3แผนบริหารการสอนประจำบทที่ 3

แผนการสอนเร่ือง ทฤษฎีความสงู อายุ จานวนชั่วโมงท่ใี ช้สอน 4 ชว่ั โมง วัตถปุ ระสงค์ เพื่อให้นักศกึ ษาสามารถ 1. อธบิ ายทฤษฎีความสูงอายเุ ชิงชีวภาพได้ถกู ต้อง 2. อธิบายทฤษฎีความสงู อายุเชิงจติ สังคมได้ถกู ต้อง 3. เชื่อมโยงทฤษฎสี ูงอายุกบั การเปล่ยี นแปลงของผู้สงู อายุได้ 4. ตระหนักถึงความสาคญั ของทฤษฎคี วามสูงอายุที่สัมพันธ์กับปัญหาสุขภาพของผ้สู ูงอายุ หัวข้อบรรยาย 1. ทฤษฎีความสูงอายเุ ชิงชีวภาพ 2. ทฤษฎีความสูงอายุเชิงจิตสังคม กิจกรรมการเรยี นการสอน 1. บรรยาย ยกสถานการณข์ ่าว วิดีโอเกีย่ วกับสุขภาพผู้สูงอายุทพ่ี บบ่อย 2. นกั ศึกษารว่ มแสดงความคิดเห็นแลกเปลยี่ นจากกรณีศกึ ษาที่ศกึ ษา 3. อาจารยย์ กตวั อยา่ งกรณศี ึกษาใหน้ ักศึกษาฝึกการคิดวเิ คราะห์ความสูงอายุเพอื่ เช่อื มโยงสู่ทฤษฎี ความสงู อายุเชิงชีวภาพและเชิงจติ สังคม สือ่ การเรียนการสอน 1. เอกสารประกอบการสอนทฤษฎคี วามสูงอายุ 2. Power point 3. หนังสือการพยาบาลผสู้ ูงอายุ 4. วดี ิทศั น์ 22

การประเมนิ ผลการเรียนรู้ ผลการเรยี นรู้* วิธกี ารประเมิน** สดั สว่ นของการประเมนิ 1.3 เคารพในคณุ ค่าและศักดศิ์ รี - การแสดงความคดิ เหน็ ในชน้ั ความเปน็ มนษุ ย์ เรยี น/กรณีศึกษา 2.1 มคี วามรแู้ ละความเข้าใจใน - สอบกลางภาค - สอบกลางภาค (15%) ขอ้ สอบปรนยั สาระสาคัญของศาสตร์พ้นื ฐาน ผา่ นเกณฑ์ 60% ชวี ิตและพน้ื ฐานทางวทิ ยาศาสตร์ - รายงานกรณีศึกษา ผูส้ ูงอายุรายบุคคล (รวม สุขภาพของผ้สู งู อายุในภาวะปกติ - รายงานกรณีศึกษาผูส้ ูงอายุ 15%) และเจ็บปว่ ย รายบคุ คลหวั ข้อทฤษฎกี าร -2% 2.2 มีความรู้และความเข้าใจใน สงู อายุ ประเมนิ โดยใชแ้ บบ สาระสาคญั ของศาสตรท์ างวิชาชพี ประเมินกรณีศึกษา การพยาบาลผสู้ ูงอายุ ระบบ - แบบฝกึ หดั ท้ายบท 5 ข้อ สุขภาพและปจั จัยทีม่ ีผลตอ่ การ เปลีย่ นแปลงของสงั คมและต่อ ระบบสขุ ภาพ 3.2 สามารถสืบค้นและวิเคราะห์ ข้อมูลจากแหล่งข้อมูลท่ี หลากหลาย 3.4 สามารถคิดวิเคราะห์โดยใช้ องค์ความร้ทู างวชิ าชีพและใช้ ประสบการณ์เปน็ ฐานฯ 23

