E book สุรชัย ธนาวุฒิ อดิศักดิ์

คานารายงานฉบบั นีเ้ป็ นสว่ นหนง่ึ ของรายงาน เทคโนโลยี สารสนเทศและการสอ่ื สาร มีจดุ ประสงค์ให้ผ้เู รียนมีความเข้าใจเรื่องเทคโนโลยีสารสนเทศและการสอื่ สารข้อมลู สารสนเทศและความรู้ ระบบเครือขา่ ยและการสื่อสารหลกั การแก้ปัญหาด้วยคอมพิวเตอร์ และ การ พฒั นาโปรแกรม ผ้จู ดั ทาหวงั เป็ นอยา่ งยง่ิ ว่า รายงานฉบบั นีจ้ ะเป็ นประโยชน์ตอ่ ผ้สู นใจทกุ คน หากมีข้อผิดพลาดประการ ใด ขอน้อมรับและขออภยั มา ณ ท่ีนีด้ ้วย ผ้จู ดั ทา นาย สรุ ชยั โคตรสวุ รรณ นาย อดศิ กั ดิ์ สเี คน นาย ธนาวฒุ ิ อา่ งมายา



บทบาทของการส่ือสารข้อมูลและเครือข่ายคอมพวิ เตอร์ การตดิ ตอ่ สือ่ สารเป็นการพดู คยุ หรือสง่ ข่าวกนั ของมนษุ ย์ ซงึ่ อาจเป็นการแสดงออกด้วยทา่ ทาง การใช้ภาษาพดู หรือผ่านทาง ตวั อกั ษร โดยสว่ นใหญ่เป็นการสอื่ สารในระยะใกล้ ต่อมาเม่ือ เทคโนโลยีก้าวหน้ามากขนึ ้ มีการพฒั นาอปุ การณ์อิเลก็ ทรอนิกส์ สาหรับใช้ในการส่อื สาร ทาให้สามารถส่ือสารได้ในระยะไกล และสะดวกรวดเร็วมากย่ิงขนึ ้ เชน่ โทรเลข โทรศพั ท์ และโทรสาร สาหรับการตดิ ตอ่ ส่ือสารระหวา่ งเคร่ืองคอมพิวเตอร์หลายเคร่ือง ในเวลาเดียวกนั ที่เรียกวา่ ระบบเครือข่าย มีการพฒั นาให้ดขี นึ ้ เป็นลาดบั จากในอดตี การใช้งานคอมพวิ เตอร์จะเป็น คอมพิวเตอร์ที่มีขนาดใหญ่เช่น เมนเฟรม การใช้งานจะมีการ เชื่อมตอ่ ไปยงั เครื่องปลายทางหรือเทอร์มินลั หลายเคร่ือง ซงึ่ ถือ ว่าเป็นการตดิ ตอ่ สอื่ สารระหวา่ งคอมพิวเตอร์กบั เทอร์มินลั ในยคุ แรก

ตอ่ มามีการพฒั นาไมโครคอมพิวเตอร์หรือซพี ี ซง่ึ มีขนาด ความสามารถในด้านความเร็วการทางานสงู ขนึ ้ และมีราคาตา่ ลงมากเม่ือเทียบกบั คอมพิวเตอร์ขนาดใหญ่ ทาให้การใช้งาน ที่แพร่หลายมากย่ิงขนึ ้ และมีความต้องการท่ีจะเชื่อมตอ่ คอมพิวเตอร์เหลา่ นนั้ เข้าด้วยกนั นอกเหนือจากการเช่ือมตอ่เทอร์มินลั เข้ากบั คอมพิวเตอร์ขนาดใหญ่ดงั เช่นผา่ นมา และได้มีการกาหนดฐานกลางท่ีใช้ในการเชื่อมตอ่ คอมพิวเตอร์ที่มาจาก ผ้ผู ลิตตา่ งกนั ให้สามารถติดตอ่ ถึงกนั ได้ เกิดการใช้งานระบบเครือขา่ ยท่ีช่วยเพิ่มขีดความสามารถในการทางาน เช่น การโอนถ่ายย้ายข้อมลู ระหวา่ งกนั หรือการใช้ทรัพยากรร่วมกนั ทาให้เกิด ความสะดวก และรวดเร็วในการใช้งานเพิ่มขนึ ้ลกั ษณะของเครือขา่ ยอาจเริ่มจากจดุ เลก็ ๆ เช่น ระหวา่ งอปุ กรณ์ อิเลก็ ทรอนิกส์บนแผงวงจรเดียวกนั ไปจนถึงระบบท่ีทางานร่วมกนั ในห้องทางานในอาคาร ระหวา่ งอาคาร ระหวา่ งสถาบนั ระหวา่ งเมือง ระหวา่ งประเทศ

