มีอาการรนุ แรง จดั ส่ิงแวดล้อมให้สงบ จดั ท่านอนศีรษะสงู ตะแคงซ้าย ให้ O2 เพียงพอ ลดกิจกรรมที่ใช้ O2 พ่นยาด้วย B-adrenergic agonists เป็นยาขยายหลอดลมที่ดีท่ีสดุ (terbutaline, salbutamol) ดแู ลให้ยาขยายหลอดลมแบบฉีดที่ปลอดภยั คือ terbutaline ไมม่ ีผลกบั การตงั้ ครรภ์ ดแู ล Corticosteroids เป็นยาท่ีมีประสิทธิภาพสงู ในการ รกั ษาการ อกั เสบของหลอดลม
Pregnancy with Asthma การรกั ษาและการดแู ลขณะตงั้ ครรภท์ ่ีมีอาการรนุ แรง ประเมินสณั ญาณชีพ/ประเมินภาวะสขุ ภาพของทารก หากเป็นระยะคลอดให้ยาระงบั ปวดได้เป็น fentanyl ไม่ควร ให้ pedthidine หรอื morphine (ผา่ นรกได้) พรอ้ มสอนเทคนิคการบรรเทาปวด หากอย่ใู นภาวะคงที่คลอดทางช่องคลอดได้ตามปกติ ในระยะหลงั คลอดดแู ลเหมือนมารดาหลงั คลอดทวั่ ไป แนะนาเลีย้ งลกู ด้วยนมมารดา เน่ืองจากมี IgA สงู ลดโอกาสเส่ียงต่อ การเป็นโรคหอบหืดในทารกแรกคลอดได้รอ้ ยละ 10
Thank You
โรคแพ้ภมู ิตวั เอง (Systemic lupus erythematosus , SLE) By Aj. Hongsavadee Yothathip
Systemic lupus erythematosus (SLE) เป็นโรคของเนื้อเย่ือเก่ียวพนั (Connective Tissue Disease) ที่เกิด จากการแพ้ภมู ิค้มุ กนั ของรา่ งกายตวั เองโดยไมท่ ราบสาเหตุ พบได้ในสตรีวยั เจริญพนั ธ์ุ ก่อให้เกิดการอกั เสบทวั่ รา่ งกายและเกิดความผิดปกติหลายระบบ (multisystem disordor) เช่น ผิวหนัง ตา ไต ทางเดินอาหาร หวั ใจ ปอด และกล้ามเนื้อ
Systemic lupus erythematosus (SLE) Incidence พบในผหู้ ญิง > ชาย (9:1) ผหู้ ญิง 1,000 คน พบ SLE 1 คน ในสตรีตงั้ ครรภพ์ บ 1:1,250 ช่วงอายทุ ่ีพบ 20-40 ปี
Systemic lupus erythematosus (SLE) สาเหตุ ยงั ไมท่ ราบสาเหตทุ ี่แท้จริง ทาให้เกิดการสรา้ ง antibody ต่อต้านเนื้อเยื่อและเซลลข์ องร่างกายตวั เอง พนั ธกุ รรม ปัจจยั จากส่ิงแวดล้อมอื่นๆ เช่น การสบู บหุ ร่ี สมั ผสั แสง UV เป็นเวลานาน การติดเชื้อในร่างกายเช่น Epstein-barr virus H.estrogen และ progesterone ส่งผลต่อการเกิดโรคและกาเริบของโรค
