Οικολογικές λύσεις για το σπίτι_Β1_2020-2021

Εικόνα: Χριστίνα Λιν

Στο πλαίσιο του Εργαστηρίου Δεξιοτήτων και των θεματικών κύκλων «Φροντίζω το Περιβάλλον» και «Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ» καταγράψαμε κάποιες προτάσεις που αποτελούν βιώσιμες πρακτικές για το οικιακό μας περιβάλλον και μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής μας και να συμβάλλουν στην αειφορία. Οι μαθητές και οι μαθήτριες του Β1 Υπεύθυνη καθηγήτρια: Βασιλική Πιτερού Σχολικό έτος: 2020-2021 2

Εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια ● Χρησιμοποιούμε θερμομόνωση εξωτερικά του κτιρίου, στα κουφώματα και στο εσωτερικό του, δηλαδή κάνουμε χρήση κατάλληλων δομικών και άλλων θερμομονωτικών υλικών, τα οποία εμποδίζουν την ανταλλαγή θερμότητας μεταξύ του εξωτερικού περιβάλλοντος και του κτιρίου. ● Αντικαθιστούμε τα κουφώματα με νέα ενεργειακά αποδοτικά. ● Χρησιμοποιούμε στέγαστρα, τέντες και βαφές υψηλής ανακλαστικότητας. ● Εκμεταλλευόμαστε τον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου, π.χ. χρήση βλάστησης. ● Αντικαθιστούμε τον παλιό λέβητα και τα παλιά ή προβληματικά συστήματα ψύξης με καινούργια υψηλότερης ενεργειακής απόδοσης (πιο φιλικά προς το περιβάλλον). ● Συντηρούμε και ελέγχουμε συστηματικά τις μονάδες κεντρικής θέρμανσης και τα συστήματα παραγωγής ψύξης. ● Εγκαθιστούμε ανεμιστήρες οροφής και ενεργειακά τζάκια. 3

Ενεργητικά συστήματα για τη μερική ή ολική κάλυψη των ενεργειακών αναγκών τού κτιρίου Προτιμάμε τα ενεργητικά συστήματα, επειδή χρησιμοποιούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Κάποια από αυτά είναι τα παρακάτω: ● Φωτοβολταϊκά: Τα φωτοβολταϊκά μετατρέπουν το φως τού ήλιου σε ηλεκτρική ενέργεια. Μπορεί να είναι αυτόνομα ή να είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο της ΔΕΗ. Επίσης, μπορούν να εφαρμοστούν σε πολλά μέρη, αφού ο ελλαδικός χώρος έχει συνήθως μεγάλη διάρκεια ηλιοφάνειας. Τέλος, ο λόγος για τον οποίο είναι φιλικά προς το περιβάλλον είναι ότι παράγεται ρεύμα από ανανεώσιμη πηγή ενέργειας (ήλιος) και όχι από ορυκτά. ● Ηλιακοί θερμοσίφωνες: Πρόκειται για ενεργητικά ηλιακά συστήματα νερού, δηλαδή χρησιμοποιούν ενέργεια από τον ήλιο. Αυτό, εκτός από το ό,τι είναι καλό για το περιβάλλον, μας συμφέρει και οικονομικά. Διακρίνονται σε δύο τύπους: ανοιχτού κυκλώματος, 4

όπου χρησιμοποιούμε απευθείας το ζεστό νερό από τη δεξαμενή αποθήκευσης, και κλειστού κυκλώματος, τα οποία λειτουργούν με αντιψυκτικό υγρό στον ηλιακό συλλέκτη και η θερμότητα μεταφέρεται έμμεσα στο χρησιμοποιούμενο νερό. ● Γεωθερμικές αντλίες: Επιτρέπουν τη μεταφορά τής σταθερής θερμοκρασίας τού υπεδάφους για ψύξη ή για θέρμανση του χώρου, ή και για ζεστό νερό. ● Συστήματα ψύξης με ηλιακές αντλίες που απορροφούν τη θερμότητα. ● Συστήματα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας. ● Ανεμογεννήτριες ● Συστήματα που χρησιμοποιούν τη βιομάζα. 5

Παθητικά συστήματα δροσισμού vs. κλιματιστικά Τα παθητικά συστήματα δροσισμού είναι πιο φιλικά προς το περιβάλλον, καθώς δεν υπάρχει η χρήση μηχανικών ή τεχνολογικών μέσων για τον δροσισμό ενός κτιρίου. Μερικά από τα παθητικά συστήματα είναι για παράδειγμα η ηλιοπροστασία, ο φυσικός αερισμός, η θερμομόνωση. Αντίθετα, τα κλιματιστικά λειτουργούν με πηγές ενέργειας, δηλαδή χρησιμοποιούνται τεχνικές μέθοδοι. Για τους παραπάνω λόγους προτιμάμε τα παθητικά συστήματα δροσισμού από τα κλιματιστικά. 6

