วันท่ี ๑๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ เปน็ วันที่ชาวไทยท้งั ประเทศหัวใจแตกสลาย เพราะได้สญู เสียพระมหากษัตริย์ ที่เปี่ยมไปด้วยทศพิธราชธรรม อีกท้ังยังเป็นนักคิดนักพัฒนา ท่านทรงพระเมตตาและเสียสละเพ่ือประชาชนชาวไทย มานานถงึ ๗๐ ปี กองบรรณาธกิ ารนติ ยสาร @Rama ไดต้ ระหนกั ถงึ ความสำ� คญั ของพระราชกรณยี กจิ ทพ่ี ระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชได้ปฏิบัติมาตลอดเวลาท่ีครองราชย์พร้อมทั้งพระราชจริยวัตรที่งดงามอันเป็นแบบ อยา่ งให้แก่ประชาชนชาวไทยได้เปน็ อยา่ งดี ถงึ แมพ้ ระองคจ์ ะเสด็จสวรรคต แต่พระราชด�ำรสั พระบรมราโชวาท ตลอดจนพระราชจริยวตั รทีแ่ ฝงไปด้วย ธรรมะยังคงอยู่เพ่ือให้เราได้สืบสานและใช้ชีวิตอยู่อย่างร่มเย็นเป็นสุขเหมือนดังพระราชปณิธาน กองบรรณาธิการจึง ไดร้ วบรวมพระราชกรณียกจิ และเรื่องราวในอกี หลาย ๆ ด้านของพระองค์มาไวใ้ น @Rama ฉบบั พเิ ศษเล่มนี้ โดยใช้ ช่อื วา่ “แรงบันดาลใจจากพระราชา” เพื่อใหผ้ ้อู ่านและประชาชนรนุ่ หลังไดศ้ ึกษาและใชเ้ ป็นแนวทางในการด�ำรงชีวติ เพือ่ ใหม้ ีความสุขสืบไป น้อมเกล้าน้อมกระหม่อมร�ำลึกในพระมหากรุณาธิคุณอันล้นพ้นหาที่สุดมิได้ ผศ.พญ.โสมรัชช์ วิไลยุค บรรณาธิการนิตยสาร @Rama ลิขสทิ ธ์เิ จ้าของ คณะแพทยศาสตรโ์ รงพยาบาลรามาธบิ ดี มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล ๒๗๐ ถนนพระรามหก แขวงทงุ่ พญาไท เขตราชเทวี กรงุ เทพมหานคร ๑๐๔๐๐ ติดตอ่ กองบรรณาธกิ าร @Rama โทรศัพท์ ๐-๒๒๐๑-๑๗๒๓, ๐-๒๒๐๑-๒๑๒๗ [email protected], http://Atrama.mahidol.ac.th
ธรรมะของพระราชา ... ๔ ที่ปรึกษากองบรรณาธิการ ตามรอยพระบาท “พระมหากษตั ริย์นกั พัฒนา” ... ๑๐ ธ ผทู้ รงเป็นครูแหง่ แผน่ ดนิ ... ๑๒ ศ.นพ.ปยิ ะมิตร ศรีธรา “นำ�้ ” พระทัยของพ่อ “พลงั งาน” ไทยในอนาคต ... ๑๔ รศ.ดร.พลู สขุ เจนพานชิ ย์ วสิ ทุ ธพิ นั ธ์ รอยย้มิ ของพ่อ ... ๑๖ ราชนั ย์ เสรมิ ศรี กษัตริย์ผู้เป็นแบบอยา่ ง ... ๑๘ ความสขุ เลก็ ๆ จากปลายตะหลวิ ของพ่อ ... ๒๐ บรรณาธิการ โครงการหน่วยแพทยเ์ คลอ่ื นที ่ ... ๒๒ ใตร้ ่มพระบารมี รามาธบิ ดี จกั รนี ฤบดินทร์ ... ๒๔ ผศ.พญ.โสมรัชช์ วไิ ลยคุ ทรงเปยี่ มอจั ฉรยิ ภาพด้าน “การถ่ายภาพ” ... ๒๖ กองบรรณาธกิ าร ภมู ิพลังของแผน่ ดนิ ... ๓๐ “พระบารมคี ุ้มเกล้าฯ ชาวรามาธิบดี” ... ๓๒ สทิ ธิ แสงเจรญิ วฒั นา พระอจั ฉรยิ ภาพด้านการทตู รติกร สุนทรเจริญนนท์ กับนานาอารยประเทศ ... ๓๖ ฐติ ิพร สรุ วฒั นวเิ ศษ กุสุมา ภกั ดี ศศกิ านต์ ค�ำรกั ษเ์ กยี รติ โนรี พรรคพบิ ูลย์ มูลนธิ ิรามาธบิ ดีฯ เลขานุการกองบรรณาธิการ ดนยั องั ควัฒนวทิ ย์ ฝ่ายออกแบบ พิชชา โภคัง ฝา่ ยชา่ งภาพและอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ชนะภัย ลิ้มสวุ รรณเกสร ฝา่ ยพิสจู น์อกั ษร ทพิ ย์สุดา ตันเตมิ เกยี รติ ฝ่ายการเงนิ ปาณสิ รา มณีฉาย ฝา่ ยจัดส่ง ระวีนชุ วิบญุ กูล บญุ ญวัตร แก้ววิไล ลกั ขณา รปู ใส จริ าพร โสลี ชลธิชา ไทยเทศ ขอขอบคุณ ภาพปก และภาพประกอบบทความ ธรรมะของพระราชา คพงาุณยนาอพบัญยาชาลบลชาี�ำสลนมกาโุมญสากภราณเวรชศาสตร์ ภาพประกอบบทบรรณาธิการ สราวธุ อสิ รานวุ รรธน์
“เราจะครองแผน่ ดนิ โดยธรรม เพอ่ื ประโยชนส์ ขุ แหง่ มหาชนชาวสยาม” เป็นพระปฐมบรมราชโองการท่ีพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ได้ตรัสไว้ในพระราชพิธีบรม ราชาภเิ ษกเมอ่ื วนั ท่ี ๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๙๓ และทา่ นทรงปฏบิ ตั เิ ชน่ นต้ี ลอดการครองราชย์ ไมเ่ วน้ แมแ้ ตท่ รงพระประชวร พระบรมราชโองการน้ีมีความหมายท่ีลึกซ้ึงย่ิง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ ไม่ได้ถือศาตราวุธไปรบราหรือ รกุ รานประเทศของใคร แตท่ รงใช้ “ธรรมะ” เพ่อื การพัฒนาประเทศไทยให้มน่ั คงและย่งั ยนื ดว้ ยพระราชประสงค์เดียวคอื เพ่ือใหป้ ระชาชนชาวไทยได้อยูอ่ ย่างรม่ เย็นเป็นสุข พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ เคยใหส้ มั ภาษณก์ บั สถานโี ทรทศั น์ BBC ขององั กฤษไวว้ า่ “การทจี่ ะอธบิ าย ว่า พระมหากษัตริย์คืออะไรน้ัน ดูเป็นปัญหาที่ยากพอสมควร โดยเฉพาะในกรณีของข้าพเจ้า ซึ่งถูกเรียกโดยคนทั่วไปว่า พระมหากษัตริย์ แต่โดยหน้าท่ีที่แท้จริงแล้ว ดูจะห่างไกลจากหน้าท่ีที่พระมหากษัตริย์ท่ีเคยรู้จักหรือเข้าใจกันมาแต่ก่อน ..หน้าที่ของข้าพเจ้าในปัจจุบันนั้นก็คือ ท�ำอะไรก็ตามท่ีเป็นประโยชน์ ถ้าถามว่า ข้าพเจ้ามีแผนการอะไรบ้างในอนาคต ค�ำตอบก็คือไมม่ ี เราไม่ทราบวา่ อะไรจะเกิดขึ้นในภายภาคหนา้ แตไ่ ม่ว่าอะไรจะเกดิ ข้นึ กต็ าม เราก็จะเลอื กทำ� แตส่ ง่ิ ท่ีเปน็ ประโยชน์ ซึง่ นั่นเปน็ ส่ิงท่เี พยี งพอแล้วสำ� หรับเรา” เทา่ น้กี ็คงพอทราบกันแล้ววา่ ท�ำไมท่านจงึ ทรงงานหนกั เพอื่ ประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม .. ธรรมะของพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ มมี ากมายจนนับไม่ถ้วน แตส่ ง่ิ หนงึ่ ที่สงั เกตได้คือ ทรงปฏิบัติ ตามหลักธรรมทุกข้อดว้ ยพระองคเ์ องและถา่ ยทอดใหพ้ วกเราไดน้ ำ� ไปปฏบิ ัตติ าม ธรรมะของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รชั กาลที่ ๙ ไมม่ กี าลเวลา ไมม่ ีลา้ สมัย สามารถน�ำไปใช้ได้ทุกยคุ ทกุ สมัย ..จะขอยกธรรมะบางข้อมากล่าวถึง ณ ท่ีนี้ 4 ธรรมะของพระราชา ผศ.พญ.โสมรชั ช์ วิไลยคุ
ความเมตตา ความเพยี ร ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาล พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ ทรงมี ที่ ๙ มีเหตุการณ์ต่าง ๆ เกิดข้ึนมากมาย ต้ังแต่ทรงขึ้นครอง โครงการเนื่องจากพระราชด�ำริกว่า ๔,๐๐๐ โครงการ หาก ราชย์ก็มีปัญหาเรื่องผู้ก่อการร้าย คอมมิวนิสต์ พระบาท ไม่มีความเพียรแล้ว โครงการต่าง ๆ จะส�ำเร็จไม่ได้เลย งาน สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ เคยให้สัมภาษณ์นักข่าว ทุกอย่างย่อมมีปัญหาและอุปสรรคเป็นของธรรมดา การท่ีจะ ต่างประเทศเก่ียวกับเร่ืองคอมมิวนิสต์สรุปเป็นใจความได้ ท�ำงานให้ส�ำเร็จได้นั้น ต้องอาศัยความเพียร และไม่ย่อท้อต่อ ว่า .. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ ไม่ได้คิดว่า อุปสรรคที่เขา้ มา ..ยกตวั อยา่ งโครงการสถานีเกษตรหลวงอา่ ง คอมมวิ นสิ ตเ์ ปน็ ศตั รทู จ่ี ะตอ้ งเอาชนะ แตท่ า่ นทรงตอ่ สกู้ บั ความ ขาง ซ่ึงมีต้นก�ำเนิดจากชาวเขาท่ีปลูกฝิ่นและท�ำไร่เล่ือนลอย หวิ โหยของพสกนกิ รมากกวา่ หากพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ทำ� ใหภ้ เู ขากลายเปน็ ภเู ขาหวั โลน้ ไมม่ ปี า่ ไม้ ทรพั ยากรธรรมชาติ รชั กาลที่ ๙ ทำ� สำ� เรจ็ ประชาชนรวมทง้ั คอมมวิ นสิ ต์ (ทน่ี กั ขา่ ว รวมถึงแหล่งน้�ำถูกท�ำลาย จึงมีพระราชด�ำริท่ีจะแปลงทุ่งฝิ่น เรียก) ก็จะมีความสุขด้วย คือพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ให้เป็นทุ่งเกษตร กลา่ วคอื หางานใหมใ่ หช้ าวเขา ซง่ึ เป็นงานที่ รชั กาลที่ ๙ ทรงพระเมตตากบั ประชาชนชาวไทยทกุ คนโดยไม่ สจุ รติ ใหเ้ ขาสามารถเลย้ี งดคู รอบครวั ไดโ้ ดยไมท่ ำ� ลายธรรมชาติ แบง่ แยกจรงิ ๆ หรอื แมแ้ ตเ่ หตกุ ารณ์ ๑๔ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๑๖ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ ทรงริเร่ิมโครงการ ที่มีการปะทะกันระหว่างทหารและนักศึกษา หรือแม้แต่ช่วง ขึ้นมา ได้ทดลองปลกู พชื เมอื งหนาวชนดิ ตา่ ง ๆ เอง พอสำ� เรจ็ พฤษภาทมิฬ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ ทรง ก็น�ำไปสอนชาวเขาใหป้ ฏิบตั ิตาม เม่ือชาวเขาหยดุ ปลูกฝนิ่ หัน ช่วยเหลือและคลี่คลายเหตุการณ์จนสามารถดับไฟร้อนท่ี มาปลกู ไม้ผล ผกั ไม้ดอกเมืองหนาว ในท่ีสดุ ภเู ขาหัวโลน้ กเ็ ริ่ม ลกุ ลามประเทศไปไดท้ กุ ครงั้ ดว้ ยพระเมตตา ไมไ่ ดเ้ หน็ ฝา่ ยหนง่ึ กลายเป็นภูเขาเขียวชะอุ่มที่สวยงาม ซึ่งดึงดูดนักท่องเท่ียวดัง ฝา่ ยใดเปน็ ศตั รู เพราะทกุ คนคอื ประชาชนของพระองคท์ งั้ หมด เช่นทุกวนั นี้ หากไม่อาศยั ความเพยี รกย็ ากทง่ี านจะส�ำเร็จได้ สง่ิ ทท่ี รงทำ� คอื ทรงสอนใหพ้ สกนกิ รของพระองคต์ ง้ั สตแิ ละหยดุ นอกจากนี้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ ทะเลาะกนั โดยพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี ๙ ไมไ่ ด้ ยังทรงถ่ายทอดค�ำสอนที่ว่าด้วยความเพียรออกมาเป็นบท ตดั สนิ วา่ ใครผดิ หรอื ใครถกู แมพ้ วกคอมมวิ นสิ ตเ์ อง พระบาท ประพันธ์เร่ือง “พระมหาชนก” โดยทรงดัดแปลงจากนิทาน สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ ก็ทรงเห็นว่าเป็นประชาชน ชาดกใหเ้ ขา้ กบั ยคุ สมยั และใหเ้ ขา้ ใจงา่ ย เพอื่ ใหเ้ ขา้ ถงึ ประชาชน คนไทยเหมือนกัน สิ่งท่ีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาล ทกุ หมเู่ หลา่ อกี ด้วย ที่ ๙ เหน็ วา่ เปน็ ศตั รู คอื ปญั หาตา่ ง ๆ และความยากจนของ “การสร้างสรรค์ตนเอง การสร้างบ้านเมืองก็ตาม ประชาชน ซึ่งพระองค์พยายามแก้ไขและเอาชนะได้ในที่สุด มิใช่ว่าสรา้ งในวันเดยี ว ต้องใช้เวลา ต้องใชค้ วามเพยี ร ตอ้ ง และด้วยพระเมตตาต่อพสกนิกรชาวไทย พระบาทสมเด็จ ใช้ความอดทน เสียสละ แต่ส�ำคัญท่ีสุดคือความอดทนคือ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ ยงั มอบพระราชดำ� รสั ทเี่ กย่ี วกบั ความ ไม่ย่อท้อ ไม่ย่อท้อในส่ิงที่ดีงาม สิ่งที่ดีงามน้ันท�ำมันน่าเบ่ือ เมตตาใหเ้ รานำ� ไปปฏบิ ตั อิ กี ดว้ ย บางทีเหมือนว่าไม่ได้ผล ไม่ดัง คือดูมันครึท�ำดีน่ี แต่ขอรับ รองว่าการท�ำให้ดีไม่ครึต้องมีความอดทน เวลาข้างหน้าจะ “.. ถ้าเราแผ่เมตตาให้คนอื่นหรือมีปรารถนาดี เห็นผลแน่นอนในความอดทนของตนเอง” ต่อผู้อ่ืน เข้าใจว่าคนน้ันหรือบุคคลอื่นจะรู้สึก ต้องรู้สึกว่า พระบรมราโชวาท พระราชทานแกน่ กั เรยี น นกั ศกึ ษา มีปรารถนาดีต่อผู้อ่ืน ต่อบุคคลน้ันขึ้นในใจของเราก็ต้อง ครแู ละอาจารยใ์ นโอกาสเขา้ เฝา้ ฯ วนั ท่ี ๒๗ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๑๖ รู้สึกว่ามีคนอ่ืนมาปรารถนาดีต่อเรา ฉะน้ัน เป็นการยืนยัน ว่าการปรารถนาดีต่อผู้อื่นท�ำให้ผู้อื่นปรารถนาดีต่อเราและ 5 ปรารถนาดตี ่อเรา อันนี้เองทเ่ี ป็นความสขุ ..” พระราชด�ำรัสพระราชทานแก่ผู้น�ำลูกเสือชาวบ้าน กรุงเทพมหานคร ณ พระต�ำหนกั ภพู ิงคราชนิเวศน์ วันที่ ๑๑ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๒๑
การปดิ ทองหลงั พระ พระราชกรณียกิจมากมายท่ีพระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ ทรงท�ำ ไม่ว่าจะเป็นโครงการ ต่าง ๆ ทรงแก้ไขปัญหาน�้ำท่วม ปัญหาแห้งแล้ง หรือแม้แต่ ทรงเยี่ยมเยียนราษฎรในถ่ินทุรกันดาร พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ ไม่เคยประกาศสิ่งที่ทรงท�ำเลย มี มากมายหลายสถานทท่ี ท่ี รงไปเยย่ี มเยยี นราษฎรทไี่ มไ่ ดอ้ อกขา่ ว ในพระราชสำ� นกั เพราะทรงไปเยย่ี มชว่ งดกึ บา้ ง ถน่ิ ทรุ กนั ดาร รถเข้ายาก ต้องเดินเท้าเป็นระยะทางไกล มีภยันอันตราย รอบดา้ น กเ็ สดจ็ พระราชดำ� เนนิ โดยไมเ่ หน็ แกค่ วามเหนอื่ ยยาก และภยนั ตรายรอบตวั เลย พอกลบั มาทวี่ งั แลว้ กท็ รงงานตอ่ ถงึ ดกึ ดนื่ เพอื่ ประโยชนข์ องประชาราษฎรโ์ ดยแทจ้ รงิ .. คำ� วา่ “ปดิ ทองหลงั พระ” นนั้ เป็นส�ำนวนไทยโบราณ หมายความว่าการท�ำความดีโดยไม่มุ่งหวังให้ใครรู้ ไม่ได้ป่าว ประกาศ ซึ่งคนอ่ืนก็จะไม่เห็น เปรียบเสมือนปิดทองอยู่หลัง องค์พระพุทธรูป ดังนั้น สิ่งที่ควรท�ำคือให้ท�ำหน้าที่ของเรา ให้เต็มที่ และถือว่ารางวัลท่ีได้กลับมาคือความส�ำเร็จของงาน นน้ั ๆ เพราะถ้าท�ำความดแี ล้วคาดหวังวา่ จะได้อะไรตอบแทน ถา้ ไมไ่ ดร้ บั กจ็ ะผดิ หวงั พอผดิ หวงั กม็ คี วามทกุ ขต์ ามมา วา่ ทำ� ไม ท�ำความดีแต่ไมม่ ใี ครเห็น นอ้ ยเนือ้ ต่�ำใจ แตถ่ า้ เราปิดทองหลงั พระ คือท�ำความดี แต่ไม่คาดหวังว่าต้องมีใครรับรู้ เราก็จะ ไม่ทุกข์ อย่างน้อยตัวเราเองก็รับรู้ว่าเราได้ท�ำความดี แค่น้ีก็ สขุ ใจ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี ๙ ทรงเลง็ เหน็ ถงึ ประโยชนข์ อง “การปดิ ทองหลงั พระ” จงึ พระราชทานพระบรม ราโชวาทในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของจุฬาลงกรณ์ มหาวทิ ยาลยั เม่อื วันท่ี ๒๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๐๖ ไว้ดังน้ี “..การท�ำงานด้วยน�้ำใจรักต้องหวังผลงานน้ันเป็น สำ� คัญ แมจ้ ะไมม่ ีใครรู้ ใครเห็น ก็ไม่นา่ วิตก เพราะผลสำ� เรจ็ น้นั จะเป็นประจักษ์พยานท่มี ่ันคง ทพี่ ดู เชน่ น้ีเหมือนกับสอน ให้ปิดทองหลังพระ การปิดทองหลังพระนั้น เมื่อถึงคราว จ�ำเป็นกต็ อ้ งปดิ วา่ ทจี่ รงิ แลว้ คนโดยมากไมค่ อ่ ยชอบปดิ ทอง หลังพระกนั นัก เพราะนกึ ว่าไม่มีใครเห็น แตถ่ า้ ทกุ คนพากนั ปดิ ทองแต่ขา้ งหนา้ ไม่มใี ครปิดทองหลังพระเลย พระจะเป็น พระที่งามบริบูรณ์ไมไ่ ด้” เม่อื วนั ที่ ๑๙ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๓๓ พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ ได้พระราชทานพระบรมราโชวาท แก่ข้าราชการพลเรือน ณ พระต�ำหนักจิตรลดารโหฐาน ไว้ดังนี้ “ในการปฏิบัติงานนั้นขอให้ท�ำหน้าท่ีเพ่ือหน้าท่ี อย่านึกถึง บ�ำเหน็จรางวัลหรือผลประโยชน์ให้มาก ขอให้ถือว่าการท�ำ หน้าท่ีได้สมบูรณ์เป็นท้ังรางวัลและประโยชน์อย่างประเสริฐ จะท�ำใหบ้ ้านเมอื งไทยของเราอยู่เยน็ เป็นสุขและมั่นคง” 6
