เครื่องมือวิจัย

คู่มอื การใชช้ ุดคำถาม ตามเทคนคิ หมวก 6 ใบ ชดุ คำถามการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ โดยเนน้ การสรา้ งความเขา้ ใจและการฝกึ วเิ คราะห์ ตามเทคนิคหมวก 6 ใบ เพื่อพัฒนาความสามารถดา้ นการเขยี นวเิ คราะห์วิจารณ์วรรณคดี เรื่อง รามเกียรติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก ของนกั เรียนชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 2 โรงเรียนสตรียะลา จังหวัดยะลา โดย นางสาวนลนิ ี มะเจะดอเล๊าะ นกั ศึกษาฝึกประสบการณว์ ิชาชีพครู คณะศึกษาศาสตร์ สาขาวิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วทิ ยาเขตปัตตานี

คำนำผ้วู จิ ยั คู่มือการใช้ชุดคําถามตามเทคนิคหมวก 6 ใบชุดนี้ เป็นการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่มุ่งเน้น การสร้างความเข้าใจและการฝึกการวิเคราะห์ตามเทคนิคหมวก 6 ใบ อันส่งผลต่อการพัฒนา ด้านการเขียนวิเคราะห์วิจารณ์วรรณคดีเรื่อง รามเกียรติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก ของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนสตรียะลา จังหวัดยะลา ซึ่งเป็นการพัฒนาการเขียนวิเคราะห์วิจารณ์ เนื้อเรื่องวรรณคดีเรื่องรามเกียรติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก ผ่านการตอบคำถามจากชุดคำถาม ตามเทคนิคหมวก 6 ใบ จากน้ันนําผลคําตอบจากชุดถามมาเขียนโครงเรื่อง แล้วจึงเขียนวิเคราะห์ วิจารณ์ตามลำดบั ผู้วิจัยนําเทคนิคหมวก 6 ใบมาประยุกต์ใช้เป็นเครื่องมือที่ช่วยเป็นแนวทางในการคิดสำหรับ การเขียนวิเคราะหว์ ิจารณว์ รรณคดีดังกล่าว เนื่องจากเทคนิคน้ีช่วยให้การคิดมีความชัดเจน มีทิศทาง และ ครอบคลมุ มากยิ่งขนึ้ ซ่ึงผู้คิดค้นเทคนิคนี้คือ เอ็ดเวริ ด์ เดอ โบโน ได้กลา่ วถึงผลท่ีได้รบั เกย่ี วกับวิธี คดิ แบบหมวกว่า วิธคี ิดแบบหมวกทำให้เกดิ การสํารวจประเด็นหรือหวั ข้อต่าง ๆ อย่างเป็นกลางและมี เปา้ หมาย ลดความสบั สน ประหยดั เวลา และจะช่วยให้ครอบคลมุ ประเด็นได้ทกุ แง่ทกุ มุม ผวู้ ิจัยหวงั เป็นอย่างย่งิ ว่าคมู่ ือการใช้ชุดคำถาม จะส่งผลให้กระบวนการคิดเป็ นระบ บ มีความชัดเจน ลดความสับสน อันส่งผลให้การพัฒนาความสามารถด้านการเขียนวิเคราะห์วิจารณ์ วรรณคดีเรื่อง รามเกียรติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนสตรียะลา จังหวัดยะลา มีคุณภาพเพม่ิ ขน้ึ และเขยี นได้งา่ ยมากขึ้นจากเดมิ ผู้วจิ ยั นลนิ ี มะเจะดอเล๊าะ

สารบัญ เรอื่ ง หน้า คำช้ีแจงสำหรับการใช้ชุดคำถามตามเทคนิคหมวก 6 ใบ..............................................................................4 ข้นั ท่ี 1 ความรพู้ ื้นฐานสำหรบั การใช้ชุดคำถามตามเทคนคิ หมวก 6 ใบ • ความหมายของชุดคำถาม...................................................................................................5-6 • จุดประสงคข์ องชดุ คำถาม.....................................................................................................6 • เทคนคิ หมวก 6 ใบ................................................................................................................7 • แบบทดสอบเทคนคิ 6 ใบ....................................................................................................8-9 ข้นั ที่ 2 การวเิ คราะห์วจิ ารณ์วรรณคดีและการฝึกเขียนวเิ คราะห์วจิ ารณ์ด้วยเทคนิคหมวก 6 ใบ • ชุดคําถามตามเทคนคิ หมวก 6 ใบ......................................................................................10-21 • การเขียนโครงเร่ือง................................................................................................................22 • การเขยี นวเิ คราะหว์ จิ ารณ์.....................................................................................................23 เกณฑป์ ระเมินความสามารถในการเขยี นวเิ คราะหว์ ิจารณ์วรรณคดี..........................................................24-25 แบบประเมนิ คณุ ภาพของชดุ คำถามการจัดกิจกรรมการเรียนรู้..................................................................26-27 แบบประเมินความเหมาะสมในองค์ประกอบต่าง ๆ ของชดุ คำถามการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้…………….....28

คำชแี้ จงสำหรับการใช้ชุดคำถามตามเทคนิคหมวก 6 ใบ ชุดคำถามตามเทคนิคหมวก 6 ใบ เป็นการจัดการกิจกรรมการเรียนรู้โดยเน้นการสร้าง ความเข้าใจและการฝึกการวิเคราะห์ตามเทคนิคหมวก 6 ใบ เพื่อให้นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรยี นสตรียะลา ได้เรียนรู้ มีความเขา้ ใจ และมีทกั ษะเชิงการวิเคราะหต์ ามเทคนิคดังกลา่ ว อันส่งผล ตอ่ การพัฒนาความสามารถทางการเขียนวเิ คราะห์วจิ ารณ์วรรณคดสี ำหรับนกั เรยี น ทเี่ ป็นกลมุ่ เปา้ หมาย โดยมีแนวทางการใชช้ ุดคำถาม ดังน้ี 1. ขั้นท่ี 1 นักเรียนชั้นมัธยมศกึ ษาปที ่ี 2/4 โรงเรียนสตรียะลา ทำแบบทดสอบ เทคนิคหมวก 6 ใบ เพอื่ ใหเ้ กิดความเข้าใจพ้นื ฐานและเกิดความคิดรวบยอด เกี่ยวกบั เทคนิคหมวก 6 ใบ 2. ขน้ั ที่ 2 นักเรยี นชัน้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 2/4 โรงเรียนสตรยี ะลา พฒั นาความสามารถทางการเขยี นวเิ คราะห์ วจิ ารณว์ รรณคดี ซงึ่ ตอ้ งปฏิบัติ ดงั น้ี (1) อา่ นความรู้วรรณคดเี ร่อื ง รามเกียรต์ิ ตอนนารายณ์ปราบนนทก ตามทีก่ ำหนดไว้ (2) ฝกึ การวเิ คราะห์วิจารณ์วรรณคดจี ากชุดคำถามโดยใชเ้ ทคนคิ หมวก 6 ใบ ผา่ นวรรณคดเี ร่ือง รามเกยี รติ์ ตอนนารายณป์ ราบนนทก (3) เขียนโครงเรือ่ งการวเิ คราะห์จารณ์วรรณคดี โดยนำผลคำตอบจากชดุ คำถาม ในข้อ (2) มาออกแบบเพอ่ื เขียนโครงเร่อื งการวิเคราะหว์ จิ ารณ์วรรณคดี (4) เขยี นวเิ คราะห์วิจารณ์วรรณคดตี ามโครงเร่อื งท่ไี ด้ออกแบบไวใ้ นข้อ (3)

ข้นั ที่ 1 ความรพู้ ้นื ฐานสำหรบั การใช้ชุดคำถามตามเทคนคิ หมวก 6 ใบ • ความหมายของชดุ คำถาม • จุดประสงค์ของชุดคำถาม • เทคนคิ หมวก 6 ใบ • แบบทดสอบเทคนิค 6 ใบ

ชดุ คำถามโดยใช้เทคนิคหมวก 6 ใบ หมายถงึ การสร้างชดุ คำถามทม่ี ี ความสมั พันธ์กันระหว่างเทคนคิ หมวก 6 ใบ หลกั การวิเคราะห์วิจารณ์วรรณคดี ซ่ึงชุดคำถามโดยใช้เทคนิคหมวก 6 ใบ มีลกั ษณะ ดงั นี้ หมวกสีขาว ใชถ้ ามเกย่ี วกับข้อมูล ข้อเทจ็ จรงิ ตวั เลข หมวกสแี ดง ใชถ้ ามเกย่ี วกับอารมณ์และความรสู้ กึ หมวกสดี ำ ใชถ้ ามเกี่ยวกับ ขอ้ ควรระวัง การเตือน จดุ บกพรอ่ ง และขอ้ ดอ้ ย หมวกสเี หลอื ง ใช้ถามเกย่ี วกับการมองในแงบ่ วก ความหวงั และการคดิ ในแงด่ ี หมวกสีเขียวใช้ถามเกี่ยวกบั ความคดิ รเิ ริม่ ความคดิ ใหม่ ๆ และทางเลอื กใหม่ ๆ หมวกสีฟ้าใชถ้ ามเกีย่ วกบั การคดิ สรุป การมงุ่ หาประเด็น และการควบคุมการคดิ ให้ เป็นไปตามวัตถปุ ระสงค์การคิด วตั ถุประสงค์ของชุดคำถาม ชดุ คำถามตามเทคนิคหมวก 6 ใบมีวตั ถปุ ระสงคเ์ พอื่ ให้นกั เรยี นชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๒/๔ มีความเขา้ ใจและมีทักษะการคิดแบบเทคนิคหมวก 6 ใบ ซึ่งวิธีคดิ แบบหมวก ๖ ใบน้ีทำใหเ้ กิด การสำรวจประเด็นหรือหัวขอ้ ต่าง ๆ อย่างเป็นกลาง มีเป้าหมาย และช่วยให้การคดิ มีความหลากหลาย ครอบคลมุ ประเด็นได้ ทุกแงท่ กุ มมุ อนั เป็นพืน้ ฐานสำคัญในการพฒั นาเขียนวเิ คราะหว์ ิจารณ์วรรณคดี ให้ดีขน้ึ ได้.

