KJ Weekly 449

‫בלויז ‪ 420‬איינוואוינער ‪ 10‬יאר צוריק‪ ,‬צו‬ ‫קאנסטראקשען‪ ,‬בלומינגבורג בליט יעצט א דאנק די פילע‬ ‫וועלכע ווייכן ָא ּפ פון טעכנ ָאאל ָאגישע‬ ‫‪ 1,032‬א יאר צוריק‪.‬‬ ‫חסידים וואס האבן זיך באזעצט אין די פארגאנגענע יארן‪.‬‬ ‫באנוץ ווי ווייט מעגליך‪ ,‬ווי עלטערע‬ ‫די צענזוס איז ארויפגעש ּפרונגען ַאן אומדערהערטע ‪ 145‬פון‬ ‫מענטשן [און היימישע אידן]‪ .‬לויט׳ן‬ ‫עטליכע מולטי‪-‬יוניט הייזער ּפר ָאיעקטן‬ ‫צענזוס–ביורא וואוינען אין ס ָאליווען–‬ ‫האלטן יעצט אינמיטן קאנסטראקשען‪,‬‬ ‫ק ַאונטי אריבער ‪ּ 40‬פר ָאצענט עלטערע‬ ‫און נאך אסאך זענען אין העפטיגע‬ ‫ּפל ַאנירונג–פ ַאזעס‪ .‬צוליב די זעלבע סיבה‬ ‫מענטשן צווישן די יארן ‪ 50‬און ‪.79‬‬ ‫האט \"נארט‪-‬איסט באנק\" לאקאציעס‬ ‫דער נייער ברענטש ּפל ַאנט‬ ‫אין קרית יואל‪ָ ,‬ארענדזש ק ַאונטי‪ ,‬און אין‬ ‫אויפצונעמען ‪ 5‬ארבעטער‪,‬‬ ‫מאנסי‪ ,‬ר ַאקלענד–ק ַאונטי‪ .‬ביידע האבן ַאן‬ ‫אריינגערעכנט א מענעדזשער מיט א‬ ‫ערנסטע חסידי׳שע ב ַאפעלקערונג וואס‬ ‫געהילף‪ .‬אין אנהויב וועט עס זיין אפן‬ ‫פון מאנטאג ביז פרייטאג‪ ,‬און מעגליך‬ ‫וואקסט שנעל‪.‬‬ ‫א האלבן טאג שבת‪ .‬די ּפונקטליכע‬ ‫\"נ ָארט‪-‬איסט\" האט דע ּפ ַאזיטס פון‬ ‫שעה׳ן וועלן ווערן באשטימט לויט'ן‬ ‫‪ 1.4‬ביליאן דאלער‪ ,‬זיי זענען געגרינדעט‬ ‫געווארן אין ‪ '934‬אין ניו יארק סיטי‪ ,‬און האבן‬ ‫פארלאנג פון די קאסטומערס‪.‬‬ ‫פליגלען אין די סיטי‪ ,‬אין מאסאטשוסעטס‬ ‫\"נ ָארט‪-‬איסט\" זוכט צו עפענען‬ ‫און אויך עטליכע געגנטער ארום ָארענדזש און ר ַאקלענד‬ ‫ברענטשעס וואו עס איז דא אסאך קאנסטראקשען –‬ ‫זאגט מערטינג – ‪ 95%‬פון זייערע הלוואות זענען פאר‬ ‫ק ַאונטיס‪ .‬איר הוי ּפטקווארטיר איז אין ווייט פלעינס‪.‬‬ ‫‪51 Friday January 28, '22‬‬

‫בס״ד‬ ‫ִּכי ֵכלהק‬ ‫ולע‬ ‫על‬ ‫דמי חבר • ִּכי ֵכן ִי ַּסד ַה ֶּמ ֶל ְך!‬ ‫קהלס יאטטבמלאבר‬ ‫ולעמוד‬ ‫קרית יואל‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪52‬‬

‫ן ִי ַּסד ַה ֶּמ ֶל ְך!קהל‬ ‫‪3,000‬‬ ‫\"אויסגעצ ָאלטע\"‬ ‫מעמבערס‪:‬עמוד‬ ‫כולנו!‬ ‫נפשינו‬ ‫קהל יטב לב סאטמאר קרית יואל‬ ‫‪53 Friday January 28, '22‬‬

‫דער מנהג ביים רבי'ן זי\"ע איז געווען נאר‬ ‫שריפטן‬ ‫צו זינגען אין די ד' פרשיות און ימים טובים‪.‬‬ ‫פארוואס פאלט נישט ביי דעם בעל תפלה‬ ‫צום‬ ‫אנצוהייבן \"הקל בתעצומות עוזיך\" אויפ'ן‬ ‫יום טוב'דיגן נוסח?‬ ‫הצלחה און כל טוב‪.‬‬ ‫יואל א‪.‬‬ ‫ב ַאמערקונג פון די רעד ַאקציע‪:‬‬ ‫אויב איר ב ַארירט שוין דעם ענין‪ ,‬איז‬ ‫כדאי צו ערווענען וו ָאס די היינטיגע פרישע‬ ‫יונגע בעלי תפילות זוכן זיך אויס נוסחאות‬ ‫ביי די תפילות שבת — צי קבלת שבת צי‬ ‫ביי שחרית — וו ָאס ַאנטה ַאלטן פ ַארשידענע‬ ‫ס ָארט ניגונים‪ַ ,‬א זאך וואס מען ה ָאט נישט‬ ‫געזען בבית מדרשו של רבינו הקדוש זי\"ע‪,‬‬ ‫נ ָאר ווערט אימּפ ָארטירט פון פרעמדע קרייזן‪.‬‬ ‫עס זענען ד ָא גענוג היימישע נוסחאות וו ָאס‬ ‫די ערליכע בעלי תפילות נוצן שוין י ָארן ל ַאנג‪.‬‬ ‫א דאנק פאר די \"ס ַאניט ַאציע‬ ‫אימעיל‪:‬‬ ‫ּפאָסט‪:‬‬ ‫פעקס‪:‬‬ ‫טעלעפאָן (לאזן א מעסעדזש)‪:‬‬ ‫דעּפ ַארטמענט\"‬ ‫‪[email protected]‬‬ ‫‪POB 113, Monroe ny 10949‬‬ ‫‪845-501-0246‬‬ ‫‪845-774-6234 #6‬‬ ‫לכבוד די וואכנשריפט‪.‬‬ ‫איך מיין אז דא איז דער ריכטיגער ּפל ַאץ‬ ‫נייע באנד פונעם הערליכן ספר \"באילנא‬ ‫וחבר הבד\"ץ דקהל יטב לב‪ ,‬אזוי דארף מען‬ ‫הערכה אויף כ\"ק מאלעסק זצ\"ל‬ ‫אויסצודריקן א הכרת הטוב פאר די געטרייע‬ ‫דחיי\"‪ ,‬וואס זענען ּפערזענליכע געשיכטעס‬ ‫נישט מיטשלעּפן קיין עסן אדער קויפן פון‬ ‫\"ס ַאניט ַאציע דעּפ ַארטמענט\" פונעם‬ ‫פון חשוב'ע רבנים וזקנים וואס זיי האבן‬ ‫לכבוד די קרית יואל וואכנשריפט און די‬ ‫ווילעדזש‪ .‬איך זע אז מען האט גענומען די‬ ‫געהאט מיט מרן רביה\"ק זי\"ע‪ .‬איך האב‬ ‫אומבאקאנטע השגחות‪.‬‬ ‫פילע ליינער‪.‬‬ ‫מיסט מוצאי שבת‪ ,‬ערגעץ ווען אינמיטן דער‬ ‫אנגעהויבן בלעטערן‪ ,‬און אינטערעסאנט‬ ‫דורכאויס דעם טאג פלעג איך אסאך זיצן‬ ‫נאכט‪ .‬לויט ווי איך פארשטיי‪ ,‬נעמט מען‬ ‫עס האט זיך אויפגעמישט ביי די פאלגענדע‬ ‫אין אלעסקער בית המדרש צו לערנען און‬ ‫די פארגאנגענע וואך מאנטאג איז נפטר‬ ‫קיינמאל נישט ד ָאס מיסט מוצאי שבת‪ ,‬נאר‬ ‫מעשה וואס עס האט פארציילט הרה\"ח ר'‬ ‫דאווענען‪ .‬איינמאל האב איך הנאה געהאט‬ ‫געווארן הגה\"צ אדמו\"ר מאלעסק זצ\"ל‪,‬‬ ‫זונטאג נאכט‪ .‬אבער יעצט‪ ,‬זעט אויס צוליב‬ ‫יחזקאל שרגא אייזדארפער ע\"ה איבער‬ ‫אמאל צו זען ביי א שיעור גמרא וואו מען‬ ‫וועמען איך האב נישט זוכה געווען צו קענען‬ ‫דעם פון פאראויסגעזאגטן שניי–שטורעם‪,‬‬ ‫דעם ענין פון \"דין פרוטה כדין מאה\"‪ .‬ער‬ ‫ה ָאט געהאלטן אינמיטן מסכת עירובין‪.‬‬ ‫אויף א ּפערזענליכן פארנעם‪ ,‬אבער מיינע‬ ‫וועלכע האט געדארפט אנצוקומען ארום‬ ‫דער מגיד שיעור האט זיך מיטגעברענגט‬ ‫קינדער האבן שוין אסאך מאל געהערט‬ ‫זונטאג–נאכט מאנטאג–אינדערפרי‪ ,‬האט‬ ‫דערציילט ווי פ ָאלגענד‪:‬‬ ‫לעג ָאוס מיט א ב ָאורד און געמאכט דערויף‬ ‫מען יא גענומען די מיסט‪ ,‬כדי עס זאל זיך‬ ‫איין יאר פורים‪ ,‬ווען איך בין‬ ‫גאנצע מבואות וחצירות צו קענען גרינג‬ ‫פונעם רבי'ן וואס איך פלעג זיי פארציילן‪.‬‬ ‫נישט אנזאמלען‪ .‬מען זעט אז מען טוט וואס‬ ‫אריינגעגאנגען זיך ּפר ַאווען ביים רבי'ן און‬ ‫די לעצטע יארן פלעג איך גיין יעדן‬ ‫איבערגעבן א קוויטל מיט א פדיון‪ ,‬האט‬ ‫פארשטיין די גמרא מיטן גאנצן בילד‪...‬‬ ‫זומער אויף וואקאציע עטליכע טעג‪ ,‬און‬ ‫מען קען‪ ,‬צו האלטן ריין די שטאט‪.‬‬ ‫דער רבי מיר א פרעג געגעבן וויפיל עס‬ ‫וואס איך האב מיטגענומען פון דארט און‬ ‫וויבאלד רוב ּפלעצער וואו מען פארט איז‬ ‫נקיות מביא לידי טהרה‬ ‫ליגט אינעם פדיון‪ .‬האב איך געזאגט פאר'ן‬ ‫פארציילט פאר די קינדער איז געווען די‬ ‫נישט די בעסטע פאר שמירת עינים האב‬ ‫מורא'דיגע עבודה פונעם אלעסקער רבי'ן‬ ‫איך מיר געטראפן א ּפל ַאץ וואס איז גאנץ‬ ‫נ‪ .‬ד‪.‬‬ ‫רבי'ן דעם סכום‪.‬‬ ‫זצ\"ל‪ ,‬טראצדעם וואס עס איז אים געווען‬ ‫ליידיג דורכאויס דעם זומער‪ ,‬און דאס איז‬ ‫א שיינע ּפ ָאר וואכן שּפעטער‪ ,‬אין איינע‬ ‫פיזיש שווער די לעצטע יארן פלעגט ער‬ ‫די שטאט ב ָאר ָא ּפ ַארק‪ ...‬ביים עק נעבן‬ ‫נכנסים אל הלב‬ ‫פון די זומער‪-‬שבתים ווען איך האב עולה‬ ‫זיך אנשטרענגען אריינצוקומען אין ביהמ\"ד‬ ‫די אלעסקער בית המדרש איז א שטילע‬ ‫געווען ביים רבי'ן אין ביהמ\"ד‪ ,‬האט דער‬ ‫און מיטהאלטן אלע דריי תפילות‪ .‬איך האב‬ ‫רואיגע געגנט בפרט ווען יעדער איז אין די‬ ‫איך בין איינע פון די הונדערטער‬ ‫רבי מיר אריינגערוימט אין די אויערן נאכ'ן‬ ‫געזאגט פאר מיינע קינדער אז מען דארף‬ ‫קעמּפס און ק ָאנטריס‪ ,‬און דארט דינגען מיר‬ ‫עלטערן וועלכע זענען ארויסגעגאנגען‬ ‫עולה זיין‪ ,‬אז אינעם קאנווערט איז געלעגן‬ ‫זיך ארויסלערנען‪ ,‬צומאל פארלאנגט מען‬ ‫ארויס א דירה‪ .‬עס איז דא נאך א מעלה‪ ,‬אז‬ ‫פון דעם הייליגן מעמד \"ליל שמורים\"‬ ‫איין ד ָאלער מער ווי די סומע וואס איך האב‬ ‫פון אונז א גרויסע 'מסירת נפש' (‪ )...‬צו זיין‬ ‫עס איז נעבן די צווייטע \"סאטמאר פלייש\"‬ ‫דאנערשטאג נאכט פרשת בשלח‪ ,‬אין בנין‬ ‫געזאגט‪ ,‬און ער דארף עס מיר צוריקגעבן‪...‬‬ ‫ביים דאווענען פון אנהייב ביז'ן סוף‪ָ ,‬אבער‬ ‫געשעפט אונטער די השגחה פון הגה\"צ ר'‬ ‫איך בין געווען ערשטוינט‪ ,‬ווי דער רבי‬ ‫ווען מען קוקט ָאן דעם רבי'נס אנשטרענגונג‬ ‫חיים דוד כ\"ץ שליט\"א דומ\"ץ סאטמאר ב\"ּפ‬ ‫פון תלמוד תורה אויף לארקין‪.‬‬ ‫האט געהאלטן ק ָאּפ זייט דעם פארגאנגענעם‬ ‫איך האב אויפגעּפ ַאסט א זייער‬ ‫פורים אויפ'ן חשבון פון איין‪-‬איינציגן‬ ‫ווערט מען אליינס פארשעמט‪.‬‬ ‫אברהם יהושע בינער ‪845.782.8090‬‬ ‫אינטערעסאנטע זאך‪ :‬איך געדענק ווי‬ ‫ד ָאלער מער וואס איז געווען אינעם פדיון‪.‬‬ ‫זאל דער אויבערשטער מנחם זיין די‬ ‫‪[email protected]‬‬ ‫מיין מנהל אדער מגיד שיעור האט אמאל‬ ‫איך האב זאפארט געזאגט דעם רבי'ן אז עס‬ ‫חשוב'ע פאמיליע‪ ,‬בנין וחתנין רבנן שליט\"א‪.‬‬ ‫דערציילט‪ ,‬אז הרה\"ג ר' מענדל פריעדמאן‬ ‫איז גוט‪ ,‬און איך בין נישט מקפיד אויפ'ן‬ ‫יישר כח פאר די שיינע וועכנטליכע‬ ‫ז\"ל פלעגט זאגן מוסר–שמועסן פאר די‬ ‫ד ָאלער‪ ...‬האט דער רבי א מאך געטון מיט‬ ‫אויסגאבע‪ ,‬און יישר כח פארן פארעפנטליכן‬ ‫בחורים אין דער ישיבה גדולה אין סענדז‬ ‫די הענט‪ ,‬אז אויב איך זאג אז עס איז גוט‪,‬‬ ‫סטריט‪ .‬האט ער אמאל געזאגט‪ ,‬אז ווען‬ ‫מיינע שורות‪.‬‬ ‫מען פלעגט ארויסקומען פון ר' מענדל'ס‬ ‫איז ער מסכים דערצו‪...‬‬ ‫ב‪.‬ר‪.‬‬ ‫מוסר–שמועסן‪ ,‬האט יעדער בחור שּפ ַאצירט‬ ‫ליינענדיג דאס האב איך גלייך אנגערופן‬ ‫אזוי פאר זיך אליין‪ ,‬שטיל און פארטראכט‪.‬‬ ‫דעם געשעפט און פארציילט וועגן דעם‬ ‫אינטערסאנטע מעשה שהי'‪...‬‬ ‫עס איז דא אמאל א רעדנער וואס‬ ‫טעות‪ ,‬ער האט מיר אויך געזאגט אז \"ער‬ ‫פארענדיגט זאגן א שיינע דרשה‪ ,‬און דער‬ ‫איז נישט מקפיד אויף א ד ָאלער\"‪ ...‬בין אייך‬ ‫א מעשה פלא האט זיך נארוואס‬ ‫עולם זאגט‪\" ,‬פשי‪ ,‬פיין געזאגט!\"‪ ,‬אדער‬ ‫רייכער געווארן מיט א טאלער בדרך היתר‪.‬‬ ‫ָאּפגעשּפילט ביי מיר‪ ,‬וואס איך שּפיר אז‬ ‫זאגט מען עּפעס א הערה אויף דער דרשה‪.‬‬ ‫אבער ווען מען הערט א מוסר–שמועס וו ָאס‬ ‫זייט געבענטשט ישועות ורפואות‪.‬‬ ‫איך מוז עס מיטטיילן‪.‬‬ ‫איז יוצא מן הלב און זענען נכנסים אל‬ ‫י‪.‬י‪.‬ט‪.‬‬ ‫ארויסקומענדיג פון איינקויפן פריער‬ ‫הלב‪ ,‬אין אזא פאל איז נישט דא וואס צו‬ ‫אין א געשעפט‪ ,‬האב איך באמערקט אז‬ ‫זאגן‪ .‬פארקערט‪ ,‬יעדער בלייבט פארזינקען‬ ‫פארוואס נישט זינגען ביי‬ ‫זיי האבן בטעות גערעכנט מיט א ד ָאלער‬ ‫אין די מחשבות איבערטראכטנדיג וואס‬ ‫האל בתעצומות?‪...‬‬ ‫ביליגער‪ .‬איך האב געטראכט אז עס איז‬ ‫גוט‪ ,‬ווייל דער געשעפטסמאן איז לכאורה‬ ‫מען האט נארוואס געהערט‪.‬‬ ‫לעצטנס ווערן מער און מער פארשּפרייט‬ ‫ממש אזוי איז געווען דער אטמאספערע‬ ‫ביי די היימישע \"בעלי תפלות\"‪ ,‬צו זינגען‬ ‫נישט מקפיד אויף אזא קליינע סומע‪.‬‬ ‫און דאס בילד‪ ,‬ווען דער יושב ראש האט‬ ‫שבת אינדערפרי‪ ,‬ביי \"ממקומך\"‪ .‬אבער‬ ‫אנקומענדיג אהיים ווייזט מיר מיין‬ ‫געענדיגט איבערגעבן די רעזאלוציעס‬ ‫יונגעלע אז עס איז אנגעקומען פון די‬ ‫מוסדות — אלס א מתנה פונעם דינער — די‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪54‬‬

‫מתפללי ביהמ\"ד ישמח משה אין \"שכונת ברך משה\" איינגעהילט אין אַ‬ ‫פונעם מעמד‪ ,‬ה ָאט דער גאנצער עולם‬ ‫זיך געגעבן א שטעל אויף פון ּפל ַאץ‬ ‫ברען פון קבלות טובות נאָך אויסעראָרדענליכע אסיפה \"נעשה ונשמע\"‬ ‫און אנגעהויבן ארויסצוגיין‪ .‬יעדער איז‬ ‫געגאנגען שטיל‪ ,‬פאר זיך און פארטראכט‪,‬‬ ‫געה ַאלטן ביי ‪ 1:30‬נ ָאך חצות הלילה‪ ,‬מיט שטארקע קבלות טובות‬ ‫[פ ָארזעצונג פון זייט ‪]39‬‬ ‫מען האט געזען דעם ערנסטקייט‪.‬‬ ‫דער אויבערשטער זאל העלפן‪ ,‬אז עס שליט\"א געמ ָאלדן פ ַאר'ן ציבור‪ ,‬אז א נדבן חשוב נעמט זיך אונטער און מיט פעסטע החלטות אויף ווייטער פאר זיך און פאר אונזערע‬ ‫זאל טאקע האבן אויפגעטון אויף ווייטער‪ .‬אויסצוצ ָאלן א שּפ ָאגל–נייע סעלפ ָאון פאר די אלע וועלכע ווילן קינדער און פאר אונזערע דורות‪.‬‬ ‫אויפגעבן די כלים‪ ,‬מיט אלע באקוועמע ָאּפציעס איבערצולייגן די אין דער וואך נ ָאך די אסיפה איז ארויסגעשטעלט געווארן ַא‬ ‫הצלחה רבה!‬ ‫א משתתף ק ָאנט ַאקטס צו די נייע טעלעפאן‪ ,‬כדי צו פארזיכערן די ריכטיגע ליסטע פון מקדשי השם די \"אנשי חיל\" וועלכע האבן זיך מקבל‬ ‫שמירה‪ .‬אזוי אויך די אלע וואס וועלן ארויפלייגן א פילטער פון סיי– געווען מגדיר צו זיין פון די פגעי הטעכנ ָאל ָאגיע‪ ,‬אין א בחינה פון‬ ‫וועלכע פירמע אויף זייערע געצייגן וועט ווערן אויסגעצאלט אומזיסט‪\" .‬מקבלים שכר על הפרישה\" וו ָאס ב ַאצירט די ווענט פון ביהמ\"ד‪ ,‬צו‬ ‫ניגוני שבת נ ָאכ'ן פייף‬ ‫מיט א פייערליכע \"נעשה ונשמע\" וו ָאס ה ָאט זיך ווי ַארויסגעשריגן דעמ ָאנסטרירן דעם כח הציבור וועלכע האבן אינאיינעם זיך מקבל‬ ‫איך בין יעצט אהיימגעקומען פון ארץ פון טיפן ה ַארץ \"כאיש אחד בלב אחד\"‪ ,‬איז דער ריזן ציבור זיך געווען \"נעשה ונשמע\" אוועקצושטיין פון די אלע כלים משחיתים און‬ ‫ישראל‪ .‬זייענדיג אויף שבת אין ירושלים‪ ,‬צעגאנגען אין די שּפעטע שעה'ן‪ ,‬ווען דער זייגער ה ָאט שוין לעבן מיט א העכערקייט און נארמאלקייט‪.‬‬ ‫האט דער פייפער פרייטאג‬ ‫נאכמיטאג‪ ,‬סיי דער ערשטער‬ ‫און סיי דער צווייטער‪ ,‬געזונגען‬ ‫שיינע שבת'דיגע ניגונים‪ .‬דאכט‬ ‫זיך מיר אז צווישן דעם ערשטן‬ ‫און דעם צווייטן פייף‪ ,‬אין די‬ ‫פופצן מינוט‪ ,‬האט די גאנצע צייט‬ ‫געזונגען ניגוני שבת‪ .‬עס איז היות אז לעצטענס ווערט פארשפרייט א נייע‬ ‫געווען גאר שיין און ַאנגענעם‪ ,‬סעלפאון וואס פארופט זיך כשר‪ ,‬מיט א‬ ‫פאלשע זיגל פון די וועד התקשורת אין ארץ‬ ‫עס ברענגט א מורא'דיג רואיגער‬ ‫ישראל‪ .‬זענען מיר געווארן אויפגעפאדערט‬ ‫און געשמאקער אטמאספערע‪.‬‬ ‫דורך רבנים צו מפרסם זיין וואס די וועד‬ ‫התקשורת אין ארץ ישראל האבן‬ ‫אפשר איז דא איינער וואס‬ ‫קלארגעשטעלט איבער דעם פאון‪ ,‬אז די זיגל‬ ‫ווייסט‪ ,‬וויאזוי מען קען אזאנס‬ ‫איז מזיוף און דאס איז נישט אויסגעהאלטן‪.‬‬ ‫איינפירן דא אין קרית יואל‪ .‬עס‬ ‫וואלט געווען א געוואלדיגע זאך‪.‬‬ ‫י‪ .‬ש‪ .‬מ‪.‬‬ ‫ומלפני אוריאל‬ ‫א גוטן‪.‬‬ ‫איך האב זייער הנאה אז‬ ‫איר האט אריינגעלייגט דעם‬ ‫בריוו‪ ,‬וועלכער גיט ַאר ָאּפ די‬ ‫באגייסטערונג פון די \"ומלפני‬ ‫אוריאל\" ארטיקלען‪ .‬איך‬ ‫געדענק‪ ,‬ווי פאר יארן צוריק‬ ‫האב איך געזען דעם קונטרס פון‬ ‫וועלכן עס עס איז געליגן א בילד‬ ‫ביים קעּפל פון דעם ארטיקל‪,‬‬ ‫א קונטרס איבער 'ציונות'‪ .‬איך‬ ‫האב שוין לאנג נישט געזען דעם‬ ‫קונטרס‪ ,‬און אז איך האב געזען‬ ‫ווי איינער שרייבט‪ ,‬אז עס איז דא‬ ‫עּפעס א קליינער קונטרס איבער‬ ‫דער שיינקייט פון א אידישער‬ ‫פרוי‪ ,‬וואלט איך געוואלט וויסן‬ ‫אויב איינער ווייסט וואו מען‬ ‫קען האבן די קונטרסים‪ ,‬אפשר‬ ‫קען מען זיי איבערדריקן און‬ ‫אריינלייגן ערגעצוואו‪ ,‬אפשר‬ ‫טאקע אין דער \"וואכנשריפט\"‪,‬‬ ‫וואלט דאס געווען א גרויסע זאך‪.‬‬ ‫איך שטעל זיך פאר אז דער עולם‬ ‫וואלט הנאה געהאט פון אזא זאך‪.‬‬ ‫א ריזיגן ש'כח נאכאמאל‪.‬‬ ‫א שטענדיגער ליינער‬ ‫ב ַאמערקונג פון די רעד ַאקציע‪:‬‬ ‫מיר מ ַאכן יעצט גרייט דעם‬ ‫אינה ַאלטסרייכן קונטרס \"די תורה‬ ‫אידענטום און די מדינה\" פון הרב‬ ‫אוריאל צימער ז\"ל‪ ,‬וואס וועט‬ ‫אי\"ה געדרוקט ווערן אין ַא סעריע‬ ‫מאמרים‪ ,‬פון וועלכן יעדער וועט‬ ‫געניסן ַא הנאה רוחנית‪.‬‬ ‫‪55 Friday January 28, '22‬‬

‫מלחמה לה' בעמלק מדור דור‬ ‫מיר דארפן זיין די שומרים וועלכע היטן אפ דעם פקדון‬ ‫וואס השי״ת האט אונז געגעבן אונזערע טייערע קינדער‬ ‫דברות קודש שהשמיע כ\"ק מרן רבינו שליט\"א‬ ‫אצל אסיפת חינוך האדירה להורי מוסדות קרית יואל ״ליל שימורים״‬ ‫ליל שישי פ׳ בשלח תשפ״ב • בהיכל הגדול בבנין התלמוד תורה‬ ‫זאגט‪ ,‬וואס איז דער חילו‪ ,‬צווישן די עשר מכות פון יציאת‬ ‫דא זאגט מען אים ער זאל ארויסנעמען אידן פון מצרים‪ ,‬דאס‬ ‫מורי ורבותי‪ ,‬לא לדרשה קאתינא‪ ,‬מען האט שוין מאריך‬ ‫מצרים און קריעת ים סוף‪ .‬זאגט ער די עשר מכות זענען‬ ‫הייסט‪ ,‬עס וועט זיין א טובה פאר די אידן‪ ,‬און דא זאגט מען‬ ‫געווען דא מיט אן אריכות גדול‪ ,‬ארויסגעברענגט דעם ווייטאג‬ ‫געקומען אלס אן עונש פאר די מצריים‪ ,‬אזוי אויך די נסים‬ ‫אים‪ ,‬אז עס וועט זיין אן עונש פאר די מצריים‪ ,‬מען וועט זיי‬ ‫וואס מיר זעהען אין אונזער דור‪ ,‬ווי די ספרים טייטשן‪ ,‬מלחמה‬ ‫וואס איז געווען ביי די עשר מכות זענען געווען ביי די מכות‬ ‫געבן עונשים‪ ,‬ווי קען זיין אז די זעלבע זאך זאל טוהן צוויי‬ ‫לה' בעמלק מדור דור (שמות יז‪ ,‬טז)‪ ,‬אין יעדן דור קומט עמלק‬ ‫וואס מען האט געגעבן פאר די מצריים‪ ,‬אבער דאס וואס אידן‬ ‫פעולות‪ ,‬עס זאל זיין פאר איין מענטש א פעולה לטובה‪ ,‬און די‬ ‫מיט א נייעם נסיון‪ .‬מיט א נייעם כח‪ ,‬און עס איז א שטענדיגער‬ ‫האבן נישט געהאט די מכות‪ ,‬דאס איז נישט קיין נס‪ ,‬ווייל‬ ‫זעלבע זאך וועט זיין פאר א צווייטן מענטש א פעולה לרעה‪.‬‬ ‫מלחמה לה' בעמלק וואס מען דארף זיך שלאגן מדור דור‪ ,‬אין‬ ‫בדרך הטבע זענען דאך נישטא די מכות‪.‬‬ ‫די צווייטע קשיא האט ער געפרעגט‪ ,‬דו זאגסט אידן‬ ‫יעדן דור מיט זיינע נסיונות‪.‬‬ ‫ווילן ארויסגיין נלכה ונעבדה את ה'‪ ,‬מען וויל גיין דינען דעם‬ ‫אבער ביי קריעת ים סוף איז געווען פונקט פארקערט‪,‬‬ ‫אייבערשטן‪ .‬פרעה האט געוואוסט דעם מצב פון אידן‪ ,‬אז‬ ‫אבער מער פון דעם איז‪ ,‬דער מדור דור‪ ,‬וואס עמלק‬ ‫ווען מען גייט אריין אין ים אריין‪ ,‬בדרך הטבע ווערט מען‬ ‫אידן זענען געווען משוקע אין די מ\"ט שערי טומאה‪ ,‬דעריבער‬ ‫פארלייגט זיך אפצוהאקן מדור דור‪ ,‬איין דור פון דעם‬ ‫דערטרונקען‪ ,‬אבער דאס אז עס זאל זיין א קריעת ים סוף מען‬ ‫האט ער געזאגט‪ ,‬ווי קענסטו מיר איינרעדן‪ ,‬אז דער כלל‬ ‫פריערדיגן דור‪ .‬די מלחמה לה' בעמלק‪ ,‬די מלחמה וואס‬ ‫זאל ניצול ווערן‪ ,‬איז געשעהן א נס פאר אידן‪ ,‬קומט אויס אז‬ ‫ישראל וועלכע זעהען אויס אזוי‪ ,‬אין דעם שפל המצב דארטן‬ ‫עמלק פירט‪ ,‬דער אשר קרך בדרך (דברים כה‪ ,‬יח)‪ ,‬איז אפצוהאקן‬ ‫ביי קריעת ים סוף האט דער אייבערשטער געטוהן נסים פאר‬ ‫אין מצרים‪ ,‬אז זיי וועלן ארויסגיין און זיי וועלן דינען דעם‬ ‫דעם דור פון די פריערדיגע דורות‪ .‬און דאס איז די מלחמה‬ ‫לה' בעמלק מדור דור‪ ,‬אז מיר זאלן קענען ממשיך זיין און‬ ‫אידן אז זיי זאלן ניצול ווערן‪.‬‬ ‫אייבערשטן‪.‬‬ ‫זיך האלטן מיט דעם וואס מיר האבן מקבל געווען‪ ,‬מיר זאלן‬ ‫קענען מגדל זיין אונזערע קינדער אויף דעם וועג‪ ,‬ווי מיר‬ ‫יציאת מצרים איז געווען דער חלק וואס דער‬ ‫דעריבער האט דער אייבערשטער געזאגט‪ ,‬נעם די מטה‪,‬‬ ‫זענען נתגדל געווארן‪ ,‬מיר זאלן קענען ווייטער ממשיך זיין די‬ ‫אייבערשטער האט געטוהן כדי אז די אידן זאלן ארויסגיין‬ ‫וואס איז געווען דער מטה האלקים (שם ד‪ ,‬כ) וואס איז געקומען‬ ‫פון טומאת מצרים‪ .‬אבער ביי קריעת ים סוף וואס דער‬ ‫פון ששת ימי בראשית (זוהר הקדמה ו' ע\"ב)‪ ,‬און ער האט געזאגט‪,‬‬ ‫דורות אויף שפעטער‪.‬‬ ‫אייבערשטער האט געטוהן נסים פאר אידן‪ ,‬וואס ער האט זיי‬ ‫ווען עס ליגט ביי מיר אין דער האנט איז עס א מטה האלקים‪,‬‬ ‫מציל געווען פון דעם ים‪ .‬ווען איינער איז מציל מזוטו של ים‬ ‫ווען איך ווארף עס אראפ אויף דער ערד צו דיר אין מצרים‬ ‫כלל ישראל איז א מטה האלקים‪ ,‬ווענדט זיך וואו ער איז‪,‬‬ ‫ווערט עס א נחש‪ ,‬וואס דער נחש איז די נידריגסטע פון אלע‬ ‫אין מצרים קען ער ווערן דער נחש‪ ,‬אז ער קומט צוריק‬ ‫הרי אלו שלו (בבא מציעא כ\"ד ע\"א)‪.‬‬ ‫בעלי חיים‪ ,‬וואס דער נחש איז דער גרעסטער כח הטומאה‪.‬‬ ‫אין די הענט פון משה רבינו‪ ,‬ווערט עס א מטה האלקים‬ ‫דער זעלבער נחש‪ ,‬ווען איך נעם עס צוריק צו מיר אין האנט‬ ‫דער אייבערשטער האט נישט נאר ארויסגענומען אידן‬ ‫איך וועל זאגן איין קליינע נקודה‪ ,‬א ווארט‪ ,‬מען שטייט‬ ‫פון מצרים‪ ,‬דער אייבערשטער האט גענומען אידן און זיי‬ ‫ווערט עס צוריק א מטה האלקים‪.‬‬ ‫אין די ימי השובבי\"ם‪ ,‬עס זענען אדורכגעגאנגען די טעג פון‬ ‫אריינגענומען אריין אין זיין רשות‪ ,‬צו זיין אין דעם רשות פון‬ ‫שמות‪ ,‬וארא‪ ,‬בא‪ ,‬גלות מצרים‪ ,‬יציאת מצרים‪ ,‬מען האלט אין‬ ‫בורא כל העלמים‪ ,‬עס איז נישט גענוג אז מען גייט ארויס פון‬ ‫מיט דעם האט ער אים פארענטפערט ביידע זאכן‪,‬‬ ‫פרשת בשלח‪ ,‬וואס דאס איז קריעת ים סוף‪ .‬ביי קריעת ים‬ ‫מצרים‪ ,‬מען דארף אריינקומען צום אייבערשטן‪ ,‬מען דארף‬ ‫דו זעהסט די זעלבע זאך‪ ,‬ווען עס ליגט ביי מיר איז עס א‬ ‫סוף שטייט (שמות יד‪ ,‬טו‪-‬טז) דער בורא כל העולמים האט געזאגט‬ ‫אריינקומען אין דעם רשות פון דעם אייבערשטן‪ ,‬מען זאל זיין‬ ‫מטה האלקים‪ ,‬און ביי דיר איז ער א נחש‪ ,‬עס קען זיין די‬ ‫פאר משה רבינו‪ ,‬מה תצעק אלי‪ ,‬דבר אל בני ישראל ויסעו‪,‬‬ ‫זעלבע זאך‪ ,‬זאל זיין א טובה פאר איינעם‪ ,‬און עס זאל זיין אן‬ ‫ואתה הרם את מטך ונטה את ידך על הים ובקעהו‪ .‬שטעלט‬ ‫דעם אייבערשטנס קינדער‪ ,‬דעם אייבערשטנ'ס קנין‪.‬‬ ‫עונש פאר א צווייטן‪ .‬און אז דו פרעגסט מיך‪ ,‬וויאזוי קענען‬ ‫מען זיך‪ ,‬עס שטייט‪ ,‬ואתה הרם את מטך‪ ,‬ונטה את ידך על‬ ‫אידן ארויסגיין דינען דעם אייבערשטן‪ ,‬איז אויך דאס דער‬ ‫הים ובקעהו‪ ,‬עס וואלט געדארפט צו שטיין‪ ,‬ואתה נטה את‬ ‫דער אייבערשטער האט געזאגט פאר משה רבינו‪ ,‬דבר‬ ‫ענטפער‪ ,‬ווען זיי זענען ביי דיר‪ ,‬ווען זיי ליגן אונטער דיר‪ ,‬דאן‬ ‫ידך על הים ובקעהו‪ ,‬וואס איז דער פשט‪ ,‬הרם את מטך‪ ,‬הייב‬ ‫אל בני ישראל ויסעו‪ ,‬עס איז נאכנישט גענוג דאס וואס מען‬ ‫זענען זיי ווי דער נחש‪ ,‬אין דעם נידריגסטן מצב וואס קען נאר‬ ‫אויף דעם מטה‪ ,‬ונטה את ידך על הים‪ ,‬ובקעהו‪ ,‬און מיט דעם‬ ‫איז ארויסגעגאנגען פון מצרים‪ ,‬ויסעו‪ ,‬מען דארף אריינגיין‬ ‫זיין‪ ,‬אבער אין דער מינוט וואס זיי וועלן צוריקקומען אין די‬ ‫לתוך הים‪ ,‬ווען מען וועט אריינגיין אין ים אריין‪ ,‬עס שטייט ביי‬ ‫הענט פון משה רבינו‪ .‬וועט עס צוריק ווערן א מטה האלקים‪.‬‬ ‫וועסטו שפאלטן דעם ים‪.‬‬ ‫יחזקאל הנביא (יחזקאל א‪ ,‬א) ואני בתוך הגולה על נהר כבר‪ ,‬מען‬ ‫דער כלל ישראל איז א מטה האלקים‪ ,‬נאר עס ווענדט זיך וואו‬ ‫קען נישט באקומען קיין נבואה אין חוץ לארץ דאס ערשטע‬ ‫ער איז‪ ,‬אז ער ליגט אין מצרים קען ער ווערן דער נחש‪ ,‬און‬ ‫עס שטייט אין אוהב ישראל (פרשת וארא) פון הייליגן אפטער‬ ‫מאל‪ ,‬און פארוואס האט יחזקאל יא געקענט האבן די נבואה‬ ‫אז ער קומט צוריק אין די הענט פון משה רבינו‪ ,‬אדער אהרן‬ ‫רב זי\"ע‪ ,‬אויפ'ן פסוק‪ ,‬וואס שטייט‪ ,‬אז דער אייבערשטער האט‬ ‫אין חוץ לארץ‪ ,‬ווייל עס איז געווען על נהר כבר (מכילתא דר\"י פ'‬ ‫געזאגט פאר משה רבינו‪ ,‬ווען דו וועסט קומען צו פרעה און‬ ‫בא מס' דפסחא פ\"א) און ביים וואסער איז דא קדושת ארץ ישראל‪.‬‬ ‫הכהן דאן ווערט עס א מטה האלקים‪.‬‬ ‫פרעה וועט דיר זאגן‪ ,‬תנו לכם מופת (שם ז‪ ,‬ט)‪ ,‬זאלסטו נעמען די‬ ‫מטה און עס אראפווארפן‪ ,‬און עס וועט ווערן א תנין‪ ,‬א נחש‪.‬‬ ‫דאס זאגט ער‪ ,‬דבר אל בני ישראל ויסעו‪ ,‬זיי זאלן‬ ‫צו זיין אין דעם רשות פון השי״ת‪ ,‬איז נישט גענוג אז מען‬ ‫און נאכדעם שטייט אז די חרטומים האבן אויך אזוי געטוהן‪,‬‬ ‫אריינגיין אין ים אריין‪ ,‬און עס וועלן געשעהן נסים אז די אידן‬ ‫גייט ארויס פון מצרים‪ ,‬מען דארף אריינקומען אין דעם‬ ‫נאכדעם שטייט אז אהרן האט עס צוריקגענומען‪ ,‬און עס איז‬ ‫וועלן ניצול ווערן‪ ,‬און מען וועט אריינקומען אין דער רשות‬ ‫געווארן צוריק א מטה‪ ,‬א שטעקן‪ ,‬און עס האט בולע געווען‬ ‫פון דעם אייבערשטן‪ ,‬דאס האט געוויזן די מטה‪ ,‬ווי לאנג מען‬ ‫רשות פון דעם אייבערשטן‪.‬‬ ‫איז אין דעם רשות פון די מצריים איז מען אין א בחינה פון‬ ‫אלע מטות פון די חרטומים‪.‬‬ ‫נחש‪ ,‬אבער ווען משה רבינו נעמט צוריק אריין די מטה אין‬ ‫יציאת מצרים ווען אידן זענען ארויסגעגאנגען‪ ,‬איז געווען‬ ‫די עשר מכות וואס האבן געברענגט נאכדעם אז אידן זענען‬ ‫זאגט דער הייליגער אוהב ישראל‪ ,‬פרעה האט געזאגט‬ ‫זיין האנט אריין‪ ,‬דאן ווערט עס צוריק דער מטה האלקים‪.‬‬ ‫ארויס פון מצרים‪ ,‬דער זיידע זכרונו לברכה אין עצי חיים‬ ‫פאר משה רבינו צוויי זאכן‪ ,‬איינס ער האט נישט פארשטאנען‪,‬‬ ‫כדי אז דער כלל ישראל זאל ווערן דער עם ה'‪ ,‬ראוי צו‬ ‫זיין צו מקבל זיין די תורה‪ ,‬איז עס נאר דורכדעם וואס מען איז‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪56‬‬