ความพอเพยี ง ๓. ภมู คิ มุ้ กนั คอื การเตรยี มตวั ใหพ้ รอ้ มอยเู่ สมอ เพอื่ รบั ความเปลยี่ นแปลงตา่ ง ๆ ทส่ี ามารถเกดิ ขน้ึ ได้ เพราะอนาคตเปน็ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ พระราชทาน ส่ิงท่ีไม่แน่นอน มีการเปล่ียนแปลงและความเสี่ยงตลอดเวลา หลักปรัชญาเร่ือง “เศรษฐกิจพอเพียง” ให้แก่ประชาชนชาว ดังนั้น เราต้องสามารถรับมือกับสถานการณ์ท่ีเปลี่ยนแปลง ไทยมาต้ังแต่ พ.ศ. ๒๕๑๗ ก่อนวิกฤติทางเศรษฐกิจต้มย�ำกุ้ง นั้น ๆ ได้ เช่น ราคาน้�ำมันท่ีข้ึนสูงมาก หากน�ำไบโอดีเซลมา เมอ่ื ปี พ.ศ. ๒๕๔๐ จะเกดิ ขนึ้ ซะอกี ..จะเหน็ วา่ หลกั ปรชั ญาของ ใช้ทดแทน กจ็ ะช่วยลดความเสยี่ งเรือ่ งราคาน�ำ้ มันที่ผันแปรได้ พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยหู่ ัวรชั กาลที่ ๙ ใช้ไดท้ ุกยคุ ทกุ สมยั เปน็ ตน้ ซงึ่ หลกั การทง้ั สาม ตอ้ งตงั้ อยบู่ นพนื้ ฐานของจรยิ ธรรม จรงิ ๆ ทรงรับสงั่ เกี่ยวกบั เศรษฐกจิ พอเพียงว่า การพฒั นาบ้าน และคณุ ธรรม ตอ้ งมคี วามซอื่ สตั ยส์ จุ รติ มคี วามอดทนและความ เมืองก็เหมือนกับการสร้างบ้าน หากเราจะสร้างบ้านสองชั้น เพียร ใชส้ ตแิ ละใช้ปญั ญาในการดำ� เนนิ ชีวติ เสาเข็มที่วางเป็นรากฐานบ้านก็ต้องรับน้�ำหนักได้สองช้ัน ไม่ หลักการของเศรษฐกิจพอเพียงน้ีไม่ได้ใช้เฉพาะ สามารถรับได้มากกว่าน้ัน ดังนั้น หากเราจะพัฒนาบ้านเมือง เกษตรกรหรอื คนยากจนเทา่ นน้ั แตใ่ ชไ้ ดใ้ นทกุ องคก์ ร ทกุ อาชพี กต็ อ้ งคำ� นึงถงึ รากฐานของประเทศด้วยเช่นเดียวกัน พระบาท ถึงแม้จะมีเงินมากก็ควรใช้หลักการของความพอเพียงด้วยเช่น สมเดจ็ พระเจา้ อยู่หัวรชั กาลที่ ๙ ทรงเล็งเห็นแล้วว่า ประเทศ เดียวกัน เรามีฐานในภาคการเกษตรเป็นหลัก และยังมีประชาชนใน “..คนเราถ้าพอในความต้องการ ก็มีความโลภน้อย พื้นที่ชนบทที่ยากจนอยู่เป็นจ�ำนวนมาก ถึงแม้ประชาชนใน เมอื่ มคี วามโลภนอ้ ย กเ็ บยี ดเบยี นคนอน่ื นอ้ ย ถา้ ทกุ ประเทศมี ประเทศบางคนมเี งนิ มาก แตบ่ างคนกไ็ มม่ เี ลย พระบาทสมเดจ็ ความคดิ อนั นไี้ มใ่ ชเ่ ศรษฐกจิ มคี วามคดิ วา่ ทำ� อะไรตอ้ งพอเพยี ง พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี ๙ จงึ ทรงอยากใหส้ รา้ งพนื้ ฐานความพอ หมายความวา่ พอประมาณ ไมส่ ดุ โตง่ ไมโ่ ลภอยา่ งมาก คนเราก็ มพี อกนิ พอใชข้ องประชาชนสว่ นใหญเ่ บอ้ื งตน้ กอ่ น เมอ่ื พนื้ ฐาน อยเู่ ปน็ สขุ พอเพยี งนอ้ี าจจะมมี าก อาจจะมขี องหรหู รากไ็ ด้ แต่ ม่ันคงแล้ว จึงค่อยสร้างความเจริญและฐานะทางเศรษฐกิจให้ วา่ ตอ้ งไมไ่ ปเบยี ดเบยี นคนอนื่ ตอ้ งใหพ้ อประมาณตามอตั ภาพ สูงข้ึนต่อไป ดังพระบรมราโชวาทในพิธีพระราชทานปริญญา พูดจาก็พอเพียง ท�ำอะไรก็พอเพียง ปฏิบัติตนก็พอเพียง..” บตั รของมหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ ณ หอประชมุ มหาวทิ ยาลยั พระราชดำ� รสั เนอ่ื งในวนั เฉลมิ พระชนมพรรษา ณ ศาลาดสุ ดิ าลยั เกษตรศาสตร์ วนั ท่ี ๑๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๑๗ ที่ว่า สวนจติ รลดา พระราชวงั ดสุ ติ วนั ท่ี ๔ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๔๑ “..การพัฒนาประเทศจ�ำเป็นต้องท�ำตามล�ำดับข้ัน ตอ้ งสร้างพ้ืนฐานคอื ความพอมีพอกิน พอใช้ของประชาชน 7 สว่ นใหญเ่ ปน็ อนั พอควรและปฏบิ ตั ไิ ดแ้ ลว้ จงึ คอ่ ยสรา้ งคอ่ ย เสรมิ ความเจรญิ และฐานะเศรษฐกจิ ขนั้ ทส่ี งู ขนึ้ โดยลำ� ดบั ตอ่ ไป หากมุ่งแต่จะทุ่มเทสร้างความเจริญ ยกเศรษฐกิจขึ้นให้ รวดเร็วแต่ประการเดียว โดยไม่ให้แผนปฏิบัติการสัมพันธ์ กบั สภาวะของประเทศและของประชาชนโดยสอดคลอ้ งดว้ ย กจ็ ะเกดิ ความไมส่ มดุลในเร่ืองตา่ ง ๆ ขน้ึ ซึง่ อาจกลายเปน็ ความยงุ่ ยากลม้ เหลวไดใ้ นทส่ี ดุ ..” ซง่ึ หวั ใจหลกั ของเศรษฐกจิ พอเพยี งนน้ั คอื การพฒั นาทตี่ ง้ั บนพนื้ ฐานของทางสายกลางและ ความไมป่ ระมาท โดยทา่ นใหห้ ลกั ปฏบิ ตั อิ ยู่ ๓ ประการ โดยวาง บนอีกหนงึ่ รากฐานที่สำ� คัญ ดงั นี้ ๑. ความพอประมาณ คอื ความพอดี ไมม่ ากไปและ ไม่นอ้ ยไป ไม่เบียดเบียนตนเองและผูอ้ นื่ เชน่ หากวางแผนจะ ท�ำงานสักอย่าง ให้พิจารณาศักยภาพตนเองก่อนว่ามีโอกาส พอทจี่ ะทำ� ไดห้ รอื ไม่ ไมใ่ ชไ่ ปกหู้ นย้ี มื สนิ เพอ่ื มาลงทนุ บางอยา่ ง ทมี่ ากเกนิ ตัว และพิจารณาตามศักยภาพแล้วไมส่ ามารถใชห้ นี้ ไดแ้ น่ ๆ ๒. ความมเี หตผุ ล กอ่ นทจ่ี ะตดั สนิ ใจ จะตอ้ งใชเ้ หตแุ ละ ผล พิจารณาปัจจัยท่ีเก่ียวข้อง ผลดีและผลเสียที่อาจเกิดจาก การกระทำ� นนั้ ๆ อยา่ งรอบคอบ ไมจ่ ำ� เปน็ ตอ้ งตามกระแสของ โลกหรือสังคม
ความซอ่ื สตั ย์ อีกหน่ึงเหตุการณ์ที่ถูกบันทึกไว้ ตอนท่ีทรงเรือใบ เขยี นโดย พล.ต.อ.วิสษิ ฐ เดชกุญชร วา่ “คร้งั หนงึ่ เสด็จฯ ออก พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี ๙ ทรงแสดงให้ จากฝั่งไปได้ไม่นาน ก็ทรงแล่นเรือใบเข้าฝั่ง ตรัสกับผู้ที่คอย เราเหน็ ว่าพระองค์ทรงมมี นษุ ยธรรมคูก่ ับคณุ ธรรมทีง่ ดงาม จงึ มาเฝ้าฯ อยูด่ ว้ ยความฉงนว่า เสดจ็ ฯ กลบั เข้าฝงั่ เพราะเรือใบ สามารถปกครองและพฒั นาบา้ นเมอื งใหอ้ ยอู่ ยา่ งรม่ เยน็ เปน็ สขุ พระที่น่ังแล่นไปโดนทุ่นเข้า ซึ่งในกติกาการแข่งเรือใบถือว่า ได้ดังเช่นทุกวันนี้ และความซ่ือสัตย์ก็เป็นหน่ึงในพระบรม ฟาวล์ ทั้งทไี่ มม่ ีใครเห็น ท่านทรงแสดงให้เหน็ ว่าความซื่อสัตย์ ราโชวาทและพระราชดำ� รสั อยูห่ ลายครั้ง สุจริตและการมีน�้ำใจเป็นนักกีฬานั้นเป็นอย่างไร เราควรจะมี ดร.สเุ มธ ตันตเิ วชกลุ เลขาธิการมลู นธิ ิชยั พัฒนา เคย ความซอื่ สตั ยต์ อ่ ตนเอง ถงึ แมว้ า่ จะไมม่ ใี ครเหน็ กต็ าม พระบาท เล่าไว้ในหนงั สือหลักธรรม ทำ� ตามรอยพระยุคลบาท วา่ “ทา่ น สมเดจ็ พระเจ้าอยู่หวั รัชกาลที่ ๙ ทรงทราบว่าหลักธรรมน้ีควร รหู้ รอื ไมว่ า่ คนถวายเงนิ โดยเสดจ็ พระราชกศุ ล ซง่ึ สว่ นมากเราก็ จะปลกู ฝงั ตงั้ แตเ่ ดก็ ๆ จงึ พระราชทานพระบรมราโชวาท เนอ่ื ง พูดกันทวั่ ๆ ไป ทา่ นเชอ่ื หรือไมว่ า่ กองน้ีใครแตะไมไ่ ด้นะครบั ในวนั เด็กแหง่ ชาติปี พ.ศ. ๒๕๓๑ ไว้ดังน้ี ท�ำบุญอย่างเดียว เพราะเจ้าของเงินเขาระบุไว้ โดยเสด็จพระ “ความซื่อสัตย์สุจริตเป็นพ้ืนฐานของความดีทุก ราชกุศล คนถวายน้ันถวายโดยเสด็จพระราชกุศล และมักจะ อย่าง เดก็ ๆ จงึ ต้องฝกึ ฝนอบรมให้เกดิ มีข้ึนในตนเอง เพอ่ื คิดว่าจะทรงท�ำอะไรก็ท�ำเถอะ กองไหนตามพระราชอัธยาศัย จักได้เติบโตข้ึนเป็นคนดีมีประโยชน์และมีชีวิตท่ีสะอาดที่ กองนถี้ งึ ไปใชอ้ ะไรกไ็ ด้ แตพ่ ระองคก์ ไ็ มเ่ คยใชส้ ว่ นพระองคเ์ ลย เจริญม่นั คง” กำ� ชบั เรากำ� ชบั นกั หนาเรอื่ งความถกู ตอ้ งในการดำ� เนนิ การ ตอ้ ง ทกุ กระเบยี ดนิว้ ทุกกระบวนการตอ้ งยึดความถกู ต้องไว้” ถงึ แม้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ ัวรชั กาลที่ ๙ เสดจ็ สวรรคตแล้ว แต่พระบรมราโชวาท พระราชด�ำรัส และหลัก 8 ปรัชญาของท่านยังคงอยู่ ในฐานะประชาชนชาวไทย เราควร ศึกษาค�ำสอนของท่านให้ลึกซึ้งและถ่องแท้ แล้วน้อมน�ำมา ปฏบิ ตั เิ พอ่ื สบื สานพระราชปณธิ านตอ่ ไป กวา่ ทพ่ี ระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ จะทรงพัฒนาประเทศไทยให้อุดม สมบูรณ์และประชาชนอยู่อย่างร่มเย็นเป็นสุขมาได้จนถึงทุก วันนี้ เราในฐานะประชาชนคนไทยควรท�ำหน้าท่ีให้สมกับเป็น พสกนกิ รของพระองค์ คือ รักแผน่ ดนิ ชว่ ยพฒั นาประเทศให้ เจรญิ ก้าวหน้า มีคุณธรรมและจริยธรรม ช่วยเหลือผู้อนื่ และ รู้รักสามัคคี ถึงแม้เราอาจไม่เคยได้รับใช้ใต้เบ้ืองพระยุคลบาท โดยตรง แตก่ ารเปน็ พสกนกิ รทด่ี กี เ็ ปน็ การไดต้ อบแทนคณุ แผน่ ดินและเป็นการท�ำความดีถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลท่ี ๙ แลว้ ดงั พระราชดำ� รสั เมื่อวนั ที่ ๘ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๑๑ ในงานราชอุทยานสโมสร ณ สวนศวิ าลัย ท่วี า่ “..แตล่ ะคนตอ้ งปฏบิ ตั งิ านของตนดว้ ยความเขม้ แข็งท่ีสุด โดยไม่เบียดเบียนผู้อื่น แล้วพยายามร่วมมือ กนั ถ้าเห็นอะไรสิ่งใดท่ไี ม่ดีไมง่ ามใหช้ ่วยกันปราบปราม หรือช่วยกันแก้ไขด้วยความตั้งใจจริง มิใช่ว่าแต่ละคนก็ มีชีวิตของตัว แล้วก็ไม่ทุกข์ถึงความไม่สบายหรือความ ไมด่ ีความทกุ ขข์ องผู้อื่น..” พอเข้าใจดังน้ีแล้ว ถึงเวลาแล้วค่ะที่พวกเราต้องร่วม มอื กันดูแลบา้ นหลังนี้ใหด้ ี รูร้ ักและสามัคคี ช่วยกันพฒั นาบ้าน หลังน้ีให้น่าอยู่ดังท่ีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ ทรงพัฒนาไว้ มาช่วยกันสืบสานพระราชปณิธาน ตามแนว พระราชดำ� รกิ ันเถอะคะ่
9
หากกล่าวถึงสิ่งที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา เรยี่ ไรและหา้ มขอรบั บรจิ าคเงนิ ” ซงึ่ แสดงใหเ้ หน็ วา่ ทรงมคี วาม ภมู พิ ลอดยุ เดชทรงทำ� เพอ่ื ประชาชนและประเทศชาตมิ าตลอด ละเอยี ดอ่อนสูงมาก โดยตรสั ว่าอย่าเรี่ยไรเงินเลย เพราะเวลา ในโครงการต่าง ๆ กว่า ๔,๐๐๐ โครงการ คนไทยทุกคนคงได้ เร่ยี ไร... ผู้ถกู เรยี่ ไรอาจไม่เตม็ ใจ ถึงแม้จะยนิ ยอมให้ แตค่ วาม เห็นแล้วว่า พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู ิพลอดุลยเดช จริงแล้วอาจให้เพราะความเกรงใจ ถ้าเป็นหน่วยงานราชการ ทรงงานหนักเพียงใด เพ่ือให้พวกเรามีความอยู่ดีกินดี หนึ่งใน ไปเรยี่ ไร ชาวบา้ นกค็ งยอมบรจิ าคใหอ้ ยดู่ เี พราะเกรงใจมากกวา่ โครงการท่ีทรงมีพระกระแสรับสั่งให้จัดต้ังข้ึนเพ่ือให้การช่วย ดร.สุเมธ ตันติเวชกุล เลขาธิการมูลนิธิชัยพัฒนา ได้ เหลอื ประชาชน คอื “มลู นธิ ชิ ยั พฒั นา” ซง่ึ พระบาทสมเดจ็ พระ เคยให้สัมภาษณ์ถึงมูลนิธิชัยพัฒนาไว้ ปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงมีพระกระแสรับสั่งให้จัดต้ัง ตามสื่อต่าง ๆ ว่า “มูลนิธิชัยพัฒนา ข้ึนเพ่ือช่วยเหลือประชาชน และทรงพระราชทานค�ำอธิบาย ทำ� งานทกุ อยา่ งทเี่ กย่ี วกบั ประโยชนข์ อง ที่มาของชอ่ื มลู นิธชิ ยั พฒั นา ดงั น้ี ประชาชน โดยวตั ถุประสงคส์ �ำคญั หลกั ของมลู นธิ ทิ กุ มลู นธิ ขิ องพระบาทสมเดจ็ “การไดเ้ ข้าไปแก้ไขปญั หาของประเทศชาติ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช คือ หรอื การได้เขา้ ไปขจัดทกุ ขข์ องประชาชน ไมด่ ำ� เนนิ การเกย่ี วขอ้ งกับการเมือง” บางทีอาจมคี วามสลับซบั ซอ้ น ยงุ่ ยาก เพราะฉะนัน้ ก็เหมอื นการเข้าสู่การทำ� สงคราม งานของมูลนธิ ชิ ัยพฒั นา ต้องต่อสู้ ตอ้ งพยายามแก้ไขปัญหา พอลลุ ว่ ง มูลนิธิชัยพัฒนาท�ำงานทุกอย่างท่ีเกี่ยวข้องกับความ แล้วกเ็ หมือนชัยชนะ เดือดร้อนของประชาชน หากเกิดเหตุเร่งดว่ น นั่นหมายถึงงาน แต่การตอ่ สคู้ ร้งั นีไ้ มใ่ ชอ้ าวธุ เขาเข่นฆ่ากัน ทร่ี อไมไ่ ด้ ตอ้ งลงมอื ทำ� ทนั ทเี พอ่ื ชว่ ยเหลอื ประชาชน มลู นธิ ชิ ยั พฒั นาจงึ เหมอื นทพ่ี ง่ึ ของประชาชนในยามเดอื ดรอ้ น นอกจาก แต่เราใชก้ ระบวนการพฒั นา งานทคี่ อยให้การช่วยเหลือประชาชน มลู นธิ ชิ ัยพฒั นายงั มงี าน เป็นเคร่ืองมอื ในการเอาชนะ ผลสดุ ท้ายจงึ พระราชทาน ด้านการศึกษาและด้านวิจัย ซึ่งนักวิจัยในโครงการค่อนข้างมี อิสระทางด้านความคิด ชื่อวา่ มลู นธิ ิว่า... ชยั พฒั นา” ดร.สุเมธ ได้กล่าวเพิ่มเติมว่า งานวิจัยที่ท�ำมีท้ังผล มูลนิธิชัยพัฒนาด�ำเนินการจดทะเบียนเหมือนมูลนิธิ ส�ำเร็จและไม่ส�ำเร็จ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล ท่ัวไป โดยพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช อดุลยเดชจึงทรงรับสั่งว่า หากงานวิจัยใดไม่ส�ำเร็จ เม่ือทราบ ทรงพระราชทานทุนทรัพย์ส่วนพระองค์จ�ำนวนหน่ึงเป็นเงิน ผลแล้วจะได้ไม่น�ำมาท�ำซ้�ำอีก แต่ถ้างานวิจัยใดท�ำแล้วได้รับ ก้นถุง หลังการจัดตั้งเป็นมูลนิธิเสร็จแล้วทรงก�ำชับว่า “ห้าม ผลส�ำเร็จใหน้ �ำมาใชท้ นั ที 10 ตามรอยพระบาทพระมหากษัตรยิ ์นักพัฒนา กุสุมา ภักดี
ดร.สุเมธ ต้ังข้อสังเกตข้อหน่ึง คือ คนส่วนใหญ่มัก ดว้ ย ดนิ นำ�้ ลม ไฟ เพราะเป็นสิง่ ทีม่ นษุ ย์เกีย่ วขอ้ งและต้อง หวังพึ่งพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช แม้ ใช้ แตน่ ่าเสยี ดายที่มนุษยไ์ มค่ ่อยแยแส เพราะมวั ไปสนใจและ กระท่ังหน่วยงานราชการ จนลืมนึกไปว่าพระองค์ไม่ใช่รัฐบาล ยดึ ตดิ กบั เรอ่ื งเงนิ ทองเปน็ สว่ นใหญ่ ซง่ึ ลว้ นแลว้ เปน็ ของสมมติ ไมใ่ ชก่ ระทรวง ทบวง กรม พระองคท์ รงเหมอื นประชาชนคน ปัจจุบันต้องยอมรับว่าประชากรไทยมีจ�ำนวนเพ่ิมมากขึ้นถึง ไทยคนหนึ่ง แค่ทรงมีความรับผิดชอบสูงและเป็นประมุขของ ๕ เท่าตัว ในขณะท่ีแผ่นดินและทรัพยากรของประเทศมีเท่า ประเทศ เดมิ จงึ ทรงมพี ระกระแสรบั สงั่ ใหใ้ ชอ้ ยา่ งพอเพยี งตามแนวพระ ราชด�ำริ “เศรษฐกจิ พอเพยี ง” พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช ทรง แสดงใหเ้ หน็ ถงึ การฟน้ื ฟสู ง่ิ ทถี่ กู ทำ� ลายไป โดนการฟน้ื ฟใู หก้ ลบั คนื มาใหม่ เชน่ การปลกู ตน้ ไม้ การสรา้ งฝายชะลอนำ้� ซง่ึ ตอ้ ง ไมซ่ ำ�้ ซอ้ นกบั ทไ่ี หน หากกระทรวง ทบวง กรม และประชาชน สนใจ ก็สามารถด�ำเนินรอยตามระบบทฤษฎีและแนวคิดของ พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชได้ เพราะทรง พระราชทานแนวคิดทุกรูปแบบเอาไว้อยู่แล้ว เพียงประชาชน ให้ความสนใจ ท�ำความเข้าใจกับส่ิงที่พระบาทสมเด็จพระ “กงั หนั น�้ำชัยพัฒนา” ปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชทรงพระราชทานใหแ้ ละนำ� กลบั เมื่อพูดถึงมูลนิธิชัยพัฒนา คนส่วนใหญ่จะนึกถึง ไปใชใ้ นกรณขี องตวั เอง เพยี งเทา่ นง้ี านกถ็ อื วา่ งานสำ� เรจ็ แลว้ กังหันน�้ำชัยพัฒนา ดร.สุเมธ กล่าวว่า “พระบาทสมเด็จพระ ปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชทรงใชเ้ วลาอยา่ งเตม็ ทใี่ นการคดิ คน้ ส่ิงทท่ี รงตรัสกอ่ นสวรรคต ท้ังที่ทรงมีพระราชกรณียกิจมากมาย แต่ก็ยังมีเวลาคิดค้นสิ่ง ประดษิ ฐอ์ นื่ ๆ ซงึ่ ไมไ่ ดม้ แี คก่ งั หนั นำ้� ชยั พฒั นาเทา่ นนั้ ดไู ดจ้ าก ดร.สุเมธ เล่าว่า พระบาทสมเด็จพระปรมินทร รายการทจี่ ดสทิ ธบิ ตั รของพระองค์ ซงึ่ มจี ำ� นวนไมน่ อ้ ยเลย” มหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงแสดงถึงความกังวล ความเป็นห่วง พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และแสดงถึงความใส่พระราชหฤทัยทุกเรื่องของประชาชน ทรงคิดค้นเคร่ืองประดิษฐ์ “กังหันน้�ำชัยพัฒนา” ขึ้น เพื่อ และประเทศชาติ ก่อนเสด็จสวรรคต พระบาทสมเด็จพระ ต้องการแก้ปัญหาเรื่องส่ิงแวดล้อมหรือน�้ำเสีย ซึ่งนับวันยิ่ง ปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ได้ทรงเขย่าตัว ดร.