เทคนิคหมวก 6 ใบ หมวกสขี าว หมายถึง ขอ้ เท็จจรงิ ท่ีเป็นกลาง การใหข้ อ้ มูลพ้ืนฐานเก่ียวกับผลการศึกษาวิจัยหรือ ตวั เลข ตา่ ง ๆ การทผ่ี ู้คดิ สวมหมวกสขี าวน่นั หมายความวา่ ผคู้ ิดกำลงั ตอ้ งการข้อมูลทเี่ ปน็ ขอ้ เท็จจรงิ และเป็นกลาง โดยปราศจากความรู้สกึ ทัศนคติ และความคิดเห็นต่าง ๆ ของคนอืน่ หมวกสีแดง สีแดงแสดงถึงความเกรี้ยวกราด อารมณ์ หมวกสีแดงจึงเป็นการ มองทางด้าน อารมณ์และความรู้สึก เช่น เรื่องน้ี น่าสนใจ เหตุการณ์นี้น่ากลัวมาก กิจกรรมน้ี น่าสนใจและท้าทาย ฉันชอบ ความคดิ เห็นของคณุ อา่ นเรื่องนแ้ี ลว้ รู้สึกเศรา้ ใจมาก เปน็ ต้น หมวกสดี ำ สีดำแสดงถึงความมดื ครึม้ หมวกสีดำจงึ เปน็ การมองในคา้ น ขอ้ ควรระวัง การเตอื น จดุ บกพรอ่ ง ขอ้ ดอ้ ย เช่น เราควรร้วู ่า สง่ิ ทีเ่ ป็นอันตรายท่ีอาจเกิดข้นึ จะได้คอย ระมัดระวัง ปกปอ้ งทรรศนะของผ้เู ขยี นในเรื่องนี้ ยังขาดความนา่ เช่ือถอื ผลกระทบคงหนักหนากว่า หมวกเหลือง สีเหลืองแสดงถึงความสดใส สว่าง หมวกสีเหลืองจึงเป็นการมองในแง่บวก ความหวัง และการคดิ ในแง่ดี เชน่ เรอื่ งน้ีกย็ ังมีผลขอ้ ดีอยหู่ ลายเร่ือง คำแนะนำของผูเ้ ขียน ในเรื่องนี้ส่งผลดีต่อตัว ฉนั แนน่ อน เราจะหาประโยชน์จากเรอื่ งน้ีไปใชท้ ำอะไรไดบ้ ้าง เป็นต้น หมวกสีเขียว สีเขียวแสดงถึงความมีชีวิต ความเจริญ งอกงาม และความอุดมสมบูรณ์ หมวกสีเขียวจึงเป็นการมองความคิด ริเริ่ม ความคิดใหม่ ๆ และทางเลือกใหม่ ๆ เช่น ลองหาวิธีการใหม่ ๆ มา แกป้ ัญหาเร่อื งน้ี มที างเลือกอกี บ้างสำหรบั เรื่องน้ี จากความคดิ นี้ น่าจะนำไปส่อู ะไร ถา้ จะให้งานขึ้นน้ีดขี น้ึ กว่าเดิม จะต้องเปล่ียนแปลงอย่างไร เราจะนำความคิดน้ีไปพฒั นาอะไรไดบ้ ้าง เปน็ ต้น หมวกสีฟา้ แสดงถึงการควบคุม เปรียบเหมอื นท้องฟ้าที่ปกคลุมอยู่เหนอื ทุกสิง่ หมวกสีฟ้าจึงเปน็ การคดิ สรุป การมุ่งหาประเด็น และการควบคมุ การคิดใหเ้ ปน็ ตามวัตถปุ ระสงคก์ ารคิด เช่น สาระสำคญั ของเร่ืองนี้ ประเดน็ หลกั ของ เรอื่ งนคี้ อื ขอบเขตของปญั หานี้คือ เร่อื งนจี้ ะสรุปอยา่ งไร เป็นต้น

แบบทดสอบเทคนิคหมวก 6 ใบ คำช้แี จง ใหอ้ า่ นข้อความทีก่ ำหนดให้ตามตารางแล้วพิจารณาว่า ข้อความเหล่านั้นตรงกบั หมวกสใี ด ขอ้ ขอ้ ความ หมวกสี 1 ป้านทมี่ ีลกั ษณะดังต่อไปน้ี บา้ นน้ันจะมีแนวโน้มวา่ ลกู ๆ จะมอี ำนาจเหนือพอ่ แม่ ได้แก่ บ้านที่พ่อแมม่ ปี ัญหา ความสมั พันธ์ ป้านท่ีพ่อไมไ่ ม่สามารถดแู ลอบรมลูก ๆ ได้ อยา่ งเต็มเมด็ เตม็ หน่วย และบ้านทีพ่ อ่ แม่ให้ความสำคญั \"ผดิ ลำดับ\" และอยากไดห้ ลายอยา่ งในเวลาเดยี วกนั 2 สิ่งทจ่ี ะชว่ ยพอ่ แมไ่ ด้มาก เรียงลำดบั ความงา่ ยไปยาก คือ หาหนงั สือดี ๆ เกี่ยวกับการเลย้ี งลกู มาอ่านอยา่ งสมำ่ เสมอ การเขา้ ฟังสมั มนาเรือ่ งเกี่ยวกับครอบครวั สดุ ท้ายพอ่ แม่ จงู มือกนั ไปพบจติ แพทย์ 3 เมอ่ื ลูกรู้สกึ แยก่ บั พ่อแม่ เขาก็ยง่ิ ไม่เชื่อฟงั 4 ไมต่ อ้ งแปลกใจว่าทำไมเขาจึงไม่เชอ่ื ฟงั คนท่ีเขาเรียกวา่ พอ่ แม่ นนั่ ก็เพราะ พ่อแมแ่ บบ นั้นไม่สามารถ \"ไดใ้ จ\" ลกู ของตวั เอง 5 ทง้ั หมดน้ี หมอเพียงตอ้ งการใหพ้ ่อแมม่ ีอำนาจในการ ปกครองลูก อยา่ งท่ีควรจะเปน็ ลูกตอ้ งอย่ภู ายใตก้ ฎ ต่าง ๆ ของครอบครวั ไม่ใช่อยากทำอะไรก็ทำ ครอบครวั อยา่ งนจ้ี งึ จะมคี วามสงบและมคี วามสุขตามสมควร 6 เรอื่ งปัญหาลกู มีอำนาจเหนือพอ่ แม่ คงเปน็ ประโยชน์ สำหรบั วา่ ทีพ่ ่อแม่รุ่นใหม่ในการปอ้ งกันปญั หาแบบน้ี ท่จี ะเกดิ ข้นึ ในอนาคตได้ 7 อยา่ เลย้ี งให้มีอำนาจเหนือพ่อแม่ โดย พญ.สารณี ี (นำเสนอเม่อื วันที่ 20 พ.ย.2559) 8 ดงั น้ัน พูดใหเ้ ขา้ ใจงา่ ยขึน้ อีกนิด คอื ถ้าบ้านไหนมีปัญหา ครอบครวั บ้านน้นั จะมีลกู ๆ ทีม่ ีแนวโน้มมีอำนาจเหนือพ่อ แม่ไปด้วย 9 ปากบอกว่ารักลกู คิดถึงลกู ห่วงลกู แตภ่ าพที่เหน็ กลับทำ ใหค้ นเปน็ ลกู เข้าใจว่าตัวเขาไมส่ ำคญั สำหรบั พ่อแม่ 10 แนน่ อนว่าปัญหาหลัก คอื พ่อแมข่ าด \"ความรู\"้ ขาด \"ทักษะ\" และ ขาด \"ความม่งุ ม่นั ตั้งใจ” ในการเลีย้ งดเู ด็ก เฉลย 1. สีขาว 2. สีเ ีขยว 3. สีแดง 4. สีดำ 5. สี ้ฟา 6. สีเหลือง 7. สีขาว 8. สี ้ฟา 9.สีแดง 10. สี ้ฟา

แบบทดสอบเทคนิคหมวก 6 ใบ คำชแ้ี จง : ให้อ่านข้อความทีก่ ำหนดให้พร้อมระบวุ ่าข้อความนัน้ ตรงกับหมวกสอี ะไร 1.\" ถ้ามีคนประมาณ 2,000 คน ทง้ิ ขยะคนละชิน้ ก็จะมีขยะเพิม่ ในโรงเรยี น 2,000 ชิน้ ข้อความนี้เป็นหมวกสอี ะไร 2.\" ถึงแม้จะตายภายใน 1 เดือนขา้ งหนา้ ในเวลาที่เหลอื อย่ฉู นั จะตอ้ งทำความดีฝากไว้กบั แผ่นดนิ \" ขอ้ ความนี้เปน็ หมวกสอี ะไร 3.\" เราควรจะเล็งเห็นอนั ตรายและความยุง่ ยากที่อาจเกิดข้ึนได้ หากเรายงั ไม่เข้าใจเร่อื งนม้ี ากพอ\" ข้อความนเ้ี ปน็ หมวกสีอะไร 4. นกั จิตวิทยาแสดงความวติ กกงั วลวา่ ปญั หาเสพติดเฟซบกุ๊ หรือ FAD อาจทวคี วามรนุ แรงมากข้ึนตามลำดบั \" ข้อความน้ีเปน็ หมวกสีอะไร 5.\" มาดูกนั วา่ พวกเราแต่ละคนต้องการอะไร เพื่อใหค้ วามพึงพอใจกบั ทุกฝ่าย\" ข้อความนี้เป็นหมวกสีอะไร 6.\" การสรา้ งจิตสำนกึ เรือ่ งการทิง้ ขยะให้ลงในถงั ขยะทจ่ี ัดไว้ให้ด้วยการพูดและตกั เตือนอยู่ แบบนตี้ ่อไปคงไมด่ ขี ึน้ นา่ จะลองใชว้ ธิ กี ารอื่นบา้ ง เช่น นำขยะมาแลกรางวลั หรืออาหารกลางวนั \" ข้อความนีเ้ ปน็ หมวกสอี ะไร 7. \"นคี่ อื ส่ิงที่เราต้องรบี แกไ้ ขและจำเป็นต้องรีบทำทันที\" ข้อความน้ีเปน็ หมวกสอี ะไร 8. \"การสอบตกในครัง้ น้ัน เปน็ สงิ่ ทด่ี ีท่สี ุดท่ีเคยเกิดขน้ึ กบั เธอ ไมอ่ ย่างน้นั เธอคงไม่รจู้ ักตัวเองและคนอื่นได้มากเพยี ง นี้” ขอ้ ความนี้เปน็ หมวกสอี ะไร 9.\" ผมเหน็ สัญญาณอนั ตรายบางอยา่ ง ว่านกั เรียนส่วนใหญเ่ ร่มิ ก้มหน้าก้มตาดแู ต่โทรศพั ท์เมื่อมีเวลาวา่ งเสมอ \" ข้อความน้ีเป็นหมวกสีอะไร 10.\"รูม้ าวา่ เมอ่ื ไฟจราจรเขยี วแลว้ อย่าเพ่งิ รีบขบั รถออกไปกอ่ น ต้องดูช้ายดขู วาสกั ครง้ั สองครั้ง เพราะเคยมวี ยั รุ่น ฝา่ ไฟแดงเปน็ ประจำจนเกดิ อุบัติเหตตุ รงสีแ่ ยกไฟแดงนบ้ี อ่ ย ๆ\" ข้อความน้เี ป็นหมวกสีอะไร เฉลย. 1. ีสขาว 2. ีสดำ 3. ีสเห ืลอง 4. ีสแดง 5. ีสเ ีขยว 6. ีส ้ฟา 7. ีสฟ้า 8. ีสดำ 9. ีสเห ืลอง 10. ีสดำ

