ระบบย่อยอาหาร (1)

คอหอยและหลอดอาหาร(pharynx and esophagus) 3.esophageal sphincter 1.เมอ่ื ไม่มอี าหาร 2.เมอื่ อาหารมาถงึ คอหอย คลายตัวอาหารเคลอ่ื นสู่ esophageal จะกระตุ้นการกลนื กล่อง หลอดอาหาร sphincterหดตวั เสยี ง(larynx)และ glottisยก 4.กล้ามเนือ้ หด-คลายตัวเป็ น epiglottisยกขึน้ ตัวขนึ้ epiglottisเคลอ่ื นตวั จงั หวะ(peristalsis)ดนั อาหาร glottisเปิ ด ลงมาปิ ด จากหลอดอาหาร -ทางเดนิ หายใจเปิ ด -ทางเดนิ หายใจปิ ด สู่กระเพาะอาหาร -ทางเดนิ อาหารปิ ด -ทางเดนิ อาหารเปิ ด 51

การยอ่ ยอาหารในช่องปากของคน 52

การย่อยอาหารในกระเพาะอาหาร • อยภู่ ายในชอ่ งทอ้ งดา้ นซา้ ย ใตก้ ระบงั ลม • มีผนงั กลา้ มเนือ้ หนา แข็งแรงมาก ยืดหยนุ่ ไดด้ ี • ขยายความจไุ ดถ้ งึ 500-2,000 ลบ.ซม. • มีกลา้ มเนือ้ หรู ูด 2 แหง่ คือ ตดิ กบั หลอดอาหาร และบรเิ วณตอ่ กบั ลาไสเ้ ลก็ • ผนงั ดา้ นในของกระเพาะอาหารบดุ ว้ ยเซลลบ์ ผุ ิว 3 ชนิด 53

กระเพาะอาหาร (stomach) 54

กระเพาะอาหาร(stomach) ต่อมแกสตรกิ (gastric gland) ประกอบด้วยเซลล์ 3 ชนิด 1.mucous cell หล่ังเมอื กป้องกันไม่ให้ เซลลก์ ระเพาะถูกยอ่ ย 2.parietal cell หล่ังกรดเกลอื (HCl) 3.chief cell หล่ัง pepsinogen กรดเกลอื เปลยี่ น pepsinogen เป็ น pepsin acid chyme ส่วนุสมของอาหารที่ กลนื ลงไปกับนา้ ยอ่ ย 55

โครงสร้างกระเพาะอาหาร 56

กระเพาะ สรุปการยอ่ ยอาหารในกระเพาะ อาหาร อาหาร อาหาร ผนงั กระเพาะฮอรโ์ มนแกสตริน หล่งั กระตนุ้ การหล่งั กรดไฮโดรคลอรกิ & เพปซิโนเจน เพนซิน ยอ่ ย พนั ธะเพปไทด์ ได้ พอลเิ พปไทดข์ นาดเลก็ + ไดเพปไทด์ + กรดอะมโิ น 57

การย่อยอาหารในกระเพาะอาหารของคน 58

การยอ่ ยอาหารในลาไส้เล็ก • อาหารท่ียอ่ ยแลว้ บางสว่ นและยงั ไมไ่ ดย้ อ่ ยจะเคล่อื นผ่าน กลา้ มเนือ้ หรู ูดของกระเพาะอาหารเขา้ สลู่ าไสเ้ ลก็ • ลาไสเ้ ลก็ มีลกั ษณะเป็นทอ่ 6-7 เมตร แบง่ เป็น 3 สว่ น 1. ดโู อดินมั ยาวประมาณ 25 cm. 2. เจจนู มั ยาวประมาณ 2.50 m. 3. ไอเลียม ยาวประมาณ 4 m. • การยอ่ ยอาหารในลาไสเ้ ลก็ เก่ียวขอ้ งกบั การทางานของตบั ออ่ น และผนงั ลาไสเ้ ลก็ 59

ลาไส้เลก็ (small intestine) -เป็ นสว่ นทมี่ กี ารยอ่ ยและดดู ซมึ อาหาร มากทส่ี ุด -เป็ นสว่ นทย่ี าวทส่ี ุดของทางเดนิ อาหาร ในคน ยาว 6 ม. -ส่วนต้นของลาไส้เลก็ เรียก duodenum ยาว 25ซม. ทาหน้าทร่ี ับอาหาร(acid chyme)จาก กระเพาะอาหาร และยอ่ ยตอ่ โดยอาศยั นา้ ยอ่ ยจากตบั ออ่ น นา้ ดจี ากตบั และถุงนา้ ดี และ นา้ ยอ่ ยจากลาไสเ้ ลก็ เอง 60

การย่อยโปรตนี ในลาไส้เลก็ ของคน ในลาไส้เล็กมี peptidase enzyme 2 ชนิด 1.Endopeptidase สลายพนั ธะเปปไทดใ์ นสายโปรตนี เช่น trypsin, chymotrypsin 2.Exopeptidase สลายพนั ธะเปปไทดจ์ ากปลายด้าน นอกของสายโปรตนี เช่น carboxypeptidase, aminopeptidase (สร้างจากเซลลล์ าไส้เลก็ ) -dipeptidase ย่อย dipeptide -เปปไทดเ์ ลก็ ๆจะถกู ย่อยต่อโดยdipeptidaseไดเ้ ป็ นกรดอะมโิ น 61

