กาแลกซี

คำนำ หนังสืออเิ ล็กทรอนกิ ส์ เร่ือง กาแล็กซื (galaxy) รายวชิ า ดาราศาสตร์ รหสั วิชา ว33161เลม่ นีจ้ ัดทาข้นึ เพอื่ เป็นแหลง่ ความรู้ไว้ ใหน้ ักเรียนในระดบั ช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 6 รวมถงึ ผทู้ ี่สนใจ ได้ศึกษา คน้ ควา้ และนาความรไู้ ปใชป้ ระโยชน์ หวังเปน็ อยา่ งย่งิ ว่า หนงั สืออิเล็กทรอนกิ สเ์ ล่มน้ีจะเปน็ ประโยชนแ์ ก่ผู้ท่สี นใจไมม่ ากกน็ อ้ ย อรณิช เขตขยนั

สำรบญั

กำแล็กซี่ คือทร่ี วมของดำวฤกษ์ ดำวเครำะห์ ดำวบริวำรของดำว เครำะห์ ดำวหำง อุกกำบำต ฝ่นุ เนบิวลำ กลุม่ แก๊ส และอื่นๆ กำแลก็ ซที ่ีมองเห็นด้วยตำเปล่ำ คอื แอนโดรเมดำ แมกเจลแลน ใหญ่ แมกเจลแลนเล็ก กลุ่มแก๊สไฮโดรเจนและฮีเลยี มซง่ึ ถกู เหวี่ยงออกมำจำกกำร ระเบิดครั้งใหญ่ (Big Bang) กลุ่มแก๊สเหลำ่ นรี้ วมตัวกัน เพรำะแรงดงึ ดดู ระหวำ่ งละอองแก๊สดว้ ยกัน และอย่รู วมกันด้วย แรงโน้มถว่ งระหว่ำงดวงดำวกบั หลมุ ดำ ทม่ี ีมวลมหำศำล ซง่ึ อยู่ ณ ศูนยก์ ลำงของกำแล็กซ่ี

เป็นกำแลก็ ซีทพี่ บเปน็ สว่ นใหญ่ 75-85 % มี ลักษณะสำคัญ คอื กำแล็กซีแบบกงั หนั มขี นำดใหญ่ ดำวมอี ำยุนอ้ ย และมีอุณหภูมิสงู กำแลก็ ซจี งึ มสี ีขำว ปนนำ้ เงนิ มองดำ้ นขำ้ งเปน็ รูปจำนแบน ตรงกลำงโป่ง ซงึ่ มดี ำวจำนวนมำก มองดำ้ นบนเป็นรูปกังหัน มแี ขน กระจำยออกไปตำมแนวระนำบ แบง่ ออกเปน็ 2 ชนิด คอื 1. กำแลกซกี งั หันแบบธรรมดำ 2. กำแลกซกี งั หันบำรห์ รือกงั หนั มีคำน

Spiral ลกั ษณะแบบคลำ้ ยจำนสองใบประกบหำกนั จะ มีจุดกลำงสว่ำง แล้วมแี ขนโค้ง 2-3 แขน ลกั ษณะ หมนุ วนรอบแกนกลำง แบ่งย่อยออกเป็น Sa Sb Sc โดยพจิ ำรณำจำกระยะควำมห่ำงของแขนแยกออกเปน็ 3 ระดบั ดังนี้ 1 ) จุดตรงกลำงสว่ำง มแี ขนหลำยแขนใกลช้ ิดกัน เรียกว่ำ 2 ) จดุ กลำงสวำ่ งไมม่ ำก มีแขนหลวมๆ เรียกว่ำ 3 ) จุดกลำงไม่เด่นชัด มแี ขนแยกออกจำกกนั เรียกวำ่

มลี ักษณะของแกนกลำงต่ำงจำกกำแลก็ ซแี บบกงั หนั ธรรมดำโดยมศี นู ย์กลำงเป็นรปู แทง่ กำแล็กซีประเภทน้มี ี อัตรำกำรหมุนรอบตวั เองเรว็ กวำ่ กำแล็กซที กุ ประเภท แบง่ ยอ่ ยเปน็ 3 แบบ กาแล็กซที างชา้ งเผือก กาแลก็ ซี่แอนโดรเมดา้ (Andromeda Galaxy)

ดำวท่ีรวมกนั เป็นกำแล็กซีประเภทนี้ จะประกอบด้วยดำวยกั ษ์ ใหญ่ สแี ดงเป็นจำนวนมำก มีรปู รำ่ งกลม รี บำงกำแล็กซี่ อำจมลี ักษณะรปู ร่ำง กลมมำก บำงกำแล็กซีม่ ีลักษณะรมี ำก มสี ณั ฐำนเป็นทรงรี แบ่งยอ่ ยได้ 8 แบบ ต้งั แต่ E0 - E7 โดย E0 มคี วำมรนี อ้ ยท่ีสดุ และ E7 มคี วำมรมี ำกทส่ี ุด แต่ ไมม่ ีลกั ษณะทเ่ี ปน็ แขนกังหันเลย มคี วำมสว่ำงลดลงจำก ศนู ย์กลำงโดยมคี วำมรีเน่อื งจำกกำรหมุนรอบตัวเอง ดว้ ย ควำมเรว็ สงู มสี ีออกแดง เน่อื งจำกดำวส่วนมำกทอี่ ยภู่ ำยในดำรำจกั รมีอำยุ มำก แทบไมม่ กี ำรเกิดดำวใหม่ สำรวจพบประมำณ 20%

มีรูปรา่ งลกั ษณะแตกตา่ งกันไปจากทง้ั สามชนดิ ทก่ี ล่าวมา เปน็ กาแล็กซีทม่ี ลี กั ษณะก้าก่งึ ระหวา่ งกาแลก็ ซร่ี แี ละกาแลก็ ซี่ กงั หัน กล่าวคอื ส่วนโป่งขนาดใหญ่และไม่มแี ขนกงั หัน (แบบ S0 หรือ SB0) มขี นาดเล็กและกาลงั ส่องสว่าง นอ้ ย ดาวท่ีรวมกนั อยใู่ นกาแล็กซีนี้ จะมีดาวทเ่ี กิดใหมแ่ ละมี เนบวิ ลาเปน็ จานวนมาก (ดาวจานวนมากเกิดจากกลมุ่ เนบิวลา ) สารวจพบประมาณ 5%