ilovepdf_merged

E-BOOK FINAL รายวิชาว 33285 คอมพิวเตอร์และเทคโนโลยี 3 เสนอ อ.สุกัญญา ทิพย์รักษ์ จัดทำโดย น.ส. ธนัสสรณ์ ศรีชูศิลป์ ม.6/3 23 QRcode chatbot

การออ องค์ประก แชทบ

อกแบบ กอบของ บอท

การออกแบบองคป์ ระกอบของแช 1. คุณคา่ หรือคณุ ประโยชน์ของแชทบอท (Value Propo 2. บคุ ลิกของผู้ใช้ (Persona) 3. บคุ ลกิ ของแชทบอท (Botsona) 4. เจตนาหรือเปาหมายในการสนทนาของผใู้ ช้ (Intent/Conversational Tasks) 5. งานของระบบทีจะประมวลผลอยู่เบืองหลงั (Backgro 6. วธิ กี ารสอื สาร (Modalities) 7. แพลตฟอร์มทีใชส้ าหรับพัฒนาแชทบอท (Deployme 8. แพลตฟอรม์ หรอื ช่องทางในการให้บริการ (Deploym Platform) 9. บรกิ ารหรือข้อมูลทเี ปนองค์ความรู้ของแชทบอท (Ser 10. แผนการหรอื กลยุทธใ์ นการทาใหแ้ ชทบอทเปนทรี ูจ้ กั 11. แผนการวเิ คราะห์ข้อมูลทไี ด้จากการใชง้ านแชทบอท (

ชทบอท osition) ound Tasks) ent Platform) ment rvices) (Marketing) (Analytics)

1. คุณค คือ วตั ถุปร อย่างไร เชน่

คา่ หรอคุณประโยชนข์ องแชทบอท (Value Proposition) ระสงคท์ สี รา้ งแชทบอทนีขนึ มาเพืออะไร มปี ระโยชน์ ร คนทเี ขา้ มาใชบ้ ริการจะไดอ้ ะไรจากแชทบอท น สร้างขึนเพือบอกตารางสีเสือประจําวัน

2. บุคลิกของผู้ใ คือคนทีจะมําใช้ แชท สรา้ งขนึ มามี บคุ ลิกล เชน่ ผูท้ ใี ช้เปนวัยร

ใช้ (Persona) ทบอททเี รากาํ ลงั จะ ลักษณะอยา่ งไรบ้าง รุ่นและวยั กลางคน

3. บุคลกิ คอื เราต้อง สอดคลอ้ ง เช่น ผู้ทใี ช มีความสอด ดูโตไปแล้ว ใชค้ ยุ กบั เพ

กของแชทบอท (Botsona) งออกแบบแชทบอทใหม้ ีบคุ ลิก ลกั ษณะที งกบั ผใู้ ช้ ชเ้ ปนวัยรนุ่ และวยั กลางคนภาษาทใี ช้ตอ้ ง ดคลอ้ งกับทังสองวยั โดยทภี าษาต้องไม่ วเดก็ จะเกินไป ให้ความรูส้ ึกเหมอื นคนที พือน

4. เจตนาหรอื เปาหมายในการส (Intent/Conversationa คอื การกําหนดหัวขอ้ และเปาหมายทจี ะตอ้ ง กํา ชัดเจนว่าผู้ใชท้ เี รากําหนดไว้ และแชทบอททเี ร สร้าง กาํ ลงั จะคยุ เรอื งอะไรบ้าง และวัตถุประ มาคยุ กับ แชทบอทของเราเพืออะไร เชน่ สีเสือมงคลประจําวันนเี ปนทีอะไร