หัวขอ้ บรรยายเรือ่ ง ทฤษฎคี วามสงู อายุ บทนา ความสูงอายุเป็นกระบวนการท่ีซับซ้อน และแปรผันตามการทาหน้าที่ของร่างกายต้ังแต่ระดับเซลล์ เนื้อเย่ือ อวัยวะ เชื่อว่าเกิดจากปัจจัยภายในร่างกาย ได้แก่ รหัสทางพันธุกรรม และจากปัจจัยภายนอก ได้แก่ ส่ิงแวดล้อม แบบแผนการดาเนินชีวิต ความเครียด และสภาวะทางสังคม ดังนั้นความสูงอายุจึงอธิบายด้วย ทฤษฎคี วามสูงอายไุ ดแ้ ก่ ทฤษฎคี วามสูงอายเุ ชงิ ชวี ภาพ และทฤษฎกี ารสงู อายเุ ชิงจติ สงั คม 3.1 ทฤษฎคี วามสงู อายุเชิงชีวภาพ (biological theory of aging) ทฤษฎคี วามสูงอายุเชิงชีวภาพอธิบายการสูงอายุในแง่ของกระบวนที่เกิดข้ึนตลอดเวลา ทาให้เกิดการ เปล่ียนแปลงระดับเซลล์ และเนื้อเย่ือของร่างกาย และผลของการมีปฏิสัมพันธ์กับส่ิงแวดล้อม (วิไลวรรณ ทองเจริญ, 2554) 1. ทฤษฎอี นุมลู อิสระ (free radical theory) ทฤษฎนี ี้เช่ือวา่ ความสงู อายเุ กิดจากการสะสมสารที่ เกิดจาการเผาผลาญและการหายใจ จากการได้รับการกระตุ้นจากความร้อน แสง และรังสี ก่อให้เกิดสารที่ เรียกว่า อนุมูลอิสระ (free radicals) (Wold, 2008) อนุมูลอิสระก่อให้เกิดปฏิกิริยาหลายอย่างภายในเซลล์ และสามารถก่อให้เกิดอนุมูลอิสระเพิ่มขึ้นอีก อนุมูลอิสระทาลายโปรตีน เอนไซม์ และดีเอ็นเอ (DNA) โดยเข้า ไปแทนท่ีโมเลกลุ ตา่ งๆ เหล่าน้ี ทาให้เกิดความผิดปกติของระบบพันธุกรรม การทางานของเซลล์จึงผิดปกติข้ึน เร่ือยๆ จนส่งผลให้เนื้อเย่ืออวัยวะเส่ือมลง ในท่ีสุดการทาหน้าท่ีของร่างกายลดลง ร่างกายจึงเสื่อมโทรมลง โดยเฉพาะอวัยวะท่ีสมั ผัสกับลมและแสงแดดมากกวา่ บรเิ วณอน่ื ของร่างกาย เชน่ มอื และใบหนา้ อนุมูลอิสระ ทาให้เกิดของเสียจากการเผาผลาญ (metabolic waste products) เช่น ไลโปฟัลซิน (lipofuscins) ซงึ่ จะไปรบกวนความสามารถในการซ่อมแซมตัวเองของเซลล์ รบกวนการสร้าง DNA และ RNA รบกวนการสร้างโปรตีน ทาให้ระดับพลังงานในร่างกายลดลง ป้องกันไม่ให้ร่างกายมีการสร้างมวลกล้ามเนื้อ การมีไลโปฟัลซินมากเกนิ ไปทาให้ผิวหนงั มีสคี ลา้ ลง เรยี กวา่ “aging spots” (ทศพร คาผลศริ ,ิ 2560) แนวคดิ การลดผลจากอนุมูลอิสระ มีการใช้วิตามินอี และมีการวิจัยสนับสนุนการใช้วิตามินซี (ศิริพันธ์ สาสตั ย,์ 2554) การจากดั พลงั งานในอาหารท่ีรับประทาน ช่วยชะลอกระบวนการเผาผลาญในร่างกายให้ช้าลง (วไิ ลวรรณ ทองเจรญิ , 2554) 2. ทฤษฎเี ช่อื