Systemic lupus erythematosus (SLE) สาเหตุ การตงั้ ครรภ์ จะทาให้โรครนุ แรงมากขึน้ คิดเป็นประมาณร้อย 30-60 พบการ กาเริบในไตรมาสท่ี 2,3 และหลงั คลอด การใช้ยาบางชนิดที่ยบั ยงั้ การสร้าง DNA เช่น Methyldopa, hydralazine เป็นต้น ทาให้เกิดโรคได้ ระบบภมู ิค้มุ กนั เพิ่มของ T-cell helper 2 จะกระต้นุ ให้มีหลงั่ สาร Interleukin มีผล ต่อการสรา้ ง antibody ของ B-cell (ซึ่งเป็น cell ท่ีผิดปกติ) มากขึน้ และไปทาลาย เนื้อเยื่อของตนเองทาให้เกิดอาการกาเริบของโรคขณะตงั้ ครรภ์
Systemic lupus erythematosus (SLE) อาการและอาการแสดง เกิดความผิดปกติได้หลายระบบ อาการทวั่ ไป : ไข้ อ่อนเพลีย ปวดเม่ือยตามตวั อาการทางผิวหนัง : มีผนื่ แดงบริเวณใบหน้า สนั จมกู และโหนกแก้ม 2 ข้าง คล้ายผเี สื้อ (butterfly rash) อาการทางข้อ : กล้ามเนื้ออกั เสบ มีอาการอกั เสบปวดบวมตามข้อ บริเวณ ข้อนิ้วมื ข้อมือ ข้อไหล่ ข้อเข่า หรอื ข้อเท้า
Systemic lupus erythematosus (SLE) อาการและอาการแสดง เกิดความผิดปกติได้หลายระบบ อาการทางระบบหวั ใจและปอด : เยื่อห้มุ ปอดอกั เสบ เยื่อห้มุ หวั ใจอกั เสบ แน่นหน้าอก ไอเป็นเลือด หอบเหน่ือย อาการทางระบบเลอื ด : มีอาการซีด อ่อนเพลีย ติดเชื้อง่ายจากการมีเมด็ เลือดขาวตา่ มีจดุ จา้ เลือด เลือดออกผิดปกติจากที่มีเกรด็ เลือดตา่ อาการทางระบบประสาท : มีอาการปวดศีรษะ ตาพรา่ มวั อาการทางจิต หู แว่ว ประสาทหลอน แขนขาอ่อนแรง และชกั
Systemic lupus erythematosus (SLE) อาการและอาการแสดง เกิดความผิดปกติได้หลายระบบ อาการทางระบบทางเดินอาหาร : ปวดท้อง ตบั อกั เสบ อาการทางไต: ไตอกั เสบ ไตวายเฉียบพลนั Raynaud phenomenon : ภาวะเนื้อเย่ือหรอื เส้นเลือดเกิดการหดรดั ตวั เมอ่ื สมั ผสั อาการเยน็ ทาให้บริเวณนัน้ ขาดเลือด มกั เป็นส่วนปลาย ทาให้มี อาการเขียว ปวด ตามปลายนิ้ว
Systemic lupus erythematosus (SLE) ผลของการตงั้ ครรภต์ ่อการกาเริบของโรค เรมิ่ ตงั้ ครรภใ์ นขณะทย่ี งั ไมไ่ ดค้ วบคมุ โรคใหอ้ ยใู่ นระยะสงบ มปี ระวตั กิ ารกาเรบิ ของโรคระหวา่ งตงั้ ครรภ์ หยดุ ยากดภมู คิ มุ้ กนั เองขณะตงั้ ครรภ์ ในรายทม่ี พี ยาธสิ ภาพทไ่ี ต เมอ่ื ตงั้ ครรภท์ าใหโ้ รคกาเรบิ ไดง้ ่าย อาการบวม การพบโปรตนี ในปัสสาวะ รว่ มกบั การมคี วามดนั โลหติ สงู ขณะ ตงั้ ครรภ์ แยกยากระหวา่ ง Lupus nephritis และ PIH
Systemic lupus erythematosus (SLE) ผลของโรคต่อการตงั้ ครรภ์ ตอ่ สตรตี งั้ ครรภ์ เกดิ การแทง้ คลอดก่อนกาหนด ความดนั โลหติ สงู ขณะตงั้ ครรภ์ ผา่ ตดั คลอด เพมิ่ ขน้ึ เกดิ ภาวะชกั ต่อทารกในครรภ์ ทารกเจรญิ เตบิ โตชา้ ตายในครรภ์ ตายคลอด ทารกหวั ใจเตน้ ชา้ ทารกบวมน้า และทารกอาจเป็น SLE