ข้นั ที่ 2 การวเิ คราะหว์ จิ ารณ์วรรณคดแี ละการฝกึ เขยี นวเิ คราะห์วจิ ารณ์ ด้วยเทคนคิ หมวก 6 ใบ

ชุดคำถามตามเทคนิคหมวก 6 ใบ และการฝึกเขยี นวเิ คราะห์วจิ ารณ์วรรณคดีเรื่อง รามเกยี รต์ิ ตอนนารายณป์ ราบนนทก คำชี้แจง : ให้นักเรยี นกลมุ่ ตวั อย่างชนั้ มัธยมศึกษาปีที่ 2/4 ดำเนินการ ดงั น้ี 1. อ่านความรู้ท่วั ไปวรรณคดีเร่อื งรามเกยี รติ์ ตอนนารายณ์ปรายนนทก ตามทีผ่ ู้วจิ ยั กำหนด พรอ้ มกับตอบชดุ คำถามตามเทคนคิ หมวก 6 ใบ ลงในชอ่ งคำตอบของชุดคำถามด้วยลายมือบรรจง ใช้เวลาทำ 1 ชั่วโมง 2. เมื่อนักเรียนกลุ่มตัวอย่างชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/4 ตอบชุดคำถามครบ จากนั้นให้เขียนโครงเรื่อง ตามแบบกำหนดไว้ ใช้เวลาทำ 30 นาที 3. เขียนวิเคราะหว์ ิจารณว์ รรณคดีตามโครงเรื่องที่กำหนด ใช้เวลาทำ 1 ช่ัวโมง 4. นกั เรยี นกลุ่มตัวอยา่ งชั้นมธั ยมศึกษาปีท่ี 2/4 ต้องทำคะแนนการเขียนได้รอ้ ยละ 80 จึงถือว่าผา่ น 5. เกณฑ์การใหค้ ะแนน 5.1 การสรุปแนวคิดและสาระสำคญั ของเรื่อง 4 คะแนน 5.2 การประเมนิ คณุ ค่า 4 คะแนน 5.3 การใชภ้ าษาในการเขียนวเิ คราะหว์ ิจารณ์ 4 คะแนน 5.4 การแสดงความคดิ เห็น 4 คะแนน 5.5 การเขียนคําวิจารณ์ 4 คะแนน รวม 20 คะแนน

รามเกยี รต์ิ ตอนนารายณ์ปราบนนทก รามเกียรติ์ เป็นวรรณคดีที่ได้รับอิทธิพลและมีเค้าโครงเรื่องมาจากมหากาพย์รามายณะที่ฤๅษี- วาลมีกิ ชาวอนิ เดยี เป็นคนแต่งข้นึ เป็นภาษาสนั สกฤต แมจ้ ะไม่ปรากฏปีท่ีวรรณคดเี รื่องดงั กลา่ วเขา้ มาเผยแผ่ในไทย อยา่ งแน่ชัด แต่ด้วยจากหลกั ฐานทางประวัติศาสตร์ก็ทำให้นกั วชิ าการคาดการณว์ า่ เปน็ ชว่ งสมยั อยธุ ยา และในสมัย กรุงธนบุรี พระเจ้าตากสินได้ทรงประพันธ์เพื่อให้ละครหลวงเล่น ก่อนที่ต่อมาสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก รัชกาลที่ 1 ไดพ้ ระราชนพิ นธร์ ามเกียรตเิ์ พื่อรวบรวมให้สมบูรณ์ รามเกียรติ์ พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย มีจุดประสงค์ในการแต่ง คือ ใชเ้ ปน็ บทสำหรับเลน่ ละครประดบั พระบารมีโดยเฉพาะ ซึ่งแตกตา่ งไปจากรามเกียรต์ิพระราชนิพนธ์ในรัชกาล ท่ี ๑ ทม่ี ีจุดมุ่งหมายในการแต่งเพื่อเป็นต้นฉบบั สำหรบั พระนครและปลุกใจทหารให้มีพฤตกิ รรมเหมือนดังตัวละคร สำคัญในเรอื่ ง คอื ความจงรกั ภักดี แตร่ ามเกยี รต์ิพระราชนพิ นธ์ในรชั กาลที่ 2 ก็ยังคงเค้าโครงของรชั กาลที่ 1 อยู่ สมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงเกรงว่าวรรณคดีอันทรงคุณค่านี้จะหายไป เพราะรามเกียรติ์เป็นวรรณคดที ่แี ทรกข้อคดิ มากมาย นอกจากนยี้ ังใชบ้ ทประพนั ธ์เพือ่ เลน่ โขนอกี ดว้ ย ลักษณะคำประพันธ์ของบทละครเรื่องรามเกียรติ์ คือ กลอนบทละคร มีลักษณะบังคับเหมือน กลอนสภุ าพ แต่วรรคแรกมกั ขน้ึ ด้วย เมือ่ นัน้ บัดนัน้ มาจะกลา่ วบทไป เป็นตน้ จำนวนคำไม่กำหนดตายตัว บทละครเรื่องรามเกียรติ์ ตอน นารายณ์ปราบนนทก มีเนื้อหากล่าวถึงอดีตชาติของพระราม และทศกัณฐ์ โดยที่ทศกัณฐ์เคยเกิดเป็นยกั ษ์ชน้ั ต่ำหรอื ยกั ษ์ที่มบี ุญน้อยชอ่ื นนทก ทำหนา้ ท่ลี า้ งเท้าให้เหล่าเทวดา ที่มาเข้าเฝ้าพระอิศวรอยู่ที่เขาไกรลาส แต่เพราะรูปรา่ งหน้าตาน่าเกลียดจงึ ถูกเหลา่ เทวดากลั่นแกล้ง นนทกจึงไป เข้าเฝ้าพระอิศวรแล้วกราบทูลว่าตนเป็นยักษ์ที่ทำหน้าที่รับใช้มานานแต่ไม่เคยได้อะไรตอบแทนเลย พระอิศวร จงึ ประทานนิว้ เพชรท่เี มือ่ ชี้ใครไปก็จะทำให้คนนน้ั ตาย เม่อื นนทกไดร้ บั พลงั น้ัน แทนทีจ่ ะใชป้ กป้องตวั เอง กลับเอา ไปไล่ฆ่าเทวดาจนล้มตายกนั จำนวนมาก พระอิศวรจึงให้พระนารายณไ์ ปปราบนนทก ก่อนตายนนทกตัดพ้อว่าตน ถูกเอาเปรียบเพราะพระนารายณม์ ีมือถึง 4 มอื แตต่ นเป็นยกั ษ์มแี ค่ 2 มือ พระนารายณจ์ งึ ทา้ ให้นนทกไปเกิดใหม่ แล้วมี 20 มือ แล้วพระองค์จะตามไปเกิดเป็นมนุษย์มีเพียง 2 มือ เพื่อสู้กัน หลังจากที่พระนารายณ์พูดจบก็ตัด ศรี ษะนนทก ตอ่ มานนทกไปเกดิ เป็นทศกณั ฐ์ ยักษ์ที่มี 20 มอื ส่วนพระนารายณอ์ วตารลงมาเกิดเปน็ พระราม บทละครเรื่องรามเกียรติ์ เปน็ เรอื่ งราวที่ยาว ดังน้ันจึงมีแกน่ เรอื่ งหลกั คอื ความดีย่อมชนะ ความชั่ว คือพระรามที่เป็นฝ่ายธรรมะ ยอ่ มชนะทศกณั ฐซ์ ่ึงเป็นฝา่ ยอธรรม และยงั มีประเดน็ ที่เปน็ หลกั และรอง หรอื ประเดน็ ยอ่ ย ๆ อีก คอื 1. ความจงรกั ภกั ดีตอ่ เจ้านาย ท่ีแสดงออกมาผา่ นตวั ละคร หนุมาน และพระลักษณ์ ทีจ่ งรกั ภักดีตอ่ พระราม มากขนาดยอมตายแทน เพราะสำนึกในหน้าท่ีและความรกั ในพวกพ้อง โดยมไิ ด้หวงั สิง่ ตอบแทน หรือแมจ้ ะเป็นตวั ละครในฝา่ ยอธรรม เช่น กุมภกรรรณ อนิ ทรชิต ก็มีความจงรักภักดตี อ่ ทศกัณฐ์ ยอมออกรบ ยอมตาย เพือ่ ทศกัณฐ์ ทงั้ ๆ ทร่ี ู้ว่าทศกัณฐ์เปน็ ฝา่ ยผิด 2. ความพลัดพราก ที่เกดิ ขน้ึ จากตัวละครฝา่ ยปฏปิ ักษ์ เปน็ เหตุใหต้ ัวละครเอกตอ้ งออกเดนิ ทางตามหากัน สรู้ บ พบกับอปุ สรรคต่าง ๆ และสุดท้ายก็จบลงดว้ ยการที่ตวั ละครร้ายตายและตัวละครเอกพบกันและอยู่ดว้ ยกัน อย่างมีความสุข