สุเมธ ด้วย ทวคี ณู มากขน้ึ ทกุ ทแี ละเจออยทู่ กุ พนื้ ท่ี เพราะประชาชนบรโิ ภค พระหตั ถ์ แลว้ กล่าวว่า “สุเมธ งานยังไมเ่ สร็จ งานยังไมเ่ สร็จ และใชน้ ำ้� สะอาด แตท่ ง้ิ นำ้� เสยี ออกมาใสแ่ มน่ ำ�้ ลำ� คลองโดยไมม่ ี นะ สเุ มธ” ซ่ึงทรงแสดงให้เห็นถงึ ความหว่ งใยตอ่ งาน ซ่ึงเปน็ ใครสนใจ จนกระทง่ั น้ำ� เกดิ เน่าน�ำ้ เสยี งานของประชาชนและประเทศชาติ ไมใ่ ชง่ านสว่ นพระองคเ์ ลย “กงั หนั นำ้� ชยั พฒั นา”ไดร้ บั การจดสทิ ธบิ ตั รหลายประเทศ แม้แต่น้อย ฉะนั้น ตอนน้ีจึงเป็นหน้าท่ีของประชาชนชาวไทย มกี ารขอพระบรมราชานญุ าตนำ� ไปใชเ้ พอ่ื แกป้ ญั หานำ้� เนา่ เสยี ทุกคนทจี่ ะต้องสนองงานต่อจากพระองคท์ า่ นต่อไป นอกจากนี้ ในงานพระบรมศพของพระบาทสมเด็จ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช สมเด็จพระเทพรัตน สง่ิ ทท่ี รงตรัสและเนน้ ย�้ำ ราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงรบั สัง่ ว่ากับ ดร.สเุ มธ ว่า “ทลู กระหมอ่ มพอ่ รบั สง่ั อยา่ หยดุ งานนะ ใหท้ ำ� ตอ่ ไป งานมลู นธิ ิ ดร.สเุ มธ กลา่ ววา่ พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหา เหมอื นเดิม” และยงั รับสัง่ “สงสยั จะหนกั กวา่ เดมิ นะ” ภูมิพลอดุลยเดช ทรงเนน้ ย�้ำเรือ่ ง “ทำ� ให้เกิดประโยชน์” หลังจากได้ยินค�ำถามว่าต่อไปมูลนิธิจะเป็นอย่างไร ปจั จยั สำ� คญั ตอ่ ชวี ติ คนเราทไ่ี มใ่ ชข่ องหรหู รา ฟมุ่ เฟอื ย งานยังด�ำเนินต่อไปหรือเปล่า เม่ือพระบาทสมเด็จพระ ปัจจัยที่ส�ำคัญต่อชีวิตคนเราก็คือ “แผ่นดิน” อันประกอบไป ปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชเสรจ็ สวรรคต เพราะคำ� ตอบ คอื “ไมห่ ยดุ ” การท�ำงานยังด�ำเนนิ ตอ่ ไป มีแต่จะมากขึ้น มากขนึ้ ตราบใดทป่ี ัญหาของประชาชนและประเทศชาติยงั มอี ยู่ ก็ต้อง ทำ� งานสนองพระองคท์ ่านต่อไป ดร.สุเมธ ไดก้ ลา่ วท้ิงทา้ ยตอ่ งานในมลู นธิ ไิ ว้ ว่า “งานจะมีวันเสร็จไหม... ไม่รู้ ตราบใดท่ียังมีปัญหาอยู่ ตราบ ใดท่ปี ระชาชนยงั มที กุ ขม์ ปี ัญหา เราก็ต้องท�ำ... เป็นหน้าท่ีของ มลู นธิ ิท่ตี ้องท�ำต่อเนอื่ งไป” 11 ที่มา: รายการพเิ ศษ ช่อง Spring News ตามรอยพระบาท: พระมหากษัตรยิ น์ ักพฒั นา
“การใหก้ ารศกึ ษานน้ั กลา่ วโดยจดุ ประสงคท์ แี่ ทจ้ รงิ คอื การสรา้ งสรรคค์ วามรู้ ความคดิ พรอ้ มทงั้ คณุ สมบตั แิ ละจติ ใจทส่ี มบรู ณ์ ใหเ้ กดิ ขนึ้ ในตวั บคุ คล เพอ่ื ชว่ ยใหเ้ ขาสามารถดำ� รงชวี ติ อยไู่ ดอ้ ยา่ งมนั่ คงและราบรนื่ ทง้ั สามารถบำ� เพญ็ ประโยชนส์ ขุ เพอ่ื ตน เพอื่ สว่ น รวมไดต้ ามควรแกอ่ ตั ภาพ ผทู้ ำ� หนา้ ทดี่ า้ นการศกึ ษาทกุ ฝา่ ยทกุ ระดบั ควรจะไดม้ งุ่ ทำ� งานเพอ่ื วตั ถปุ ระสงคน์ ย้ี ง่ิ กวา่ สง่ิ ใด…” พระบรมราโชวาทในพธิ พี ระราชทานปรญิ ญาบตั รแกบ่ ณั ฑติ วทิ ยาลยั วชิ าการศกึ ษาประสานมติ ร ๒๗ พฤศจกิ ายน พ.ศ. ๒๕๑๕ จากพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดุลยเดช ซึง่ ทรงตระหนกั ดีว่า การพฒั นาการศึกษา ของเยาวชนนั้นเป็นพื้นฐานอันส�ำคัญของประเทศชาติ ซึ่งทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ และมีพระราชกรณียกิจด้านการศึกษาไว้ มากมาย โรงเรียนในพระบรมราชปู ถัมภ์ พระราชกรณยี กจิ ดา้ นการศกึ ษา พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ ทรงมงุ่ เนน้ การอปุ ถมั ภใ์ นดา้ นตา่ ง ๆ แกโ่ รงเรยี น ทรงพระราชทานพระราชทรพั ยช์ ว่ ยเหลอื ใหค้ ำ� แนะนำ� รวมทงั้ เสดจ็ พระราชดำ� เนนิ ไปเยย่ี มเยยี นโรงเรยี น และพระราชทานพระบรม ราโชวาทเพอ่ื สนบั สนนุ และใหก้ ำ� ลงั ใจแกค่ รแู ละนกั เรยี นของโรงเรยี น ซง่ึ โรงเรยี นในพระบรมราชปู ถมั ภน์ นั้ มที งั้ โรงเรยี นรฐั บาลและ โรงเรียนเอกชน ดังน้ี โรงเรียนจิตรลดา โรงเรียนราชวินิต โรงเรียนวังไกลกังวล โรงเรียนราชประชานุเคราะห์ โรงเรียนราชประชาสมาสัยใน พระบรมราชูปถมั ภ์ โรงเรยี น ภ.ป.ร. ราชวทิ ยาลัยในพระบรมราชูปถัมภ์ โรงเรยี นเพื่อลูกหลานชนบท โรงเรยี นร่มเกลา้ โรงเรยี น สงเคราะห์เดก็ ยากจน โรงเรยี นเบญจมราชาลัยในพระบรมราชูปถัมภ์ โรงเรยี นที่ต้องการความช่วยเหลอื ตามความจ�ำเปน็ เร่งด่วน 12 ธ ผู้ทรงเปน็ ครแู ห่งแผน่ ดนิ ทพิ ยส์ ดุ า ตันเติมเกยี รติ
ทนุ การศกึ ษาพระราชทาน ด้วยพระมหากรุณาธิคุณอันล้นพ้นที่ทรงมีต่อการศึกษาของแผ่นดินไทย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ พระราชทานทุนเพ่อื การศกึ ษาไว้อยา่ งมากมาย ดังน้ี ทุนมูลนิธิอานันทมหิดล ทุนเล่าเรียนหลวง ทุนมูลนิธิภูมิพล ทุนพระราชทานเพ่ือการศึกษาสงเคราะห์ ทุนมูลนิธิราช ประชานเุ คราะหใ์ นพระบรมราชปู ถมั ภ์ ทนุ มลู นธิ ริ าชประชาสมาสยั ในพระบรมราชปู ถมั ภ์ และมลู นธิ โิ รงเรยี นราชประชาสมาสยั ทนุ นวฤกษ์ รวมทง้ั ทนุ การศกึ ษาพระราชทานแก่นกั เรียนเฉพาะกรณี ไดแ้ ก่ ทนุ พระราชทานแกน่ ักเรยี นชาวเขา ทุนพระราชทานแก่ นักเรียนเฉพาะสถานศึกษาและรางวัลพระราชทานแก่นักเรียนและโรงเรียนดีเด่น ทุนเล่าเรียนหลวงสำ� หรับพระสงฆ์ไทย และทุน เศรษฐกิจพอเพียง พธิ ีพระราชทานปริญญาบตั รแกผ่ สู้ �ำเรจ็ การศึกษา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณพระราชทานปริญญาบัตรแก่ผู้ส�ำเร็จการศึกษาใน สถาบันอดุ มศกึ ษาตา่ ง ๆ ของรฐั ต้ังแต่ปี พ.ศ. ๒๔๙๓ ครง้ั หนึ่งหนังสอื พิมพ์เคยค�ำนวณว่า หากเสดจ็ พระราชด�ำเนินพระราชทาน ปรญิ ญาบตั ร ๔๙๐ คร้งั ประทับน่งั ครง้ั ละประมาณ ๓ ช่วั โมง เท่ากับทรงยนื่ พระหัตถ์พระราชทานใบปรญิ ญาบัตร ๔๗๐,๐๐๐ ครั้ง น�้ำหนักปรญิ ญาบตั รฉบับละ ๓ ขดี รวมนำ้� หนกั ทั้งหมด ๑๔๑ ตัน จงึ มีผู้กราบบังคมทลู ขอพระราชทานใหท้ รงลดการพระราชทาน ลง โดยเสนอให้พระราชทานปริญญาบัตรเฉพาะระดับมหาบณั ฑิตขึน้ ไปเท่าน้นั แตม่ พี ระราชกระแสรับสัง่ ว่า “เสียเวลายนื่ ปริญญาบัตรใหบ้ ัณฑิตคนละ ๖-๗ วินาทนี ้นั แต่ผูไ้ ด้รับนั้นมคี วามสขุ เปน็ ปี ๆ เปรยี บกนั ไมไ่ ดเ้ ลย” สารานุกรมไทยส�ำหรบั เยาวชน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ ทรงมีพระราชด�ำริให้ด�ำเนินการจัดท�ำสารานุกรมไทยส�ำหรับเยาวชนขึ้น ซ่ึง บรรจุเร่ืองราวต่าง ๆ อนั เปน็ สาระไวค้ รบทกุ แขนงวชิ า แบง่ ออกเป็น ๔ สาขาวิชา ไดแ้ ก่ วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี สงั คมศาสตร์และ มนุษยศาสตร์ เรียบเรยี งให้เหมาะสมใน ๓ ระดบั ความร้ใู หแ้ ก่เด็กร่นุ เลก็ เด็กรุน่ กลาง และเดก็ รนุ่ ใหญ่ สามารถอา่ นในรปู แบบฉบับ E-Book ได้ที่ http://kanchanapisek.or.th/kp6/index.php นอกจากนย้ี งั มพี ระราชกรณยี กจิ ดา้ นการศกึ ษานอกโรงเรยี นอกี มากมาย ไดแ้ ก่ โรงเรยี นพระดาบส ศาลารวมใจ ศนู ยศ์ กึ ษา การพฒั นาอันเนอ่ื งมาจากพระราชดำ� ริ ทรงให้ความสำ� คญั แก่ “ภาษาไทย” ตลอดระยะเวลาทผี่ า่ นมาพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ ทรงเปน็ แบบอยา่ งของการ “ใชภ้ าษาไทยอยา่ งถกู ตอ้ ง” มาโดยตลอด เนอื่ งจากทรงตระหนักวา่ ภาษาไทยเปน็ ภาษาประจ�ำชาติ จึงสมควรท่คี นไทยจะช่วยกนั ใช้ภาษาไทยอย่างถูกตอ้ งเพ่ือ เป็นแบบอย่างที่ดีต่อชนรุ่นหลัง ประเทศไทยของเราโชคดีเหลือเกินที่มีพระมหากษัตริย์ที่ทรงให้ความส�ำคัญแก่ภาษาประจ�ำชาติ โดยกำ� หนดให้วันที่ ๒๙ กรกฎาคมของทุกปี เปน็ “วนั ภาษาไทยแห่งชาต”ิ ครั้งหนึ่งพระองคท์ รงมกี ระแสพระราชดำ� รสั ความตอนหน่งึ วา่ “…เรามคี วามโชคดที มี่ ภี าษาของตนเองแตโ่ บราณกาล จงึ สมควรอยา่ งยง่ิ ทจ่ี ะรกั ษาไว้ ปญั หาเฉพาะในดา้ นรกั ษาภาษากม็ ี หลายประการอยา่ งหนง่ึ ตอ้ งรกั ษาใหบ้ รสิ ทุ ธใ์ิ นทางออกเสยี งคอื ใหอ้ อกเสยี งใหถ้ กู ตอ้ งชดั เจน อกี อยา่ งหนงึ่ ตอ้ งรกั ษาใหบ้ รสิ ทุ ธใ์ิ น วิธใี ช้ หมายความว่า วธิ ีใชค้ �ำมาประกอบประโยคนบั เปน็ ปัญหาทีส่ �ำคัญ ปญั หาที่สามคือ ความรำ่� รวยในคำ� ของภาษาไทย ซง่ึ พวก เรานึกวา่ ไมร่ ำ่� รวยพอ จงึ ตอ้ งมกี ารบัญญตั ิศัพท์ใหม่มาใช…้ . ส�ำหรับค�ำใหม่ท่ตี ้งั ขึ้นมีความจำ� เป็นในทางวชิ าการไมน่ อ้ ย แตบ่ างค�ำ ทงี่ ่าย ๆ กค็ วรจะมี ควรจะใชค้ ำ� เก่า ๆ ทเ่ี รามอี ย่แู ล้ว ไม่ควรจะมาต้ังศัพทใ์ หมใ่ ห้ยุ่งยาก…” นอกจากนี้ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ ทรงแสดงความหว่ งใยเกย่ี วกบั การใชภ้ าษาไทยของคนไทยมาก โดย เฉพาะคนไทยทไ่ี ปศกึ ษายงั ตา่ งประเทศ ชอบใชภ้ าษาฝรง่ั คำ� ไทยคำ� ทำ� ใหเ้ มอ่ื สอ่ื สารออกไปแลว้ คนไมเ่ ขา้ ใจ และปญั หาการใชภ้ าษา ไทยทไี่ มถ่ กู ตอ้ งในสงั คมอนิ เตอรเ์ นต็ ทมี่ กั จะใชค้ ำ� งา่ ย ๆ และสน้ั ๆ รวมถงึ การใชส้ ญั ลกั ษณใ์ นการสอื่ สารดว้ ยจนกลายเปน็ คา่ นยิ มไป แลว้ ซงึ่ หากเปน็ เชน่ นต้ี อ่ ไป เดก็ ไทยกจ็ ะไมท่ ราบความหมายทแี่ ทจ้ รงิ ของภาษาและอาจทำ� ใหภ้ าษาไทยวบิ ตั ไิ ดใ้ นอนาคต นบั เปน็ พระมหากรณุ าธคิ ณุ หาทส่ี ดุ มไิ ดอ้ ยา่ งแทจ้ รงิ ทที่ รงพระราชทานทกุ สงิ่ อยา่ งใหแ้ กว่ งการการศกึ ษาของไทย เพอื่ แผน่ ดนิ ไทยของพอ่ แลว้ เชอื่ เหลอื เกนิ วา่ ปวงชนชาวไทยจะไมท่ งิ้ ภาษาไทยและวงการศกึ ษาของไทย เหมอื นทพ่ี อ่ ไมเ่ คยทง้ิ เรา 13
ตง้ั แตเ่ ด็ก ผมเองได้เหน็ ภาพของพระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ ทรงมีพระราชหฤทัยอย่างแน่ว แน่ในการลงพ้ืนที่ต่าง ๆ ท่ัวแผ่นดินไทย ภาพหน่ึงท่ีมอง เห็นก็คือ พระราชกรณียกิจด้าน “น้ำ� ” และ “พลงั งาน” ครงั้ หนง่ึ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ ทรงพระราชดำ� รัสไว้เกย่ี วกบั น้�ำ ว่า “น้�ำคือชวี ติ ” เพราะ น้�ำมีความส�ำคัญต่อทุกชีวิตจากการที่ทรงลงพื้นท่ีท่ัวแผ่น ดินไทย สงิ่ ท่ีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หวั รัชกาลท่ี ๙ ได้ พบเจอคือ ปัญหาเร่ืองน�ำ้ หลากหลายพื้นที่ทเี่ สดจ็ ฯ มีทั้ง “...แตม่ าเงยดทู อ้ งฟา้ มเี มฆ ทำ� ไมมเี มฆอยา่ งนี้ ทำ� ไมจะดงึ ปัญหาน้�ำท่วม ปัญหาความแห้งแล้ง ไร้ฝน ทรงเล็งเห็น เมฆนลี่ งมาใหไ้ ดก้ เ็ คยไดย้ นิ เรอ่ื งการทำ� ฝน กม็ าปรารภกบั ความส�ำคัญของปัญหาเหล่าน้ีเป็นอย่างมาก และได้ทรง คณุ เทพฤทธิ์ ฝนทำ� ได้ มหี นงั สอื เคยอา่ นหนงั สอื ทำ� ได.้ ..” ทุ่มเทแรงกายในการวิเคราะห์ปัญหา จนกระทั่งหาทาง ตน้ กำ� เนิดโครงการพระราชด�ำรฝิ นหลวง แกไ้ ขปัญหาให้พสกนกิ รชาวไทยไดส้ ำ� เร็จ “ฝนหลวง” จากพระราชบนั ทกึ เรอ่ื ง “THE RAINMAKING STORY” ของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ บอกเลา่ ถงึ เหตกุ ารณเ์ มอื่ ครงั้ เสดจ็ ฯ ไปทรงเยยี่ มราษฎร ๑๕ จงั หวดั ของภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ชว่ งเดอื นพฤศจกิ ายน พ.ศ. ๒๔๙๘ พระองคต์ รัสไวว้ า่ “...ณ ทน่ี ั้น ขา้ พเจ้าไดส้ อบถามราษฎรเกย่ี วกบั ผลติ ผลข้าว ขา้ พเจา้ คดิ วา่ ความแหง้ แล้งต้องทำ� ลายผลติ ผลของ พวกเขา แตข่ า้ พเจา้ ตอ้ งประหลาดใจ เมอ่ื ราษฎรเหลา่ นนั้ กลบั รายงานวา่ พวกเขาเดอื ดรอ้ นเพราะนำ้� ทว่ ม สำ� หรบั ขา้ พเจา้ เปน็ การแปลก เพราะพน้ื ทแ่ี ถบนนั้ มองดคู ลา้ ยทะเลทราย ซง่ึ มฝี นุ่ ดนิ ฟงุ้ กระจายอยทู่ วั่ ไป แทจ้ รงิ แลว้ พวกเขามที ง้ั นำ้� ทว่ ม และฝนแลง้ นั่นคอื ทำ� ไมประชาชนของภาคตะวันออกเฉยี งเหนอื ถงึ ยากจนนัก...” “...ขา้ พเจา้ ครนุ่ คดิ ถงึ ปญั หาทด่ี เู หมอื นวา่ แกไ้ มต่ กและขดั แยง้ กนั เองอยใู่ นตวั เมอ่ื เวลามนี ำ้� นำ้� กม็ ากเกนิ ไป ทำ� ให้ ทว่ มพื้นที่ เมอื่ นำ้� ลดกแ็ ห้งแลง้ น�้ำทว่ มบา่ ลงมาจากภเู ขา เพราะไมม่ สี ิ่งใดหยุดน้�ำเอาไว้...” หลงั จากทรงพจิ ารณาสภาพพนื้ ที่ จงึ มพี ระราชดำ� รใิ หส้ รา้ งเขอ่ื นเลก็ ๆ ขนึ้ ตามทางนำ�้ บนภเู ขาชว่ ยชะลอนำ�้ ในฤดู ฝน และใหม้ ีน�ำ้ ใชใ้ นฤดแู ล้ง หากแตว่ ธิ ีนีก้ ย็ ังเปน็ เพยี งการแกไ้ ขท่ปี ลายเหตุ ไม่สามารถแกป้ ัญหาความแห้งแล้งในพน้ื ทีไ่ ด้ นเ่ี องคอื ทม่ี าของโครงการพระราชดำ� รฝิ นหลวง อนั เปน็ องคป์ ระกอบหนง่ึ ของการบรหิ ารจดั การทรพั ยากรนำ�้ และ เมือ่ วนั ท่ี ๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๑๒ ฝนแรกจากการทดลองทำ� ฝนหลวงไดเ้ กิดขึ้นในโครงการ “เพาะเมฆและบังคับใหเ้ กิด ฝน” ทบ่ี รเิ วณเหนอื อทุ ยานแหง่ ชาตเิ ขาใหญห่ ลงั จากนน้ั ไดม้ กี ารพฒั นาอยา่ งตอ่ เนอ่ื งยาวนานหลายสบิ ปี สามารถชว่ ยเหลอื ราษฎรให้พ้นจากภยั แลง้ ได้สำ� เร็จ ช่อื ของโครงการพระราชดำ� รนิ ีจ้ ึงเร่ิมเปน็ ทร่ี จู้ ักในหมู่ประชาชนว่า “ฝนในหลวง” บา้ ง “ฝนพระราชทาน” บา้ ง “ฝนหลวง” บ้าง แตช่ อ่ื สดุ ทา้ ยเป็นชอ่ื ทใ่ี ช้กนั แพรห่ ลายทีส่ ุด จงึ เปน็ คำ� เรียกอย่างเปน็ ทางการ ค�ำว่า “ฝนหลวง” จึงเป็นค�ำเรียกท่ีมาจากประชาชน นอกจากน้ียังได้ก�ำหนดให้วันที่ ๑๔ พฤศจิกายน เป็น วันพระบิดาแห่งฝนหลวง 14 “น้าํ ” พระทยั ของพอ่ “พลงั งาน” ไทยในอนาคต ดนัย อังควฒั นวทิ ย์