มตามขวาง (cross linking theory) เช่อื วา่ เป็นผลจากการเปลี่ยนแปลงสารไขว้ขวาง (cross linking agent) คือ คอลลาเจน อิลาสติน และสารที่อยู่ภายในเซลล์ เนื้อเยื่อ รวมทั้งสารท่ีอยู่ภายนอก เซลล์ เปน็ กลมุ่ ใยโปรตนี ที่ประกอบเป็นโครงร่างของรา่ งกาย เป็นเนื้อเยื่อประคับประคอง และให้ความแข็งแรง พบมากในผิวหนัง เอ็น กระดูกและกล้ามเน้ือ หลอดเลือดและหัวใจ โดยเมื่ออายุมากข้ึนคอลลาเจนจะมีการ เชื่อมตามขวางมากข้ึนทาให้แข็ง แห้ง แตก โดยเฉพาะเม่ือสัมผัสอากาศ ความร้อน แสงอุตต้าไวโอเล็ท ส่วน 24

อีลาสตินจะมีการเช่อื มตามขวางมากขึน้ ทาใหฉ้ กี ขาดและเป่อื ยยุย่ ทาให้ผวิ หนังแห้งและเหย่ี วย่น การเชื่อมตาม ขวางของโปรตนี ในเลนส์ตา ทาให้เกิดต้อกระจก การเช่ือมตามขวางของผนังด้านในหลอดเลือดแดงของไต ทา ใหผ้ นงั บรเิ วณนน้ั แขง็ ตวั สง่ ผลใหไ้ ตเสยี หน้าท่ี (ทศพร คาผลศิร,ิ 2560; วิไลวรรณ ทองเจรญิ , 2554) 3. ทฤษฎีการเสอื่ มสลาย (wear and tear theory) เชือ่ วา่ การบาดเจบ็ เล็กๆนอ้ ยๆทเ่ี กิดขึ้นอยา่ ง ต่อเน่ืองจากการใช้งานอวัยวะมาเป็นเวลานาน หรือใช้อย่างหักโหมมาเร่ือยๆ เม่ืออายุมากขึ้นจึงเกิดการตาย ของเซลล์ เนื้อเย่ือ อวัยวะและระบบต่างๆ ในร่างกายจะทางานเสื่อมลง เช่น หลอดเลือด ข้อเข่า (วิไลวรรณ ทองเจริญ, 2554) 4. ทฤษฎพี ันธุกรรม (genetic theory) เชื่อวา่ พันธุกรรมเปน็ ตัวกาหนดอายุขยั ของมนษุ ย์ คือกลไก ในรา่ งกายทเ่ี รียกว่า “genetic clock” เป็นตัวกาหนดความชรา โดยเซลล์ในร่างกายจะถูกกาหนดจานวนคร้ัง ของการแบ่งตวั ไว้แล้ว คนทม่ี ีเซลล์อายยุ นื กว่าจะมีการแบง่ ตวั มากกว่าคนที่มีเซลล์อายุสั้นกว่า ทาให้คนเราอายุ ไม่เท่ากัน ตัวอย่างท่ีสนับสนุนทฤษฎีนี้ ได้แก่ ครอบครัวที่มีพันธุกรรมอายุยืนจะมีอายุยืน หรือคู่แฝดจะมีอายุ ใกลเ้ คยี งกัน การมีประวัตโิ รคท่ีถา่ ยทอดทางกรรมพนั ธ์ุ เช่น คนท่มี ปี ระวตั ิโรคเบาหวานในครอบครัวจะมียีนส์ท่ี ด้อย และถา่ ยทอดไปยังบุตรหลานทาให้มีโอกาสเป็นเบาหวานได้ง่ายกว่าคนท่ีไม่มีประวัติในครอบครัว (ทศพร คาผลศิริ, 2560) 5. ทฤษฎภี มู คิ ุม้ กัน (immunologic theory) ทฤษฎนี เ้ี ชื่อว่าการสูงอายุเป็นผลจากการท่รี ะบบ ภูมิคุ้มกันลดสมรรถภาพลงทีละน้อย