3. ความซ่ือสัตย์และจงรักภักดตี ่อสามีของผูห้ ญงิ ในบทบาทของนางสีดาท่ีมีความจงรกั ภกั ดีและซ่ือสัตยต์ อ่ พระรามยง่ิ ซง่ึ คติเรื่องความซอื่ สตั ยต์ อ่ สามีนั้นเป็นแนวทางในการดำเนินชวี ิตของผหู้ ญงิ ในสมยั ก่อน 4. ความรกั ซ่งึ เปน็ ตน้ เหตทุ ่ีทำให้เกิดเรอื่ งราวตา่ ง ๆ การทที่ ศกัณฐ์ลกั พาตัวนางสดี ามาก็เพราะความรัก พระรามออกตามหานางสดี าจนเกิดสงครามข้ึนกเ็ พราะความรกั นัน่ เอง ตวั ละครหลักในเร่อื งรามเกยี รติ์ พระอินทร์ คือ เทวดาผเู้ ปน็ ใหญ่ในสวรรค์ชัน้ ดาวดงึ ส์ กายสีเขยี ว มีพระเนตรถึงพันดวง ใช้วชั ระ (สายฟ้า) เปน็ อาวุธ มีช้างเอราวัณเปน็ พาหนะ พระองคม์ มี เหสี 4 องค์ คือ สุจติ รา สธุ รรมา สุนันทา และสุชาดา พระอนิ ทรเ์ ป็นผู้ดูแลทุกขส์ ุขของมนษุ ย์โลก ยามใดท่ีมีเร่ืองเดือดรอ้ นข้ึนบนโลกมนษุ ย์ อาสนะของพระองค์ ท่ีเคยอ่อนน่มุ ก็จะแข็งกระด้าง หรอื บางครั้งกร็ อ้ นจนไม่สามารถประทบั อย่ไู ดพ้ ระอินทรม์ ชี ือ่ เรยี กอยา่ งอนื่ เช่น ท้าวสหสั นยั น์ ท้าวโกลีย์ ทา้ วสกั กะ เทวราช อมรนิ ทร์ ศักรินทร์ มัฆวาน เพชรปาณี พระอิศวร คือ เทวดาผเู้ ปน็ ใหญ่ในสวรรค์ มีกายสขี าว แต่พระศอเป็นสดี ำเพราะเคยด่มื ยาพิษ มพี ระเนตร ถงึ 3 ดวง ดวงท่ี 3 อยู่กลางพระนลาฎ ซ่ึงตามปกติจะหลบั อยู่ เนื่องจากพระเนตรดวงท่ี 3 น้ี มอี านภุ าพรา้ ยแรง มาก หากลืมขึน้ เมือ่ ใดจะเผาผลาญทกุ อย่างใหม้ อดไหม้ บทบาทที่สำคญั ในเรือ่ งรามเกียรติ์ ได้แก่ - ใหพ้ รแกห่ ิรัญยกั ษ์ ให้สามารถม้วนแผ่นดินได้ ทำให้เกดิ ความเดือดร้อนแกช่ าวโลก จงึ ตอ้ งให้พระนารายณ์ ลงไปปราบหิรันตยกั ษ์ โดยพระนารายณ์แปลงเป็นหมูป่าขวิดฆ่าหริ ันตยักษ์ไดส้ ำเรจ็ - ให้พรแกน่ นทกยกั ษ์ หรือนนทุก ยักษท์ ่ีทำหน้าทลี่ ้างเท้าเทวดา ให้มนี ว้ิ เพชรสามารถชี้ใครให้ถึงแกค่ วามตาย - ขว้างงาช้างปกั อกทศกณั ฐ์ ขณะท่ีทศกัณฐ์กำลงั ไล่ฆา่ กุเปรัน - เกล้ยี กลอ่ มใหพ้ ระรามกบั นางสีดาคนื ดี พระนารายณ์ เปน็ เทวดาผูเ้ ป็นใหญฝ่ า่ ยปราบปราม มีกายเป็นสดี อกตะแบก มี 4 กร ซึง่ กรทงั้ 4 นน้ั ถอื อาวธุ ต่าง ๆ กัน คอื คทา ตรี จกั ร สังข์ ทรงมงกฎุ ชยั (ชฎาเดนิ หน) ประทบั อย่กู ลางเกษยี รสมุทรบนหลังพญานาค ช่ือ อันตนาคราชพระมเหสีของพระองค์ คือ พระลักษมี ทรงใช้ครุฑเป็นพาหนะ พระนารายณ์ มีชื่อเรียกอยา่ งอื่นอกี เช่น พระทรงครุฑ พระส่ีกร พระทรงสงั ข์ พระวิษณุ พระธราธร พระสังขกร พระราม คอื พระนารายณ์อวตาร (แบ่งภาค) ลงมาถือกำเนดิ เปน็ พระราชโอรสของท้าวทศรถ กบั นางเกา- สุริยา เพือ่ จะปราบทศกัณฐ์ พระรามมีพระอนุชาต่างพระมารดา 3 พระองค์ คือ พระพรต พระลักษมณ์ และพระ- สัตรุต ซึ่งตา่ งก็มคี วามรักใคร่กนั อย่างมาก พระมเหสขี องพระราม คือ นางสีดา เมือ่ พระรามมพี ระชนั ษาได้ 16 ปี ได้ ไปปราบยกั ษค์ อื กากนาสูร ตามคำขอของพระฤๅษที ่ถี ูกยกั ษม์ ารงั ควานจนบำเพ็ญพรตไมไ่ ด้ พระรามพระลักษณ์ฆา่ กากนาสูรตาย ตอ่ มามารศี กับสวาหุลกู ของกากนาสูรมาแกแ้ ค้นแทนมารดา สวาหตุ าย มารศี หนีไปไดแ้ ล้วพระฤๅษี จึงพาพระรามและพระลักษณ์ไปเมอื งมถิ ิลา ในขณะน้ันท้าวชนกประกาศเชญิ กษตั ริยท์ ง้ั ปวงใหป้ ระลองกำลังยกศร พระรามยกได้ จงึ ได้อภเิ ษกกบั นางสดี าตอนเดินทางกลบั อโยธยา ในสมยั ทพี่ ระรามเรียนศิลป์ศาสตรห์ ัดยงิ ศร ได้ยิง ศรลอ้ นางกุจจีพ่เี ลี้ยงหลังคอ่ มของนางไกยเกษี เป็นเหตุให้นางผูกใจเจ็บทูลยุยงใหน้ างไกยเกษีของราชสมบัตใิ หพ้ ระ พรต และขอให้เนรเทศพระรามออกเดนิ ปา่ เปน็ เวลา 14 ปี ท้าวทศรถจำตอ้ งปฏิบัติตามคำสัญญาที่เคยใหไ้ วก้ ับนาง ไกยเกษี พระรามจงึ ตอ้ งออกเดนิ ป่า มพี ระลักษมณ์และนางสีดาติดตามไปด้วย

พระลักษมณ์ คือ พญาอนันตนาคราช ทีป่ ระทับของพระนารายณม์ าเกดิ มีกายสีทอง เป็นพระโอรส ของท้าวทศรถ กับนางสมุทรเทวี มพี ระอนชุ ารว่ มพระมารดา คือ พระสตรุต พระลักษมณม์ ีความจงรักภักดี ต่อพระรามมาก เมือ่ พระรามต้องออกเดนิ ปา่ ถงึ 14 ปี พระลกั ษมณก์ ไ็ ดต้ ดิ ตามไปดว้ ย และยงั ช่วยออกรบกบั กองทพั ของกรงุ ลงกาอยา่ งกลา้ หาญ ทศกัณฐ์ เป็นกษัตริย์แห่งกรุงลงกา นับว่าเป็นตัวเอกของเรื่องรามเกียรต์ิ มีกายสีเขียว มี 10 หน้า 20 มอื เดิมเป็นยกั ษ์ นนทกกลับชาติมาเกิด เพอ่ื รบกบั พระนารายณ์ ซ่ึงอวตารมาเกิดเปน็ มนษุ ย์ ไม่มใี ครฆา่ ให้ตาย ได้ เพราะทศกณั ฐถ์ อดดวงใจใส่กล่อง ฝากไวก้ บั พระฤๅษโี คบตุ รผู้เป็นอาจารย์ ทศกัณฐม์ ีนิสยั เจ้าชู้ มีชายาและนาง สนมมากมาย แตถ่ งึ กระนั้นเมอื่ รวู้ า่ นางสีดาเปน็ หญงิ ท่ีมคี วามงดงามมาก แม้นางจะมพี ระสวามีอยแู่ ล้ว ก็ยงั ลกั พา ตัวไป จึงเป็นสาเหตุให้ต้องทำศึกกับพระราม จนญาติมิตรล้มตายไปเป็นจำนวนมาก และในที่สุดตนเองก็ถูก พระรามฆ่าตาย นนทก มีความหลงใหลในพลังที่ได้รับมาว่าเป็นผูม้ ีหน้าที่ล้างเทา้ เทวดา นนทกเจ็บใจเทวดาทัง้ หลายทีช่ อบ ขม่ แหง แกลง้ ตบหวั ลบู หน้า ถอนผมจนโกร๋น จงึ ขอพระอศิ วรใหม้ นี ว้ิ เพชรช้ีผู้ใดผู้นนั้ ตายต่อมาเม่ือนนทกล้างเท้า ให้ใคร และถูกล้อเลียน นนทกก็ชีด้ ้วยนิ้วเพชร ทำให้เทวดาตายเป็นอันมาก พระนารายณ์จึงอวตารเป็นนางฟ้าไป ปราบนนทก ลอ่ ให้นนทกรำตามจนนิว้ เพชรช้ขี าตนเองขาดล้มลง ก่อนตายนนทุกต่อว่าพระนารายณ์ว่าเอาเปรียบ ตนเพราะมถี งึ ส่มี ือ แตต่ นมีเพยี งสองมอื จะสูพ้ ระนารายณ์ได้อย่างไร พระนารายณ์จงึ สาปให้นนทกุ ไปเกิดใหม่มีสิบ หนา้ ยส่ี ิบมอื แล้วพระองคจ์ ะเป็นมนุษยส์ องมือลงไปสงั หาร นางสีดา คือ พระลักษมี มเหสีของพระนารายณ์ อวตารลงมาเกิดเพื่อเป็นคู่ครองของพระราม ตามบัญชา ของพระอิศวร นางสีดาเป็นพระธิดาของทศกัณฐ์กับนางมณโฑ แต่เมื่อประสูติแล้ว พิเภกได้ทำนายว่า นางเป็น กาลกณิ ีแก่พระบดิ าและบ้านเมอื ง ทศกัณฐ์จึงสั่งให้นำนางใส่ผอบลอยน้ำไป พระฤๅษชี นกพบเขา้ จงึ เก็บไปเลี้ยงเปน็ ลูก โดยฝังดินฝากแม่พระธรณีไว้ เวลาผ่านไปถึง 16 ปี พระฤๅษีชนกเบือ่ หน่ายการบำเพ็ญพรต คิดกลับไปครอง กรุงมิถิลาเช่นเดมิ จึงลาเพศพรหมจรรยไ์ ปขุดนางขึ้นมา แล้วตั้งชื่อให้ว่า สีดา (แปลว่ารอยไถ) จากนั้นพานางพา นางเข้าเมืองมิถิลาจัดพิธียกศรคู่บ้านคู่เมือง เพื่อเสี่ยงทายหาคู่ครองให้นางสีดา พระรามยกศรได้ จึงได้อภิเษก สมรสกับนางสีดา เมื่อพระรามได้นางสีดากลับคืนมาแล้ว พระรามให้นางสีดาลุยไฟเพื่อพิสูจน์ความบริสุทธิ์ คร้ังหนง่ึ นางสำมนักขาจงึ ไปเลา่ ถึงความงามของนางสดี าให้ทศกัณฐ์ฟงั ทศกัณฐใ์ ห้มารีศแปลงเป็นกวางทองมาล่อ นางสีดาเหน็ กวางดังกลา่ วจึงอยากได้กวางทองตวั น้นั จึงขอใหพ้ ระรามออกตามจับ ระหวา่ งนที้ ศกัณฐ์จึงเข้าลักพา นางสีดาไปได้ ซึ่งแสดงถึงความเป็นห่วง พระรามจึงติดตามไปด้วย ตามคำสัญญาที่เคยให้ไว้กับนางไกยเกษี พระรามจึงต้องออกเดนิ ป่า พระอมุ าเทวี เป็นมเหสีของพระอิศวร มสี องภาคคอื ภาคใจดีกับภาคดรุ ้าย พระอมุ าในภาคใจดีเป็นเป็นหญิง สาวที่มีรูปโฉมงดงามมาก ส่วนในภาคดรุ ้าย จะมีรูปร่างนา่ เกลียดน่ากลัว มีหัวกะโหลกมนุษยห์ ้อยท่ีพระศอ มี 10 กร แต่ละกรถืออาวุธต่างๆ กัน ทั้งยังมีจิตใจโหดเหี้ยมมาก แม้แต่พระอิศวรเองก็ยังเกรงพระอุมาในภาคดุร้าย นี้ พระนามของพระอุมาในภาคดุ เช่น จณั ฑี