สนทนาของผูใ้ ช้ al Tasks) าหนดให้ รา กําลังจะ ะสงคท์ เี ข้า

5. งานของระบบทีจะประมวลผลอย่เู บืองหลงั (Ba - การอัพเดทขอ้ มูลของผใู้ ชซ้ ึงเปนระบบการทาํ งา สนทนาโดยตรง แตเ่ ปนการทํางานของตวั ระบบแ 6. วิธกี ารสอื สาร (Modalities) - วธิ กี ารสอื สาร ระหวา่ งผใู้ ช้กบั แชทบอท 7. แพลตฟอรม์ ทีใช้สาหรับพัฒนาแชทบอท (Dep - เปนแพลตฟอรม์ทจี ะใชใน้ การพัฒนาแชทบอท 8. แพลตฟอรม์ หรอื ช่องทางในการใหบ้ รกิ าร (Se - เลือกช่องทางการให้บริการของแชทบอทผา่ นช่อ 9. บริการหรอื ข้อมลู ทเี ปนองค์ความรู้ของแชทบอ - การทบทวนที ่มาของขอ้มูลท ีใช้ในการสร้างแช 10. แผนการหรอื กลยทุ ธ์ในการทาํ ให้แชทบอทเปน - การใช้แผนการหรือกลยุทธท์ ีทําให้แชทบอทของ 11. แผนการวเิ คราะหข์ อ้ มลู ทีไดจ้ ากการใช้งานแชท - วางแผนวเคิ ราะหน์ าํ ข้อมลู ทีได้จากแชทบอทไปใช

ackground Tasks) านหรอื หน้าทีการทํางานทไี มเ่ กยี วข้องกบั การ แชทบอทเอง ployment Platform) ervices Platform) องทางต่างๆ อท (Services) ชทบอท นทีรูจ้ กั (Marketing) งเราเปนทีรจู้ ักมากขึนในกลุ่มเปาหมาย ทบอท (Analytics) ช้เพือพัฒนาระบบตา่ งๆ

จัดทาํ โดย นางสาว ธนสั สรณ์ ศรชี ศู ลิ ป ม.5/3 เลขท2ี 3



Data Mining Data mining คืออะไร? กระบวนการที่กระทำกับข้อมูลจำนวน มากเพื่อค้นหารู ปแบบและความสั มพันธ์ ที่ซ่อนอยู่ในชุดข้อมูลนั้ น ในปัจจุบันการ ทำเหมืองข้อมูลได้ถูกนำไปประยุกต์ใช้ใน งานหลายประเภท ทั้งในด้านธุรกิจที่ช่วย ในการตัดสินใจของผู้บริหาร ในด้าน วิทยาศาสตร์และการแพทย์รวมทั้งใน ด้านเศรษฐกิจและสั งคม ทำไมจึงต้องมีData mining? ข้อมูลที่ถูกเก็บไว้ในฐานข้อมูลหากเก็บไว้เฉย ๆ ก็จะไม่เกิด ประโยชน์ ดังนั้ นจึงต้องมีการสกัดสารสนเทศหรือการคัดเลือก ข้อมูลออกมาใช้งานส่วนที่เราต้องการ ในอดีตเราได้ใช้คนเป็นผู้ สืบค้นข้อมูลต่างๆ ในฐานข้อมูลซึ่งผู้สืบค้นจะทำการสร้างเงื่อนไขขึ้น มาตามภูมิปัญญาของผู้สืบค้น ในปัจจุบันการวิเคราะห์ข้อมูลจากฐาน ข้อมูลเดียวอาจไม่ให้ความรู้เพียงพอและลึกซึ้งสำหรับการดำเนิ น งานภายใต้ภาวะที่มีการแข่งขันสูงและมีการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วจึง จำเป็นที่จะต้องรวบรวมฐานข้อมูลหลาย ๆ ฐานข้อมูลเข้าด้วยกัน เรียกว่า “ คลังข้อมูล” ( Data Warehouse) ดังนั้ นเราจึงจำเป็นต้อง ใช้ Data Mining ในการดึงข้อมูลจากฐานข้อมูลที่มีขนาดใหญ่ เพื่อที่ จะนำข้อมูลนั่ นมาใช้งานให้เกิดประโยชน์ สูงที่สุด ตัวอย่างธุรกิจที่ใช้ data mining การวิเคราะห์บัตรเครดิต - ช่วยบริษัทเครดิตการ์ดตัดสินใจในการที่จะให้เครดิต การ์ดกับลูกค้าหรือไม่ - แบ่งประเภทของลูกค้าว่ามีความเสี่ยงในเรื่องเครดิต ต่ำ ปานกลาง หรือสูง - ป้องกันปัญหาเรื่องการทุจริตบัตรเครดิต น.ส.ธนั สสรณ์ ศรีชูศิลป์ ม.6/3 23