ปัจจบุ นั มีการใช้งานคอมพวิ เตอร์เป็นอปุ กรณ์ใน การคานวณและเกบ็ ข้อมลู รวมถึงการส่อื สารข้อมลู การแลกเปลีย่ นข้อมลู ข่าวสารตา่ งระหวา่ งคอมพวิ เตอร์ เช่น ระบบสานกั งานอตั โนมตั ิ เป็นระบบงานท่ีใช้คอมพวิ เตอร์ ซอฟต์แวร์ประยกุ ต์และระบบเครือข่ายช่วยในงานทีเ่ ก่ียวกบั เอกสารการโอนย้ายแลกเปลี่ยนไฟล์ การควบคมุ เอกสาร และสง่ เอกสารไปยงั หนว่ ยต่างๆ

การส่ือสารข้อมูลและเครือข่ายคอมพวิ เตอร์ก่อให้เกดิ ประโยชน์ ดงั นี้ 1. ความสะดวกในการแบ่งปันข้อมูล ปัจจบุ นั มี ข้อมลู จานวนมากสามารถถกู สง่ ผา่ นเครือขา่ ยการ ส่อื สารได้อยา่ งมีประสทิ ธิภาพและรวดเร็ว2. ความถกู ต้องของข้อมูล การรับสง่ ข้อมลู ระหวา่ งคอมพวิ เตอร์ผา่ นเครือข่ายการสื่อสารเป็นการสง่ แบบ ดจิ ิทลั ซงึ่ ระบบการส่อื สารจะมีการตรวจสอบความ ถกู ต้องของข้อมลู ที่สง่3. ความเร็วในการรับส่งข้อมูล การใช้คอมพิวเตอร์ ในการสง่ ข้อมลู หรือ ค้นคว้าข้อมลู จากฐานข้อมลู ขนาดใหญ่ทาได้รวดเร็ว เนื่องจากสญั ญาณทาง ไฟฟ้ าเดินทางด้วยความเร็วใกล้เคียงความเร็วแสง

4. การประหยดั ค่าใช้จ่ายในการส่ือสาร ข้อมูล การรับและสง่ ข้อมลู ผา่ นเครือข่ายการ ส่ือสารสามารถทาได้ในราคาถกู กวา่ การสื่อสาร แบบอื่น 5. ความสะดวกในการแบ่งปันทรัพยากร ใน องค์กรสามารถใช้อปุ กรณ์สารสนเทศร่วมกนั ได้ โดยไมต่ ้องเสียค่าใช้จ่ายตดิ ตงั้ อปุ กรณ์ให้กบั ทกุ เครื่อง6. ความสะดวกในการประสารงาน ในองค์กรท่ี มีหน่วยงานยอ่ ยหลายแหง่ ท่ีอยหู่ า่ งไกลกนัสามารถทางานประสานกนั ผ่านระบบอินเทอร์เนต็7. ขยายบริการองค์กร เครือข่ายคอมพิวเตอร์ทาให้องค์กรสามารถกระจายทาการไปตามจดุ ต่างๆ ที่ต้องการให้บริการ

การส่ือสารข้อมูล การส่ือสารข้อมลู หมายถงึ การแลกเปลี่ยน ข้อมลู /ขา่ วสารโดยผา่ นทางสอ่ื กลางในการสอ่ื สารซง่ึ อาจเป็นสือ่ กลางประเภทท่ีมีสายหรือไร้สายกไ็ ด้ องค์ประกอบพืน้ ฐานของระบบสือ่ สาร ข้อมลู ประกอบด้วย