นางมณโฑ คือ พระมเหสีของทศกัณฐ์ มีชาติกำเนิดเดิมเป็นกบ อาศัยอยู่ใกล้อาศรมของพระฤๅษี 4 ตน พระฤๅษีมักจะให้ทานน้ำนมนางกบอยู่เสมอ วันหนึ่งนางกบเหน็ นางนาคมาคายพิษใส่อา่ งน้ำนม เพื่อฆ่าพระฤๅษี ทั้ง 4 นางจึงสละชีวิตกระโดดลงไปกินนมในอ่างจนตาย พระฤๅษีได้ชุบชีวิตนางให้ฟื้นขึ้นเพื่อถามเรื่องราว เมื่อทราบความจริงแล้ว จึงชุบนางกบใหเ้ ป็นมนษุ ย์ มีความสวยงามมาก ตั้งชื่อให้ว่า มณโฑ (แปลว่ากบ) แล้วนำ นางไปถวายพระอมุ าบนสวรรค์ ต่อมาพระอิศวรประทานนางมณโฑให้แก่ทศกัณฐ์ เป็นรางวัลตอบแทนที่ยกเขา ไกรลาสให้ตั้งตรงเหมือนเดิมได้ แต่ถูกพาลีชิงนางไประหว่างทาง นางต้องเป็นภรรยาของพาลีจนตั้งครรภ์ พระ ฤๅษอี งั คตจึงสงั่ ใหค้ ืนนางให้แก่ทศกัณฐ์ โดยผา่ ท้องนำทารกไปฝากไว้ในท้องแพะ ต่อมาจงึ เกิดมาเปน็ องคต องคต เป็นลิงมีกายสีเขียว เป็นบุตรของพาลี กับนางมณโฑ เมื่อพาลีแย่งนางมณโฑมาจากทศกัณฐ์ แล้ว นางต้องเป็นภรรยาของพาลจี นกระทั่งต้ังครรภ์ ทศกัณฐ์ไปฟอ้ งฤๅษีอังคัตอาจารยข์ องพาลี จนพาลียอมคนื นางมณโฑให้แต่ขอลูกไว้ ฤๅษีอังคัตจึงทำพิธีเอาลูกออกจากท้องนางมณโฑ ไปใส่ในท้องแพะ เมื่อครบกำหนด คลอด พระฤๅษกี ท็ ำพธิ ใี หอ้ อกจากทอ้ งแพะ ให้ชือ่ ว่า องคต สว่ นทศกณั ฐ์ยังผูกใจเจ็บ จึงแปลงกายเป็นปูยักษ์คอย อยกู่ น้ แมน่ ้ำ เพือ่ จะฆ่าองคตขณะทำพธิ ลี งสรง แตถ่ กู พาลีจบั ได้ แล้วเอามาผูกไวใ้ ห้ลกู ลากเลน่ อยเู่ จด็ วนั จึงปล่อยไป เมื่อสุครีพขอให้พระรามมาช่วยปราบพาลี ก่อนที่พาลีจะสิ้นใจตาย ได้สำนึกตนว่าทำผิดต่อสุครีพ ทั้งไม่รักษา คำสตั ย์สาบาน จึงได้ทลู ฝากฝงั สุครพี และองคตไว้กับพระราม องคตได้ช่วยทำศึกกับกองทัพของทศกณั ฐ์อย่างเต็ม ความสามารถ พระรามเคยส่งองคตเป็นทูตไปเจรจากับทศกณั ฐ์ เพื่อทวงนางสีดาคืน แม้จะไม่สำเร็จแต่ก็ได้แสดง ความเฉลียวฉลาดและความกล้าหาญ ให้ประจกั ษ์แกต่ าของทศกณั ฐ์ พิเภก คือ เทพบุตรเวสสุญาณ จุติลงมาเกิดเพื่อช่วยพระรามปราบทศกัณฐ์ มีกายสีเขียว เป็นน้องของ ทศกัณฐ์มีความรู้ทางโหราศาสตร์อย่างยอดเยี่ยม สามารถทำนายเหตุการณ์ลว่ งหน้าได้อย่างแม่นยำ เมื่อทศกณั ฐ์ ลักพานางสีดามา พิเภกได้ทูลตักเตือน และแนะนำให้ส่งนางสีดาคืนไป ทำให้ทศกัณฐ์โกรธมาก จนขับไล่พิเภก ออกไปจากเมือง พิเภกจึงไปสวามิภักดิ์กับพระราม ให้คำแนะนำที่เป็นประโยชน์ จนกระทั่งพระรามชนะ สงคราม หลังจากเสร็จศึกแล้ว พระรามได้สถาปนาให้พิเภกเป็นกษัตริย์ครองกรุงลงกา มีพระนามวา่ ท้าวทศคีรี- วงศ์ อินทรชติ เป็นยกั ษ์มกี ายสเี ขียว เป็นโอรสของทศกัณฐก์ ับนางมณโฑ เดิมชื่อรณพักตร์ เม่ือสามารถรบชนะ พระอินทร์ได้ ทศกัณฐ์พอใจมากจึงเปลี่ยนชื่อให้ว่า อินทรชิต สามารถแปลงกายเป็นพระอินทร์ได้อีกด้วย พระ- พรหมเคยประทานพรให้ว่า เวลาจะตายต้องตายบนอากาศ และอย่าให้ศีรษะขาดตกถึงพื้น มิฉะนั้นจะกลายเปน็ ไฟบรรลัยกัลป์ล้างโลก ต้องใช้พานแว่นฟ้าของพระพรหมมารองรับ โลกจึงจะปลอดภัย ดังนั้น เมื่อพระลักษณ์ จะแผลงศรไปตดั คออินทรชติ จงึ ตรสั สั่งให้องคตเอาพานแว่นฟา้ มาคอยรับ กุมภกรรณ เป็นยักษ์มีกายสีเขียว มีหอกโมกขศักดิ์เป็นอาวุธ ได้ชื่อว่า กุมกรรณ (หูหม้อ) เพราะมีร่างกาย ใหญ่โตจนเอาหม้อใส่ไว้ในหูได้ กุมภกรรณเป็นน้องร่วมมารดาของทศกัณฐ์ โดยเป็นพี่ของพิเภก ครั้งหน่ึง กุมภกรรณออกรบกับพระลกั ษมณ์ ไดพ้ ุง่ หอกโมกขศักดิไ์ ปถกู พระลกั ษมณ์จนสลบ แต่พิเภกและหนมุ านชว่ ยแก้ไข ใหฟ้ ้ืนได้ ต่อมากมุ ภกรรณได้ทำพธิ ที ดนำ้ โดยเนรมิตรกายให้ใหญ่โตขวางทางน้ำไว้ เพอื่ ให้กองทพั ของพระรามอด นำ้ ตาย แตถ่ ูกหนุมานทำลายพิธคี รัง้ สดุ ท้าย กุมภกรรณออกรบกบั พระราม ถูกศรของพระรามจนเสียชวี ิต