อกี หนึ่งพระราชกรณยี กจิ คอื ด้าน “พลงั งาน” ทค่ี รัง้ หนง่ึ ทรงตรัสไว้เกี่ยวกับพลังงานบนโลกที่อาจหมดไป จึงจ�ำเป็นต้องใช้ อย่างรูค้ ุณค่า ดว้ ยเหตุน้ีเอง ทรงพระราชด�ำริให้มีการผลิตพลังงาน ทดแทนขึ้นมา หนึง่ ในพลงั งานทดแทนที่เราคุ้นกันดกี ค็ ือ “ไบโอดเี ซล” ดว้ ยสายพระเนตรอนั ยาวไกล พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ ไดท้ รงคน้ พบมากวา่ ๓๐ ปแี ลว้ วา่ ปาลม์ นำ�้ มนั เปน็ พชื นำ้� มนั ทใี่ หป้ รมิ าณนำ�้ มนั สงู กวา่ พชื นำ�้ มนั ชนดิ ใด ๆ ในโลก และทรงมี พระราชดำ� รทิ แี่ นว่ แนใ่ หท้ ำ� การการวจิ ยั และพฒั นาโรงงานแปรรปู ปาลม์ นำ�้ มนั ครบวงจรขนาดเลก็ รวมไปถงึ การผลติ ไบโอดเี ซล เปน็ พลงั งานทดแทนของประเทศไทยในอนาคต เมอื่ นำ�้ มนั ปโิ ตรเลยี มจะหมดไปจากโลกในอกี ไมก่ ป่ี ขี า้ งหนา้ ไบโอดีเซล เป็นเชื้อเพลิงทดแทนประเภทดีเซลจากธรรมชาติ โดยการน�ำเอาน้�ำมันจากพืชหรือสัตว์ มาผ่าน กระบวนการทางเคมที ่เี รียกวา่ ทรานส์เอสเตอรฟิ ิเคชนั (Transesterifcation) โดยทำ� ปฏกิ ิรยิ ากบั แอลกอฮอล์ (Ethanol หรือ Methanol) และมดี ่างเป็นตวั เรง่ ปฏิกริ ยิ า จะได้ผลิตผลเปน็ เอสเตอร์ (Ester) และผลิตภัณฑผ์ ลพลอยได้กลเี ซอรอล (Glycerol) ซง่ึ เราจะเรยี กชนิดของไบโอดีเซลแบบเอสเตอร์นีต้ ามชนดิ ของแอลกอฮอลท์ ใ่ี ชใ้ นการทำ� ปฏกิ ริ ิยา ไบโอดเี ซล ชนดิ เอสเตอรน์ ี้มคี ณุ สมบัติท่เี หมอื นกบั น�ำ้ มันดีเซลมากทส่ี ดุ เพราะไมม่ ปี ัญหากับเคร่ืองยนต์ ซึ่งน�ำ้ มนั พืชและน�้ำมันสัตว์ ทุกชนิดสามารถน�ำมาเป็นวัตถุดิบผลิตไบโอดีเซลได้ แต่การเลือกน�้ำมันพืชชนิดใดเป็นวัตถุดิบในการผลิตไบโอดีเซลน้ัน ต้องพิจารณาถึงราคา ปริมาณ และองคป์ ระกอบในน�ำ้ มันพชื ชนิดนั้น ๆ รวมทงั้ ความเหมาะสมของปริมาณการปลูกพืช นำ�้ มนั ในพนื้ ทนี่ นั้ ดว้ ย เชน่ ปาลม์ นำ�้ มนั และมะพรา้ วเปน็ พชื นำ�้ มนั ทมี่ กี ารปลกู มากในประเทศไทย การเพาะปลกู พชื นำ�้ มนั หลกั ในประเทศไทยมี ๖ ชนดิ คอื ถ่ัวเหลอื ง ปาล์มนำ้� มัน มะพร้าว ถั่วลิสง งา และละหุ่ง โดยในจ�ำนวนพชื นำ้� มันทั้งหก ชนิดน้ี ปาล์มน้�ำมันเป็นพืชที่มีปริมาณผลผลิตสูงท่ีสุด ซึ่งวัตถุดิบพืชน้�ำมันท่ีมีความเหมาะสมในการผลิตไบโอดีเซลของ ประเทศไทยในปัจจบุ นั คือ ปาล์มน�ำ้ มนั และน้�ำมนั พืชใช้แล้ว ข้อดีของไบโอดีเซลสามารถลดมลพิษในอากาศอันเน่ืองมาจากการเผาไหม้ของเครื่องยนต์สมบูรณ์ กรมอู่ทหาร เรือได้ท�ำการทดลองใช้น้�ำมันไบโอดีเซลกับเครื่องยนต์ดีเซล พบว่า รถท่ีใช้น�้ำมันไบโอดีเซลเป็นเชื้อเพลิงสามารถลดควัน ด�ำได้มากกว่าร้อยละ ๕๐ และสามารถลดก๊าซคาร์บอนมอนนอกไซด์ได้ร้อยละ ๒๐ ลดฝุ่นละออง ได้ร้อยละ ๓๙ ลด ก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ได้ร้อยละ ๙๙ นอกจากน้ีการใช้ไบโอดีเซลทดแทนนำ�้ มันดีเซลน้ันสามารถลดวงจรชีวิตของก๊าซ คารบ์ อนไดออกไซด์ไดร้ อ้ ยละ ๗๘ ซ่งึ เป็นผลใหล้ ดภาวะโลกร้อน การศกึ ษาวจิ ยั เกย่ี วกบั เชอ้ื เพลงิ ชวี ภาพ โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ การสกดั แอลกอฮอลจ์ ากออ้ ยของโครงการสว่ นพระองค์ สวนจิตรลดา ไดเ้ ร่มิ ตน้ ตัง้ แต่ปี พ.ศ. ๒๕๒๘ โดยพระราชทานเงินทุนวิจัยเร่มิ ต้นโครงการเปน็ จำ� นวนเงนิ ๙๒๕,๕๐๐ บาท ขณะทโี่ ครงการพฒั นาพลงั งานทดแทนทศี่ กึ ษาแนวทางจากการนำ� นำ�้ มนั พชื โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ นำ�้ มนั ปาลม์ มาใชแ้ ทนนำ้� มนั ดีเซล กเ็ ร่ิมในปี พ.ศ. ๒๕๒๘ เชน่ กัน กระทงั่ กลายมาเปน็ พลงั งานทดแทน “แกส๊ โซฮอล์” และ “ไบโอดเี ซล” ตามล�ำดบั ทท่ี �ำให้คนไทยไดใ้ ช้ประโยชนอ์ ยู่จวบจนปัจจบุ นั คณุ ประโยชนจ์ ากพลงั งานทดแทน นอกจากจะชว่ ยลดการนำ� เขา้ พลงั งานจากตา่ งประเทศแลว้ ยงั ชว่ ยสรา้ งมลู คา่ เพิ่มจากพืชผลทางการเกษตร จากเดมิ ทอี่ ้อยหรอื ปาลม์ เคยเป็นผลผลติ ทางการเกษตรทล่ี น้ ตลาด ราคาตกต�่ำ ท�ำใหว้ ันนี้ ชวี ิตความเป็นอยู่ของเกษตรกรดีขึ้น พร้อมกับการไดใ้ ชพ้ ลงั งานที่สะอาด เปน็ มิตรตอ่ สงิ่ แวดลอ้ ม ผลผลิตจากพระราชดำ� ริของพระองคท์ ีท่ รงผลิตไบโอดเี ซลขน้ึ มาใช้ นัน่ คือ ทรงขบั รถยนต์พระทีน่ ัง่ ดว้ ยพระองค์ เอง เปน็ รถสบี รอนซเ์ งนิ ยห่ี อ้ โตโยตา้ โซลนู า่ ทข่ี า้ งตวั ถงั รถยนตม์ สี ตก๊ิ เกอรค์ าดตลอดตวั ถงั เขยี นวา่ “รถคนั นใ้ี ชไ้ บโอดเี ซล ๑๐๐ เปอรเ์ ซ็นต์” ดว้ ยพระมหากรณุ าธคิ ณุ ทง้ั ดา้ น “นำ�้ ” และ “พลงั งาน” ทำ� ใหค้ นไทยซาบซง้ึ ในสายพระเนตรของพระองคแ์ ละ ความรกั ที่มีต่อปวงชนชาวไทยเปน็ อย่างย่ิงหาท่ีสุดมไิ ด้ ขอ้ มลู จาก: เว็บไซต์มลู นธิ ชิ ัยพัฒนา เว็บไซต์สถานวิจัยและพฒั นาพลงั งานทดแทนจากน�ำ้ มนั ปาลม์ และพืชน้ำ� มัน หนังสือ “My KING ในหลวงของเรา” The Ultimate Knowledge of Thailand 15
รอยยมิ้ ของพ่อ เร่ืองราวความรักที่เกิดข้ึนระหว่างคนสองคนนั้น ไม่ นี่คือเร่ืองราวก่อก�ำเนิดความรักของท้ังสองพระองค์ วา่ ยคุ สมยั ใด กม็ กั เตม็ ไปดว้ ยความหวานชนื่ และซาบซงึ้ ตรงึ ใจ อันเป็นท่ีรักยิ่งของพวกเรา คร้ันเม่ือปี พ.ศ. ๒๕๒๑ สมเด็จ เชน่ เดยี วกนั กบั ความรกั ของพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหา พระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ในพระบาทสมเด็จพระ ภมู พิ ลอดลุ ยเดช และสมเด็จพระนางเจา้ ฯ พระบรมราชินนี าถ ปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ได้พระราชทานสัมภาษณ์ใน ในพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช ทเ่ี รมิ่ ตน้ ภาพยนตรส์ ารคดี เรอ่ื ง “ขวญั ของชาต”ิ ออกเผยแพรท่ างสถานี ขน้ึ อยา่ งเรยี บงา่ ย หากแตเ่ ปน็ รกั ทย่ี ง่ิ ใหญ่ มน่ั คง และรกั นนั้ ยงั โทรทศั น์ BBC ของกรงุ ลอนดอน ประเทศอังกฤษ ถงึ “รักแรก แผไ่ พศาลสรา้ งความสขุ อิ่มเอมใจให้คนทั้งแผ่นดนิ พบ” ระหว่างพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ กับ เรื่องราวความรักดังกล่าวน้ี ขอย้อนกลับไปเมื่อ พระองค์ มคี วามตอนหนง่ึ ว่า พ.ศ. ๒๔๙๑ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ ทรง “ส�ำหรับข้าพเจ้าเป็นการเกลียดแรกพบมากกว่า ศึกษาอยู่ ณ เมืองโลซานน์ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ทรงขับ รักแรกพบ เนือ่ งจากพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยหู่ ัวรับส่ังว่าจะ รถยนต์พระที่นั่งจากเมืองโลซานน์มาท่ีกรุงปารีสเพื่อทอด เสดจ็ ถงึ เวลาบา่ ย ๔ โมง แตจ่ ริงแลว้ เสดจ็ มาถงึ ๑ ท่มุ ชา้ กวา่ พระเนตรโรงงานท�ำรถยนต์และการแสดงดนตรีของคณะ นดั หมายตง้ั ๓ ชวั่ โมง ทำ� ใหข้ า้ พเจา้ ตอ้ งซอ้ มถอนสายบวั อยจู่ น ดนตรีที่มีช่ือเสียง โดยในคร้ังน้ัน หม่อมเจ้านักขัตรมงคล แล้วจนเล่า จงึ เปน็ การเกลียดเมอ่ื แรกพบมากกวา่ ” กิติยากร เอกอัครราชทูตไทยประจ�ำกรุงปารีสและครอบครัว คร้ันเม่ือพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ มีโอกาสเฝ้าฯ รับเสด็จ สมเด็จพระราชชนนี (สมเด็จย่า) เสดจ็ ฯ มาถงึ ราชเลขาธกิ ารไดเ้ ชญิ แตผ่ ใู้ หญร่ ว่ มโตะ๊ เสวย แลว้ รับสั่งเป็นพิเศษว่าให้ไปทอดพระเนตรลูกสาวของ หม่อมเจ้า ให้เด็กไปรับประทานอาหารจีนอีกท่ี จึงท�ำให้หม่อมราชวงศ์ นักขัตรมงคลด้วยว่า “สวยน่ารักไหม” และยังทรงก�ำชับว่า สริ กิ ติ ิ์ เคอื งอยนู่ ดิ ๆ เมอ่ื ตรสั ถงึ เรอ่ื งนท้ี ง้ั สองพระองคจ์ ะทรง “เมือ่ ถงึ ปารีสแล้วให้โทรบอกแม่ด้วย” พระสรวล โดยพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ ทรง เม่ือพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ เสด็จ ลอ้ สมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ นี าถ ในพระบาทสมเดจ็ พระราชด�ำเนินถึงปารีสแล้ว จึงโทรศัพท์ตอบค�ำถามสมเด็จ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช วา่ “เดนิ ตปุ ดั ตเุ ป๋ หนา้ งอ พระราชชนนวี า่ “เห็นแลว้ น่ารกั มาก” ณ ท่ีแหง่ นี้เองคือจุด คอยถอนสายบวั ” สมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ นี าถ ทรง เริ่มต้นที่ท�ำให้ทรงพบ หม่อมราชวงศ์สิริกิต์ิ กิติยากร ซึ่งมี กราบบงั คมทลู ตอบวา่ “ทหี่ นา้ งอ เพราะใหแ้ ตผ่ ใู้ หญร่ ว่ มโตะ๊ ความสนใจในศิลปะการดนตรีอย่างลึกซึ้ง ดังน้ัน ในการเฝ้าฯ เสวย เดก็ กลบั ไลไ่ ปกนิ ทอ่ี นื่ ” รับเสด็จทุกคร้ังก็ก่อให้เกิดความสัมพันธ์อันแน่นแฟ้นกับ จากเหตกุ ารณเ์ มื่อคร้งั วันที่ ๔ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๙๑ ครอบครวั กติ ยิ ากร โดยเฉพาะกบั หมอ่ มราชวงศส์ ริ กิ ติ ์ิ กติ ยิ ากร พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ ทรงประสบอบุ ตั เิ หตุ ทางรถยนตใ์ นประเทศสวติ เซอรแ์ ลนด์ ทรงไดร้ บั บาดเจบ็ สาหสั น�ำมาซ่ึงความปริวิตกของคนไทยทั้งชาติ ท่านผู้หญิงเกนหลง 16 รอยยิม้ ของพอ่ โนรี พรรคพิบลู ย,์ ฐติ ิพร สรุ วัฒนวิเศษ
สนิทวงศ์ ณ อยธุ ยา เขยี นเลา่ ใน “บันทกึ เป็น อยู่ คือ สมเดจ็ พิธีราชาภิเษกสมรสนี้ มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ พระนางเจา้ สริ ิกิติ์ พระบรมราชนิ ีนาถ” ไว้คราวหน่ึงวา่ สถาปนา หม่อมราชวงศ์สิริกิต์ิ กิติยากร ขึ้นเป็น สมเด็จพระ สง่ิ แรกทท่ี รงทำ� เมอื่ รสู้ กึ พระองคค์ อื ทรงหยบิ รปู หมอ่ ม ราชนิ ีสริ กิ ิต์ิ ราชวงศ์สิริกิต์ิออกจากพระกระเป๋า ส่งถวายสมเด็จพระราช ครนั้ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี ๙ ทรงผา่ น ชนนี พร้อมกับรับสงั่ วา่ “แม่ เรียกสริ มิ าท”ี ปรากฏวา่ รูปของ พระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก เมอ่ื วนั ท่ี ๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๙๓ หมอ่ มราชวงศส์ ริ กิ ติ ริ์ ปู นน้ั เปน็ รปู แรกทที่ รงถา่ ยซงึ่ เปน็ รปู หมู่ จึงทรงสถาปนาสมเด็จพระราชินีสิริกิติ์ เป็นสมเด็จพระนาง ที่ถา่ ยตอนบุคคลเขา้ เฝา้ ฯ ณ สถานทูต หมอ่ มราชวงศส์ ิริกติ อ์ิ ยู่ เจ้าสิรกิ ติ ิ์ พระบรมราชินี เมือ่ ปี พ.ศ. ๒๔๙๙ พระบาทสมเดจ็ เป็นคนสุดท้าย เห็นหน้าไม่ชัด พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ ก็ทรงวางพระราชหฤทัยให้สมเด็จ รัชกาลที่ ๙ รับส่ังว่า “ยู้ฮู คนข้างหลังโผล่หน้ามาหน่อยสิ” พระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีด�ำรงต�ำแหน่งผู้ส�ำเร็จราชการ และรปู นน้ั ทรงตดั เฉพาะหนา้ หมอ่ มราชวงศส์ ริ กิ ติ เิ์ กบ็ ไวใ้ นพระ แทนพระองค์ ซ่ึงก็ได้ทรงปฏบิ ตั ิหนา้ ทดี่ ว้ ยดเี ย่ยี ม จึงทรงพระ กระเปา๋ เวลานน้ั พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ ทรง กรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สถาปนาสมเด็จพระนาง ได้รับบาดเจ็บต้องพันผ้าพันแผลปิดพระเนตรและพระเศียร เจ้าฯ พระบรมราชินี เป็นสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรม เมอ่ื ครอบครวั ของหมอ่ มเจา้ นกั ขตั รมงคล กติ ยิ ากร มาเขา้ เฝา้ ฯ ราชนิ ีนาถ นับเปน็ พระองค์ที่ ๒ รองจากสมเด็จพระศรพี ชั รนิ ก็ให้จับพระหัตถ์แล้วบอกช่ือทีละคน เม่ือถึงคราวของหม่อม ทราบรมราชินีนาถในรัชกาลท่ี ๕ ราชวงศ์สิริกติ ิ์จับพระหัตถ์กราบบังคมทูลว่า เรอื่ งราวความรกั ของสองพระองคย์ งั มสี งิ่ ทน่ี า่ ประทบั “หม่อมราชวงศ์สิริกิต์ิเพคะ” พระบาทสมเด็จ ตราตรึงใจแก่ปวงชนชาวไทยอกี เมื่อครั้งหน่ึง ขณะมพี ระราช พระเจ้าอยหู่ ัวรัชกาลท่ี ๙ ทรงจบั มอื ของหมอ่ มราชวงศส์ ิริกติ ์ิ กจิ เสดจ็ เยอื นตา่ งประเทศเพอ่ื กระชบั สมั พนั ธไมตรี เมอ่ื ปี พ.ศ. อยนู่ านพอสมควร ยงั มาซึง่ ความประหลาดใจของทุกคน ณ ท่ี ๒๕๐๓ นักขา่ วชาวตะวนั ตกมักจะตง้ั ขอ้ สังเกตกนั ว่า พระบาท แหง่ นน้ั เป็นอันมาก สมเด็จพระเจา้ อยู่หวั รัชกาลที่ ๙ มกั ไม่ปรากฏรอยย้มิ บนพระ หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ กิติยากร ประทับอยู่กับสมเด็จ พักตร์ และเข้าใจกันว่าทรงเคร่งเครียดอยู่เป็นประจ�ำเม่ือครั้ง พระราชชนนี ท่ีเมอื งโลซานน์ และได้ศกึ ษาต่อทีน่ ่ัน นอกจาก เสด็จฯ จึงกราบบงั คมทลู ถามว่า “เหตุใดพระมหากษตั รยิ ์ไทย เพื่อถวายการอภิบาลรักษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จึงไมค่ ่อยยิม้ ” พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อย่หู ัวรัชกาลท่ี ๙ ทรง รัชกาลท่ี ๙ แล้ว ยังทรงพอพระราชหฤทัยในฝีมือเปียโนของ ผายพระหัตถ์ไปทางสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ หมอ่ มราชวงศส์ ริ กิ ิติ์ กติ ิยากร และทรงฟังอยู่เสมอ ๆ ช่วงเวลา แลว้ มพี ระราชดำ� รัสสน้ั ๆ ว่า นนั้ ทำ� ให้ความสมั พันธท์ ี่มมี าตงั้ แตเ่ ดมิ กระชบั แนบแนน่ ย่ิงขึ้น จนกลายเปน็ ความรกั “She is my smile” ครนั้ พระอาการประชวรดีข้นึ จนหายเป็นปกติ หม่อม หรือแปลวา่ ราชวงศ์สิริกิต์ิก็กราบบังคมทูลลาเพ่ือกลับไปอยู่กับครอบครัว ท่ีกรุงลอนดอน ซึ่งเวลานั้น หม่อมเจ้านักขัตรมงคล กิติยากร “น่ันไง รอยย้ิมของฉัน” ทรงยา้ ยไปดำ� รงตำ� แหนง่ เอกอคั รราชทูตไทย ณ กรงุ ลอนดอน พอดี เปน็ เหตใุ หพ้ ระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ ตอ้ ง เรื่องราวความรักของสองพระองค์ อาจเป็นเพียงมุม ทรงเดนิ ทางกว่า ๖๐๐ กิโลเมตร กวา่ ที่จะได้ทรงพบกบั หมอ่ ม เล็ก ๆ ท่ีเราไม่เคยเหน็ ไม่เคยไดร้ ู้ ภาพที่เราเคยเหน็ อาจมีแต่ ราชวงศ์สิรกิ ติ ิ์ในแตล่ ะครง้ั ภาพทพี่ ระองคท์ รงงานหนกั จนไมร่ จู้ กั เหนด็ เหนอื่ ย ไมเ่ คยเหน็ จนเมื่อวันที่ ๑๒ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๙๒ ในงาน รอยยมิ้ ของพระองค์ จนลมื ไปวา่ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ฉลองวันคลา้ ยวนั เกิดครบ ๑๗ ปี ของหม่อมราชวงศ์สิรกิ ิต์ิ ณ รชั กาลที่ ๙ กท็ รงมเี รอื่ งราวในมมุ เลก็ ๆ จากรอยยมิ้ และความ สถานทูตไทยในกรุงลอนดอน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รักที่มตี ่อสมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชินีนาถ ในพระบาท รชั กาลที่ ๙ ไดพ้ ระราชทานพระธำ� มรงคห์ มนั้ ซง่ึ เปน็ วงเดยี วกบั สมเด็จพระปรมินทรมหาภมู ิพลอดลุ ยเดช ด้วยเชน่ กนั ท่ีสมเด็จพระบรมราชชนกเคยประทานให้แก่สมเด็จพระบรม ราชชนนีในครั้งอดีต ให้แก่หม่อมราชวงศ์สิริกิต์ิและได้มีพระ อ้างอิงจาก: ราชกระแสรบั สงั่ ในขณะทที่ รงมอบวา่ “ส่ิงน้ีเปน็ ของส�ำคัญยงิ่ - เจา้ นายเลก็ ๆ-ยุวกษตั ริย์ และเปน็ ท่ีระลึกดว้ ย” - บทพระนิพนธ์ สมเด็จพระเจ้าพีน่ างเธอ เจา้ ฟา้ กลั ยาณิวัฒนาฯ ตอ่ มาเมือ่ วนั ที่ ๒๘ เมษายน พ.ศ. ๒๔๙๓ เมื่อเสด็จ - “รกั ในราชสำ� นกั ” โดย พมิ าน แจม่ จรสั จดั พมิ พโ์ ดยบรษิ ทั สรา้ งสรรค์ นิวัติพระนคร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้ บุ๊กส์ จำ� กัด ๒๕๒๔ จัดการพระราชพิธีราชาภิเษกสมรสกับหม่อมราชวงศ์สิริกิต์ิ - “ท�ำเป็นธรรม” โดย ทา่ นผหู้ ญิงเกนหลง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา” กิตยิ ากร ณ พระต�ำหนกั สมเด็จพระศรสี วรินทริ าบรมราชเทวี -“รกั แรกมหาราช”โดยธลุ พี ระบาทจดั พมิ พโ์ ดยสำ� นกั พมิ พแ์ สงดาว๒๕๕๖ พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ในวังสระปทุม ซ่ึงในการพระราช - Facebook Information Division of OHM โดยกองข่าว ส�ำนกั ราชเลขาธิการ อาคารศาลาลกู ขนุ ใน พระบรมมหาราชวงั Posted on ๑๔ February ๒๐๑๓ 17