Systemic lupus erythematosus (SLE) การวินิ จฉัย จาก Lab ผลการตรวจ Immunologic เชน่ ANA or anti DNA >> Positive หรอื Direct comb’stest จากการตรวจรา่ งกาย แพแ้ สง (photosensitive lupus rash) มผี น่ื ขน้ึ ตามรา่ งกาย ใบหน้า น้าหนกั ขน้ึ น้อย ผมรว่ ง/แหง้ แผลในปาก ปวดตามขอ้ ตรวจครรภ์ size < date เป็นตน้
Systemic lupus erythematosus (SLE) การวางแผนการตงั้ ครรภ์ สตรีที่เป็น SLE ตงั้ ครรภไ์ ด้ตามปกติ แต่ต้องมีการวางแผนเพ่ือลด ความเสี่ยงที่จะทาให้โรคกาเริบขณะตงั้ ครรภ์ หากตงั้ ครรภโ์ ดยไมไ่ ด้วางแผนล่วงหน้าควรหยดุ ยาทนั ทีเมื่อทราบ ว่ามีการตงั้ ครรภเ์ กิดขึน้ ควรให้โรคอย่ใู นระยะสงบไมน่ ้อยกว่า 6 เดือนก่อนตงั้ ครรภ์ ระบบการทางานของไตปกติ
Systemic lupus erythematosus (SLE) การวางแผนการตงั้ ครรภ์ ไม่ใช้ยาที่มีผลต่อทารกในครรภ์ เช่น Methotrexate, Cyclophosphamide การคมุ กาเนิดท่ีเหมาะสม ควรใช้ Progestin-only pills, DMPA หลีกเล่ียง IUD หากใช้ Estrogen-containing oral pills ทาให้เกิด Thrombotic มากขึน้ ในขณะท่ี Condom มีโอกาสที่จะล้มเหลวสงู ในกรณีที่มีอาการรนุ แรงหลายระบบ ไมค่ วรตงั้ ครรภ์
Systemic lupus erythematosus (SLE) การวางแผนการตงั้ ครรภ์ ไมใ่ ชย้ าทม่ี ผี ลตอ่ ทารกในครรภ์ เชน่ Methotrexate, Cyclophosphamide การคุมกาเนดิ ทเ่ี หมาะสม ควรใช้ Progestin-only pills, DMPA หลกี เลย่ี ง IUD หากใช้ Estrogen-containing oral pills ทาใหเ้ กดิ Thrombotic มากขน้ึ ในขณะท่ี Condom มโี อกาสทจ่ี ะลม้ เหลวสงู หลกี เลย่ี งยาบางชนิดทก่ี ระตุน้ ใหโ้ รคกาเรบิ ไดก้ ่อนตงั้ ครรภ์ เชน่ Hydralazine , phenytoin , Iosiazid สารบางอยา่ งเชน่ บุหร่ี ยายอ้ มผม รงั สี UV เป็นตน้
Systemic lupus erythematosus (SLE) การดแู ลขณะตงั้ ครรภ์ วางแผนในการเฝ้าระวงั การกาเรบิ ของโรคและความผดิ ปกตขิ องทารก แนะนาใหม้ าฝากครรภต์ ามนดั เพอ่ื เฝ้าระวงั ความเสย่ี งของการกาเรบิ ของโรค ตงั้ แต่ GA 18-26 สปั ดาห์ ตรวจ U/S สปั ดาหล์ ะหน่ึงครงั้ และทุก 2 สปั ดาห์ จนกระทงั่ คลอด SLE ไมใ่ ชข่ อ้ บ่งชใ้ี นการทาแทง้ เพอ่ื การรกั ษา อาการไมแ่ ตกต่างเม่อื ทาแทง้ ไปแลว้ ใหก้ ารพยาบาลและการรกั ษาตามอาการทพ่ี บ