หนุมาน เป็นลิงเผือก (กายสีขาว) มีลักษณะพิเศษ คือ มีเขี้ยวแก้วอยู่กลางเพดานปาก มีกุณฑลขนเพชร สามารถแผลงฤทธ์ิใหม้ สี ่หี น้าแปดมอื แลหาวเปน็ ดาวเป็นเดือนได้ ใช้ตรีเพชร (สามงา่ ม) เป็นอาวธุ ประจำตวั (จะใช้ เมื่อรบกับยักษ์ตัวสำคัญ ๆ) มีความเก่งกล้ามาก สามารถแปลงกายหายตัวได้ ทั้งยังอยู่ยงคงกระพนั แม้ถูกอาวธุ ของศัตรูจนตาย เมื่อมีลมพัดมาก็จะฟื้นขึ้นได้อีก เมื่อนางสวาหะถูกมารดาสาปให้ไปยืนตีนเดียวเหนี่ยวกินลม พระอศิ วรจงึ บัญชา ใหพ้ ระพายนำเทพอาวธุ ของพระองค์ไปซัดเข้าปากของนาง นางจึงตงั้ ครรภ์และคลอดบุตรเป็น ลิงเผือก เหาะออกมาจากปาก ได้ชื่อว่า หนุมาน หนุมานจึงถือว่าพระพายเป็นพ่อของตน หนุมานได้ถวายตัวเปน็ ทหารเอกของพระราม ชว่ ยทำการรบจนส้นิ สงคราม สุพรรณมจั ฉา เป็นลูกของทศกณั ฐ์กบั นางปลา รปู รา่ งทอ่ นบนของนางจึงเป็นมนุษย์ สว่ นทอ่ นลา่ งเป็นปลา เมื่อพระรามสัง่ หนุมานใหพ้ าบริวารลิงขนหนิ มาถมสมุทร เพ่อื ทำถนนขา้ มไปกรงุ ลงกา ทศกัณฐ์กส็ ่งั ใหน้ างสุพรรณ- มัจฉากับพวกปลาทั้งหลาย ช่วยกันขนหนิ ไปท้งิ หนุมานมคี วามสงสยั ดำนำ้ ลงไปดจู ึงพบนางสพุ รรณมัจฉา ทง้ั สองมี ความรกั ต่อกนั นางจงึ ยอมเป็นภรรยาของหนมุ าน ตอ่ มานางสพุ รรณมัจฉาตัง้ ครรภ์และคลอดบุตรชายช่ือมจั ฉานุ มัจฉานุ เป็นบุตรของหนมุ านกบั นางสุพรรณมัจฉา จึงมีร่างกายเป็นลิงเผือกเช่นเดียวกบั หนุมาน แต่มีหาง เป็นปลา เมื่อนางสุพรรณมัจฉาคลอดมัจฉานุออกมาแล้ว ก็กลัวทศกัณฐ์จะรู้ จึงนำมัจฉานุไปทิ้ง ท่ีชายหาด ไมยราพซึ่งเป็นญาติกับทศกัณฐ์มาพบเข้า มีความสงสารจึงได้นำไปเลี้ยงไว้เป็นบุตรบุญธรรม ต่อมา ไมยราพลักพาตัวพระรามมาไว้ที่เมืองบาดาล หนุมานติดตามมาด้วย ได้พบกับมัจฉานุจึงต่อสู้กัน แต่ไม่สามารถ เอาชนะกันได้ จนกระทง่ั ไดร้ ูว้ ่าเป็นพอ่ ลูกกนั นิลพัท เปน็ ลงิ มกี ายสนี ำ้ รกั (สีดำสนทิ ) มีเข้ียวแก้วเชน่ เดยี วกบั หนุมาน มีฤทธิเ์ ดชเก่งกล้ามากเม่ือพระราม ให้พวกวานรทำถนนข้ามไปกรุงลงกา นิลพัทกับหนุมานเกิดทะเลาะวิวาท และต่อสู้กัน แต่ไม่มีใครเอาชนะได้ เพราะต่างก็มีฤทธิ์เดชเท่าเทียมกัน พระรามกริ้วมาก สั่งให้นิลพัทไปรักษาเมืองขีดขิน คอยส่งเสบียงอาหารให้ กองทพั ของพระราม ส่วนหนมุ านกใ็ ห้ทำถนนใหเ้ สรจ็ ภายใน ๗ วนั สคุ รีพ เปน็ ลงิ มีกายสีแดง เปน็ ลกู ของพระอาทติ ย์กับนางกาลอจั นา สคุ รีพมีศักดิเ์ ป็นนา้ ของหนมุ าน เมอ่ื พระ ฤๅษีโคดมรู้ความจริงจากนางสวาหะว่า สุครีพไม่ใช่ลูกของตน แต่เป็นลูกชู้ จึงสาปให้กลายเป็นลิงพร้อมกับพาลีผู้ เป็นพชี่ าย ซ่ึงเปน็ ลกู ของพระอินทร์ แลว้ ไลใ่ ห้เข้าปา่ ไป ตอ่ มาสคุ รีพได้เปน็ ทหารเอกของพระราม ได้รับความไว้ใจ จากพระราม ใหเ้ ป็นผู้จดั การกองทพั ออกสู้รบกับกองทัพของกรงุ ลงกาอย่เู สมอ พาลี เป็นลิงมีกายสีเขียว เป็นโอรสของพระอินทร์กับนางอจั นา ถูกฤๅษีโคดมสาปให้กลายเป็นลิงพร้อม ๆ กบั สุครพี ผเู้ ปน็ น้อง หลังจากที่ฤๅษีร้คู วามจรงิ ว่าท้ังสองเป็นลูกชู้ พระอินทรส์ งสารโอรสท่ีตอ้ งซัดเซพเนจรอยู่ในป่า จึงสร้างเมืองขีดขนิ ใหป้ กครอง และตงั้ นามโอรสว่า พระยากากาศ ภายหลงั ได้นามใหมว่ ่า พาลี แล้วให้สุครีพเป็น มหาอปุ ราช คร้ังหนึ่งพระอศิ วรฝากนางดารามากับพาลี เพื่อเปน็ รางวลั ใหส้ ุครีพ แตพ่ าลกี ลับยดึ นางไว้เป็นภรรยา ของตนเสียเอง และต่อมาพาลีก็ยังแย่งนางมณโฑมาจากทศกัณฐ์ ขณะที่ทศกัณฐ์พานางเหาะผ่านเมือง ขดี ขนิ ภายหลงั พาลีถูกพระรามสงั หารดว้ ยศรจนสิน้ ชวี ติ

ชดุ คำถามตามเทคนิคหมวก 6 ใบจากการอ่านวรรณคดเี ร่ือง รามเกยี รต์ิ ตอนนารายณ์ปราบนนทก หมวกสีขาว หมายถึง ข้อมูล คำตอบ ตรวจคำตอบ (สำหรบั ผ้วู จิ ัย) ข้อเท็จจรงิ ตวั เลข (คำตอบสนั้ ๆ พอสงั เขป) คำถาม 1. ไดข้ ้อมูลอะไรบา้ ง ..................................................... จากการอา่ นวรรณคดี ..................................................... เร่ืองรามเกียรต์ิ ..................................................... ตอน นารายณ์ปราบนนทก ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... คำถาม 2. จงยกตวั อย่างขอ้ เท็จจริง/ ..................................................... ข้อคิดเหน็ ที่ปรากฏจากวรรณคดี ..................................................... เร่ือง รามเกยี รติ์ ..................................................... ตอนนารายณ์ปราบนนทก ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... .....................................................

ชดุ คำถามตามเทคนคิ หมวก 6 ใบจากการอา่ นวรรณคดีเรอ่ื ง รามเกียรต์ิ ตอนนารายณ์ปราบนนทก หมวกสแี ดง หมายถึง อารมณ์ คำตอบ ตรวจคำตอบ และความรสู้ กึ (คำตอบสนั้ ๆ พอสงั เขป) (สำหรบั ผวู้ ิจัย) คำถาม 3. การดำเนินเรอื่ ง ..................................................... ของวรรณคดีเรื่อง รามเกียรต์ิ ..................................................... มีความนา่ สนใจหรือไม่ อย่างไร ..................................................... ..................................................... คำถาม 4. นักเรียนมคี วามรสู้ กึ ..................................................... อย่างไรกับลกั ษณะนิสัยของตวั ละคร ..................................................... หลังจากทีไ่ ด้อ่านวรรณคดี ..................................................... เรื่อง รามเกยี รติ์ ..................................................... ตอนนารายณ์ปราบนนทก ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... .....................................................

ชดุ คำถามตามเทคนิคหมวก 6 ใบจากการอ่านวรรณคดีเร่ือง รามเกยี รต์ิ ตอนนารายณ์ปราบนนทก หมวกสีดำ หมายถงึ การเตอื น คำตอบ ตรวจคำตอบ ขอ้ ควรระวัง จุดบกพร่อง (คำตอบสัน้ ๆ พอสงั เขป) (สำหรบั ผูว้ ิจัย) ขอ้ ดอ้ ย ..................................................... คำถาม 5. วรรณคดี ..................................................... เรอื่ ง รามเกียรติ์ ..................................................... ตอนนารายณป์ ราบนนทก ..................................................... มีความน่าเชือ่ ถอื ..................................................... ตามหลกั ความเปน็ จริงหรือไม่ ..................................................... เพราะเหตใุ ดถงึ คิดเชน่ นน้ั ..................................................... ..................................................... คำถาม 6. นักเรียนคดิ วา่ ..................................................... พฤติกรรมของนนทกที่ปรากฏ ..................................................... ในวรรณคดเี ร่อื ง รามเกยี รติ์ ..................................................... ตอนนารายณ์ปราบนนทก ..................................................... มผี ลกระทบในดา้ นใดบ้าง ..................................................... จงอธบิ าย ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... .....................................................

ชดุ คำถามตามเทคนิคหมวก 6 ใบจากการอา่ นวรรณคดีเร่ือง รามเกยี รติ์ ตอนนารายณป์ ราบนนทก หมวกสีเหลือง หมายถึง คำตอบ ตรวจคำตอบ การมองในแง่บวก ความหวัง (คำตอบสั้น ๆ พอสังเขป) (สำหรับผู้วจิ ยั ) และส่งิ ท่ีเป็นประโยชน์ ..................................................... ..................................................... คำถาม 7. วรรณคดี ..................................................... เร่ืองรามเกียรต์ิ ..................................................... ตอนนารายณ์ปราบนนทก ..................................................... มีคณุ ค่าหรอื ขอ้ คดิ ที่สามารถ ..................................................... นำมาประยกุ ตใ์ ชต้ ่อตนเอง ..................................................... และสังคมในเร่ืองใดบา้ ง ..................................................... จงอธบิ าย ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... หมวกสเี ขียว หมายถึง ความคิด คำตอบ ตรวจคำตอบ (สำหรับผวู้ ิจยั ) รเิ ร่มิ ความคิดใหม่ ๆ (คำตอบสัน้ ๆ พอสังเขป) และทางเลือกใหม่ ๆ คำถาม 8. หากนกั เรียน ..................................................... เปน็ พระอศิ วร ในวรรณคดี ..................................................... เรอ่ื งรามเกยี รติ์ ..................................................... ตอนนารายณป์ ราบนนทก ..................................................... นักเรยี นจะให้พรใดแก่นนทก ..................................................... เพราะเหตุใด ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ......................................................

ชดุ คำถามตามเทคนิคหมวก 6 ใบจากการอ่านวรรณคดเี ร่ือง รามเกยี รติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก หมวกสีฟ้า หมายถงึ การคิดสรุป คำตอบ ตรวจคำตอบ (สำหรับผู้วิจัย) การมุ่งหาประเดน็ การควบคมุ (คำตอบส้นั ๆ พอสังเขป) การคดิ ให้เปน็ ไป ตามวตั ถปุ ระสงค์การคดิ คำถาม 9. จงสรปุ แก่นเรอื่ ง ..................................................... ของวรรณคดเี รอื่ ง รามเกียรต์ิ ..................................................... ตอนนารายณ์ปราบนนทก ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... คำถาม 10. ขอ้ คิดทไี่ ดจ้ ากการ ..................................................... อ่านวรรณคดีเรอ่ื ง รามเกยี รติ์ ..................................................... ตอนนารายณ์ปราบนนทก ..................................................... ที่ สามารถเตือนใจให้คนในสังคม ..................................................... หา่ งไกลจากพฤติกรรมทไ่ี มพ่ งึ ..................................................... ประสงค์ของตวั ละคร ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... .....................................................