แกบผษบ้เู ัตปอรยน็ ยิ า่ ์ง หนึ่งในพระราชจริยาวัตรที่เป็น “แบบอย่าง” ให้แก่คนไทยท้งั มวล น่นั คือ จักรยานส่วนพระองค์ “ความพอเพียง” และ “ความประหยดั ” ต้ังแต่ข้าพเจ้าได้เติบโตมาในรัชสมัยของ ครั้งหน่ึงพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ค�ำ รัชกาลที่ ๙ กราบทูลสมเด็จย่าว่าอยากได้รถจักรยาน ที่มักคุ้นชินหูบ่อยครั้งที่ทรงมอบไว้ให้แก่ประชาชนคน เพราะเพอ่ื นคนอนื่ ๆ เขามจี กั รยานกนั สมเดจ็ ยา่ กต็ อบ ไทยทั้งประเทศ คอื “ความพอเพียง” หากกระนัน้ ยงั ไม่ วา่ “ลกู อยากไดจ้ กั รยาน ลกู กต็ อ้ งเกบ็ คา่ ขนมไวส้ ิ หยอด เทา่ กบั ไดเ้ หน็ และสมั ผสั ถงึ ความตงั้ ใจจรงิ ทที่ รงปฏบิ ตั ติ น กระปอ๋ งวนั ละเหรยี ญ ไดม้ ากคอ่ ยเอาไปซอ้ื จกั รยาน” เป็นตัวอย่างให้เราประชาชนคนไทยได้สัมผัสด้วยใจ ดัง พอถึงวันปีใหม่ สมเด็จย่าก็บอกว่า“ปีใหม่ เชน่ เรอ่ื งราวทถี่ กู ถา่ ยทอดจากบคุ คลรอบขา้ งทไ่ี ดท้ ำ� งาน แล้ว เราไปซื้อจักรยานกัน แคะกระป๋อง…ดูซิว่ามีเงิน รบั ใช้เบ้ืองพระยคุ ลบาท เท่าไหร่?”เสร็จแล้วสมเด็จย่าก็แถมให้ ส่วนที่แถมน่ะ นติ ยสาร @Rama ฉบบั พเิ ศษนข้ี อหยบิ ยกเรอ่ื ง มากกว่าเงนิ ท่มี ีในกระปอ๋ งอกี สมเด็จย่าทรงมีเมตตาให้ ราวอันน่าประทับใจให้ผู้อ่านได้สัมผัสถึงพระผู้ทรงเป็น เงนิ ลกู สอนให้ลกู ๆ ทกุ คนรจู้ ักคุณคา่ ของเงิน อยากได้ แบบอยา่ งในดา้ น “ความพอเพยี ง”และ “ความประหยดั ” อะไรตอ้ งเริ่มจากตัวเรา ซึง่ คำ� สอนต่าง ๆ นนั้ ได้ตดิ ตวั พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หวั รัชกาลท่ี ๙ มาโดยตลอด “การใช้จา่ ยอย่างประหยดั นน้ั จะเป็นหลกั ประกัน ความสมบรู ณ์พนู สุขของผปู้ ระหยัดเอง และครอบครัวชว่ ย ท่มี า: หนังสอื จกั รยานกระป๋องคนจน เจ้าฟา้ แห่งสยาม ป้องกันความขาดแคลน ในวันขา้ งหน้า การประหยดั ดงั กล่าวน้จี ะมผี ลดี ไม่เฉพาะ แกผ่ ทู้ ป่ี ระหยดั เทา่ นน้ั ยงั เปน็ ประโยชนแ์ กป่ ระเทศชาตดิ ว้ ย” พระราชด�ำรัสของพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เนอ่ื งในวนั ขนึ้ ปใี หม่ ๓๑ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๐๒ 18 กษัตริย์ผเู้ ป็นแบบอยา่ ง พชิ ชา โภคัง
ยาสพี ระทนต์ (ยาสฟี นั ) ดินสอของพระเจ้าอยู่หัวรชั กาลที่ ๙ ศาสตราจารย์พิเศษทันตแพทย์หญิงท่านผู้หญิงเพ็ชรา คร้ังหนึ่งมหาดเล็กคนใหม่คนหน่ึง มี เตชะกัมพุช ทันตแพทย์ประจ�ำพระองค์ อดีตคณบดีคณะ โอกาสได้เข้ามาจัดเก็บสิ่งของในห้องของพระองค์ ทันตแพทยศาสตร์จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย เขียนเล่าให้ฟังว่า มหาดเล็กผู้น้ันมองเห็นดินสอแท่งหนึ่งซึ่งถูกใช้จน “ครงั้ หนง่ึ ทนั ตแพทยป์ ระจำ� พระองค์ กราบถวายบงั คมทลู เรอ่ื ง เหลือสั้นมากแทบจะกุดเต็มที เขาจึงน�ำดินสอแท่ง ศษิ ยท์ นั ตแพทยจ์ ฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั บางคนมคี า่ นยิ มในการใชข้ อง นั้นไปท้งิ เมอ่ื พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หัวรัชกาล ต่างประเทศและมีราคาแพง รายที่ไม่มีทรัพย์พอซ้ือหาก็ยังขวนขวาย ท่ี ๙ ทรงเข้ามาในห้องกต็ รัสถามว่า เช่ามาใช้เป็นการชั่วคร้ังชั่วคราว ซ่ึงเท่าท่ีทราบมา มีความแตกต่าง “ดินสอของเราอย่ไู หน?” จากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ท่ีทรงนิยมใช้กระเป๋าที่ผลิตภายใน มหาดเล็กกต็ อบวา่ .. ได้น�ำไปทิ้งแลว้ ประเทศเช่นสามัญชนท่ัวไปทรงใช้ดินสอส้ันจนต้องต่อด้าม แม้ยาสี พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ พระทนต์ของพระองค์ท่าน ก็ทรงใช้ด้ามแปรงพระทนต์รีดหลอดยาจน ทรงพระราชดำ� เนนิ ไปทถ่ี งั ขยะ ทรงหยบิ ดนิ สอแทง่ แบนจนแน่ใจวา่ ไมม่ ียาสีพระทนต์หลงเหลอื อย่ใู นหลอดจรงิ ๆ” นน้ั ขนึ้ มาแลว้ ตรสั กบั มหาดเลก็ คนนน้ั วา่ “ดนิ สอแทง่ เม่ือกราบบังคมทูลเสร็จ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว น้ีถึงแม้จะสั้นจวนจะกุดแล้ว แต่หากเราน�ำแท่งต่อ รัชกาลท่ี ๙ ทรงรับสั่งว่า ของพระองค์ท่านก็เหมือนกัน และยังทรง ดินสอมาใส่ ดินสอที่เหมือนจะใช้ไม่ได้แล้วแท่งนี้ก็ รับสั่งต่อไปด้วยอีกว่า เม่ือไม่นานมานี้เองมหาดเล็กห้องสรงเห็นว่ายา สามารถใชไ้ ดเ้ หมอื นเดมิ สามารถใชไ้ ดจ้ นหมดแทง่ ” สีพระทนต์ของพระองค์คงใช้หมดแล้วจึงได้น�ำหลอดใหม่มาเปลี่ยนให้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ แทน เม่ือพระองค์ได้ทรงทราบ ก็ได้ขอให้เขาน�ำยาสีพระทนต์หลอด ทรงเลือกใช้ดินสอในการทรงงานเป็นส่วนใหญ่ เกา่ มาคืนและพระองคย์ งั ทรงสามารถใช้ตอ่ ไปไดอ้ ีกถึง ๕ วนั จะเห็นได้ เพราะด้วยทรงเห็นวา่ ประหยดั ราคาถูก ผลติ ได้ใน ว่าในส่วนของพระองค์เองนั้นทรงประหยัดอย่างย่ิง ซ่ึงตรงกันข้ามกับ ประเทศ และเมื่อผดิ กส็ ามารถลบออกไดง้ า่ ยแมจ้ ะ พระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ที่ทรงพระราชทานเพื่อราษฎรผู้ยากไร้อยู่ เป็นเพียงดินสอราคาถูก แต่พระองค์ก็ทรงใช้อย่าง เป็นนิจ พระจริยาวตั รของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ วั รัชกาลที่ ๙ ได้ ประหยดั และเห็นคณุ คา่ เสมอ แสดงใหเ้ หน็ อยา่ งแจม่ ชดั ถงึ พระวริ ยิ ะ อตุ สาหะ ตลอดจนความประหยดั ในการใช้ของอย่างคมุ้ ค่า ท่ีมา: รายการพระทรงเป็นแรงบนั ดาลใจ หลงั จากนนั้ ทนั ตแพทยป์ ระจำ� พระองคไ์ ดก้ ราบพระบาททลู ขอ ตอน ดินสอของพระเจา้ อยหู่ วั พระราชทานหลอดยาสพี ระทนตห์ ลอดนนั้ เพอ่ื นำ� ไปใหศ้ ษิ ยไ์ ดเ้ หน็ และ รบั ใส่เกลา้ เปน็ ตวั อย่างเพื่อประพฤตปิ ฏบิ ัตใิ นโอกาสต่อ ๆ ไป 19 ประมาณหนง่ึ สปั ดาหห์ ลงั จากนนั้ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี ๙ ไดท้ รงพระราชทานสง่ หลอดยาสพี ระทนตเ์ ปลา่ หลอดนน้ั มา ใหถ้ งึ บา้ น ทนั ตแพทยป์ ระจำ� พระองคร์ สู้ กึ ซาบซงึ้ ในพระมหากรณุ าธคิ ณุ เปน็ ลน้ เกลา้ ยง่ิ เมอ่ื ไดพ้ จิ ารณาถงึ ลกั ษณะของหลอดยาสพี ระทนตเ์ ปลา่ หลอดนัน้ แลว้ ทำ� ใหเ้ กิดความสงสยั วา่ เหตใุ ดหลอดยาสพี ระทนตห์ ลอด นี้จึงแบนราบเรียบโดยตลอด คล้ายแผ่นกระดาษโดยเฉพาะบริเวณคอ หลอดยงั ปรากฏรอยบมุ๋ ลกึ ลงไปเกอื บถงึ เกลยี วคอหลอด เมอ่ื ไดม้ โี อกาส เขา้ เฝ้าอกี ครงั้ ในเวลาตอ่ มา จงึ ได้รบั ค�ำอธิบายจากพระองค์ว่า “หลอดยาสีพระทนต์ท่ีเห็นแบนเรียบนั้นเป็นผลจากการใช้ ด้ามแปรงสีพระทนต์ ช่วยรีดและกดจนเป็นรอยบุ๋มท่ีเห็นน่ันเอง และ เพอ่ื ทจี่ ะขอนำ� ไปแสดงใหศ้ ษิ ยท์ นั ตแพทยไ์ ดเ้ หน็ เปน็ อทุ าหรณ์ จงึ ไดข้ อ พระราชานญุ าตซง่ึ พระองคท์ า่ นกไ็ ดท้ รงพระเมตตาดว้ ยความเตม็ พระทยั ” น่ีคือพระราชจริยาวัตรที่งดงาม อันเป็น “แบบอย่าง” ที่น่า ยกยอ่ งและพงึ ประพฤติตาม ท่ีมา: หนังสอื พิมพม์ ตชิ น ฉบบั วนั อาทิตยท์ ่ี ๒๔ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๔๓ คอลัมน์ “คุยกับประภาส”
ยอ้ นกลบั ไปเมอ่ื วนั ท่ี ๑๓ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๕๙ คงเปน็ วนั ทไี่ มม่ ใี ครคาดคดิ วา่ เหตกุ ารณน์ จ้ี ะเกดิ ขนึ้ ถงึ แมห้ ลายคน จะเตรยี มใจไวน้ านเพยี งใด แตเ่ มอ่ื เวลาทเ่ี ราตอ้ งสญู เสยี พอ่ ของแผน่ ดนิ เรากย็ งั คงคดิ วา่ มนั มาถงึ เรว็ เกนิ ไปเสมอ หลงั จากเหตกุ ารณน์ ผี้ า่ นพน้ ไป หลายตอ่ หลายคนทเี่ คยไดร้ บั พระมหากรณุ าธคิ ณุ จากพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี ๙ หรอื ผทู้ เ่ี คยไดร้ บั รถู้ งึ เรอ่ื งราวดดี ที ที่ รงเคยสรา้ งไว้ ตา่ งกพ็ ากนั หยบิ ยกสง่ิ ดดี เี หลา่ นนั้ เผยแพรใ่ หค้ นไทยไดเ้ หน็ ใน มมุ ของพระองคท์ เ่ี ราไมเ่ คยรหู้ รอื ไมแ่ มแ้ ตจ่ ะขวนขวาย ซง่ึ กวา่ จะรคู้ า่ ของสง่ิ เหลา่ นน้ั กด็ จู ะสายไปเสยี แลว้ ตั้งแต่วันนั้นที่รู้ข่าวการเสด็จสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ ข้าพเจ้าเองก็เป็นคนหนึ่งท่ี เสยี ใจไมน่ อ้ ย ทนั ทที ไี่ ดร้ ขู้ า่ วหนา้ เพจของตวั เองบน FACEBOOK มแี ตค่ วามเศรา้ หมอง อา่ นประวตั ิ และเรอ่ื งราวตา่ ง ๆ ของ พระองค์ด้วยน้�ำตานองหนา้ ยังมอี กี หลายเรื่องจรงิ ๆ ที่ข้าพเจา้ ไม่เคยรหู้ รอื ทเ่ี คยรมู้ ากย็ ังไม่ถึงเศษเสี้ยวหนง่ึ ท่พี ระองคท์ ำ� เพอื่ พวกเรา ยงิ่ อา่ นยงิ่ คดิ ถงึ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ อย่างไรก็ดี หากได้อ่านเร่ืองราวและได้ดูภาพพระราชจริยวัตรของ พระองค์ และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินนี าถ ในพระบาท สมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ก็อดที่จะท�ำให้ข้าพเจ้า อมย้ิมไม่ได้ 20 ความสขุ เลก็ ๆ จากปลายตะหลวิ ของพอ่ ฐิติพร สุรวฒั นวเิ ศษ
หนึ่งในสิ่งท่ีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ ทรงทำ� ใหพ้ วกเราเหน็ คอื การ “ทำ� อาหาร” โดยเฉพาะเมนู “ไข่ พระอาทติ ย”์ เมนพู ระราชทาน ซงึ่ ขอ้ มลู จากหนงั สอื “สตู รอาหาร ตน้ ตำ� รบั ขา้ วหอมมะลไิ ทยในครวั นานาชาต”ิ เปน็ หลกั ฐานยนื ยนั ถงึ ความรกั และความอบอนุ่ ของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาล ท่ี ๙ ทมี่ ตี อ่ พระราชโอรสและพระราชธดิ าไดเ้ ปน็ อยา่ งดี หลายคน ทต่ี ดิ ตามคงทราบกนั ดวี า่ เมนนู มี้ หี ลายคนทนี่ ำ� มาทดลองทำ� ตาม และนำ� มาดดั แปลงใหม้ คี วามหลากหลาย ขา้ พเจา้ เองกเ็ ปน็ คนหนง่ึ ทอ่ี ยากจะลองทำ� ตามสตู รพระราชทานดว้ ยเชน่ กนั ฉบับน้ี ข้าพเจ้าขอเดินตามรอยพ่อ ด้วยการ นอ้ มนำ� สตู รอาหารน้ี มาทดลองทำ� และเผยแพรใ่ หผ้ อู้ า่ น ทกุ ทา่ นไดท้ ำ� ตามกนั คะ่ สว่ นประกอบ วธิ ที ำ� ไขไ่ ก่ ๒ ขา้ วสวย ๒ ฟอง ๑. ตอกไขไ่ กใ่ สช่ าม ตใี หเ้ ขา้ กนั จากนน้ั นำ้� ปลา ๑ เตมิ ขา้ วสวยลงไป ๒ ทพั พี ตใี หเ้ ขา้ กนั เตมิ พรกิ ไทยปน่ เลก็ นอ้ ย ทพั พี นำ้� ปลา และพรกิ ไทยลงไป ทงิ้ ไวส้ กั พกั เพอื่ นำ�้ มนั พชื เลก็ นอ้ ย ชอ้ นชา ใหข้ า้ วพองขน้ึ เวลาทอดจะทอดงา่ ยขน้ึ ๒. นำ� กระทะตงั้ ไฟใหร้ อ้ น ใสน่ ำ้� มนั เลก็ นอ้ ยพอรอ้ นใสส่ ว่ นผสมไขพ่ ระอาทติ ยท์ เี่ รา เตรยี มไวล้ งทอด ใชไ้ ฟปานกลาง ทอดจนสกุ เปน็ สเี หลอื งทอง กส็ ามารถตกั ขนึ้ เสริ ฟ์ พรอ้ ม โรยหนา้ ดว้ ยผกั ชี หรอื ตน้ หอมเลก็ นอ้ ย เมนูพระราชทานเมนูน้ี ดูเป็นเมนูที่ท�ำง่าย มี ท้ังความรัก ความผูกพันของพ่อที่มีให้ลูก เมื่อมองดูสิ่ง ตา่ ง ๆ ทพ่ี ระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ ทรง ท�ำให้พระราชโอรสและพระราชธิดาแล้ว ใครจะคิดว่า พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี ๙ ทท่ี รงงานหนกั อย่างแข็งแกร่ง จะมีมุมอ่อนโยน และมีฝีมือปลายจวัก สรา้ งความประทบั ใจใหค้ นไทยทง้ั ชาตไิ ดข้ นาดน้ี อ้างอิงจาก: สูตรอาหารต้นต�ำรับข้าวหอมมะลิไทยในครัวนานาชาติ 21
โครงการหนว่ ยแพทยเ์ คล่อื นที่ “…ถ้าคนเรามีสขุ ภาพเส่ือมโทรม กจ็ ะไมส่ ามารถพฒั นาชาตไิ ด้ เพราะทรัพยากรท่ีส�ำคญั ของประเทศชาติ ก็คือพลเมืองน่นั เอง…” จากพระราชด�ำรัสของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ดังกล่าวแสดงให้เห็นถึงพระ เมตตา ด้วยทรงมีความห่วงใยสุขภาพของราษฎร ทรงมีพระราชประสงค์ให้พสกนิกรชาวไทยมีสุขภาพสมบูรณ์แข็ง แรง ยง่ิ ไปกวา่ นนั้ ยงั ทรงเปน็ หว่ งราษฎรทยี่ ากไรใ้ นถนิ่ ทรุ กนั ดารอนั จะเขา้ ถงึ การแพทยแ์ ละสาธารณสขุ ไดย้ าก เหน็ ได้ จากโครงการพระราชทานความชว่ ยเหลอื และพธิ มี อบสงิ่ ของพระราชทานใหแ้ กร่ าษฎรของสำ� นกั ราชเลขาธกิ ารและ มลู นธิ พิ ระดาบส ซง่ึ เปน็ หนงึ่ ในโครงการในพระราชดำ� รดิ า้ นการแพทยแ์ ละสาธารณสขุ ทพ่ี ระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รัชกาลที่ ๙ ได้จัดเจ้าหน้าที่แพทย์ พยาบาล เภสัชกร เครื่องมือเคร่ืองใช้ ตลอดจนยารักษาโรค ออกท�ำการตรวจ คัดกรอง และใหก้ ารรกั ษาพยาบาลราษฎรโดยไมค่ ดิ มูลค่า เพอื่ สบื สานแนวทางตามพระราชปณธิ าน คณะแพทยศาสตรโ์ รงพยาบาลรามาธบิ ดี มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล กไ็ ด้ จัดให้มีหน่วยแพทย์เคลื่อนท่ีออกไปให้การรักษาพยาบาลแก่ประชาชนในถ่ินทุรกันดารทั่วประเทศ โดยออกหน่วย เดอื นละ ๑-๒ ครั้ง เริ่มออกหน่วยครัง้ แรกตัง้ แต่เดอื นตุลาคม พ.ศ. ๒๕๔๘ ดว้ ยสำ� นกึ ในพระมหากรณุ าธคิ ุณอันล้นพ้นหาทสี่ ุดมไิ ด้ต่อพสกนกิ รชาวไทย คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาล รามาธบิ ดี มหาวทิ ยาลยั มหิดล ขอเดินตามรอยพระราชด�ำริ มุ่งมน่ั พฒั นาคุณภาพของการรักษาพยาบาล และสร้าง เสริมให้ประชาชนชาวไทยมีสขุ ภาพทีด่ สี บื ไป 22 โครงการหนว่ ยแพทย์เคลื่อนที่ ภก. ปริญญา เพม่ิ ลาภ, ภก. ญาณวุฒิ ศักดศ์ิ รสี งวน
23