จนร่างกายไม่สามารถป้องกันตัวเองจากอันตรายท่ีเกิดจากโรคหรือสิ่ง แปลกปลอมได้เพียงพอ (ทศพร คาผลศิริ, 2560) ปกติร่างกายจะสร้างแอนติบอดี (antibody) ในการต่อต้าน สง่ิ แปลกปลอม หรอื แอนติเจน (antigen) มีการสร้างโปรแกรมทจ่ี ะจาและไม่ทาร้ายเนื้อเยื่อของร่างกาย การท่ี ภูมิคุม้ กนั กลับต่อตา้ นตนเอง เกิดจากร่างกายสูญเสียความสามารถในการแยกแยะเน้ือเยื่อของรา่ งกาย ซึง่ ส่วนใหญ่เป็นโปรตีนและสิ่งแปลกปลอม ดังนั้นระบบภูมิคุ้มกันจึงโจมตีและทาลายเนื้อเย่ือตนเอง และเพ่ิม ความถ่ขี นึ้ เร่ือยๆ (ศิริพันธ์ สาสัตย์, 2554) ระบบภูมิคุ้มกันบีเซลล์ (B cell) จะสูญเสียความสามารถในการจับ และทาลายเชือ้ แบคทเี รยี เชื้อไวรัส ส่วนทีเซลล์ (T cell) จะสูญเสียความสามารถในการจับและทาลายเซลล์ท่ี ร่างกายรับรู้ว่าเป็นสิ่งแปลกปลอม เช่น เซลล์มะเร็ง การสูญเสียหน้าท่ีอาจทาให้เกิดโรคท่ีมีการทาลายเซลล์ ปกตขิ องร่างกายได้ เช่น โรครมู าตอยด์ โรคไมแอสทีเนียการ์วิส 3.2 ทฤษฎกี ารสูงอายุเชงิ จิตสงั คม (psychosocial theory of aging) ทฤษฎีการสูงอายุเชิงจิตสังคมอธิบายการสูงอายุที่มีการตอบสนองที่แตกต่างกันเก่ียวกับการทาหน้าที่ ของสติปัญญา ความสามารถในการปรับตัวจากการเปล่ียนแปลงทางสังคม หน้าที่การงาน กระบวนการคิด และพฤติกรรมของผู้สูงอายุจากบุคลิกภาพ วัฒนธรรม เจตคติ โครงสร้างของครอบครัว และส่ิงแวดล้อมท่ีอยู่ รอบตวั โดยเชอื่ วา่ ความสงู อายุเป็นปฏิสัมพันธ์ระหว่าง คน จิตใจ และส่ิงแวดล้อม ทฤษฎีนี้มองผลกระทบของ สังคมต่อผู้สงู อายุ และผลของผู้สูงอายตุ อ่ สังคมด้วย 25

1. ทฤษฎถี ดถอยจากสงั คม (disengagement theory) เช่อื วา่ ความสงู อายเุ ปน็ กระบวนการท่ี เกิดข้ึนตลอดเวลา ผู้สูงอายุในกลุ่มนี้จะมีลักษณะแยกตัวเองออกมา (withdrawal) จากการรับรู้ว่าไม่มี ประโยชน์ต่อสังคม (Wold, 2008) หรือต้องการปล่อยวางเป็นอิสระ ท้ังนี้เน่ืองมาจากสัมพันธภาพระหว่าง ผู้สูงอายุกับบุคคลรอบข้าง หรือสังคมค่อย ๆ ห่างออกจากกัน ขบวนการแยกตัวตามธรรมชาติเกิดขึ้นระหว่าง บุคคลสูงอายุและสังคม หลีกเล่ียงไม่ได้และเป็นสากล เช่น ขบวนการเกษียณอายุ บุคคลมีการเตรียมตัวก่อน การเกษยี ณอายุ ทาใหม้ กี ารเกษียณอายุท่ีเหมาะสมและง่ายต่อการเปลย่ี