การเขียนโครงเร่อื งวิเคราะหว์ ิจารณ์วรรณคดีเร่ือง รามเกียรต์ิ ตอนนารายณป์ ราบนนทก คำชี้แจง : ให้นักเรยี นกลุ่มตัวอยา่ งชน้ั มัธยมศึกษาปที ี่ 2/4 โรงเรยี นสตรียะลา นาํ คําตอบจากชุดคําถามตามเทคนิค หมวก 6 ใบ จากการอ่านวรรณคดเี รื่อง รามเกียรติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก มาออกแบบและเขยี นโครงเรอ่ื ง การเขียนวิเคราะหว์ ิจารณ์วรรณคดี โดยเขียนให้เห็นประเดน็ สั้น ๆ พอสังเขปลงในตารางดังน้ี โครงเรอื่ ง ประเดน็ คำตอบจากชุดคำถาม ข้อท่ี หมวกสี สว่ นนำ จะนำเสนอประเดน็ อะไรเพ่ือสรา้ งความน่าสนใจและเรา้ ใจให้ผู้อ่านอยากอา่ น (หน่งึ ย่อหนา้ ) โดยเลือกคำตอบจากชดุ คำถาม ประมาณ 1 หรอื 2 ขอ้ สำหรบั นำมาเขยี นใน สว่ นนำนี้ พรอ้ มระบุลำดบั ข้อคำตอบทเี่ ลอื กมาลงในช่องด้านขวาด้วย ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... สว่ นเนอื้ หา จะนำเสนอประเด็นอะไรบ้าง เพ่อื ใหผ้ ู้อา่ นทราบประเดน็ ตา่ ง ๆ ตามลำดับ โดยเลือกคำตอบจากชุดคำถามฯ ใหค้ รอบคลมุ หมวก 6 ใบ อย่างน้อย 6 ข้อ พร้อมระบลุ ำดบั ขอ้ คำตอบและสีหมวกของข้อคำตอบนั้นในแต่ละย่อหน้า ลงในชอ่ งด้านขวาด้วย ยอ่ หน้าที่ 1 คอื .............................................................................................. ย่อหนา้ ที่ 2 คือ .............................................................................................. ยอ่ หนา้ ที่ 3 คอื .............................................................................................. ยอ่ หนา้ ที่ 4 คอื .............................................................................................. ยอ่ หน้าท่ี 5 คือ .............................................................................................. ย่อหนา้ ท่ี 6 คือ .............................................................................................. ยอ่ หน้าท่ี .. คือ ............................................................................................... ย่อหนา้ ที่ .. คือ ............................................................................................... สว่ นสรปุ จะเลอื กนำเสนอประเด็นอะไรเพือ่ นำมาเขยี นสว่ นสรุปในลักษณะตา่ ง ๆ เช่น (หน่ึงยอ่ หนา้ ) เน้นย้ำ เสนอคาํ ถาม ฝากขอ้ คดิ เสนอความคิดของตนเอง เป็นต้น โดยเลอื ก คาํ ตอบจากชดุ คําถาม ประมาณ 1-2 ข้อ พรอ้ มระบลุ ำดบั ขอ้ คำตอบ ของแต่ละย่อหน้าในช่องด้านขวาดว้ ย ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... .........................................................................................................................

การเขยี นวเิ คราะห์วจิ ารณ์วรรณคดีเรอ่ื ง รามเกียรติ์ ตอนนารายณป์ ราบนนทก คำชแี้ จง : 1. ให้นักเรียนกลุ่มตัวอย่างชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/4 โรงเรียนสตรียะลา เขียนวิเคราะห์วิจารณ์วรรณคดี เรอื่ ง รามเกียรติ์ ตอนนารายณป์ ราบนนทก ตามโครงเรือ่ งท่อี อกแบบไว้ในขั้นท่ี 1 พรอ้ มตง้ั ชือ่ เร่อื ง 2. ความยาวไม่น้อยกว่า 10 บรรทัด 3. เวลาเขยี น 2 ชั่วโมง ชอื่ เรื่อง : ................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................

เกณฑป์ ระเมินความสามารถในการเขียนวิเคราะห์วิจารณ์วรรณคดเี รอ่ื ง รามเกียรต์ิ ตอนนารายณ์ปราบนนทก สำหรบั นักเรยี นชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 2/4 โรงเรยี นสตรยี ะลา ระดับคะแนน ระดบั คุณภาพ หลักเกณฑ์ ดีมาก (4) ดี (3) พอใช้ (2) ปรับปรุง (1) 1. สรุป ผู้เขียนได้เขียนวิเคราะห์ ผู้เขียนได้เขยี นวเิ คราะห์ ผู้เขยี นไดเ้ ขยี นวิเคราะห์ ผู้เขียนได้เขยี นวิเคราะห์ แนวคิดและ ประเด็นดังตอ่ ไปนี้ให้ ประเด็น ดังกล่าวให้ ประเด็นดังกลา่ วให้ ทไี่ มใ่ ช่หรือไม่เกย่ี วข้อง สาระสำคัญ ปรากฏอยู่ในเนื้อหา ปรากฏอยู่ในเนื้อหา ปรากฏอยู่ในเน้ือหา กบั ประเดน็ แนวคิด ของเร่ือง ทเ่ี ขียนได้ถูกตอ้ งครบทง้ั ท่ีเขยี นไดค้ รบท้ัง 2 ข้อ ท่ีเขียนเพยี งข้อใดข้อ หรอื สาระสำคัญ 2 ขอ้ แตอ่ าจจะมขี ้อใดขอ้ หนึง่ หนง่ึ ไดถ้ กู ต้องหรือ ของเรื่องที่อ่าน (1) เขียนแสดงแนวคิด ถูกหรอื ผดิ สัมพนั ธก์ ันกับแนวคิด ทีส่ รุปได้จากเรอ่ื งทอี่ า่ น หรือสาระสำคัญของเรอ่ื ง ได้ตรงกับแนวคิด ทอ่ี ่าน ทปี่ รากฏในเร่ือง (2) สรุปสาระสำคัญ ของ เร่ืองที่อ่านได้ถกู ตอ้ ง 1. การประเมิน ผูเ้ ขยี นไดเ้ ขียนแสดง ผู้เขยี นไดเ้ ขยี นแสดง ผูเ้ ขียนไดเ้ ขยี นแสดง ผูเ้ ขียนได้เขยี นแสดง คุณคา่ ประเด็นเชิงคณุ คา่ ประเดน็ เชงิ คณุ ค่า ประเดน็ เชิงคณุ คา่ ประเดน็ เชงิ คุณค่า จากเรอ่ื งท่อี ่าน ซึ่งใน จากเร่ืองท่อี า่ นไดค้ รบ จากเรอื่ งท่อี า่ นได้ จากเรอ่ื งที่อา่ น เน้อื หาที่เขยี นปรากฏ ทงั้ 2 ขอ้ แตอ่ าจจะมีข้อ เพยี ง 1 ขอ้ ซ่งึ ในเน้ือหาทเ่ี ขยี น ประเด็น ดังต่อไปนี้ ใดขอ้ หน่งึ ถกู หรอื ผิด ไม่ปรากฏหรอื ไม่ ครบทั้ง 2 ขอ้ เกยี่ วข้องประเด็น 1) ด้านวรรณศิลป์ ดังกลา่ วทั้ง 2 ข้อ ผเู้ ขียนไดแ้ สคงความคดิ ในด้านน้ขี องผแู้ ตง่ ว่า เปน็ อย่างไร และ นำเสนอมมุ มอง ทีเ่ ป็นประโยชนต์ ่อ ตนเองและสังคมได้ ชัดเจน 2) ดา้ นสังคม ผูเ้ ขียนได้ แสดงความคิด และนำเสนอมุมมอง ซ่งึ เปน็ ประโยชน์ ตอ่ สงั คมได้ชัดเจน

เกณฑป์ ระเมินความสามารถในการเขียนวเิ คราะห์วจิ ารณ์วรรณคดเี ร่ือง รามเกียรติ์ ตอนนารายณป์ ราบนนทก สำหรับนักเรียนชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2/4 โรงเรยี นสตรียะลา ระดับคะแนน ระดับคณุ ภาพ หลกั เกณฑ์ ดีมาก (4) ดี (3) พอใช้ (2) ปรับปรุง (1) 3 . การใช้ มีการใช้ภาษาอย่างถูกตอ้ ง - ประโยคสอดคล้อง - สะกดคำถกู ตอ้ ง - มกี ารใช้ภาษา ภาษาในการ - ประโยคสอดคล้อง กบั เนื้อหา - มีการเว้นวรรค อย่างสร้างสรรค์ เขยี นวิเคราะห์ กับเน้อื หา - สะกดคำถกู ตอ้ ง โดยไมม่ กี ารฉีกคำ วิจารณ์ - สะกดคำถกู ต้อง - มีการเว้นวรรค - มีการใช้ภาษา - มีการเวน้ วรรค โดยไม่มกี ารฉีกคำ อยา่ งสร้างสรรค์ โดยไม่มกี ารฉีกคำ - มกี ารใช้ภาษา - มกี ารใช้ภาษา อยา่ งสรา้ งสรรค์ อยา่ งสร้างสรรค์ 4. การแสดง ผเู้ ขยี นได้เขยี นแสดง ความ ผ้เู ขียนไดเ้ ขียนแสดง ผู้เขียนไดเ้ ขียนแสดง ผ้เู ขียนได้เขยี นแสดง ความคิดเหน็ คดิ เหน็ จากเร่อื งทอี่ ่าน ซึ่งใน ความคิดเหน็ จากเรอื่ งที่ ความคิดเห็นจากเรอ่ื งท่ี ความคดิ เห็นจาก เน้ือหาทเ่ี ขียนปรากฏ อ่าน ซง่ึ ในเน้อื หาทเ่ี ขยี น อา่ น ซงึ่ ในเนอื้ หาที่เขยี น เรอ่ื งที่อ่าน ซึ่งใน ประเด็นดังตอ่ ไปน้คี รบ ปรากฏประเด็นดังกล่าว ปรากฏประเด็นดังกล่าว เนือ้ หาทเ่ี ขียน ทงั้ 3 ขอ้ เพียง 2-3 ข้อ เพยี ง 1 ขอ้ ไม่ปรากฏหรือไม่ 1) สะทอ้ นจดุ เดน่ หรือข้อดี เกี่ยวขอ้ งประเดน็ 2) สะท้อนจุดอ่อนหรอื ดังกล่าวทัง้ 3 ขอ้ ขอ้ เสยี หรอื ผลกระทบ 3) บอกเหตุผลวา่ เหน็ ด้วย หรือไม่เห็นด้วยอย่างชัดเจน 5. การเขียน ผเู้ ขยี นไดเ้ ขียนคำวจิ ารณ์ ผู้เขยี นไดเ้ ขยี นคำวิจารณ์ ผ้เู ขียนได้เขียนคำวิจารณ์ ผเู้ ขยี นไดเ้ ขยี นคำ จากเรือ่ งที่อา่ น ซง่ึ ใน เนอ้ื หา คำวจิ ารณ์ ท่ีเขยี นปรากฎ ประเดน็ จากเรือ่ งท่ีอา่ น ซงึ่ ใน จากเรือ่ งท่ีอ่าน ซึ่งใน วจิ ารณจ์ ากเรอื่ ง ดังต่อไปน้ี ครบทงั้ 4 ขอ้ เนือ้ หา ท่เี ขยี นปรากฎ เนือ้ หา ท่เี ขยี นปรากฎ ทอี่ า่ น ซึง่ ในเนอื้ หา 5.1 แสดงความรู้ 5.2 กลา้ วจิ ารณ์ ประเดน็ ดงั กลา่ วเพยี ง ประเด็นดงั กลา่ วเพียง ที่เขยี นไม่ปรากฏ 5.3 มีหลกั การแนวคิดหรอื 2-3 ข้อ 1 ข้อ หรือไมเ่ ก่ียวขอ้ ง หลักเกณฑ์ท่ีนา่ เช่อื ถือมา ประเด็น ดงั กล่าว ทง้ั 4 ข้อ รองรบั การเขยี น 5.4 เปน็ กลาง ปราศจากอติ ไม่เขียนดว้ ยความคิดหรือ อารมณ์เชงิ ลบในลกั ษณะ ใหร้ า้ ยผแู้ ตง่ จากเรื่องทีอ่ ่าน

