หน่วย7_การเลี้ยงสัตว์ -

7หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ การเลี้ยงสตั ว์ สาระการเรียนรแู้ กนกลาง • ทกั ษะการจัดการเปน็ การจัดระบบงานและระบบคน เพอื่ ให้การทางานสาเร็จตามเป้าหมายอยา่ งมีประสิทธิภาพ เชน่ การเลี้ยงสตั ว์ • ทกั ษะการแสวงหาความรเู้ พ่อื การดารงชวี ิต ประกอบด้วย การศกึ ษาคน้ ควา้ รวบรวม สงั เกต สารวจ และบนั ทกึ เชน่ การเลี้ยงสตั ว์ • คณุ ธรรมและลักษณะนิสยั ในการทางานเปน็ การสร้างคณุ งามความดี และควรฝกให้ผูเ้ รยี นมคี ุณภาพสาคญั ๆ เช่น ขยัน อดทน รับผิดชอบ และซือ่ สัตย์

ทักษะทใ่ี ชใ้ นการเล้ยี งสตั ว์ ทกั ษะการจดั การ 1 การจดั ระบบงาน 2 การจัดระบบคน วางแผน ปฏบิ ตั ิ ประเมิน วางแผนขั้นตอนการดูแลหรือจัดการปญั หา จดั สรรทรพั ยากรมนษุ ย์ตามลักษณะงาน ในรายบุคคล ในสตั ว์ ลงมอื ปฏิบตั ติ ามแผนแลว้ ประเมนิ ผล อาจเปน็ การจดั ตารางการทางานสว่ นตวั ส่วนรายกลุ่ม เพ่ือใช้ปรับปรุง หรอื พัฒนาใหด้ ขี น้ึ อาจเปน็ การแบ่งงานตามความถนัด

ทักษะทใี่ ช้ในการเล้ยี งสัตว์ ทกั ษะการแสวงหาความรู้ ศกึ ษาคน้ คว้า รวบรวม สงั เกต สารวจ บันทกึ เปน็ การหาขอ้ มูลอยา่ ง เปน็ การสงั เคราะห์ เป็นการตง้ั ใจคน้ หาข้อมลู เปน็ การตรวจสอบ เปน็ การจดข้อความเพ่ือ ถ่ีถ้วนตามหลักการของ ความรจู้ ากแหลง่ เชน่ สงั เกตสภาพแวดลอ้ ม องคป์ ระกอบต่าง ๆ ช่วยจา โดยอาจใช้วิธนี ้ี เรือ่ งนั้น ๆ เช่น ศกึ ษา ข้อมูลท่ีหลากหลาย และปัจจัยต่าง ๆ เพอ่ื เพ่อื คานวณความค้มุ คา่ เพ่ือช่วยเกบ็ ขอ้ มูลทไ่ี ด้ คน้ คว้าวธิ กี าร สถานที่ เพอ่ื ให้สามารถเลือก วางแผนเลอื กประเภท เช่น สารวจบริเวณ จากการแสวงหาความรู้ หรอื ปัจจัยต่าง ๆ ก่อน ใชไ้ ดอ้ ย่างเหมาะสม ของสตั วเ์ ล้ยี ง ใกลเ้ คียงวา่ สัตวแ์ ตล่ ะชนิด ด้วยวิธีการต่าง ๆ การเลีย้ งสัตว์ ใหผ้ ลตอบแทนอยา่ งไร

ประเภทของสตั ว์เล้ยี ง สุกร โค กระบอื แพะ แกะ สตั ว์น้า สัตวป์ กี สัตว์ปกทน่ี ยิ มเล้ียงมากท่ีสดุ ในประเทศไทย ประเทศไทยนิยมเลี้ยงสุกรมาก โดยเล้ียงเพื่อ ปัจจบุ ันมจี านวนประชากรมากขน้ึ ทาให้ คือ ไกเ่ น้อื รองลงมา คือ ไก่ไขแ่ ละเปด็ ไข่ บรโิ ภคเน้ือ หรอื เพอ่ื ผลติ ลกู สุกรจาหน่าย สัตว์นา้ ทอ่ี าศัยตามแหลง่ นา้ ธรรมชาติ สตั ว์ปกนอกจากจะเลย้ี งเพื่อบรโิ ภคแลว้ โคนม โคเน้ือ ได้มีการปรับปรุงพันธ์ุจนมีคุณภาพ มีไม่เพยี งพอตอ่ ความตอ้ งการ จึงไดม้ กี าร ยงั มีประโยชนด์ ้านอ่ืน เช่น ห่านเลี้ยงเพื่อ และเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมของประเทศไทย เพาะเล้ยี งสตั วน์ า้ เพ่ือการบริโภคขน้ึ เช่น ใหก้ นิ หญา้ และวชั พชื ในไรน่ า นกเขาเลี้ยงไว้ ส่วนกระบือ มีจานวนลดลง เนื่องจากมีการใช้ ปลา หอย ปู กุ้ง นอกจากนี้ ยงั มีการ ฟงั เสียงขันเพ่อื ความเพลิดเพลนิ นวัตกรรมทดแทนแรงงานสัตว์ สาหรับแพะและ เพาะเลี้ยงปลาสวยงาม เพอ่ื ชว่ ยสร้างความ แกะ นอกจากเลี้ยงเพื่อบริโภคเน้ือและนมแล้ว เพลิดเพลินและเปน็ สนิ ค้าส่งออกไดอ้ กี ดว้ ย ยังชว่ ยส่งเสรมิ การทอ่ งเที่ยวไดอ้ ีกด้วย