การทางานรว่ มกนั ของเอนไซมจ์ ากตบั ออ่ นและลาไสเ้ ลก็ สรา้ งนา้ ยอ่ ยโปรตีน 62

การย่อยไขมันในลาไส้เลก็ ของคน • ตบั ทำหนำ้ ท่ีสร้ำงน้ำดี (bile) เกบ็ ไวท้ ่ีถุง น้ำดี ( gall bladder ) • น้ำดีมีส่วนประกอบที่สำคญั คือ เกลือน้ำดี (bile salt) ช่วยใหไ้ ขมนั แตกตวั เป็นหยด ไขมนั เลก็ ๆ และแทรกรวมกบั น้ำไดใ้ นรูป อิมลั ชนั (emulsion) • ตบั อ่อนและเซลลท์ ่ีผนงั ลำไสเ้ ลก็ จะสร้ำง เอนไซมล์ ิเพส ซ่ึงจะยอ่ ยไขมนั ท่ีอยใู่ นรูป อิมลั ชนั ใหเ้ ป็นกรดไขมนั และกลีเซอรอล • เกลือน้ำดีถูกดูดซึมท่ีลำไส้ใหญ่ เพ่ือใหต้ บั นำกลบั มำใชใ้ หม่ 63

การย่อยคารโ์ บไฮเดรต • ตบั ออ่ นสรา้ งเอนไซมอ์ ะไมเลสแลว้ สง่ มาท่ีลาไสเ้ ลก็ เพ่ือย่อยแปง้ ไกลโคเจนและเดกซท์ รนิ ใหเ้ ป็นมอลโทส • เซลลผ์ นงั ดา้ นในลาไสเ้ ลก็ สว่ นดโู อดินมั จะผลติ เอนไซมม์ อลโทสยอ่ ยมอลโทส • ผนงั ลาไสเ้ ลก็ ผลติ เอนไซมซ์ เู ครสยอ่ ยซโู ครส ใหเ้ ป็นกลโู คสและฟรกั โทส และเอนไซมแ์ ลกเทส ยอ่ ยแลกเทสใหเ้ ป็นกลโู คส และกาแลกโทส 64

การย่อยอาหารในลาไส้เล็กของคน sucrase, maltase, lactase 65

การดดู ซมึ อาหารในลาไส้เลก็ ของคน • ความหนาแน่นของวิลลสั 20-40 หน่วยตอ่ 1 ตร.มม.ภายในวิลลสั มีหลอดเลอื ดฝอยและทอ่ นา้ เหลอื ง -การดดู ซมึ สารอาหารส่วนใหญ่เกดิ ทลี่ าไส้เลก็ (jejunumและileum) -เกดิ เลก็ น้อยทลี่ าไส้ใหญ่ 66

การดดู ซมึ อาหาร • เป็นกระบวนการนาสารอาหารเขา้ สเู่ ซลล์ กระเพาะอาหาร • ดดู ซมึ สารท่ีละลายในลพิ ดิ ไดด้ ี เชน่ แอลกอฮอล์ และยาบางชนิด ลาไส้เลก็ • ดดู ซมึ สารอาหาร นา้ วติ ามนิ และแรธ่ าตๆุ • ผนงั ดา้ นในของลาไสเ้ ลก็ บดุ ว้ ยเซลลบ์ ผุ ิวชนั้ เดียว เรยี กวา่ วิลลสั (vilus) ทาหนา้ ท่ีดดู ซมึ สารอาหาร 67

การดดู ซมึ สารอาหารโปรตนี และนา้ ตาล กรดอะมโิ น มอโนแซค็ คาไรด์ ไมโครวลิ ลัส อวัยวะ ร่างกาย หลอดเลอื ดฝอย ตบั หวั ใจ 68

การดดู ซมึ สารอาหารพวกไขมัน กรดไขมนั +กลีเซอรอล อวยั วะ/ ไมโครวลิ ลัส ร่างกาย ไตรกลเี ซอไรด์ ทว่ี ลิ ลัส หวั ใจ หลอดนา้ เหลืองฝอย 69

ลาไส้ใหญ่ (lage intestine) • ยาวประมาณ 1.50 เมตร • ประกอบดว้ ยสว่ นโคลอน ไสต้ รง (rectum) และทวารหนกั (anus) ส่วนประกอบของลาไส้ใหญ่ 70

การดดู ซมึ สารอาหารทล่ี าไส้ใหญ่ • ดูดซึมน้ำ วติ ำมิน และแร่ธำตุ • มีแบคทีเรียพวก Escherichia coli ช่วยสงั เครำะห์วติ ำมิน K B12 กรดโฟลิก , ไบโอทิน 71

กระบวนการยอ่ ยอาหารของคน ปาก 4 ชม. ลาไสใ้ หญ่ ทวารหนัก 8-9 ชม. โคลอน ชม.ท่ี 12 ไส้ตรง 72

ลาไส้ใหญ่(large intestine) ลาไส้ตรง(rectum) และทวารหนัก(anus) -ลาไส้ใหญ่ทาหน้าทด่ี ดู นา้ และเกลือแร่ -กากอาหารในลาไส้ใหญ่เคลื่อนแบบ peristalsisและอยู่ในลาไส้ใหญ่ นาน 12-24 ชม. -ลาไส้ตรงเป็ นทเ่ี กบ็ กากอาหาร ซงึ่ อุดมดว้ ยจุลลินทรียแ์ ละเซลลูโลส -ระหว่างลาไส้ตรงและทวารหนักมีหรู ูด (sphincter) 2 อัน อันแรกอยใู่ ตอ้ านาจจติ ใจ ส่วนอกี อนั อยนู่ อกอานาจจติ ใจ 73