1.ข้อมูล/ข่าวสาร คือ ข้อมลู หรือสารสนเทศตา่ งๆ ท่ีต้องการสง่ ไปยงั ผ้รู ับโดยข้อมลู /ข่าวสารอาจประกอบด้วยข้อความ ตวั เลข รูปภาพ เสียง วีดิทศั น์2.ผู้ส่ง คือ คนหรืออปุ กรณ์ท่ีใช้สาหรับสง่ ข้อมลู /ขา่ วสาร ซงึ่ อาจเป็นเครื่องคอมพวิ เตอร์ โทรศพั ท์ กล้องวีดิทศั น์ 3.ผู้รับ คือ คนหรืออปุ กรณ์ ทีใ่ ช้สาหรับรับข้อมลู /ขา่ วสารทท่ี างผ้สู ง่ ข้อมลู สง่ ให้ซง่ึ อาจเป็น เครื่องคอมพิวเตอร์ โทรศพั ท์4.ส่ือกลางในการส่งข้อมูล คือ สง่ิ ท่ีทาหน้าที่ รับสง่ ข้อมลู /ขา่ วสารไปยงั จดุ หมายปลายทาง

4.2.1 สัญญาณท่ีใช้ในการส่ือสาร แบง่ ได้ออกเป็น 2 ประเภทคือ สญั ญาณแอนะลอ็ กและสญั ญาณดจิ ิทลั สญั ญาณแอนะลอ็ กและสญั ญาณดจิ ิทลั ที่มี ขนาดแอมพลจิ ดู

4.2.2 การถ่ายโอนข้อมูล เป็นการสง่ สญั ญาณออกจากอปุ กรณ์สง่ ไปยงั อปุ กรณ์รับโดยจาแนกได้ 2 แบบ คือ1) การถ่ายโอนข้อมูลแบบขนาน ทาได้โดยการสง่ ข้อมลู ออกมาทีละหลายบิตพร้อมกนั จากอปุ กรณ์ สง่ ไปยงั อปุ กรณ์รับ

2) การถ่ายโอนข้อมูลแบบอนุกรม ในการถา่ ยโอนข้อมลู แบบอนกุ รม ข้อมลู จะถกู สง่ ออกมาทลี ะ บติ ระหวา่ งจดุ สง่ และจดุ รับ

4.2.3 รูปแบบการรับ-ส่งข้อมูล ไมว่ า่ จะเป็นการรับ-สง่ ข้อมลู แบบขนานหรืออนกุ รมสามารถ แบง่ ได้ 3 แบบดงั นี ้1) การส่ือสารทางเดียว ข้อมลู สามารถสง่ ได้ทางเดียวโดยแตล่ ะฝ่ ายจะทาหน้าท่อี ยา่ งใดอยา่ ง หนง่ึ2) การส่ือสารสองทางคร่ึงอัตรา สามารถสง่ ข้อมลู ได้ทงั้ สองฝ่ าย แตจ่ ะต้องผลดั กนั สง่ และ ผลดั กนั รับจะสง่ และรับพร้อมกนั ไมไ่ ด้3) การส่ือสารสองทางเตม็ อัตรา สามารถสง่ ข้อมลู ได้สองทางโดยท่ีผ้รู ับและผ้สู ง่ สามารถ รับสง่ ข้อมลู ได้ในเวลาเดียวกนั

ส่ือกลางในการส่ือสารข้อมูล การสอื่ สารทกุ ชนิดต้องอาศยั สอื่ กลางในการสง่ ผา่ นข้อมลู เพื่อนาข้อมลู ไปยงั จดุ หมายปลายทาง เชน่ การคยุ โทรศพั ท์อาศยั สายโทรศพั ท์เป็นสอ่ื กลางในการสง่ สญั ญาณคลื่นเสยี งไปยงั ผ้รู ับ เป็นต้น สาหรับการ ตดิ ตอ่ สื่อสารระหวา่ งคอมพิวเตอร์อาจใช้สายเชื่อมตอ่ผา่ นอปุ กรณ์เช่ือมตอ่ หรืออาจใช้อปุ กรณ์เชื่อมตอ่ แบบไร้ สายเป็นสอ่ื กลางในการเช่ือมตอ่ ก็ได้ สอ่ื กลางในการ ส่อื สารมีความสาคญั เพราะเป็นปัจจยั หนงึ่ ท่ีกาหนด ประสิทธิภาพในการส่ือสาร เชน่ ความเร็วในการสง่ ข้อมลู ปริมาณของข้อมลู ท่ีสามารถนาไปได้ในหนงึ่ หน่วยเวลา รวมถึงคณุ ภาพของการสง่ ข้อมลู เราจะ กลา่ วถงึ สื่อกลางในการส่ือสารทงั้ ในแบบใช้สายและ แบบไร้สาย ดงั นี ้