เกณฑ์การตัดสนิ คะแนน (20 คะแนน) คะแนน ระดับคุณภาพ ตำ่ กวา่ 9 ปรับปรุง 10 - 14 พอใช้ 15 – 17 ดี 18 - 20 ดีมาก

แบบประเมินคุณภาพของชดุ คำ ตามเทคนคิ หมวก 6 ใบ เพอ่ื พัฒนาความสาม เรื่อง รามเกยี รติ์ ตอนนารายณป์ ราบนนทก ของนักเรยี น คำชี้แจง : ขอใหผ้ ู้เชยี่ วชาญไดก้ รุณาแสดงความคดิ เห็นของท่านทีม่ ีตอ่ ชุดคำถา ดา้ นการเขียนวิเคราะหว์ ิจารณ์วรรณคดีเรื่อง รามเกยี รติ์ ตอนนารายณป์ ราบนน เครอ่ื งหมาย ( ✓) ลงในชอ่ งความคิดเห็นของทา่ นพรอ้ มเขยี นขอ้ เสนอแนะท่ีเ +1 หมายถึง เมื่อแนใ่ จว่าขอ้ คำถามมคี วามส 0 หมายถงึ เม่ือไม่แนใ่ จว่าขอ้ คำถามความส - 1 หมายถึง เม่อื แน่ใจว่าขอ้ คำถามไม่มีความ ลำดับที่ ข้อคำถาม 1 ไดข้ อ้ มูลอะไรบ้างจากการอา่ นวรรณคดเี รอ่ื งรามเกยี รต์ิ ตอน นารายณ์ปราบนนทก 2 จงยกตัวอย่างข้อเท็จจรงิ /ข้อคดิ เห็น ทีป่ รากฏจากวรรณคดี เรอ่ื ง รามเกียรติ์ ตอนนารายณป์ ราบนนทก 3 การดำเนนิ เร่อื งของวรรณคดเี ร่ือง รามเกียรต์ิ ตอนนารายณ์ปราบนนทก มคี วามนา่ สนใจหรือไม่ อย่างไร 4 นกั เรยี นมีความรสู้ ึกอย่างไรกบั ลักษณะนิสยั ของตวั ละคร หลังจากที่ไดอ้ า่ นวรรณคดี เรือ่ ง รามเกียรต์ิ ตอนนารายณป์ ราบนนทก ลำดับที่ ขอ้ คำถาม

ำถามการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ มารถดา้ นการเขยี นวิเคราะหว์ ิจารณ์วรรณคดี นชั้นมธั ยมศึกษาปีท่ี 2 โรงเรยี นสตรยี ะลา จงั หวดั ยะลา ามการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ตามเทคนคิ หมวก 6 ใบ เพอ่ื พัฒนาความสามารถ นทก ของนกั เรยี นชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 2 โรงเรียนสตรียะลา จังหวัดยะลา โดยใส่ เป็นประโยชนใ์ นการนำไปพิจารณาปรบั ปรงุ ต่อไป สอดคล้องกับเนอ้ื หาและเทคนิคหมวก 6 ใบ สอดคล้องกับเนอื้ หาและเทคนคิ หมวก 6 ใบ มสอดคล้องกับเนือ้ หาและเทคนิคหมวก 6 ใบ ความคิดเหน็ หมวกสี เหมาะสม ไมแ่ นใ่ จ ไม่เหมาะสม ขอ้ เสนอแนะ 1 0 -1 สีขาว สขี าว สีแดง สแี ดง ความคิดเห็น ข้อเสนอแนะ หมวกสี เหมาะสม ไมแ่ น่ใจ ไมเ่ หมาะสม 1 0 -1

5 วรรณคดีเรอ่ื ง รามเกยี รติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก มคี วามนา่ เช่อื ถือตามหลกั ความเปน็ จริงหรือไม่ เพราะเหตุใดถึงคิดเชน่ นั้น 6 นกั เรียนคิดว่าพฤตกิ รรมของนนทกที่ปรากฏ ในวรรณคดีเรอื่ ง รามเกียรต์ิ ตอนนารายณป์ ราบนนทก มีผลกระทบในดา้ นใดบ้าง จงอธิบาย 7 วรรณคดเี รื่องรามเกยี รติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก มคี ณุ ค่าหรือขอ้ คดิ ท่ีสามารถนำมาประยุกต์ใช้ตอ่ ตนเอง และสงั คมในเร่อื งใดบ้าง จงอธิบาย 8 หากนกั เรยี นเป็นพระอิศวร ในวรรณคดีเร่ืองรามเกยี รต์ิ ตอนนารายณป์ ราบนนทก นกั เรียนจะให้พรใดแก่นนทก เพราะเหตใุ ด 9 จงสรุปแก่นเรอื่ งของวรรณคดีเรอื่ ง รามเกียรต์ิ ตอนนารายณป์ ราบนนทก 10 ขอ้ คิดท่ไี ด้จากการอา่ นวรรณคดเี รื่อง รามเกยี รต์ิ ตอนนารายณ์ปราบนนทก ท่สี ามารถเตอื นใจให้คนในสงั คมห่างไกล จากพฤติกรรมทไี่ มพ่ งึ ประสงค์ของตัวละคร

สีดำ สดี ำ สเี หลือง สเี ขียว สฟี ้า สฟี ้า ลงชื่อ.................................................ผูเ้ ชีย่ วชาญ (.......................................................................) ตำแหนง่ ..................................................................

แบบประเมินความเหมาะสมในองคป์ ระกอบตา่ ง ๆ ของชดุ คำถามการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ตามเทคนิคหมวก 6 ใบ เพือ่ พัฒนาความสามารถด้านการเขียนวิเคราะห์วิจารณว์ รรณคดี เรอื่ ง รามเกียรต์ิ ตอนนารายณป์ ราบนนทก ของนกั เรยี นชัน้ มธั ยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรยี นสตรยี ะลา จังหวัดยะลา คำชี้แจง : โปรดพิจารณาชุดคำถามการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ตามเทคนิคหมวก 6 ใบ เพื่อพัฒนา ความสามารถด้านการเขียนวเิ คราะห์วิจารณ์วรรณคดีเรือ่ ง รามเกยี รต์ิ ตอนนารายณ์ปราบนนทก สำหรับนักเรียน ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 2 โรงเรียนสตรยี ะลา พิจารณาความเหมาะสมตามองคป์ ระกอบด้านต่าง ๆ ทกี่ ำหนดให้ โดยทำ เคร่ืองหมาย ลงในชอ่ ง “ระดบั ความเหมาะสม” ตามความคิดเห็นของท่าน ดงั น้ี 5 หมายถงึ มคี วามเหมาะสมในระดบั มากทีส่ ดุ 4 หมายถึง มีความเหมาะสมในระดับมาก 3 หมายถึง มีความเหมาะสมในระดับปานกลาง 2 หมายถึง มคี วามเหมาะสมในระดบั นอ้ ย 1 หมายถึง มคี วามเหมาะสมในระดบั น้อยทสี่ ดุ ท่ี รายการประเมนิ ระดับความเหมาะสม 54321 1 ชอ่ื ชุดคำถามมีความเหมาะสม 2 ชดุ คำถามสอดคล้องกบั เทคนิคหมวก 6 ใบ 3 ชดุ คำถามครอบคลุมประเด็นการวิเคราะห์วิจารณ์ 4 ชุดคำถามพัฒนาระดบั ความคิดจากงา่ ยไปสยู่ าก 5 ข้อปฏิบตั ิในการใช้ชุดคำถามเข้าใจง่าย มคี วามชดั เจน 6 ภาพประกอบ สี รูปเลม่ มคี วามเหมาะสม น่าสนใจ 7 ชดุ คำถามสามารถพัฒนาทักษะการเขยี นวเิ คราะห์วจิ ารณ์ได้ 8 ชดุ คำถามเหมาะสมกบั ระดับช้นั ของกลมุ่ เป้าหมายในการทำวิจยั 9 ชุดคำถามส่งเสรมิ สมรรถนะสำคญั ด้านการคดิ และการแก้ปัญหา 10 ชุดคำถามมคี วามสอดคล้องกบั ระดบั ข้นั ของ Bloom's Taxonomy ขอ้ เสนอแนะเพ่ิมเตมิ ............................................................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................................................................. ลงชอ่ื ........................................................ผู้ประเมนิ (...............................................................) ตำแหนง่ ...................................................................