Systemic lupus erythematosus (SLE) การดแู ลขณะตงั้ ครรภ์ ประเมนิ สญั ญาณชพี โดยเฉพาะความดนั โลหติ ตรวจรา่ งกายและตรวจทางหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารตามแผนการรกั ษา แนะนาไมห่ ยุดยาเมอ่ื ตงั้ ครรภแ์ ตอ่ าจลดขนาดของยาลงเพอ่ื ควบคมุ โรค ยาทท่ี านไดข้ ณะตงั้ ครรภ์ คอื hydroxychloquine ควบคุมโรคไดด้ ี ไมท่ าใหเ้ กดิ ความพกิ าร และลด SGA ได้ NSAID หลกี เลย่ี งการใชย้ าเมอ่ื GA > 32 สปั ดาห์
Systemic lupus erythematosus (SLE) การดแู ลขณะตงั้ ครรภ์ Prednisolone , Aspirin ใชใ้ นปรมิ าณต่าๆ Aspirin หลกี เลย่ี งการใชย้ าเมอ่ื GA > 32 สปั ดาห์ ยาทห่ี า้ มใชข้ ณะตงั้ ครรภ์ ทาใหท้ ารกพกิ าร ควรหยดุ โดยเฉพาะ 3 เดอื นแรก คอื cyclophosphamide Mycophenolate mofetil Methotrexxate leflunomide
Systemic lupus erythematosus (SLE) การดแู ลระยะคลอด เฝ้าระวงั การกาเรบิ ของโรค อาจตอ้ งปรบั เพม่ิ ยา เน่ืองจากระยะคลอดเป็นภาวะ เครยี ดกระตุน้ ใหโ้ รคกาเรบิ ได้ คลอดทางชอ่ งคลอดไดป้ กติ ใชส้ ตู ศิ าตรห์ ตั ถการและผา่ ตดั คลอดในรายท่ขี อ้ บง่ ช้ี
Systemic lupus erythematosus (SLE) การดแู ลระยะหลงั คลอด เฝ้าระวงั การกาเรบิ ของโรค ตดิ ตาม 4-6 สปั ดาหห์ ลงั คลอด เลย้ี งลกู ดว้ ยนมแมไ่ ดแ้ ต่ตอ้ งพจิ ารณารว่ มกบั การใชย้ ารกั ษา SLE ซง่ึ พบวา่ มารดาทเ่ี ป็น SLE จะหยดุ เลย้ี งลกู ดว้ ยนมแมเ่ รว็ กวา่ ปกติ ประเมนิ รา่ งกายมารดาและทารกอยา่ งละเอยี ด แนะนาการคุมกาเนิดทเ่ี หมาะสม คอื การทาหมนั
Systemic lupus erythematosus (SLE) การพยาบาลระยะตงั้ ครรภ์ อธบิ ายใหส้ ตรตี งั้ ครรภเ์ ขา้ ใจการดาเนินของโรค แนะนาการปฏบิ ตั ติ วั โดยเฉพาะการรบั ประทานยา SLE หลกี เลย่ี งสงิ่ ทก่ี ่อใหเ้ กดิ ความเครยี ด แนะนาเทคนิคการผอ่ นคลาย ฟัง FHS และนบั ลกู ดน้ิ แนะนาอาการผดิ ปกตแิ ละการมาฝากครรภต์ ามนดั
Systemic lupus erythematosus (SLE) การพยาบาลระยะคลอด ดแู ลในระยะคลอดเหมอื นผคู้ ลอดทวั่ ไป เน้นยา้ การบรรเทาความเจบ็ ปวดเพอ่ื ลดความเครยี ด เตรยี มอุปกรณ์สตู ศิ าสตรแ์ ละเตรยี ม C/S ใหพ้ รอ้ มหากมขี อ้ มบ่งช้ี ตามกุมารแพทยป์ ระเมนิ ทารกอยา่ งละเอยี ด
Systemic lupus erythematosus (SLE) การพยาบาลระยะหลงั คลอด เฝ้าระวงั การตกเลอื ดและการตดิ เชอ้ื หลงั คลอด สง่ เสรมิ การเลย้ี งลกู ดว้ ยนมแมใ่ นรายทไ่ี มม่ ขี อ้ ยกเวน้ การดแู ลหลงั คลอดทวั่ ไปเหมอื นมารดาหลงั คลอด เรอ่ื งการรบั ประทานอาหาร การพกั ผอ่ น หลกี เลย่ี งสงิ่ กระตุน้ ความเครยี ด เรอ่ื งการรบั ประทานยารกั ษาโรค เน้นการเฝ้าระวงั การกาเรบิ ต่ออกี 4-6 wks. เรอ่ื งการวางแผนครอบครวั เวน้ การมบี ุตร 1-2 ปี มบี ตุ รพอแลว้ ใหท้ าหมนั เรอ่ื งการมาตรวจตามนดั หลงั คลอด
วณั โรคในหญงิ ตง้ั ครรภ ์ (Tuberculosis in pregnancy) AJ.Hongsavadee Yothathip
วณั โรคในหญงิ ตงั้ ครรภ ์ (Tuberculosis in pregnancy) การตดิ เชอื้ วณั โรค (mycobacterium tuberculosis)ในหญงิ ตง้ั ครรภ ์ - Airborne-transmitted infection disease (ขนึ้ อยูก่ บั ผูแ้ พรเ่ ชอื้ ผูร้ บั เชอื้ ระยะเวลาการสมั ผสั และสงิ่ แวดลอ้ ม)
วณั โรคในหญงิ ตงั้ ครรภ ์ (Tuberculosis in pregnancy) มอี ยู่ 3 ประเภท 1. กลมุ่ presumptive TB > มอี าการน่าจะใช่ 2. กลมุ่ latent TB infection > ตดิ เชอื้ ไมม่ อี าการ 3. กลุม่ TB disease หรอื Active TB > มอี าการและแพรเ่ ชอื้ การตง้ั ครรภไ์ ม่สง่ ผลใหโ้ รคกาเรบิ ขนึ้ ในระยะ latent TB infection
วณั โรคในหญงิ ตง้ั ครรภ ์ (Tuberculosis in pregnancy) อาการและอาการแสดง ไอแหง้ ๆ ไอเรอื้ รงั > 3 สปั ดาห ์ มเี สมหะ ออ่ นเพลยี เบอื่ อาหาร น้าหนกั ตวั ลด มไี ขต้ อนบา่ ย หรอื ตอนกลางคนื
วณั โรคในหญงิ ตงั้ ครรภ ์ (Tuberculosis in pregnancy) พยาธสิ ภาพ เชอื้ mycobacterium tuberculosis >> Airborne- transmitted infection >> ฟั กตวั 4-12 สปั ดาห ์ >> กระตนุ้ macrophage ออกมาจบั กนิ >> เกดิ การอกั เสบเฉียบพลนั >> มี รอยโรคบรเิ วณเนือ้ ปอด >> หากเชอื้ ยงั เหลอื คา้ งอยู่จะทาให้ อาการกาเรบิ ภายหลงั ได้
วณั โรคในหญงิ ตง้ั ครรภ ์ (Tuberculosis in pregnancy) การวนิ ิจฉยั 1. การซกั ประวตั ถิ งึ อาการและอาการแสดง 2. การตรวจ tuberculin skin test (ฉีดโปรตนี สกดั จากเชอื้ วณั โรค ขนาด 0.1 ml sc บรเิ วณแขนดา้ นใน เป็ นตุ่ม นู นบวมแดง หลงั จากนนั้ อา่ นผล 48-72 ชม. (ไม่แนะนาทาในหญงิ ตงั้ ครรภ ์ หรอื มารดาหลงั คลอด) 3. Chest X-ray 4. sputum AF
วณั โรคในหญงิ ตง้ั ครรภ ์ (Tuberculosis in pregnancy) ผลตอ่ การตงั้ ครรภ ์ มารดา > แทง้ คลอดกอ่ นกาหนด ครรภเ์ ป็ นพษิ ทารก > ตายในครรภ ์ น้าหนกั ตวั น้อย ตดิ เชอื้ วณั โรคแรกเกดิ
วณั โรคในหญงิ ตง้ั ครรภ ์ (Tuberculosis in pregnancy) การรกั ษา 1. Isoniazid (INH) เป็ นยาทปี่ ลอดภยั ทสี่ ุดสาหรบั หญงิ ตงั้ ครรภ ์ 2. Rifampicin ใชร้ กั ษาสตรตี ง้ั ครรภท์ มี่ คี วามเสยี่ งแตท่ าใหร้ ะดบั ของ trombinในเลอื ดตา่ เกดิ ภาวะเลอื ดออกไดท้ ง้ั มารดาหลงั คลอด และทารกแรก เกดิ 3. Ethambutol ปลอดภยั สาหรบั สตรตี งั้ ครรภ ์ ป้ องกนั ภาวะดอื้ ตอ่ ยา rifampicin 4. Steptomycin ยบั ยง้ั การสรา้ งโปรตนี ของวณั โรค หลกี เสยี่ งขณะตงั้ ครรภ ์ เป็ นพษิ ตอ่ ไต และระบบการไดย้ นิ
สูตรยารกั ษาหญงิ ตงั้ ครรภท์ มี่ กี ารตดิ เชอื้ วณั โรค ระยะแฝง latent TB infection ชอื่ ยา ขนาดยา ความถี่ ระยะเวลา สูตรยาหลกั Isoniazid* รบั ประทาน 5 มก./กก (ขนาดสงู สดุ วนั ละ 1 ครง้ั 9 เดอื น 300 มก.) 9 เดอื น ระวงั ตบั อกั เสบระบบ ประสาทผดิ ปกติ รบั ประทาน 15 มก./กก (ขนาด สปั ดาหล์ ะ 2 ครง้ั ** สงู สดุ 900 มก.) สูตรยาทางเลอื ก Isoniazid* รบั ประทาน 5 มก./กก (ขนาดสงู สดุ วนั ละ 1 ครงั้ 6 เดอื น 300 มก.) 6 เดอื น 4 เดอื น รบั ประทาน 15 มก./กก (ขนาด สปั ดาหล์ ะ 2 ครง้ั ** สงู สดุ 900 มก.) Rifampin รบั ประทาน 600 มก. วนั ละ 1 ครงั้ ระวงั ระบบการแข็งตวั ของ เลอื ดผดิ ปกติ
สูตรยารกั ษาหญงิ ตง้ั ครรภท์ มี่ กี ารตดิ เชอื้ วณั โรค ระยะแฝง Active tuberculosis disease สูตรยาหลกั Isoniazid, Rifampin และ Ethambutol เป็ นระยะเวลา 2 เดอื น ตอ่ ดว้ ย Isoniazid รว่ มกบั Rifampin เป็ นระยะเวลา 7 เดอื น รวมระยะเวลารกั ษา 9 เดอื น **หากพบเชอื้ ทจี่ าเพาะกบั Isoniazid & Rifampin สามารถหยดุ Ethambutol ภายหลงั การใชย้ ามาแลว้ 1 เดอื น
การพยาบาลหญงิ ตงั้ ครรภท์ มี่ กี ารตดิ เชอื้ วณั โรค ระยะตงั้ ครรภ ์ 1. เน้นยา้ วธิ รี บั ประทานยาตามแพทยส์ ง่ั 2. แนะนาอาหารทมี่ โี ปรตนี สูง 3. งดเครอื่ งดมื่ แอลกอฮอล ์ 4. สวมหน้ากากปิ ดปากปิ ดจมูก ป้ องกนั การแพรก่ ระจายเชอื้ 5. จดั สงิ่ แวดลอ้ มใหอ้ ากาศถา่ ยเทสะดวก 6. แยกของใชส้ ว่ นตวั 7. รกั ษาความสะอาดของรา่ งกาย
การพยาบาลหญงิ ตงั้ ครรภท์ มี่ กี ารตดิ เชอื้ วณั โรค ระยะคลอด 1. ใหพ้ กั ผอ่ นลดกจิ กรรม 2. ใหส้ ารน้าและยาตามแผนการรกั ษา 3. ประเมนิ ภาวะสุขภาพของทารกในครรภ ์ 4. ตดิ ตามความกา้ วหน้าของการคลอด 5. จดั สงิ่ แวดลอ้ มใหอ้ ากาศถา่ ยเทสะดวกในหอ้ งแยก 6. ป้ องกนั การแพรก่ ระจายเชอื้ ขณะคลอด 7. คลอดไดป้ กตเิ หมอื นหญงิ ตงั้ ครรภท์ ว่ั ไป
การพยาบาลหญงิ ตง้ั ครรภท์ มี่ กี ารตดิ เชอื้ วณั โรค ระยะหลงั คลอด 1. หลงั คลอดควรแยกทารกออกจากมารดา จนกระทง่ั ผล sputum AFB negative หากแยกไม่ไดค้ วรแนะนามารดาใส่ หนา้ กาก หลกี เลยี่ งการไอ จาม ใส่ทารก 3. ทารกแรกเกดิ ควรตรวจ tuberculin skin test หาก ผลบวก ใหย้ า INH และ rifampicin ทนั ทหี ลงั คลอด เป็ นเวลา 6 เดอื น และทา tuberculin skin test ตอนอายุ 3 เดอื น 4. ฉีด BCG ใหท้ ารก
การพยาบาลหญงิ ตงั้ ครรภท์ มี่ กี ารตดิ เชอื้ วณั โรค ระยะหลงั คลอด 1. กรณีทง้ั มารดาและทารกมกี ารตดิ เชอื้ วณั โรคระยะแสดง อาการ (Congenital TB) - รกั ษาทง้ั มารดาและทารก (INH 10 mg/kg/day เวลา 9 เดอื น) - ไม่จาเป็ นตอ้ งแยกมารดาและทารก - สวมหน้ากากปิ ดปากปิ ดจมูก ป้ องกนั การแพรก่ ระจาย เชอื้
การพยาบาลหญงิ ตง้ั ครรภท์ มี่ กี ารตดิ เชอื้ วณั โรค ระยะหลงั คลอด 2. กรณีมารดาตดิ เชอื้ วณั โรค และทารกแรกคลอดไม่มกี ารตดิ เชอื้ วณั โรค - รกั ษาเฉพาะมารดา - ไม่จาเป็ นตอ้ งมารดาแยกและทารก แตห่ ากยงั พบเชอื้ ใน เสมหะควรแยกทารกและบบี นมใหท้ ารก - สวมหน้ากากปิ ดปากปิ ดจมูก ป้ องกนั การแพรก่ ระจายเชอื้ - tuberculin skin test ตอนอายุ 3 เดอื น
การใหน้ มบุตรหญงิ ตง้ั ครรภท์ มี่ กี ารตดิ เชอื้ วณั โรค 1. หากไม่พบเชอื้ ในเสมหะหรอื เลยระยะแพรเ่ ชอื้ แลว้ สามารถใหน้ มบุตรได ้ แตค่ วร แนะนาใหม้ ารดาใสห่ นา้ กากอนามยั 2. กรณีมารดาหลงั คลอดไดร้ บั ยาไรฟาบูทนิ (Rifabutin) หรอื ฟลอู อโรควโิ นโลน (Fluoroquinolones) ควรหลกี เลยี่ งใหน้ มบุตร 3. active TB แยกทารกบบี นมใหค้ นอนื่ ป้ อนได ้ หากมารดาไม่มรี อยโรคทเี่ ตา้ นม และไมม่ เี ตา้ นมอกั เสบ 4. ยารกั ษาวณั โรคทง้ั INH ,pyrazinamide , ethambutol, aminoglycoside ไดม้ กี ารใชอ้ ยา่ งปลอดภยั ในทารก มเี ล็กนอ้ ยในนา้ นมจงึ ไมใ่ ชข่ อ้ หา้ มในการใหน้ มแม่
Search