“คณะแพทยศาสตรโ์ รงพยาบาลรามาธบิ ดไี ดร้ ับพระมหากรุณาธิคณุ จาก พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภมู ิพลอดุลยเดช ต้ังแตพ่ ระองคท์ รงวางศลิ าฤกษแ์ ละไดเ้ สดจ็ เปดิ โรงพยาบาลรามาธบิ ดีดว้ ยพระองคเ์ อง และยงั พระราชทานสรอ้ ยพระนามให้เป็นชอ่ื ของโรงพยาบาลรามาธิบดี และสถาบันการแพทยจ์ ักรีนฤบดินทร์ ถึงแม้พระองค์จะเสด็จสวรรคตไปแลว้ แตค่ ำ� สอนของพระองค์ และพระราชจรยิ วัตรต่าง ๆ จะยงั คงอยใู่ นใจของพวกเรา พวกเราจะขอนอ้ มนำ� คำ� สอนของพระองค์ และพระราชจรยิ วัตรอนั ดีงามเอาไว้เหนือหวั ของพวกเราตลอดไป” ศ.นพ.ปยิ ะมติ ร ศรธี รา คณบดคี ณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธบิ ดี มหาวิทยาลยั มหิดล “ตอนเดก็ ๆ เคยคิดแตอ่ ยากจะไปอยตู่ า่ งประเทศ แต่ตอนท่เี รียนอยู่ตา่ งประเทศกลบั คดิ ถึงประเทศไทยมาก เม่ือปี พ.ศ. ๒๕๔๙ ดูทวี ีและนงั่ ร้องไห้ขณะท่ีท่านเสด็จออกมาโบกพระหัตถ์ให้กบั ประชาชน ณ พระท่นี งั่ อนนั ตสมาคม ตอนนนั้ คดิ ว่ายงั ไงก็ตอ้ งกลับมาเป็นแพทยเ์ พ่ือดแู ลประชาชนชาวไทยใหจ้ งได้ ไมร่ วู้ า่ เพราะอะไรที่ทำ� ให้เราเปลยี่ นใจ และรักประเทศไดข้ นาดนนั้ หนึ่งในนนั้ คงเป็นเพราะความรักความผูกพนั ทเี่ รามตี ่อพระองค์ กล่าวได้ว่าทา่ นทรงเปน็ ศูนย์รวมใจของประชาชนชาวไทยจรงิ ๆ .. ถงึ ท่านจะเสดจ็ สวรรคตไปแล้ว แตท่ า่ นยังคงอยใู่ นใจเราเสมอมา เวลาทอ้ และเจออปุ สรรคจะนกึ ถงึ ทา่ น และน�ำค�ำสอนของท่านมาปฏิบตั ิ ทำ� ให้มีแรงใจสูต้ อ่ ไป และตง้ั ใจจะเป็นหมอท่ีดเี พ่ือดแู ลพสกนิกรของทา่ นตลอดไป” ผศ.พญ.โสมรัชช์ วไิ ลยคุ บรรณาธกิ ารนติ ยสาร @Rama ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตรโ์ รงพยาบาลรามาธิบดี มหาวทิ ยาลยั มหิดล “คณุ พ่อเคยบอกวา่ ในหลวงทรงงานหนักมาก ตอ้ งเดินทางบอ่ ยและเป็นทางท่ีอนั ตรายมาก แตท่ ่ที า่ นเสดจ็ ฯ ไปทุกทีไ่ ด้ เพราะท่านรกั คนไทย อยากให้คนไทยมชี วี ิตที่ดี คุณพอ่ บอกวา่ โตขึน้ ใหเ้ รารบั ราชการ พอเราโตขึ้นกเ็ ลยเขา้ รับราชการและภมู ิใจทีไ่ ดถ้ วายงานทา่ นในฐานะที่เปน็ ขา้ ราชการ เคยไปรบั เสดจ็ ทา่ นทเ่ี พชรบูรณ์ ตอนอยู่ ป.๗ พอสบพระเนตรทา่ นน�้ำตากไ็ หลมาเอง เหมอื นวันทไี่ ปรอสง่ เสดจ็ พระบรมศพ รสู้ ึกวา่ หัวใจบบี แรงมาก คลา้ ยใจจะขาด ได้ตั้งปณธิ านไว้วา่ จะเป็นข้าราชการท่ีดี ในฐานะเปน็ ครูจะตง้ั ใจสอนอย่างเตม็ ท่เี พอ่ื ผลติ คนดีในวชิ าชีพพยาบาลต่อไป” อ.ดร.สธุ ิดา มาสธุ น สาขาวชิ าการพยาบาลเด็ก โรงเรียนพยาบาลรามาธบิ ดี 24 ใตร้ ม่ พระบารมี รามาธบิ ดี จักรีนฤบดนิ ทร์ ทพิ ย์สุดา ตนั เตมิ เกียรติ
“เคยไดเ้ ขา้ ไปชมพระราชวงั สวนจติ รลดา ไม่นา่ เชื่อว่า พระมหากษัตรยิ พ์ ระองค์นจ้ี ะเปลี่ยนบ้านของพระองค์ ให้เปน็ แหล่งทดลองเพ่อื ประชาชนของทา่ นก็รูส้ กึ ประทบั ใจมาก พอไดท้ ราบถงึ พระราชกรณียกจิ ย่ิงทำ� ให้ได้เหน็ ถึงความทุ่มเทของพระองคท์ ม่ี ตี ่อการช่วยเหลอื ประชาชน ทุกวนั นจี้ ะน�ำสิ่งท่พี ระองคท์ รงสอน ไปใช้กบั ชวี ติ ของเรา ด้วยการสอนลูกใหเ้ ปน็ คนประหยดั มัธยสั ถ์ ใชช้ วี ิตอย่างพอเพยี ง” อ.พญ.ด�ำรงรตั น์ เลิศรตั นานนท์ ภาควชิ าเวชศาสตรค์ รอบครวั คณะแพทยศาสตรโ์ รงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหดิ ล “เปน็ เด็กตา่ งจงั หวดั คะ่ พอมาเรียนในกรุงเทพก็ต้ังใจสอบเข้าเรยี นพยาบาล อยากท�ำประโยชน์ให้กบั คนท่วั ไป ในหลวงรชั กาลที่ ๙ ทรงเหน่ือยมาก ทา่ นทำ� ทกุ อย่างเพื่อประชาชน ส�ำหรับเราเป็นคนตวั เล็ก ๆ ก็จะท�ำหน้าทต่ี รงน้ใี หด้ ที ่สี ุด รสู้ กึ ภูมิใจทไ่ี ดเ้ กิดเปน็ คนไทยใตร้ ่มพระบารมี ดใี จที่ได้เปน็ พยาบาลของโรงพยาบาลรามาธิบดี ตง้ั ปณธิ านว่าจะเป็นพยาบาลท่ีด”ี คณุ เฉลียว คงคา พยาบาลวิชาชีพ หนว่ ยบริการพยาบาลผู้ปว่ ยเยี่ยมบา้ น คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธบิ ดี มหาวทิ ยาลัยมหิดล “สงิ่ ท่เี ราได้เหน็ ตั้งแต่เลก็ จนโตคอื พระองคท์ �ำงานหนกั มาตลอดโดยไมเ่ คยหยดุ เลยแมแ้ ต่ทรงพระประชวร สง่ิ ทเี่ คยได้ยินมาวา่ มหาบุรษุ คืออะไร ตอนนี้เขา้ ใจแลว้ วา่ พระองคท์ ่านคอื มหาบุรุษท่ียง่ิ ใหญท่ ่ไี ม่มีใครปฏเิ สธได้ ณ วันน้ที า่ นไมไ่ ดไ้ ปไหน ทา่ นยงั สถติ อย่ใู นดวงใจของเราและคนไทยท้งั ชาต”ิ คณุ หทัยชนก มิตรประเสรฐิ หัวหน้าหน่วยตรวจสอบค่ารกั ษาพยาบาล ศนู ยก์ ารแพทยส์ มเด็จพระเทพรตั น์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลยั มหิดล “เรยี นสงั คมสงเคราะหค์ ่ะ เคยไดร้ ับพระราชทานปรญิ ญาบัตรจากพระองค์ ซึง่ พระองคเ์ องกไ็ ดร้ ับ ปริญญาสังคมสงเคราะห์ศาสตรดษุ ฎีบัณฑิตเชน่ เดียวกนั ซงึ่ ท่านกเ็ ปน็ แบบอย่างให้เราเจริญรอยตามเบือ้ งพระยุคลบาท สมัยเดก็ ๆ คุณพ่อเปน็ ต�ำรวจอย่ทู ่จี งั หวัดเชยี งรายเลยไดม้ โี อกาสตดิ ตามไปเข้าเฝา้ ฯ สมัยนัน้ ถนนยงั เป็นดินลกู รังอยู่ แตพ่ ระองคก์ เ็ สดจ็ เย่ียมประชาชนและทรงดูแลชาวเขา สิ่งเหล่านเ้ี ป็นสิ่งทป่ี ระทับใจและอยากทำ� งานสังคมสงเคราะห์ เพอ่ื ชว่ ยเหลือสงั คม เมอื่ มาท�ำงานส่ิงท่เี ราทำ� ตามพระองค์ คือการปดิ ทองหลังพระเพราะงานสังคมสงเคราะห์เป็นงานทต่ี ้อง ท�ำกบั ผ้ปู ว่ ยยากไร้และคนท่มี ีปัญหาทกุ ขย์ าก ความสขุ ของเราคอื การได้เหน็ ผู้ปว่ ยมรี อยย้มิ และมีอาการดีขนึ้ กลบั ไป” คุณศรีสดุ า แก้วประพาฬ นักสังคมสงเคราะห์ งานสังคมสงเคราะห์ คณะแพทยศาสตรโ์ รงพยาบาลรามาธบิ ดี มหาวิทยาลัยมหดิ ล “เมอ่ื ทราบขา่ วการสวรรคตของพระองค์ ก็ไดร้ บั โทรศัพทจ์ ากหัวหนา้ ว่าใหม้ าชว่ ยผูกผ้ารวิ้ เพอ่ื ถวายความไวอ้ าลัย ผมเลยรบี มา ตอนนัน้ อย่ทู ่จี งั หวัดเพชรบุรกี ็รีบขับรถกลบั มาเลย ตอนน้นั คดิ แต่ว่าเราต้องท�ำความดีแด่พระองคท์ ่าน ถึงโรงพยาบาลประมาณสามทุม่ สีส่ ิบ ผมก็เริม่ ปฏบิ ัตงิ านไม่คิดถงึ ความเหน็ดเหนือ่ ย มคี วามตั้งใจและอยากใหค้ วามรว่ มมือกบั โรงพยาบาลในฐานะท่ีเปน็ เจา้ หนา้ ที่คนหนงึ่ ที่ไดร้ ับมอบหมาย ไดผ้ ูกผ้ารวิ้ บริเวณด้านหน้าเสาธง ด้านหน้าอาคาร สกายวอล์ค ซอยสวนเงิน อาคารสมเด็จพระเทพรัตน์ รสู้ ึกภาคภมู ใิ จทไ่ี ด้ชว่ ยงานโรงพยาบาล เพ่อื ไว้อาลยั แดพ่ ระองค”์ คุณพภิ พ ดอกบวั เจ้าหนา้ ทีร่ ักษาความปลอดภัย งานรักษาความปลอดภยั คณะแพทยศาสตรโ์ รงพยาบาลรามาธบิ ดี มหาวทิ ยาลยั มหิดล 25
ดว้ ยพระอจั ฉรยิ ภาพของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ หลากหลายดา้ น ทำ� ใหท้ า่ นเปน็ บคุ คลทเี่ ปน็ ตวั อยา่ งให้ แกค่ นไทยและคนทวั่ โลก หลาย ๆ คนเดนิ ตามรอยในสิ่งทีท่ า่ นได้ทรงกระท�ำไว้อย่างแนว่ แน่ หนง่ึ ในพระอจั ฉริยภาพของท่านทเ่ี ปีย่ มไปด้วยแรงบนั ดาลใจสูผ่ ู้ทเี่ ดินรอยตาม นั่นคอื “พระอัจฉริยภาพด้านการถา่ ยภาพ” กล้องตวั แรก พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ ทรงคุ้นเคยกับการถ่ายภาพมาต้ังแต่ทรงพระเยาว์ ด้วยในครอบครัวเล็ก ๆ อันประกอบด้วยพอ่ แม่และลูก ๓ คนนี้ มักถา่ ยภาพรว่ มกนั อยเู่ สมอ ดงั ทส่ี มเดจ็ พระเจ้าพ่ีนางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวง นราธิวาสราชนครนิ ทร์ ทรงพระนิพนธไ์ วใ้ นหนังสอื “เจ้านายเลก็ ๆ - ยวุ กษตั รยิ ”์ ว่า “...เมอื่ เราเล็ก ๆ ในวนั เกิดของแตล่ ะคน แม่มักจะพาไปถา่ ยรูปที่ร้าน และนอกจากจะถ่ายรูปคนทีม่ ีวนั เกดิ แลว้ บางครัง้ ยังจะถอื โอกาสถา่ ยรปู กันทงั้ ครอบครัว...” เหตกุ ารณ์ต่าง ๆ ที่เกดิ ขน้ึ เมื่อยงั ทรงพระเยาว์ จึงยงั แจม่ ชัดด้วยภาพถ่ายฝพี ระหัตถ์ของสมเดจ็ พระบรมราชชนนี “...งานวนั เกิดของเด็ก ๆ ตอนเช้าจะใส่บาตรโดยนิมนตพ์ ระมาตามอายุ ปล่อยนก ปล่อยปลา ดขู องขวัญ แต่แมจ่ ะเป็น ผ้ถู า่ ยรูปหรอื ถ่ายหนงั ...” กลา่ วได้ว่าพระองค์ทรงสืบทอดพระราชอธั ยาศยั ในการถ่ายภาพมาจากสมเด็จพระบรมราชชนนี เมอื่ พระชนมายุราว ๘ พรรษา ทรงได้รับพระราชทานกลอ้ งถ่ายภาพตวั แรกเปน็ กลอ้ งบ็อกซเ์ ล็ก ๆ ชอ่ื โคโรเนต็ มิดเจ็ต (Coronet Midget) 26 ทรงเป่ยี มอจั ฉรยิ ภาพด้าน “การถ่ายภาพ” ชนะภยั ล้ิมสวุ รรณเกสร, กิติยา สวุ รรณสิทธ์,ิ ดนยั อังควัฒนวิทย์
ในสมัยน้ันอุปกรณ์การถ่ายภาพไม่เจริญเท่ากับในปัจจุบัน กล้องถ่ายภาพท่ีทรงใช้ในระยะเริ่มแรกเป็นกล้องท่ีไม่มีเครื่อง วดั แสงในตัว การถา่ ยภาพจงึ ใช้พระราชวจิ ารณญาณอยา่ งรอบคอบละเอยี ดถถี่ ว้ น แต่ด้วยความสนพระราชหฤทัยในการถา่ ยภาพ พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยูห่ ัวรชั กาลท่ี ๙ ทรงค่อย ๆ ฝกึ ฝนด้วยพระองคเ์ องจากการถามผรู้ ู้บา้ ง จากการศกึ ษา จากตำ� ราถา่ ยภาพ บา้ ง จนสามารถใชก้ ลอ้ งไดช้ ำ� นาญขน้ึ สมเดจ็ พระบรมราชชนนจี งึ ไดป้ ระทานเงนิ สมทบกบั พระราชทรพั ยส์ ว่ นพระองคท์ ที่ รงสะสม ไว้ ท�ำให้ทรงสามารถซ้ือกลอ้ งถา่ ยภาพอย่างดไี ด้เป็นกล้องแรกเม่อื พระชนมายุ ๑๘ พรรษา พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ ทรงเล่าถึงเหตุการณ์เก่ียวกับความละเอียดถ่ีถ้วนในการซื้อกล้องของ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั รัชกาลท่ี ๙ ไว้วา่ “ในวนั แรกทเ่ี สดจ็ ฯ เขา้ ไปในรา้ นขายของกลอ้ งถา่ ยรปู ทรงซอื้ กลอ้ งมากลอ้ งหนง่ึ และไมก่ สี่ ปั ดาหต์ อ่ มา กเ็ สดจ็ ฯ กลบั ไป ยงั รา้ นนน้ั ใหม่ ในครงั้ หลงั นที้ รงรบั สง่ั ถามคนขายอยเู่ ปน็ เวลานานจนเขางงไปหมด ตอ้ งกราบบงั คมทลู ลาเขา้ ไปตามคนขา้ งในอกี คน หนง่ึ ออกมาถวายคำ� อธบิ าย ทรงรบั ส่ังถามเป็นภาษาฝรัง่ เศสอยา่ งละเอียดถีถ่ ้วน ผลสุดท้ายกจ็ นแตม้ ไปอีกหนึ่งคน ตอ้ งเข้าไปตาม ผเู้ ชีย่ วชาญเพ่ือมาถวายคำ� แนะนำ� ในทสี่ ุดกส็ ง่ ตัดสนิ พระราชหฤทัยซอ้ื คราวน้ซี ้ือมากมายหลายอยา่ งดว้ ยกันทัง้ เลนส์และอปุ กรณ์ ตา่ ง ๆ” ภาพสาคัญของในหลวง ภาพส�ำคญั นี้คือภาพท่พี ระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ ได้ ทรงถา่ ยรูปหม่ขู องคณะบคุ คลที่เข้าเฝ้าฯ คร้ังเม่ือยงั ทรงศกึ ษาอย่หู น้าเมืองโลซานน์ ประเทศสวติ เซอร์แลนด์ โดยมีหมอ่ มราชวงศส์ ริ กิ ติ ิ์ กิตยิ ากร ยืนอยู่ด้านหลงั โดยท่ไี ม่สามารถเห็น หน้าไดช้ ัด พระองคจ์ ึงไดร้ ับสงั่ วา่ “ยู้ฮู คนขา้ งหลงั โผล่หน้ามาหนอ่ ยซ”ิ หลังจากน้ันไดท้ รงน�ำภาพนน้ั มาตดั เฉพาะใบหน้าของหมอ่ มราชวงศส์ ิรกิ ิตอิ์ อกมา และเก็บไว้ในกระเปา๋ ทรงถอื ภาพถ่าย ภาพน้ีจึงนับเปน็ ภาพถ่ายสำ� คญั ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรชั กาลที่ ๙ 27
ภาพความสขุ ในครอบครวั เม่ือเสด็จขึ้นครองราชสมบัติใหม่ ๆ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ โปรดท่ีจะถ่ายภาพสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชนิ ีนาถ พร้อมพระราชโอรสและพระราชธดิ า ดว้ ยจะทรงบันทึกเปน็ พระราชประวัติส่วนพระองค์ และเพอื่ ใหเ้ ป็นแบบ อย่างความสุขของครอบครวั สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเล่าถึงสมุดเก็บภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ไว้ในบทพระราชนิพนธ์ค�ำน�ำ ของหนงั สือ “ภาพถา่ ยฝีพระหตั ถพ์ ระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยหู่ วั ” วา่ “...ภาพในสมดุ มหี ลายอยา่ ง เชน่ รปู ครอบครวั ภาพลกู ๆ ตงั้ แตแ่ รกเกดิ จนโตขน้ึ เปน็ ระยะ ๆ ตวั ขา้ พเจา้ เองมรี บั สงั่ วา่ ถา่ ย ภาพได้ยากมากเพราะว่าซุกซนอยไู่ มส่ ขุ ” การศกึ ษาเรียนรู้ นบั เนอ่ื งจากกล้องบ็อกซต์ ัวเล็ก ๆ ต่อมาจนถึงปัจจุบัน พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยูห่ วั รชั กาลที่ ๙ ทรงใชก้ ล้องทผ่ี ลิตออก จ�ำหน่ายอีกหลายรุ่นหลายย่ีห้อ ท้ังกล้องท่ีผลิตในประเทศเยอรมนี รัสเซีย และญี่ปุ่น ทรงใช้ฟิล์มหลากหลายขนาดตั้งแต่ขนาด ๑๓๕ มม. จนถึงขนาด ๑๒๐ มม. และขนาดพเิ ศษ ซ่งึ กล้องทโี่ ปรดมากเป็นกล้องแบบมาตรฐานท่ไี ม่ได้ใช้เทคโนโลยมี ากนัก ดังที่ หม่อมเจ้าการวกิ จกั รพันธุ์ ทรงเขยี นไวเ้ มอ่ื ปี พ.ศ. ๒๕๔๑ วา่ “...แตไ่ หนแตไ่ รมาพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี ๙ ทรงโปรดภาพธรรมดา ถา่ ยดว้ ยกลอ้ งธรรมดาเลนสธ์ รรมดาทต่ี ดิ มากบั กลอ้ งจะทรงใชก้ ารดดั แปลงอยา่ งเดยี วคอื ตดั ขอบเพอื่ ใหอ้ งคป์ ระกอบบงั คบั ตาใหว้ นอยใู่ นรปู แตต่ อ้ งกลบั มาทจี่ ดุ สำ� คญั ทกุ ทไี ป...” นอกจากน้ี พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หวั รชั กาลที่ ๙ ยังสนพระราชหฤทัยในดา้ นเทคโนโลยีในการถ่ายภาพ ครง้ั หนึ่งทรง คดิ คน้ หาเทคนคิ ใหม่ ๆ มาใชใ้ นการถา่ ยภาพ ทรงนำ� แวน่ กรองแสงพเิ ศษตดิ หนา้ เลนส์ ลกั ษณะเปน็ แผน่ ใส สว่ นบนเปน็ สฟี า้ สว่ นลา่ ง เป็นสแี สด เมือ่ ถา่ ยภาพจะได้ส่วนบนเป็นสีฟ้าและสว่ นลา่ งเปน็ สีแสด พระองค์ทรงใช้แว่นกรองแสงนท้ี ดลองฉายพระฉายาลกั ษณ์ สมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ นี าถ ณ พระตำ� หนกั จิตรลดารโหฐาน ทำ� ใหส้ ขี องส่ิงตา่ ง ๆ ในภาพ เชน่ ชดุ ฉลองพระองค์ พระ เก้าอี้ พระวิสูตร พรม เปน็ สสี อดคลอ้ งสัมพนั ธ์เข้าเปน็ สีชดุ เดยี วกนั พระองคท์ รงประดิษฐแ์ วน่ กรองพเิ ศษนี้ในขณะท่ยี งั ไมม่ ีบริษทั 28 ใดผลิตแว่นกรองแสงเพื่อใชใ้ นการถ่ายภาพมาก่อน