Μέτρα περιορισμού τής εσωτερικής ρύπανσης ● Αερίζουμε με φυσικό τρόπο ή μηχανικά συστήματα ανανέωσης του αέρα των εσωτερικών χώρων. ● Καθαρίζουμε τον αέρα χρησιμοποιώντας συσκευές απομάκρυνσης ρύπων. ● Ελέγχουμε την υγρασία τού χώρου. ● Καθαρίζουμε συστηματικά και συντηρούμε τα κεντρικά κλιματιστικά συστήματα. ● Ελέγχουμε τακτικά τη λειτουργία των μέσων θέρμανσης από επικίνδυνες εκπομπές (π.χ. ξυλόσομπα, τζάκι, συσκευές αερίου). 7

Η χρήση τής βλάστησης Φυτεύουμε φυλλοβόλα δέντρα στον εξωτερικό χώρο τής νότιας πλευράς τού κτιρίου για σκίαση το καλοκαίρι και θέρμανση των εσωτερικών χώρων τον χειμώνα από την ηλιακή ακτινοβολία, καθώς πέφτει το φύλλωμά τους. Αποφεύγουμε τα αειθαλή στη νότια πλευρά, γιατί ανακόπτουν τις ακτίνες του ήλιου και τα προτιμάμε βόρεια ή δυτικά σαν ανεμοφράκτες για όλες τις εποχές. Επιλέγουμε δέντρα ανάλογα με τη μορφολογία τους, το ύψος τους, το μέγεθος, την ταχύτητα ανάπτυξής τους και τις αντοχές τους στις κλιματικές αλλαγές. Κατασκευάζουμε στέγη με φυτά ή αλλιώς πράσινες στέγες για μια περισσότερο οικονομική, οικολογική και κοινωνική ιδέα που προστατεύουν το κτίριο από την ηλιακή ακτινοβολία και τον θερμό αέρα, μειώνουν την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα και ωφελούν τη βιοποικιλότητα. 8

Πρακτικές λύσεις για το καθιστικό  Διατηρούμε τη θερμοκρασία τού σπιτιού μας σε φυσιολογικά επίπεδα. ● Προτιμάμε να τοποθετούμε ανεμιστήρες οροφής. ● Προτιμάμε λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας. ● Αποφεύγουμε να αφήνουμε τις συσκευές που δεν χρησιμοποιούμε σε κατάσταση αναμονής. ● Φροντίζουμε να αερίζεται ο χώρος, όταν χρησιμοποιούμε τζάκι ή σόμπες, για να μειώνεται η συγκέντρωση ρύπων καύσεων. ● Προτιμάμε βαφές για το σπίτι μας με την ένδειξη «Low VoC» και «No VoC». 9

● Προτιμάμε να χρησιμοποιούμε έπιπλα με μασίφ ξύλο ή προϊόντα με μηδενικές ή χαμηλές εκπομπές φορμαλδεΰδης - κλάσης Ε1, να μη χρησιμοποιούμε πλαστικά έπιπλα, να αποφεύγουμε όσο το δυνατόν τα έπιπλα από ινοσανίδες. ● Προσπαθούμε να χρησιμοποιούμε όσο το δυνατόν λιγότερο μοκέτες και χαλιά στο σπίτι. ● Οικολογικές λύσεις για τα δάπεδα αποτελούν: ο φελλός, το μπαμπού, το linoleum (σύνθετο υλικό από φυσικές πρώτες ύλες), τα κεραμικά πλακίδια τύπου Cotto. 10

Πρακτικές λύσεις για την κουζίνα ● Πριν προμηθευτούμε ή αγοράσουμε μια ενεργοβόρα συσκευή, θα πρέπει να εξετάσουμε τον δείκτη ενεργειακής σήμανσης και να επιλέξουμε συσκευές με όσο το δυνατόν χαμηλότερη ενεργειακή κατανάλωση. ● Συντηρούμε τακτικά και καθαρίζουμε τις ηλεκτρικές συσκευές για τη σωστή λειτουργία των μηχανισμών τους. ● Σε μαγειρικές παρασκευές με μικρές ποσότητες τροφίμων, προτιμάμε τη χρήση συσκευών με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα ή ακόμα και εργαλεία χειρός.  Κάνουμε έξυπνη χρήση των μαγειρικών σκευών και ηλεκτρικών συσκευών. Επιλέγουμε το μέγεθός τους βάσει των αναγκών τής καθημερινότητάς μας.  Όταν κάνουμε χρήση τού φούρνου ή του ψυγείου κάνουμε γρήγορες κινήσεις, ώστε να αποφύγουμε τη σπατάλη θερμότητας και ψύξης αντίστοιχα. 11

