หัวเชื้อจุลินทรีย์ EM และวิธีทำหัวเชื้อ EM

สารบญั หน้า 1 หวั เชือ้ จลุ นิ ทรีย์ EM และวธิ ีทาหวั เชือ้ EM 1-14 หวั เชอื ้ จลุ ินทรีย์ EM หรือเรียกสนั้ ๆ หวั เชอื ้ EM เป็นกลมุ่ ของเชอื ้ จลุ ินทรีย์ทมี่ ปี ระสิทธิภาพสาหรับ กระบวนการหมกั อินทรีย์วตั ถุ จนเกิดการปลดปลอ่ ย ธาตอุ าหารออกมาให้แกพ่ ืชได้รวดเร็วขนึ ้ หวั เชอื ้ จลุ นิ ทรีย์ EM ถกู คิดค้นขนึ ้ ครัง้ แรกจาก ผ้เู ชี่ยวชาญทางด้านพืชสวน เม่อื ปี พ.ศ. 2526 โดย Dr. Teruo Higa แหง่ มหาวิทยาลยั ริวคิว ประเทศญ่ีป่ นุ และถกู นาเข้ามาเผยแพร่ในประเทศ ไทยครัง้ แรก โดย ศาสตราจารย์วาคกุ ามิ

2 3 ลักษณะท่วั ไปของหวั เชอื้ จุลินทรีย์ EM – ประกอบด้วยจลุ นิ ทรีย์ทชี่ ว่ ยในการยอ่ ยสลาย อินทรีย์วตั ถมุ ากกวา่ 80 ชนิด ทมี่ ปี ระสทิ ธิภาพเร่งการ ยอ่ ยสลายอนิ ทรีย์วตั ถุ – เป็นของเหลวสีนา้ ตาลดา คล้ายสีนา้ ปลา มีกลน่ิ เปรีย้ ว มีรสอมหวาน และมีกล่นิ หอม – มสี ว่ นผสมของอินทรีย์สารทีไ่ ด้จากการยอ่ ยสลาย พวกแปง้ และนา้ ตาล เชน่ นา้ ตาลโมเลกลุ ขนาดเล็ก แอลกอฮอล์ และกรดอินทรีย์หลายชนิด – ไมม่ กี ารปนเปือ้ นของสารเคมอี นั ตราย – ไมเ่ ป็นอนั ตรายตอ่ มนษุ ย์ และสงิ่ แวดล้อม

4 5 ประโยชน์หวั เชอื้ จุลินทรีย์ EM 3. ชว่ ยบาบดั นา้ เสีย และกาจดั กลนิ่ นา้ เสยี ทงั้ ใน 1. ใช้รดโคนต้นไม้ และแปลงผกั ชงึ่ จะชว่ ยยอ่ ยสลาย ห้องนา้ ห้องส้วม ห้องครัว ทอ่ ระบายนา้ รางระบายนา้ อนิ ทรีย์วตั ถใุ นดิน ทาให้ปลดปลอ่ ยแร่ธาตอุ อกมา ถงั บาบดั นา้ เสียในครัวเรือน รวมถงึ ระบบบาบดั นา้ เสีย ให้แกพ่ ืชได้เร็วขนึ ้ ขนาดใหญ่ 2. ใช้ในด้านการปศสุ ตั ว์ 5. ชว่ ยแปรสภาพขยะ หรือ การยอ่ ยสลายขยะให้เป็น ป๋ ยุ แบบสมบรู ณ์ ด้วยการเทราดบนกองขยะ หรือ ใช้ – ใช้ทาความสะอาดลาตวั สตั ว์ ด้วยการผสมนา้ และ หมกั ขยะให้เป็นป๋ ยุ เทราดตวั สตั ว์ ชว่ ยไลแ่ มลงดดู เกาะกินเลอื ดตา่ งๆบน 6. ชว่ ยป้องกนั การเตบิ โตของเชอื ้ จลุ ินทรีย์ท่กี ่อโรคใน ลาตวั สตั ว์ ดินบนแปลงเกษตร ด้วยการฉีดพน่ กอ่ นการไถพรวน ดนิ – ใช้ลดกล่ินบริเวณคอกหรือลานเลยี ้ งสตั ว์ 7. ชว่ ยป้องกนั แมลง และพาหะนาโรค ทงั้ ในแปลง – ใช้หมกั อาหารหยาบ ด้วยการเทผสมกบั อาหารหาร เกษตร และในฟาร์มปศสุ ตั ว์ หยาบก่อนหมกั เชน่ ฟางข้าวหรือหญ้า เพื่อนาไปเลยี ้ ง โค กระบือ – ใช้ผสมในอาหารสตั ว์ของโค กระบอื เพอ่ื เร่งการ ยอ่ ยในกระเพาะอาหาร ทงั้ หญ้าสด รา มนั สาปะหลงั ตากแห้ง และอาหารข้น

6 7 สูตรท่ี 1 สตู รท่ี 2 วัสดุ และส่วนผสม วสั ดุ และส่วนผสม – กากนา้ ตาล 5 ลิตร – กากนา้ ตาล 5 ลิตร – นา้ มะพร้าว 2 ลกู – นา้ สะอาด 20 ลิตร – นา้ สะอาด 25 ลติ ร – เศษผกั 10 กก. – สบั ปะรดสกุ 5 หวั – ถงั พลาสตกิ พร้อมฝาปิด 40 ลิตร 1 ใบ – ถงั พลาสติก พร้อมฝาปิด 40 ลติ ร 1 ใบ วธิ ีการทา วธิ ีการทา – หน่ั สบั ปะรดให้เป็นชนิ ้ เล็กๆ – หนั่ เศษผกั ให้เป็นชนิ ้ เล็กๆ – นาสบั ปะรด นา้ มะพร้าว กากนา้ ตาล และนา้ ผสม – นาเศษผกั กากนา้ ตาล และนา้ ผสมรวมกนั ในถงั รวมกนั ในถงั – ขนั้ ตอนตอ่ ไปคล้ายกบั สตู รที่ 1 – คลกุ เคล้าสว่ นประกอบให้เข้ากนั แล้วปิดฝานาพกั ไว้ ในทร่ี ่ม – คลกุ กลบั สว่ นผสมทกุ ๆ 2 วนั /ครัง้ นาน 1อาทติ ย์ – หมกั ไว้นาน 1-2 เดอื น ก็จะได้หวั เชอื ้ จลุ ินทรีย์

8 9 วธิ ีขยายหวั เชือ้ จุลนิ ทรีย์ 3. ปศสุ ตั ว์หรือการเลยี ้ งสตั ว์ วธิ ีขยายหวั เชือ้ จลุ นิ ทรีย์ ทาได้โดยนาหวั เชือ้ จลุ นิ ทรีย์ 1 สว่ น ประมาณ 100 ซซี ี ผสมกบั กากนา้ ตาล 2 ลติ ร และนา้ – นานา้ เชอื ้ EM ทขี่ ยายแล้วมาคลกุ ผสมกบั สะอาด 20 ลติ ร แล้วหมกั ทงิ ้ ไว้ในถงั ปิดสนิท นาน 7-14 วนั อาหารสตั ว์ทีใ่ ห้แก่โค กระบอื อตั รา 1 ลติ ร/อาหาร กส็ ามารถนาไปใช้พ่นหรือราดในแปลงเกษตรได้ 10 กิโลกรัม ซง่ึ จะชว่ ยเพิม่ เชอื ้ จลุ นิ ทรีย์ที่เป็น ประโยชน์ในกระเพาะรูเมน และเร่งอตั ราการยอ่ ย วธิ ีการใช้เชือ้ จลุ นิ ทรีย์ EM อาหาร 1. พืชผกั ทางการเกษตร – นานา้ เชือ้ EM ที่ขยายแล้วมาผสมกบั นา้ 100 เท่า – นานา้ เชอื ้ EM ท่ีขยายแล้ว ผสมรวมกบั อาหาร (นา้ เชือ้ EM 1 ลติ ร กบั นา้ 100 ลติ ร ) ฉีดพน่ หรือรด หยาบของโค กระบอื เพอ่ื หมกั อาหารหยาบ เชน่ แปลงผกั ทกุ 1-2 สปั ดาห์/ครงั้ ฟางข้าว หญ้าอาหารสตั ว์ ก่อนนามาเลยี ้ ง ซง่ึ จะ ช่วยย่อยอาหารหยาบให้รวดเร็วขนึ ้ – นานา้ เชือ้ EM ผสมกบั นา้ ในอตั ราข้างต้น นาไปราด หรือรดโคนไม้ผล หรือ นาไปฉีดพ่นทรงพ่มุ ไม้ผลในระยะ – นานา้ เชอื ้ EM 1 ลติ ร ที่ขยายแล้ว ผสมกบั นา้ แตกใบ และระยะออกดอก 100 ลติ ร ล้างทาความสะอาดตวั สตั ว์ ซง่ึ จะช่วย 2. การประมง ปอ้ งกนั แมลงตวั หา้ และแมลงดดู เลอื ดที่จะมาเกาะ บนตวั สตั ว์ – นานา้ เชือ้ EM ท่ีขยายแล้ว ราดเทใสบ่ อ่ เลยี ้ งก้งุ หรือ เลยี ้ งปลา อตั รา 100 ลติ ร/บอ่ 1 ไร่ ซงึ่ จะชว่ ยลดค่า BOD – นานา้ เชอื ้ EM 1 ลติ ร ที่ขยายแล้ว ผสมกบั นา้ หรือความสกปรกในนา้ ทาให้นา้ สะอาดขนึ ้ รวมถงึ ชว่ ย 20 ลติ ร ฉีดพ่นบริเวณคอกสตั ว์ ซง่ึ จะชว่ ยยอ่ ย ต้านเชือ้ จลุ นิ ทรีย์ท่ีก่อโรคในสตั ว์นา้ ได้ สลายซากพชื หรือมลู สตั ว์ทาให้กลน่ิ เหม็นลดลง