นแปลง 2. ทฤษฎีการมีกิจกรรม (activity theory) เช่ือว่าการมีกิจกรรมเป็นส่ิงจาเป็นสาหรับผู้สูงอายุที่ ประสบความสาเร็จ การมีส่วนร่วมในกิจกรรมจะช่วยรักษาระดับความสามารถการทาหน้าท่ีทางร่างกายและ สมองท่ีดี มีความพึงพอใจในชีวิต ถ้ามีกิจกรรมในสังคม และยังรักษาระดับของกิจกรรมให้คงเหมือนช่วงวัย กลางคน กิจกรรมจะส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีอัตมโนทัศน์ดี (self esteem) (Wold, 2008) กิจกรรมท่ีดีควรเป็น กิจกรรมท่ีไม่ต้องเป็นแบบแผน จะทาให้ผู้สูงอายุได้รับประโยชน์มากกว่ากิจกรรมท่ีเป็นแบบแผน ซึ่งมักมีการ แบ่งตามชว่ งอายุ การจดั กิจกรรมควรมีความหลากหลาย เพื่อให้ผู้สูงอายุมีโอกาสได้เลือกตามความสนใจ และ รักษาระดับกิจกรรมให้คงไว้ ส่งเสริมให้มีสัมพันธภาพกับผู้สูงอายุกลุ่มอ่ืน ๆ สามารถปรับตัวเข้ากับสังคมได้ ส่งเสริมให้มีเพ่ือนใหม่ การจัดกิจกรรมควรเป็นลักษณะของการใช้สติปัญญามากกว่าการใช้กาลัง การมี กิจกรรมจะทาให้สภาวะทางด้านร่างกาย จิตใจ และสังคมดีข้ึน แนวทางการส่งเสริมให้มีการจัดต้ังชมรม ผูส้ ูงอายุเป็นนโยบายสอดคลอ้ งกับทฤษฏนี ี้ 3. ทฤษฎคี วามต่อเน่อื ง (continuity theory) เชื่อว่าผ้สู งู อายจุ ะมีความสุขและมีกิจกรรมต่อเน่ืองกัน ข้ึนกับบุคลิกภาพของแต่ละคนในการคงไว้ซ่ึงพฤติกรรม หรือแบบแผนการดาเนินชีวิตเดิมที่เคยปฏิบัติมาก่อน บุคลิกภาพเป็นผลมาจากความพึงพอใจในชีวิตต่อการมีบทบาทในกิจกรรมน้ัน ๆ แสดงลักษณะของบุคคลต่อ สภาพแวดล้อมของสังคม โดยสะทอ้ นให้เห็นถึงอุปนิสัย การตัดสินใจ ความพึงพอใจ อารมณ์ ซ่ึงเป็นผลจากวัย ต้น ๆ ของชีวิต บุคลิกภาพพื้นฐานและแบบแผนพฤติกรรมของผู้สูงอายุจะไม่เปลี่ยนแปลงไปตามอายุท่ีเพิ่มข้ึน กลไก การป้องกันตัวและแบบแผนพฤติกรรมที่ดี จะช่วยให้ผู้สูงอายุสามารถปรับตัวอยู่กับความสูงอายุได้อย่างมี ประสิทธิภาพ ดังน้นั การดูแลผู้สูงอายุควรคานึงความแตกต่างของแบบแผนการดาเนินชีวิตและบุคลิกภาพของ ผู้สูงอายุแต่ละราย (ทศพร คาผลศิริ, 2560) แนวทางการส่งเสริมโดยการทากิจกรรมที่สอดคล้องกับแผนการ ดาเนินชีวิตท่เี ปน็ อยู่ 4. ทฤษฎีของอิริคสัน (Erikson’s theory) อธิบายพัฒนาการของชีวิตต้ังแต่วัยทารกถึงวัยสูงอายุ แบ่งเป็น 8 ระยะ — ระยะท่ี 1-6 ต้ังแต่แรกเกดิ - 25 ปี — ระยะท่ี 7 อายุ 25-65 ปี เปน็ วัยท่มี คี วามทะเยอทะยาน คดิ สร้างสรรค์ ถา้ ประสบความสาเรจ็ ดี จะมีความมั่นคงมีความภาคภูมิใจในตัวเอง และสืบทอดไปยังลูกหลาน เรียกว่า generativity ถ้าไม่ประสบ ความสาเรจ็ กลมุ่ น้ีจะหงอยเหงาขาดความกระตือรือรน้ เรยี กวา่ stagnation 26

ระยะที่ 8 (อายุ 65 ปขี ้นึ ไป) กลุ่มนี้จะมคี วามเจริญม่ันคงในชวี ิต มกี ารประเมินผลเก่ียวกับ ความสาเร็จ และความลม้ เหลวของตน ถา้ ประสบความสาเร็จผู้สูงอายุกลุ่มน้ีจะมีความเข้าใจ การยอมรับ และ มีปัญญา ความม่ันคงทางจิตใจ เรียกว่า integrity ถ้าไม่ประสบความสาเร็จจะรู้สึกโศกเศร้า สงสัยว่าชีวิตไม่มี ความหมาย เสยี เวลา เปลา่ ประโยชน์ และทอ้ ถอยหมดหวัง เรียกวา่ despair (Wold, 2008) 5. ทฤษฎีของเพค (Peck’s theory) ทฤษฎีแห่งการยอมรับ ศึกษาเกี่ยวกับการดาเนินชีวิตของ ผู้สูงอายุ โดยแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มตามช่วงอายุ ได้แก่ ผู้สูงอายุวัยต้น (young old) ช่วงอายุ 55-75 ปี และ ผู้สูงอายวุ ัยปลาย (old old) อายุมากกวา่ 75 ปีข้ึนไป ผู้สงู อายุมีพฒั นาการ 3 ประการคอื — 1) ผูส้ ูงอายุยังควรมงี านทาอยู่ภายหลงั เกษยี ณอายุแล้ว อาจเป็นงานประจาหรอื งานอดิเรกก็ได้ — 2) ความรูส้ ึกภาคภูมใิ จและความมคี ณุ ค่าในตนเองจะลดลงเมื่อเกษยี ณอายุ — 3) ผสู้ ูงอายคุ วรยอมรับต่อการเปลีย่ นแปลงของสมรรถภาพทางรา่ งกายทีล่ ดลง การทางานต่าง ๆ ต้องใช้เวลานานข้ึน ถ้าสามารถยอมรับและปรับความรู้สึกนี้ ชีวิตก็จะมีความสุข ยอมรับว่าร่างกายต้องมีการ เปล่ียนแปลงไปตามธรรมชาติ และยอมรบั ตอ่ ความตายท่จี ะเกิดข้ึนโดยไมร่ ูส้ กึ หวาดกลัว สรุป การเข้าสู่วัยสูงอายุสามารถอธิบายโดยใช้ ทฤษฎีใหญ่ๆ 2 ทฤษฎีด้วยกันคือ ทฤษฎีทางชีววิทยา (biological Theory) จะอธิบายความสัมพันธ์ของปฏิกิริยาทางเคมีในร่างกายกับกระบวนการสูงอายุ ทฤษฎีทาง จิตสังคมวิทยา (psychosociological Theory) อธิบายวัยสูงอายุจากสุขภาพกายท่ีเปล่ียนแปลงไป ทาให้ ผู้สูงอายุถอยห่างจากสังคม สภาพร่างกาย หรือสภาพจิตใจ บทบาทและสถานภาพในครอบครัวลดลง การ ปรับตัวและพัฒนาการของบุคลิกภาพ ส่งผลต่อพฤติกรรมท่ีเปล่ียนแปลงไป ดังน้ันกระบวนการสูงอายุ จึงไม่ สามารถอธบิ ายได้ด้วยทฤษฎีใดทฤษฎหี น่งึ หรือเพียงทฤษฎเี ดียวดงั กล่าวแล้วเบ้ืองตน้ 27