ลา้ งฟิล์มและขยายภาพสี ในยุคที่ยังไม่มีกล้องดิจิทัล ทรงคิดค�ำนวณการใช้ฟิล์มอย่างประหยัดที่สุด และได้ทรงศึกษาทดลองล้างอัดขยายภาพ ท้ัง ภาพขาวด�ำและภาพสี ทรงจัดท�ำห้องมืดส�ำหรับล้างและอัดภาพข้ึน ในบริเวณชั้นล่างของตึกที่ท�ำการสถานีวิทยุ อ.ส. (อ.ส. ย่อ มาจาก พระทีน่ ่งั อัมพรสถาน) ส�ำหรบั ลา้ งฟิลม์ และขยายภาพสี โดยใชเ้ คร่ืองล้างและเครอื่ งขยายภาพสอี ัตโนมตั ิ แบบท่ีใชใ้ นห้อง ปฏบิ ตั กิ ารมาตรฐานทวั่ ไป พระองคท์ รงทราบเรอ่ื งทฤษฎสี เี ปน็ อยา่ งดี และทรงศกึ ษาการควบคมุ เครอื่ งลา้ งและขยายภาพสอี ตั โนมตั ิ จนสามารถอดั ขยายภาพสีและแกส้ ภี าพด้วยพระองคเ์ อง ด้วยความสนพระราชหฤทัยในเรอ่ื งการถ่ายภาพ และพระปรีชาสามารถ ในการถ่ายภาพ ประกอบกับมีพระราชประสงค์จะทรงใช้ประโยชน์จากภาพถ่ายอย่างกว้างขวาง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รชั กาลท่ี ๙ จงึ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ จัดต้งั สว่ นชา่ งภาพสว่ นพระองคข์ ้นึ ในสำ� นักพระราชวัง เพอ่ื ทำ� หนา้ ท่ีบันทึกภาพล้างอดั ขยายภาพ อนุรักษภ์ าพ และบริการภาพแกผ่ ู้มาตดิ ต่อขอไปใชป้ ระโยชน์ ทรงหนา้ ท่ชี ่างภาพส่วนพระองคม์ าก่อน พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ ๙ ยงั ทรงเคยทำ� หนา้ ทเ่ี สมอื นชา่ งภาพสว่ นพระองคใ์ นขณะตามเสดจ็ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ ัวอานนั ทมหิดล อีกด้วย เมอ่ื ขนึ้ ครองราชสมบัตแิ ลว้ ก็ทรงโปรดถ่ายภาพส่ิงต่าง ๆ เป็นประจ�ำ ภาพถา่ ยฝพี ระหตั ถข์ อง พระองคป์ รากฏบนปกนติ ยสารตา่ ง ๆ เสมอ เช่น วารสารสแตนดารด์ ของพระวรวงศเ์ ธอ พระองคเ์ จ้าเปรมบุรฉัตร พระองค์ทรงมี พระราชดำ� รสั ดว้ ยพระอารมณข์ ันแก่คนใกลช้ ิดวา่ “ฉันเปน็ กษตั รยิ ก์ ็จริง แตฉ่ ันกย็ งั มีอาชีพเป็นช่างภาพของหนงั สือพมิ พ์สแตนดาร์ด ได้เงนิ เดือนเดือนละ ๑๐๐ บาท ตั้งหลายปมี าแลว้ จนบัดนีก้ เ็ ห็นเขายงั ไม่ขึ้นเงนิ เดอื นใหส้ กั ที เขากค็ งถวายไวเ้ ดือนละ ๑๐๐ บาทอยู่เรอ่ื ยมา” พระปรีชาสามารถด้านการถ่ายภาพได้ขจรขจายไปในวงการถ่ายภาพทั้งในประเทศและต่างประเทศด้วย สมาคมถ่าย ภาพแห่งประเทศไทยได้ทูลเกล้าฯ ถวายเข็มทองศิลปะการถ่ายภาพแด่พระองค์ เม่ือ พ.ศ. ๒๕๑๔ นอกจากนี้ ราชสมาคมถ่าย ภาพแห่งสหราชอาณาจักร (The Royal Photographic Society of Great Britain) ได้กราบบังคมทูลเชิญให้ดำ� รงต�ำแหน่ง ราชบณั ฑิตกติ ติมศกั ด์ิ (Honorary Fellow) และสหพนั ธศ์ ลิ ปะการถา่ ยภาพนานาชาติ (Federation International de l’Art Photographique) ไดข้ อพระราชทาน ทลู เกล้าฯ ถวายเกียรติบัตรสูงสุด (Honorary Excellent FIAP) อกี ดว้ ย 29ขอ้ มลู จาก: หนังสือ “My KING ในหลวงของเรา” The Ultimate Knowledge of Thailand
ภมู ิพลงั ของแผน่ ดิน ธ คือ ภูมิพลังของแผ่นดนิ จกั รนี ฤบดนิ ทร์แห่งสยาม ทรงครองราชย์ครองธรรมทว่ั เขตคาม ระบอื นามภมู พิ ลพระทรงชยั ธ สอนลกู เศรษฐกจิ แต่พอเพยี ง สอนหล่อเล้ยี งชีวตี ามวสิ ยั สอนรู้คดิ เสียสละจากภายใน สอนคนไทยยงั ประโยชน์อย่างถาวร ธ ปกเกล้าเหล่าทวยราษฎร์ได้ร่มเยน็ ทกุ ข์ยากเข็ญปัดเป่าเฝ้าถ่ายถอน พระเมตตาพระราชทานพสกนกิ ร เราพ่ีน้องร่วมอทุ รสามคั คี ธ ด่งั ปราชญ์สรรพศาสตร์อันล้�ำเลิศ สดุ ประเสรฐิ บรสิ ุทธิ์เปี่ยมศักด์ศิ รี ทศพธิ ราชธรรมคุณความดี พระอจั ฉรยิ ภาพทม่ี ีเพื่อปวงประชา ธ ดุจน�ำ้ ทิพย์พมิ านผ่านสงิ ขร จากอัมพรหลง่ั รนิ สุขถ้วนหน้า ภยั พบิ ัตวิ กิ ฤตแล้งแห่งพสธุ า ทรงปลูกป่าเก็บน�้ำแก้ไขดิน ธ สถิตกลางดวงใจไทยทงั้ ผอง ธ ทรงครองหวั ใจไทยทงั้ สนิ้ เสดจ็ สู่สวรรคาลัยองค์นวมนิ ทร์ เทพยดาท้งั ฟ้าดนิ ถวายคุ้มครอง ปวงขา้ พระพทุ ธเจา้ คณะแพทยศาสตรโ์ รงพยาบาลรามาธบิ ดี มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล ผู้ชว่ ยศาสตราจารยแ์ พทย์หญงิ จรยิ า ไวศยารทั ธ์ ภาควิชาพยาธวิ ทิ ยา ประพนั ธ์ ภาพวาดลายเส้น ผลงานรองศาสตราจารยอ์ ศั นยี ์ ชูอรณุ ราชบัณฑิต ขา้ ราชการบำ� นาญ อดีตคณบดีคณะศลิ ปกรรม สถาบนั เทคโนโลยรี าชมงคล 30 ภูมิพลงั ของแผ่นดิน ผศ.พญ.จรยิ า ไวศยารทั ธ์
ขอน�ำมาบันทกึ ไวว้ า่ วันที่ ๑๓ เดือนตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๕๙ พระผู้สถิตในดวงใจ เสดจ็ สู่สวรรคาลยั ยังความมหาวปิ โยค สู่พสกนกิ รชาวไทย ตัวดิฉันเอง ได้รับโอกาสสูงสุดคร้ังหน่ึงในชีวิต เขียนกาพย์ฉบัง ๑๖ เพ่ือใช้อ่านในพิธีถวายความจงรักภักดีของ โรงพยาบาลรามาธบิ ดี ในส่วนหน้าท่ีที่ได้รับมอบหมาย ได้เขียนบทประพันธ์และพิมพ์ฉบับจริงหน่ึงฉบับ ฉบับคำ� อ่านพร้อมทั้งการเว้น วรรคตอน ส�ำหรบั อา่ นอกี หนง่ึ ฉบบั นำ� ส่งผู้รบั ผดิ ชอบเป็นขนั้ ตอนขนึ้ ไป เร่ิมจากน�ำส่ง อาจารย์นฤมล ทวีเศรษฐ์ ผู้ช่วยคณบดีฝ่ายทรัพยากรบุคคล และอาจารย์นฤมลน�ำส่งศาสตราจารย์ นายแพทย์อร่าม โรจนสกุล รักษาการแทนรองคณบดีฝ่ายดูแลสุขภาพและผู้อ�ำนวยการศูนย์การแพทย์สมเด็จ พระเทพรตั น์ ผ้ซู ึ่งท�ำหน้าท่ีเปน็ ประธานในพิธี หลงั จากน�ำส่งบทประพนั ธไ์ ปทางจดหมายเมล์เม่อื เวลา ๙ นาฬิกากบั อีกประมาณ ๒๐ นาที เวลา ๑๐ นาฬิกา มีสายเรยี กเข้าทางโทรศพั ท์จากอาจารย์แอนนา วงษก์ หุ ลาบ ผูช้ ่วยคณบดีฝา่ ยวัฒนธรรม ติดต่อมาให้ทราบว่าศาสตราจารย์นายแพทย์อร่าม โรจนสกุล มอบหมายให้อาจารย์จริยา ช่วยท�ำหน้าท่ีอ่าน บทประพันธน์ ้ดี ้วยและขอให้ลงมาซักซ้อมกำ� หนดเวลากนั ก่อนพิธีการจริง เพราะยังมีงานต้องจัดการให้เสร็จ จึงรีบจัดการและลงไป ณ โถงของอาคารหน่ึงซึ่งเป็นสถานท่ีจัดพิธี เม่ือเวลา ๑๐.๓๐ นาฬิกา พธิ ีจะเริ่มเวลา ๑๑.๐๐ นาฬกิ า อาจารยแ์ อนนาเดนิ มารับ บอกกำ� หนดการวา่ เราจะขึ้นอ่าน ณ จดุ ไหนของพธิ ี ตำ� แหนง่ ไมโครโฟนทใี่ ชอ้ า่ นและปดิ ทา้ ยด้วยค�ำถามวา่ “ไหวนะคะอาจารย์” ดิฉันพยักหน้าพรอ้ มท้งั ค�ำตอบทหี่ นักแน่น “ไหวค่ะ” หลงั พธิ กี ารเสรจ็ สนิ้ ดฉิ ันได้จดบันทึกไว้ในสมุดส่วนตัวว่า ..วนั นี้มีโอกาสเปน็ ผอู้ ่านบทกวสี ง่ เสด็จสสู่ วรรคาลยั ในพิธีถวายความจงรกั ภกั ดี ณ โรงพยาบาลรามาธบิ ดี ขอขอบพระคุณศาสตราจารย์นายแพทย์อร่าม โรจนสกุล และทีมงานทุกท่านท่ีมอบหมายให้ท�ำหน้าท่ีที่ไม่สามารถ บรรยายความร้สู ึก แตพ่ รอ้ มท�ำให้ถงึ ทสี่ ุด อยา่ งทีส่ ุด.. จรยิ า ไวศยารทั ธ์ ๑๖ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๕๙ ปจั ฉมิ ลิขติ ๑. งานชิน้ นจ้ี ะครบสมบรู ณไ์ มไ่ ดห้ ากปราศจากค�ำแนะน�ำตชิ มและค�ำสอนทีส่ งั่ สมมานานนับสิบปีจาก อาจารย์สุธีร์ พุ่มกุมาร ผู้อ�ำนวยการสถาบันกวีนิพนธ์ไทย ผู้ซึ่งเป็นครูสอนภาษา สอนการเขียนงานร้อยกรองและ ร้อยแก้วแก่ลกู ศิษยค์ อื ดฉิ นั ขอขอบพระคณุ คณุ ครคู ่ะ ๒. ขอขอบคุณ ภาพวาดลายเสน้ ผลงานรองศาสตราจารย์อศั นยี ์ ชอู รณุ ราชบัณฑติ ขา้ ราชการบำ� นาญ อดตี คณบดี คณะศลิ ปกรรม สถาบนั เทคโนโลยรี าชมงคล ผซู้ ง่ึ เขยี นขออนญุ าตนำ� ภาพมาขน้ึ ตน้ บทประพนั ธ์ อาจารยย์ นิ ดอี นญุ าต ให้ใชไ้ ด้ ขอขอบพระคุณอีกครงั้ ค่ะ ๓. ผู้เขยี นไดแ้ ตง่ โคลงส่สี ภุ าพเพมิ่ เตมิ เพอื่ เป็นคำ� ประพนั ธ์ กาพยห์ อ่ โคลง สำ� หรบั นิตยสาร @Rama จรยิ า ไวศยารทั ธ์ 31
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี อยู่ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ภายใต้มหาวิทยาลัยมหิดล ซ่ึงทั้งคณะแพทยศาสตร์โรง ทรงพระราชทานพระบรมราโชวาทที่แสดงให้เห็นถึงความใน พยาบาลรามาธิบดีและมหาวิทยาลัยมหิดลต่างได้รับพระ พระราชหฤทยั เกย่ี วกบั นาม “รามาธบิ ด”ี ทไี่ ดท้ รงพระราชทาน มหากรณุ าธคิ ณุ อนั ลน้ พน้ หาทส่ี ดุ มไิ ด้ เนอ่ื งจากพระบาทสมเดจ็ แก่มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ เมื่อวันที่ ๒๕ มิถุนายน พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงพระราชทานนามไว้ พ.ศ. ๒๕๐๘ เพอ่ื นำ� ไปเป็นนามของคณะแพทยศาสตรแ์ ห่งใหม่ ใหแ้ กพ่ วกเรา ซงึ่ ก่อสรา้ งอยู่ ณ ถนนพระรามทีห่ ก “...และทก่ี ลา่ วถงึ ผทู้ เี่ ปน็ เจา้ ของชอื่ มหดิ ลวา่ คอื สมเดจ็ นับจากนั้นเป็นตน้ มา คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาล พระบรมราชชนกนั้น ก็เพราะท่านได้เป็นผู้ท่ีสนพระทัยและ รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ได้รับพระราชทานพระ ได้พยายามท่ีจะให้การศึกษาในด้านการแพทย์ก้าวหน้าทุกวิถี มหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ ทาง จนกระทั่งได้รับพระนามว่าเป็นพระบิดาแห่งการแพทย์ อย่างมากลน้ ซึง่ สามารถประมวลตามล�ำดับได้ดังนี้ ในเมืองไทย มหาวิทยาลัยมหิดล และโดยเฉพาะผู้ที่ศึกษาใน พระราชทานพระราชกฤษฎกี าจดั ตง้ั คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนี้ ก็ถือว่าต่างเป็นลูกของท่าน ก็นับว่าเรามีส่ิงที่ โรงพยาบาลรามาธิบดี ในมหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ เม่ือวัน ใกล้เคยี งกนั เพราะว่าเปน็ ลกู ของทา่ นเหมอื นกัน...” ที่ ๒๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๐๘ อันเปน็ ปีท่ี ๒๐ ในรัชสมัยแหง่ ในตอนหนงึ่ ของพระบรมราโชวาทดงั กลา่ ว ไดม้ ใี จความ พระองค์ ได้ทรงมีพระบรมราชโองการใหป้ ระกาศว่า ตอนหนึง่ เก่ียวกบั “คณะแพทยศาสตรโ์ รงพยาบาลรามาธิบดี” “...โดยท่ีเป็นการสมควรจัดต้ังคณะแพทยศาสตร์โรง ดังนี้ พยาบาลรามาธิบดี ในมหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ ข้ึนใหม่อีก “...ถ้าจะตั้งช่ือมหาวิทยาลัยว่ามหิดล ช่ือของคณะซึ่ง คณะหนึ่ง...” เพื่อผลิตแพทย์ อาจารย์ พยาบาล ผดุงครรภ์ จะอยใู่ นมหาวิทยาลัยก็ควรจะเปน็ ชื่ออ่ืน ตกลงท่านก็เหน็ ดว้ ย อนามยั และพนักงานวิทยาศาสตร์ ตลอดจนบรกิ ารประชาชน จึงได้ใหช้ อ่ื คณะว่า คณะรามาธิบดี ซง่ึ ก็ดูโก้เหมือนกนั หรูหรา ผู้ป่วยไข้ ซึ่งผู้บริหาร คณาจารย์ เจ้าหน้าที่และนักศึกษาคณะ ดี...” แพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี ได้รับสนองพระบรม ราชโองการน้ไี ว้เหนือเกลา้ เหนอื กระหมอ่ ม ตลอดจนน�ำไปเป็น พระบรมราโชวาท พระราชทานแก่ แนวทางในการปฏิบัตงิ าน มาจนถึงปัจจุบันนี้ คณะนิสิตมหาวทิ ยาลยั มหิดล ในโอกาสเสด็จ ฯ ทรงดนตรี เปน็ การสว่ นพระองค์ ณ สวนอมั พร พระราชวังดสุ ิต วันเสาร์ท่ี ๒๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๑๓ 32 “พระบารมีคมุ้ เกลา้ ฯ ชาวรามาธิบดี” ชาญณรงค์ พมุ่ บา้ นเช่า
เมอื่ วนั ที่ ๑๙ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๐๘ พระบาทสมเดจ็ และการด�ำเนินงานต่าง ๆ จงส�ำเร็จลุล่วงด้วยดี สมตามความ พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ เสด็จพระราชด�ำเนินมาทรงวาง มุง่ หมายและขอให้ทุกคนท่มี าประชุมพร้อมกันอย่นู ้ี มคี วามสขุ ศลิ าฤกษอ์ าคารทดลองวทิ ยาศาสตร์ คณะวทิ ยาศาสตรก์ ารแพทย์ ความเจริญท่ัวกนั ” มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ โดยทรงมีพระราชด�ำรัสความตอน ทรงมพี ระราชดำ� รสั ถงึ “รามาธบิ ด”ี ในพธิ พี ระราชทาน หน่ึงว่า “…และมีความพอใจมาก ที่ได้ทราบว่าสถานที่นี้จะได้ ปริญญาบัตรมหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ และมหาวิทยาลัย เปน็ สถานทศี่ กึ ษาและคน้ ควา้ ทสี่ ำ� คญั ของผทู้ จ่ี ะเปน็ อาจารยใ์ น เชียงใหม่ พ.ศ. ๒๕๐๙ โรงเรยี นแพทยใ์ นสว่ นภมู ภิ าค และผทู้ จ่ี บเขา้ เปน็ นกั ศกึ ษาแพทย์ ในคณะแพทยศาสตรโ์ รงพยาบาลรามาธบิ ดตี อ่ ไปดว้ ย...” นับเป็นพระราชด�ำรัสถึง “รามาธิบดี” เป็นครั้งแรก ภายหลังจากทรงพระราชทานนาม “รามาธิบดี” จึงเป็นม่ิง มหามงคลแรกทช่ี าวรามาธิบดคี วรภาคภมู ิใจ พธิ พี ระราชทานปรญิ ญาบตั รมหาวทิ ยาลยั แพทยศาสตรแ์ ละมหาวทิ ยาลยั เชียงใหม่ พ.ศ. ๒๕๐๙ ณ หอประชุมราชแพทยาลัย มหาวิทยาลัย แพทยศาสตร์ (คณะแพทยศาสตรศ์ ิรริ าชพยาบาลในปจั จุบัน) เสดจ็ ฯ มาเยือน “รามาธบิ ดี” เปน็ ครงั้ แรก: เสด็จพระราชดำ� เนนิ ทรง เม่ือวันที่ ๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๐๙ พระบาทสมเด็จ วางศิลาก่อพระฤกษ์ อาคารโรงพยาบาลรามาธบิ ดี พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี ๙ เสดจ็ พระราชดำ� เนนิ พรอ้ มดว้ ย สมเดจ็ พระนางเจ้าสิริกติ ์ิ พระบรมราชินีนาถ ในพระบาทสมเดจ็ พระ เมอ่ื วันท่ี ๓๐ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๐๘ พระบาทสมเด็จ ปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช ในการพระราชทานปรญิ ญาบตั ร พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ เสด็จพระราชด�ำเนินมายังสถาน แกบ่ ณั ฑติ ผสู้ ำ� เรจ็ การศกึ ษาจากมหาวทิ ยาลยั แพทยศาสตร์ และ ที่ก่อสร้างคณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี ถนน มหาวิทยาลัยเชียงใหม่เป็นครั้งแรก ณ หอประชุมราชแพทยา พระรามทห่ี ก เป็นครั้งแรก ลัย มหาวิทยาลยั แพทยศาสตร์ และทรงพระราชทานพระบรม นับเป็นการรับเสด็จฯ คร้ังแรกของพวกเราชาว ราโชวาท ดังมีใจความตอนหนึ่งว่า “...การที่มหาวิทยาลัย รามาธิบดีท่ีได้มีโอกาสเข้าเฝ้าฯ พระผู้พระราชทานนาม แพทยศาสตร์จัดตั้งคณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี “รามาธิบดี” แก่พวกเรา และในวโรกาสเดียวกันน้ี ได้ทรงมี ขึ้นอีกคณะหน่ึงก็ดี การที่มหาวิทยาลัยเชียงใหม่จะขยายการ พระราชดำ� รัสความวา่ ศึกษาออกไปอีกก็ดี นับเป็นความก้าวหน้าและเป็นประโยชน์ “ข้าพเจ้ามีความยินดีท่ีได้มาประกอบพิธีวางศิลา อยา่ งส�ำคญั ตอ่ การแพทย์และการศึกษา...” ฤกษ์อาคารโรงพยาบาลของคณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาล รามาธิบดีในโอกาสน้ี และมีความยินดีมากท่ีทราบว่า เสด็จพระราชด�ำเนินเยอื น “รามาธิบด”ี ครั้งทสี่ อง: ต่อไปจะใช้เป็นโรงเรียนแพทย์และโรงพยาบาลใหม่ นอกจาก เสด็จพระราชดำ� เนินทรงท�ำพธิ ีเปดิ อาคารโรงพยาบาลรามาธบิ ดี น้ีจะผลิตแพทย์และเจ้าหน้าท่ีอื่น ๆ แล้ว ยังจะผลิตอาจารย์ สำ� หรบั ออกในส่วนภูมภิ าคอกี ดว้ ย 33 ข้าพเจ้าขอขอบใจทางราชการที่เกื้อกูลและส่งเสริม การแพทย์ทกุ ๆ ดา้ นเปน็ อย่างดีตลอดมา และขอขอบใจมูลนธิ ิ ร็อกกี้เฟลเลอร์ที่ช่วยเหลือสนับสนุนคณะแพทยศาสตร์นี้ด้วย ขอให้เจ้าหนา้ ทท่ี กุ คน จงช่วยกันปฏบิ ตั งิ านนีใ้ ห้ส�ำเรจ็ ลุล่วงไป ด้วยดี ได้เวลาก�ำหนดแล้ว ข้าพเจ้าจะได้ประกอบพิธีวาง ศิลาฤกษอ์ าคารโรงพยาบาลรามาธิบดีตอ่ ไป ขอใหก้ ารกอ่ สร้าง