‫ענני כבוד‪ .‬אידן דארפן זיין מופרש פון דעם ערב רב‪ ,‬דאס איז‬ ‫צושטעלן און מקבל זיין די תקנות‪.‬‬ ‫אריינגעגאנגען אין ים אריין‪ ,‬און מען האט געהאט מסירות‬ ‫דער כח וואס מיר דארפן אריינברענגען אין אונזערע קינדער‪.‬‬ ‫נפש‪ ,‬דורכדעם איז מען נתקדש געווארן‪ ,‬איז מען געווארן‬ ‫מיר דארפן זיין די שומרים וועלכע היטן אפ דעם פקדון‬ ‫קינדער פון דעם אייבערשטן‪ ,‬און מען איז געווארן דער עם‬ ‫איך האב אמאל געהערט פון א איד‪ ,‬פסח אויף דער נאכט‬ ‫וואס דער בורא כל העולמים האט אונז געגעבן אונזערע‬ ‫זאגט מען למען תספר באזני בנך ובן בנך (שמות י‪ ,‬ב)‪ ,‬כאטש מען‬ ‫טייערע קינדער‪ ,‬אז מיר זאלן זיי מחנך זיין און אוועקשטעלן‪,‬‬ ‫ה'‪ ,‬וואס מען איז ראוי צו מקבל זיין די תורה‪.‬‬ ‫האט אויסגערוימט דעם חמץ‪ ,‬און מען האט אריינגעברענגט‬ ‫און דער איינציגסטער וועג‪ ,‬איז נאר מיט'ן כח הרבים‪ ,‬נאר‬ ‫די מצה‪ ,‬וואס מען ווייסט דאך וואספארא עבודה א איד לייגט‬ ‫מיט'ן כח פון דעם גאנצן ציבור וואס וועט זיך צושטעלן און‬ ‫צו אריינגיין אין רשות השי״ת איז נאר דורך מסירת‬ ‫אריין צו פירן א סדר‪ ,‬פונדעסטוועגן דאך שטייט‪ ,‬למען תספר‬ ‫מקבל זיין און זעהן אוועקצושטעלן אונזערע קינדער‪ ,‬זיי זאלן‬ ‫נפש; מיר מוזן האבן מסירות נפש זיך אוועקצושטעלן‬ ‫באזני בנך ובן בנך‪ ,‬ער דארף נאך רעדן צו זיינע קינדער‪.‬‬ ‫אונזערע שטיבער‪ ,‬פאר א מקום פון השראת השכינה‬ ‫אבער ביי סוכות שטייט (ויקרא כג‪ ,‬מב‪-‬מג) בסוכות תשבו שבעת‬ ‫זיין אין שטיבער וועלכע זענען ראוי אויף השראת השכינה‪.‬‬ ‫ימים וגו'‪ .‬למען ידעו דורותיכם כי בסוכות הושבתי את בני‬ ‫מיר לעבן היינט אין א וועלט פון טומאת מצרים‪ ,‬ווער‬ ‫דער יסוד פון ארויסגיין פון גלות איז ווי רש\"י זאגט‪ ,‬אני‬ ‫עס הערט דעם רבי'נס תורות‪ ,‬ווי ער וויינט און ער ברענגט‬ ‫ישראל‪ .‬עס שטייט נישט אז ער דארף עפעס זאגן‪.‬‬ ‫ה' אשר הוצאתי אותם ממצרים לשכני בתוכם (שמות כט‪ ,‬ו) זאגט‬ ‫ארויס‪ ,‬אז איבעראל וואו אידן גייען אין גלות אריין‪ ,‬ליגן דארט‬ ‫רש\"י על מנת לשכני בתוכם‪ ,‬מען האט ארויסגענומען אידן‬ ‫געוואלדיגע כחות הטומאה וואס זענען דא אויף די מקומות‪.‬‬ ‫ווייל סוכות הייבט ער זיך אויף און ער גייט ארויס פון‬ ‫פון ארץ מצרים כדי עס זאל קענען זיין השראת השכינה‪ ,‬כימי‬ ‫וואס אידן דארפן זיך קענען מתגבר זיין אויף די מקומות‪ ,‬מען‬ ‫שטוב‪ ,‬און ער גייט אריין אין א סוכה‪ ,‬זיבן טאג גייט ער ארויס‬ ‫צאתך מארץ מצרים אראנו נפלאות (מיכה ז‪ ,‬יד)‪ ,‬צו ארויסגיין‬ ‫זאל זיך האלטן אלס אידן‪ .‬דער איינציגסטער כח איז‪ ,‬ווען‬ ‫ער עסט און שלאפט ער גייט אריין אין דער סוכה‪ ,‬דאס וואס‬ ‫פון דעם גלות איז אויך נאר מיט דעם כח‪ ,‬וואס מיר זענען‬ ‫מען איז א מטה האלקים‪ ,‬ווען מען איז אין דעם אייבערשטנ'ס‬ ‫ער גייט ארויס פון שטוב און זעצט זיך אריין אין דער סוכה‪,‬‬ ‫נישט אין דעם אוויר פון מצרים‪ ,‬אין דעם אוויר פון אמעריקע‪,‬‬ ‫רשות‪ ,‬דאס איז דער איינציגסטער כח‪ ,‬מען קען נישט‬ ‫השמים מספרים כבוד ק‪-‬ל‪ ,‬די פעולות וואס ער טוט רעדט‬ ‫וואס דארט ווען מען לאזט אונזערע קינדער אינדרויסן‪ ,‬ווערן‬ ‫ארויסגיין פון טומאת מצרים‪ ,‬ווי לאנג מען גייט נישט אריין‬ ‫זיי ח\"ו נחשים‪ .‬מען דארף זיי האלטן אז זיי זאלן זיין אין דעם‬ ‫אסאך מער ווי די ווערטער וואס ער זאגט‪.‬‬ ‫רשות פון משה ואהרן‪ ,‬וועלכע האבן געברענגט אידישע‬ ‫אין דער רשות פון דעם אייבערשטן‪.‬‬ ‫קינדער צוריק צום בורא כל העולמים‪ ,‬וואס דורכדעם האט‬ ‫פסח אויף דער נאכט‪ ,‬יציאת מצרים דארף נאך זיין‬ ‫צו אריינגיין אין דעם רשות פון דעם אייבערשטן איז‬ ‫למען תספר באזני בנך‪ ,‬אבער ביי סוכות דאס אליין וואס א‬ ‫מען שפעטער געקענט זוכה זיין צו מקבל זיין די תורה‪.‬‬ ‫נאר דורך דבר אל בני ישראל ויסעו‪ ,‬מען דארף האבן פאר‬ ‫מענטש טוט די פעולה‪ ,‬אז ער גייט אינגאנצן אריין אין דער‬ ‫דעם מסירות נפש‪ ,‬מיר דארפן האבן מסירות נפש זיך‬ ‫סוכה‪ ,‬ער עסט און ער טרינקט און ער שלאפט‪ ,‬אלעס איז‬ ‫מיר דארפן זיין די שומרים‬ ‫אוועקצושטעלן אונזערע שטיבער‪ ,‬אז זיי זאלן קענען זיין א‬ ‫אוועקגעשטעלט זכר לענני כבוד‪ ,‬וואס ער איז מופרש פון‬ ‫וועלכע היטן אפ דעם פקדון‬ ‫די ערב רב‪ ,‬אויף דעם פעלט נישט אויס קיין דיבורים‪ ,‬דער‬ ‫וואס דער בורא כל העולמים‬ ‫בית אלקים‪ ,‬א מקום פון השראת השכינה‪.‬‬ ‫גרעסטער חינוך פאר די קינדער‪ ,‬איז די מעשים וואס די‬ ‫האט אונז געגעבן אונזערע‬ ‫עלטערן טוהען‪ .‬אז מען שטעלט זיך אוועק אליין‪ ,‬מען ווייזט‬ ‫טייערע קינדער‪ ,‬אז מיר זאלן‬ ‫דער רמב\"ן זאגט (הקדמה לויקרא) אז אנהויב פון סדר שמות‬ ‫פאר קינדער אז ער איז מופרש ומובדל‪ ,‬ער טוט זיך אפשיידן‬ ‫זיי מחנך זיין און אוועקשטעלן‪,‬‬ ‫איז גלות מצרים‪ ,‬און נאכדעם קומט גאולת מצרים‪ ,‬און דער‬ ‫און דער איינציגסטער וועג‪ ,‬איז‬ ‫סדר שמות ענדיגט זיך מיט בנין המשכן‪ ,‬ווייל אזוי לאנג ווי‬ ‫פון די אלע כלים‪.‬‬ ‫נאר מיט'ן כח הרבים‪ ,‬נאר מיט'ן‬ ‫עס איז נישט געווען קיין השראת השכינה‪ ,‬האט זיך נישט‬ ‫כח פון דעם גאנצן ציבור וואס‬ ‫געענדיגט גאולת מצרים‪ ,‬מען איז נישט צוריקגעקומען צו‬ ‫אשרי למי שרואה את הוריו באומנות מעולה‪ ,‬ואוי למי‬ ‫וועט זיך צושטעלן און מקבל‬ ‫דעם מצב וואס אידן זענען געווען פאר'ן גלות‪ ,‬נאר ווען‬ ‫שרואה את הוריו באומנות פגומה‪.‬‬ ‫זיין און זעהן אוועקצושטעלן‬ ‫מען שטעלט אוועק אז עס איז דא אן השראת השכינה ביי‬ ‫אונזערע קינדער‪ ,‬זיי זאלן זיין‬ ‫אפילו ווען מען וויל זאגן‪ ,‬אז מען דארף עס האבן לצורך‬ ‫אין שטיבער וועלכע זענען ראוי‬ ‫אידישע קינדער‪.‬‬ ‫פרנסה‪ ,‬די גמרא זאגט אין סוף קידושין (פ\"ב ע\"ב)‪ ,‬אשרי למי‬ ‫שרואה את הוריו באומנות מעולה‪ ,‬ואוי למי שרואה את הוריו‬ ‫אויף השראת השכינה‪.‬‬ ‫דאס איז אונזער פליכט‪ ,‬וואס מיר דארפן אוועקשטעלן‬ ‫באומנות פגומה‪ .‬איינער וואס שטעלט זיך אוועק‪ ,‬אז ער קען‬ ‫אונזערע שטיבער‪ ,‬עס זאל זיין א מקום וואס איז ראוי פאר‬ ‫נישט זיין מופרש‪ ,‬און ער ברענגט אריין אין שטוב די כלים‪,‬‬ ‫דער אייבערשטער זאל העלפן‪ ,‬אז יעדער איינער זאל‬ ‫השראת השכינה‪ ,‬און א מקום וואו מיר זאלן קענען זאגן‪,‬‬ ‫ווייל ער וויל זאגן אז ער דארף עס האבן פאר פרנסה‪ .‬זאל‬ ‫זוכה זיין צו מגדל זיין די קינדער מתוך שמחה ונחת‪ ,‬ערליכע‬ ‫מיר פירן מלחמה לה' בעמלק מדור דור‪ .‬מיר זאלן קענען‬ ‫ער וויסן אז ער האט אן אומנות פגומה‪ ,‬ער האט נישט קיין‬ ‫אידישע דורות‪ ,‬מען זאל קענען זיין ראוי צו מקבל זיין די‬ ‫איבערגעבן מדור דור‪ ,‬פאר די שפעטערע דורות‪ ,‬זיך צו‬ ‫אומנות מעולה‪ ,‬ער האט אן אומנות פגומה‪ ,‬און אוי לו לבניו‬ ‫תורה‪ ,‬ווי עס שטייט אין מדרש (תנחומא כי תבא ד') והיה אם שמוע‬ ‫שרואים אותו באומנות פגומה‪ ,‬זיי זעהען אים אין אן אומנות‬ ‫תשמע (דברים כח‪ ,‬א)‪ ,‬אם שמוע בעולם הזה‪ ,‬תשמע לעולם הבא‪,‬‬ ‫קענען האלטן און קענען מגדל זיין אונזערע קינדער‪.‬‬ ‫פגומה‪ ,‬ער דארף זיך אוועקשטעלן‪ .‬רובא דרובא מאל דארף‬ ‫עס וועט זיין א פרישע קבלת התורה‪ ,‬וואס מען וועט זוכה‬ ‫מען עס נישט האבן‪ ,‬מען קען זיך אן עצה געבן אויף אנדערע‬ ‫זיין לעולם הבא‪ ,‬און נאר מיט דעם כח‪ ,‬וואס מען שטעלט זיך‬ ‫דער יסוד ליגט אין אונזערע הייליגע מוסדות‪ ,‬וואס‬ ‫אוועק און מען איז מופרש ומובדל פון אלע טומאה וזוהמא‬ ‫רבינו הקדוש והטהור האט אוועקגעשטעלט‪ ,‬וואס זיין זכות‬ ‫וועגן‪ ,‬עס איז זיכער דא איכא דרכא אחרינא‪.‬‬ ‫באגלייט אונז‪ ,‬טאקע דער מדור דור‪ ,‬זיך צו קענען האלטן‬ ‫וואס איז דא אינדרויסן‪.‬‬ ‫אין דער מלחמה לה' בעמלק מדור דור‪ ,‬איז עס נאר אין דעם‬ ‫די מעשה אז מען וועט עס אוועקשטעלן‪ ,‬און אוודאי און‬ ‫זכות וואס ער האט אוועקגעשטעלט‪ ,‬און מיר דארפן זיך‬ ‫אוודאי נישט אריינברענגען אין שטוב אזעלכע כלים‪ ,‬איז‬ ‫וואס ביז יעצט איז געווען דער זכר פון פסח‪ ,‬זכר ליציאת‬ ‫איבערגעבן צו זיין אין זיין רשות‪ ,‬אין זיינע הייליגע מוסדות‪,‬‬ ‫דאס אין א בחינה פון השמים מספרים כבוד ק‪-‬ל (תהלים יט‪ ,‬ב)‪,‬‬ ‫מצרים‪ ,‬סוכות איז א זכר לענני הכבוד‪ ,‬און די ענני הכבוד איז‬ ‫אין זיין הייליגער קהלה‪ ,‬אלע תקנות וואס די מוסדות שטעלט‬ ‫געווען‪ ,‬ווי דער רבי איז מאריך כמה וכמה פעמים‪ ,‬עס שטייט‬ ‫אוועק‪ ,‬איז נישט סתם תקנות‪ ,‬ווי מען האט פריער מאריך זיין‪,‬‬ ‫דאס זענען די גרעסטע דיבורים וואס מען קען רעדן‪.‬‬ ‫אין זוהר הקדוש (ח\"ב קצ\"א ע\"ב) אז אהרן הכהן האט געמאכט‬ ‫נישט יעדער איינער ווייסט די סכנה פון יעדער כלי‪ ,‬אבער‬ ‫דעם עגל‪ ,‬כדי אז די ערב רב זאלן נישט אריינקומען אין די‬ ‫די וועלכע זענען עומד און זענען מחנך אידישע קינדער‪ .‬די‬ ‫דאס זאגט דער פסוק‪ ,‬ואתה הרם את מטך‪ ,‬ונטה את ידך‬ ‫על הים ובקעהו‪ ,‬ויבאו בני ישראל בתוך הים ביבשה‪ ,‬זיי וועלן‬ ‫זעהען די אלע מכשולות וועלכע קומען ארויס‪.‬‬ ‫אריינקומען אין דעם ים אריין‪ ,‬עס וועט זיין די קדושה פון ים‪,‬‬ ‫וואס דאס וועט משפיע זיין אריינצוקומען אין דעם רשות פון‬ ‫די איינציגסטע וועג וואס מיר קענען האבן אן הבטחה‪,‬‬ ‫אז מיר זאלן מגדל זיין אונזערע קינדער זיי זאלן זיין נאמנים‬ ‫דעם אייבערשטן‪.‬‬ ‫לה' ולתורתו‪ ,‬זיי זאלן זיך נישט דארפן שעמען‪ ,‬ווי דער טאטע‬ ‫זכרונו לברכה פלעג אלעמאל זאגן‪ ,‬אז ער איז א שומר אויף‬ ‫דער אייבערשטער זאל העלפן‪ ,‬מען זאל קענען זוכה זיין‬ ‫די מוסדות וואס דער רבי האט אוועקגעשטעלט‪ ,‬און ער‬ ‫זכר לענני כבוד‪ ,‬מיר זאלן זוכה זיין בקרוב‪ ,‬דער אייבערשטער‬ ‫האפט אז ער קען עס צוריקגעבן ווען דער אייבערשטער וועט‬ ‫זאל אונז נעמען מיט די ענני כבוד‪ ,‬מיר זאלן זוכה זיין‬ ‫העלפן און משיח וועט קומען‪ ,‬וועט ער עס קענען צוריקגעבן‬ ‫ארויפצוגיין קיין ירושלים עיר הקודש‪ ,‬מיר זאלן זוכה זיין‬ ‫צו זעהן בישועתן ובשמחתן של ישראל‪ ,‬בביאת גואל צדק‬ ‫אויף דעם זעלבן וועג אזוי ווי ער האט עס באקומען‪.‬‬ ‫במהרה בימינו‪ ,‬אמן‪.‬‬ ‫מיר דארפן אפהיטן דעם פקדון‪ ,‬דער איינציגסטער וועג‬ ‫איז נאר מיט'ן כח פון דעם גאנצן ציבור וואס וועט זיך‬ ‫‪57 Friday January 28, '22‬‬

‫ס'איז נישט גרינג‪ ,‬ס'קאסט כוחות‪ ,‬אבער ס׳איז ווערד פאר‬ ‫די נחת וואס מען זעט אויף די וועלט און אויף יענע וועלט‬ ‫וויפיל התבוננות מ׳דארף האבן פאר חינוך הבנים‬ ‫שהשמיעהרה״גר׳יצחק רובינשטייןשליט\"א‬ ‫סגן מנהל רוחני כיתה ז׳‬ ‫אצל אסיפת חינוך האדירה להורי מוסדות קרית יואל ״ליל שימורים״‬ ‫ליל שישי פ׳ בשלח תשפ״ב • בהיכל הגדול בבנין התלמוד תורה‬ ‫וועט ער זען די נחת שפעטער‪.‬‬ ‫עפעס אזא טריקענע ש'כח‪ ,‬ס'איז בכלל נישט אינטערסאנט‬ ‫ברשות הרבנים הגאונים שליט\"א‪ ,‬ברשות אלע מנהלים‬ ‫די דאנק וואס ער געט‪ .‬ביי א שירה ווען איינער דאנקט‬ ‫און מרביצי תורה‪ ,‬כלי קודש‪ ,‬ברשות כל הקהל הקודש הזה‬ ‫יעדער פארשטייט ווען מען פלאנצט איין איין בוים‬ ‫איינעם‪ ,‬ווען איינער זינגט צו איינעם‪ ,‬איז די עיקר די עלה‬ ‫וואקסט ארויף פופציג פירות צי הונדערט פירות‪ ,‬צוויי‬ ‫בלבו שישיר‪ ,‬פאר דעם איז די הלכה א ספר תורה וואס‬ ‫מען זעט אין די וואכעדיגע סדרה‪ ,‬עמלק איז געקומען‬ ‫ביימער איז דאפלט‪ ,‬צען ביימער איז צען מאל אזויפיל‪ ,‬לויט‬ ‫איז געשריבן דארף זיין געשריבן די ליידיגע איז מער ווי די‬ ‫ער האט מלחמה געהאלטן מיט די אידן‪ ,‬די מדרש זאגט אז‬ ‫וויפיל כוחות מען לייגט אריין ווען די קינדער זענען ביי אים‬ ‫געשריבענע‪ ,‬א ספר תורה ביי די שירה‪ ,‬ווייל די עיקר איז‬ ‫עמלק איז געווען דומה צו א אמבטי רותחת א הייסע אמבטי‪,‬‬ ‫אין שטוב‪ ,‬ווי לאנג מען קען נאך אריינלייגן די כוחות‪ ,‬מען‬ ‫דער עלה בלבו וואס מען זאגט נישט‪ ,‬ס'קומט ארויס וואס‬ ‫און יעדער איינער האט מורא געהאט אריינצוגיין דארטן‪,‬‬ ‫שניידט דאך אפ די פירות דערויף‪ ,‬ס'איז דאך די גרעסטע‬ ‫איז געקומען איינער ער איז אריינגעגאנגען דארטן‪ ,‬האט ער‬ ‫זכיה פאר א מענטש‪ ,‬די גרעסטע הנאה פאר א מענטש‬ ‫מען טראכט אסאך‪.‬‬ ‫אפגעקילט די אמבטי פאר יעדן איינעם‪ ,‬פאר דעם האט ער‬ ‫איז ווען דער אייבערשטער העלפט ער שטעלט אויף‬ ‫באקומען דעם געוואלדיגן עונש‪ ,‬די פסוק זאגט שפעטער‬ ‫ווען מען גייט צו צו יעדע זאך‪ ,‬א ערליכע איד גייט צו‬ ‫דארטן אין פרשת כי תצא‪ ,‬זכור את אשר עשה לך עמלק‪ ,‬און‬ ‫ערליכע קינדער‪.‬‬ ‫צו א מצוה דארף ער צוגיין‪ ,‬די עיקר איז די עלה בלבו‪ ,‬דאס‬ ‫ס'איז דא ביי אים די געוואלדיגע עונש תמחה את זכר עמלק‬ ‫וואס ער טראכט פאר דעם; מען רעדט פון‪ ,‬דער אייבערשטער‬ ‫מתחת השמים לא תשכח‪ .‬אז מען דארף שטענדיג אויסמעקן‬ ‫מ׳קוקט ארויס אזויפיל אויף אמת׳דיגע אידיש‬ ‫באשענקט יעדן איינעם מיט זין מיט טעכטער מיט קינדער‪,‬‬ ‫נחת‪ ,‬מ׳דארף אריינלייגן כוחות דערינען‬ ‫מען וויל מגדל זיין בנים נאמנים לה' ולתורתו‪ ,‬דארף עס צו‬ ‫דעם זכר פון עמלק‪.‬‬ ‫גיין מיט א געוואלדיגע התבוננות‪ ,‬ס'דארף זיין א עלה בלבו‬ ‫מען קען היינט זאגן‪ ,‬מען וויל היינט אנוואונטשן א ברכה‬ ‫דארף מען אביסל פארשטיין‪ ,‬וואס איז טאקע געווען‬ ‫פאר א מענטש וואונטש אים אן‪ ,‬דער אייבערשטער זאל‬ ‫און טראכטן פאר דעם וואס מען גייט דא טון‪.‬‬ ‫די חשבון פון דעם עמלק‪ ,‬מען האלט נאכדעם וואס פרעה‬ ‫העלפן ער זאל זיך נישט שעמען ארויסצוגיין אויף די גאס‬ ‫איז ארויסגעגאנגען אזא צובלוטיגטער‪ ,‬אין מצרים האט ער‬ ‫מיט זיינע קינדער ביז די הונדערט און צוואנציג יאר‪ ,‬מען‬ ‫ס'שטייט ווייטער אין די שירה‪ ,‬די אידן האבן געזאגט זה‬ ‫געכאפט עשר מכות‪ ,‬ביים ים האט ער געכאפט‪ ,‬ס'איז דא א‬ ‫דארף דאך אזויפיל סייעתא דשמיא אויף דעם‪ ,‬אויפצושטעלן‬ ‫קלי ואנוהו אלקי אבי וארוממנהו‪ ,‬זאגט רש\"י‪ ,‬וואס הייסט‬ ‫גאנצע מחלוקת אין די תנאים צי ער האט געכאפט חמשים‬ ‫ערליכע חשוב'ע יונגעלייט‪ ,‬זין און טעכטער און איידימער‬ ‫אלקי אבי וארוממנהו? זאגט רש\"י לא אני תחילת הקדושה‬ ‫מכות צי מאתים צי מאתים וחמשים מכות‪ ,‬ס'איז געווען שמעו‬ ‫וואס זאלן געראטן ווי ס'דארף צו זיין‪ ,‬דארף מען באמת‬ ‫אלא מוחזק ועומדת לי מאבותי‪ ,‬אלעס וואס אונז האמיר האט‬ ‫עמים ירגזון חיל אחז יושבי פלשת‪ ,‬ס'איז געווען א וועלט'ס‬ ‫זיך שוין אנגעפאנגען פון אונזערע פריערדיגע עלטערן‪ ,‬אונז‬ ‫ארינלייגן געוואלדיגע כוחות אין דעם‪.‬‬ ‫זעמיר נישט היינט געבוירן געווארן‪ ,‬ס'איז נישט היינט געווארן‬ ‫איבערקערעניש‪ ,‬מיט די אידן הייבט מען זיך נישט אן‪.‬‬ ‫קיין כלל ישראל‪ ,‬אונז האמיר געהאט טאטעס און זיידעס‪,‬‬ ‫מען רעדט פון‪ .‬מען האט אנגערירט איין פרט וואס מען‬ ‫אונז האמיר געהאט רבי'ס וואס אונז האמיר געלערנט‪.‬‬ ‫ס'איז קוים דורכגעגאנגען ממש אזא קורצע צייט‪ ,‬אזא‬ ‫האט יעצט גערעדט וועגן די ענין פון די לבוש ביי די יונגלעך‪,‬‬ ‫ס'איז שווער אויפצוציען א דור וואס זאל אויסוואקסן‬ ‫קורצע תקופה און שוין איז ער אנגעקומען און זיך קריגן מיט‬ ‫מען זאל זיך דערמאנען ווי אזוי מען איז געגאנגען פאר‬ ‫ערליכע אידן‪ ,‬אונז האמיר דאך אבער א אויסגעטראטענע‬ ‫פופציג יאר צוריק‪ ,‬מען דארף נישט צוריקגיין ביז פופציג יאר‬ ‫וועג‪ ,‬שלמה המלך זאגט אונז אין שיר השירים אם לא תדעי‬ ‫זיי‪ ,‬וואס איז געווען זיין חשבון?‬ ‫צוריק‪ ,‬מען זעט צען יאר צוריק‪ ,‬צוואנציג יאר צוריק‪ ,‬ס'פאסט‬ ‫לך היפה בנשים צאי לך בעקבי הצאן‪ ,‬גיי אויף די אלטע‬ ‫אפשר נישט צו זאגן דא‪ ,‬מען דארף ארויסנעמען די‬ ‫אויסגעטראטענע וועג‪ ,‬ווען א מענטש האט א ספק וואס‬ ‫מ׳דארף האבן התבוננות אויף יעדע זאך‪ ,‬און‬ ‫בילדער ווי אזוי קינדער האבן אויסגעזען צען צוואנציג‬ ‫ער זאל טון‪ ,‬קוק ווי אזוי דיין טאטע האט געטון‪ ,‬קוק ווי‬ ‫טראכטן מאובי תחכמנו‬ ‫יאר צוריק‪ ,‬ס'איז שווער אפילו צו רעדן דערפון היינטיגע‬ ‫אזוי דיין זיידע האט געטון‪ ,‬קוק ווי אזוי אונזער הייליגע‬ ‫צייטן אבער ההכרח לא יגונה ולא ישובח‪ ,‬פון יעדע פרט‬ ‫רבי האט אונז אויסגעלערנט‪ ,‬ער האט יעדע זאך גערעדט‪,‬‬ ‫די תירוץ איז אז טאקע ער האט נישט געהאט קיין שום‬ ‫ופרט דארף מען אזויפיל מאל אויסשמועסן‪ ,‬אנגעפאנגען ביי‬ ‫חשבון דערביי‪ ,‬ער איז אריינגעטאנצן דערין אן קיין שום‬ ‫די אויסגעשניטענע האלז פון די העמדער‪ ,‬מען ענדיגט מיט‬ ‫ער האט יעדע זאך אפגעשריבן‪.‬‬ ‫התבוננות‪ ,‬ער האט נישט געטראכט פאר דעם‪ ,‬ער האט‬ ‫די אויסגעשניטענע האלדז פון די העמדער הייבט זיך אן‬ ‫געוואלט מלחמה האלטן מיט די אידן און איז אריין אין‬ ‫מיט די קלעבעדיגע‪ ,‬מען רופט עס אן‪ ,‬ס'איז כמעט דומה‬ ‫בגדים ביי יונגלעך און מיידלעך‪ ,‬מ׳דארף התבוננות‬ ‫צו א אונטערהעמד ווי צו א העמד‪ ,‬מען ענדיגט מיט דעם‪,‬‬ ‫און טראכטן וואס מ׳טוט אן פאר די קינדער‬ ‫מלחמה‪ ,‬ער האט פשוט נישט געטראכט דערפון‪.‬‬ ‫הייבט מען אן מיט די הויזענעס‪ ,‬מען ענדיגט צו רעדן פון די‬ ‫געפאסטע הויזענעס הייבט זיך אן מיט די קאנטראסט פון די‬ ‫לאמיר אנכאפן איין ביישפיל‪ ,‬די בגדים ווי אזוי מען טוט‬ ‫אונזער הייליגע רבי'ס האבן אונז אויסגעלערנט מאויבי‬ ‫קאלירן‪ ,‬אזא מין קאליר מיט אזא קאליר‪ ,‬מען ענדיגט מיט‬ ‫אן די יונגלעך‪ ,‬מיידלעך‪ ,‬יעדן איינעם‪ ,‬דאס איז א זאך‬ ‫תחכמני‪ ,‬ווי אזוי אונזער פיינט פירט זיך אויף דארף‬ ‫די הויזן הייבט זיך אן מיט די שטרימפ מיט די שיך‪ ,‬יעדע‬ ‫וואס מען האלט אין איין רעדן די לעצטע שטיק צייט‪,‬‬ ‫מיר אונז גיין פונקט פארקערט; א ערליכער איד‪ ,‬יעדע‬ ‫זעקס חדשים טוישט זיך נאכאמאל‪ ,‬זומערדיגע קאליר'ס מיט‬ ‫מען פלעגט אמאל נישט דארפן רעדן פון דעם‪ ,‬אבער‬ ‫זאך וואס ער טוט דארף גיין מיט א התבוננות און‬ ‫ס'איז אזעלכע דברים פשוטים‪ ,‬די משנה זאגט העולם הזה‬ ‫אריינטראכטן פאר דעם‪ ,‬וואס ער האט צו טון‪ ,‬ווי אזוי מען‬ ‫ווינטערדיגע קאלירס‪ ,‬מען ווערט נישט פארטיג‪.‬‬ ‫דומה לפרוזדור התקן עצמך לפרוזדור כדי שתכנס לטרקלין‪,‬‬ ‫מען קען אפשר זאגן בדרך פשטות אוודאי התקן עצמך‬ ‫דארף צוגיין צו יעדע זאך‪.‬‬ ‫ווען מ׳איז זיך מתבונן וועט מען פארשטיין‬ ‫לפרוזדור כדי שתכנס לטרקלין‪ ,‬מען רעדט פון עולם הבא‪,‬‬ ‫אז א עלטערע קינד ווען מ׳פיצט אים אויס‬ ‫עין לא ראתה אלקים זולתך‪ ,‬מען קען זיך נישט פארשטעלן‬ ‫מען זעט אין די וואכעדיגע סדרה הייבט זיך אן די שירה‬ ‫די געוואלדיגע שכר וואס א מענטש האט אויף יענע וועלט‬ ‫אז ישיר משה ובני ישראל את השירה הזאת‪ ,‬זאגט רש\"י‪,‬‬ ‫מאכט עס אים חרוב‬ ‫ווען מען גרייט זיך צו אויף די וועלט ווי ס'דארף צו זיין‪ ,‬אבער‬ ‫פארוואס שטייט די לשון ישיר א לשון עתיד‪ ,‬ישיר מיינט עלה‬ ‫אפילו אויף די וועלט‪ ,‬דער אייבערשטער שענקט פאר א איד‬ ‫בלבו שישיר‪ .‬פרעגט די הייליגע ישמח משה‪ ,‬פארוואס טאקע‬ ‫ווייטער די זעלבע זאך‪ ,‬ווען מען לייגט אריין אביסל‬ ‫א קינד ער זאל קענען מחנך זיין דעם קינד ווי לאנג ער איז‬ ‫שטייט א לשון פון ישיר פון עלה בלבו שישיר‪ ,‬ס'וואלט‬ ‫התבוננות‪ ,‬מען טראכט פאר דעם‪ ,‬וואס איז מיין ציל דא;‬ ‫ביי אים אין שטוב‪ ,‬לויט וויפיל כוחות התבוננות ער לייגט‬ ‫געדארפט טאקע שטיין אז שר משה‪ ,‬א לשון עבר‪ ,‬אוודאי‬ ‫איך וויל אויפשטעלן ערליכע אידישע קינדער‪ ,‬א קינד האט‬ ‫אריין אין די פאר יאר וואס די קינד איז ביי אים אין שטוב‬ ‫אז ער האט געוואלט זינגען האט ער געזינגען‪ ,‬אז ער האט‬ ‫אלס געוויסט‪ ,‬זיין איינציגסטע ציל‪ ,‬זיין איינציגסטע זאך‬ ‫געזינגען האט ער געוואלט זינגען‪ ,‬פארוואס טאקע שטייט‬ ‫אזא לשון פון עלה בלבו שישיר‪.‬‬ ‫זאגט די הייליגע ישמח משה אז ביי שירה איז די עיקר‪,‬‬ ‫ווען איינער באקומט פון איינעם א מורא'דיגע טובה‪ ,‬און‬ ‫ער זאגט אים עפעס א ש'כח‪ ,‬ער ליינט פאר פון א צעטל‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪58‬‬

‫ווארט זעט מען דאך דאס‪ ,‬אונז האמיר נישט קיין שייכות מיט‬ ‫התבוננות בזמן שמחה עס זאל זיין ברוח‬ ‫וואס זיין טאטע און מאמע האבן געוואלט‪ ,‬איך וויל מיין‬ ‫די גויאישע גאס‪ ,‬אונז זעמיר אידישע קינדער‪ ,‬אונז זעמיר‬ ‫ישראל סבא‬ ‫קינד זאל אויסוואקסן א ערליכע איד‪ ,‬איך וויל ער זאל מיך‬ ‫קינדער פון אונזערע פריערדיגע אבות‪ ,‬און אונז דארף מיר‬ ‫ברענגען נחת אויף דער עלטער‪ ,‬נישט זיין גאנצע קאפ און‬ ‫גיין אנגעטון אזוי ווי זיי האבן געוואלט‪ ,‬צי ביי די יונגלעך‬ ‫יעדע זאך וואס מען טוט‪ ,‬ווי אזוי האט מען זיך אמאל‬ ‫מוח פון די עלטערן איז געווען ווי אזוי די קינדער זאלן‬ ‫און ביי די מיידלעך‪ ,‬און ביי יעדע זאך ווי אזוי מען האט זיך‬ ‫געגרייט צו א שמחה‪ ,‬א בר מצוה‪ ,‬א חתונה‪ ,‬אלעס איז‬ ‫אויסזען‪ ,‬ווי אזוי אויסצוקליידן די קינדער‪ .‬די טעות קומט‪ ,‬ווי‬ ‫צוגעגאנגען מיט תפילות‪ ,‬ס'איז ב\"ה היינט אויך אזוי‪ ,‬אבער‬ ‫לאנג א קינד איז קליין‪ ,‬ער איז צוויי יאר‪ ,‬ער איז דריי יאר‪,‬‬ ‫אמאל געטון אזוי טוט מען ווייטער‪.‬‬ ‫ווי אזוי קינדער זאלן זען‪ ,‬נישט‪ ,‬די מוסד הייסט נעבעך‪ ,‬מען‬ ‫פרובירט מען אביסל צו פיצן‪ ,‬מען פארגעסט אז דאס דארף‬ ‫דארף איינהאלטן די תקנות‪ ,‬און מען רופט איינמאל און א‬ ‫זיך אמאל אפשטעלן‪ ,‬א פיר פינף יעריג קינד איז שוין גענוג‬ ‫איך וועל מסיים זיין מיט א ווערטל‪ ,‬ס'הערט זיך זייער‬ ‫צווייטע מאל‪ ,‬די מנהלים אנשטאט מען זאל עוסק זיין אין‬ ‫גרויס אז ס'מוז נישט מעטשן פון קאפ ביז פיס זיין גאנצע‬ ‫גרינג‪ ,‬ס'קומט אסאך מאל אן זייער שווער‪ .‬די וועלט זאגט‬ ‫עשה טוב‪ ,‬מען זאל קענען מער עוסק זיין יעדער איינער‬ ‫א ווערטל אז ס'איז געווען אמאל א איד וואס האט געהאט‬ ‫מיט זיין מסכתא מסכת בבא מציעא‪ ,‬מסכת קידושין‪,‬‬ ‫אנגעטועכטס‪.‬‬ ‫אסאך געלט און אויף דער עלטער האט ער געזען ער לאזט‬ ‫מסכת סוכה‪ ,‬דארף מען זיין פארנומען מיט רופן טאטעס‬ ‫איבער אסאך געלט‪ ,‬האט ער גערופן זיינע צוויי קינדער און‬ ‫און רופן מאמעס‪ ,‬מען טענה'ט זיך ארום‪ ,‬מען האט שוין‬ ‫נישט קיין וואונדער‪ ,‬לעצטנס האט א טאטע געזאגט‬ ‫ער האט געזאגט‪ ,‬איך האב אסאך געלט‪ ,‬איך וועל צוטיילן‬ ‫ענדליך אויסגעפייט איין זאך‪ ,‬הייבט זיך אן א צווייטע זאך‪,‬‬ ‫אז ער ווייסט נישט וואס צו טון‪ ,‬זיין בחור איז נאך די‬ ‫דא מיין פארמעגן אין צוויי‪ ,‬ער האט געהאט א גרויסן שטח‪,‬‬ ‫א דריטע זאך‪ ,‬א פערטע זאך‪ ,‬מיט דעם מיט יענץ‪ .‬מען‬ ‫מקוה אהיימגעגאנגען צו מאכן די פיאות מיט דיּפרי‪-‬דו‬ ‫האלב איז פאר דיר און האלב איז פאר דיר‪ ,‬יעדער איינער‬ ‫נוצט אביסל התבוננות‪ ,‬מען נוצט אביסל די שכל‪ ,‬דער‬ ‫און לכבוד דעם האט ער פארשפעטיגט די באס; פארוואס‬ ‫קען בויען וואס ער וויל אבער מיט איין תנאי‪ ,‬מען דארף עס‬ ‫עלה בלבו שישיר וואס אונז האמיר געזען ביי משה רבינו‪ ,‬ביי‬ ‫זאל ער עס נישט טון‪.. ,‬מען איז מחנך א קינד ביז ער זאל‬ ‫בויען מיט די צוויי הענט‪ ,‬מען דארף עס אליינס אויפבויען‪.‬‬ ‫די אידן ביי אז ישיר משה ובני ישראל דאס באגלייט אונז‬ ‫אליינס אויסוואקסן; אז מען לייגט אריין די גאנצע קאפ‬ ‫און מוח און ער הערט דאס פון זיין טאטע און מאמע‪,‬‬ ‫איז געווען איינער ער האט געטראכט‪ ,‬ס'איז געווען‬ ‫מיט'ן אייבערשטנס הילף אויף יעדע טריט און שריט‪.‬‬ ‫'איך וויל זאלסט אויסוואקסן א ערליכער איד‪ ,‬איך וויל‬ ‫אזוי פונקט צווישן פסח און שבועות‪ ,‬ס'איז געווען גאנץ‬ ‫זאלסט אויסוואקסן דו זאלסט זיין פון די בנים למקום‪ ,‬לה'‬ ‫א שיינע וועטער אינדרויסן‪ ,‬ער האט געטראכט‪ ,‬איך וועל‬ ‫מען פארציילט א מעשה אז דער רבי איז אמאל אין די‬ ‫ולתורתו‪ ,‬וועט ער דאס וועלן‪ ,‬און אויב זעט ער אז די קאפ‬ ‫שטיין און בויען א הויז יעצט מיט מיינע צוויי הענט‪ ,‬ווען‬ ‫ערשטע יארן‪ ,‬אריינגעקומען אין תלמוד תורה און געזען ווי‬ ‫און מוח ליגט אין אנדערע זאכן צילט ער אנצוקומען צו די‬ ‫וועל איך אנקומען‪ ,‬איך וועל אין ערגעץ נישט אנקומען‪ ,‬ער‬ ‫אלע קינדער האבן אנגעטון שווארצע קאפלעך‪ ,‬האט זיך דער‬ ‫האט באשטעלט עפעס א קליינע פראוויזארישע טענט‪ ,‬דאס‬ ‫רבי אנגערופן‪ :‬אינטערסאנט איך האב נאך קיינמאל נישט‬ ‫פארקערטע חלילה‪.‬‬ ‫האט ער אליינס אויפגעבויט‪ ,‬ס'האט אים גענומען אפאר‬ ‫גערעדט פון דעם אז מען זאל קומען מיט שווארצע‬ ‫שעה אויפצובויען און ס'איז געווען א מחיה און ס'איז געווען‬ ‫קאפלעך אבער איך האב הנאה אז דער עולם פארשטייט‪,‬‬ ‫איך האב אמאל געהערט פון הגה\"צ דער מאנסי רב‬ ‫דער ציבור וואס שיקט דא די קינדער פארשטייט אז‬ ‫שליט\"א‪ ,‬האט ער געזאגט אז ס'איז געווען אמאל ביי זיין‬ ‫לופטיג אינדרויסן‪.‬‬ ‫ס'קומט‪ ,‬אז זיי פארשטייען ווי אזוי מען דארף גיין‬ ‫זיידע‪ ,‬דער קדושת ציון ר' בנציון באבוב'ער זצ\"ל‪ ,‬איז געווען‬ ‫אמאל א בחור וואס א גאנצע דאווענען האט ער זיך געדרייט‬ ‫דער אנדערער ברודער זיינער איז געווען אביסל קלוגער‬ ‫אנגעטון‪.‬‬ ‫די פיאות‪ ,‬ער איז געווען פארנומען א גאנצן דאווענען מיט‬ ‫פון אים און ער האט זיך אראפגעזעצט‪ ,‬די טאטע האט דאך‬ ‫זיך דרייען די פיאות‪ ,‬ס'האט אים זייער וויי געטון‪ ,‬ער האט‬ ‫געזאגט ער גייט באצאלן אלעס‪ ,‬אבער ער דארף עס פשוט‬ ‫נישט אלעס דארף מען זאגן‪ ,‬מ׳דארף‬ ‫זיך נישט אויפגעהערט צו דרייען און זיין פארנומען דערמיט‪,‬‬ ‫בויען מיט צוויי הענט‪ ,‬פיין‪ ,‬אבער ער גייט אלעס באצאלן‪,‬‬ ‫פרובירן אליינס פארשטיין‬ ‫האט ער אים צוגערופן נאכ'ן דאווענען; יעדן טאג פלעגט מען‬ ‫ער האט אפגעשריבן א גאנצע ליסטע פון עטליכע הונדערט‬ ‫אנגרייטן פאר'ן באבובער רב נאכ'ן דאווענען א גלעזל קאווע‪.‬‬ ‫זאכן‪ ,‬באשטעלט טרעקטער'ס מיט טרעילער'ס‪ ,‬צעמענט‬ ‫ס'איז דא זאכן וואס מען דארף נישט רעדן‪ ,‬מען דארף‬ ‫טראקס‪ ,‬אויפבויען א מעכטיגער בנין עדי עד וואס וועט זיך‬ ‫נישט אויסשמועסן און מען דארף נישט זאגן‪ ,‬א איד וואס‬ ‫האט ער געזאגט פאר דעם בחור‪\" :‬דו זעסט דעם גלעזל‬ ‫פאררופט זיך פון די תלמידים וחסידים‪ ,‬און אונז אלע פאררוף‬ ‫קאווע‪ ,‬וואס זאגט די גלעזל קאווע?\"‬ ‫האלטן אויף אייביג‪.‬‬ ‫מיר זיך תלמידים און חסידים פון הייליגן רבי'ן זי\"ע‪ ,‬דארף‬ ‫אליינס פארשטיין ווי אזוי אנצוטון זיינע קינדער‪ ,‬ווי אזוי‬ ‫דער בחור האט נישט געכאפט וואס ער מיינט צו פרעגן‪,‬‬ ‫דער ברודער וואס האט געהאט א פיינעם לופטיגן טענט‬ ‫אנצוקליידן זיינע קינדער‪ ,‬וואס זיינע קינדער זאלן הערן פון‬ ‫זאגט ער‪\" :‬די גלעזל קאווע רעדט ווערטער‪ ,‬די גלעזל קאווע‬ ‫איז געשטאנען און ער האט געזען אין די זייט ווי אזוי זיין‬ ‫זאגט‪ ,‬טרינק מיר אויס‪ ,\" ,‬זאגט ער‪\" :‬א בחור וואס ער איז‬ ‫ברודער שטייט‪ ,‬ס'קומט אן די הייסע זומער טעג‪ ,‬אייר‪ ,‬סיון‪,‬‬ ‫אים‪.‬‬ ‫פארנומען א גאנצן דאווענען מיט די פיאות צי ס'איז גענוג‬ ‫תמוז‪ ,‬ס'בראט די זון‪ ,‬און דער ברודער שטייט און שוויצט‬ ‫שיין און איינמאל מאכן און א צווייטע מאל מאכן און א‬ ‫און ער ארבעט ביטער שווער‪ ,‬ער האט זיך געקוילערט פאר‬ ‫ס'איז דא א טייטש די וואך פון הייליגן יטב לב‪ ,‬מען‬ ‫דריטע מאל מאכן שרייט ארויס פון זיך‪ ,‬ער רעדט ווערטער‪,‬‬ ‫געלעכטער‪ ,‬ס'האט נישט גענומען לאנג‪ ,‬ס'איז אנגעקומען‬ ‫זאגט ביי די שירה וירא ישראל את היד הגדולה אשר עשה‬ ‫די ווינטער‪ ,‬ס'איז אנגעקומען א רוח שאינו מצויה‪ ,‬ס'האט‬ ‫ה' במצרים ויראו העם את ה'‪ ,‬פירט אויס די פסוק ויאמינו‬ ‫'איך וויל זיין שיין‪ ,‬איך וויל געפעלן פאר מענטשן'\"‪.‬‬ ‫אוועקגעבלאזן דעם גאנצן טענט מיט די גאנצע זאך און‬ ‫בה' ובמשה עבדו‪ ,‬פרעגט ער אויב איז געווען וירא ישראל‬ ‫ער איז געבליבן בעירום ובחוסר כל‪ ,‬און דער ברודער האט‬ ‫את היד הגדולה אז די אידן האבן ממש שוין געזען וואס דער‬ ‫די ערשטע קרבנות וואס פאלן זענען די קינדער וואס‬ ‫אייבערשטער האט געטון‪ ,‬וואס האט נאך אויסגעפעלט די‬ ‫זענען אנגעטון מיט א אומאיידלקייט‬ ‫געהאט א הויז וואס איז געשטאנען א בנין עדי עד‪.‬‬ ‫ויאמינו בה' ובמשה עבדו? גלייבן מיינט א זאך וואס מען זעט‬ ‫כהיום‪ ,‬א יונגל וואס ער איז אנגעטון אויף א אופן‬ ‫ס'איז נישט גרינג‪ ,‬ס'קאסט כוחות‪ ,‬אבער ס׳איז‬ ‫נישט‪ ,‬א זאך וואס מען זעט זעט מען דאך?‬ ‫ווערד פאר די נחת וואס מען זעט אויף די וועלט און‬ ‫וואס ער איז ציעדיג‪ ,‬ער איז פאסנדיג‪ ,‬און ער שרייט פון‬ ‫זאגט ער‪ ,‬דאס איז געווען די געוואלדיגע גרויסע גדלות‪,‬‬ ‫אויף יענע וועלט‬ ‫אפילו ס'איז געווען וירא ישראל‪ ,‬אפילו די אידן האבן טאקע‬ ‫זיך ווערטער‪ ,‬ער שרייט פאר אלע אומגעוואונטשענע‬ ‫ממש געזען אבער נאך אלס האבן זיי געהאט די געוואלדיגע‬ ‫מען דארף עס נישט מסביר זיין‪ ,‬מען דארף נישט מאריך‬ ‫גרויסע מדריגה פון אמונה אז ס'איז געווען ויאמינו בה'‬ ‫עלעמענטן‪ ,‬ער לאדנט איין דעם עולם צו זיך‪ ,‬מען הערט‬ ‫זיין‪ ,‬ס'איז דברים פשוטים‪ ,‬ס'קאסט כוחות‪ ,‬ס'קאסט באמת‬ ‫ובמשה עבדו‪ ,‬ס'איז געווען דעמאלטס ס'איז אראפגעקומען‬ ‫כוחות אריינצולייגן אין חינוך הבנים והבנות‪ ,‬ס'קאסט כוחות‬ ‫אזא מין התעוררות אזא מין השפעה פון אמונה אז ס'איז‬ ‫עס היינט פון די גרעסטע מנהלים‪ ,‬פון די גרעסטע מחנכים‪,‬‬ ‫זיך מתבונן צו זיין צו יעדע זאך און ס'קאסט כוחות נאכצוגיין‬ ‫די וועגן פון די פריערדיגע‪ ,‬ס'איז נישט גרינג‪ ,‬ס'איז נישט‬ ‫געווען ויאמינו בה' אפילו ס'איז געווען וירא ישראל‪.‬‬ ‫די ערשטע קרבנות וואס פאלן זענען די קינדער וואס‬ ‫אזוי פשוט‪ ,‬אבער די נחת וואס מען זעט שפעטער‪ ,‬מען האט‬ ‫אויפגעשטעלט א קינד וואס ברענגט אים נחת‪ ,‬אזוי ווי אונז‬ ‫ס'איז אמת‪ ,‬אונזערע טאטעס און אונזערע זיידעס האבן‬ ‫‪ ,‬אזוי ווי אונז האמיר‬ ‫זענען אנגעטון מיט א‬ ‫האמיר פריער געשמועסט אז מען קען זיך שטאלצירן מיט די‬ ‫געהאט א הייליגן אור‪ ,‬מען האט געהערט שובבי\"ם תורות‬ ‫פונעם רבי'ן ז\"ל‪ ,‬מען האט געהאט כל נדרי דרשות‪ ,‬מען‬ ‫פריער געשמועסט פון חסרון התבוננות וואס מען טראכט‬ ‫קינדער אויף די וועלט און אויף יענע וועלט‪.‬‬ ‫האט געהאלטן אין איין הערן פון דעם אז מען זאל זיין‬ ‫אפגעטיילט פונעם גוי‪ ,‬אפגעטיילט פונעם גאס‪ .‬ווען מען איז‬ ‫נישט פאר דעם‪ ,‬יא‪ ,‬ווייל מען האט א ספק‪ ,‬מען דארף אייביג‬ ‫זאל דער אייבערשטער העלפן אזוי ווי מען איז מתפלל‬ ‫אריינגעגאנגען אין בית מדרש האט זיך פון דעם געקאכט‪,‬‬ ‫יעדן טאג ביים דאווענען‪ ,‬ווי אזוי מען זאגט דארטן ביי‬ ‫אונז זעמיר קינדער‪ ,‬און אפילו מען איז אין אמעריקע‪ ,‬דאס‬ ‫טראכטן‪ ,‬צי א אינטש ברייט‪ ,‬צי צוויי אינטש ברייטער‪ ,‬דריי‬ ‫ובא לציון‪ ,‬ס'זאל זיין והבדילנו מן התועים‪ ,‬מען וועט זיין‬ ‫האט דער רבי גערעדט דא פאר אונז‪ ,‬אונז זעמיר אפגעטיילט‬ ‫אפגעטיילט פונעם גוי‪ ,‬וועט טאקע זיין למען לא ניגע לריק‬ ‫פון די גאס‪ ,‬זיי האבן געזען דעם צדיק אמת‪ ,‬אונז זעמיר נישט‬ ‫אינטש ברייטער‪ ,‬מען דארף נישט שטיין און מעסטן‪ ,‬האסט‬ ‫ולא נלד לבהלה‪ ,‬מען זאל טאקע האבן קינדער וואס זאלן‬ ‫זוכה צו דעם וירא ישראל אבער ויאמינו בה' קען מיר אונז‬ ‫אונז ברענגען אסאך אידיש נחת‪ ,‬און אונז זאל מיר טאקע‬ ‫האבן‪ ,‬ויאמינו בה' ובמשה עבדו‪ ,‬אונז גלייב מיר דאך אז דער‬ ‫א ספק דערויף דערמאן דיך; פאר צען יאר צוריק איז מען‬ ‫זוכה זיין צו ונזכה ונחיה ונראה ונירש טובה וברכה לשני ימות‬ ‫הייליגער רבי איז געווען דער וואס האט אונז אוועקגעשטעלט‬ ‫דא די גאנצע אידישקייט‪ ,‬ער האט איבערגעלאזט אלע זיינע‬ ‫אזוי געגאנגען? פאר צוואנציג יאר צוריק איז מען אזוי‬ ‫המשיח ולחיי העולם הבא‪ ,‬בביאת משיח צדקינו בב\"א‪.‬‬ ‫תורות און אלע זיינע דרשות‪ ,‬אז מען קוקט אריין‪ ,‬יעדע‬ ‫געגאנגען? טאמער דו האסט ווייטער א ספק דערין‬ ‫דעמאלטס איז די תירוץ אז ניין‪ ,‬איז עס נישט גוט‪ ,‬מען‬ ‫וועט עס לייגן אין די זייט‪ ,‬אונזערע זיידעס און אונזערע‬ ‫טאטעס האבן אונז נאך אזוי ליב געהאט ווי אונז האמיר ליב‬ ‫אונזערע קינדער‪ ,‬זיי האבן אויך געוויסט וואס ס'איז אונזער‬ ‫טובה‪ ,‬און אז זיי האבן אזוי פארשטאנען‪ ,‬צאי לך בעקבי‬ ‫הצאן‪ ,‬אלקי אבי וארוממנהו‪ ,‬אונז זעמיר נישט היינט געבוירן‬ ‫געווארן‪ ,‬אלעס האט זיך אנגעפאנגען אמאל‪ ,‬ס'איז אלעס‬ ‫זאכן וואס איז שוין אמאל געווען‪.‬‬ ‫‪59 Friday January 28, '22‬‬

‫סעריע אפהאנדלונגען און אויפקלערונגען איבער די טעכנאלאגישע נסיונות פון אונזער דורליכטיגע דורות‬ ‫‪3‬‬ ‫עס זענען אריינגעקומען פילע מעסעדזשעס פון פראגן בנוגע טעקסט‪ ,‬מיר האבן שוין אנגעהויבן פארענטפערן פארגאנגענע וואך‪.‬‬ ‫ווער רעדט נאך פון די טעלעפאנען וואס‬ ‫פראגע‪:‬‬ ‫האבן נאך יא די אויבנדערמאנטע אפציעס‬ ‫פון קענען זעהן ווידיא אדער מעסעדזש פלאס‬ ‫איך האב נישט קיין ספק אז ווען מען שטעלט ארויס א תקנה אדער גדר איז עס פאר אונז א געוואלדיגע טובה‪ ,‬מיר שפירן א הכרת הטוב‬ ‫און גרופס????!!! דאס איז מיט די זאך ממש‬ ‫און דאנקען דעם רבוש\"ע אז מיר האבן די חשוב'ע רבנים און דיינים שליט\"א וואס קענען אונז איבערגעבן דעם דעת תורה‪ ,‬ווי אויך זענען מיר‬ ‫ענליך צום סמארטפאון מיט אלע סכנות‪.‬‬ ‫דאנקבאר פאר די עוסקי ציבור וועלכע האבן ‪ -‬פארשטייט זיך ‪ -‬א קלארערע בילד פונעם מצב ווי א יחידות'דיגע מענטש‪ ,‬און זיי זענען זיך מטריח‬ ‫די סטאטיסטיקס ווייזן אז יעדע מעסעדזש‪,‬‬ ‫פאר אונזערטוועגן‪ .‬זיי טוען זיך צאמנעמען אוועקגעבנדיג אייגענע צייט‪ ,‬כח‪ ,‬און מח צו איבערטראכטן וואס זיי קענען אונז עלטערן ארויסהעלפן‬ ‫ווידיא‪ ,‬טעלעוויזשן קליפס א‪.‬א‪.‬וו‪ .‬וואס עס איז‬ ‫דעליווערט געווארן אין די סמארטפאון וועלט‪,‬‬ ‫מיר זאלן יא וויסן פון וואס צו זיין אפגעהיטן בסייעתא דשמיא די מערסטע וואס שייך‪ ,‬און שטעלן אונז פאר די תקנות‪.‬‬ ‫איז ביז ‪ 30‬מינוט דא ביי די געוויסע גרופס פון‬ ‫דעריבער ווילן מיר וויסן וועגן טעקסט‪ ,‬וואס איז די פראבלעם דערמיט‪ ,‬איבערהויפט נאכדעם וואס מען האט קלארגעשטעלט אין די תקנות‬ ‫טעקסט!‬ ‫אז א קינד מעג זיך נישט באנוצן מיט א טעקסט פאון?‬ ‫וויפיל ‪ ,quotes‬פיקשער מעיל‪ ,‬גרופ‬ ‫יישר כח פון פאראויס‬ ‫מעסעדזשעס פון ניבול פה השם ישמרינו‬ ‫ווערן געליפערט! ווערטער וואס דו וואלסט‬ ‫אומצאליגע שעות אויף שעות פון זיך טעקסטן‬ ‫ענטפער‪:‬‬ ‫זיך נישט געקומען אויפ'ן מויל צו ברענגן‬ ‫אהין און צוריק‪.‬‬ ‫אדער הערן מיטן אויער‪ ,‬דערוואגט מען זיך צו‬ ‫איןקורצןפוןפריער‪:‬‬ ‫\"באקומען\"‪ ...‬און \"ווייטער שיקן‪ \"...‬צו באקומען‬ ‫‪ .3‬וואס יא וואס נישט‬ ‫מיר האבן אויסגעשמועסט פארגאנגענע וואך די ‪ 2‬נקודות‪:‬‬ ‫מעסעדזשעס וואס מען וואלט אין לעבן נישט‬ ‫די שעות פון טעקסן אהין און צוריק‪ :‬פון‬ ‫ארויפגעברענגט אויפן ליפן‪ ,‬פאלט מען דורך‬ ‫‪ )1‬ווער עס שיקט די טעקסט‪.‬‬ ‫וואס באשטייט עס?‬ ‫ די אינסטינקטיווע דראנג אז מען זאל ענטפערן אפילו ווען מען וואלט זיך צוריקגעהאלטן ווען‬ ‫טעקסט ליידער אונטער‪...‬‬ ‫איר ווייסט וואספארא פיקטשערס פון ניבול‬ ‫‪ )4‬אינהאלט פון טעקסט‪:‬‬ ‫עס וואלט געווען דורכ'ן טעלעפאן‪.‬‬ ‫פה רח\"ל דרייען זיך ארום ביי די מעסעדזש‬ ‫ די צווייפלהאפטיגקייט פון וואס מען ענטפערט יענעם ‪ ,‬עס פעלט די איידעלע (דיסטענס)‬ ‫פלאס גרופס??? הייליגער באשעפער‪ ,‬עס‬ ‫ •‪Jokes‬‬ ‫שטעלט זיך אויף די האר פון קאפ ווען מען‬ ‫אנגעהויבן מיט פשוט'ע דזשאוקס אויף‬ ‫צוריקגעהאלטנקייט‪ ,‬ווייל עס שפירט זיך דאך נישט ווי מען רעדט פערזענליך‪.‬‬ ‫זאל דורכקוקן אזא סקרין‪ ,‬וואס עס האט‬ ‫דזשאוקס‪ ...‬וואס דער יונגערמאן‪/‬ווייבל ווערט‬ ‫ מען גייט אריין אין קאמיוניקאציע‪ ,‬וואס גייט אמאל אוועק פון גרעניצן (‪ )Limits‬ווייל מען‬ ‫א מעקעניזם פון דזשאוקס‪ ...‬נישטא מער קיין‬ ‫באקומען‪/‬געשיקט אין איין שעה!‬ ‫ערנסטע מינוט‪ ,‬יעדע סצענע‪ ,‬יעדע מענטש‪,‬‬ ‫פילט זיך זיכערער אז מען וועט שוין אויפהערן ווען עס וועט זיין נישט גוט‪.‬‬ ‫יעדע געדאנק‪ ,‬ווארט וואס מען הערט‪ ,‬זאך‬ ‫‪ )2‬די כוונה פון טעכנאלאגיע‪ :‬צו קאנטראלירן דעם באנוצער‪ .‬אנשטאט 'איך' זאל זיין אין‬ ‫‪ )5‬אויספיר אויף למעשה‪:‬‬ ‫וואס מען זעהט‪ ...‬לויפט די קאפ גלייך ווי‬ ‫קאנטראל פון 'וואס' איך וויל טוהן‪' ,‬ווען' און 'ווי אזוי'‪ ...‬וואס עס איז יעצט וויכטיג‪ ,‬וואס‪/‬וועם מען‬ ‫אזוי עס קען פארוואנדלט ווערן אין \"עפעס א‬ ‫זאל יעצט לאזן ווארטן‪ ,‬קאנטראלירן זיי מיינע פריארעטיס אין לעבן‪ ...‬מאכן זיי מיר פארן אין‬ ‫פאר זיך‪ :‬שפירט איר אז עס איז אייך נויטיג?‬ ‫גוטס\" צו שיקן‪ ...‬מען שיקט און מען באקומט‪...‬‬ ‫איר מוזט עס אויפריכטיג שטארק האבן? און‬ ‫זייער סדר‪ ...‬און זיך אראפבינדן דערצו‪.‬‬ ‫איר ווייסט אז בעזרת השי\"ת גייט איר האבן‬ ‫ ליצנות‪ ,‬לשון הרע‪ ,‬ניבול פה‪ ...‬רח\"ל!‬ ‫א באלאנס און זיך מאכן גענוג גדרים זיך‬ ‫די פשוטע יסודות פון לשון הרע און רכילות‬ ‫די טרערן וואס זענען שוין פארגאסן געווארן‬ ‫אוןיעצט ליינטווייטער‪.‬‬ ‫אפצוהאלטן פון די אלע פראבלעמען‪ ,‬קענט‬ ‫וואס מען טאר נישט רעדן‪ ...‬מעסעדזשעס‬ ‫אויף די וואס זענען פארכאפט געווארן נאכן‬ ‫איר עס ערנסט דן זיין‪ ,‬אויסשמועסן‪ ,‬און‬ ‫וואס מען קען רואיג קעטעגאריזירן אלס‬ ‫ענטפערן דעם ערשטן מעסעדזש‪ ,‬דערציילן‬ ‫‪ )3‬עדיקשאן‬ ‫\"קאלקייט און ליצנות\" וואס עס איז גענוג‬ ‫פון די טראגישע ענדע פון די וואס זענען‬ ‫באשליסן אייער החלטה‪.‬‬ ‫שרעקליך‪ ,‬אז די ערשטע פסוק אין תהלים די‬ ‫צוגעצויגן און אריינגעצויגן געווארן אינעם‬ ‫אן ערנסטע ערוואקסענע באזעסענער‬ ‫פאר קינדער‪ :‬איז זעלבסט פארשטענדליך‬ ‫ערשטע קאפיטל דארף זיך אנהויבן \"ובמושב‬ ‫נעץ פון אומבאקאנטע לאקערערס (ברחניות‬ ‫מענטש קען האבן טעקסט און וועט עס באמת‬ ‫נאכן אנרירן נאר די שפיץ גאפל פון די‬ ‫לצים לא ישב‪ \"...‬מען מאכט חוזק פון יעדע‬ ‫ובגשמיות) ווערנדיג אריינגעשלעפט מיט אן‬ ‫פראבלעם‪ ,‬אז א טעקסט פאון איז אבסאלוט‬ ‫הייליגע זאך‪ ,‬יעדע ערליכע מסורה אמאל‬ ‫אויסטערלישן קראפט אן זיך קענען צאמנעמען‬ ‫טאקע נאר נוצן פאר קורצע וויכטיגע זאכן‪:‬‬ ‫נישט עפעס וואס מען קען איבערגעבן‬ ‫מער אומדירעקט‪ ,‬אמאל אפן‪ ...‬א שטיקל פון‬ ‫כח זיך אפטשעפענען פון דעם‪ ,‬וואלטן זעק פון‬ ‫ נאר שיקן קורצע וויכטיגע יא ‪-‬ניין‬ ‫פאר סיי וועלכע קינד‪ ,‬בחורים‪ ,‬יונגלעך‪ ,‬און‬ ‫די סדרה‪ ,‬פון א הייליגע יום טוב‪ ,‬פון א מנהג‬ ‫פאפיר נישט געקענט אויסטריקענען דעם ים‪...‬‬ ‫וואס איז אייביג געווען א הייליג פאקט פון‬ ‫וואס זאלן מיר זאגן? עס איז נישט קיין ספק אז‬ ‫ענטפערס‪ ,‬טעלעפאן נומבערס‪.‬‬ ‫מיידלעך‪ ,‬קליין אדער גרויס‪.‬‬ ‫מיט א \"טאלק אונלי\" פאון וואלט דאס נישט‬ ‫ זיך טאקע מאכן גדרים‪ :‬צו וועם יא און צו‬ ‫פאר וויפיל צייט‪ :‬אפילו נישט נאר אויף א‬ ‫אונזער לעבן‪...‬‬ ‫וועם נישט‪ ,‬ווען יא און ווען נישט‪ ,‬וואס יא‬ ‫קורצע צייט‪ ,‬נאר צו גיין אין גראסערי א‪.‬ד‪.‬ג‪.‬‬ ‫די הארבקייט פון ניבול פה‪ ,‬וואס עס‬ ‫אויסגעקומען בעזהשי\"ת‪.‬‬ ‫אדער אן איבריגע טעלעפאן וואס דרייט זיך‬ ‫שטייט אלס דעראויף אין גמרא ווען עס‬ ‫‪ .2‬ווען יא און ווען נישט‬ ‫און וואס נישט‬ ‫אינדערהיים וואס די קינדער האבן צוטריט‬ ‫פעלט די בושה און איידלקייט ‪ -‬מען רעדט‬ ‫יונגע מענטשן אין אלגעמיין זענען נישט‬ ‫ זיין אפגעהיטן פון ווידיא‪ ,‬פיקטשער מעיל‪,‬‬ ‫דערצו‪ ,‬דארף זיין א ‪ Talk Only‬טעלעפאן און‬ ‫וואס מען טאר נישט‪ :‬מען מאכט טיפער פאר‬ ‫גענוג שטארק נישט צו ווערן אריינגעשלעפט‬ ‫זיין גענצליך אפגעהאקט פון טעקסט כדי עס‬ ‫אזא מענטש די גיהנם‪ ...‬אפילו עס זאל זיין‬ ‫און קאנטראלירט‪ ,‬נאר ווערן פארבינדן מיט‬ ‫גרופס‪ ,‬א‪.‬א‪.‬וו‪.‬‬ ‫אנגעשריבן א לעבן פון ‪ 70‬יאר גוטס‪ ,‬וווערט‬ ‫אן אויסטערלישן קראפט וואס נעמט אוועק‬ ‫ זיך האלטן דערצו‪ ,‬און בלייבן מיט א‬ ‫צו געבן פאר א קינד‪.‬‬ ‫עס איבערגעדרייט צו א גזירה פארקערט‪ ,‬פאר‬ ‫אונזערע קינדער זענען אונזערע פקדונות‬ ‫קאנטראל‪.‬‬ ‫גלייכגעוויכט‬ ‫גלייך פון אויבערשטן‪ .‬מיר ווילן זיין ערליך‪ ,‬מיר‬ ‫איין ווארט ניבול פה ח\"וו!!‬ ‫אין צייטן ווען עס איז בכלל נישט פאסיג‪,‬‬ ‫דאן וועט דאס אין אלגעמיין נישט זיין קיין‬ ‫ווילן אונזערע קינדער זאלן זיין ערליך‪ ,‬אונזערע‬ ‫וויפיל פון די כאפן זיך סוף פון אזא טאג‪,‬‬ ‫די קאפ דארף זיין אינגאנצן ערגעץ אנדערש‪,‬‬ ‫קינדער ווילן זיין וואויל און ערליך‪ .‬בעזהשי\"ת‬ ‫און קלאפן זיך \"על חטא\"‪ ,‬נישט גלייבנדיג‬ ‫האלט עס אין איין אוועקגעבארגט ווערן \"נאר‬ ‫פראבלעם‪.‬‬ ‫מיטן זיך היטן פון אונטן‪ ,‬וועט מען אונז היטן פון‬ ‫אליינס ווי זיי זענען געווארן געפירט און‬ ‫פאר א מינוט\" צו ‪'focus‬ן אויף וואס איז יעצט‬ ‫אבער! ביי די יונגערע (בחורים‪ ,‬יונגלעך‪,‬‬ ‫אויבן און באגיסן מיט פיל ליכטיגע השפעות פון‬ ‫פארפירט! און וויפיל צייט דאס האט זיי‬ ‫נישט ריכטיג און וויכטיג‪( .‬והמבין יבין‪ ,‬וויפיל‬ ‫מיידלעך‪ ,‬יונגעלייט און יונגע ווייבלעך) איז די‬ ‫הימלישע שמירה ברחניות ובגשמיות און אסאך‬ ‫בא'גנב'עט‪ .‬דאס איז אפילו ביי בעיסיק פאונס‪.‬‬ ‫עס גיבט צו שלום בית און חינוך‪ )...‬מען ווערט‬ ‫צוגעצויגן אן קיין גרעניץ און מען געבט אוועק‬ ‫מציאות אינגאנצן אנדערש!‬ ‫אידישנחת!‬ ‫ זיי וועלן זיך אין פאקט נישט האלטן מיט‬ ‫באגרעניצונג צו קורצע וויכטיגע ענטפערס‪.‬‬ ‫ זיי וועלן זיך נישט האלטן אין א באשטימטע‬ ‫פרעים‪:‬‬ ‫‪ .1‬צו וועם יא און צו וועם נישט‪.‬‬ ‫ווען עס וואלט מעגליך געווען צאמצונעמען‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪60‬‬

‫בס\"ד חשובע מאמעס תחי'‬ ‫דאטממויזעערערדלןי‪:‬מאדייןיטך‬ ‫זגפמורוירנקזלעידןיםמין‬ ‫חיין את הילדי‬ ‫פון‪5,000‬‬ ‫דאלער קעש‬ ‫ות‬‫ם‬ ‫ותחיין‬‫משאיפזחת‬ ‫ליכטיגע‬ ‫דורות‬ ‫באקס‬ ‫גרובער‬ ‫‪15 Prag #402‬‬ ‫האט איר‬ ‫האט איר נישט‬ ‫די אלע וואס זענען געווען א חלק פונעם‬ ‫סיי וועלכע‬ ‫באקומען די‬ ‫געוואלדיגן כח הרבים‪,‬‬ ‫פראגע אדער‬ ‫פאסט?‬ ‫אייער זכות איז גרויס‪,‬‬ ‫קאמענטאר?‬ ‫איר זענט אן אייביגער געווינער‪,‬‬ ‫אינוועסטירנדיג פאר ליכטיגע דורות‬ ‫דורכאויס‪.‬‬ ‫די וואס האבן נאכנישט צוריק געשיקט די‬ ‫אונטערגעשריבענע החלטות‪ ,‬ביטע זען אלעס‬ ‫מסדר צו זיין ווי שנעלער‪ ,‬כדי עס זאל קענען‬ ‫אנקומען פאר די באשטימטע זמן פון‬ ‫\"פורים קטן\"‪.‬‬ ‫‪-#3450340‬מי‪2‬ר ז‪9‬ענ‪4‬ען‪-‬א‪5‬לע‪4‬ד‪8‬א מיט איין ציל‪...‬‬‫את הילדים‬ ‫ביטע רופט אריין און‬ ‫לאזט א מעסעדזש‬ ‫אפצוהיטן אונז און אונזערע‬ ‫מעסעדזש‬ ‫קינדער‪ ,‬טון וואס השי\"ת וויל‪...‬‬ ‫אויף‬ ‫‪61 Friday January 28, '22‬‬

‫‪2‬‬ ‫צדיק גוזר‬ ‫מרן הגאון הקדוש‬ ‫הקדושת יו\"ט זי\"ע‬ ‫אבדק\"ק סיגעט‬ ‫לרגל די יומא דהילולא — דעם קומענדיגן מ ָאנט ָאג פרשת תרומה‪ ,‬כ\"ט שבט‬ ‫צו פארן קיין בוד ַאּפּפעסט‪ ,‬וועט מען פארן‬ ‫טעלטש מודיע זיין אויב די \"פארברעכער\"‬ ‫ער האט עס ָאּפגעשטעלט און געבעטן אים‬ ‫[פ ָארזעצונג פון פריער]‬ ‫קיין ַאהין‪ .‬משה האט באלד געטראפן ַא‬ ‫האבן געשעדיגט די משפחה און וואס זיי‬ ‫מיטצונעמען‪ .‬צו זיין מזל איז דאס געווען‬ ‫וואגן קיין בוד ַאּפּפעסט‪ ,‬ער איז געפארן‬ ‫ַא איד‪ ,‬וועלכער האט זיך געוואונדערט אז‬ ‫משה מ ַאכט פליטה‬ ‫מיט בטחון און אמונה אז דאס איז מן‬ ‫האבן שאדן געטון ביי אים אין שטוב‪.‬‬ ‫ַא מענטש וואס דארף וויכטיג פ ָארן ערגעץ‪,‬‬ ‫אינמיטן די נ ַאכט‬ ‫דער ערל האט אים צוריקגעברענגט די‬ ‫עס איז אים נישט קיין חילוק וואו אבי‬ ‫השמים אזוי צוגעפירט געווארן‪.‬‬ ‫נייעס אז דריי מאסקירטע באנדיטן האבן‬ ‫געפארן‪ .‬משה האט אים געבעטן ער זאל‬ ‫ווי אין ַאן אויגן–בליק איז משה‬ ‫ווען משה איז אנגעקומען קיין‬ ‫זיך איינגעבראכן אין זיין דירה‪ ,‬זיי האבן‬ ‫אים מיטנעמען וואו ער פארט נישט קיין‬ ‫ארויסגעלאפן פון פענסטער‪ ,‬דורכגעלאפן‬ ‫בוד ַאּפּפעסט האט ער זיך באלד‬ ‫געזוכט משה'ן אין אלע צימערן‪ָ ,‬אבער זיי‬ ‫חילוק וואו‪\" ,‬לכתחילה וויל איך פארן קיין‬ ‫דעם גארטן אין די שטילעניש פון דער‬ ‫אינטערעסירט אויף דעם עסקן אויף וועמען‬ ‫האבן ב\"ה נישט געטשעּפעט זיין משפחה‪,‬‬ ‫סיגוט אבער אז ער פארט קיין נאסויד זאל‬ ‫נאכט‪ .‬די פיס האבן אים געטראגן ווי אין‬ ‫מען האט אים געזאגט אין נאסויד‪ .‬דער‬ ‫און נישט צוגענומען קיין חפצים‪ .‬זיי האבן‬ ‫די לופטן‪ ,‬ער איז געלאפן ביז צום וואסער‪,‬‬ ‫עסקן האט אים אויסגעהערט און האט אים‬ ‫נאר געוואלט לייגן די הענט אויף משה'ן‬ ‫זיין נאסויד\"‪ ,‬יעצט ברויך מען לויפן‪.‬‬ ‫וואו ער האט אריבערשּפ ַאצירט די בריק‪,‬‬ ‫פ ַארשּפר ָאכן צו טון אלס וואס מעגליך‪ ,‬ער‬ ‫אליין‪ ,‬אבער אזוי ווי זיי האבן אים נישט‬ ‫האט משה געטראכט ביי זיך מען טאר‬ ‫געזוכט ַא וואגן וואס פארט קיין סיגעט‪ .‬ער‬ ‫האט אים געזאגט דאס ער זאל צוריקקומען‬ ‫זיך נישט פארזוימען קיין איין רגע‪ ,‬אזוי‬ ‫איז אנגעקומען צום פרשת דרכים ער האט‬ ‫צו אים ביז עטליכע טעג‪ ,‬ער האפט די זאך‬ ‫געטראפן זענען זיי זיך אוועקגעגאנגען‪.‬‬ ‫וואו עס שטייט ביי הגר ווען דער מלאך‬ ‫אפילו זיך נישט ַאר ָאּפגעשטעלט וו ַארטן‬ ‫משה האט זיך בארואיגט מיט די נייעס‬ ‫האט איר געפרעגט וואו לויפסטו? האט זי‬ ‫אפשר וועט קומען ַא וואגן‪ .‬ער האט זיך‬ ‫וועט ווערן ערלעדיגט‪.‬‬ ‫און אנגעהויבן טראכטן וואס טוט מען‬ ‫געענטפערט‪ ,‬איך אנטלויף פון מיין בעל‬ ‫גלייך ארויסגעלאזט צו פיס אין וועג וואס‬ ‫דא ווייטער‪ .‬זיינע גוטע פריינט האבן‬ ‫הבית‪ .‬איז ממילא נישט קיין גרויסע חילוק‬ ‫פירט אין די ריכטונג קיין סיגעט‪ .‬אזוי האט‬ ‫ַאן איבער ַאשונג אין‬ ‫אים געראטן דאס ער זאל פארן קיין‬ ‫וואו איך לויף דער עיקר פון וואו איך‬ ‫ער זיך שּפ ַאצירט אין די פינסטערניש פון‬ ‫בוד ַאּפּפעסט‬ ‫בוד ַאּפּפעסט‪ ,‬וואו ער זאל זיך ווענדן צו‬ ‫\"אנטלויף\"‪ .‬אזוי האט אויך משה געטראכט‬ ‫די נאכט ביז עס האט אנגעהויבן טאגן‪ .‬ווען‬ ‫ַא אידישן עסקן וועלכער האט פארבינדונג‬ ‫ביי זיך און ער האט באשלאסן דאס מסתמא‬ ‫ער דערזען דעם ערשטן וו ָאגן וואס קומט‬ ‫משה איז פארבליבן אין בוד ַאּפּפעסט‬ ‫מיט די ּפ ָאליציי און ער קען אים בייהילפיג‬ ‫איז מן השמים ער זאל פארן קיין נאסויד‪,‬‬ ‫אין די פארקערטע ריכטונג וואס פארט קיין‬ ‫ביז די זאך וועט ערלעדיגט ווערן‪ .‬ער האט‬ ‫נאסויד‪ ,‬האט ער נישט געטראכט קיין סאך‪,‬‬ ‫זיך פארשאפט ַאן אכסני' וואו ער זאל זיך‬ ‫זיין‪.‬‬ ‫ער איז ארויף אויפ'ן וואגן‪.‬‬ ‫אויפהאלטן די עטליכע טעג‪ .‬דעם אנדערן‬ ‫משה איז נאך קיינמאל נישט געווען אין‬ ‫ווען משה איז אנגעקומען קיין נאסויד‪,‬‬ ‫בוד ַאּפּפעסט‪ ,‬אויך יעצט האט ער לכתחילה‬ ‫האט ער די ערשטע זאך געזוכט ַא‬ ‫געוואלט פארן צום רבי'ן קיין סיגעט‪ .‬אבער‬ ‫פארלעסליכן ערל וואס זאל צוריק פארן קיין‬ ‫אז ער איז שוין דא און מענטשן ר ָאטן אים‬ ‫‪T‬‬ ‫‪Individual & Business‬‬ ‫יעקב דוב כהן‬ ‫‪Referrals, Advice & Support,‬‬ ‫‪845-751-3355‬‬ ‫פאר אלע ערליי עמאציאנאלע אנגעלעגנהייטן‬ ‫‪[email protected]‬‬ ‫‪845.783.4508‬‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪62‬‬

‫כ ַאּפן און ער זאל נאך אויסווארטן עטליכע ווען משה איז אנגעקומען אהיים‪ ,‬האט‬ ‫צופרי ווען ער איז געגאנגען אין שוהל מסודר\"‪.‬‬ ‫דאווענען‪ ,‬האט ער געטראפן אין די גאס די ברכה פון דעם רבי'ן האט באגלייט טעג אין ּפעסט‪ ,‬ביז ער וועט באקומען ַא זיך די משפחה צו אים זייער געפריידט‪ ,‬זיי‬ ‫זיינס ַא באקאנטן פון סיגעט‪ .‬נאך דעם משה שריט ביי טריט‪ .‬דער עסקן האט זיך ידיעה פון דער היים אז אלעס איז אונטער האבן אים געפרעגט פון וואו ער האט שוין‬ ‫געוואוסט אז די סכנה איז שוין פאריבער‪.‬‬ ‫פריינטליכן שלום עליכם וואס זיי האבן תיכף גענומען צו זיין ּפר ָאבלעם און האט קאנטראל\"‪.‬‬ ‫משה האט זיי דערציילט די גרויסע‬ ‫זיך געגעבן‪ ,‬האט אים משה געפרעגט וואס דאס באלד ערלעדיגט‪ ,‬ער האט געזאגט פאר משה איז פארבליבן אויף שבת ביים‬ ‫ער טוט דא אין ּפעסט? האט אים יענער משה'ן \"אויב האט ער נישט קיין לעגאלע הייליגן ייטב לב‪ ,‬ער האט זיך דעם שבת סייעתא דשמיא וואס ער האט געזען‬ ‫דערציילט דאס ער איז דא מיטן רבי'ן דער ּפר ָאבלעמען מיט דעם געזעץ איז אלעס אין ָאנגעז ַאּפט מיט תורה און מיט יראת שמים‪ ,‬ביי יעדן שריט און טריט דאס ער האט‬ ‫ייטב לב‪ ,‬וועלכער איז געקומען אויף אן די בעסטע ארדענונג‪ ,‬די ּפ ָאליציי וועט דאס ער האט שטארק הנאה געהאט צו זיין ביים געטראפן דעם רבי'ן אין בוד ַאּפּפעסט‬ ‫נעמען אין די האנט‪ ,‬ער זאל נישט זארגן‪ ,‬רבי'ן‪ .‬זונטאג איז משה ַאהיימגעפארן קיין וועלכער האט אים ווארעם אנגעוואונטשן‬ ‫אסיפת הרבנים קיין בוד ַאּפּפעסט‪.‬‬ ‫משה איז געבליבן געפלעּפט פון ער קען שוין אהיימפארן אויב ער וויל‪ ,‬טעלטש‪ ,‬ער האט זיך פארלאזט אויף די און ער האט אים געזאגט דאס זונטאג זאל‬ ‫[פ ָארזעצונג אויף זייט ‪]64‬‬ ‫איבערראשונג‪ ,‬אזא סייעתא דשמיא האט אבער דאך איז ער אים מייעץ ער זאל נישט ווערטער פון ייטב לב‪.‬‬ ‫ער זיך נישט פ ָארגעשטעלט‪,‬‬ ‫אויך דא האט ער דעם רבי'ן‪.‬‬ ‫ער האט זיך אינטערעסירט אויף‬ ‫דעם רבין'ס אכסניא‪ ,‬און מיט‬ ‫גרויס התרגשות איז ער תיכף‬ ‫אריבערגעלאפן צום ייטב לב‬ ‫שלום געבן‪ ,‬אויסגיסן דאס הארץ‬ ‫פארן רבי'ן‪ ,‬און דערציילן זיינע‬ ‫צרות וואס ער ליידט‪.‬‬ ‫ווען משה איז אריינגעקומען‬ ‫צום רבי'ן אין שטוב איז‬ ‫בעזהשי\"ת‬ ‫געווען קענטיג אויף אים אז‬ ‫סדר הנסיעה‬ ‫ער איז איבערגענומען פון‬ ‫באגייסטערונג אז ער האט דא‬ ‫געטראפן דעם רבי'ן‪ ,‬און ער‬ ‫זעט בחוש די סייעתא דשמיא‬ ‫אז ער האט לכתחילה געוואלט‬ ‫אנקומען צום רבי'ן און ער איז‬ ‫נסיעה למקומות הקדושים יחד עם הגה\"צ האבדק\"ק שליט\"א‬ ‫ב\"ה אנגעקומען צו זיין ציל‪.‬‬ ‫דער ייטב לב האט אים‬ ‫געזאגט‪\" ,‬אז ער האט טאקע‬ ‫סייעתא דשמיא וואס ער איז לרגל יומא דהילולא קדישא של מרן הנטע שורק זצוקללה\"ה‬ ‫אנגעקומען קיין ּפעסט‪ ,‬ווייל‬ ‫אויב ער פארט ווען קיין סיגעט‬ ‫לפקוד על ציונו הקדוש ולהפקד בדבר ישועה ורחמים‬ ‫וואלט ער אים נישט געטראפן‬ ‫אינדערהיים‪ ,‬ווייל שוין ‪ 4‬טעג‬ ‫וכמו כן לפקוד ציוני שאר הצדיקים וקדושים שמונחתם כבוד במדינת אונגארין‬ ‫וואס ער איז אונטערוועגנס‪ ,‬און‬ ‫ער וועט זיך נאך אויפהאלטן‬ ‫איבער ַא וואך אין בוד ַאּפעסט‪ ,‬ביום ד' תרומה יתפללו שחרית בבית מדרשינו בשעה ‪80::‬‬ ‫איז דעריבער האט ער באמת‬ ‫געהאט סייעתא דשמיא\"‪.‬‬ ‫ואח\"כ יצאו אי\"ה בכי טוב – ובצאתו מן העיר אפרוש את כפי אצל ציון מרן רביה\"ק זי\"ע‬ ‫משה האט אלעס דערציילט‬ ‫דעם רבי'ן‪ .‬דער ייטב לב האט‬ ‫וביום החמישי בבוקר בשעה ‪ 803:‬מקוים בעזהשי\"ת להגיע לאונגארין‬ ‫אים אויסגעהערט און געגעבן‬ ‫ונתפלל בעזהשי\"ת – בווערפלעט – פוטנאק – מאד – קרעסטיר‬ ‫ַא ווארימע ברכה \"אז די רשעים‬ ‫זאלן נישט האבן אויף אים קיין‬ ‫ליל שישי בקדרותא דצפרא יאמרו תהלים אצל ציון הק' של נטע שורק זי\"ע‬ ‫שליטה\"‪ .‬דער ייטב לב האט‬ ‫אים געפרעגט אויב ער האט‬ ‫ערב שב\"ק תפלת שחרית בבית המדרש דעיר טשאטה‬ ‫זיך געמאלדן צו די עסקנים‬ ‫ויתפללו ב–דארג – ראצפערט – קאלוב‬ ‫און שתדלנים וואס קענען אים‬ ‫בייהילפיג זיין? ווען משה האט‬ ‫שב\"ק בעיר קרעסטיר סמוך ונראה לציון המצוינת של מרן הק' הר\"ר ישעי' מקרעסטיר זצוקללה\"ה‬ ‫איבערגעגעבן דעם נאמען פון‬ ‫דעם עסקן צו וועמען ער האט‬ ‫ובמוצאי יום מנוחה אחר חצות יתפללו – אוהעל – ליסקא‪.‬‬ ‫זיך געמאלדן‪ ,‬האט דער ייטב‬ ‫לב געזאגט \"דאס ער קען איהם‬ ‫וביום ראשון בבוקר נסע אי\"ה ומקוים בעזהשי\"ת להיות בחזרה לעת ערב‬ ‫און ער איז ַא טיכטיגער עסקן‬ ‫ער וועט זיכער מסדר זיין דעם‬ ‫שכר הנסיעה ‪$036:‬‬ ‫ענין\"‪ ..‬דער ייטב לב האט אים‬ ‫געבעטן דאס ער זאל אים‬ ‫האלטן אינפארמירט איבער אלע‬ ‫ומחמת מכת הכבו\"ד התשע עשרה צריכין להרשם מקודם והזריז נשכר‬ ‫אנטוויקלונגען‪.‬‬ ‫דער ייטב לב האט אים‬ ‫יכולים לפנות לר' יואל טענעבוים ‪845-848-887: -‬‬ ‫געזאגט‪\" ,‬ער זאל בלייבן דא אין‬ ‫בוד ַאּפּפעסט ביז איבער שבת‪,‬‬ ‫מ'זאל פויעלן אלעס גוטס‬ ‫אי\"ה זונטאג זאל ער אהיימפארן‬ ‫קיין טעלטש און ער דארף נישט‬ ‫מורא האבן‪ ,‬ווייל השי\"ת וועט‬ ‫אים העלפן אלעס וועט זיין‬ ‫‪63 Friday January 28, '22‬‬

‫וואס וועט ער טון שבת קודש‪ ,‬וויאזוי‬ ‫ר' משה אליין האט איבערגעלאזט ַא שיינע‬ ‫צדיק גוזר‬ ‫וועט ער אויסטיילן די פאסט פאר די‬ ‫חסידישע שטוב זיינע זון אין איידעמער‬ ‫זענען געווען חסידים ואנשי מעשה וואס‬ ‫מרן הגאון הקדוש‬ ‫איינוואוינער אום שבת‪.‬‬ ‫האבן ווייטער געוועבט די מעשי החסד פון‬ ‫הקדושת יו\"ט זי\"ע‬ ‫אבער ר' בנציון האט זיי בארואיגט‪,‬‬ ‫\"דאס מיט די הילף פון השי\"ת וועט ער דאס‬ ‫זייער פאטער ר' משה טעלטשער ע\"ה‪.‬‬ ‫אבדק\"ק סיגעט‬ ‫קענען דורכפירן\"‪.‬‬ ‫דער אידישער ּפ ָאסט–‬ ‫לרגל די יומא דהילולא — דעם קומענדיגן מ ָאנט ָאג פרשת תרומה‪ ,‬כ\"ט שבט‬ ‫ר' בנציון האט זיך באזעצט אין טעלטש ער‬ ‫מייסטער פון טעלטש‬ ‫איז תיכף געווארן פון די אנערקענטע בעלי‬ ‫דער ישוב אין טעלטש איז זיך אויך‬ ‫[פ ָארזעצונג פון זייט ‪]63‬‬ ‫בתים אין טעלטש‪ .‬זייענדיג ַא חסיד'ישער‬ ‫ווען דער ישוב אין טעלטש האט זיך‬ ‫צואוואקסן עס האבן זיך אריינגעצויגן‬ ‫איד און ַאן עסקן האט ער באלד פארנומען‬ ‫אנטוויקלט מיט דעם וואס פיל אידן האבן‬ ‫עטליכע משפחות‪ .‬אין יאר תרמ\"ח האבן‬ ‫ער ַאהיימפ ָארן\"‪.‬‬ ‫ַאן ארט אין די \"טעלטשער קהילה\"‪ ,‬האט‬ ‫זיך אריינגעצויגן‪ ,‬האט דאס גאנצע ד ָארף‬ ‫שוין געוואוינט אין טעלטש צוואנציג‬ ‫די משפחה האט אים פארציילט אז צוויי‬ ‫ער אויפגעהויבן דאס חשיבות פון די קהילה‬ ‫באקומען ַא חשיבות אויף די מ ַאּפע‪ ,‬ווען‬ ‫אידישע משפחות‪ ,‬דאס איז געווען ַא גרויסע‬ ‫זש ַאנד ַארן זענען דא געווען‪ ,‬זיי האבן זיך‬ ‫און דעם גאנצן ישוב‪ַ .‬א גאנצע וואך איז‬ ‫אויך די רעגירונג האט אנערקענט דאס‬ ‫צאל נפשות פון קינדער זון און איידימער‬ ‫אינטערעסירט אויף אלע איינצלהייטן‪.‬‬ ‫ער געווען ּפ ָאסט–מייסטער‪ ,‬ער האט זיך‬ ‫חשיבות פון דעם ד ָארף‪ .‬מיט די צייט האבן‬ ‫מיט אייניקלעך‪ ,‬אזוי ווי דער ייטב לב האט‬ ‫זיי האבן פארזיכערט די משפחה דאס זיי‬ ‫ָאּפגעגעבן מיט אויסטיילן ּפ ָאסט פאר די‬ ‫שוין געוואוינט ַא גרויסע צאל משפחות‪,‬‬ ‫געזאגט פאר משה'ן \"אז זיי וועלן נישט זיין‬ ‫זאלן נישט מורא האבן‪ ,‬די מנוחה וועט‬ ‫איינוואוינער‪ָ ,‬אבער ווען עס איז געקומען‬ ‫צווישן די אידן וואס זענען אנגעקומען זיך‬ ‫צו לאנג די איינציגע משפחה אין טעלטש\"‪.‬‬ ‫צוריקגעשטעלט ווערן אין ּפל ַאץ‪ ,‬און מען‬ ‫שבת‪ ,‬איז בא שבת בא מנוחה‪ ,‬די ּפ ָאסט איז‬ ‫באזעצן קיין טעלטש איז אויך אנגעקומען‬ ‫משה האט אויסגעלעבט זיינע יארן מיט‬ ‫געווען ָאּפגעשּפ ַארט ַא גאנצן שבת‪ .‬בנציון‬ ‫ַא חסיד'ישער איד מיטן נאמען ר' בנציון‬ ‫נחת און מיט כבוד ער האט זיך געפירט‬ ‫וועט זיי נישט טון קיין שלעכטס‪.‬‬ ‫האט זיך גענומען ַא גוי'אישן ארבעטער‬ ‫בדרכי החסידות‪ ,‬ער האט מקיים געווען‬ ‫די זש ַאנד ַארן האבן טאקע גענומען‬ ‫וועלכער האט גאנץ געטריי געארבעט פאר‬ ‫ראטה ע\"ה‪.‬‬ ‫מצוות און מעשים טובים‪ ,‬זיין נאמען האט‬ ‫דאס געזעץ אין די הענט‪ .‬פון דעמאלט ָאן‬ ‫אים‪ .‬דער גוי פלעגט אויפנעמען די ּפ ָאסט‬ ‫ר' בנציון האט דערציילט פאר די‬ ‫האט משה געזען ַאן ענדערונג ביי די גוים‬ ‫וואס מען האט שבת אריינגעברענגט און‬ ‫טעלטשער אידן דאס ער איז באשטימט‬ ‫ארויסגערופן רעסּפעקט און עהרע‪.‬‬ ‫וועלכע האבן אינגאנצן געטוישט זייער‬ ‫עס אריינגעפירט אין \"ּפ ָאסט ָאפיס\"‪ .‬מוצאי‬ ‫געווארן פון די רעגירונג אין סיגעט‪ ,‬צו זיין‬ ‫אין יאר תרמ\"ח איז משה נפטר געוו ָאן‬ ‫באנעמונג צו אים‪ ,‬זיי האבן אים אנגעהויבן‬ ‫שבת נאך הבדלה איז בנציון ַארייגעקומען‬ ‫דער ּפ ָאסט–מייסטער אין טעלטש‪ ,‬דערפאר‬ ‫אין עלטער פון ‪ 76‬יאר‪ .‬אלע קינדער וואס‬ ‫צו רעסּפעקטירן און האבן געזוכט גוט צו‬ ‫אין \"ּפ ָאסט ָאפיס\" און אויסגעטיילט די‬ ‫איז ער געקומען זוכן ַא ּפ ַאסענדע דירה‬ ‫זענען יענעם יאר געבוירן געווארן אין‬ ‫לעבן מיט אים‪ .‬די הצלחה האט זיך נישט‬ ‫טעלטש האט מען ַא נאמען געגעבן \"משה\"‪.‬‬ ‫ָאּפגעטון פון ר' משה'ן‪ ,‬און זיין עשירות איז‬ ‫ּפ ָאסט פאר די איינוואוינער‪.‬‬ ‫פאר זיך‪ ,‬מיט ַא ל ָאק ַאל‪.‬‬ ‫ר' בנציון האט זיך דאס געקענט‬ ‫די טעלטשער איינוואוינער האבן זיך‬ ‫געוואקסן מער און מער‪.‬‬ ‫ערלויבן‪ ,‬ווייל רוב פון די טעלטשער‬ ‫געוואונדערט אז ַא חסיד'ישער איד זאל‬ ‫גוים זענען געווען ּפויערן וואס האבן‬ ‫באשטימט ווערן צו זיין ַא רעגירונגס‬ ‫נישט געהאט קיין ק ָארעסּפ ָאנדענטליכע‬ ‫ָאנגעשטעלטער און ווערן ּפ ָאסט–מייסטער‪,‬‬ ‫פארבינדונג מיט אנדערע מענטשן פון‬ ‫אנדערע שטעט‪ ,‬דעריבער האבן די גוים‬ ‫בס”ד‬ ‫בעזהשי\"ת‬ ‫וויכטיגע‬ ‫מיטטיילונג‬ ‫נעלה את ירושלים על ראש שמחתינו‬ ‫פארשבמעחלה!י‬ ‫קול ששון וקול שמחה‬ ‫למזל טוב‬ ‫עוד ישמע בערי יהודה‬ ‫קול חתן וקול כלה‬ ‫ובחוצות ירושלים‬ ‫בעת איר מאכט חתונה אייער קינד‪ ,‬מאכט‬ ‫זיכער אז אייער שמחה ווערט געזעהן דורך‬ ‫שבת שבע ברכות תתקיים אי\"ה‬ ‫מה נשוב לה' על גודל טובו וחסדו אשר גמלנו‬ ‫בשבת קודש פרשת תרומה‬ ‫טוב להודות לה' ולזמר לשמו בשיר וקול תודה נרום‬ ‫אייערע גוטע פריינט און באקאנטע‬ ‫בביהמ\"ד אהל מרדכי ד'טאהש‬ ‫‪34 Satmar Dr.‬‬ ‫זכרון ירושלים עיר קדשינו נעלה על ראש שמחתינו‬ ‫ווען איר אדווערטייזט אייער חתונה‬ ‫ולישועתו ית\"ש נצפה ונחכה בעינים צופיות למרום‬ ‫*‬ ‫“ איקינרליאדתענוינוג איאןל‬ ‫לשמו הגדול נודה ונהלל על רחמיו וחסדיו עד הנה עזרונו‬ ‫וואכנשריפט”‬ ‫אין קרית יואל וועט דער דרך מאיר צבי ב ָאס‬ ‫בל תטשנו לנצח לראות המשכת הדורות מבורכים וישרים‬ ‫פארן צום קבלת פנים אום ‪6:15‬‬ ‫קענט איר זיין רואיג אז דאס‬ ‫אהובינו וידידינו באהבה נזמין רום מעלתכם החשובים להופיעמתוך שמחה‪ ,‬יום גילההגיענו ברו\"ח‬ ‫וועט געזען ווערן דורך אלע‬ ‫און ש ּפעטער יעדע האלבע שעה צום ז ַאל‬ ‫ית\"ש ובעידן חדוותא שישו ושמחו עמנו בעזהשי\"ת‪ ,‬האבות הק' עדן מנוחתם שזכותם וקדושתם‬ ‫פון ‪ 9:00‬ביז ‪11:00‬‬ ‫יגן עלינו לנצח‪ ,‬יזכר פאר יושר גדולת אהבתם‪ ,‬אנא סבונו תבואו רננה ראש חדות מעוזינו היום‬ ‫תושבי קרית יואל רבתי‬ ‫צוריק יעדע האלבע שעה ביז ‪,11:00‬‬ ‫יום כלולת צאצאינו היקרים שיחיו‬ ‫כדי דאס צו ערמעגליכן פאר יעדן בעל שמחה‪ ,‬האבן מיר‬ ‫און נאכן בענטשן און נאך די חתונה‬ ‫איינגעשטעלט דעם ספעציעלן סייז חתונה איינלאדונגען‬ ‫צו הערן דעם ּפונקטליכן רוט פונעם‬ ‫ה\"ה הבחור החתן בנש\"ק המופלג בתורה ויראת שמים‬ ‫דרך מאיר צבי רופט ‪845.781.2277‬‬ ‫פאר א צוגענגליכן פרייז פון ‪$100‬‬ ‫כמר אברהם י‪-‬הושע העשיל נ\"י‬ ‫ביטע‪ ,‬לאזט דאס נישט‬ ‫נו\"נ לרבותינו הקדושים שרפי מעלה הה\"ק ר\"ר אלימלך ובנו הרר\"א מליזענסק‪ ,‬קדושת לוי‪,‬‬ ‫אויף די לעצטע מינוט!‬ ‫עבודת ישראל ובנו הרר\"מ מקאזניץ‪ ,‬שר שלום מבעלזא‪ ,‬ישמח משה‪ ,‬ארי' דבי עלאי‪ ,‬עטרת‬ ‫שיקט עס אריין צייטליך אויף אימעיל‪[email protected] :‬‬ ‫צבי מזידטשוב‪ ,‬בני יששכר‪ ,‬זכותם הגדול יגן עלינו ועכי\"א‬ ‫פאר סיי וועלכע פראגע רופט אריין אין אפיס‪845.774.6234 :‬‬ ‫עב\"ג הכלה הבתולה המהוללה‬ ‫‪64‬‬ ‫מרת פיגא אסתר רחמה תחי'‬ ‫ענבי הגפן בענבי הגפן דבר נאה ומתקבל‬ ‫דינסטאג נאכט‬ ‫עטרת מאיר צבי‬ ‫מפארנטשאתג נתארכטומה‬ ‫‪38‬איבן נוייואיולאמלשדהרזאיילוו‬ ‫תשפערש\"דתתלשנפצפ\"בק\"יבםה‪-‬בלויעפללך\"\"קט‬ ‫ה‪0‬י‪9‬יב‪5‬לרבעוקענדלדפיןאמנרייודליאעסורונקע‪.‬ניי‪.‬ו‬ ‫סימן טוב‬ ‫ולכל ישראל‬ ‫אשר נחוג בעזרת השי\"ת בסימן טוב ומזל טוב בשעה טובה ומוצלחת‬‫בעזהשי\"ת‬ ‫ביום ג' שנכפל בו כי טוב לסדר ועשו לי מקדש (תרומה)‬ ‫ומזל טוב יהא לנו‬ ‫א' דר\"ח אדר א' תשפ\"ב לפ\"ק הבעל\"ט‬ ‫בעטרת מאיר צבי‬ ‫בבנין ת\"ת תו\"י בני יואל ד'סאטמאר‬ ‫‪ 38‬בני יואל דרייוו היילענד מיללס ניו יארק‬ ‫קבלת פנים בשעה ‪ • 6:00‬והחופה בשעה ‪7:00‬‬ ‫ובקריאה של חיבה נבקש את פני ידידינו שתבואו כולכם רנה דיצה וחדוה באהלינו‬ ‫לשוש בשמחה וצהלה‪ ,‬לקראת חתן וכלה‪ ,‬ונקוה לה' הטוב להשיב לכם כגמולכם‬ ‫הטוב בעזהשי\"ת עת רינת יו\"ח שיחיו מתוך נחת והרחבת הדעת דקדושה וכיה\"ר אמן‬ ‫כ\"ד ידידיכם המצפים לקבל פניכם בששון ובשמחה בס\"ד‬ ‫הורי הכלה‬ ‫הורי החתן‬ ‫בעריש שטויבער וב\"ב‬ ‫ישכר דוב ראזענבערגער וב\"ב‬ ‫חתן הרה\"ח המפורסם ר' לייב גליק ז\"ל‬ ‫בלאאמו\"ר הגה\"צ ר' פרץ רז\"ב זצ\"ל אבדק\"ק סוליצא‬ ‫קרית יואל יצ\"ו‬ ‫וחתן הגה\"צ ר' שמעון זילבערשטיין זצ\"ל דומ\"ץ פעסט‬ ‫אבדק\"ק בריגל ‪ -‬ברוקלין יצ\"ו‬ ‫בס\"ד‬ ‫בשבח והודי' להשי\"ת על כל החסד אשר גומל אתנו תמיד‪ ,‬ואל יטשינו‬ ‫לנצח‪ ,‬הנני בזה בקריאה של חיבה לכל ידידינו יחיו לבא לשמוח אתנו‬ ‫בשמחת נכדתי היקרה שתחי'‪ ,‬ובעז\"ה בשמחת צאצאיכם ישמח לבי גם‬ ‫אני‪ ,‬ובמהרה נשמח כולנו יחד בביאת גואל צדק בב\"א‬ ‫ישעי' יעקב שטויבער וב\"ב‬ ‫ר\"מ בישיבת מהרי\"ט ד'סאטמאר‬ ‫קרית יואל יצ\"ו‬ ‫שבת שבע ברכות שב\"ק פרשת תרומה‬ ‫העלי' לתורה‬ ‫התפילות וס\"ג בביהמ\"ד של אאמו\"ר הגה\"צ שליט\"א‬ ‫תהי' אי\"ה בשבת קודש פרשת משפטים‬ ‫‪ 8‬ארשיווא קט‪.‬‬ ‫בביהמ\"ד בריגל ‪ 379-‬מארסי עוונ‪.‬‬ ‫הסעודות בביהמ\"ד אהל מרדכי ד'טאהש ‪ 34 -‬סאטמאר דר‪.‬‬ ‫זמן תפלה בשעה‪ - 9:30‬קידושא רבא אחר התפלה‬ ‫אין קרית יואל וועט דער דרך מאיר צבי באס פארן צום קבלת פנים אום‪6:15‬‬ ‫באסעס וועלן פארן פון וויליאמסבורג‬ ‫און שפעטער פון‪ 9:00‬ביז‪ 11:00‬יעדע האלבע שעה צום זאל‬ ‫אום‪ 4:45‬און‪8:15‬‬ ‫און צוריק יעדע האלבע שעה ביז‪ 11:00‬און נאכן בענטשן און נאך די חתונה‬ ‫בעדפארד קאר‪ .‬פארק ‪ -‬און בעדפארד קאר‪ .‬היוז סטריט‬ ‫צו הערן דעם פונקטליכן רוט פונעם דרך מאיר צבי רופט‪845.781.2277‬‬ ‫און צוריק נאכן בענטשן און נאך די חתונה‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬

‫גלויבן\"‪.‬‬ ‫ר' בנציון האט אים ערקלערט אז שבת‬ ‫ב ַא ַאמטע פון סיגעט אונטערזוכן די ּפ ָאסט‬ ‫נישט באקומען צופיל ּפ ָאסט‪ .‬ווי אויך‬ ‫דער גלח האט נישט געהאט וואס צו‬ ‫איז זיין רוה–טאג‪ ,‬ער ּפערזענליך קען‬ ‫אין טעלטש‪ ,‬צו נאכקאנטראלירן אויב עס‬ ‫האט ער זיך פארשאפט עּפעס ַא האלבע‬ ‫ענטפערן אויף די ווערטער‪ ,‬ער האט טאקע‬ ‫היינט נישט חתמ'נען קיין שום בריוו‪ ,‬איז‬ ‫איז ריכטיג אז עס איז ָאּפגעשּפ ַארט שבת‪.‬‬ ‫ערלויבעניש אויף דעם‪ ,‬און אז עס האט‬ ‫זיך דערשראקן אז ער וועט פארלירן זיין‬ ‫אויב ער ברויך גאר וויכטיג זיין חתימה‬ ‫צו יעדנס וואונדער האט אלעמאל עּפעס‬ ‫נישט קיינעם אינטערעסירט האט מען‬ ‫ווערד ביי די ערלים‪ ,‬האט ער אויף די‬ ‫איז זיין באדינער דער גוי באפולמעכטיגט‬ ‫ּפ ַאסירט מיט'ן וואגן וואס איז געקומען פון‬ ‫אים נישט געטשעּפעט‪ ,‬ר' בנציון האט זיך‬ ‫רגע זיך איבערגעדרייט דעם קאּפעליוש‪,‬‬ ‫צו חתמ'נען‪ ,‬און עס האט דעם זעלבן‬ ‫סיגעט‪ ,‬איינמאל האט זיך ַא ר ָאד צובראכן‪,‬‬ ‫צוגעגאנגען צו ר' בנציון און אים געגעבען‬ ‫שטארקייט ווי זיין חתימה‪ ,‬דעריבער וועט‬ ‫ַא צווייט מאל האט זיך ַאר ָאּפגעל ָאזט ַא‬ ‫געפירט זיין ווערטשאפט אומגעשטערט‪.‬‬ ‫ַא קלאפ אין דער ּפלייצע \"בר ַאוו ָא! דאס האב‬ ‫ער מוזן ָאּפז ָאגן זיין פארלאנג‪ ,‬און דער‬ ‫רעגן ַאז מען האט נישט געקענט פארן‪.‬‬ ‫אבער דאך איז אויף \"די\" וועלט נישטא‬ ‫איך טאקע געוואלט! דאס די באפעלקערונג‬ ‫גוי וועט אנשטאט אים אונטערשרייבן די‬ ‫אלעמאל האבן די אפיציעלע ב ַא ַאמטע‬ ‫קיין מנוחה‪ ,‬אלעמאל האט זיך עּפעס‬ ‫זאל זיך לערנען פון דיר צו זיין געטריי צו‬ ‫וואס זענען ארויסגעפארן פון סיגעט‬ ‫געמאכט‪ ,‬ווייל די גוים האבן כסדר געקוקט‬ ‫די רעליגיע‪ ,‬איך האב חלילה נישט געוואלט‬ ‫בריוו‪.‬‬ ‫פארשּפעטיגט און זענען אנגעקומן קיין‬ ‫מיט קרומע אויגן אז ַא איד באהערשט‬ ‫זאלסט טרעטן אויף דיין תורה‪ ,‬איך האב‬ ‫דער גלח האט דא געטראפן ַא‬ ‫טעלטש מוצאי שבת שוין נאכ'ן זמן‪ ,‬ווען‬ ‫די ּפ ָאסט אין טעלטש‪ ,‬ער זיצט זיך אין‬ ‫נאר געוואלט ווייזן פאר די גוים אז מען‬ ‫געלעגנהייט און האט געעפענט ַא מויל‪ ,‬אז‬ ‫ר' בנציון איז שוין געזעסן אין די ּפ ָאסט און‬ ‫ַא רעגירונגס קאנצעליי מיט ַא גרויסע‬ ‫דארף מיט מסירת נפש זיך האלטן צו די‬ ‫דער איד האט נישט קיין רעכט ָאּפצוזאגן‬ ‫געארבעט‪ .‬די ב ַא ַאמטע האבן זיך קיינמאל‬ ‫סאמעטענע יארמולקע און טוט דארט וואס‬ ‫געזעצן פון די רעליגיע\"‪ .‬דער גלח מיט ר'‬ ‫ַא לעגאלן פליכט וואס די רעגירונג האט‬ ‫נישט געקענט איבערצייגן מיט זייערע‬ ‫ער וויל‪ .‬זיי האבן כסדר אונטערגערוקט‬ ‫אויף אים ארויפגעלייגט‪ ,‬ער וועט ווייזן‬ ‫אויגן אין די ווירקליכקייט פון די מסירה\"‪.‬‬ ‫מסירות אין די הויּפט ּפ ָאסט–קאנצעליי‬ ‫בנציון האבן זיך געזעגענט פריינטליך‪.‬‬ ‫דעם איד אז ער וועט מוזן חתמ'נען די‬ ‫אין סיגעט‪ ,‬אז בנציון האלט די ּפ ָאסט‬ ‫לפנים איז דער גלח אוועק פון דעם‬ ‫בריוו שוין אויפ'ן ארט‪ .‬דעם גלח'ס קולות‬ ‫ַא פרישע מסירה‬ ‫פ ַארשּפ ַארט שבת און פירט נישט אויס זיין‬ ‫געשּפרעך גאנץ פריינטליך‪ ,‬אבער ער‬ ‫האט צונויפגעברענגט ַא גאנצן המון פון‬ ‫האט געשּפירט אז בנציון האט אים‬ ‫מענטשן וואס זענען געקומען בייוואוינען‬ ‫דער גלח פון טעלטש איז געווען ַא רשע‬ ‫ארבעט בשלימות‪.‬‬ ‫איבערגעקלוגט‪ ,‬און ער האט זיך קונצליך‬ ‫ווי דער גלח קריגט זיך מיט דעם אידישן‬ ‫ַאן אנטיסעמיט ער האט געקוקט מיט ַא‬ ‫בנציון איז געווען ַא חסיד פון הייליגן‬ ‫ארויסגעדרייט פון אים‪ .‬דעריבער האט‬ ‫קרום אויג אויף די גדולה פון דעם איד‬ ‫קדושת יום טוב זי\"ע‪ .‬ווען דער קדושת יום‬ ‫דער גלח אין זיין ה ַארץ געשוואוירן ַא‬ ‫ּפ ָאסט–מייסטער‪.‬‬ ‫בנציון‪ ,‬און געווארט אויף ַא געלעגנהייט‬ ‫טוב פלעגט באזוכן אין טעלטש איז ער‬ ‫נקמה קעגן בנציון‪ ,‬ער האט נישט געקענט‬ ‫דער איד האט געזען דעם המון האט‬ ‫ער זאל אים אנלערנען אז ַא איד קען נישט‬ ‫אלעמאל איינגעשטאנען ביי ר' בנציון‪,‬‬ ‫ַאר ָאּפשלינגען אז דער איד האט אים גוט‬ ‫ער באקומען ַא שטיקל קוראזש‪ ,‬ער האט‬ ‫טון אין ַא שטאטישן אמט וואס ער וויל‪.‬‬ ‫וועלכער פלעגט זיך אלעמאל מזכיר זיין‬ ‫געזאגט‪\" :‬דער גלח מאכט מיך ברעכן די‬ ‫עס האט נישט לאנג גענומען און דער גלח‬ ‫ַאז די גוים ּפייניגן אים‪ ,‬און זוכן צו שטערן‬ ‫ָאּפגעשמיסן אויף ַא קלוגן אופן‪.‬‬ ‫ּפרינציּפן פון מיין רעליגיע‪ ,‬איך זאל חלילה‬ ‫האט באקומען וויכטיגע ּפ ָאסט וואס ער‬ ‫זיין פרנסה‪ .‬דער קדושת יום טוב האט אים‬ ‫איינמאל האט ּפ ַאסירט ַאז עּפעס ַא יונגע‬ ‫טרעטן אויף דעם באפעל פון מיין תורה‪,‬‬ ‫האט געד ַארפט אוועקשיקן רעגיסטרירט‪,‬‬ ‫אנגעוואונטשן ער זאל נישט מורא האבן‬ ‫גוי'טע איז געווארן ַאן אפיציעלע ב ַא ַאמטע‬ ‫וויאזוי וועט דער גלח פארלאנגען פון‬ ‫האט ער ָאּפגעווארט ר' בנציון שבת‬ ‫אין טעלטש‪ .‬זי איז געווען ַא באוואוסטע‬ ‫די אלע מענטשן זיי זאלן האלטן זייער‬ ‫אינדערפרי דאס ער זאל אים חתמ'ענען די‬ ‫השי\"ת וועט אים העלפן‪.‬‬ ‫מרשעת וואס האט פיינט געהאט אידן‪ ,‬און‬ ‫רעליגיע‪ ,‬ווען זייער גייסטליכער פירער‬ ‫אויף די עלטערע יארן ווען ר' בנציון האט‬ ‫זי האט געהאט פארבינדונגען אין די הויכע‬ ‫רעכנט זיך נישט מיט יענעמ'ס רעליגיע‪,‬‬ ‫רעגיסטראציע‪.‬‬ ‫געוואוינט אין \"דעעש\" האט ער דערציילט‬ ‫פענצטער‪ .‬דער גלח האט הנאה געהאט אז‬ ‫דער גלח וועט דאך נישט קענען מער‬ ‫פאר זיינע קינדער‪\" :‬אלעמאל נאכדעם‬ ‫פארלאנגען מען זאל זיין געטריי צום‬ ‫וואס מען האט אריינגערוקט ַא מסירה‬ ‫[פ ָארזעצונג אויף זייט ‪]66‬‬ ‫קעגן אים‪ ,‬זענען ארויסגעפארן רעגירונגס–‬ ‫‪COVER‬‬ ‫למען אחי ורעי אדברה נא לקבל זאת כהזמנה פרטית‬ ‫בעזרת השם יתברך‬ ‫ש‬ ‫נעלה את ירושלים על ראש שמחתנו‬ ‫עוד ישמע בערי יהודה ובחוצות ירושלים‬ ‫בעזרת השם יתברך‬ ‫קול ששון � וקול שמחה � קול חתן � וקול כלה‬ ‫עוד ישמע בערי יהודה ובחוצות ירושלים‬ ‫קול ששון | וקול שמחה | קול חתן | וקול כלה‬ ‫בשבח והודאה להשי”ת ובלב מלא שמחה‬ ‫מתכבדים אנו להזמין את קרובינו וידידינו‬ ‫אודה ה׳ מאוד בפי ובתוך רבים אהללנו על רוב רחמיו וחסדיו‬ ‫להשתתף בשמחת כלולת בנינו היקרים שיחיו‬ ‫אשר גמלנו שהחיינו וקימנו ולזמן הזה הגיענו הננו מתכבדים בזה‬ ‫העלי' לתורה תתקיים אי\"ה‬ ‫להזמין בקריאה של חיבה את מע\"כ קרובינו וידידינו לשוש אתנו‬ ‫העלי' לתורה תתקיים אי\"ה‬ ‫הבחור החתן המופלג בתוי”ש‬ ‫בשבת קודש פרשת משפטים‬ ‫משוש לבא לקחת חבל בשמחתינו יום כלולת בנינו היקרים שיחיו‬ ‫בשבת קודש פרשת משפטים‬ ‫כמר אליה‪-‬ו נ”י‬ ‫בביהמ\"ד כולל דרך החיים‬ ‫הבחור החתן המופלג בתוי״ש‬ ‫בביהמ\"ד תפארת יחזקאל‬ ‫‪6 ORSHAVA COURT‬‬ ‫עב”ג‬ ‫‪8 Van Buren Drive‬‬ ‫יחזקאל שרגא הלוי נ״י‬ ‫זמן תפלת שחרית בשעה ‪9:30‬‬ ‫זמן תפלת שחרית בשעה ‪9:30‬‬ ‫הכלה הבתולה המהוללה‬ ‫קידושא רבא אחר התפלה בביהמ\"ד‬ ‫עב׳׳ג‬ ‫קידושא רבא אחר התפלה בביהמ\"ד‬ ‫מרת רבקה תחי‘‬ ‫ולנשים בבית‬ ‫הכלה הבתולה המהוללה‬ ‫ולנשים בבית המחותן‬ ‫‪155 ACRES ROAD‬‬ ‫שתתקיים בעז”ה למזל טוב בשעה טובה ומוצלחת‬ ‫‪7 Van Buren Drive #102‬‬ ‫מרים ליבא תחי׳‬ ‫ביום ד‘ לסדר ועשו לי מקדש )תרומה(‬ ‫*‬ ‫אול”י ב‘ לחודש אדר א‘ תשפ”ב לפ”ק הבעל”ט‬ ‫שתתקיים אי״ה למזל טוב ובשעה טובה ומוצלחת‬ ‫ביום ד׳ לסדר ״ועשו לי מקדש ושכנתי בתוכם״ (תרומה)‬ ‫שבת שבע ברכות תתקיים אי\"ה‬ ‫ולמספרם ‪JAN. 2, ‘22‬‬ ‫ב׳ דר״ח אדר א׳ שנת תשפ״ב לפ״ק (ולמס׳ ‪)Feb. 2‬‬ ‫בשבת קודש פרשת תרומה‬ ‫קבלת פנים בשעה ‪ 6:00‬והחופה בשעה ‪7:00‬‬ ‫קבלת פנים בשעה ‪ 6:00‬והחופה בשעה ‪7:00‬‬ ‫באולם בר ַאך‬ ‫באולם עטרת מייזעלס‬ ‫באולם עטרת חי׳ שרה‬ ‫‪273 SEVEN SPRINGS ROAD‬‬ ‫‪106 S. Madison Avenue, Spring Valley, New York‬‬ ‫‪3 Y.D. GOLDBERGER DRIVE, MONROE, NEW YORK‬‬ ‫ואי\"ה ביום שמחתכם ישמח לבנו גם אנו בל\"נ‬ ‫אי”ה ביום שמחתכם ישמח לבינו גם אנו בל”נ‬ ‫ידידיכם המצפים לראותכם ולקבל פניכם בשמחה‬ ‫י‪ER‬די‪V‬ד‪O‬י‪C‬כ‪K‬ם‪AC‬ה‪B‬מחכים לקבל פניכם באהבה ובשמחה‬ ‫הורי הכלה‬ ‫הורי החתן‬ ‫הורי הכלה‬ ‫הורי החתן‬ ‫יצחק הלוי שטיינמעץבועבז\"רבת השם יתבערךמרם נתן ווייס וב״ב‬ ‫מאיר אשר זעליג פעקעטע בן ציון ניעדערמאן‬ ‫וב”ב בעזרת השם יתברך‬ ‫קריתע יטוראתל יזצק\"ונים בני בנים ותפארת בנימםאנאסביו יתצ״םו‬ ‫וב”ב‬ ‫עטרת זקנים בני בנים‬ ‫גם אנחנו מצטרפים בקריאה של חיבה לכל ידידינו‬ ‫גם אנו מצטרפים בקריאה של חיבה להזמינכם‬ ‫להשתתף בשמחת כלולת נכדינו היקרים שיחיו‬ ‫אברהם יצחק קליין‬ ‫שיינדל שטיינמעץ‬ ‫להשתתף בשמחת כלולת נכדינו היקרים שיחיו‬ ‫‪NeidermanFekete PrincINV.indd 1‬‬ ‫‪12/23/21 4:44 PM‬‬ ‫מאנסי יצ\"ו‬ ‫אשת הרה״ח ר׳ משה אפרים פישל ז״ל‬ ‫יעקב פעקעטע‬ ‫קרית יואל יצ\"ו‬ ‫משה דוד ניעדערמאן וב”ב‬ ‫וב”ב וב”ב‬ ‫אברהם אליהו ווייס וב\"ב‬ ‫ישראל מנחם פערל וב\"ב‬ ‫ניסן מנחם מענדל הכהן גרינבערג‬ ‫יענטא סטרולאוויטש‬ ‫וב”ב‬ ‫מאנטריאל יצ\"ו‬ ‫קרית יואל יצ\"ו‬ ‫אשת הרה”ח ר‘ שלמה ז”ל‬ ‫העלי׳ לתורה תתקיים אי״ה‬ ‫‪65‬‬ ‫______‬ ‫בשב״ק פרשת משפטים‬ ‫בביהמ״ד כולל דרך החיים‬ ‫העלי‘ לתורה תתקיים אי”ה בשב”ק פרשת משפטים‬ ‫‪8 Van Buren Drive‬‬ ‫בביהמ”ד תפארת יחזקאל‬ ‫תפילת שחרית בשעה ‪9:30‬‬ ‫‪6 ORSHAVA COURT‬‬ ‫קידושא רבא אחר התפלה‬ ‫קידוש לנשים בבית ‪7 Van Buren Drive #102‬‬ ‫זמן תפילת שחרית בשעה ‪9:30‬‬ ‫שבת שבע ברכות תתקיים אי״ה‬ ‫קידושא רבא אחר התפלה‪Friday January 28, '22‬‬ ‫בשב״ק פרשת תרומה‬ ‫ולנשים בביתינו ‪155 ACRES ROAD‬‬ ‫באולם ביהמ״ד ויואל משה סאטמאר‬ ‫‪1 Monsey Blvd.‬‬ ‫______‬ ‫שבע ברכות תתקיים אי”ה בשב”ק פרשת תרומה‬ ‫באולם בראך‬

‫זי האט גערעדט מיט ַאן אנדערע מינע‪ ,‬מיט‬ ‫די גוי'טע‪ .‬אבער דער קדושת יום טוב האט‬ ‫צדיק גוזר‬ ‫ַא הכנעה'דיגע שטימע האט זי אים געזאגט‪:‬‬ ‫אים נאכ ַאמ ָאל געזאגט די זעלבע ווערטער‬ ‫\"איר זענט דאך ַא קלוגער מענטש ווי‬ ‫מרן הגאון הקדוש‬ ‫יעדער ווייסט‪ ,‬איר האט דאך פארבינדונג‬ ‫\"זע אז זי זאל חתונה האבן\"‪.‬‬ ‫הקדושת יו\"ט זי\"ע‬ ‫מיט אלע דערפער ארום טעלטש‪ ,‬איך בעט‬ ‫דער גבאי וואס איז דארט געשטאנען‬ ‫אייך טוט מיר ַא געפעליגקייט‪ ,‬אין יענעם‬ ‫האט געזען אז דער רבי חזר'ט איבער די‬ ‫אבדק\"ק סיגעט‬ ‫ד ָארף וואוינט ַא געוויסע ארימע משפחה‬ ‫זעלבע תשובה צוויי מ ָאל‪ ,‬און בנציון שטייט‬ ‫וואס אלע זענען פארטון אין דעם \"טרינק\"‪,‬‬ ‫נאך אלץ און רירט זיך נישט אוועק‪ ,‬האט‬ ‫לרגל די יומא דהילולא — דעם קומענדיגן מ ָאנט ָאג פרשת תרומה‪ ,‬כ\"ט שבט‬ ‫די גאנצע משפחה שיכור'ט‪ָ ,‬אבער זיי האבן‬ ‫ער געהייסן בנציון זאל נישט אויפהאלטן‬ ‫איין געראטענעם זון‪ ,‬איך וואלט געוואלט‬ ‫די אלע אידן וואס ווילן אריינקומען זיך‬ ‫גרויס געווארן אין טעלטש און האט זיך‬ ‫[פ ָארזעצונג פון זייט ‪]65‬‬ ‫אז איר זאלט מיר רעדן ַא שידוך מיט‬ ‫געזעגענען‪ .‬ער האט אים געזאגט \"דו‬ ‫פארטשעּפעט אין אים מיט פארשידענע‬ ‫דעם זון‪ ,‬און איך וועל אייך גוט ב ַאצ ָאלן‬ ‫הערסט דאך וואס דער רבי זאגט דיר‪ ,‬פאר‬ ‫מלשינות און מסירות‪ ,‬ער קען פון איר‬ ‫ענדליך האט זיך שוין געטראפן ַא מרשעת‬ ‫נישט פטור ווערן‪ .‬דער קדושת יום טוב איז‬ ‫וואס וועט שוין אנלערנען דעם איד פאר‬ ‫דערפאר\"‪.‬‬ ‫אהיים לחיים ולשלום און האב הצלחה\"‪.‬‬ ‫געזעסן די גאנצע צייט פארזונקען אין ַא‬ ‫זיין חוצפה‪ .‬זי האט זיך טאקע מיט רשעות‬ ‫ר' בנציון איז געשטוינט און‬ ‫ר' בנציון איז אהיימגעקומען פון סיגעט‬ ‫דביקות און איז געווען פארטיפט אין זיינע‬ ‫פארטשעפעט מיט דעם אידישן ּפ ָאסט–‬ ‫פארוואונדערט געווארן פון איר פארלאנג‪,‬‬ ‫אביסל צובראכן‪ ,‬האט ער פארציילט פאר‬ ‫מייסטער‪ ,‬און זי האט אים אנגעהויבן‬ ‫וואס עּפעס ווענדט זי זיך צו אים נאך ַא‬ ‫זיין משפחה און פאר זיינע נאענטע דאס‬ ‫הייליגע מחשבות‪.‬‬ ‫אויסטיילן צרות‪ .‬זי האט מלשין געווען‬ ‫שידוך‪ .‬ער האט געזען בחוש אז די ווערטער‬ ‫ער מיינט אז ער האט גארנישט גע'פועל'ט‬ ‫ּפלוצים האט זיך דער קדושת יום טוב‬ ‫מיט פארשידענע מסירות אויף ר' בנציון‪,‬‬ ‫פון רבי'ן הייבן זיך ָאן צו פארוויקליכן‪,‬‬ ‫ביים רבי'ן‪\" .‬איך האב אלעס פארציילט‬ ‫ווי דערוועקט פון זיינע מחשבות און רופט‬ ‫אז דער איד שּפ ַארט ָאּפ ַא רעגירונגס–‬ ‫אט אט קומט באלד די ישועה האט ער‬ ‫פאר'ן רבי'ן‪ ,‬און דער רבי האט מיר עּפעס‬ ‫זיך ָאן צו בנציון'ען‪\" ,‬וואס עּפעס ַא גוי'טע‪,‬‬ ‫הויז וועגן זיין ּפריוו ַאטע רעליגיע‪ ,‬און‬ ‫געטראכט ביי זיך‪ ,‬דעם רבינ'ס ווערטער‬ ‫געענטפערט אז איך זאל זען ַאז די גוי'טע‬ ‫זע אז די גוי'טע זאל חתונה האבן\"‪ .‬ר'‬ ‫אז ער פירט זיך מעשה בעל הבית אין די‬ ‫זאל חתונה האבן‪ ,‬איך פארשטיי נישט וואס‬ ‫בנציון האט נישט פארשטאנען וואס דער‬ ‫ווערן נישט פארלוירן‪.‬‬ ‫דאס מיינט\"‪ ,‬האט בנציון געזאגט פאר‬ ‫רבי זאגט‪\" ,‬ווי קומט דא ַא חתונה צו די‬ ‫רעגירונגס–קאנצעליי‪.‬‬ ‫איבריג צו זאגן אז ר' בנציון האט איר‬ ‫רדיפות מיט די מסירות\"‪ .‬ער איז געווען‬ ‫ר' בנציון האט געזען אז פון אירע‬ ‫אויסגעפירט דעם פארלאנג‪ ,‬און די גוי'טע‬ ‫זיינע נאענטע‪.‬‬ ‫זיכער אז דער רבי צוליב זיין דביקות האט‬ ‫מסירות קען ער נאך האבן ציפקע צרות‪,‬‬ ‫האט חתונה געהאט מיט דעם שייגעץ‪ .‬זי‬ ‫עס איז דורך עטליכע טעג‪ ,‬בנציון איז‬ ‫נישט דערהערט וואס ער זאגט‪ ,‬דעריבער‬ ‫איז ער ַאר ָאּפגעפ ָארן קיין סיגעט זיך מזכיר‬ ‫האט זיך אוועקגעצויגן פון טעלטש אין‬ ‫געזעצן ביי זיך אין שטוב אויף איינמ ָאל‬ ‫האט ער נאכ ַאמ ָאל איבער פארציילט פאר'ן‬ ‫זיין מיט ַא קוויטל צום הייליגן קדושת יום‬ ‫יענעם ד ָארף‪ ,‬און ר' בנציון האט פריי‬ ‫קל ַאּפ מען אויף די טיר‪ .‬ווען ר' בנציון‬ ‫רבי'ן די גאנצע מעשה וואס ער ליידט פון‬ ‫טוב זי\"ע‪ .‬ר' בנציון האט דערציילט פאר'ן‬ ‫ָאּפגע ָאטעמט‪ .‬די ּפ ָאסט האט שבת גערוהט‬ ‫האט געעפנט די טיר האט ער געהאט ַא‬ ‫רבי'ן ַאז עּפעס ַא גוי'טע ַא מרשעת איז‬ ‫אומגעשטערט‪ .‬דאן האט בנציון געזען די‬ ‫גאסט ביי זיך אין שטוב‪ ,‬ער איז געווען‬ ‫ברכה פון קדושת יום טוב איז פולקאם‬ ‫שאקירט זעענדיג די מרשעת אליין איז‬ ‫מקויים געווארן‪ ,‬כאטש ער האט אין די‬ ‫ַאר ָאּפגעקומען‪ ,‬זי וויל רעדן ַא וויכטיגע זאך‬ ‫ערשטע רגע נישט פארשטאנען די כוונה‬ ‫מיט בנציון דעם ּפ ָאסט–מייסטער‪ .‬ר' בנציון‬ ‫האט זיך זייער געוואונדערט \"וואס וויל שוין‬ ‫פון דעם רבין‪.‬‬ ‫די מרשעת ווייטער פון מיר האבן?\"‪ .‬אבער‬ ‫__ה___ביוחםי_נ___ה_‬ ‫בס״ד‬ ‫ממשמש ובא!‬ ‫התאבארחכידוםת‬ ‫דרבינו יוא‪ ú‬מסאטמאר‬ ‫ קרית יואל ‬ ‫את המעשה אשר יעשון‬ ‫הבחינה החמישי‬ ‫הננו בזה להודיע שבעז\"ה סדרנו לשביעית רצון הציבור‬ ‫במס' זבחים‬ ‫ג'בשייועו\"רידם כלחל\"ייבם‬‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫_______________ יתקיים בעז\"ה _______________‬ ‫מיוחד לבעה\"ב ואברכים‬ ‫המבמששמיבשושיעכעלזיוןוירשי‬ ‫ביום א' תרומה הבעל\"ט‬ ‫השיעורים יתקיים בעז\"ה‬ ‫בשעה ‪ 7:30‬בערב‬ ‫במוצאי שבתות‬ ‫חלוקת הבחינה עד שעה ‪ • 8:25‬חזרת הבחינה עד שעה ‪8:50‬‬ ‫בשלח‪ ,‬יתרו‪ ,‬משפטים‬ ‫________ בהיכל ביהמ\"ד הגדול ________‬ ‫חזרת החודש‪:‬‬ ‫לימודי החודש‪:‬‬ ‫ע\"י הרה\"ג‬ ‫דף ל\"ו ע\"א‬ ‫דף מ\"ז ע\"ב‬ ‫רבישמואל יעקב מייזעלסשליט\"א‬ ‫עד דף מ\"ז ע\"א‬ ‫עד דף נ\"ט ע\"ב‬ ‫דומ\"ץ ביהמ\"ד בית מרדכי לייב דקהלתינו הק'‬ ‫בבית המדרש הגדול‬ ‫זכרו לעולם‪:‬‬ ‫היכלי בית שמעון‪-‬טאלטשווא‬ ‫דף ב' ע\"א‬ ‫בשעה ‪9:00‬‬ ‫הנהלת התאחדות אברכים‬ ‫עד דף ל\"ה ע\"ב‬ ‫קרית יואל‬ ‫טעמו וראו כי טוב!‬ ‫אשרי מי שבא לכאן ותלמודו בידו!‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪66‬‬

‫מודעה‬ ‫פלעגט אפט האנדלען מיט זיי‪ ,‬ער פלעגט‬ ‫טעלטשער קהילה‬ ‫אויך אריינקומען צו אנטשיל'ען אין די‬ ‫דדעעררדעדדע‪-‬דל‪-‬יילןייאןייאנייצונשצורישירביןיניביןע‬ ‫בויעט ַא שוהל‬ ‫קיקנידנעדערראליעןךאואינזןעאורננזועררסנוערריסעארוייף‬ ‫קרעטשמע כ ַאּפן ַא טרונק‪.‬‬ ‫חודש אשויבףטחאוידזשניאשדטר אש'פאעיזטער ווי‬ ‫די גוים פון טעלטש זיינען געווען גאנץ‬ ‫צווישן די אידן אין טעלטש האט אלע‬ ‫פארמעגליכע‪ ,‬ווען זיי האבן געזען די‬ ‫מאל געהערשט אחדות‪ ,‬אפילו נאך די‬ ‫מזופתאנררבנוטשטאמאתאגהג‬ ‫ּפר ַאכטפולע אידישע שול וואס די אידן‬ ‫פטירה פון ייטב לב ווען דער קדושת יום‬ ‫בויען זיך‪ ,‬אז זי וועט שטעלן אין שאטן‬ ‫טוב איז אויפגענומען געווארן אלס רב‬ ‫צו באקומען אן אפליקעישן און‬ ‫זייער נעבעכדיגן קלויסטער וואס קוקט‬ ‫אין סיגעט‪ ,‬און עס האט זיך דעמאלט‬ ‫אויס ווי ַאן איינגעפאלענע כאטקע‪ ,‬וואס‬ ‫צופלאקערט ַא גרויסע מחלוקת אין די‬ ‫אויסצופילן א \"ועד האישור\" פארום‪845.684.4040:‬‬ ‫ווערים און מייז עסן די ווענט דערפון‪ ,‬און‬ ‫שטאט סיגעט וואס האט זיך אנגעזען אין‬ ‫קען נישט דורכטראגן אפילו ַא רוח מצוי'‪,‬‬ ‫די גאנצע מדינה‪ ,‬ווייל פיל שטעט זענען‬ ‫ויה\"ר שחפץ ה׳ בידינו יצליח לגדל‬ ‫זענען זיי געווארן זייער אויפגעברעגט‪,‬‬ ‫אריינגעשלעּפט געווארן אין די מחלוקת‪.‬‬ ‫בנים ובני בנים עוסקים בתורה‬ ‫זיי האבן נישט פארגינען אז די אידן זאלן‬ ‫הגם די גאנצע מדינה האט זיך געשטעלט‬ ‫ובמצוות על דרך ישראל סבא‪.‬‬ ‫האבן דעם שענסטן בנין אין שטעטל‪ ,‬ווען‬ ‫צום קדושת יום טוב'ס צד‪ ,‬ווייל אלע‬ ‫אימער זיי פלעגן דורכגיין ווי מען בויעט‬ ‫אונגארישע רבנים האבן גע'אסר'ט די‬ ‫אונזער ת\"ת איז שוין ב\"ה היינט ברייט‬ ‫די אידישע שול האבן זיי געקריצט מיט‬ ‫זעלבסט געקרוינטע קהילה וואס איז געווען‬ ‫באקאנט אין קרית יואל ַאלס סימב ָאל‬ ‫די ציין‪\" ,‬היתכן די אידן בויען זיך אזא‬ ‫קעגן דעם קדושת יום טוב‪ ,‬דאך האט זיך‬ ‫פון ַאן ערליכער און געלונגענער חדר‪,‬‬ ‫פארווארפן איינצעלנע וואס האבן געצויגן‬ ‫וו ָאס שטעלט בעז״ה ַאהער ַא זעלטן‬ ‫הערליכן בנין\"‪.‬‬ ‫צו ַא געוויסע חסידות וואס זענען געווען‬ ‫הויכע ניוו ָא אין חינוך ע\"ד אבינו רועינו‬ ‫בעיקר האט דאס געקרענקט דעם‬ ‫קעגן דעם קדושת יום טוב‪ ,‬און דאס האט‬ ‫מרן רביה\"ק זי\"ע‪ .‬סיי מיט די ּפריוואטע‬ ‫גלח וועלכער האט כסדר גערופן די גוים‬ ‫געשאפן אן אומפריינדליכקייט צווישן די‬ ‫איבערגעגעבענקייט פון די מלמדים צו‬ ‫און זיי אנגעהעצט מיט אנטיסעמיטישע‬ ‫יעדעס קינד‪ ,‬סיי מיט די שמחה של‬ ‫רעדעס פיל מיט שנאת ישראל‪ .‬ער האט‬ ‫עולם‪.‬‬ ‫מצוה'דיגע אטמאספערע‪ ,‬און סיי‬ ‫אויפגעפאדערט די ערלים דאס עס ּפ ַאסט‬ ‫אויך אין טעלטש איז געווען איין‬ ‫מיט די ערליכע און היימישע סביבה‪,‬‬ ‫נישט אז דער אידישער געבעט הויז זאל‬ ‫משפחה וואס האט באלאנגט צו די חסידות‪,‬‬ ‫קינדערפוןבלויזערליכעאפגעהיטענע‬ ‫זיין אזוי שיין און הערליך‪ ,‬און זייער קירכע‬ ‫און דעמאלט האט דאס פריינטשאפט‬ ‫שטיבער בעניני טעכנאלאגיע אן קיין‬ ‫זאל זיין אזוי קליין און צובראכן‪ ,‬דעריבער‬ ‫צווישן די משפחות אין טעלטש אביסל‬ ‫סמארטפאונס ובעניני צניעות אא\"וו‪.‬‬ ‫מוז מען צואווארפן דעם אלטן קלויסטער‬ ‫אונטערגעהינקעט אויף ַא קורצע צייט‪,‬‬ ‫און אויף דעם ּפל ַאץ אויפבויען ַא נייעם‬ ‫אבער דאך האבן די אידן אין טעלטש‬ ‫וואס זאל איבערשטייגן די אידישע שוהל‪.‬‬ ‫ּפרובירט צו לעבן בשלום‪.‬‬ ‫דער גלח מיט די ערלים האבן באשלאסן‬ ‫ווען די צאל פון די אידן אין טעלטש‬ ‫נישט קארגן קיין געלט‪ ,‬ברענגען די בעסטע‬ ‫האט זיך פארגרעסערט‪ ,‬האט זיך וויכטיג‬ ‫אינזשינירן און בעלי מלאכות וואס מען‬ ‫אויסגעפעלט אז מען זאל בויען ַא בית‬ ‫קען נאר באקומען‪ ,‬די גרעסטע פאכלייט‬ ‫המדרש‪ ,‬ווייל די שטוב אין ר' משה ווידער'ס‬ ‫מוזן ווערן איינגעשּפ ַאנט פאר דעם צוועק‪.‬‬ ‫הויז וואס מען האט גענוצט די גאנצע צייט‬ ‫דער גלח האט געוואלט אז די נייע‬ ‫קירכע זאל ענדלען אין די גרויסע רוימישע‬ ‫פאר ַא בית המדרש איז ענג געווארן‪.‬‬ ‫קירכע פון דעם וואטיקאן‪ ,‬האט ער געלאזט‬ ‫די פני הקהילה אין טעלטש האבן‬ ‫ַאר ָאּפברענגען די בעסטע אינזשענירן‬ ‫אנגעהויבן בויען ַא הערליך שיין בית‬ ‫אין טייערסטע בעלי מלאכות וואס מען‬ ‫המדרש פאר די איינוואוינער פון טעלטש‪.‬‬ ‫קען באקומען אין אייר ָאּפע‪ ,‬זיי זאלן אים‬ ‫ר' אנטשיל הארפענעס ע\"ה ַא ּפלומעניק‬ ‫און איידעם פון דעם ערשטן טעלטשער איד‬ ‫אויפבויען די קירכע‪.‬‬ ‫ר' משה ווידער איז געווען פון די נגידים‬ ‫דאס הויז קעגנאיבער די קירכע איז‬ ‫פון שטאט‪ ,‬ער איז געווען ַא שיינער תלמיד‬ ‫געווען דאס שיינע הויז פון ר' אנטשיל‬ ‫חכם אין ַא חסיד'ישער איד‪ .‬אלס בחור האט‬ ‫וואס איז געשטאנען נאענט צו דעם ב ָאדן‬ ‫ער געלערנט אין סיגעט ביים קדושת יום‬ ‫ווי מען בויעט די נייע קירכע‪ .‬דער גלח‬ ‫טוב‪ .‬ער איז געווען ַא סיגוטער חסיד וואס‬ ‫האט נישט געקענט פארנעמען אז דער איד‬ ‫פלעגט אפט פארן צום קדושת יום טוב‪.‬‬ ‫זאל האבן דאס שענסטע הויז אין ד ָארף‪,‬‬ ‫אין סיגעט האט מען אים גערופן \"אנטשיל‬ ‫דערצו זאל דאס זיין קעגנאיבער די גאס‬ ‫טעלטשער\"‪ .‬ער מיט זיין ברודער ר' ראובן‬ ‫פון די ניי–געבויטע קירכע‪ .‬דער גלח האט‬ ‫יואל ע\"ה איינער פון די חשוב'ע תלמידים‬ ‫זיך פארגלוסט אין אנטשיל'ס הויז ער האט‬ ‫פון קדושת יום טוב און ַא גרויסער תלמיד‬ ‫געהאט חשק אז דאס הויז זאל באלאנגען‬ ‫חכם וירא שמים‪ ,‬האבן געהאט ַא גרויסן‬ ‫פאר אים‪ ,‬און אזויווי מען בויעט ַא נייע‬ ‫קירכע האט ער דאס געקלערט אויסצונוצן‬ ‫חלק אין אויפבויען די הערליכע שוהל‪.‬‬ ‫אז דער איד זאל מוזן פארקויפן זיין הויז‪,‬‬ ‫ר' אנטשיל האט גע'ירש'נט פון זיין שווער‬ ‫ווייל דער שענק נעבן די קירכע איז ַא‬ ‫ר' משה דעם ווערטס‪-‬הויז וואס דערפון האט‬ ‫ער געצויגן זיין פרנסה‪ .‬ער מיט זיין פרוי‬ ‫פארשוועכונג פאר די רעליגיע‪.‬‬ ‫פלעגן שטיין אין ווערטס–הויז אויספאלגן די‬ ‫דער גלח האט מחליט געווען דאס ער‬ ‫פילע קונדן‪ .‬מיט די צייט האט זיך אנטשיל‬ ‫וועט שיקן ַא דעלעגאציע פון דריי ערלים‬ ‫אויפגעבויט נעבן זיין ווערטס‪-‬הויז ַא ניי הויז‬ ‫צום איד אנטשיל‪ ,‬מען וועט אים אנטראגן די‬ ‫הצעה ָאּפצוקויפן זיין הויז פאר ַא גוטע ּפרייז‪.‬‬ ‫מיט ַא נאבעלן גארטן‪.‬‬ ‫דער גלח וועט זיך אריינציען אין דעם הויז‪,‬‬ ‫די גוים פון טעלטש און פון די דערפער‬ ‫און דער איד אנטשיל זאל זיך קויפן אדער‬ ‫ארום פלעגן אויך אריינקומען צו אנטשיל'ען‬ ‫בויען ַאן אנדערן הויז נישט אין די קירכע‬ ‫אין די קרעטשמע טרונקען ברוינפן אזוי ווי‬ ‫גאס‪ .‬די ערלים מיטן גלח האבן באשלאסן אז‬ ‫אין שווער'ס קרעטשמע‪ ,‬זיי האבן זיך גאנץ‬ ‫מיט אלע געוואלדן וועט דאס מוזן צושטאנד‬ ‫קומען‪ ,‬מען וועט ּפרובירן קודם מיט גוטן‪,‬‬ ‫גוט געלעבט מיט אנטשיל'ען‪.‬‬ ‫דער גלח פון שטעטל וועלכער איז‬ ‫אויב נישט וועט עס גיין מיט שטרענגען‪.‬‬ ‫געווען ַא רשע מרושע ַא שונא ישראל‪ ,‬האט‬ ‫לפנים אויך גוט געלעבט מיט די אידן ער‬ ‫ַא דעלעג ַאציע ביי אנטשיל'ען —‬ ‫אין קומענדיגן נומער אי\"ה‬ ‫‪67 Friday January 28, '22‬‬

‫ְו ָה ָי' ִכ ְמֹלאו ׁת ִ ׁש ְב ִעים ָ ׁשָנה ‪2‬‬ ‫פון די סעריע‪:‬‬ ‫חסידים דערציילן‬ ‫דער צווייטער ב ַאזוך‬ ‫פון מרן רביה\"ק זי\"ע‬ ‫אין שיק ַאג ָא‬ ‫המקדש בערלה אינה‬ ‫פון זמרי בן סלוא‪ ,...‬דער רבי ה ָאט שט ַארק אומרו‪ ,‬ז ָאגנדיג מיט ַא שמייכל 'חיים דער‬ ‫[פ ָארזעצונג פון פריער]‬ ‫הנאה געה ַאט פונעם ווערטל‪ ,‬און ה ָאט עס ּפעינטער ז ָאגט ַאז ווען חקת מיט בלק גייען‬ ‫מקודשת‬ ‫ווען חקת און בלק‬ ‫שּפעטער נ ָאכגעז ָאגט פ ַאר ַאנדערע בשם צוז ַאם‪ ,‬קומט ַארויס ַא זמרי בן סלוא'‪.‬‬ ‫עס איז געווען אין שיק ַאג ָא צוויי‬ ‫גייען צוז ַאמען‪...‬‬ ‫גרויסע מוהלים‪ ,‬וו ָאס ַאלע אידן אין‬ ‫בס\"ד‬ ‫שט ָאט ה ָאבן זיי גענוצט פ ַאר מוהלות‪.‬‬ ‫אין שיק ַאג ָא איז געווען ַא איד וו ָאס‬ ‫איינער ה ָאט געה ַאט ַא זון און איינער‬ ‫בקשו רחמים‬ ‫מען ה ָאט גערופן חיים דער ּפעינטער‪.‬‬ ‫ַא ט ָאכטער אין די עלטער פון שידוכים‪.‬‬ ‫דער איז געווען ַא טיּפ איד‪ ,‬געהייסן‬ ‫ה ָאבן זיי ב ַאשל ָאסן זיך משדך צו זיין‪,‬‬ ‫נא לבקש רחמים ולהרבות בתפילה‬ ‫אויפ'ן נ ָאמען ה ָאט ער חיים שטערלינג‪,‬‬ ‫און מען ה ָאט ָאּפגעשמועסט ַאז דער‬ ‫לרפואתו השלימה והמהירה‬ ‫ַאן עלנדער איד ַא ברסלב'ער חסיד‬ ‫נדן פ ַאר'ן ּפ ָארפ ָאלק וועט זיין‪ ,‬ביידע‬ ‫געקומען פון רוסל ַאנד‪ .‬ער איז געווען‬ ‫ליסטעס פון די צוויי מוהלים‪ ,‬מען וועט‬ ‫לרפואת האברך יושע אהרן צבי בן לאה‬ ‫ג ָאר ג ָאר ַא פשוט'ער איד‪ָ ,‬אבער‬ ‫אויסלערנען פ ַאר'ן פרישן יונגערמ ַאן‬ ‫הזקוק לרחמי שמים מרובים‬ ‫געה ַאט מסירות נפש פ ַאר אידישקייט‪.‬‬ ‫מלאכת מוהלות‪ ,‬און ַאלע ק ָאסטומערס‬ ‫ביי אים אין שטוב ה ָאט מען ליידער‬ ‫פון ביידע מחותנים‪ ,‬וועלן מיט די י ָארן‬ ‫והן קל כביר לא ימאס תפילת רבים‬ ‫נישט געה ַאלטן קיין אידישקייט‪,‬‬ ‫ַאריבערגיין בירושה צו דעם ּפ ָארפ ָאלק‪,‬‬ ‫נא ונא להתפלל וללמד לרפואתו‬ ‫דעריבער ה ָאט ער שטענדיג געגעסן‬ ‫ַאזוי וועט דער יונגערמ ַאן ה ָאבן פילע‬ ‫נ ָאר ביים ווייצענער רב‪ ,‬און געדינט‬ ‫מוהלות‪ ,‬און זיך מפרנס זיין בדרך‬ ‫‪68‬‬ ‫ַאלס זיין ב ַאגלייטער‪ .‬און אפילו ַא‬ ‫טרונק וו ַאסער ה ָאט ער נישט גענומען‬ ‫כבוד‪.‬‬ ‫דער רבי איז ד ַאן געווען אין‬ ‫ביי זיך אינדערהיים‪.‬‬ ‫שיק ַאג ָא‪ ,‬זענען זיי ַאריין צום רבי'ן‬ ‫ווען דער רבי איז געווען אויף‬ ‫פרעגן איבער'ן שידוך‪ .‬ה ָאט דער רבי‬ ‫שבת אין שיק ַאג ָא‪ ,‬ה ָאט ער זיך אויך‬ ‫געפרעגט וו ָאס וועט זיין מיט פרנסה‪,‬‬ ‫געדרייט ַארום דעם רבי'ן און זיך‬ ‫ה ָאבן זיי פ ַארציילט זייער ּפל ַאן ַאז‬ ‫ד ָארט היימיש געמ ַאכט‪ .‬און ער ה ָאט‬ ‫דער נדן וועט זיין די מוהלים ליסטעס‬ ‫איינמ ָאל געפרעגט דעם רבי'ן מיט זיין‬ ‫פון ביידע מחותנים‪ ,‬גיט זיך דער רבי ַא‬ ‫אייגנ ַארטיגע ּפויערישע שּפר ַאך‪ַ ,‬אז‬ ‫רוף ָאן מיט ַא ווערטל 'המקדש בערלה‬ ‫הלמאי חקת איז ד ָאך אוודאי געווען‬ ‫ַא איד‪ ,‬און בלק און ד ָאך געווען ַא‬ ‫אינה מקודשת'‪...‬‬ ‫גוי‪ ,‬דעריבער ווי קומט ד ָאס ַאז דער‬ ‫דער ווייצענער רב זצ\"ל ווען ער ה ָאט‬ ‫איד חקת ז ָאל גיין צוז ַאמען מיט'ן גוי‬ ‫ד ָאס געהערט איז אים דער אויסדרוק‬ ‫בלק?‪ ,‬דער רבי ה ָאט געשמייכלט און‬ ‫תיכף נישט געפ ָאלן‪ ,‬וויסנדיג ַאז אפילו‬ ‫אים געפרעגט וו ָאס זיין תשובה אויף‬ ‫ַא ווערטל פון ַא צדיק ה ָאט ַאן השפעה‪.‬‬ ‫די שאלה איז‪ ,‬ה ָאט ער געענטפערט‬ ‫למעשה איז דער שידוך געוו ָארן‪ ,‬און‬ ‫ַאז ווען ַא איד גייט צוז ַאמען מיט ַא‬ ‫זיי ה ָאבן חתונה געה ַאט‪ .‬ג ַאנץ שנעל‬ ‫גוי‪ ,‬ענדיגט זיך עס ט ַאקע ווי חקת און‬ ‫נ ָאך די חתונה ה ָאט אויסגעבר ָאכן ַא‬ ‫בלק ה ָאבן געענדיגט מיט די מעשה‬ ‫סכסוך צווישן די צוויי מחותנים ווער‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬

‫איןמקנריינתייואמנלחרהבתי‪:‬‬ ‫עס ז ָאל זיין מוהל ביים ברית פונעם ערשטן שוין י ָא אויספירן אירע ּפלענער‪ ,‬און ד ָאס בס״ד‬ ‫יונגל אייניקל‪ ,‬און דער סכסוך ה ָאט זיך קינד וועט גיין שטודירן און אויסוו ַאקסן ַא‬ ‫דערקייקלט נ ָאך ווייטער‪ ,‬ביז עס איז צום ל ָאיער ָאדער ד ָאקטער אד\"ג‪.‬‬ ‫סוף געווען ַא גט ל\"ע‪ ,‬נ ָאך איידער עס איז פ ַאר'ן עלטערן ברודער ר' מנחם שלמה‬ ‫ה ָאט ד ָאס זייער וויי געט ָאן‪ ,‬ער ה ָאט‬ ‫אפילו געבוירן געוו ָארן ד ָאס יונגל‪...‬‬ ‫געוואוסט ַאז זיין אידישקייט איז אין ַא‬ ‫סכנה‪ ,‬און ַאז ַא מח איז ַא ש ָאד ַאז עס ז ָאל‬ ‫נישט ָאנקומען בין כותלי ביהמ\"ד‪ .‬ער איז‬ ‫די פלא'דיגע הקדמה‬ ‫געווען ַאן עילוי'אישער ק ָאּפ‪ ,‬ער איז נישט‬ ‫פונעם ספר 'כתב יד' פון איינגעזעסן אין קל ַאס‪ .‬ווי ער איז געוו ָארן‬ ‫געדענקט די‬ ‫מנחה גדולה ‪ 12:45‬בערך‬ ‫געוואלדיגע‬ ‫_בי_ה__מ\"_ד__ה_ג_דו_ל__‪__5_-‬ג_א_ר_פ_י_ע_ל_ד_______‬ ‫גרעסער איז ער געווען זייער שווער צו‬ ‫גרויסקייט‬ ‫_בי_ה__מ\"_ד__ה_ג_דו_ל__‪__1_2_-‬ג_א_ר_פ_י_ע_ל_ד______‬ ‫פון ״קרבנות‬ ‫_בי_ה__מ\"_ד__ח_ר_ד_י_ם_‪_2__-‬ו_ו_ע_ן_ב_יו__ר_ען______‬ ‫ַא למדן אין ישיבת מיר ה ַאלטן צווישן קינדער‪ ,‬די מ ַאמע ה ָאט‬ ‫בציבור״ היט‬ ‫געה ַאלטן ַאז אין ק ַאלעדזש וועט ער בעסער‬ ‫כלל ישראל‬ ‫‪1:30‬‬ ‫פון אלע פגעים‬ ‫פ ַאר עטליכע י ָאר צוריק איז איינזיצן‪.‬‬ ‫רעים און פון‬ ‫_בי__ת_מ_ר_ד_כ_י__‪_1_6_-‬ג_ע__צי_ל__ב_ע_ר_ג_ע_ר_____‬ ‫מגיפות רח\"ל‬ ‫ַארויסגעקומען אין ארץ ישראל ַא לומד'יש דער עלטערער ברודער ר' מנחם שלמה‬ ‫‪1:35‬‬ ‫ספר אויף מסכת כתובות מיט'ן נ ָאמען 'כתב ה ָאט מטכס עצה געווען‪ ,‬ווי ַאזוי ער קען‬ ‫_בנ_י_ן_ה__ת\"__ת_‪__-‬ר_א_צ_פ_ע_ר__ט_‪__-‬ע_ר_ש__טן__ש__טאק‬ ‫יד'‪ַ ,‬ארויסגעגעבן דורך ַא חשוב'ן למדן ר ַאטעווען זיין יונגערן ברודער ז ָאל‬ ‫אין ישיבת מיר ירושלים‪ ,‬הרה\"ג ר' יהודה אויסוו ַאקסן ַא בן תורה‪ .‬די געלעגנהייט איז‬ ‫דוב הכהן זוּפניק שליט\"א‪ .‬אין די הקדמה אים אונטערגעקומען‪ ,‬ווען איינמ ָאל איז די‬ ‫פונעם ספר‪ ,‬וואו ער ב ַאד ַאנקט זיך פ ַאר משפחה געקומען צו פ ָארן קיין ניו י ָארק‬ ‫ַאלע ראשי ישיבות און תלמידי חכמים וו ָאס צו ַא משפחה חתונה‪ .‬ה ָאט ר' מנחם שלמה‬ ‫‪1:45‬‬ ‫ה ָאבן אים געה ָאלפן‪ ,‬איז פ ַארה ַאן ג ָאר ַאן געבעטן די מ ַאמע ַאז ער וויל גיין מיט'ן‬ ‫_ש_א_פ_י_נג__צ_ע_נ_ט__ע_ר_‪__-‬פ_א_ר_ע__ס_ט_)_‪__'2‬ט_ע__שטאק(‬ ‫אינטערעס ַאנטער ּפ ַאר ַאגר ַאף‪ ,‬וו ָאס לייענט קליינעם ברודער יודא דוב‪ ,‬וועלכער איז‬ ‫דעמ ָאלט ַאלט געווען צען י ָאר‪ ,‬פ ַאר ַא 'טור'‬ ‫זיך ווי פ ָאלגענד‪:‬‬ ‫‪1:50‬‬ ‫\"לאחי הר\"ר מנחם שלמה שליט\"א רב איבער ניו י ָארק‪ ,‬אים ווייזן שיינע ז ַאכן‬ ‫_הו_נ_י_א_ד________________________‬ ‫דק\"ק תורה ותפילה ּפ ַאסייק נ‪.‬דז‪ ,.‬על וו ָאס ער ה ָאט נ ָאך קיינמ ָאל נישט געזען‪.‬‬ ‫‪______E_l_it_e_H_e_a_lt_hc_a_r_e_-_1_4_R_a_y_w_o_od__D_r.‬‬ ‫שגילה לי המאור של חיי בן תורה אמיתי זי ה ָאט ג ָארנישט חושד געווען און גערן‬ ‫בדרך המסור לנו מרבותינו הראשי ישיבות מסכים געווען דערצו‪ .‬ר' מנחם שלמה ה ָאט‬ ‫ובעלי המוסר וכו'‪ .‬זכות מיוחדת נתגלגל על תיכף ָאנגערופן דעם ווייצענער רב‪ ,‬וועמען‬ ‫‪1:55‬‬ ‫ידו שטרם נתמלאו לי י\"א שנה נתלוויתי ער ה ָאט געקענט פון זיינע יוגנט י ָארן אין‬ ‫_תו_ל__דו__ת_א_ה_ר_ן_‪__2__-‬ש_ינ__או_ו__________‬ ‫עמו אל הקודש פנימה אל הגהקוה\"ט רבינו שיק ַאג ָא‪ ,‬און ה ָאט אים געבעטן ַאז ער ז ָאל‬ ‫יואל מס ַאטמ ַאר זיע\"א‪ ,‬שם השכיל אחי אים מ ַאכן ַאן ַאּפוינטמענט ביים ס ַאטמ ַארער‬ ‫‪2:00‬‬ ‫לבקש מרבינו שיברך אותי שתמיד אמצא רבי'ן זצ\"ל‪ .‬דער רבי איז אין יענע י ָארן‬ ‫_בי_ה__מ\"_ד__ה_ג_דו_ל__‪__5_-‬ג_א_ר_פ_י_ע_ל_ד_)_ל_מ_ט_ה(__‬ ‫רק בישיבות הקדושות והטהורות‪ ,‬וברור לי שוין נישט געזונט געווען‪ ,‬און ער ה ָאט זיך‬ ‫_בי_ה__מ\"_ד__ה_ג_דו_ל__‪_1_2‬ג_א_ר_פ_י_ע_ל_ד__‪_-‬ח_ד_ר_ד_וד_ )למטה(‬ ‫_כו_ל_ל__ד_ר_ך__ה_חי_י_ם__‪_8‬ו_ו_ען__ב_יו_ר__ען_ )_ב_א_וצ_ר_הספרים(‬ ‫שברכתו של צדיק היא שעמדה לי שזכיתי אויפגעה ַאלטן אין בעל ה ַארבער‪.‬‬ ‫_מ_ב_צ_ר__ה_כו_ל_ל_י_ם__‪ _1_6_-‬ג__א_ר_פי__ע_ל_ד_____‬ ‫עד היום להמצא תמיד רק בסביבה של תורה זייענדיג ַא לעיקוואודער בחור'ל‪ ,‬ה ָאט‬ ‫_א_ה_ל__מ_ר_ד_כי__ט__א_ה_ש__‪_-‬ח_ד_ר__נ_פ_ת_ל_י____‬ ‫_בי__ת_מ_ר_ד_כ_י_____________________‬ ‫אפילו ר' מנחם שלמה נישט געה ַאט קיין‬ ‫על טהרת הקודש\"‪.‬‬ ‫_בי_ה__מ\"_ד__נ_ע_ב_ל_י_ץ_‪__7__-‬מי_ר_ון__________‬ ‫ו_וי_ל__ע_דז__ש__א_פי__ס_‪__-‬פ_א_ר_ע__ס_ט________‬ ‫צו פ ַארשטיין וו ָאס ליגט אונטער דעם שייכות מיט חסידות‪ ,‬און זיכער נישט‬ ‫‪_______B_u_s_in_e_s_s_C_e_n_te_r_#_1_-_S_u_it_e_#_2_0_6‬‬ ‫‪___C_h_e_st_e_r _P_la_s_ti_c_1_9_In_d_u_s_tr_y_D_r_iv_e_#_1_0_0‬‬ ‫ג ָאר אינטערעס ַאנטן ּפ ַאר ַאגר ַאף פון ַא מיט ס ַאטמ ַאר‪ָ ,‬אבער איז שוין געה ַאט‬ ‫‪_C_h_e_c_k_O__M_a_tic__- _3_08__M_u_s_eu_m__V_il_la_g_e_R_d_.‬‬ ‫‪_1_10__C_or_p_o_ra_t_e_D_r._N_e_w__W_in_d_s_o_r,_N_Y_1_2_5_5_3‬‬ ‫לומדי'שן חיבור פון ַא ליטווישן למדן געווען ַאמ ָאל ביים רבי'ן ביי סליחות‪ ,‬און‬ ‫אין די מירער ישיבה‪ .‬איז אינטערעס ַאנט איינמ ָאל ביי שלש סעודות‪ ,‬און ער ה ָאט‬ ‫ַאר ָאּפצוברענגען וו ָאס דער בעל המעשה‪ ,‬געוואוסט ַאז ער איז ַא הייליגער מענטש‪.‬‬ ‫דער עלטערער ברודער פונעם מחבר הרה\"ג דער ווייצענער רב ה ָאט אים ערלעדיגט ַאז‬ ‫ר' מנחם שלמה זוּפניק שליט\"א‪ ,‬פ ַאר וועם מ'ז ָאל זיי ַאריינל ָאזן צום רבי'ן‪ .‬און ביידע‬ ‫ער ב ַאד ַאנקט זיך ד ָארט אין די הקדמה‪ ,‬ברידער‪ ,‬זענען ַאריבערגעפ ָארן קיין בעל‬ ‫ה ָאט לעצטנס פ ַארציילט פ ַאר עטליכע ה ַארבער‪ ,‬און זענען ַאריין צום רבי'ן‪ .‬ר'‬ ‫היימישע אידן וועלכע ה ָאבן זיך מיט אים מנחם שלמה ה ָאט געז ָאגט פ ַאר'ן יונגערן‬ ‫‪2:05‬‬ ‫ּפערצופ ַאל געטר ָאפן‪ ,‬אין זיין ביהמ\"ד בית ברודער‪ ,‬דער קליינער יודא דוב \"מיר גייען‬ ‫‪Office B_u_ild_i_n_g_-_5_C_o_r_po_r_a_te__Dr_iv_e_,_C_e_nt_r_al_V_a_ll_e_y‬‬ ‫תורה ותפילה אין ּפ ַאסעיק ניו דזשערזי‪ַ .‬אריין צו ַא גרויסן צדיק\"‪ ,‬נ ָאכז ָאגנדיג ד ָאס‬ ‫די צוויי ברידער זענען געווען שיק ַאג ָא'ער לשון פון די גמרא (עירובין י\"ג ע\"ב) ַאז‬ ‫‪2:15‬‬ ‫יונגלעך‪ ,‬און זענען געבוירן געוו ָארן צו רבי ה ָאט געז ָאגט \"האי דעדיפנא מחבראי\"‪,‬‬ ‫_בי_ה__מ\"_ד__ה_ג_דו_ל__‪_1_2‬ג_א_ר_פ_י_ע_ל_ד__‪_-‬ח_ד_ר_ד_וד_ )למטה(‬ ‫עלטערן מיט ַאמעריק ַאנער השגות‪ ,‬וועלכע ד ָאס וו ָאס איך ה ָאב זוכה געווען צו זיין מער‬ ‫‪A_m_b_e_x_R_e_s_o_u_rc_e_s_- _3_26__R_t._2_0_8_-_2_'n_d_fl_o_o_r‬‬ ‫ה ָאבן געוו ָאלט און געשטרעבט ַאז זייערע ווי מיינע חברים איז ווייל \"שראיתי את‬ ‫קינדער ז ָאלן גיין שטודירן און אויסוו ַאקסן רבי מאיר מאחוריו\"‪ ,‬ווייל איך ה ָאב משמש‬ ‫ל ָאיערס און ד ָאקטוירים‪ .‬מאת ה' היתה זאת‪ ,‬געווען ביי רבי מאיר מאחוריו‪ ,‬און אויב איך‬ ‫‪2:30‬‬ ‫ַאז דער עלטערער ברודער הרה\"ג ר' מנחם וו ָאלט געקוקט אין פנים וו ָאלט איך געווען‬ ‫‪11_8_R_iv_e_r_R_d_. _S_ui_te__#2_0_,_H_a_rr_im__a_n_N_Y_1_0_9_2_6‬‬ ‫שלמה‪ ,‬ה ָאט ָאבער געזוכט צו זיין ַא בן נ ָאך מער‪ .‬ה ָאט ער אים געז ָאגט‪ַ ,‬אז מיר‬ ‫תורה‪ ,‬און ער ה ָאט צום סוף אויסגעפירט גייען ַאריין צו ַא צדיק ז ָאל ער נישט קוקן‬ ‫‪2:45‬‬ ‫ד ָאס זייניגע און איז ָאנגעקומען קיין אויף ג ָארנישט ַארום אין שטוב‪ ,‬נ ָאר אויפ'ן‬ ‫_א_ב_ני__צ_ד_ק__‪_-‬ר_ו_ז_ש_ין__‪__-‬ש_כ_ונ__ת_ע__צי__ת_מ_רים‬ ‫לעיקוואוד אין בית המדרש גבוה‪ ,‬און רבי'נס הייליגע צורה‪.‬‬ ‫אויסגעוו ַאקסן ַא ריכטיגער בן תורה‪ ,‬און ער ה ָאט געל ָאזט שרייבן ַא קוויטל ביים‬ ‫ער איז כהיום משמש ברבנות אין ּפ ַאסעיק גבאי'ן רבי יוסף אשכנזי ע\"ה‪ ,‬ר' י ָאסל ה ָאט‬ ‫‪2:50‬‬ ‫אים געפרעגט צי ער ה ָאט ַא סּפעציעלע‬ ‫ניו–דזשוירזי‪.‬‬ ‫_כו_ל_ל__ת_ו_ר_ת__ח_יי_ם__וו_י_ז_ש_ני__ץ_‪__1_8_-‬ד_ו_ע_ל_ק עוו‪.‬‬ ‫דער יונגערע ברודער הרה\"ג ר' יודא בקשה‪ ,‬ה ָאב ער אים ּפרובירט מסביר צו‬ ‫דוב שליט\"א‪ ,‬איז מיט עלף י ָאר יונגער פון זיין וו ָאס ד ָא גייט פ ָאר‪ָ ,‬אבער ר' י ָאסל ה ָאט‬ ‫‪3:00‬‬ ‫אים‪ .‬פון קינדווייז ָאן ה ָאט מען שוין אויף נישט פ ַארשט ַאנען וו ָאס ער ז ָאגט‪ ,‬ה ָאט ער‬ ‫המשך < < <‬ ‫_א_ה_ל__פי_ג_א__‪_-‬ד_ר_ו_ב_י_ט_ש_____________‬ ‫אים געזען ַאז ער איז ַא געוו ַאלדיגער בעל געז ָאגט \"דו וועסט שוין ז ָאגן פ ַאר'ן רבי'ן‬ ‫כשרון און ַא מח נפלא‪ .‬דעריבער ה ָאט די די בקשה\"‪.‬‬ ‫[פ ָארזעצונג אויף זייט ‪]70‬‬ ‫[פ ָארזעצונג אויף זייט ‪]70‬‬ ‫מ ַאמע ב ַאשל ָאסן‪ַ ,‬אז ביי דעם קינד וועט זי‬ ‫‪69 Friday January 28, '22‬‬

‫ירמי' כה‪ ,‬יב‬ ‫ְו ָהָי' ִכ ְמֹלאו ׁת ִ ׁש ְב ִעים ָ ׁשָנה‬ ‫‪3:00‬‬ ‫> > > המשך‬ ‫פון די סעריע‪:‬‬ ‫_בי_ה__מ\"_ד_ י__ש_מ_ח__מ__ש_ה_‪__-‬ש_כ_ו_נ_ת__ב_ר_ך__מ_שה )חדר א'(‬ ‫חסידים דערציילן‬ ‫_דו_ר_ן__ס_פ_רי__ם_ג_ע__ש_ע_פ_ט__‪________3_:0_0_-‬‬ ‫‪____________P_r_in_t_C_e_nt_e_r_-_4_12__R_t._2_0_8‬‬ ‫דער צווייטער ב ַאזוך‬ ‫‪______C_la_s_s_ic_T_i_le_s_-_4_9_5_R_t._2_0_8_M_o_n_r_o_e‬‬ ‫פון מרן רביה\"ק זי\"ע‬ ‫‪H&F Products_I_n_c_. -_1_2_R_o_o_s_e_ve_l_t _Av_e_._F_lo_r_id_a_N_Y_1_0_9_2_1‬‬ ‫אין שיק ַאג ָא‬ ‫‪3:10‬‬ ‫קליינער יודא דוב ה ַאלט מיט דעם שמועס‬ ‫[פ ָארזעצונג פון זייט ‪]69‬‬ ‫פון ַאנדערן צימער‪ּ ,‬פלוצלינג לויפט ער‬ ‫_בי__ת_מ_ר_ד_כ_י__‪_1_6_-‬ג_ע__צי_ל__ב_ע_ר_ג_ע_ר_____‬ ‫ַאריין און ער שרייט אויף ענגליש \"מ ַאמי‪,‬‬ ‫זיי זענען ַאריין אינעם רבי'נס צימער‪,‬‬ ‫רעד נישט ַאזוי‪ ,‬פ ַאר יעדן קענסטו ד ָאס‬ ‫און ר' מנחם שלמה ה ָאט ַאר ָאּפגעלייגט‬ ‫‪3:15‬‬ ‫ַאוועקמ ַאכן ָאבער נישט פ ַאר מיר‪ ,‬ווייל‬ ‫ד ָאס קוויטל פ ַאר'ן רבי'ן‪ ,‬דער רבי ה ָאט‬ ‫איך ה ָאב דעם מענטש געזען‪ ,‬איך ז ָאג‬ ‫געגעבן ַא בליק אינעם קוויטל און ער ה ָאט‬ ‫_בי_ה__מ\"_ד__ה_ג_דו_ל__‪_5‬ג_א_ר__פי_ע_ל__ד_‪__-‬ל_מ_ט_ה__‬ ‫דיר‪ ,‬עס איז נישט ָא קיין ק ַאמערע וו ָאס‬ ‫געפרעגט \"וו ָאס איז דיין בקשה?\"‪ ,‬ה ָאב ער‬ ‫_מ_ב_צ_ר__ה_כו_ל_ל_י_ם__‪ _1_6_-‬ג__א_ר_פי__ע_ל_ד_____‬ ‫קען ַאר ָאּפמ ָאלן דעם שיין פון די צורה פון‬ ‫געז ָאגט \"מיין ברודער איז ַא גרויסער עילוי‪,‬‬ ‫_כו_ל_ל__ד_ר_ך__ה_חי_י_ם__‪_8‬ו_ו_ען__ב_יו_ר__ען______‬ ‫דעם מענטש‪ ,‬ער איז נישט קיין סתם ַא‬ ‫מיינע עלטערן ווילן ער ז ָאל גיין שטודירן‪,‬‬ ‫_כו_ל_ל__ה_י_כ_ל_ה_ו_ר_א_ה__ז_מי_ג_ר_א_ד_________‬ ‫דער רבי ז ָאל געבן ַא ברכה ער ז ָאל בלייבן‬ ‫י__שי_ב__ת_נ_יי__ט_ר_א_‪__-‬ט__ש_ע_ס_ט__ע_ר_______‬ ‫מענטש\"‪...‬‬ ‫ביי ר' מנחם שלמה איז ד ָאס געווען ַא‬ ‫בין כותלי ביהמ\"ד\"‪.‬‬ ‫‪3:30‬‬ ‫חידוש‪ ,‬ווייל עס איז געווען ד ָאס ערשטע‬ ‫דער רבי קוקט ָאן דעם עלטערן ברודער‬ ‫מ ָאל וו ָאס ער ה ָאט געהערט‪ ,‬ווי ווייט דער‬ ‫ר' מנחם שלמה‪ ,‬און ער פרעגט אים \"וו ָאס‬ ‫_בי_ה__מ\"_ד__ח_ר_ד_י_ם_‪__-‬ח_ד_ר__מ_ר_ד_כ_י_______‬ ‫קורצער צוויי מינוטיגער ב ַאזוך ביים רבי'ן‪,‬‬ ‫איז מיט דיר?\"‪ ....‬ה ָאב ער געענטפערט‬ ‫ה ָאט געמ ַאכט ַא רושם אויף דעם קליינעם‬ ‫\"אויף מיר ה ָאבן שוין מיינע עלטערן‬ ‫‪3:55‬‬ ‫אויפגעגעבן\"‪ .‬דער רבי ה ָאט ַא קוק געגעבן‬ ‫ברודער‪.‬‬ ‫אויף אים‪ ,‬און ער ה ָאט געז ָאגט בלש\"ק‬ ‫_בנ_י_י_ו_א_ל__מ_צ_ה__ב_ע_ק_ע_ר_י_י_‪__1_56__-‬ע_י_ק_ע_ר_ס‬ ‫למעשה איז ר' מנחם שלמה צוריק‬ ‫\" ַאזוי ווי עס איז דיר געלונגען‪ַ ,‬אזוי וועט‬ ‫געפ ָארן קיין לעיקוואוד‪ ,‬און ר' יודא דוב‬ ‫עס אים אויך געלונגען\"‪ ...‬און דער רבי ה ָאט‬ ‫‪4:00‬‬ ‫ה ָאט זיך ווייטער געמוטשעט אין שיק ַאג ָא‪.‬‬ ‫ביז ווען ביי די ‪ 15‬י ָאר איז ער ָאנגעקומען‬ ‫ָאנגעוואונטשן מברכות קדשו‪.‬‬ ‫_ס_א_ט_מ__א_ר__מ_צו__ת_‪__23__-‬ל_א_ר_ק_י_ן_ד_ר_‪____.‬‬ ‫קיין ארץ ישראל‪ ,‬ומאת ה' היתה זאת ַאז ער‬ ‫זיי זענען פון ד ָארט ַארויסגעג ַאנגען מיט‬ ‫‪Ne_r_S_h_a_va_h_C_a_n_d_l_es__- _20__In_d_u_s_tr_y_D_ri_v_e_#_9_4‬‬ ‫ה ָאט געטר ָאפן זיין מקום בין כותלי ביהמ\"ד‪,‬‬ ‫התרגשות‪ ,‬ר' מנחם שלמה איז צוריקגעפ ָארן‬ ‫און ער איז ד ָארט געוו ָארן ַא תלמיד פון‬ ‫קיין לעיקוואוד אין די ישיבה‪ ,‬און ר' יודא‬ ‫‪_______B_u_s_in_e_s_s_C_e_n_te_r_#_1_-_S_u_it_e_#_4_0_1‬‬ ‫ַאלע גדולי ישראל‪ .‬און אויסגעוו ַאקסן‬ ‫דוב איז ַאהיימגעפ ָארן קיין שיק ַאג ָא מיט די‬ ‫‪_________B_us_i_n_es_s_C_e_n_t_er_#_2__- _4t_h_fl_o_o_r‬‬ ‫ַא יונגערמ ַאן וו ָאס קען ג ַאנץ ש\"ס בבלי‬ ‫מ ַאמע‪ .‬ר' מנחם שלמה ה ָאט נישט געוואוסט‬ ‫וירושלמי מיט יעדן תוס' אין ש\"ס‪ ,‬און‬ ‫ווי ווייט דער קליינער ברודער יודא דוב‬ ‫‪4:30‬‬ ‫ה ָאט ַארויסגעגעבן דעם פריערדערמ ַאנטן‬ ‫ה ָאט מיטגעה ַאלטן דעם שמועס מיט'ן רבי'ן‪,‬‬ ‫חיבור 'כתב יד' אויף כתובות‪ ,‬וו ָאס איז‬ ‫און צי עס ה ָאט בכלל געה ַאט אויף אים ַאן‬ ‫_בי_ה__מ\"_ד__ח_ר_ד_י_ם_‪__-‬ח_ד_ר__מ_ר_ד_כ_י_______‬ ‫ג ָאר ַא שט ַארק לומד'יש ספר‪ ,‬און שט ַארק‬ ‫השפעה‪ .‬ווייל ער ה ָאט נישט געקענט קיין‬ ‫_ק_רי__ת_יו__א_ל__מ_צ_ה_ב__ע_ק_ע_ר_יי__‪_-‬ד_י_נו__ב___‬ ‫אידיש בכלל‪ ,‬און ער ה ָאט זיכער ג ָארנישט‬ ‫ב ַאוואוסט אין די לומד'ישע וועלט‪.‬‬ ‫‪5:00‬‬ ‫דער פריער דערמ ַאנטער ּפ ַאר ַאגר ַאף‬ ‫פ ַארשט ַאנען‪.‬‬ ‫אין דער הקדמה צום ספר‪ ,‬וועלכע איז‬ ‫ווען ער איז ַאהיימגעקומען פון די ישיבה‬ ‫_א_ה_ל__פי_ג_א__‪_-‬ד_ר_ו_ב_י_ט_ש_____________‬ ‫ַא חידוש פ ַאר יעדן וו ָאס זעהט ד ָאס‪.‬‬ ‫אויף יו\"ט פסח‪ ,‬ה ָאט ר' מנחם שלמה געזען‬ ‫שלומי'ס גראסערי ‪ -‬דעעש רד‬ ‫איז געווען נישט ווייניגער חידוש ביים‬ ‫ַאז די מ ַאמע איז זייער ברוגז אויף אים‪,‬‬ ‫עלטערן ברודער ר' מנחם שלמה זעלבסט‪,‬‬ ‫און זי ה ָאט נישט געוו ָאלט רעדן צו אים‪.‬‬ ‫‪5:25‬‬ ‫וועלכער איז ב ַאנומען געוו ָארן דערפון ביז‬ ‫אויף זיין פר ַאגע פ ַארוו ָאס זי איז ַאזוי‬ ‫די טיפעניש פון זיין נשמה‪ ,‬ווען ער ה ָאט‬ ‫ברוגז אויף אים‪ ,‬ה ָאט זי געענטפערט \"דו‬ ‫‪Monroe Cable Co. - 14 Commercial Avenue Middletown‬‬ ‫ד ָאס געלייענט‪ .‬זעענדיג ערשט יעצט ווי‬ ‫ביזט געג ַאנגען קעגן מיר‪ ,‬ה ָאסט גענומען‬ ‫ווייט דער דעמ ָאלטדיגער וויזיט ביים רבי'ן‬ ‫ַא ברכה פון ס ַאטמ ַארער רבי קעגן מיין‬ ‫‪_______________________N_Y_1_0_9_4_1‬‬ ‫ה ָאט אויפגעטון‪ .‬אינדערצייט וו ָאס זיי ה ָאבן‬ ‫רצון‪ ,‬קעגן מיין ּפרינציּפ!\"‪ .‬ער ה ָאב נישט‬ ‫דעם עּפיז ָאד קיינמ ָאל נישט איבערגערעדט‬ ‫געוואוסט וו ָאס צו ענטפערן פ ַאר די מ ַאמע‪,‬‬ ‫‪ 15‬מינוט קודם זמן צאה\"כ‬ ‫צווישן זיך‪ ,‬און זיי זענען נישט געווען קיין‬ ‫ה ָאב ער גענומען ַא בילד פונעם רבי'ן‪ ,‬ד ָאס‬ ‫_בי__ת__ש_ל_מ_ה_י_ו_ד_א__ב_א_ג_א_ד__‪_-‬ט__ש_ע_ס__ט_ע_ר‬ ‫חסידים וו ָאס זענען געווען פ ַארנומען מיט‬ ‫ב ַאק ַאנטע שיינע בילד ווי דער רבי גייט‬ ‫ו_וי_ל__ע_דז__ש__א_פי__ס_‪__-‬פ_א_ר_ע__ס_ט________‬ ‫סיפורי צדיקים‪ .‬און פ ָארט איז דרייסיג י ָאר‬ ‫ַאר ָאּפ די טרעּפ פונעם בל ָאזשובער רב'ס‬ ‫_הי_כ_ל__י_צ_ח_ק_‪_1_0_1__-‬פ__א_ר_ע_ס_ט_________‬ ‫נ ָאך די מעשה‪ ,‬וו ָאס דער מחבר איז ד ַאן‬ ‫הויז אין ב ָאר ָא ּפ ַארק‪ ,‬און ער ווייזט פ ַאר די‬ ‫_בי_ה__מ\"_ד__ש__א_ר_מ_א__ש_‪__-‬א_ר_ש_י_וו_ע__ק_ט_‪___.‬‬ ‫געווען ַא צען יעריג שיק ַאג ָא'ער יונגל‪,‬‬ ‫מ ַאמע ד ָאס בילד‪ ,‬און ז ָאגט איר‪\" :‬זעה די‬ ‫_מ_ש_כ_ן__ה_סו__פ_רי_ם__‪______1_5_1_A_c_re_s_R_d_._-‬‬ ‫און ה ָאט נישט פ ַארשט ַאנען קיין וו ָארט‬ ‫צורה‪ ,‬איך ה ָאב געה ַאט די געלעגנהייט צו‬ ‫‪_______H_ar_t_m_a_n_D_e_s_ig_n_-_4_1_2_N_._M_a_in__S_t.‬‬ ‫וו ָאס דער רבי ה ָאט גערעדט אויף אידיש‪,‬‬ ‫נעמען ַא ברכה פון דעם איד‪ ,‬פ ַארוו ָאס ז ָאל‬ ‫‪____B_u_s_in_e_s_s_C_e_n_te_r_#_2_-_(_5_2_) _- _4t_h_fl_o_o_r‬‬ ‫שרייבט ער \"היא שעמדה לי שזכיתי עד‬ ‫איך ד ָאס נישט טון\"‪ .‬די מ ַאמע איז געווען‬ ‫‪Excelf_o_rc_e_-_1_1_7_0_R_o_u_te_1_7_M_,_C_h_e_st_e_r,_N_Y_1_0_9_1_8‬‬ ‫היום להמצא תמיד רק בסביבה של תורה‬ ‫אויפגערעגט \"כ'זעה נישט ג ָארנישט אויף‬ ‫‪Professional square Business Center‬‬ ‫על טהרת הקודש\"‪.‬‬ ‫דעם בילד‪ ,‬סתם ַא בילד פון ַא חסיד\"‪.‬‬ ‫זיי ה ָאבן נישט געוואוסט ַאז דער‬ ‫‪______________4_9_1_R_t._2_0_8_S_u_it_e_#_3_1_0‬‬ ‫‪Snaxit_-_4_75__N_J_R_t._4_w__es_t_, _En_g_l_e_w_o_od_,_N_J_0_7_6_3_1‬‬ ‫דאס הויז וואו מרן רבינו הקדוש זי\"ע האט‬ ‫שהתאמפבוקלולתםוי‬ ‫געדאווענט מנחה אין א זונטאג נאכמיטאג אין‬ ‫קרית יואל רבתי מיט העכער ‪ 55‬יאר צוריק‬ ‫צו אפדעיטן אדער צולייגן א מנין רופט אין אפיס ‪ 845.774.6234‬און לאזט א מעסעדזש אויף ‪#6‬‬ ‫אדער שיקט א אימעיל צו‪[email protected] :‬‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪70‬‬

‫ב\"ה‬ ‫דברים חוצבים להבות אש‬ ‫מכ\"ק מתוךדבריהדרכהמרן רבינו שליט\"א‬ ‫ביום הצלה והשחרור של מרן רביה\"ק זי\"ע כ\"א כסליו ד' וישב תשפ\"ב‬ ‫לאמיר אריינטראכטן יעדער איינער פאר זיך אליין‪ ,‬ווי אזוי קוקן אויס די מלבושים פון די נשים‪ ,‬מיט וויפיל‬ ‫מדריגות איז געפאלן דער צניעות אפילו נאר פון איין דור צוריק‪ ,‬חדשים לבקרים‪ ,‬עס קומען ארויס יעדן‬ ‫טאג נייע מאדעס‪ ,‬בגדי פריצות כדרכי הגוים‪ ,‬בפרט ביי חתונות‪ ,‬וואס מען גייט מיט לאנגע קליידער‪ ,‬וואס‬ ‫עס איז קיינמאל אזא זאך נישט געווען‪.‬‬ ‫אויך ווערט נפרץ זייער שטארק דילאנגעשייצטעללעאןזענע‬ ‫וולעענלגכעערוואעוןרןמאעלרץפלריענצגועת'רדיאגון‬ ‫מיר דארפן געדענקען‪ ,‬אין מצרים ווען אידן האבן נאכנישט געהאט קיין שום תורה הקדושה‪ ,‬אבער דער גאנצער אידישקייט האט זיך געהאלטן בשביל נשים צדקניות שלא‬ ‫שינו את מלבושם‪ ,‬מיט דעם האט מען זיך געהאלטן‪ ,‬און אין דעם זכות איז מען ארויסגעגאנגען פון גלות‪ .‬דאס איז די איינציגסטע שמירה‪ ,‬אז א איד זאל אוועקשטעלן‪ ,‬אז ער‬ ‫וויל נישט משנה זיין דעם לבוש‪ ,‬יעדער איינער דארף האבן א גדר‪ ,‬אז ער גייט נישט לאזן זיינע קינדער משנה זיין דעם לבוש וואס ער האט געזעהן ביי זיינע עלטערן‪.‬‬ ‫עוסשואיייזמי'אזחטדיויבאלאוילעףמןדינאעיולוטעמשרןאעצוטסשטגאזיייןייעעזלןנהגמעשמעמןירגאוליטאףדעניקנגטיעגכיעטןןעער‪.‬ר‬ ‫אוןמעןטארזיךנישטלאזןפארפירןפוןדיסוחרים‬ ‫(שייטלפארקויפערן)וואס זיי זאגן‪ ,‬מען גייט שוין נישט אזוי‬ ‫‪...‬וויפיל טרערן האט רבינו הקדוש‪ ,‬אין דעם הייליגסטן זמן פון יום כיפור ביי דער נאכט‪ ,‬געפאדערט פון אונז‪ ,‬דעם‬ ‫\"אל תטוש תורת אמך\"‪ ,‬מען דארף זיך פירן אזוי ווי מיר האבן מקבל געווען פון אונזערע עלטערן‪ .‬יעדער איינער איז‬ ‫מחויב צו האלטן אן עינא פקיחא אויף דעם‪ ,‬און מעורר זיין זיינע קינדער דערויף‪.‬‬ ‫‪71 Friday January 28, '22‬‬

‫‪5‬‬ ‫די ַארעסטן און ב ַאפרייאונגען‬ ‫פונעם הייליגן בעל התניא זי\"ע‬ ‫הענגט אים אויף א האר‪ ,‬פון דעסטוועגן בין‬ ‫זיין אויף מיין הויכן שט ַאנד‪ ,‬פארלאזן מיין \"זאג נישט 'איך קען נישט'‪ ,‬זאג איך‬ ‫אין קרצן פון פריער‪:‬‬ ‫איך נישט גרייט זיך צו בייטן מיט דיר\"‪.‬‬ ‫צוליב די מחלוקת וואס איז ערוועקט געווארן‬ ‫פאמיליע און געבורט־לאנד און לעבן אין וויל נישט‪ .‬אט בין איך ַאן ארימער‬ ‫אויפ'ן רב פון ליאדי‪ ,‬איז ער ארעסטירט געווארן‬ ‫\"איר מיינט עס ערנסט — האקט אים‬ ‫נאך א מלשינות אויף אים‪ .‬זיינע חסידים אין‬ ‫איבער דער אויפזעער — איך זאל אייך‬ ‫אומגליקליכער ארעסטאנט וואס זיין לעבן‬ ‫דער פרעמד ווי א שנארער\"‪.‬‬ ‫רוסלאנד רודערן וועגן זיין באפרייאונג אבער‬ ‫טאקע פאלגן\"‪...‬‬ ‫‪CONG. YETEV LEV‬‬ ‫קהל יטב לב‬ ‫דערווייל זעט מען נאך גארנישט‪.‬‬ ‫\"איך הייס דיר גארנישט! דיין געוויסן‬ ‫‪.‬‬ ‫ער זיצט אין דעם באוואוסטן פעסטונג ״פעטער‬ ‫הייסט עס דיר‪ ,‬מאך נישט שטיל די‬ ‫‪SATMAR‬‬ ‫פארוואלווסק״ אין ּפעטערבורג וואו עס איז דער‬ ‫ב ַאשעפערליכע שטימע וואס רעדט ארויס‬ ‫‪KIRYAS JOEL‬‬ ‫סאטמאר‬ ‫ארט פון די שווערע ּפ ָאליטישע ארעסטאנטן‪.‬‬ ‫קרית יואל‬ ‫דערווייל קומט אריין צו אים דער אויפזעער פון‬ ‫פון דיר‪ ,‬און ראטעווע זיך\"‪.‬‬ ‫‪5 Garfiled Road, Monroe, NY 10950 • T. 845.783.5688 F. 845.783.5699‬‬ ‫פעסטונג דאנדאקאוו‪ .‬דער רב דערקענט אין אים‬ ‫\"מארגן קום איך צוריק — זאגט אים דער‬ ‫נתייסדה ע״י מרן רבינו הקוה״ט זי״ע • בנשיאות כ״ק מרן אדמו״ר שליט״א‬ ‫אז ער איז א משומד‪ .‬ווען יענער גייט אריין אין‬ ‫אויפזעער — איך קען נישט פארברענגען‬ ‫וויכוחים‪ ,‬זאגט אים דער דער רב טיפע מוסר־רייד‬ ‫דא מער צייט‪ ,‬ווייל עס קען ערוועקן דאס‬ ‫יראוך עם שמש‬ ‫דאמר רבי יוחנן ותיקין (פירוש‬ ‫און יענער ווערט בלאס און זיך מודה פאר אים‬ ‫פ ַארד ַאכט פון די שומרים‪ .‬מארגן צום‬ ‫רש״י דף ט‪ :‬ותיקין ‪ -‬אנשים ענוים‬ ‫אז אלס ּפיצל קינד איז שוין זיין פאטער איבער‬ ‫בזההננומודיעיםאשרבעהשי״תמתקייםותמיניקןין‬ ‫ומחבביןמצוה)היו גומרים אותה‬ ‫ווידערזען!\"‪.‬‬ ‫קבוע מידי יום ביומו‬ ‫(את קריאת שמע) עם הנץ‬ ‫געגאנגען צום קריסטנטום‪.‬‬ ‫מיט די ווערטער געזעגנט זיך דער‬ ‫החמה‪ ,‬כדי שיסמוך גאולה‬ ‫און יעצט לייענט ווייטער‪:‬‬ ‫בחדר בית שמעון‬ ‫לתפלה ונמצא מתפלל ביום\"‬ ‫אויפזעער פון רב און בעט אים א ברכה‪.‬‬ ‫שע\"י ביהמ\"ד הגדול‬ ‫דער אויפזעער בעט א‬ ‫\"איך זאל דיר געבן א ברכה — זאגט‬ ‫(מסכת ברכות‪ ,‬כ\"ו‪ ,‬ע\"א)‬ ‫אים דער רב — איך קען נישט כל זמן‬ ‫והן ידוע בשער בת רבים גודל הענין‬ ‫ברכה‬ ‫דו באציסט זיך מיט גרינגשעצונג צו די‬ ‫והסגולה להתפלל ותיקין‬ ‫רבי יוסי בן אליקים מעיד בשם‬ ‫קוועלער פון די ברכות‪ .‬יעצט האב איך‬ ‫קהלא קדישא דבירושלים‪,‬‬ ‫דער רב זאגט אים‪\" :‬די טויפ–וואסער‬ ‫נישט קיין ברכה פאר דיר‪ .‬ווען דו וועסט‬ ‫זריזים מקדימים למצוות‬ ‫כל הסומך גאולה לתפלה‬ ‫וואס מען האט אויף דיר געשּפריצט‬ ‫תשובה טון‪ ,‬דארפסטו שוין נישט ָאנקומען‬ ‫(ובתוס׳ ד״ה כל הסומך‪ ,‬דקאי על‬ ‫ָאּפצו'שמד'ן זענען גארנישט ווערד‪ ,‬זיי‬ ‫צו מיין ברכה‪ .‬דאן איז אפן פאר דיר די‬ ‫ואשרי למי שזוכה להצטרף לקבוע תפלתו‪,‬‬ ‫המתפלליםבותיקין) אינו נזוק כל‬ ‫קענען נישט פארלעשן דאם אידישן פייער‪.‬‬ ‫אייביגע לעבנס־קוו ַאל וואס ווער עס‬ ‫וכל הקבוע מקום לתפלתו אלקי אברהם בעזרו!‬ ‫היום כולו‪ .‬רב ברונא‪ ,‬פעם‬ ‫ריכטיג‪ ,‬דער קריסטליכער קלויסטער האט‬ ‫אחת סמך גאולה לתפילה‪,‬‬ ‫דיר אויפגענומען אונטער אירע פליגל‪,‬‬ ‫טרינקט פון איר ווערט געבענטשט\"‪.‬‬ ‫הנהלת הקהלה‬ ‫ולא פסק חוכא מפומיה כל‬ ‫אבער דאס אידנטום איז נישט מוותר אויף‬ ‫דער אויפזעער האט פארלאזט דעם‬ ‫דיר‪ .‬ווען דו ביזט עלטער געווארן האסטו‬ ‫צימער‪ ,‬און באגעגנט דעם שומר וואס‬ ‫אותו היום‬ ‫געדארפט אריבערגיין צוריק צום אידנטום‪.‬‬ ‫וואונדערט זיד טאקע אויף זיין לאנגן‬ ‫אויב אין רוסלאנד איז פארבאטן אזא שריט‪,‬‬ ‫פארברענגן ביי דעם ארעסטאנט‬ ‫(מסכת ברכות‪ ,‬ט׳‪ ,‬ע\"ב)‬ ‫ביזט געווען מחוייב ארויסצופארן אין א‬ ‫אנדערע לאנד כדי צו לעבן ווי א כשר׳ער‬ ‫באראכאוויץ‪.‬‬ ‫איד‪ .‬זאלסט זיך גארנישט איינרעדן אז‬ ‫\"גיב אים ּפ ַאּפיר און א ּפענע מיט טינט‬ ‫דו ביזט נישט קיין איד‪ .‬די שטימע פון‬ ‫ווי ער פארלאנגט\"‪ ,‬באפוילט דער אויפזעער‬ ‫דיין הארץ זאגט עדות אז דו ביזט א איד‪,‬‬ ‫דעריבער ביזטו בלאס געווארן הערנדיג‬ ‫דעם שומר און פארלאזט דעם פעסטונג‪.‬‬ ‫מיינע מוסר־רייד\"‪.‬‬ ‫א בעל תשובה!‬ ‫\"אבער וואס קען איך טון — קרעכצט‬ ‫דער אויפזעער — אין קען נישט מוותר‬ ‫דעם קומענדיגן ט ָאג אין דער זעלבער‬ ‫צייט‪ ,‬האט דער אויפזעער דאנדאקאוו זיך‬ ‫אומגעקערט צום פעסטונג‪ .‬ביים ַאריינגיין‬ ‫אין צימער פון רב‪ ,‬האט ער אים געטראפן‬ ‫ווי ער שרייבט‪ .‬דער אויפזעער האט זיך‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪72‬‬