 Όταν αγοράζουμε φούρνο ή φούρνο μικροκυμάτων, επιλέγουμε να υπάρχει τζάμι το οποίο να μας επιτρέπει τον τακτικό έλεγχο του φαγητού. ● Για το γρήγορο και υγιεινό μαγείρεμα στον φούρνο χρησιμοποιούμε τη γάστρα, η οποία έχει χαμηλό δείκτη κατανάλωσης ενέργειας. ● Στη διατροφή μας επιλέγουμε φρούτα εποχής, τα οποία δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον, καθώς δεν απαιτούν μεγάλες ποσότητες χημικών για την παραγωγή τους. ● Για καλύτερη υγεία πρέπει να καταναλώνουμε τρόφιμα εποχής. ● Δεν επηρεαζόμαστε από την εξωτερική μορφή των φρούτων στις αγορές και επιλέγουμε βιολογικά φρούτα που είναι ταυτόχρονα υγιεινά και δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον. 12

 Όταν θέλουμε να επιλέξουμε φρούτα ή λαχανικά και η τιμή τους είναι χαμηλή, πρέπει να αναρωτηθούμε για αυτή∙ τις περισσότερες φορές η απάντηση δεν θα μας αρέσει, οπότε καλύτερα να στραφούμε σε ένα άλλο προϊόν.  Μπορούμε να προτείνουμε στους παραγωγούς να βελτιώσουν την ποιότητα των προϊόντων που πουλούν. Αυτό θα ωφελήσει κι εμάς στην υγεία μας, αλλά κι αυτοί θα βγάζουν περισσότερα χρήματα.  Να γνωρίζουμε τους τοπικούς παραγωγούς και να αγοράζουμε από τους δικούς τους πάγκους στη λαϊκή. Επίσης, χρειάζεται να ρωτάμε πού καλλιεργήθηκαν τα προϊόντα και πώς.  Να αγοράζουμε όση ποσότητα τροφίμων μάς είναι απαραίτητη και όχι παραπάνω, ώστε να μην τα πετάμε. 13

 Όταν αγοράζουμε φρούτα ή λαχανικά, να τα πλένουμε με νερό ή λίγο ξιδόνερο και να μη τα ξεφλουδίζουμε.  Μειώνουμε τα απορρίμματα μας αποφεύγοντας τις πολύ μικρές συσκευασίες για πράγματα που καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες και αποφεύγοντας προϊόντα που εύκολα μπορούν να αντικατασταθούν από οικολογικές λύσεις.  Κανένα από τα απορρίμματα μας δεν πρέπει να καταλήγει στον νεροχύτη.  Είναι απαραίτητο να ανακυκλώνουμε τις μπαταρίες, γιατί είναι ιδιαίτερα τοξικές για το περιβάλλον. 14

Πρακτικές λύσεις για το μπάνιο ● Επισκευάζουμε άμεσα τις βρύσες που στάζουν. ● Δεν αφήνουμε τη βρύση ανοιχτή, όταν βουρτσίζουμε τα δόντια μας, ξυριζόμαστε ή πλένουμε τα χέρια μας ή το πρόσωπό μας. ● Προτιμάμε τα καζανάκια που διαθέτουν δυνατότητα διπλής ροής. ● Δεν πετάμε διάφορα απορρίμματα στη λεκάνη τής τουαλέτας. ● Αντικαθιστούμε το τηλέφωνο της ντουζιέρας με κάποιο άλλο χαμηλότερης ροής. ● Ελαττώνουμε τη διάρκεια χρήσης τού ντους. ● Χρησιμοποιούμε πλυντήριο ρούχων μόνο όταν είναι πλήρως φορτωμένο ή ρυθμίζουμε κατάλληλα τη στάθμη τού νερού για το μέγεθος του φορτίου που χρησιμοποιούμε. ● Εάν έχουμε ηλεκτρικό θερμοσίφωνα, φροντίζουμε να τον μονώσουμε, για να βελτιώσουμε την αποδοτικότητά του. 15

Πρακτικές λύσεις για το μπαλκόνι  Επιλέγουμε ανθεκτικά στο μικροκλίμα τής περιοχής φυτά που δεν χρειάζονται πολύ νερό.  Τυχόν ξεχασμένο νερό το ρίχνουμε στα φυτά και δεν το πετάμε.  Με το νερό τού ενυδρείου, εάν έχουμε, ποτίζουμε τα φυτά, αφού λειτουργεί ως λίπασμα.  Χρησιμοποιούμε σκούπα ή χρησιμοποιημένο νερό για τον καθαρισμό τού μπαλκονιού.  Ποτίζουμε καλύτερα το πρωί, που η ταχύτητα του αέρα είναι χαμηλότερη και μειώνονται οι απώλειες νερού από την εξάτμιση. 16

Πηγή: Παπανικολάου Αν. (2013). Οικολογικές λύσεις για το σπίτι. Εκπαιδευτικό υλικό για τα κέντρα δια βίου μάθησης. Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. 17