เมื่อวันท่ี ๓ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๑๒ พระบาทสมเด็จ ข้าพเจ้าขออนุโมทนาในเจตนาดีของบรรดามูลนิธิ พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ เสด็จพระราชด�ำเนินจากพระที่น่ัง และเอกชนทุกฝ่าย ท่ีได้ร่วมมือเกื้อกูลอุปการะสนับสนุนงาน อัมพรสถาน พระราชวังดุสิต ทรงประกอบพิธีเปิดคณะ รัฐ ก่อต้ังคณะแพทยศาสตรแ์ ห่งนข้ี ึ้น และขอเปิดอาคารคณะ แพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี โดยทรงตัดริบบิ้นเปิด แพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี ให้ด�ำเนินงานอ�ำนวย อาคาร พร้อมกับทรงลงพระปรมาภิไธยลงบนแผ่นทองแดง ประโยชน์แก่กิจการแพทย์แก่สาธารณชนและแก่ประเทศชาติ ซึ่งปัจจุบันประดิษฐานอยู่ที่โถงพระราชบิดา อาคาร ๑ ให้ยั่งยนื ตอ่ ไป ขอให้ทกุ ทา่ นทม่ี าร่วมประชุมในพิธี มีความสขุ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี ความสวสั ดโี ดยทั่วกนั ” ในวโรกาสเดียวกันน้ี ทรงมีพระราชด�ำรัสความว่า เสด็จพระราชด�ำเนินเยือน “รามาธิบดี” คร้ังสุดท้าย: เสด็จ “ข้าพเจ้ามีความยินดี ที่ได้มาเปิดอาคารคณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธบิ ดี ณ โอกาสน้ี และมคี วามพอใจทไ่ี ดท้ ราบ พระราชด�ำเนินทรงประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์ศูนย์การแพทย์สิริกิต์ิ รายงานว่าคณะแพทยศาสตร์แห่งนี้ จะสามารถด�ำเนินงานให้ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวทิ ยาลัยมหดิ ล เปน็ ประโยชนใ์ นการขยายการศกึ ษาวชิ าแพทยก์ บั ทงั้ การรกั ษา พยาบาลประชาชนได้อกี มาพอสมควร เม่ือวันท่ี ๑๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๔ พระบาท การท่ีทางราชการพยายามขยายงานด้านการแพทย์ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ เสด็จพระราชด�ำเนินพร้อม โดยเฉพาะพยายามเพ่ิมจ�ำนวนแพทย์และพยาบาลให้เพียง ด้วยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถในพระบาท พอกับความจ�ำเป็นและความต้องการของประชาชนส่วนรวม สมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มาทรงประกอบพิธี ทั้งประเทศน้ัน เป็นการสมควรอย่างย่ิง งานนี้เป็นงานใหญ่ที่ วางศิลาฤกษ์อาคารศูนย์การแพทย์สิริกิต์ิ คณะแพทยศาสตร์ ท�ำได้ยาก แต่ก็ส�ำคัญจ�ำเป็นต้องรีบกระท�ำให้ดีท่ีสุด ขอให้ผู้ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล นับเป็นการเสด็จ มีหน้าที่จัดการศึกษาของแพทย์และพยาบาลให้การศึกษาที่ พระราชด�ำเนินมาเยือน ณ โรงพยาบาลรามาธิบดี เป็นคร้ัง สมบรู ณแ์ กแ่ พทยแ์ ละพยาบาล ใหท้ กุ คนมคี วามรอู้ นั แนน่ แฟน้ สุดท้ายของพระองค์ ทงั้ ใหเ้ ปน็ ทเี่ ชอ่ื ถอื ไดด้ ้วยวา่ ทกุ คนรู้จักหนา้ ท่ีของตน ๆ อย่าง ครบถว้ น เพราะผทู้ ม่ี คี วามรดู้ ไี มร่ จู้ กั รกั ษาหนา้ ทนี่ นั้ จะทำ� งาน ใหบ้ ังเกดิ ประโยชน์แทจ้ ริงมไิ ดเ้ ลย อา้ งอิงจาก: - งานประชาสมั พนั ธ์ กองกลาง ส�ำนักงานมหาวทิ ยาลยั มหาวิทยาลยั เชียงใหม่ - หอจดหมายเหตุและพพิ ธิ ภัณฑ์รามาธิบดี คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลยั มหิดล - หอจดหมายเหตแุ ละพพิ ธิ ภัณฑม์ หาวทิ ยาลยั มหดิ ล 34 หอสมุดและคลงั ความรมู้ หาวทิ ยาลัยมหดิ ล - ศนู ย์สารสนเทศ ส�ำนักราชเลขาธกิ าร
35
พระอจั ฉรยิ ภาพดา้ นการทูต กบั นานาอารยประเทศ พระบารมีของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ไม่เพียงแต่เป็นที่ประจักษ์ในสยามประเทศ เท่านั้น หากแตย่ งั เปน็ ทีย่ อมรับของนานาอารยประเทศ โดยในช่วงปี พ.ศ. ๒๕๐๒–๒๕๑๐ ทรงมพี ระราชภารกิจเสดจ็ ประพาสต่างแดน เพื่อผูกมิตรและน�ำความปรารถนาดีของประชาชนชาวไทยไปมอบเพื่อยังประโยชน์ของแผ่นดินสยาม ทรงมีกระแสพระราชดำ� รสั อำ� ลาประชาชนทางวทิ ยกุ ระจายเสยี ง ความวา่ “ประชาชนชาวไทยทั้งหลายเมื่อปีใหม่ข้าพเจ้าได้แจ้งให้ทราบ แล้วว่า ประเทศต่าง ๆ ได้เชญิ ใหไ้ ปเยย่ี มเป็นราชการ บดั นถี้ งึ ก�ำหนดท่ี ข้าพเจ้าและพระราชินจี ะไปประเทศเหลา่ น้ัน พรุ่งนจี้ ะออกเดนิ ทางจาก กรงุ เทพฯ ไปยังสหรัฐอเมรกิ าก่อน แลว้ จะไปประเทศอน่ื ๆ ในยุโรปอกี ๑๓ ประเทศด้วยกนั การไปต่างประเทศคราวน้ีกไ็ ปเป็นราชการแผ่นดนิ เป็นการท�ำตามหน้าที่ของข้าพเจ้าในฐานะประมุขของประเทศ เป็นท่ี ทราบกันอยูแ่ ล้วว่า ในสมยั นปี้ ระเทศตา่ ง ๆ ไม่ว่าใหญห่ รือเล็กต่างต้อง พง่ึ พาอาศยั กนั อยเู่ สมอ จะวา่ ชนทกุ ชาตเิ ปน็ ญาตพิ นี่ อ้ งกนั กว็ า่ ได้ จงึ ควร พยายามใหร้ จู้ กั นสิ ยั ใจคอกนั ตอ้ งผกู นำ้� ใจกนั ไวใ้ หด้ ดี ว้ ยการผกู นำ้� ใจกนั ไวน้ นั้ ธรรมดาญาตพิ น่ี อ้ งกไ็ ปเยยี่ มถามทกุ ขส์ ขุ ซง่ึ กนั และกนั แตส่ ำ� หรบั ประเทศนนั้ ประชาชนนับแสนนับลา้ นจะไปเย่ยี มกนั กย็ าก เขาจึงยกให้ เป็นหน้าท่ีของประมุขในการไปเยี่ยมประเทศต่าง ๆ ข้าพเจ้าก็จะแสดง ตอ่ ประชาชนของประเทศเหลา่ นนั้ วา่ ประชาชนชาวไทยมมี ติ รจติ มติ รใจตอ่ เขา และขา้ พเจา้ จะพยายามเตม็ ท่ี เพอื่ ให้ฝา่ ยเขารู้จกั เมืองไทย และใหเ้ กดิ มนี ้ำ� ใจดตี อ่ ชาวไทยข้าพเจ้าจะลาท่านไปเปน็ เวลาราว ๖ เดอื น ก็เป็น ธรรมดาท่ีนึกห่วงใยบา้ นเมอื ง จงึ ใคร่จะตักเตอื นท่านทั้งหลายวา่ ขอใหต้ ง้ั หน้าท�ำการงานของทา่ นใหเ้ ตม็ ท่ใี น ทางที่ชอบที่ควร ต้ังตัวต้ังใจให้อยู่ในความสงบ จะได้เกิดผลดีแก่ตัวท่านเองและแก่บ้านเมืองซ่ึงเป็นของเรา ด้วยกันทุกคน ขออวยพรให้มคี วามสุขสวสั ดีทว่ั กัน” ในคร้ังน้ัน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ภาพทั้งสองพระองค์ ประธานาธบิ ดี โง ดินห์ เดียม รัชกาลท่ี ๙ โดยเสดจ็ พร้อมสมเด็จพระนางเจา้ ฯ พระบรม และมาดาม โง ดนิ ห์ นู ประทับและยืนอยู่หน้าทำ� เนียบ ราชินีนาถ ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล ประธานาธบิ ดใี นไซ่งอ่ น ทอดพระเนตรและชมพิธีเชญิ อดลุ ยเดช ไดเ้ สดจ็ เยอื นสาธารณรฐั สงั คมนยิ มเวยี ดนามเปน็ ประเทศแรกระหว่างวันที่ ๑๘-๒๑ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๐๒ ธงชาตไิ ทยและเวียดนามขึน้ ส่ยู อดเสา ตามค�ำกราบบังคมทูลเชิญของ ฯพณฯ โง ดินห์ เดียม ประธานาธบิ ดแี หง่ สาธารณรฐั สงั คมนยิ มเวยี ดนามในขณะ นนั้ ตอ่ มาจงึ เสดจ็ พระราชดำ� เนนิ เยอื นประเทศอนิ โดนเี ซยี เป็นประเทศท่ีสองระหว่างวันท่ี ๘-๑๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๐๓ มีสหภาพพม่าเป็นจุดหมายอันดับต่อไปใน การเสดจ็ เยอื นเมื่อวันที่ ๒-๕ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๐๓ 36 พระอจั ฉรยิ ภาพดา้ นการทตู กบั นานาอารยประเทศ โนรี พรรคพบิ ูลย์
ชาวนิวยอรค์ ๗๕๐,๐๐๐ คน รับเสด็จ ตอ่ มา ทรงเสดจ็ เยอื นประเทศสหรฐั อเมรกิ า และประเทศตา่ ง ๆ ใน ยโุ รปเปน็ ระยะเวลายาวนานถงึ ๖ เดอื น โดยระหวา่ งวนั ท่ี ๑๔ มถิ นุ ายน ถงึ ๑๔ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๐๓ เสดจ็ พรอ้ มสมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ นี าถ ใน พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช พระราชโอรส พระราชธดิ า ไปยงั เมอื งตา่ ง ๆ อาทิ ฮาวาย แอลเอ กรงุ วอชงิ ตนั ด.ี ซ.ี เวอรจ์ เิ นยี นวิ ยอรก์ บอสตนั ซงึ่ เสดจ็ ไปเยยี่ มมหาวทิ ยาลยั Harvard ทสี่ มเดจ็ พระราชบดิ าเคย ทรงศกึ ษา รวมทงั้ โรงพยาบาลสถานทปี่ ระสตู ิ โดยพระองคม์ พี ระราชดำ� รสั ณ สภาคองเกรส เมอื งวอชงิ ตนั ด.ี ซ.ี ประเทศสหรฐั อเมรกิ า เมอื่ วนั ที่ ๒๙ มถิ นุ ายน พ.ศ. ๒๕๐๓ ครง้ั นนั้ วา่ “ขอบใจอเมรกิ าทชี่ ว่ ยเหลอื เรา เขา้ ใจวา่ นเ่ี ปน็ ความชว่ ย เหลอื ดว้ ยนำ้� ใจไมตรรี ะหวา่ งเพอื่ นตอ่ เพอื่ นทม่ี ฐี านะเสมอกนั หวงั วา่ สกั วนั เรา จะสามารถพฒั นาตนเองไดจ้ นเพอ่ื นไมต่ อ้ งชว่ ยเราอกี ตอ่ ไป” นอกจากนี้พระองค์ยังตรัสถึงเหตกุ ารณ์ที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกลา้ เจ้าอย่หู ัวรชั กาลที่ ๔ เคยมีพระราชสาสน์ ไปถึงอับราฮัม ลินคอล์น ประธานาธิบดใี นขณะนน้ั โดยทรงเสนอท่ีจะส่งช้างไปชว่ ยในสงครามกลางเมอื งของอเมรกิ า โดย พระองคต์ รสั วา่ “เรอ่ื งนน้ั ไมม่ อี ะไรมากไปกวา่ ทรงตอ้ งการเสนอในสงิ่ ทเ่ี พอ่ื นของพระองคย์ งั ขาดอยู่ มไิ ดม้ พี ระราชประสงค์ จะพระราชทานช้างไปให้อเมริกาเพ่ือช่วยฝ่ายเหนือท�ำสงครามกับฝ่ายใต้ เพราะช้างสามารถใช้ได้ท้ังการท�ำสงครามและ การสร้างสันติ จะใช้เป็นรถถังก็ได้ จะใช้เป็นรถแทรกเตอร์ก็ได้ ซึ่งท่านก็ทรงมุ่งให้เอาไปใช้เป็นรถแทรกเตอร์ช่วยถางพง มากกว่าจะเอาไปรบ” พระราชดำ� รัสในวนั น้ัน เปน็ ที่จับใจผฟู้ ังท้งั สภา นบั ไดว้ ่าเป็นพระราชดำ� รัสคร้ังประวตั ิศาสตรท์ ผี่ ูฟ้ ัง ทงั้ สภาตา่ งกช็ อบใจจนถงึ กบั ลกุ ขนึ้ ปรบมอื เพอ่ื ถวายพระเกยี รตกิ กึ กอ้ งจากนน้ั จงึ เสดจ็ ไปเยอื นประเทศตา่ ง ๆ ในยโุ รป ไดแ้ ก่ สหราชอาณาจักร สหพันธ์สาธารณรฐั เยอรมนี สาธารณรฐั โปรตุเกส สมาพนั ธรฐั สวิส ต่อด้วยประเทศแถบสแกนดิเนเวีย เสด็จเยอื นตลาดหนุ้ วอลล์สตรีท สหรัฐอเมริกา เสดจ็ เยอื นสหราชอาณาจกั ร (อังกฤษ) ในช่วง พ.ศ. ๒๕๐๕ มีพระราชภารกิจเสด็จเยือนสาธารณรัฐ อสิ ลาม ปากสี ถาน สหพนั ธรฐั มาเลเซยี ประเทศนวิ ซแี ลนด์ และประเทศ ออสเตรเลยี ซง่ึ ในการเสดจ็ เยอื นออสเตรเลยี ครง้ั นน้ั สมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ นี าถ ในพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช ไดท้ รงเลา่ ไวใ้ นพระราชนพิ นธ์ “ความทรงจำ� ในการเสดจ็ ตา่ งประเทศทาง ราชการ” ตอนหนงึ่ วา่ นกั ศกึ ษามหาวทิ ยาลยั เมลเบริ น์ กลมุ่ หนงึ่ ถอื ปา้ ยที่ มขี อ้ ความกลา่ วรา้ ยและสง่ เสยี งโหฮ่ าหมายลบหลพู่ ระเกยี รติ ระหวา่ งพธิ ี ทลู เกลา้ ฯ ถวายปรญิ ญานิตศิ าสตรดุษฎบี ัณฑิตกิตตมิ ศกั ด์ิ ณ มหาวทิ ยา ลยั เมลเบริ น์ หากพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี ๙ ทรงเปดิ พระ สมเด็จพระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ นี าถ มาลาท่ีทรงคูก่ ับฉลองพระองคค์ รุย แลว้ หนั พระองค์ไปโค้งคำ� นับกลุ่มท่ี ในพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช ทรงชน่ื ชมสุนขั พนั ธุ์นิวกนิ ีและหมีกวั ลา สง่ เสยี งเอะอะอยขู่ า้ งนอกอยา่ งงดงาม และนา่ ดทู ส่ี ดุ ทรงมพี ระราชดำ� รสั ซ่ึงเซอรเ์ อด็ เวริ ด์ ฮลั สตรอม แหง่ สวนสัตว์ ขอบใจผู้เขา้ ร่วมประชมุ ทีใ่ หก้ ารตอ้ นรบั อันอบอุ่นสภุ าพเรียบรอ้ ย ทง้ั ยัง ทารองงา น�ำไปถวายใหท้ อดพระเนตร ณ มพี ระราชดำ� รสั สดโดยไมใ่ ชบ้ นั ทกึ ใด ๆ ถงึ ประวตั ศิ าสตรแ์ ละวฒั นธรรม ท�ำเนียบรฐั บาล ในการเสดจ็ ฯ ประพาสออสเตรเลีย อนั ดงี ามทมี่ มี ากวา่ ๗๐๐ ปขี องสยามประเทศวา่ คนไทยนน้ั มนี ำ้� จติ นำ�้ ใจ ของท้ังสองพระองค์ เริ่มตั้งแต่วนั ที่ ๒๖ สงิ หาคม ถึง ๑๒ กันยายน พ.ศ. ๒๕๐๕ 37
กว้างขวาง พร้อมทจ่ี ะใหโ้ อกาสคนอน่ื และฟงั ความเห็นของผูอ้ ่ืนก่อน โดยไมส่ ุม่ ส่ีสุม่ หา้ ตัดสนิ อะไรตามใจชอบโดยไมใ่ ชเ้ หตุผล เหตุการณ์น้ี สะท้อนให้เห็นพระปรีชาสามารถของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ ในการรบั มือกับปัญหาเฉพาะหนา้ น้ำ� พระราชหฤทยั อนั กว้างใหญ่อันประกอบด้วยความไม่โกรธ (อักโกธะ) อันเป็นธรรมะ สำ� คญั ขอ้ หนง่ึ ของทศพธิ ราชธรรม อนั เปน็ ธรรมะของผปู้ กครองทง้ั ปวง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ และสมเด็จ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ นี าถ ในพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหา มหาลัยเมลเบิรน์ ได้ทูลเกล้าทูลกระหมอ่ มถวายปริญญา ภมู พิ ลอดลุ ยเดช เสดจ็ เยอื นประเทศญป่ี นุ่ ระหวา่ งวนั ที่ ๒๗ พฤษภาคม ดษุ ฎีบณั ฑติ กิตติมศกั ด์ิ สาขานติ ิศาสตร์ ถงึ ๕ มถิ นุ ายน พ.ศ. ๒๕๐๖ โดยพระราชวงศข์ องญปี่ นุ่ และประชาชนชาวญปี่ นุ่ ไดถ้ วายการรบั เสดจ็ อยา่ งอบอนุ่ ทรงมบี ทบาท สำ� คญั อยา่ งยงิ่ ในการสานสมั พนั ธร์ ะหวา่ งประเทศไทยกบั ญป่ี นุ่ และพระราชวงศข์ องสองประเทศอยา่ งแนน่ แฟน้ หลงั จากนน้ั ทรงเสดจ็ ตอ่ ไปยงั สาธารณรฐั จนี หรอื ไตห้ วนั โดยไดท้ อดพระเนตรฐานทพั อากาศไตห้ วนั ระบบการเกษตรและการชลประทาน ของไตห้ วัน ซึ่งเปน็ ประโยชนต์ ่อการพฒั นาการเกษตรไทยเปน็ อย่างมาก เสดจ็ เยอื นญี่ป่นุ เสดจ็ ทอดพระเนตรระบบชลประทานของไตห้ วนั ณ เขือ่ นสอื เหมินในนครเถาหยวน จากพระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลย เดช ดงั อ้างอิงในขา้ งตน้ จะพบวา่ ตลอดระยะเวลาท่เี สด็จพระราชดำ� เนินต่างประเทศอยา่ งยาวนานในครงั้ น้ัน พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ วั รชั กาลที่ ๙ และสมเด็จพระนางเจา้ ฯ พระบรมราชินนี าถ ในพระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีหมายก�ำหนดการเต็มเวลา ท้ังการเดินทางและทรงออกงานเล้ียงต้อนรับ ทรงตรากตร�ำท้ังพระวรกายและพระราชหฤทัย อย่างหนกั เม่ือกลบั มาถงึ ท่ปี ระทบั ในตอนกลางคนื แทนท่ีจะไดบ้ รรทมพักผ่อน ยงั ต้องทรงตรวจทานแกไ้ ขพระราชดำ� รสั ของ วนั ตอ่ ไป ซงึ่ ฝา่ ยราชเลขานกุ ารเตรยี มไว้ บางครงั้ กท็ รงเขยี นเองใหมห่ มด หรอื เตรยี มทจี่ ะตอ้ งมพี ระราชดำ� รสั สด บางแหง่ กจ็ ะ ถกู ต่อต้านจากผูไ้ ม่เข้าใจหรือจากปัญหาการเมอื งภายในของประเทศเจา้ ภาพเอง แต่ก็ทรงฝ่าไปได้ดว้ ยพระอัจฉรยิ ภาพ ท�ำให้ ทรงได้รบั ความชนื่ ชมนยิ มยกย่องในทกุ ประเทศทเ่ี สด็จ ทรงรว่ มในพิธีเปดิ สะพานมิตรภาพไทย - ลาว พระราชภารกิจเสด็จเยือนสาธารณรัฐประชาธิปไตย จังหวัดหนองคาย และทอดพระเนตรการด�ำเนนิ งานตาม ประชาชนลาว นบั เปน็ ประเทศสดุ ทา้ ยทท่ี รงเสดจ็ เยอื นตา่ งประเทศ ในระหว่างวันที่ ๘-๙ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๓๗ หลงั จากน้ันมิไดเ้ สด็จ โครงการศนู ยพ์ ฒั นาและบริการดา้ นการเกษตร ออกนอกพระราชอาณาจักรเพอื่ ทรงเยอื นต่างประเทศใด ๆ อีกเลย ห้วยซอน - หว้ ยซั้ว เพราะทรงเหน็ วา่ พระราชภารกจิ ในการทรงงานเพอื่ ความผาสกุ ของ ป ระชาชนชาวไทยทง้ั ปวงเป็นพระราชภาระอนั ดับแรกน่นั เอง 38 อ้างอิงจาก: - รกั แห่งราชันย์ ม่ิงขวัญคู่แผ่นดนิ โดย โรม บนุ นาค - ความทรงจ�ำในการตามเสดจ็ ตา่ งประเทศทางราชการ: In Memory of the State Visits of His Majesty the King พระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระนาง เจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ - เสด็จพระราชด�ำเนินอเมริกา พ.ศ. ๒๕๐๓ พระนิพนธ์ในพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจา้ หญงิ วภิ าวดี รังสิต - ในหลวงกับการต่างประเทศของไทย(2)
Search
Read the Text Version
- 1 - 40
Pages:
