20 เรื่องน่ารู้ รถไฟไทย

๒๕๖๐20 เร่ืองน่ารู้ รถไฟไทย น.ส.อมรรัตน์ ชวนรัมย์ วทิ ยาลยั อาชีวศึกษานครราชสีมา 5/7/2560

20 เร่ืองน่ารู้ รถไฟไทย 1. ในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2433 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ทรงพระกรุณาโปรดเกลา้ ฯใหส้ ถาปนากรมรถไฟข้ึนเป็นคร้ังแรกในสงั กดั กระทรวงโยธาธิการ 2. 26 มีนาคม พ.ศ. 2439 สายกรุงเทพ-นครราชสีมา เป็ นเส้นทางรถไฟสายแรกของประเทศสยามทางขนาดกวา้ ง 1.435 เมตร โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ไดเ้ สด็จฯ ทรงเปิ ดการเดินรถไฟเส้นน้ี 3. กรมรถไฟถือเอาวนั ท่ี 26 มีนาคมของทุกปี เป็นวนั คลา้ ยวนั สถาปนากิจการรถไฟจนถึงปัจจุบนั 4. ตอ่ มาในรัชสมยั ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลา้ เจา้ อยหู่ วั รัชกาลที่ 6 พระองคท์ รงมีพระบรมราชโองการโปรดเกลา้ ฯ ใหเ้ ปล่ียนชื่อจาก “กรมรถไฟ” เป็น “กรมรถไฟหลวง” 5. นายพลเอกพระเจา้ บรมวงศเ์ ธอ กรมพระกาแพงเพชรอคั รโยธิน ไดร้ ับฉายาวา่ พระบิดาแห่งการรถไฟไทย ไดร้ ับพระกรุณาโปรดเกลา้ ฯ ใหเ้ ป็นบุคคลสาคญั ที่ผลกั ดนั ใหก้ ิจการรถไฟของไทยเติบใหญ่อยา่ งมนั่ คง และดารงตาแหน่งผบู้ ญั ชาการกรมรถไฟหลวงพระองคแ์ รกในเวลาต่อมา 6. วนั ท่ี 1 กรกฎาคม 2494 การรถไฟแห่งประเทศไทย จึงถูกจดั ต้งั ข้ึนอยา่ งเป็ นทางการ เปลี่ยนจากส่วนราชการเป็นรัฐวสิ าหกิจ ในสมยั รัฐบาลท่ีมี จอมพลป. พบิ ลู สงครามเป็นนายกรัฐมนตรี 7. การรถไฟแห่งประเทศไทย มี หลวงเสรีเริงฤทธ์ิ (จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธ์ิ) เป็ นผูว้ ่าการการรถไฟแห่งประเทศไทยคนแรก และเป็นอธิบดีกรมรถไฟคนสุดทา้ ย 8. เม่ือเปล่ียนจากส่ วนราชการเป็ นรัฐวิสาหกิจ โดยเป็ นหน่ วยงานรัฐวิสาหกิจประเภทสาธารณูปโภค สังกดั กระทรวงคมนาคม และใหม้ ีการโอนกิจการ ทรัพยส์ ิน หน้ีสิน สิทธิ หนา้ ท่ีต่างๆ รวมไปถึงขา้ ราชการพลเรือนรัฐพาณิชย์ ลูกจา้ ง และสายงานท้งั หมด ของกรมรถไฟไปอยใู่ นการดาเนินงานของการรถไฟแห่งประเทศไทย 9. การรถไฟแห่งประเทศไทยมีหน่วยการเดินรถไฟกระจายอยู่ท้งั 4 ภูมิภาคของแต่ละภาคโดยมีท้งั สิ้น 3 เขตลากเล่ือน - กองลากเล่ือนเขตนครราชสีมา (ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ) - กองลากเล่ือนเขตอุตรดิตถ์ (ภาคเหนือ) - กองลากเล่ือนเขตหาดใหญ่ (ภาคใต)้ 10. ปัจจุบนั การรถไฟฯ มีระยะทางที่เปิ ดการเดินรถแลว้ รวมท้งั สิ้น 4,346 กิโลเมตร 11. ปี 2465 พระเจา้ บรมวงศ์เธอพระองค์เจา้ บูรฉัตรไชยากร กรมพระกาแพงเพชรอคั รโยธิน ซ่ึงขณะน้นั ทรงเป็ นผบู้ ญั ชาการกรมรถไฟหลวง ไดท้ รงจดั ต้งั “กองภาพยนตร์เผยแพร่ข่าว กรมรถไฟหลวง”เพ่ือทาหน้าท่ีผลิตภาพยนตร์ข่าวสารและสารคดีเผยแพร่กิจการของกรมรถไฟหลวง ตลอดจนกิจการของกระทรวงทบวงกรมอื่นๆ ท้งั หมด รวมไปถึงบริการรับจา้ งผลิตภาพยนตร์ใหแ้ ก่เอกชนทวั่ ไปดว้ ย

12. การท่ีมีกองผลิตภาพยนตร์ในกรมรถไฟหลวงก็เพ่ือสร้างภาพยนตร์ประชาสัมพนั ธ์ให้ คนไทยและชาวต่างประเทศนิยมท่องเที่ยวโดยใช้บริการของรถไฟ เพราะในขณะน้ันรถไฟเป็ นสิ่งใหม่ สร้างภาพยนตร์ข้ึนมาเพื่อให้เห็นสถานที่น่าท่องเท่ียวต่างๆของไทย กรมรถไฟหลวงจึงกลายเป็ นโรงเรียนในการสร้างคนที่จะผลิตภาพยนตร์เร่ืองของไทยต่อไปในอนาคต 13. ต่อมาเมื่อกิจการสร้างภาพยนตร์เร่ืองบนั เทิงของไทยเกิดข้ึนในปี 2470 ก็ไดอ้ าศยั บุคลากรและอุปกรณ์ของกองภาพยนตร์เผยแผ่ข่าวน้ีเองเป็ นฐานสาคญั เม่ือเกิดการปฏิวตั ิเปล่ียนแปลงระบอบการปกครองประเทศต้งั แต่ปี 2475 แลว้ กิจการของกองภาพยนตร์เผยแผข่ ่าว กรมรถไฟหลวง ค่อยๆลดบทบาทลง เพราะรัฐบาลใหม่ในระบอบประชาธิปไตย ไดจ้ ดั ต้งั กรมโฆษณาการ (คือ กรมประชาสัมพนั ธ์ในเวลาตอ่ มา) และต้งั แผนกภาพยนตร์ข้ึนในสานกั งานน้ี เพ่อื ทาหนา้ ท่ีผลิตภาพยนตร์เผยแพร่กิจการของรัฐบาล 14. ผลงานภาพยนตร์บางส่วนของกรมรถไฟหลวง เช่น ราชพธิ ีบรมราชาภิเษก - เหตุการณ์พระราชพิธีบรมราชาภิเษก พระบาทสมเด็จพระปกเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ซ่ึงนบั เป็นคร้ังแรกท่ีมีการบนั ทึก ภาพยนตร์พระราชพิธีสาคญั ตามโบราณราชประเพณีของไทย - ชมสยาม โดยฝี มือของ หลวงกลการเจนจิต(เภา วสุวตั ) ช่างถ่ายหนงั สาคญั ของสยามในยุคก่อนสงครามโลกคร้ังท่ี 2 เป็นภาพยนตร์แนะนาประเทศสยามต่อชาวต่างชาติ ทานองส่งเสริมการท่องเที่ยว - นางสาวสุวรรณ เป็ นเร่ืองแรกที่ถ่ายทาในประเทศสยาม (ไทย) ต่อมาบริษทั สยามภาพยนตร์ไดข้ ออนุญาตกรมรถไฟหลวง นามาฉายให้ประชาชนเป็ นคร้ังแรกเมื่อวนั ท่ี 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2466 เพ่ือเก็บเงินรายไดบ้ ารุงสภากาชาดสยาม - โชคสองช้นั 15. คร้ังแรกที่ประเทศไทยได้มีการใช้วิธีการทางด้านธรณีวิทยาในการสารวจ แร่เช้ือเพลิง และปิ โตรเลียมอยา่ งแทจ้ ริง เหตุจากชาวบา้ นฝาง จงั หวดั เชียงใหม่ พบน้ามนั ไหลข้ึนมาบนผิวดิน พระเจา้ บรมวงศเ์ ธอพระองคเ์ จา้ บูรฉตั รไชยากร กรมพระกาแพงเพชรอคั รโยธิน ผบู้ ญั ชาการกรมรถไฟหลวง ทรงทราบถึงการคน้ พบน้ามันที่อาเภอฝาง จงั หวดั เชียงใหม่ จึงติดต่อว่าจา้ ง “Mr. Wallace Lee” นักธรณีวิทยาชาวอเมริกนั ใหส้ ารวจน้ามนั และถ่านหินเพื่อใชเ้ ป็นเช้ือเพลิงสาหรับรถจกั รไอน้าในกิจการรถไฟ 16. กรมรถไฟหลวงยงั นบั เป็ นผูบ้ ุกเบิกสาคญั เช่น โรงแรมรถไฟหัวหิน ซ่ึงปัจจุบนั คือ โรงแรมโซฟิ เทลเซ็นทรัลหวั หินรีสอร์ท 17. โรงแรมรถไฟอีกแห่ง คือ โฮเต็ลวงั พญาไท ซ่ึงปัจจุบนั คือ โรงพยาบาลพระมงกุฎเกลา้ นบั วา่หรูหรามาก เน่ืองจากดดั แปลงจากพระราชวงั พญาไทมาเป็นโรงแรมเมื่อปี 2469 18. โรงแรมราชธานีที่สถานีรถไฟหัวลาโพง เปิ ดดาเนินการเม่ือปี 2470 นบั เป็ นโรงแรมที่ทนั สมยัระดบั แนวหนา้ ของไทย มีบริการอาหารแบบตะวนั ตก 19. พระเจา้ บรมวงศ์เธอพระองคเ์ จา้ บูรฉัตรไชยากร กรมพระกาแพงเพชรอคั รโยธิน นบั แต่แรกท่ีทรงปฏิบตั ิราชการในกรมรถไฟ พระองคท์ รงฝึกให้ขา้ ราชการไทย โดยการแนะนาสั่งสอนดว้ ยพระองคเ์ อง

และโดยจดั ให้มีนักเรียนสอบชิงทุนของกรมรถไฟหลวงออกไปศึกษาวิชาการรถไฟและการพาณิชย์ ณต่างประเทศ เพื่อเขา้ มาสวมตาแหน่งสาคญั ๆ แทนชาวตา่ งประเทศดงั่ ท่ีเคยจาเป็นตอ้ งจา้ งมาใชแ้ ตก่ ่อน 20. ในช่วงสงครามโลกคร้ังที่สอง ทางรถไฟในประเทศถูกระเบิดไดร้ ับความเสียหายเป็ นอยา่ งมากมาก จึงจาเป็นตอ้ งกเู้ งินจากธนาคารโลก