Big data ข้อมูลขนาดใหญ่ ซึ่งจริงๆ แล้วคำนิยามของมันก็คือ จำนวนข้อมูลใน รูปแบบต่างๆ ที่มีมากมายมหาศาล ชนิดที่เรียกว่าชอฟต์แวร์หรือ ฮาร์ดแวร์ธรรมดานั้นไม่สามารถรองรับข้อมูลเหล่านี้ได้ โดยส่วนใหญ่ แล้วข้อมูลเหล่านี้มักจะถูกใช้ในเชิงธุรกิจเป็นข้อมูลที่ถูกเก็บไว้ใน องค์กร หรือบริษัท เช่น ข้อมูลบริษัท ข้อมูลสำคัญของลูกค้า วิดีโอ ไฟล์รูปภาพ หรือไฟล์เอกสารต่างๆ ฯลฯ เป็นต้น ลักษณะสำคัญของ Big data คุณลักษณะของ Big data (4V) มีดังต่อไปนี้ 1.ปริมาณ (Volume) 2. ความหลากหลาย (Variety) 3. ความเร็ว (Velocity) 4. คุณภาพของข้อมูล (Veracity) กระบวนการทำงานของ Big Data 1. จัดเก็บข้อมูล (Storage) เป็นขั้นตอนการจัดเก็บรวบรวมข้อมูลทั้งหมดจากแหล่งต่างๆ 2. การประมวลผลข้อมูล (Processing) การประมวลผลข้อมูล หลังจากที่นำข้อมูลมารวบรวมไว้ได้ในที่เดียวแล้ว ข้อมูล ต่างๆ จะถูกนำไปจัดหมวดหมู่ให้อยู่ในกลุ่มที่มีความเกี่ยวข้องกันหรือความสัมพันธ์ ใกล้เคียงกัน ให้ผลลัพธ์คล้ายคลึงกันมากที่สุด แล้วจึงนำมาเปลี่ยนเป็นรูปแบบ ข้อมูลเพื่อนำเอาข้อมูลที่มีอยู่เหล่านี้เข้าระบบข้อมูลที่ผ่านการประมวลผลแล้ว 3. การวิเคราะห์ข้อมูล (Analyst) การวิเคราะห์ข้อมูลและนำเสนอข้อมูล หลังจากที่ข้อมูลทั้งหมดได้ถูกจัดกลุ่มและ แยกประเภทเรียบร้อยแล้วนั้น ต่อจากนั้นจะนำมาวิเคราะห์หา Pattern ความ เกี่ยวข้องกันทั้งหมด ที่อาจมองไม่เห็นได้เลยด้วยตา ไม่ว่าจะเป็นการหา แนวโน้ม ของการตลาด ความต้องการของลูกค้า กระแสที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต และ ข้อมูลด้านอื่นที่เป็นประโยชน์ และจัดมานำเสนอในรูปแบบต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นรูปภาพ หรือกราฟ Big data กับ Data mining ต่างกันอย่างไร Big data คือ ชุดข้อมูลใดๆก็ตามที่มีขนาด ใหญ่ถูกเก็บบันทึกไว้ผ่านวิธีการต่างๆ Data mining คือ การวิเคราะห์ข้อมูลจาก ข้อมูลจำนานมาก (big data) เพื่อหาความ สัมพั นธ์ของข้อมูลที่ซ่อนอยู่โดยทำการ จำแนกประเภท รูปแบบ เชื่อมโยงข้อมูลที่ที ความสัมพันธ์กัน และหาความน่าจะเป็นที่จะ เกิดขึ้น เพื่อให้ได้องค์รู้ใหม่ ที่สามารถนำไปใช้ ประกอบการตัดสินใจในด้านต่างๆ น.ส. ธนัสสรณ์ ศรีชูศิลป์ ม.6/3 23

64 Royal Thai Air Force Medical Gazette Vol. 66 No. 2 May - August 2020 (Special Academic Article) Application of Artificial Intelligence Chatbot for Learning Preecha Tangkraingkij School of Information Technology, Sripatum University, Bangkok Correspondence to : [email protected] (Received : 27 Aug 20 Revised : 10 Sep 20 Accepted : 15 Sep 20) Abstract This research discusses the application of an artificial intelligence system for learning through automated chatbot. This system is done by creating a periodic bot which is a chatbot to help learning about the periodic table. The students have learned about the periodic table both in high school and university level which is the fundamental course. The periodic table contains many details which needs to be remem- bered. In this research, artificial intelligence technology is applied to chatbot by using Dialogflow and Line applications to be a tool to make learning more efficient. Students can quickly find answers anytime, any where. Keywords : Artificial intelligence, Chatbot, Application Line, Periodic Table Royal Thai Air Force Medical Gazette, Vol. 66 No. 2 May - August 2020 (บทความวิชาการพเิ ศษ) การประยกุ ตร์ ะบบปัญญาประดิษฐต์ อบแชทอตั โนมตั ิเพือการเรียนรู้ ปรีชา ตงั เกรียงกิจ คณะเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวทิ ยาลยั ศรีปทมุ บทคดั ย่อ งานวจิ ัยนี ไดก้ ล่าวถงึ เรืองการประยุกตร์ ะบบปญั ญาประดิษฐต์ อบแชทอตั โนมตั ิเพือการเรียนรู ้ ดว้ ยการจดั ทาํ Periodic bot ซงึ เป็น Chatbot เพอื ช่วยในการเรยี นรูเ้รอื งตารางธาตุ เนืองจากนกั เรยี นนกั ศกึ ษาไดม้ กี ารเรยี นรูเ้รอื งตารางธาตุ ทงั ในระดบั มธั ยม และระดบั มหาวทิ ยาลยั ซงึ เป็นพืนฐานของการเรยี นรูใ้ นวชิ าเคมี โดยตารางธาตมุ รี ายละเอยี ดเกียวกบั ธาตุ ตา่ ง ๆ จาํ นวนมาก ซงึ จาํ เป็นตอ้ งอาศยั ความจาํ ในการวจิ ยั ครงั นีจึงอาศยั เทคโนโลยรี ะบบปญั ญาประดษิ ฐต์ อบแชทอตั โนมตั ิ โดยใช้ Dialogflow และ แอปพลเิ คชนั ไลน์ เพอื เป็นเครอื งมอื ชว่ ยในการเรยี นรูอ้ ยา่ งเป็นไปอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ นกั ศกึ ษาสามารถ หาคาํ ตอบ ทบทวน ไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ ทกุ ทที กุ เวลา คาํ สาํ คญั : ระบบปญั ญาประดษิ ฐ,์ แชทบอท, แอปพลเิ คชนั ไลน,์ ตารางธาตุ