ปัจจัยท่มี ผี ลต่อการเล้ียงสัตว์ 4 โรงเรือน 1 ภมู ิอากาศ ต้องสามารถปอ้ งกันแดด ลม ฝน มอี ากาศถ่ายเทสะดวก มีขนาด ในแตล่ ะท้องถนิ่ จะมีลักษณะแตกตา่ งกนั ไป พอเหมาะกับจานวนสัตว์เล้ยี ง โดยองค์ประกอบท่ีตอ้ งคานึง ไดแ้ ก่ อุณหภมู ิ ลม การระบายอากาศ แสงแดดและแสงสวา่ ง 5 การสุขาภิบาล 2 ภูมิประเทศ ตอ้ งคานึงถึงสขุ ภาพของสตั ว์เป็นสาคญั โดยต้องมีแนวทางการป้องกนั และรักษา ถา้ ภมู ปิ ระเทศเหมาะสมจะชว่ ยลดต้นทุน โรคที่เกดิ กับสัตว์ การเลีย้ งสตั ว์ไดม้ าก เช่น พื้นท่ีท่มี ดี ินดี จะสามารถใช้ปลกู พืชอาหารสตั ว์ได้ 3 อาหาร ควรเลอื กใหเ้ หมาะสมกบั ประเภทของสตั ว์ มปี ริมาณพอดี สารอาหารครบถ้วน

การคดั เลือกพนั ธุ์สตั ว์ การคดั เลือกพันธสุ์ ัตวต์ ามเปา้ หมาย จาแนกได้ 2 ประเภท ได้แก่ เพือ่ เลยี้ ง เพ่ือขยายพันธุ์ เปน็ การเลือกพันธุ์สัตว์ใหต้ รงกบั ความต้องการในการเลี้ยง เป็นการคัดเลือกสตั วพ์ ันธด์ุ ที ่ีเลยี้ งอยู่ เพือ่ นามาขยายพนั ธุ์ โดยคานงึ ถึงปจั จยั ตา่ ง ๆ เช่น สถานท่เี ลย้ี ง สภาพแวดลอ้ ม ให้มจี านวนมากขนึ้ โดยเลอื กแม่พันธ์ุที่มคี วามสมบรู ณ์ทาง วา่ เหมาะสมหรือไม่ เพอื่ ป้องกันการเกิดปัญหาในภายหลัง ดา้ นรา่ งกายใหพ้ ร้อมสาหรับการขยายพนั ธุ์มากที่สดุ

การขยายพันธุ์สัตว์ การเพ่ิมจานวนประชากรของสตั วใ์ ห้เพียงพอต่อความตอ้ งการ เพ่อื ให้ผลผลติ มคี ณุ ภาพสูงขน้ึ ขยายพันธ์ุ ผสมเทยี ม ถ่ายฝากตัวอ่อน การโคลน ดัดแปรพนั ธกุ รรม ตามธรรมชาติ เปน็ การทาให้สตั ว์เกิดการ เป็นการนาตัวออ่ นที่ไดจ้ ากการ เป็นการคัดลอกสายพนั ธุ์ เปน็ การนายีนจากสิ่งมีชวี ติ เปน็ การนาสตั ว์ตวั ผแู้ ละ ปฏิสนธิภายในตัว ด้วยการ ปฏิสนธิมาฝากในมดลูกของ โดยนาเซลล์จากสตั ว์ หนง่ึ ไปใส่ในสิ่งมชี ีวิตตวั อ่นื ตวั เมยี ท่สี ายพันธุเ์ ดียวกนั ฉีดนา้ เชื้อของสัตวต์ วั ผู้ แม่พนั ธุ์ โดยนยิ มใช้กบั สัตว์ ตัวต้นแบบฉีดเข้าในไข่ที่ เพ่ือให้มีลักษณะเฉพาะ มาผสมพันธุ์ เพอ่ื ใหก้ าเนดิ เข้าไปในอวัยวะสืบพันธ์ุ ท่ีมีการตกลูกครงั้ ละ ๑ ตวั กาจดั นวิ เคลียสแลว้ ทาให้ ตามท่ีตอ้ งการ ส่งผลให้ สัตวต์ ามสายพันธทุ์ ตี่ ้องการ ของสตั วต์ ัวเมยี และมีระยะเวลาตงั้ ท้องนาน สัตว์ที่ไดม้ ีลกั ษณะเหมือน สัตวม์ ีคณุ ภาพดีขนึ้ กับตัวต้นแบบทุกประการ

การจัดการปญั หาในการเล้ียงสตั ว์ การป้องกันการเกิดโรค การปอ้ งกันไม่ให้เชือ้ แพร่กระจาย - จดั การโรงเรือนให้สะอาด มหี ลังคาปอ้ งกนั ฝน แดด - จดั พน้ื ทเ่ี ฉพาะสาหรับแยกสตั วป์ ว่ ยใหห้ า่ งจากสตั ว์ปกตมิ ากทสี่ ดุ ลม ได้เปน็ อยา่ งดี - ไม่ให้สตั ว์คลุกคลกี บั สิง่ สกปรกที่อาจก่อใหเ้ กิดเชื้อโรค - คัดแยกอปุ กรณข์ องสัตวป์ ว่ ยกบั สตั วป์ กติ - ฉดี วคั ซนี ป้องกนั โรคตา่ ง ๆ อยา่ งสม่าเสมอ - เฝ้าสังเกตความผดิ ปกติของสัตว์ - แยกบุคคลเฉพาะสาหรับดแู ลสัตวป์ ว่ ย หากไมส่ ามารถทาได้ ให้ผเู้ ลยี้ งสตั ว์จัดลาดบั การดแู ล โดยควรทากจิ กรรมกบั สัตวป์ ่วยเปน็ ลาดบั สดุ ทา้ ย