แบบฝึกหัดท้ายบท ข้อ 1 ผู้สูงอายุผิวแห้งหย่อนยาน ความตึงตัวน้อย และเส้นเลือดเปราะแตกง่าย เกิดแผลท่ีผิวหนังได้บ่อย สามารถอธบิ ายดว้ ยทฤษฎีใดไดอ้ ยา่ งชัดเจน 1. cross – linkage theory*** 2. physiological theory 3. continuity theory 4. peck’s heory ข้อ 2 เม่ืออวยั วะมกี ารใช้งานมากยอ่ มเสื่อมไดง้ ่ายและเรว็ ขึ้นเมื่ออายมุ ากขึน้ อธิบายโดยทฤษฎีในขอ้ ใด 1. ทฤษฎรี ะบบประสาทและต่อมไร้ทอ่ (neuroendocrine theory) 2. ทฤษฎกี ารกลายพันธ์ (somatic mutation theory) 3. ทฤษฎีความเส่อื มโทรม (wear and tear theory) *** 4. ทฤษฎีภูมคิ ุ้มกัน (immunological theory) ข้อ 3 การท่ผี ู้สูงอายมุ ผี มสขี าวหรอื สีเทานั้น เกิดจากสาเหตุใด 1. เซลล์สร้างสผี มผลิตสาร melanin ลดลง*** 2. สาร collagen ลดลง 3. ขาดสารอาหาร 4. ขาดวิตามนิ ขอ้ 4 ปจั จยั ใดทมี่ ีผลต่อบุคลกิ ภาพและการปรับตวั ในสงั คมของผู้สูงอายตุ ามทฤษฎคี วามต่อเนอื่ ง 1. ฐานะทางเศรษฐกจิ 2. ความสาเร็จในงาน 3. แบบแผนชีวิต*** 4. การศกึ ษา ขอ้ 5 ขอ้ ใดถกู ต้องเกย่ี วพฤติกรรมทางดา้ นสติปญั ญาของผู้สงู อายุ 1. คดิ ไตรต่ รองอยา่ งถ่ถี ้วนก่อนท่จี ะตัดสินใจ*** 2. ไม่กระตือรือรน้ ในสงิ่ ทีต่ ้องตัดสนิ ใจ 3. ตัดสนิ ใจในเรอ่ื งต่างๆชา้ 4. ยา้ คิดย้าทาในทกุ ๆเรอ่ื ง 28

เอกสารอา้ งองิ ทศพร คาผลศิริ. (2560). ทฤษฎีการสงู อายุ ในศริ ิรัตน์ ปานอทุ ัย (บ.ก.). การพยาบาลผู้สงู อายเุ ลม่ 1. เชยี งใหม่: สมาร์ทโคตรต้ิงแอนดเ์ ซอรว์ สิ จากดั . วิไลวรรณ ทองเจริญ. (2554). ศาสตร์และศลิ ปก์ ารพยาบาลผูส้ ูงอายุ. กรงุ เทพ: โครงการตาราคณะ พยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลยั มหิดล. ศริ พิ ันธ์ สาสตั ย์. (2554). การพยาบาลผสู้ ูงอายุ: ปญั หาท่ีพบบ่อยและแนวทางในการดแู ล (พมิ พ์คร้งั ที่ 3). — กรุงเทพ: สานักพิมพแ์ หง่ จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลยั . Wold, G. H. (2008). Basic Geriatric Nursing (4th). St. Louis, Missouri: Mosby Elsevier. 29