10 11 4. ด้านสิง่ แวดล้อม การเกบ็ รักษา และข้อพงึ ระวัง – นานา้ เชอื ้ EM ทขี่ ยายแล้ว เทราดในบอ่ บาบดั นา้ เสยี อตั รา 10 ลิตร/นา้ เสีย 10 ลบ.ม ซง่ึ – ไมส่ ามารถทนตอ่ ยาปฏิชีวนะ ยาฆา่ เชือ้ และสารเคมี จะชว่ ยยอ่ ยสลายความสกปรกให้รวดเร็วขนึ ้ ทา จึงห้ามผสมสารเหลา่ นี ้ ให้คา่ BOD ในนา้ ลดลง – เกบ็ ในภาชนะที่ปิดสนิท ไมใ่ ห้อากาศเข้า – นานา้ เชอื ้ EM ที่ขยายแล้ว เทราดในส้วม – หลีกเลยี่ งการเก็บหรือวางทิง้ ไว้บริเวณแดดสอ่ งถงึ หรือ รางระบายนา้ หรือ ทอ่ ระบายนา้ ซง่ึ จะชว่ ยยอ่ ย ใกล้แหลง่ ความร้อนตา่ งๆ สลายสิ่งสกปรก และชว่ ยลดกลนิ่ เหมน็ – มีอายสุ ามารถเกบ็ ไว้ได้นาน 8-12 เดือน ภายใต้ อณุ หภมู ปิ กติ และอย่ใู นที่ร่ม – หากมีการแบง่ ใช้ ต้องปิดฝาภาชนะบรรจใุ ห้สนิททกุ ครงั ้ – หากพบนา้ หวั เชือ้ จลุ นิ ทรีย์มีสีดา และสง่ กลน่ิ เหมน็ เนา่ แสดงวา่ เชือ้ จลุ นิ ทรีย์ได้ตายหมดแล้ว ไม่สามารถนาไปใช้ ได้ – หากเกิดแผน่ สีขาว ซงึ่ เกดิ จากเชือ้ รา ถือเป็นเชือ้ รากลมุ่ ท่ีมีประสทิ ธิภาพ แต่หากเกิดแผน่ เชือ้ ราท่ีมีสดี า หรือ สีอื่น แนะนาให้รีบคลกุ หรือกวนผสมให้เข้ากนั เพื่อกาจดั เชือ้ รา ไมพ่ งึ ประสงค์ ***************************************************

12 หวั เชอื้ จุลินทรีย์ EM พชื เกษตร 8