‫אייך א גוטע שטימונג און נייע האפענונג‪.‬‬ ‫די עטליכע י ָאר וואס איז דיר געבליבן‪,‬‬ ‫פון א צדיק!\"‪.‬‬ ‫געשּפירט פריילעך וואס ער האט גורם‬ ‫אבער איך וויל איר זאלט נישט ַאנטוישט‬ ‫האסטו די געלעגנהייט צו פארענדערן ַא‬ ‫\"גוט לאמיר רעדן ערנסטער — רופט זיך‬ ‫געווען ַא פ ַארגעניגן צום רב‪.‬‬ ‫ווערן‪ .‬אייער ענין איז א גאנץ ערנסטער‪.‬‬ ‫ָאן דער אויפזעער — ווי קען מען עס מאכן‬ ‫איר האט א שווערע באשולדיגונג‪ ,‬איך ווייס‬ ‫פ ַארגרייזטן ‪–60‬יעריג לעבן\"‪.‬‬ ‫\"אין מיין נעכטיגן רעדן האב איך‬ ‫איין זאך אז דער קייזער אליין אינטרעסירט‬ ‫דער אויפזעער האט זיך אויפגעשטעלט‪,‬‬ ‫אז איר זאלט באקומען דא כשר׳ע עסן?\"‪.‬‬ ‫פארגעסן — הייבט ָאן דער אויפזעער —‬ ‫זיך אין דעם משפט‪ .‬ווייזט אויס אז ער איז‬ ‫געגעבן די האנד צום רב‪ ,‬און אויסגערופן‪:‬‬ ‫\"איך זעה אז דורך א איד קען עס‬ ‫א וויכטיגן פרט אז איר האט נאכנישט‬ ‫ב ַאאיינפלוסט געווארן פון א מלשינות‪ .‬עס‬ ‫איך גיב אייך די האנט! איך וועל טון ווי‬ ‫נישט גיין‪ ,‬אבער עס איז דא ַאן עצה אז‬ ‫געגעסן‪ .‬פאר וואס טאקע ווילט איר נישט‬ ‫קען זיין אז די ריכטער וועלן נישט טון‬ ‫איר האט מיר געהייסן‪ ,‬איך קער זיך אום צו‬ ‫דו אליין זאלסט מיר ברענגען ד ָאס עסן‪.‬‬ ‫אנרירן די עסן וואס מען דערלאנגט אייך‪,‬‬ ‫קעגן דעם קייזער'ס ווילן‪ .‬על כל פנים איר‬ ‫מיין ָאּפשט ַאם‪ ,‬זאל זיין וואס עס וועט זיין\"‪.‬‬ ‫ריכטיג‪ ,‬לויט'ן דין האסטו נ ָאכנישט קיין‬ ‫איר קענט דאך נאך שטארבן פון הונגער\"‪.‬‬ ‫זאלט זיך נישט איינרעדן מיט געשמאקע‬ ‫\"ברוך השם! — האט דער רב‬ ‫נאמנות אויפ'ן כשרות פון די עסן‪ ,‬אבער‬ ‫\"די סיבה איז — ענטפערט דער רב —‬ ‫אויסגערופן פייערליך ווען זיינע אויגן‬ ‫אויב דו וועסט באשטימען פעסט ביי דיר‬ ‫ווייל לויט אונזער תורה איז פארבאטן צו‬ ‫האפנונגען‪.\"...‬‬ ‫האבן אויפגעל ָאכטן — דו האסט נישט‬ ‫די מינוט אז דו פארלאזט דאם קריסטנטום‬ ‫\"די הארץ פון די קעניגן זענען אין‬ ‫קיין באגריף וואס פאר א גרויסע זאך דו‬ ‫אויף אייביג און קערסט זיך צום שויס פון‬ ‫עסן אזעלכע עסן\"‪.‬‬ ‫אויבערשטנס האנט — רופט זיך ָאן דער רב‬ ‫האסט געטון אין דעם מאמענט מיט דיין‬ ‫אידנטום‪ ,‬קען מען שוין צולייגן די מחשבה‬ ‫\"אבער וו ָאס קען איך טון פאר אייך?‬ ‫— אויב דו קערסט זיך אום צו דיין מקור‪,‬‬ ‫העלדישע באשטימונג‪ .‬איך ליג ד ָא אין‬ ‫דיינע צו למעשה‪ ,‬און דו קענסט מיר רעטן‬ ‫— פרעגט אים דער אויפזעער‪ — .‬איך קען‬ ‫בין איך דער שליח־מצוה‪ ,‬און א שליח־מצוה‬ ‫טורמע נישט וויסנדיג וואס איז מיין זינד‪.‬‬ ‫שיקן א איד צו אייך? אין דעם פעסטונג איז‬ ‫עטליכע מ ָאל האב איך געפרעגט זיצנדיג‬ ‫פון הונגער\"‪.‬‬ ‫ווערט נישט געשעדיגט!\"‪.‬‬ ‫די לעצטע טעג ארעסטירט‪ ,‬פארוואס איז‬ ‫\"וואס־זשע זאל איך יעצט טון?\"‪ ,‬פרעגט‬ ‫פארבאטן אריינצולאזן אידן\"‪.‬‬ ‫דער אויפזעער איז געווען ערשיטערט‬ ‫אויף מיר נגזר געווארן צו ליגן דא אין דעם‬ ‫דער רב האט זיך צולאכט‪.‬‬ ‫פון דעם רב׳ס מורא׳דיגע האפענונג און‬ ‫פעסטונג? יעצט איז מיר אלעס קלאר‪ ,‬די‬ ‫דער אויפזעער מיט א צובראכנקייט‪.‬‬ ‫\"וואס לאכט איר? — פרעגט אים דער‬ ‫בטחון אין ב ַאשעפער‪ .‬אין א סכנה וואס‬ ‫חכמים זאגן אז מען ראטעוועט איין נפש ווי‬ ‫\"ווער א כשר׳ער איד אין די רגע‪ .‬ערשטנס‬ ‫אויפזעער — איר געפינט זיך אין א ערנסטע‬ ‫לויערט אויף זיין ק ָאּפ ליגט אים אינזינען‬ ‫מען האלט אויף די גאנצע וועלט‪ .‬אויב נאר‬ ‫דארפסטו וויסן די דינים פון די תורה‪ ,‬און‬ ‫לאגע און איר קענט נאך לאכן‪.\"...‬‬ ‫צו מאכן פאר א בעל‪ -‬תשובה עּפעס א‬ ‫צו אומקערן דיר צום שויס פון אידנטום בין‬ ‫\"איך ל ַאך נישט וועגן מיין לאגע‪ ,‬איך‬ ‫איך ארעסטירט געווארן‪ ,‬איז גענוג פאר‬ ‫ווידער מסתמא האסטו דאך א ווייב‪.\"...‬‬ ‫ווייס אז עס איז גענוג ערנסט‪ .‬איך ל ַאך‬ ‫משומד‪...‬‬ ‫מיר! דאס איז ווערד מיין צער און דער‬ ‫\"זי איז געשטארבן מיט דריי י ָאר צוריק\"‪,‬‬ ‫דערפון וו ָאס דו זאגסט אז דא איז פארבאטן‬ ‫צער און ווייטאג פון מיין גאנצע פאמיליע‬ ‫פאר אידן‪ ,‬אין די צייט וו ָאס דא זיצן צוויי‬ ‫כשר׳ע עסן‬ ‫און די טויזנטער פריינט‪ .‬יעצט האף איך‬ ‫האקט אים איבער דער אויפזעער‪.‬‬ ‫אויפ׳ן חסד פון ב ַאשעפער‪ ,‬און איך דאנק‬ ‫\"קענסטו דאך לייכטער תשובה טון‪ .‬נעם‬ ‫אידן און רעדן‪.\"...‬‬ ‫\" ָאבער וואס קלערט איר פארט וויאזוי‬ ‫אריין אין שטוב כשר׳ע כלים‪ ,‬שבת טו נישט‬ ‫\"גוט‪ ,‬איין איד און א האלבער איד\" גיט‬ ‫קען איך אייך שאפן עסן?\"‪.‬‬ ‫דיר דערפאר\"‪.‬‬ ‫קיין מלאכה און זיך פירן בכלל אין אלע‬ ‫\"איך בין גליקליך — רופט זיך ָאן דער‬ ‫ענינים ווי א איד‪ .‬עס איז זייער שווער‪,‬‬ ‫צו דער אויפזעער מיט א שמייכל‪...‬‬ ‫\"פארבינדט זיך מיט איינעם פון די‬ ‫אויפזעער — צו זיין אט דער מענטש וואס גיט‬ ‫בפרט פאר איינעם וואס איז איבער ‪60‬‬ ‫\"דאס ווענדעט זיך שוין אין דיר‪ ,‬עס קען‬ ‫י ָאר‪ .‬אבער גרויס איז דער זיג ווען דו ביזט‬ ‫גאר זיין מיר זענען צוויי אידן מיט נאך‬ ‫[פ ָארזעצונג אויף זייט ‪]74‬‬ ‫מנצח דיין יצר‪ .‬איין פעסטע באשטימונג‬ ‫א האלבן איד‪ ,‬ווייל לויט די ווערטער פון‬ ‫פון דיין זייט קען אריבערוועגן דיין גורל‪.‬‬ ‫אונזערע חכמים איז א בעל־תשובה גרעסער‬ ‫_______________________________________________________________‬ ‫שמחים אנו להודיע להציבור הרחב אנשי שלומינו החשובים‪ ,‬שבעז\"ה סדרנו‬ ‫ראשון למקרא\"י קודש!‬ ‫_____‪______15_0__Ro_d_n_e_y_S_t_re_e_t_•_B_r_o_o_k_ly_n_N_Y__11_2_1_1_•_T_:_7_1_8_.2_1_8._6_07_7__• _F_: _71_8_.9_6_3_.4_1_0_1‬‬ ‫שיעור חדש‬ ‫מזמור שי\"ר ליום השב\"דתשינבי\"מבסשקישהתמימביןוחהשיערופנהזל\"טוטייגמןםנ!השיעור‬ ‫על סדר נ\"ך‬ ‫מיוחד במינו‬ ‫בספר יהושע‬ ‫__ ב__ס__ד__בר__הלההי__למלול__ככד__כההח__ובולל__רתמ__מת זע__עכ__רששוש__ה‪-‬ב__הה__לתכ__ה____‬ ‫נלמד באופן בהיר וברור לאסוקי שמעתתא אליבא דהילכתא‪ ,‬ע״י‬ ‫והרטצואוטב!רכיפו‬ ‫נלמד בטוטו\"ד ע\"י פה מפיק מרגליות‬ ‫הרה\"גר'יחזקאל שרגא מערץשליט\"א‬ ‫מחכמי ורבני כוללינו‬ ‫הרה\"ג ר' ישכר בער‬ ‫____ב_שבבכ\"לקבואקחרצ\"__ה___‬ ‫לערנער שליט\"א‬ ‫בזממןשהעדלהה\"‪5‬נ‪:4,‬מ‪7‬שךע חדצי‪15‬ש‪:‬ע‪8‬ה‬ ‫בבביהיהכלמ״בידהמא\"דהלהגפדוילגא‬ ‫מחו\"ר כוללינו הרוממה‬ ‫הצטרפו עכשיו!הצטרפו עם כח הרבים בשיעור הנחמד הלז!‬ ‫בשבועות הבאות יתבאר בעזהשי\"ת פרטי הדינים‬ ‫בכל יום ראשון‬ ‫השכיחים מידי שבת בשבתו‬ ‫במסגרת כוללינו 'כולל יום ראשון'‬ ‫לימוד הלכותב שדביתנחישוב יושתרהימןיהכהל‪,‬ויותהר מטן המלכנותהומן אגדות‪,‬‬ ‫ויותר מן נגועהיכםלו יאתהבלואתר(ילשפמיחהממשצהיפ'אויתקהבלזדמףניר'נועי‪:‬י\"ש בדבה\"ק)‬ ‫בשעה ‪ 11:15‬עד שעה ‪12:00‬‬ ‫געז רענטש‪ ,‬האט פלעיט‪ ,‬קראק פאט‪,‬‬ ‫אווהענן‪,‬הלפעתרהקתלעאיחטדאורת‪ ,‬ואובארריכימםער‪.‬‬ ‫בביהמ\"ד בית יעקב נחמי'‬ ‫קרן מערבית דרומית‬ ‫זכרו תורת משה במצות שבת גרוסה‬ ‫בכבוד ובהוקרה לכבודה של תורה‬ ‫הנהלת כולל יום ראשון‬ ‫הטו אזנכם!‬ ‫בזמנים הפנוים של יום ראשון‪ ,‬בואו ושמעו ללימוד‬ ‫בספרי הנביאים וכתובים‪ ,‬לקנות ידיעות שונות בכל‬ ‫התורה כולה‪ ,‬שלאו בכל יומא מתרחיש!‬ ‫תורה הוא וללמוד אני צריך!‬ ‫‪ú‬‬ ‫‪73 Friday January 28, '22‬‬

‫צום רב און מיט א שטילן קול אים געזאגט‪:‬‬ ‫רב — אז ווען מרדכי ליפלער וועט הערן‬ ‫די ַארעסטן און ב ַאפרייאונגען‬ ‫[פ ָארזעצונג פון זייט ‪]73‬‬ ‫היינט שטעלט מען אייך צום געריכט‪.‬‬ ‫פון מיין לעבן‪ ,‬וועט עס מיר ברענגען‬ ‫פונעם הייליגן בעל התניא זי\"ע‬ ‫מען באשולדיגט אייך אז איר שטייט אין‬ ‫פארלייכטערונג אין מיין לאגע‪ .‬לפחות‬ ‫ּפעטערבורגער אידן און בעט אים ער זאל‬ ‫שפיץ פון ַאן ָארג ַאניז ַאציע וו ָאס רופט‬ ‫וועט ער מעלדן די פאמיליע אז איך לעב‪,‬‬ ‫פאמיליעס‪ .‬איינער פון זיי הייסט מרדכי‬ ‫דיר געבן כשר׳ע עסן פאר מיר‪ .‬אויב דו‬ ‫זיך ״ק ַארלינער״ (לויט די שטאט קארלין‬ ‫זיי זענען דאך זייער באזארגט פאר מיר און‬ ‫ליפלער‪ ,‬מיינער א פריינד‪ .‬ער וועט זיין‬ ‫ביזט פאראנטווארטליך אז קיין אנדערע‬ ‫וואו עס זענען געווען א שטארקע גרוּפע‬ ‫זיי ווייסן בכלל נישט וואו איך געפין זיך‪.‬‬ ‫גליקליך מיר צו שּפייזן אין די צייט פון‬ ‫הענט וועלן נישט צורירן דערצו‪ ,‬וועל איך‬ ‫חסידים)‪ ,‬די מענטשן זענען ָאּפגעשיידט פון‬ ‫איידער מען האט מיר ארעסטירט האב איר‬ ‫די אנדערע אידן אין רוסלאנד מיט זייער‬ ‫באפוילן מיין שוואגער ער זאל זיך געפינען‬ ‫ארעסט\"‪.‬‬ ‫עס נעמען און דיר דאנקבאר זיין\"‪.‬‬ ‫נוסח פון דאווענען און זייער שטייגער‬ ‫אין ּפעטערבורג‪ ,‬מסתמא איז ער דא און עס‬ ‫\"יא‪ ,‬איך דערמאן זיך‪ ,‬דער איד ליפלער‬ ‫\"וואס פאר א עסן למשל ווילט איר?\"‪.‬‬ ‫לעבן‪ .‬דער גרינדער פון די ָארג ַאניז ַאציע‬ ‫האט ּפערזענליכע פארבינדונגען מיט די‬ ‫\"מיין קערּפער איז זייער ָאּפגעשוואכט‬ ‫איז געווען א גרויסער מענטש וואס זיין‬ ‫קען ארויסקומען א טובה פאר מיר\"‪.‬‬ ‫רעגירונג־קרייזן‪ .‬איך האב אפילו געהערט‬ ‫געווארן פון די הארטע ברויט וואס איך עס‬ ‫\"יעצט קומט עס נישט אין באטראכט‪.‬‬ ‫רעדן וועגן אים און מען לויבט אים‪ .‬נאך‬ ‫שוין עטליכע טעג‪ .‬בעט איך דעריבער א‬ ‫נאמען איז מיר ארויס פון זכרון\"‪.‬‬ ‫דער סוד וועט באלד צוּפויקט ווערן און‬ ‫היינט וועל איך זיך ווייזן פאר אים מיט‬ ‫לייכטן עסן ווי ווייסע ברויט און געטריקנטע‬ ‫\"אפשר מיינסטו רבי ישראל בעל שם‬ ‫אייערע פיינט וועלן עס אויסנוצן צו‬ ‫די ה ָאפענונג צו ברענגען מארגן עסן פאר‬ ‫שלעכטס‪ .‬דאן וועט מען מיר פארשן און‬ ‫אייך‪ .‬אבער איך דערצייל נישט דעם איד‬ ‫פרוכט‪ ,‬מער וויל איך נישט יעצט\"‪.‬‬ ‫טוב?\"‪.‬‬ ‫עס וועט נישט זיין קיין טובה פאר קיינעם\"‪.‬‬ ‫פאר וועמען איך ברענג ד ָאס עסן‪ ,‬ווייל‬ ‫\"אבער איך קען זיך נישט מיט קיין אידן‬ ‫\"יא‪ ,‬אזא נאמען האב איך געהערט‪.‬‬ ‫דער רב האט געשוויגן עטליכע מינוט‪ ,‬און‬ ‫אזוי ארום קען איך שטעלן אין געפאר מיין‬ ‫די שריפט פון בעל־שם־טוב און אייערע‬ ‫דערנאך זיך ָאנגערופן‪\" :‬דו ביזט גערעכט‪.‬‬ ‫אין ּפעטערבורג\"‪.‬‬ ‫שריפטן געפינען זיך אין געריכט‪ .‬אין‬ ‫איר פארשטיי דיר און בין מוותר אויף מיין‬ ‫גאנצע שטעלע און אפילו מיין לעבן\"‪.‬‬ ‫\"אין ּפעטערבורג וואוינען דריי אידישע‬ ‫זיי געפינען זיך פיל ארטיקלען וואס‬ ‫בקשה‪ .‬איך בין אבער זיכער דאס דו וועסט‬ ‫\"איר גאראנטיר דיר — זאגט אים דער‬ ‫צייגן אויף די רעוו ָאלוצי ָאנערע כוונות‬ ‫דערפון‪ .‬ביז יעצט האבן די אידן געהייסן‬ ‫עס טון ביי די ערשטע געלעגנהייט\"‪.‬‬ ‫באגלויבטע בירגער פון קייסער‪ .‬האבן די‬ ‫\"איר קענט זיכער זיין אין דעם‪ .‬יעצט גיי‬ ‫מלשינים אנגערעדט אויף אייך‪ ,‬אז איר‬ ‫איך באזוכן אין אנדערע צימערן און דארט‬ ‫זענט אנדערש פון אלע רוסישע אידן‪,‬‬ ‫פארברענגען‪ ,‬כדי עס זאל נישט פאלן קיין‬ ‫און זיי האבן געברענגט ב ַאווייזן אז איר‬ ‫פ ַארד ַאכט פ ַארוו ָאס איך פארברענג דא‬ ‫האט פארבינדונג מיט די טערקישע מלוכה‬ ‫מער ווי ערגעץ–אנדערש‪ .‬מארגן וועלן מיר‬ ‫וואו איר שיקט יעדעס י ָאר גרעסערע‬ ‫געלטער‪ .‬דאס אלעס איז מיר געלונגען‬ ‫ווידער שמועסן\"‪.‬‬ ‫ארויסצובאקומען פון א געוויסן ריכטער‪.‬‬ ‫\"איר דאנק דיר זייער און יעצט בין איר‬ ‫איר דארפט וויסן וואס איר האט צו טון\"‪.‬‬ ‫גרייט דיר צו בענטשן\"‪.‬‬ ‫\"ה ַאלסטו אז אין בין פעאיג צו טון‬ ‫מיט די ווערטער האט דער רב‬ ‫ארויפגעלייגט זיינע הענד אויפ׳ן ק ָאּפ‬ ‫אזעלכע זאכן?\"‪.‬‬ ‫פונעם אויפזעער און ביידע האבן זיך‬ ‫\"לויט ווי אין קען אייך — ענטפערט‬ ‫דער אויפזעער — פארשטיי אין אז אלע‬ ‫הערצליך געזעגנט‪.‬‬ ‫באשולדיגונגען זענען בלויז פאלשע‪ .‬אבער‬ ‫מיין מיינונג האט גארנישט וואס צו זאגן אין‬ ‫די באשולדיגונגען‬ ‫דעם ענין‪ .‬יעצט מוזן מיר זיך שיידן‪ ,‬מארגן‬ ‫וועל אין אייך איבערגעבן דעם איינדרוק‬ ‫דעם קומענדיגן ט ָאג גאנץ פרי‪ ,‬איז‬ ‫וואס איר האט געמאכט אויף די ריכטער‪.‬‬ ‫דער אויפזעער געקומען פון רב‪ ,‬און‬ ‫אבער איר מעגט וויסן אז צווישן זיי זענען‬ ‫ארויסגענומען פון אונטערן מ ַאנטל א ווייסן‬ ‫דא לייבן וואס ווילן אייך פארצוקן‪ .‬יעצט‬ ‫קענט איר עסן רואיג און באקומען קראפט‬ ‫פרישן ברויט מיט ַא פארמאכטע ּפושקע‪.‬‬ ‫\"דאס האב איך באקומען פון הער ליפלער‬ ‫צו שטיין פאר די ריכטער ווי געהעריג‪.‬‬ ‫— זאגט דער אויפזעער צום רב — ער איז‬ ‫ווען דער אויפזעער האט פארלאזט‬ ‫גרייט צו זארגן פאר אייך כאטש ער קען‬ ‫דעם צימער‪ ,‬האט דער רב ארויסגענומען‬ ‫אייך נישט‪ .‬ער האט מיר זייער געבעטן איך‬ ‫זיין תהילים און געזאגט לויב–ווערטער צו‬ ‫זאל אים זאגן ווער עס איז דער ארעסטאנט‪.‬‬ ‫השי״ת פ ַאר'ן חסד וו ָאס דער אויפזעער ה ָאט‬ ‫איך האב אים נישט געזאגט ווי מיר האבן‬ ‫אים געברענגט עסן זיך צו דערכ ַאּפן ד ָאס‬ ‫שוין גערעדט וועגן דעם‪ .‬יעצט זאלט איר‬ ‫עסן‪ ,‬און דערנאך וועל איך דערציילן‬ ‫ה ַארץ‪.‬‬ ‫דער רב האט געענדיגט עסן און בענטשן‪,‬‬ ‫וויכטיגע זאכן וועגן אייך\"‪.‬‬ ‫און נאך איידער ער האט געה ַאט געטראכט‬ ‫\"איך דאנק דיר פאר די טרחה און דער‬ ‫א ּפל ַאן איבער זיין ערשיינונג אין געריכט‪,‬‬ ‫אויבערשטער וועט דיר באצאלן דערפאר‪.‬‬ ‫איז שוין געקומען א שליח אים ָאּפצונעמען‪.‬‬ ‫יעצט געב מיר איבער אין קורצן וואס עס‬ ‫הערט זיך‪ ,‬דערנאך וועל איך קענען עסן‬ ‫דער רוסישער קייזער אליין אינטערעסירט‬ ‫רואיגער\"‪.‬‬ ‫זיך וועגן דעם משפט — לייענט אין‬ ‫דער אויפזעער האט זיך דערנענטערט‬ ‫קומענדיגן נומער אי\"ה‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪74‬‬

‫‪75 Friday January 28, '22‬‬ ‫הבה‬ ‫בעזרת השי\"ת‬ ‫לי‬ ‫בנים‪...‬‬ ‫ּפר ָאיעקט דורך‪:‬‬ ‫מחניך קדוש‪,‬‬ ‫עיגדרוז ּפש‪:‬‬ ‫‪347.974.1121‬‬ ‫קשר מיט‬ ‫די חברים‬ ‫איז‬ ‫ַאןעכטע וויכטיג;‬ ‫קשר מיט‬ ‫די אייגענע‬ ‫קינדער און‬ ‫דיב\"ב‪,‬איז וויכטיגער‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫אַסעריע רירנדיגע זכרונות‬ ‫יפוָןנא ַאמצעירשןט ָאל‬ ‫פון הגאון האדיר‬ ‫רביפנחס הירש ּפרונגזצ\"ל‬ ‫אב\"ד מאָנטרעאָל‬ ‫איבער די ערב–מלחמה יא ָרן‪ ,‬די א ַריינמא ַרש פון די נא ַציס ימ\"ש אין‬ ‫זיין שטעטל‪ ,‬און וויאזוי ער איז גערא ַטעוועט געווא ָרן קיין יא ַפּא ַן‬ ‫אייך נישט!‪ ...‬ענגלאנד און פראנקרייך זענען מיט אונז!‪...‬‬ ‫זיך נישט באגעגענען מיט די אנטוישטע זעלנער‪ .‬איך‬ ‫[פ ָארזעצונג פון פריער]‬ ‫קראקע וועט געבן א ווידערשטאנד‪ ...‬אין דער לעצטער‬ ‫בין אזוי געשטאנען עטליכע מינוט א פארזונקענער אין‬ ‫וועלט־מלחמה איז קראקע געווען ארומגערינגעלט פון די‬ ‫דעראינערונגען וועגן דער שט ָאט קראקע און כדי צו‬ ‫די ַארמיי איז ַאנטוישט אין פירערש ַאפט‬ ‫רוסן וועלכע זענען געשטאנען ארום דער שט ָאט העכער א‬ ‫הייבן דעם געמיט פון אונזערע מוטלאזע געסט‪ ,‬האב איך‬ ‫י ָאר צייט ביז זיי ה ָאבן געבראכן דעם ווידערשטאנד פון די‬ ‫זיי געז ָאגט‪\" :‬נישט–קשה! נישט געפערליך מארשאל רידז־‬ ‫מאנטאג פארטאג‪ ,‬דעם ‪'4‬טן סעּפטעמבער בין איך‬ ‫עסטרייכער‪ ...‬קראקע איז דאך באשיצט פון דער וויסלע‪.\"...‬‬ ‫שמיגלי האט פארזיכערט אז מיר וועלן אפילו אויף קיין‬ ‫אויפגעשטאנען פון שלאף א מונטערער‪ ,‬פול מיט בטחון און‬ ‫אבער די ס ָאלד ַאטן ה ָאבן זיך נישט געלאזט טרייסטן‪,‬‬ ‫זיי ה ָאבן גערעדט מיט פארדרוס וועגן דער אנארכיע וו ָאס‬ ‫קנעּפל נישט נאכגעבן!״‪.‬‬ ‫הרחבת הדעת‪.‬‬ ‫הערשט אין דער ארמיי! וועגן דער אומפאראנטווארטליכקייט‬ ‫״אויף קיין קנעּפל נישט נ ָאכגעבן!״‪ ,‬האט איינער פון די‬ ‫די מלחמה דערקלערונגען פון ענגלאנד און פראנקריייך‬ ‫ה ָאבן אין אלעמען און אויך אין מיר ערגעוועקט גרויסע‬ ‫פון די ארמיי פירער וכדומה‪...‬‬ ‫ס ָאלד ַאטן איר ָאניש איבערגעקרומט‪.‬‬ ‫\"אבער עסן קריגט איהר צו זאט!‪ ,\"...‬האב איך אזוי‪ ,‬כלאחר‬ ‫\"וואו איז ער ערגעץ רידז־שמיגלי?! — האט זיך א‬ ‫האפנונגען‪.‬‬ ‫צווייטער זעלנער ָאנגערופן — זיי וועלן נ ָאכגעבן‪ ,‬נ ָאכגעבן‬ ‫די טיר האט זיך געעפענט און עטליכע ס ָאלד ַאטן זענען‬ ‫יד‪ ,‬א זאג געטאן‪.‬‬ ‫וועלן זיי!‪ ...‬און נישט אויף א קנעּפל נאר — אויפ׳ן גאנצן‬ ‫אריינגעקומען‪ .‬זיי ה ָאבן זיך העפליך באגריסט‪ .‬מיר ה ָאבן זיי‬ ‫די ס ָאלד ַאטן ה ָאבן דערציילט אז פאר די לעצטע טעג‬ ‫אויפגענומען זייער פריינדליך און איך האב ערווארטעט צו‬ ‫ה ָאבן זיי נישט ב ַאקומען קיין עסן און דערפאר ה ָאבן פיל‬ ‫מאנטל\"‪...‬‬ ‫ס ָאלד ַאטן פשוט דעזערטירט פון דער ארמיי און קיינער האט‬ ‫\"האסט אפשר א שטיקל ברויט פאר אונז?\"‪ ,‬האט זיך‬ ‫הערן פון זיי חדשות לטובה‪.‬‬ ‫אבער זייערע פנימ'ער ה ָאבן אויסגעדריקט אנטוישונג‬ ‫זיי אין דעם נישט געשטערט‪...‬‬ ‫ָאנגערופן א דריטער זעלנער‪.‬‬ ‫און אנטמוטיגונג‪ .‬ערשט נעכטן זענען די ס ָאלד ַאטן געווען‬ ‫איך האב זיי פונדעסטוועגן פארזיכערט אז קראקע וועט‬ ‫די ס ָאלד ַאטן ה ָאבן זיך געזעצט צום טיש‪ .‬מיר ה ָאבן‬ ‫אויפגעלייגט‪ ,‬מונטער און פריילעך און היינט — מיט איין‬ ‫נישט פ ַאלן‪ ,‬אז קראקע‪ּ ,‬פוילנ׳ס שטאלץ‪ ,‬די שט ָאט וואו‬ ‫זיי דערלאנגט ברויט און זיי ה ָאבן געגעסן ווי זיי וואלטן‬ ‫אלע ּפוילישע מלכים ה ָאבן געוואוינט און זענען באערדיגט‬ ‫געקומען פון הונגער־לאנד‪ .‬געגעסן און געשוויגן‪ ,‬זייער‬ ‫טאג שּפעטער — זענען זיי אין גרויס מרה שחורה‪.‬‬ ‫געווארן‪ ,‬אט די שט ָאט — האב איך זיי געטרייסט — וועט‬ ‫שווייגן האט אויסגעדריקט ּפר ָאטעסט‪ ,‬ווייט ָאג‪ ,‬פארדרוס און‬ ‫״מיר זענען געקומען הערן נייעס פון דער ראדיא״‪ ,‬האט‬ ‫אנטוישונג‪ ...‬זיי ה ָאבן געגעסן ווי אבלים‪ ,‬ווי זיי וואלטן זיך‬ ‫נישט פ ַאלן!‬ ‫עּפעס געשעמט פאר זיך אליין‪ ...‬יעדער איינער פון זיי האט‬ ‫זיך ָאנגערופן צו מיר איינער פון זיי‪.‬‬ ‫און ווי איך האלט זיי אזוי אין טרייסטן‪ ,‬לאזט דער ראדיא–‬ ‫״ריזיגע קאלאנען פון דייטשע ּפ ַאנצער–דיוויזיעס‪,‬‬ ‫אנאנסער וויסן אז קראקע איז געפ ַאלן‪ָ ,‬אן דעם מינדסטן‬ ‫אויסגעמיטן דעם צווייטענס בליק‪.‬‬ ‫געשטיצט פון כוואליעס ער ָאּפל ַאנען דערנענטערן זיך צו‬ ‫ווידערשטאנד‪ ,‬אז די ארמיי וואס האט געהאט די אויפגאבע‬ ‫איך האב געפילט ווי צו טרייסטן די פאר־מרה־שחורה׳טע‬ ‫זעלנער‪ ,‬האב איך זיך צו זיי געווענדעט אין א זייער צארטן‬ ‫קראקע״‪ ,‬האט די ראדיא געמאלדן‪.‬‬ ‫צו באשיצן די שט ָאט האט ק ַאּפיטולירט צו די דייטשן‪.‬‬ ‫די דאזיגע נייעס האט מיך צובראכן‪ .‬אן אנטוישטער‬ ‫מיר האט פארקלעמט ביים הארצן הערענדיג דעם דאזיגן‬ ‫טאן!‬ ‫האב איך ַאר ָאּפגעל ָאזט דעם ק ָאּפ כדי מיין בליק זאל‬ ‫\"ברידער! — האב איך צו זיי ַאּפעלירט — פארלירט‬ ‫לוח הזמנים לעיר קרית יואל פרשת משפטים ‪ -‬תרומה תשפ\"ב‬ ‫בס\"ד‬ ‫‪Day‬‬ ‫צאת‬ ‫שקיעת‬ ‫הדלקת‬ ‫פלג‬ ‫מנחה‬ ‫סוף זמן‬ ‫מנחה‬ ‫חצות‬ ‫סוף זמן סוף זמן סוף זמן‬ ‫הנץ‬ ‫עלות‬ ‫פרשיות ימים טובים‬ ‫יום‬ ‫יום‬ ‫‪Month‬‬ ‫הכוכבים‬ ‫החמה‬ ‫הנרות‬ ‫המנחה‬ ‫קטנה‬ ‫מוסף‬ ‫גדולה‬ ‫היום‬ ‫ק\"ש תפלה תפלה‬ ‫החמה‬ ‫השחר‬ ‫לחודש‬ ‫ר\"ת‬ ‫מג\"א‬ ‫מג\"א‬ ‫מג\"א‬ ‫מג\"א‬ ‫מג\"א מג\"א גר\"א‬ ‫‪Jan. 27 6:19 5:07‬‬ ‫‪5:02 3:45‬‬ ‫‪12:41 12:09 10:30 10:06 9:05 7:13 6:01‬‬ ‫חמישי כה שבט‬ ‫משפטים‬ ‫‪Jan. 28 6:21 5:08 4:53 5:03 3:46‬‬ ‫‪12:41 12:10 10:30 10:06 9:04 7:12 6:00‬‬ ‫ששי כו שבט‬ ‫‪Jan. 29 6:22 5:09‬‬ ‫‪5:04 3:47 1:12 12:41 12:10 10:30 10:06 9:04 7:11 5:59‬‬ ‫מבה\"ח‬ ‫שבת כז שבט‬ ‫‪Jan. 30 6:23 5:11‬‬ ‫‪5:05 3:48‬‬ ‫‪12:42 12:10 10:30 10:06 9:04 7:10 5:58‬‬ ‫ראשון כח שבט‬ ‫‪Jan. 31 6:24 5:12‬‬ ‫‪5:07 3:49‬‬ ‫‪12:42 12:10 10:29 10:05 9:03 7:09 5:57‬‬ ‫שני כט שבט‬ ‫‪Feb. 1 6:26 5:13‬‬ ‫‪5:08 3:50 1:13 12:42 12:10 10:29 10:05 9:03 7:08 5:56‬‬ ‫ראש חודש‬ ‫שלישי ל שבט‬ ‫‪Feb. 2 6:27 5:14‬‬ ‫‪5:09 3:50 1:13 12:42 12:10 10:29 10:05 9:02 7:07 5:55‬‬ ‫ראש חודש‬ ‫רביעי א אדר א‬ ‫תרומה‬ ‫‪Feb. 3 6:28 5:16‬‬ ‫‪5:10 3:51‬‬ ‫‪12:43 12:10 10:29 10:05 9:02 7:06 5:54‬‬ ‫חמישי ב אדר א‬ ‫‪Feb. 4 6:29 5:17 5:02 5:11 3:52‬‬ ‫‪12:43 12:11 10:28 10:04 9:01 7:05 5:53‬‬ ‫ששי ג אדר א‬ ‫‪Feb. 5 6:31 5:18‬‬ ‫‪5:12 3:53 1:14 12:43 12:11 10:28 10:04 9:01 7:04 5:52‬‬ ‫שבת ד אדר א‬ ‫סוף זמן קרי\"ש לשיטת הגר\"א מאוחר ‪ 36‬מינוט | מנחה גדולה לשיטת הגר\"א מוקדם ‪ 6‬מינוט | סוז\"מ מוסף לשיטת הגר\"א מוקדם ‪ 12‬מינוט | מנחה קטנה לשיטת הגר\"א מוקדם ‪ 42‬מינוט | פלג המנחה לשיטת הגר\"א מוקדם ‪ 57‬מינוט‬ ‫צו באקומען די לוח שיקט אן אימעיל צו ‪[email protected]‬‬ ‫לע\"נ הרה\"ח ר' יצחק מאיר ב\"ר משה ע\"ה (שפירא)‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪76‬‬

‫אנאנס צוערשט אין א געבראכעגעם ּפויליש מיט א דייטשן געשען‪ ,‬ווי טרערן ה ָאבן זיך געלאזט פון מיינע אויגן און לויפן איבערראשט ַאהין און־צוריק‪ .‬איך האב ָאּפגעשטעלט‬ ‫איך האב פארבונדן ד ָאס אידישע גאלד מיט׳ן ״חטא העגל״‪ ,‬עטליכע פאר מענטשן און איך בין געוואויר געווארן‪ ,‬אז א‬ ‫אקצענט און נאכדעם אין דער דייטשישער שּפר ַאך‪.‬‬ ‫איינער פון די ס ָאלד ַאטן האט צוזאמענגעבראכען‪ ,‬טרערן די איינוואנדערונג מיט'ן ״תוקף הגליות״‪ ,‬און די שט ָאט דייטשער ער ָאּפל ַאן האט ארונטערגעלאזט א ּפ ַאר ַאשוטיסט‬ ‫ה ָאבן זיך אומאויפהערליך געגאסן פון זיינע אויגן‪ .‬ער האט קראקע ווערט מיר איינגעבאקן אין הארצן‪ ,‬זי אנטהאלט און ד ָאס מיליטער און די באפעלקערונג ה ָאבן אויסגעשּפרייט‬ ‫פארלוירן דעם קאנטראל און האט יאמערליך געקלאגט ווי א לויט מיין אידישן באגריף א אידישן תוך מיט א ּפוילישער א נעץ אויף צו כ ַאּפן דעם ״פויגל״ און נאכדעם ווי מען‬ ‫בהמה נאך דער שחיטה‪ .‬קוקנדיג אויף אים ה ָאבן די איבעריגע דעקאראציע‪ ,‬דהיינו דאס חיצוניות איז פארבונדען מיט ּפוילן ה ָאט ָאּפגעשטעלט הונדערטער מענטשן‪ .‬האט מען דעם‬ ‫ּפ ַאר ַאשוטיסט ענדליך געכ ַאּפט‪ .‬דיסקוטירן די מענטשן צי‬ ‫חברים זיינע אויסגעבראכן אין א געוויין און אונזערע בני און דער תוך‪ ,‬ד ָאס פנימיות איז אידיש‪...‬‬ ‫איד געדענק זייער גוט ווי איך האב זיך טרוימעריש דער ּפ ַאר ַאשוטיסט וועט יא אדער נישט הינגעריכטעט ווערן‬ ‫בית ה ָאבן מיטגעוויינט מיט זיי‪.‬‬ ‫\"נישט ווירדיג! נישט ווירדיג!\"‪ ,‬האט איינער פון די פארטראכט שּפינענדיג אט דעם געדאנק‪ ,‬און מיין ּפוילישער און זיי דערקלערן‪ :‬דייטשלאנד האלט‪ ,‬אז א ּפ ַאר ַאשוטיסט‬ ‫לערער איז געפ ָאלן אט די פארטראכטקייט פון דעם אידישן איז א זעלנער און אלס אזעלכער וו ָאס דארף באהאנדעלט‬ ‫ס ָאלד ַאטן געדונערט‪.‬‬ ‫\"א בזיון! צו שאנד און צו שּפ ָאט ה ָאבן זיי אויסגעשטעלט אינגל‪ .‬כאטש ער האט נישט געוואוסט וואס אונטער אט דער ווערען ווי א געפאנגענער‪ּ .‬פוילן ווידער באטראכט דעם‬ ‫ּפ ַאר ַאשוטיסט ווי א שּפי ָאן‪ ,‬א שּפי ָאן דערפאר ווייל ער רעדט‬ ‫דעם נאמען פון אונזער ארמיי\"‪ ,‬האט א צווייטער זעלנער פארטראכטקייט שטעקט‪...‬‬ ‫איך דערמאן זיך דאס אלעס און איך טראכט‪.‬־ אונזערע ּפויליש און טראגט אויך א ּפוילישן מיליטערישן מונדיר‪,‬‬ ‫ליארעמט מיט צער און צ ָארן אין קול‪.‬‬ ‫מיר איז געווארן שטארק אומהיימליך מיט די זעלנער און עלטער־עלטער זיידעס ה ָאבן באצאלט מיט גאלד פאר ַאנשט ָאט א דייטשן‪...‬‬ ‫איך האב זיי פארגעשלאגן אז מיר ז ָאלן ארויסגיין אויף דער איינוואנדערונג און פון זייערע אור־אור־אייניקלעך וועט די מענטשן זענען נקמה־דורשטיג און זיי זענען שטארק‬ ‫מען איצט אין קראקע צונעמען ד ָאס גאלד און באלוינען מיט נייגעריג צו וויסען וועגן דעם גורל פון דעם ּפ ַאר ַאשוטיסט‪,‬‬ ‫גאס‪.‬‬ ‫מיר זענען ארויס אין גאס‪ .‬די זעלנער זענען זיך אוועק אויסוואנדערונג‪ ...‬און ווידער טראכט איך‪ :‬קראקע איז ד ָאס ַאמּפערן זיי זיך‪ .‬טייל זאגן אז מען וועט אים יא הינריכטן‪,‬‬ ‫הארץ פון ּפוילן‪ ,‬קראקע איז פון אלע ּפ ָאל ַאקן פארהייליגט‪ ,‬טייל זאגן — נישט הינריכטען‪ .‬דערווייל זעה איך א שטראם‬ ‫זייער וועג און איך בין מיר צוריקגעגאנגען אהיים‪.‬‬ ‫דאס פ ַאלן פון קראקע האט אויף מיר געמאכט א די יוגענטליכע אין די שולעס ווערן געלערנט אז קראקע איז פון הונדערטער מענטשן דערנענטערן זיך צו אונזער גאס‬ ‫שוידערליכען איינדרוק‪ ,‬מחמת פון מיין פריסטער יוגענט די היסטארישסטע שטאט פון ּפוילן‪ ,‬טא פארוואס־זשע האט און די שמחה זייערע איז אין לשער‪.‬‬ ‫אן בין איך געווען פארבונדן מיט דער דאזיגער שט ָאט צו מען די היסטארישסטע שט ָאט אויפגעגעבן ָאן דעם מינדסטן דער געכ ַאּפטער ווערט ָאּפגעפירט אין מיליטערישן‬ ‫שט ַאב ַאריין‪ .‬מען פירט אים דעמ ָאנסטראטיוו און מיר‬ ‫וועלכער מיינע ּפוילישע לערער ה ָאבן אין מיר אנטוויקלט א ווידערשטאנד?‬ ‫איך זעה דערין פארראט! אויך אין דעם זעה איך די האנט ווערן געוואויר אז מען ה ָאט ביי אים געפונען עטליכע‬ ‫סענטימענט פון ליבע און ּפ ַאטרי ָאטיזם‪.‬‬ ‫בריוו אדרעסירט צו ָאנגעזעהענע ּפוילישע ּפערזענליכקייטן‬ ‫קראקע האט מיר דעראינערט אין דער צייט ווען פון פינפטן קאלום!‬ ‫איך בין געווען א ‪–9‬יעריגער בחור׳ל ווען איך האב זיך איך קען נישט בלייבן אין הויז‪ .‬מיינע טרויעריגע מחשבות אינטעלעקטו ַאלן און אויך מיליטער–לייט‪ ...‬צווישן די בריוו‬ ‫אויסגעצייכענט אין מיינע לימודים אין דער פ ָאלקס–שולע פארפאלגן מיר ביז משוגעת‪ .‬איך באשליס ארויסצוגיין אין איז אויך געווען א בריוו אדרעסירט צום דערשאסענעם‬ ‫פארוואלטער פון דער ער ָאּפל ַאנען פאבריק אין קראסנא‪...‬‬ ‫און איך בין באלוינט געווארן מיט א פרייער רייזע קיין ג ַאס צווישן מענטשן‪.‬‬ ‫אין ג ַאס זענען די ווענט באקלעּפט מיט ּפל ַאק ַאטן‪ ,‬אז די בריוו איז אויך דער פאקט וואס זיי זענען געווען‬ ‫קראקע‪.‬‬ ‫איך מיט נ ָאך עטליכע קריסטליכע שילער וועלכע ה ָאבן יונגע מענטשן זאלן זיך מעלדן אין דער מיליטערישער אדרעסירט צו מענטשן וואס האבן גרויס ָאנזען אין‬ ‫זיך אויסגעצייכענט אין לערנען‪ ,‬זענען אויפ׳ן חשבון פון ביורא פאר ארבעט‪ ,‬צו גראבן שוץ־גריבער און צו באוואכן מיליטערישע און רעגירונג קרייזן‪ ,‬ה ָאבן שטארק אנטוישט‬ ‫די ארמייער‪ .‬די ס ָאלד ַאטן ה ָאבן פארלוירן דעם צוטרוי אין‬ ‫דער שולע‪ ,‬אין דער באגלייטונג פון א לערער געפארען די בריקן און די וועגן‪.‬‬ ‫איך ביך גלייך אוועק אין ביורא אריין און זיך געמאלדן‪ .‬דער פירערשאפט‪.‬‬ ‫קיין קראקע‪.‬‬ ‫דער לערער האט אונז געוויזן אלע היסטארישע ּפלעצער מען ה ָאט מיר באשטימט פאר א וועכטער ביי א בריק‪ .‬איך מיט שטונדן שּפעטער איז דער ּפ ַאר ַאשוטיסט‬ ‫פון שט ָאט‪ :‬דעם ״וואוועל בארג״ אויף וועלכער עס געפינט האב געהאט די אויפגאבע אכטונג צו געבן אז מען ז ָאל נישט הינגעריכטעט געווארן‪.‬‬ ‫איך פ ַארל ָאז מיין היים — לייענט אין קומענדיגן נומער אי\"ה‬ ‫זיך דער קעניגליכער של ָאס; די ״אידן־שט ָאט״ וואס הויבט אונטערלייגן קיין באמבע אונטער׳ן בריק‪.‬‬ ‫זיך ָאן ביי די פוסטריט פונעם ״וו ַאוועל־ב ַארג״; דעם ״וו ַאוועל אויפ׳ן וועג צום בריק זעה איך א געטומל‪ ,‬מענטשן‬ ‫ּפ ַאל ַאץ וואו עס געפינען זיך די קברים פון די‬ ‫פוילישע מלכים; די ״סוקאניצע״‪ :‬א ריי געמויערטע‬ ‫געביידעס וואו מען פארקויפט פארשידענע סארטן‬ ‫געוואנט און עס געפינען זיך אויך פארשידענע‬ ‫אלטערטימליכע קונסט־ארטיקלען וואם ה ָאבן א‬ ‫שייכות צו דער געשיכטע פון ּפוילן‪.‬‬ ‫אט די אלע איינצעלהייטן זענען מיר געקומען‬ ‫אויפ׳ן זכרון גייענדיג אהיים‪.‬‬ ‫מיט די זכרונות פון מיין קינדהייט אין שייכות‬ ‫צו דער שט ָאט קראקע בין איך אהיימגעקומען‪,‬‬ ‫און ערשט אינדערהיים האט דער זכרון מיינער‬ ‫ווייטער גענומען שּפינען זכרונות וועגן קראקע‪.‬‬ ‫לנישואי צאצאיהם‬ ‫ר' יואל (ברא\"מ) פאלקאוויטש נ\"י‬ ‫ר' נפתלי הירצקא (ברי\"ש) יאקאבאוויטש נ\"י‬ ‫להולדת הבנים‬ ‫די לעגענדע לויטעט אז ביז \"ק ַאזימיערזש‬ ‫ר' יודא (ברא\"א) ראזענבערג נ\"י‬ ‫ר' צבי פסח סרוגא נ\"י ‪ -‬תאומים‬ ‫דער גרויסער\" איז קראקע געווען א ״ה ָאלצערנע‬ ‫הרה\"ג ר' שבתי קאהן שליט\"א‬ ‫ר' יחזקאל שרגא יונגרייז נ\"י‬ ‫ר' שלום יוסף קארפען נ\"י‬ ‫ר' אברהם וואלף פארקאש נ\"י‬ ‫שט ָאט״‪ .‬מיט ק ַאזימיערזש הויבט זיך ָאן ״די מויערן‬ ‫ר' וואלף (בר\"מ) לאנדא נ\"י‬ ‫ר' לוי יודא מארמארשטיין נ\"י‬ ‫ר' שמואל יואל שעהנברון נ\"י‬ ‫ר' אברהם יקותיאל (בר\"מ) יערמיאש נ\"י‬ ‫עּפ ָאכע״‪ .‬ק ַאזימיערזש איז געווען דער ערשטער‬ ‫וואס האט איינגעפירט געמויערטע געביידעס‪.‬‬ ‫ר' ישראל ארי' בערקאוויטש ע\"ה‬ ‫ר' ליפא שפירא נ\"י‬ ‫להולדת הבנות‬ ‫ר' אברהם לעווינגער נ\"י‬ ‫די לעגענדע לויטעט אויך‪ ,‬אז ק ַאזימיערזש האט‬ ‫ר' משה (בהרח\"א) ווייס נ\"י‬ ‫ר' מאיר הכהן פריעדמאן נ\"י‬ ‫ר' אברהם עביר לעבאוויטש נ\"י‬ ‫איבערגעבויט ּפוילן פאר אידיש ג ָאלד‪ ,‬אז ווען אידן‬ ‫הרה\"ג ר' ארי' נחמי' שטעסל שליט\"א‬ ‫ר' אליעזר הערש גרינפעלד נ\"י‬ ‫ה ָאבן געוואלט איינוואנדערן קיין ּפוילן‪ ,‬האט דער‬ ‫ר' שמואל נתנאל יאזשעף נ\"י‬ ‫להכנסת בניהם לעוה\"מ‬ ‫הרה\"ג ר' מאיר יעקב שווארץ שליט\"א‬ ‫״ברייטהארציגער״ רעפארמאטאר \"ק ַאזימיערזש‬ ‫ר' בערל קופטשיק נ\"י‬ ‫דער גרויסער\" זיך געלאזט ״ ָאּפגילדן״ פאר די‬ ‫לנישואיהם‬ ‫הר\"ר אהרן אייזדארפער שליט\"א‬ ‫ר' אהרן הענדלער נ\"י‬ ‫ר' ברוך (ברא\"ל) פעקעטע נ\"י‬ ‫ר' בנציון אלי' זאלדאן נ\"י‬ ‫ר' חיים מענדל אקער נ\"י‬ ‫ר' חיים יושע טייטלבוים נ\"י‬ ‫ר' חנוך שלום טעללער נ\"י‬ ‫ר' יצחק משה הירש נ\"י‬ ‫ר' חיים מענדל פייערשטיין נ\"י‬ ‫ר' יואל (ברא\"י) יאקאבאוויטש נ\"י‬ ‫ר' יואל משה לאנדא נ\"י‬ ‫ר' ישראל הורוויץ נ\"י‬ ‫ר' יצחק (ברי\"ש) טייטלבוים נ\"י‬ ‫ר' פנחס אהרן קאהן נ\"י‬ ‫ר' יואל (בר\"ש) כ\"ץ נ\"י‬ ‫ר' מנחם מענדל סאמעט נ\"י‬ ‫ר' צבי אלימלך זינגער נ\"י‬ ‫הר\"ר נחום אלעזר מאשקאוויטש שליט\"א‪ ,‬קרית יואל‬ ‫אהרן עוזר נ\"י‬ ‫ר' חיים משה האס נ\"י‪ ,‬קרית יואל‬ ‫לאירוסיצאצאיהם‬ ‫ּפריווילעגיע‪ .‬דהיינו‪ :‬אידן ה ָאבן אים ב ַאג ָאסן א‬ ‫ר' משה שמואל פרענקל נ\"י‪ ,‬קרית יואל‬ ‫דוד נ\"י‬ ‫ר' יואל (ב\"ר אלי' יודא) שטעסל נ\"י‪ ,‬וויליאמסבורג‬ ‫בארג מיט גאלד און נאך דער איינוואנדערונג‬ ‫הר\"ר חיים דניאל ווייס שליט\"א‪ ,‬קרית יואל‬ ‫ישראל נ\"י‬ ‫ר' מיכאל חיים כהן נ\"י‪ ,‬קרית יואל‬ ‫זענען זיי געווארן זיינע לייב־אייגעגטימער‪.‬‬ ‫שמואל נ\"י‬ ‫ר' הערשל פאכמאן נ\"י‪ ,‬קרית יואל‬ ‫ר' משה מענדלאוויטש נ\"י‪ ,‬קרית יואל‬ ‫מיין זכרון פרישט אפ אט די אלע זכרונות און‬ ‫איך דערמאן זיך ווי מיין קינדעריש הארץ האט‬ ‫ר' יצחק פייערשטיין נ\"י‪ ,‬קרית יואל‬ ‫אשר זעליג נ\"י‬ ‫ר' שלום אליעזר גראד נ\"י‪ ,‬קרית יואל‬ ‫זיך דעמאלט געצ ַאּפעלט אויס מיטגעפיל צו די‬ ‫דעמאלטיגע אידן וואס ה ָאבן נעבעך פאר דער‬ ‫ּפריווילעגיע פון איינוואנדערן אוועקגעגעבן דעם‬ ‫״נפש״ מיט׳ן ״רכוש\" נישט ווי אין פסוק שטייט‪:‬‬ ‫״תן לי את הנפש והרכוש קח לך״‪ ...‬איך געדענק‬ ‫זייער גוט‪ּ ,‬פונקט ווי עס וואלט ערשט נעכטן‬ ‫‪77 Friday January 28, '22‬‬

‫סטו ַארט–עירּפ ָארט גרייט זיך ַאריינצוב ַאקומען‬ ‫ַא צווייטע אינטערנ ַאצי ָאנ ַאלע לופט–ליניע‬ .‫און נ ָאך‬ ,‫ בריסל‬,‫ַאריינגערעכנט בערלין‬ ‫פליען קיין אייסל ַאנד מיט ק ָאנעקש ָאנס‬ ‫ — א צווייטע אינטערנ ַאצי ָאנ ַאלע‬.‫ניובורג‬ ‫די פ ַארג ַאנגענע וו ָאך ה ָאט \"נ ָאורס‬ ‫ שטוטג ַארט‬,‫ ּפ ַאריז‬,‫ ל ָאנד ָאן‬,‫ק ָאּפענה ַאגן‬ ,‫צו אייר ָאּפעאישע שטעט עווענטועל‬ ‫לופט–ליניע וועט צושטעלן אויסלענדישע‬ ‫ַאטל ַאנטיק עירוועיס\" באקומען‬ ‫רייזעס פון ניו י ָארק סטו ַארט‬ ‫ב ַאשטעטיגונג פון ​​ די פעדער ַאלע‬ ‫טר ַאנסּפ ָארטעישאן דעּפ ַארטמענט צו‬ .‫אינטערנעש ָאנעל עירּפ ָארט‬ ‫קענען פליען צווישן ניו י ָארק סטו ַארט‬ ‫\"ּפלעי עירליינס\" וועט ָאפיציעל מ ַאכן‬ ,‫אינטערנעש ָאנעל עירּפ ָארט און נארוועגיע‬ ‫ די די‬.‫די מעלדונג אין ַא וו ָאך ַארום‬ .‫די אייר ָאּפעאישן פ ַאראיין‬ ‫ּפ ָארט – אויט ַאריטי פון ניו יארק און ניו‬ ‫אן אנדערע עירליין \"נ ָארוועגיען‬ –‫ וועלכע פונקצי ָאנירן סטו ַארט‬,‫דזשוירזי‬ ‫עיר\" איז געווען זייער סוקסעספול מיט'ן‬ ‫ האט א ּפ ַאליסי נישט צו‬,‫עירּפ ָארט‬ ‫צושטעלן סערוויס צווישן סטו ַארט און די‬ ‫ק ָאמענטירן ביז מעלדן עס ווערט געמאכט‬ ‫ עס ה ָאט גענוצט‬.‫ענגל ַאנד און נ ָארוועגן‬ .‫–מעקס ער ָאּפל ַאנען‬737–‫די נייע ב ָאאינג‬ .‫ַאן אפיציעלע מעלדונג‬ ‫ָאבער די ס ָארט ער ָאּפל ַאנען זענען‬ -‫ וועט די ל ָאו‬,‫באזירט אין אייסל ַאנד‬ ‫געשטר ַאנדעט געוו ָארן נ ָאך צוויי פ ַאט ַאלע‬ ‫ק ָאסט לופט–ליניע נוצן ַא פל ָאטע פון‬ ,‫קר ַאכן ביי ַאנדערע לופט–ליניעס‬ ‫ די ערשטע רוט‬.‫עירב ָאס ער ָאּפל ַאנען‬ ‫און נ ָארוועגיען ה ָאט נישט געקענט‬ ‫קיין ַאמעריקע וועט זיין פון ב ַאלטימ ָאר‬ ‫אונטערה ַאלטן ַאּפערייש ַאנז אויף ברייטע‬ ‫וו ַאשינגט ָאן אינטערנעש ָאנעל עירּפ ָארט‬ ‫ער ָאּפל ַאנען וו ָאס זיי ה ָאבן געדינגען אויף‬ ‫ און קיין ב ָאסט ָאן אום‬20–‫אום ַאּפריל‬ .‫עטליכע חדשים‬ .11–‫מ ַאי‬ ‫די סטו ַארט סערוויס איז גערישט זיך‬ ‫ָאנצוהייבן אין יוני און וועט טכילעס‬ ‫נ ָארט–איסט‬ UNLIMITED INTRODUCING ‫ר ַאי ָאן רישט‬ THE FIRST UNLIMITED ‫זיך אויף ַא‬ CALLSTO CELL PHONES –‫מעכטיגן שניי‬ CALLING CARD! ‫בליז ַארד אויף‬ NOWINCLUDED! ‫דעם שבת‬ WUNOLRILMDIT+EMD UWNOLIRMLIDTE+D MPIANYUPTEER+ ‫דערווייל איז נ ָאכנישט קל ָאר ווי‬ √ FREE UNLIMITED Calls To ‫שט ַארק עס וועט ַאפעקטירן ניו י ָארק‬ √ FREE UNLIMITED Calls To Can't Decide Which LANDLINES & CELL PHONES in LANDLINES in USA*, Israel, UK, Monthly Plan Works ‫עס איז ר ַאטז ַאם זיך צייטליך צו צוגרייטן‬ Canada, China, Mexico, Spain & ‫מיט די נויטיגע צוגעהערן פאר שבת‬ USA*, Israel, UK, Canada, China, 40+ Countries! Best For You? Mexico, Spain & 40+ Countries! √ Call UNLIMITED FROM Any 3 Choose The Pay Per Minute Plan, & Phones - Home, Cell & O ce - Call The World At Incredibly Low Rates! √ Call UNLIMITED FROM Any 3 √ SHARE Your Card With Friends In Enjoy Bene ts of Plan 1, & Call Phones - Home, Cell & O ce - Israel, USA, Canada, UK & More* Landlines & Cell Phones In USA, Israel, √ SHARE Your Card With Friends In √ Clear Connections UK, Canada, Belgium, Switzerland, √ NO Per Minute Charges Australia, Argentina, Brazil, Mexico, Israel, USA, Canada, UK & More* √ NO Connection Fees √ NO Pin Numbers Chile, France, Germany, Austria, √ Clear Connections √ NO Long-Term Contract Hungary, Spain, Italy, Russia, Poland, √ 10 Speed Dials For Easy Dialing BEST√ NO Per Minute Charges √ Taxes Included In Price China, India, Denmark, Chile, √ NO Connection Fees VALUE! Hong Kong, Japan & 40+ Countries √ NO Pin Numbers Only For As Low As 1¢ Per Minute. √ NO Long-Term Contract $14.99 per month 1¢As Low As √ 10 Speed Dials For Easy Dialing per minute √ Taxes Included In Price Only $34.99 per month Israel Cell: FREE Israel Cell: 2.5¢ Israel Cell: 2.5¢ Mexico Cell: FREE Mexico Cell: 1.2¢ Mexico Cell: 1.2¢ UK Cell: FREE UK Cell: 2.4¢ UK Cell: 2.4¢ CALL TO SUBSCRIBE TODAY! *Phone Service Is Provided Using A Local Access Number. *LOCAL PHONE SERVICE IS REQUIRED THROUGH YOUR LOCAL PHONE COMPANY. 845- 236- 5081 *DOMESTIC USA REGIONAL & LONG DISTANCE PHONE CALLS ARE INCLUDED IN MONTHLY FEE. *Local Access Numbers Available in Israel, USA, Canada, UK, Belgium, Switzerland, Australia, Argentina, & Hungary For Friends & Family To Share Plan. *Calls To Cell Phones Are FREE & UNLIMITED To Brazil, Canada, China, Colombia, Denmark, Finland, Germany, Greece, Hong Kong, India, Israel, Luxembourg, Mexico, Mongolia, Norway, Pakistan, Peru, Poland, Romania, Singapore, South Africa, South Korea, Spain, Sweden, Thailand, United Kingdom, USA. *Save An Additional 15% With Annual Subscription on Plan 2. --Ask about our extremely low rates to cell phones in other countries-- ‫ תשפ\"ב‬,‫ כ\"ו שבט‬,‫פרייט ָאג פ' משפטים‬ 78

Accommodating all - anytime: ‫בילדער‬ SUITES & MID-WEEK & SIMCHAS OR LARGE VILLAS WEEKENDS VACATIONS To book your stay call: 845.999. VILLA (8452) www.guestay.com [email protected] ‫ה ָאלצערנע שטעגל וואס פירט צו \"שכונת עצי תמרים\" שוועבט ב ַאקוועם אין די ווייכע שנייען‬ ‫פרייע‬ ‫בס\"ד‬ ‫ליוו ער‬ ‫אין פאל פון אן‬ 845 ‫י‬ ,‫עקסידענט ח\"ו‬ ‫דע‬ :‫רופט גלייך‬ Berry's Landscaping & health food We Grow Satisfaction 845 24HourTowing CarRental AutoBodyRepair 845.204.8138 845.783.8711 [email protected] 21 Hayes Ct. 845-782-2426 we carry all major brands 783.6863 REACH US AT: 845.774.6495 ‫די נומער פאר אלע‬ !‫אייערע שמחות‬ [email protected] 782.1340 ‫טר ַאנספּ ָארט ַאציע רוטס אינפ ָארמאציע‬ #9 ‫ דערנאך דרוקט‬#1 845.782.1340

‫צענדליגער טויזנטער ילדי תשב\"ר פון ַאלע מוסדות התורה אין ב ָאר ָא ּפ‬ ‫בימת הכבוד ביי \"מעמד והגבלת\" בהתאסף ראשי עם יחד שבטי ישראל‬ ‫\"אסיפת הרבנים\" אינדרויסן פונעם ז ַאל פ ַאר'ן מעמד המרומם דורך הרבנים הגאונים הצדיקים שליט\"א נשיאי מוסדות התורה אין שטאט‬ ‫‪.... ....‬‬ ‫כ\"ק אדמו\"ר מבית חיים יושע שליט\"א‬ ‫הרה\"ג ר' בערל טויבער שליט\"א‬ ‫כ\"ק אדמו\"ר מסקולען שליט\"א‬ ‫הגה\"צ אבד\"ק ציעשנוב שליט\"א‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪80‬‬

‫פ ַארק ביים מעמד \" וימאן\" בראשות ועפ\"י קריאת גדולי הרבנים שליט\"א‬ ‫אלופי אלפי תינוקות של בית רבן פילן איבער דעם גיג ַאנטישן ז ַאל זיך צו פירן ערליך הייליג און ָא ּפגעהיטן‬ ‫ילדי תשב\"ר מיט ס ּפעציעלע קוקערס מיטצוהאלטן דעם מעמד פון אלע עקן ז ַאל‬ ‫נוסעים אנחנו‬ ‫‪81‬‬ ‫‪Friday January 28, '22‬‬

‫דעלעג ַאציע אין ַאריז ָאנע בשליחות הקודש לטובת הרחבת גבולי הקדושה אין קרית יואל‬ ‫הגה\"צ רבי מנשה מ ַאיער שליט\"א אבד\"ק גרינוויל טרעט אויף מיט דברי תורה לכבוד די געסט‬ ‫גע ּפר ַאוועט הערליכע סעודת חמשה עשר בשבט אינעם \"בר ָאנער'ס ישוב\"‬ ‫אינאיינעם מיט נגידים המפורסמים נדיבים לכל קדשי בית סאטמאר‬ ‫הערליכע פרקי חזנות פון הרה\"ח ר' מאיר ברוך ק ָאהן הי\"ו‬ ‫הרה\"ח ר' שמואל טייטלבוים שליט\"א משב\"ק ב ַאגריסט די נדיבים‬ ‫ַא בליק אין קרית יואל‬ ‫ש ּפ ָאגל–נייע \"חדר ב ָאס\" פון תלמוד תורה \"באר מים חיים\" אויף די גאסן פון שטאט‬ ‫טר ַאקט ָארן ביי די גר ָאב– ַארבעט פ ַאר'ן נייעם ּפ ַארקינג–ל ַאט פון \"הצלחה פלייש געשעפט\"‬ ‫אויף עיקערס ר ָאוד‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪82‬‬

‫לעצטע ַאנטוויקלונגען אין \"שכונת ויואל משה\"‬ ‫שיינע געש ַארטע ג ַאסן ביי די ערשטע שניי אין \"שכונת ויואל משה\"‬ ‫ַארבעט אויף עלעקטריק ב ַאקס אין \"שכונת ויואל משה\"‬ ‫\" ָאו–ענד– ַאר\" טר ָאק פ ָארנט פון ‪ 6‬אוסטראה ּפ ַארקוועי‬ ‫‪83 Friday January 28, '22‬‬

‫לעצטע ַאנטוויקלונגען אין \"שכונת ויואל משה\"‬ ‫טר ַאקט ָאר ביי די פ ַארצווייגטע ַארבעט אריינצוברענגען סוער– ָא ּפלויף וואס ציט זיך אונטער רוט–‪ 105‬פון טברי' ר ָאוד צו אוסטראה ּפ ַארקוועי‬ ‫העפטיגע ארבעט צו פארענדיגן ביהמ\"ד פאנדעישאן ווי אמשנעלסטן‬ ‫סטעיט– ּפ ָאליס ר ָאוד ב ַאל ָאכטן פונעם ערשטן ביהמ\"ד אין \"שכונת ויואל משה\"‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫אויף שלמה מיכל ר ָאזנער דרייוו‬ ‫‪84‬‬

‫לעצטע ַאנטוויקלונגען אין \"שכונת ויואל משה\"‬ ‫ג ַאל ָא ּפירנדע פ ָארשריט ביים נייעם ביהמ\"ד אויף אוסטראה ּפ ַארקוועי‬ ‫א בליק אויפן היכל הביהמ\"ד בשעת מען ארבעט אויף די ד ַאך שניצונגען און שיינע מ ָאלדינגס‬ ‫חדר–המקוה אינעם ביהמ\"ד פאר די תושבי אוסטראה און ארומיגע ג ַאסן‬ ‫טיילס ווערט ַאר ָא ּפגעלייגט פ ָארנט פונעם בור אין די דארטיגע מקוה‬ ‫‪85‬‬ ‫‪Friday January 28, '22‬‬

‫שכונת לעמבערג המורחבת מיט אירע פילצ ָאליגע דירות‬ ‫ביהמ\"ד אהל מרדכי ד'ט ָאהש געזען פון צווישן די געביידעס אין \"שכונת לעמבערג המורחבת\" אויף דזשיקוב ר ָאוד‬ ‫ַא ש ּפ ַאציר אין \"שכונת לעמבערג\" צווישן די געסעלעך‬ ‫שוין געלייגט ד ַאך פ ַאר די ערשטע שט ָאק אינעם נייעם ביהמ\"ד אויף ‪ 3‬דזשיקוב‪.‬‬ ‫פון דזשיקוב‪ ,‬וויטעבסק‪ ,‬מעליץ‪ ,‬קשאנוב‬ ‫מערקט אין הינטערגרונט ביהמ\"ד \"בית דוב\" אויף לעמבערג‪.‬‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪86‬‬

‫ַא בליק אין קרית יואל‬ ‫אנגעהויבן לייגן סיידינג ביי די ערשטע דירות געביידע אויף קשאנוב אין \"שכונת לעמבערג\"‬ ‫פרישע צענדליגער קלענערע דירות אויף ישראל זו ּפניק ארויסצוהעלפן סו ּפליי‬ ‫קרית יואל שטיצט מיט הויכע סכומים די פעולות פון \"חיים מעדיקל\" פאר חולי ישראל‬ ‫‪Friday January 28, '22‬‬ ‫‪87‬‬

‫ַא בליק אין קרית יואל‬ ‫\"חברים\" רוף פ ָארנט פון \"שער רפאל\" דקהל חרדים ד'סאטמאר אויף פ ַארעסט ר ָאוד‬ ‫באקוועמע ַאריינג ַאנג צו נייעם חדר הוראה אויף ‪ 6‬טאלטשאווא‬ ‫אהערגעשטעלט דורך \" ּפר ָאו דעקס‬ ‫שניי–טרעקל געשטר ַאנדעט אויף סק ָאנעמ ָאנק נ ָאכ'ן אריינגליטשן צווישן ‪ 2‬זוילן‬ ‫מיט א כח הרבים‪...‬‬ ‫ראו הזהרנו‪ ...‬שילד וואס וו ָארנט איבער די בעפ ָארשטייענדע גליטש‬ ‫מען בינדט איר מיט קייטן ארויסצושלע ּפן מיטן גרויסן ז ַאלץ–טר ָאק‬ ‫וו ַארט אויף טרעקל ארויסצושלע ּפן‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪88‬‬

‫ַא בליק אין קרית יואל‬ ‫צד דרומית פון ביהמ\"ד ישמח משה אויף דינוב וואו מען ּפל ַאנט אויסצוברייטערן דעם בנין‬ ‫טר ַאקט ָאר ביי די ארבעט צו פל ַאסטערן ַא וועג צום בית הוראה אויף ‪ 16‬גארפילד‬ ‫להרחיב גבולי הקדושה‬ ‫בוי– ַארבעט פ ָארנט פון \"קרית יואל מצה בעקעריי\" נ ָאכ'ן אינסט ָאלירן דריטן אויוון‬ ‫פ ַארעסט ר ָאוד בל ָאקירט נאך עקסידענט צווישן צוויי ק ַארס‬ ‫ָאנגייענדע בוי– ַארבעט ביים \"בית השחיטה\" אויף דינוב‬ ‫‪Friday January 28, '22‬‬ ‫‪89‬‬

‫ַא בליק אין קרית יואל‬ ‫צענטראלע גאסן גע ּפוצט נ ָאכ'ן שניי‬ ‫ס ּפעציעלע רעדער פונעם טר ַאקט ָאר ווערט באזייטיגט נ ָאכ'ן זיך צוברעכן‬ ‫שניי–ש ַארן אין ּפ ַארקינג–ל ַאט פונעם ביזנעס–סענטער אין די נ ַאכט שעות‬ ‫פארנדיג אויף די גאסן‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪90‬‬

‫ַא בליק אין קרית יואל‬ ‫הערליכער בילד פון די בניני בית רחל אויף ישראל זו ּפניק ב ַאל ָאכטן אין די טונקעלע נאכט שעות‪ .‬מערקט די חופה פארנט פונעם בנין‪.‬‬ ‫געטראפן ּפארקינג פ ָארנט פון גרויסן ביהמ\"ד אויף ‪ 5‬גארפיעלד‬ ‫קינדער פארברענגען אין די שניי אויף שכונת ניקלשבורג‬ ‫‪Friday January 28, '22‬‬ ‫‪91‬‬

‫ַא בליק אין קרית יואל‬ ‫די פילע פאנדעישאנס געזען אונטער שניי ביי \"שכונת ברך משה המורחבת\"‬ ‫פ ַאר ַא וו ַארימע פרישט ָאג אין די ק ַאלטע וועטערס‬ ‫\"בית השחיטה\" שט ַאב ב ַאז ַאלצן די ר ָאוד צום ערווארטעטן שניי‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪92‬‬

‫ַא בליק אין קרית יואל‬ ‫געזען די נייע ג ַאסן און ר ָאודס מיט פ ַארטיגע הייזער אין \"שכונת סמיט–ג ַארדענס\"‬ ‫רחבות'דיגער ל ָאק ַאל פון \"לערנער שטריימל\" אויף ‪ 248‬מ ַאונטעין ר ָאוד אין קרית יואל נאך די \"מצילי אש\" ג ַאר ַאזש‬ ‫‪Friday January 28, '22‬‬ ‫‪93‬‬

‫ַא בליק אין קרית יואל‬ ‫אנגעהויבן לייגן סיידינג ביי די ערשטע דירות געביידע אויף קשאנוב אין \"שכונת לעמבערג\"‬ ‫\"ג ַארפיעלד ּפל ָאמבינג\" אינסט ָאלירט איינריכטונגען אין די נייע מעקעניק געביידע‬ ‫אויף סק ָאנעמ ָאנק‬ ‫‪....‬‬ ‫עלעקטריק ווערט געצויגן צום בנין ישיבת קול ארי' אויף מ ַאונטעין ר ָאוד‬ ‫גאסן ווערן גרונטליך גערייניגט דורך גרעסערע און קלענערע ש ָאוולען‪...‬‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪94‬‬

‫ַא בליק אין קרית יואל‬ ‫פליישיגע מעל ָאנע בהשגחת וועד הכשרות‪...‬‬ ‫ַאריינג ַאנג צו די נייע ספרים–געשעפט אין שכונת מירון‬ ‫ווילעדזש שלע ּפער–טר ָאק פירט ַאוועק סיידוו ָאוק ש ַארער–טר ָאק‬ ‫זה חליפתי‪ ..‬אויף א פארטוישטע מקוה בעג בעטנדיג פאר מחילה‪...‬‬ ‫דירות–קריזיס נאך אזויפיל חתונות אין אלע שט ָאטישע ז ַאלן בלעיה\"ר‬ ‫‪95 Friday January 28, '22‬‬

‫מעמד הכתרה פון רב ומורה צדק פ ַאר שכונת לעיק–ש ָארר אין בלומינגר ָאוו‬ ‫הרה\"ג ר' צבי יעקב בריזל שליט\"א אויפגענומען אלס רב ביהמ\"ד פוזנא‬ ‫ציבור מתפללי ביהמ\"ד ביים מעמד הכתרה אין \"קרן ויואל משה\" אויף פ ַארעסט‬ ‫הרה\"צ אב\"ד סאטמאר בלומינגראוו‬ ‫הרה\"ג דומ\"ץ סאטמאר‬ ‫נייער רב ביי זיין איינצוגס–דרשה‬ ‫טייל פונעם הערליכן אויבן– ָאן ביים מעמד הכתרה בשעת די דרשה‬ ‫רינאוקע שליט\"א‬ ‫בלומינגראוו שליט\"א‬ ‫פון הרה\"צ ברוך דוד ראטה שליט\"א אב\"ד מראה יחזקאל‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫חשובי מתפללי ביהמ\"ד ביים די דרשות‬ ‫‪96‬‬

‫געג ָאסן יסודות פון נייעם בנין ביהמ\"ד דקהל יטב לב אויף מעריוואד אין בלומינגר ָאוו‬ ‫פארענדיגט יסודות הבנין גרייט ארויפצוציען מקוה מיט די היכלים‬ ‫טר ַאקט ָאר און ארבעט מאשינען ביים נייעם סאטמארער ביהמ\"ד אויף מעריוו ָאד‬ ‫פאמפ טראק אויפן שטח הבנוי'‬ ‫\"ט ָאטעל ק ָאנקריט\" פירמע גיסט די יסודות הבנין‪.‬‬ ‫מערקט נייע \"הצלה\" ג ַאר ַאזש און \"יו–דזשעי–סי\" הוי ּפטקוו ַארטיר‪.‬‬ ‫בבית אלקים נהלך ב׳ר׳ג׳ש׳ ‪ -‬ארבעט זעצט פאר אין די שנייאיגע וועטערס‬ ‫גרויסע ארבעט מאנשאפט ענדיגן צוגרייטן די פרעימינג צו גיסן די פונדאמענט‬ ‫‪97 Friday January 28, '22‬‬

‫שט ָאלענע ביעמס אינסט ָאלירט ביים צענטר ַאלן ביהמ\"ד החדש אין שכונת טשעסטער‬ ‫יסודות הבנין מיט די ּפ ַארקינג–ל ַאטס ארום דעם ביהמ\"ד וואס וועט באדינען די הונדערטער תושבים אין קרית יואל רבתי‬ ‫ווערט געזען צענדליגער פארענדיגטע הייזער אינעם נייעם דעוועל ָא ּפמענט‬ ‫‪ 3‬שט ָאקן פונעם עליוועיטער–שעפט שוין געלייגט ציגל‪ – .‬מערקט די בורות הטבילה‪.‬‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬ ‫‪98‬‬

‫ַא בליק ַארום קרית יואל רבתי‬ ‫ּפרעכטיגע פ ַארענדיטע געביידעס פון ישיבת וויזניץ אויף מ ַאונטעין ר ָאוד‬ ‫נייע ג ַאר ַאזש פון \"חברה הצלה\" אין בלומינגר ָאוו‬ ‫אויפשריפטן ארויפגעלייגט איבער ביידע שט ָאקן‪.‬‬ ‫הצלה ג ַאר ַאזש אונטן און \"יו–דזשעי–סי\" הוי ּפטקוו ַארטיר אויבן‬ ‫פולק ָאם–פארענדיגטע געביידע שטייט גרייט באנייט צו ווערן על כל צרה שלא תבא‬ ‫אין עוד מלבדו!‬ ‫‪99‬‬ ‫‪Friday January 28, '22‬‬

‫ַא בליק ַארום קרית יואל רבתי‬ ‫פל ָאטע פון ווילעדזש שניי–ש ַארער טרעקלעך און טר ַאקט ָארן ּפ ַארקירט נעבן די ז ַאלץ סט ָארעדזש געביידע אויף רוט–‪ 208‬אין בלומינגר ָאוו‬ ‫\"מצילי אש\" אויף \"שכונת לעמבערג\" אינמיטן די נ ַאכט‬ ‫טייל פון די \"דרכי יושר\" ‪ 13‬ב ָאסעס וועלכע סערווירט תושבי קרית יואל רבתי‬ ‫ווען א פייער בעל איז בטעות געצויגן געווארן‬ ‫‪100‬‬ ‫פרייט ָאג פ' משפטים‪ ,‬כ\"ו שבט‪ ,‬תשפ\"ב‬