เครื่องมือทั่วไป

เคร่ืองมือทว่ั ไป

หน่วยที่ 2 เคร่ืองมือทวั่ ไปบทนำ เครื่องมือขนาดเล็กที่ทางานดว้ ยมือ (HAND TOOL) มีหลายชนิดที่นกั ศึกษาช่างอุตสาหกรรมจะตอ้ งรู้จกั รูปร่างและวธิ ีใชง้ าน เครื่องมือขนาดเล็กน้ีมีบทบาทในชีวติ ประจาวนั ของของประชาชนในปัจจุบนั มากที่เดียว ซ่ึงนกั ศึกษาบางคนอาจเคยเห็นเคยใชง้ านแตย่ งั ใชไ้ ม่ถูกวธิ ี หรือใชท้ ุกวนั จนชานาญแลว้ ก็มีแต่อยา่ งไรก็ตามเม่ือศึกษาตอ้ งตามหลกั การทางานเพื่อประหยดั เวลา ชะลอการชารุดของเครื่องมือจากการใชถ้ ูกวธิ ีและการเกิดอุบตั ิเหตุอปุ กรณ์จับยดึ อุปกรณ์จบั ยึดเป็นอุปกรณ์ที่ไดร้ ับการออกแบบมาเพอ่ื ใชใ้ นการจบั ยดึ ชิ้นงานในงานเครื่องมือกล เช่น จบั ยดึ ชิ้นงานเพ่ือทาการเจาะ จบั ยดึ ชิ้นงานเพ่อื ทาการตะไบ การเล่ือย การตี การดดั เป็นตน้ อุปกรณ์จบั ยดึ มีชื่อเรียกตามรูปร่างและลกั ษณะการใชง้ านท่ีแตกตา่ งกนั 1.ปากกาจบั ชิ้นงาน 2. ซีแคมลมป์ 3. วบี ล็อค1. ปำกกำจับชิ้นงำน ปากกาจบั ชิ้นงานเป็น เครื่องมือที่จาเป็ นอยา่ งมากในรรงงานอุตสาหกรรรมและงานช่าง เป็นเคร่ืองมือจบั ยดึ ชนิดหน่ึง ซ่ึงสามารถจบั ชิ้นงานไดอ้ ยา่ งแน่นหนาและแขง็ แรงมากที่สุด มีหลายชนิด ปำกกำช่ำงกล เป็นปากกาที่มีความแขง็ แรงมากกวา่ ปากกาชนิดอื่น ๆ สามารถทางานหนกั ๆ ได้ดี ปากกาจะมีปากอยู่ 2 ดา้ น ดา้ นหน่ึงจะเป็นปากอยกู่ บั ท่ี อีกปากจะเคล่ือนท่ีมารดยใชเ้ กลียว 1

ปำกกำจับเจำะ เป็นอุปกรณ์จบั ยดึ ท่ีตอ้ งทางานร่วมกบั แท่นเจาะ ปากกาจบั เจาะน้ีบริเวณปากไดร้ ับการออกแบบใหส้ ามารถจบั ชิ้นงานกลมและงานเหล่ียมไดร้ ดยการบากดา้ นหนา้ ของปากจบั ใหม้ ีลกั ษณะเป็นร่องมีท้งั แบบธรรมดาและแบบปรับมุมได้ เพ่ือใชส้ าหรับเจาะรูที่เอียง ซีแคลมป์ (C-Clamp)แคลมป์ ชนิดน้ีมีลกั ษณะเป็นรูปตวั ซี (c) นิยมนามาใชง้ านกนั อยา่ งแพร่หลายมีหลายขนาดรดยทวั่ ไปมีมือหมุนเป็นแบบแขนเล่ือนไดแ้ ป้นท่ีประกอบติดอยบู่ ริเวณส่วนปลายของเกลียวจะช่วยใหแ้ คลมป์ สามารถปรับตาแหน่งดว้ ยตนเอง เมื่อผวิ ของงานไม่ขนาน และช่วยไมใ่ หเ้ กิดการลื่นไถลขณะทาการขนั ใหแ้ น่น วบี ลอ็ ค (V-blocks)วบี ลอ็ ค เป็นอุปกรณ์ที่ไดร้ ับการออกแบบใหส้ ามารถจบั ยดึ ชิ้นงานท่ีเป็นแท่งกลมหรือท่อกลมไดด้ ี สามารถจบั ชิ้นงานไดห้ ลายขนาด รดยชิ้นงานจะวางอยใู่ นร่องตวั วขี องแท่งเหลก็ และยดึ ดว้ ยแคลมป์ เหมาะสาหรับใชใ้ นการเจาะไดด้ ี และถา้ เป็นชิ้นงานท่ีมีขนาดใหญ่มากก็สามารถใชแ้ ทง่ วีบล๊อคประกอบกบั แคลมป์ ข้นั บนั ไดได้ 2

หลกั ในกำรจับชิ้นงำนด้วยปำกกำ เพอ่ื ใหป้ ากกาจบั ชิ้นงานไดอ้ ยา่ งมนั่ คง ตอ้ งใหป้ ากของปากกาสมั ผสั ชิ้นงานตลอดความยาว และตอ้ งวางชิ้นงานอยูต่ รงก่ึงกลางของปากกา ชิ้นงานท่ีมีความยาวมาก ไม่สามารถจบั ตรงกลางของปากกาได้ เม่ือจาเป็ นตอ้ งวางริมขา้ งใดขา้ งหน่ึงจะตอ้ งเสริมดว้ ยเหล็กรองซ่ึงมีขนาดเท่ากนั เพราะ ไมเ่ ช่นน้นั แลว้ ปากจบั ของปากกาจะเอียง ทาใหส้ มั ผสั เป็นจุด เมื่อมีแรงกระทาจะทาให้ชิ้นงานหมุนตามแรงกระทาได้ สาหรับชิ้นงานท่ีไม่เอ้ืออานวยในการจบั เช่น เหล็กตวั ยู ควรใชไ้ มเ้ น้ือแขง็ หรือแทง่ เหลก็ ซ่ึงมีขนาดเล็กกวา่ ร่องกลางของเหลก็ ตวั ยู ช่วยส่งแรงกดอดั 3

ควรใชแ้ ผน่ รองปากของปากกกา เป็นแผน่ ทองแดง อะลูมิเนียม หรือแผน่ เหลก็ ติดไฟเบอร์ ป้องกนัชิ้นงานไม่ใหผ้ วิ ขดูข้อควรระวงั อย่ำขนั ปำกกำแน่นด้วยค้อน ค้อน (Hammer)คอ้ น คือเคร่ืองมือสาหรับตอกหรือทุบบนวตั ถุอ่ืน สาหรับการใชง้ านเช่น การตอกตะปู การจดั ชิ้นส่วนใหเ้ ขา้ รูป และการทุบทลายวตั ถุ คอ้ นอาจไดร้ ับการออกแบบมาใหใ้ ชง้ านเฉพาะทาง และมีรูปร่างกบั รครงสร้างที่หลากหลาย แตม่ ีรครงสร้างพ้ืนฐานท่ีเหมือนกนั คือดา้ มจบั และหวั คอ้ นแบง่ เป็น 2 ลกั ษณะ 1.ค้อนหวั แขง็ รดยทวั่ ไปจะทาจากเหลก็ หล่อเหนียวหรือเหล็กกลา้ ชุบแขง็ ทนต่อแรงอดั และแรงกระแทกไดเ้ ป็นอยา่ งดี แต่ละประเภทมีรูปร่างและลกั ษณะการใชง้ านที่แตกตา่ งกนั ชนิดของค้อนหวั แข็งค้อนหวั กลม เป็นคอ้ นที่มีหนา้ คอ้ นที่ใชต้ อกตี หนา้ ตดั จะมีลกั ษณะกลมผวิ หนา้ของคอ้ นจะนูนรคง้ เลก็ นอ้ ยส่วนดา้ นบนหรือ หงอนคอ้ นจะมีลกั ษณะเป็นทรงกลม นิยมนามาใชใ้ นการตอกตีทวั่ ไป เช่นใชก้ บั สกดั การนาศูนย์ การตดั งอเหล็กเส้นกลมหรือเส้นแบน และเคาะข้ึนรูปทว่ั ไป 4

ค้อนหัวตรง เป็นคอ้ นที่มีส่วนหงอนของคอ้ นจะมีลกั ษณะแบนและอยใู่ นตาแหน่งขนานไปกบั ดา้ มคอ้ น ดา้ นหนา้ คอ้ นใชต้ อกตีเคาะ ดดั ชิ้นงานทวั่ ไป ส่วนหงอนท่ีมีลกั ษณะแบบน้นั ใชเ้ คาะข้ึนรูปหรือตียดึแผน่ รลหะมีรูปร่างต่าง ๆ ค้อนหัวขวำง เป็นคอ้ นที่มีลกั ษณะการใชง้ านคลา้ ยคอ้ นหวั กลมและคอ้ นหวั ตรง แต่คอ้ นชนิดน้ีมีหงอนดา้ นบนมีลกั ษณะแบนแตอ่ ยใู่ นตาแหน่งขวางกบั ดา้ มจบั ค้อนเดินสำยไฟ เป็นคอ้ นท่ีมีลกั ษณะคลา้ ยกบั คอ้ นย้าหมุดทุกประการ เพยี งแต่ผวิ หนา้ ของคอ้ นจะเรียบ เพ่ือที่จะไดใ้ ชต้ อกตะปูเดินสายไฟรดยไมล่ ่ืน คอ้ นเดินสายไฟน้ีมีขนาดเลก็ ขนาดท่ีใชก้ นั รดยทว่ั ไป คือน้าหนกั 150 กรัม และ 200 กรัม ค้อนปอนด์ เป็นคอ้ นท่ีใชส้ าหรับงานหนกั ทว่ั ไป หนา้ ตดั มีรูปร่างเป็นแปดเหล่ียม ผวิ หนา้ จะนูนและลาดเอียงไปทางขอบ มีต้งั แตข่ นาดกลางถึงขนาดใหญ่ เหมาะสาหรับงานท่ีตอ้ งการใชแ้ รงกระแทกสูง เช่นใชท้ ุบกาแพง ใชต้ ีเหล็ก และงานทุบตี ดดั งอทวั่ ไป 5

ค้อนช่ำงไม้ หรือคอ้ นหวั แพะเป็นคอ้ นสาหรับช่างไมซ้ ่ึงใชส้ าหรับตอกตะปู และถอนตะปู หนา้ ตดัของคอ้ นจะมีลกั ษณะกลม ผวิ หนา้ เรียบหรือมีรคง้ เล็กนอ้ ยเทา่ น้นั เพื่อป้องกนั ไม่ใหล้ ่ืนขณะทาการตอกตะปูส่วนหางหรือหงอนคอ้ นจะมีลกั ษณะเป็นง่ามคลา้ ยเขาแพะซ่ึงใชส้ าหรับถอนตะปู ดา้ มคอ้ นอาจทาดว้ ยไม้หรือพลาสติกแขง็ กไ็ ด้ 2.ค้อนหวั อ่อนเป็นคอ้ นที่ทาจากวสั ดุอ่อนเหมาะสาหรับใชต้ ี เคาะ ดดั ชิ้นงานท่ีมีผวิ ออ่ น เพอ่ื ป้องกนัไม่ใหผ้ วิ หนา้ ของรลหะหรือชิ้นงานเป็นรอย เพอื่ ป้องกนั ไมใ่ หร้ ลหะที่เคลือบอยหู่ ลุดล่อนหรือลอกออก และยงั ใชใ้ นการถอนประกอบชิ้นงานส่วนของเครื่องมือเครื่องจกั ร อีกดว้ ย ค้อนทองเหลือง หวั คอ้ นทาจากทองเหลือง ซ่ึงมีส่วนผสมระหวา่ งทองแดงกบั สงั กะสี ผวิ หนา้ ของคอ้ นมีลกั ษณะรคง้ เล็กนอ้ ย ใชส้ าหรับเคาะชิ้นงานหรือแผน่ รลหะที่ทาจากรลหะท่ีเน้ือออ่ น เช่น ทองแดงอลูมิเนียม ตะกว่ั เป็ นตน้ ค้อนพลำสตกิ หวั คอ้ นทาจากพลาสติกแขง็ หนา้ ตดั มีลกั ษณะกลม ผวิ หนา้ นูนเลก็ นอ้ ย บริเวณขอบมน หวั พลาสติกท้งั สองขา้ งเหมือนกนั ขนั ติดอยกู่ บั แกนเกลียวของอลูมิเนียมหล่อ เมื่อหวั คอ้ นเยนิ หรือแตกสามารถถอดเปลี่ยนใหมไ่ ด้ 6

ค้อนยำง หวั คอ้ นทาจากยางาพารา ซ่ึงผา่ นกรรมวธิ ีทางเคมีทาใหม้ ีสีดา คุณสมบตั ิเหนียวนุ่ม เหมาะสาหรับใชเ้ คาะข้ึนรูปชิ้นงานท่ีมีเน้ืออ่อน หรือรลหะแผน่ เคลือบท่ีบางมาก เพ่อื ช่วยในการรักษาผวิ งาน ค้อนไม้ เป็นคอ้ นที่ไม่ไดท้ าจากรลหะ แตท่ าจากไมเ้ น้ือแขง็ ซ่ึงอาจจะทาเป็นแทง่ กลมตนั รดยลบคมบริเวณของท้งั สองขา้ ง หรืออาจทาเป็ นแทง่ ส่ีเหล่ียม รดยลบคมบริเวณมุมที่กระทากบั ผวิ หนา้ ท้งั 4 ดา้ น ใช้สาหรับเคาะ ดดั ตีวสั ดุหรือรลหะที่มีผวิ อ่อน ค้อนหนัง คอ้ นชนิดน้ีหวั คอ้ นทาจากหนงั แขง็ ท่ียงั ไม่ไดฟ้ อกมว้ นเป็ นแทง่ กลม หนา้ ตดั เรียบ เหมาะสาหรับเคาะ พบั รลหะอ่อนทวั่ ไปไขควง (Screwdriver) ไขควง คือ อุปกรณ์ชนิดหน่ึงซ่ึงออกแบบมาเพอ่ื ขนั สกรูใหแ้ น่นหรือคลายสกรูออก ไขควงทว่ั ไปประกอบดว้ ย..แท่งรลหะ ส่วนปลายใชส้ าหรับยดึ กบั สกรู ซ่ึงมีรูปร่างแตกต่างกนั เพ่ือใหใ้ ชไ้ ดก้ บั สกรูชนิดต่างๆ และมีแทง่ สาหรับจบั คลา้ ยทรงกระบอกอยูอ่ ีกดา้ นหน่ึงสาหรับการไขดว้ ยมือ หรือไขควงบางชนิดอาจจะหมุนดว้ ยมอเตอร์ก็ได้ ไขควงทางานรดยการส่งทอร์ก(torque) จากการหมุนไปท่ีปลาย ทาใหส้ กรูหมุนตามเกลียวเขา้ หรือออกจากวสั ดุอื่น 7

ไขควง เป็นเครื่องมือสาหรับ ขนั และคลาย สกรูชนิดหวั ผา่ ขนาดและรูปทรงของไขควงถูกออกแบบใหเ้ ป็นไปตามลกั ษณะการ ใชง้ าน เช่น ไขควงที่ใชส้ าหรับงานของช่างอญั มณี (Jeweler’s Screw Driver)จะออกแบบมาให้เป็นไขควงท่ีใชส้ าหรับงานละเอียดเที่ยงตรงกบั ไขควง ที่ใช้ ในงานหนกั ของช่างเคร่ืองกลจะออก แบบใหก้ า้ นใบเป็นรูปส่ีเหล่ียมจตั ุรัสเพ่ือใหใ้ ชป้ ระแจ หรือ คีมจบั ขนั เพื่อเพิ่มแรงในการบิดตวั ของ ไขควง ใหม้ ากกวา่ เดิมไดไ้ ขควงประกอบดว้ ย ส่วนประกอบหลกั 3 ส่วนคือ 1.ดา้ มไขควง (Handle) 2.กา้ นไขควง (Blade or Ferule) 3.ปากไขควง (Tip) ซ่ึงไขควง เป็นเครื่องมือแฮนดท์ ูล ใชไ้ ขสกรูเขา้ ออกงานทว่ั ไป ดา้ มไขควงทาดว้ ยพลาสติกหรือไม้มีขนาดเหมาะมือและสะดวกในการใชง้ านตัวอย่ำงลกั ษณะหัวสกรู ไขควงชนิดต่ำง ๆ 8

ข้อเลือกใช้และกำรระวงั รักษำไขควง •ตอ้ งเลือกแบบและขนาดไขควงใหเ้ หมาะสม •ตรวจสภาพของไขควง •อยา่ ใหส้ ัมผสั กบั วงจรไฟฟ้าแรงสูง •เวลาขนั ตอ้ งใหไ้ ขควงต้งั ฉากกบั หวั สกรูเสมอ•เวลาใชไ้ ขควงอยา่ ใชม้ ือจบั ที่หวั สกรู •อยา่ ใชไ้ ขควงเป็นเคร่ืองมืองดั แงะ ตอก และเจาะชิ้นงาน ทาความสะอาดใหเ้ รียบร้อยและเกบ็ ให้เป็ นระเบียบ 9