4.3.1 ส่ือกลางแบบใช้สาย1) สายคู่บดิ เกลียว สายนาสญั ญาณแบบนีแ้ ตล่ ะ คสู่ ายท่ีเป็นสายทองแดงจะถกู พนั บิดเป็นเกลียวสายคู่บดิ เกลียวมี 2 ชนิด คือ- สายคู่บดิ เกลียวแบบไม่ป้ องกันสัญญาณรบกวน หรือสายยูทีพี - สายคู่บดิ เกลียวแบบป้ องกันสัญญาณรบกวน หรือสายเอสทพี ี

2) สายโคแอกซ์ เป็นสายนาสญั ญาณท่ีเรารู้จกั กนัดี โดยใช้เป็นสายนาสญั ญาณทีต่ อ่ จากเสาอากาศ เครื่องรับโทรทศั น์หรืสายเคเบลิ ทีวี

3) สายไฟเบอร์ออพตกิ ประกอบด้วยกลมุ่ ของเส้นใยทาจากแก้วหรือพลาสตกิ ท่ีมีขนาดเลก็ ประมาณเส้นผม

เครือข่ายคอมพวิ เตอร์1) เครือข่ายส่วนบคุ คล หรือแพน เป็ นเครือขา่ ยที่ใช้สว่ นบคุ คล เชน่ การเช่ือมตอ่ คอมพิวเตอร์กบั โทรศพั ท์มือถือ

2) เครือข่ายเฉพาะท่ี หรือแลน เป็นเครือขา่ ยทใ่ี ช้ในการเชื่อมโยงคอมพิวเตอร์และ อปุ กรณ์ตา่ งๆ

3) เครือข่ายนครหลวง หรือแมน เป็นเครือข่ายที่ใช้เชื่อมโยงแลนท่อี ยหู่ า่ งไกล ออกไป

4) เครือข่ายวงกว้าง หรือแวน เป็นเครือข่ายท่ีใช้ในการเช่ือมโยงกบั เครือขา่ ย อื่นทีอ่ ยไู่ กลกนั มาก

โพรโทคอล การเชื่อมตอ่ ระหวา่ งคอมพวิ เตอร์ และอปุ กรณ์เครือข่ายที่ผลติ จากผ้ผู ลติ หลายรายผ่านทางระบบ เครือขา่ ยชนิดตา่ งๆ กนั ไมส่ ามารถเชื่อมตอ่ โดย ตรงกนั ได้ เชน่ การตดิ ตอ่ สื่อสารระหวา่ งเมนเฟรม ของบริษัทไอบีเอม็ IBM mainframe ไม่สามารถตดิ ตอ่ สือ่ สารกนั ได้โดยตรงกบั เคร่ืองแมคอนิ ทอชของบริษัทแอปเปิ ล Apple Macintosh ดงั นนั้ ต้องมีการเปลย่ี นรูปแบบของข้อมลู ที่สง่ และกาหนดมาตรฐานทงั้ ด้าน ฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์เพ่ือให้อปุ กรณ์สามารถ ติดตอ่ ส่ือสารกนั ได้โดยมีองค์กรกลาง เชน่ IEEE ISO และ ANSI เป็นผ้กู าหนดมาตรฐานขนึ ้ มา

อุปกรณ์ส่ือสาร อปุ กรณ์การสื่อสารcommunication devices ทา หน้าท่ีรับและสง่ ข้อมลู จากอปุ กรณ์สง่ และรับข้อมลู โดยมีการสง่ ผา่ นทาง สือ่ กลางดงั กลา่ วมาแล้ว สญั ญาณที่สง่ ออกไปอาจอยใู่ นรูปแบบดิจิทลั หรือแบบแอนะลอ็ ก ขนึ ้ อยกู่ บั อปุ กรณ์ทีใ่ ช้ในการติดตอ่ สอ่ื กลางที่ใช้ในการเช่ือมตอ่

ตัวอย่างการตดิ ตัง้ แลน ภายในบ้าน การตดิ ตงั้ แลนภายในบ้านอยา่ งงา่ ยสามารถทาได้โดยเชื่อมตอ่ คอมพิวเตอร์อย่างน้อยสองเครื่องเข้าด้วยกนั โดยผา่ นสวติ ช์ และทาการปรับการตงั้ คา่ ของโพร โทคอลการส่อื สารที่เก่ียวข้อง