66 Royal Thai Air Force Medical Gazette Vol. 66 No. 2 May - August 2020 . วรรณกรรมทีเกยี วขอ้ ง ธุรกจิ ขนาดเลก็ สามารถรบั ภาระได้ สามารถตงั ระบบตอบกลบั อตั โนมตั โิ ดยกาํ หนดคาํ สาํ คญั ของคาํ ถามเอาไว ้ เป็นขอ้ ดเี พราะ 2.1 Dialogflow คือ platform สาํ หรับสรา้ ง ในเชิงธุรกิจลูกคา้ ย่อมตอ้ งการการตอบกลบั ทนั ที ในขณะที Chatbot ของ Google ทีใชก้ ารเรยี นรูข้ องเครืองจกั รดา้ น เจา้ ของธุรกจิ กไ็ มต่ อ้ งคอยตอบคาํ ถามทซี าํ ซาก สามารถตงั เวลา Natural Language Processing (NLP) มาช่วยโดย โพสตไ์ ดท้ าํ ใหเ้จา้ ของธุรกจิ มคี วามคลอ่ งตวั ในการสอื สารตาม Chatbot สามารถทาํ ความเขา้ ใจความหมายของประโยคทผี ใู ้ ช้ เวลาทตี วั เองตอ้ งการ และไลนย์ งั มีแอปพลเิ คชนั เสรมิ อืน ๆ พมิ พส์ ่งเขา้ มาไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง ซึงทาํ ให้ Chatbot สามารถ อีกมากมาย เช่น Line TV, Line Camera และ Line โตต้ อบกบั ผูใ้ ชง้ านไดแ้ ม่นยาํ และตรงประเด็น การใชง้ าน Antivirus เป็นตน้ Dialogflow นนั ช่วยลดความยุ่งยากในการสรา้ ง Engine NLP เนืองจาก Dialogflow จะจดั การส่วนนีให้ เพยี งการ 2.3 Chatbot เป็นโปรแกรมคอมพวิ เตอรช์ นดิ หนึง กาํ หนดกลุ่มของคาํ ถามและกลุ่มของคาํ ตอบว่าตอ้ งการให้ ถกู พฒั นาขนึ มาใหม้ บี ทบาทในการตอบกลบั การสนทนาดว้ ย Chatbot ตอบอะไรเมือไดร้ บั คาํ ถาม โดยระบบจะคน้ หา ตวั อักษรแบบอตั โนมตั ิผ่าน Messaging Application คาํ สาํ คญั ในคาํ ถามและคน้ หาคาํ ตอบทเี หมาะสมเพอื ตอบใหผ้ ใู ้ ช้ เสมอื นการโตต้ อบของคนจรงิ ๆ หรอื อาจเรยี กงา่ ย ๆ วา่ เป็น โปรแกรมตอบกลบั อตั โนมตั ิ Chatbot มกั จะใชใ้ นระบบการ . ไลน์ (Line) คือ แอปพลเิ คชนั สาํ หรบั การ โตต้ อบเพือการปฏิบตั ิทหี ลากหลายรวมถงึ การบริการลูกคา้ สือสารยอดนิยม เนืองจากมีความสามารถหลากหลายและ หรอื การเก็บขอ้ มูล โดยใชร้ ะบบฐานขอ้ มูลบนั ทกึ คาํ ถามและ ทาํ งานไดบ้ นหลากหลายอุปกรณ์ ไม่ว่าจะเป็นสมาร์ทโฟน, คาํ ตอบเอาไวจ้ าํ นวนหนึง แลว้ ตรวจจบั คาํ สาํ คญั จากคาํ ถาม แทบ็ เลต็ หรอื แมก้ ระทงั บนเครอื งคอมพวิ เตอร์ สามารถสอื สาร เพือประมวลหาคาํ ตอบส่งกลบั ไปหาลูกคา้ (Rule-based แลกเปลยี นขอ้ ความกบั เพอื น ๆ ไดต้ ลอด ชวั โมงทวั โลก Chatbot) Chatbot บางตัวใชร้ ะบบประมวลผลภาษา ทงั ขอ้ ความส่วนตวั และสนทนาแบบกลุ่มไลน์ สาํ หรบั ความ ธรรมชาตทิ ซี บั ซอ้ นโตต้ อบเลยี นแบบการสนทนาของคนจรงิ ๆ สามารถเดน่ ๆ ทที าํ ใหไ้ ลนม์ คี วามแตกต่างจากแอปพลเิ คชนั ได้ซงึ จะใชป้ ญั ญาประดษิ ฐ์ (AI) ในการประมวลผลเพยี งระยะ สือสารอืน ๆ ก็คือรูปภาพตวั การ์ตูนสืออารมณ์ทีเรียกว่า เวลาไม่กปี ีคาํ วา่ Chabot เรมิ เป็นทไี ดย้ นิ กนั มากขนึ เนืองจาก สติกเกอร์ ประโยชน์ของสติกเกอร์ คือช่วยใหล้ ดปริมาณ รูปแบบการทาํ การตลาดทเี ปลยี นแปลงไปผูซ้ อื ส่วนใหญ่อยูใ่ น การพิมพข์ อ้ ความและใชร้ ูปภาพในการสือสารถงึ อารมณแ์ ละ โลกออนไลนม์ ากขนึ ทาํ ใหก้ ารตดิ ตอ่ สอื สารผา่ นทางสอื ออนไลน์ ความรูส้ ึก สรา้ งความแปลกใหมใ่ นการสนทนาไดเ้ป็นอยา่ งดี มากตามไปดว้ ย การใชโ้ ทรศพั ทต์ ดิ ตอ่ สอบถามมจี าํ นวนนอ้ ย ทาํ ใหใ้ นปจั จุบนั นีไลน์ไดร้ บั ความนิยมเป็นอยา่ งมาก ไลน์มี ลง Chatbot เรมิ เขา้ มาเขา้ มามบี ทบาทเป็นอยา่ งมากเนืองจาก ความสามารถในการใชง้ านไดห้ ลายอย่าง ไดแ้ ก่ สามารถ สามารถตอบปญั หาเกียวกบั การใชง้ านเกียวกบั บรกิ ารต่าง ๆ โทรศพั ทผ์ ่านระบบเครืองข่ายไรส้ ายได้ ซึงสามารถโทรแบบ สามารถนาํ เสนอขา่ วสาร โปรโมชนั จากรา้ นคา้ หรือสาํ นกั ข่าว ใชเ้สยี งเพยี งอยา่ งเดยี วหรอื โทรแบบใชว้ ดี โี อดว้ ยได้ โดยไมม่ ี ต่าง ๆ สามารถสอื สารทางธุรกจิ ออนไลนก์ บั คนทีไม่รูจ้ กั ใน ค่าใชจ้ ่ายในการโทร มีพืนทีสาํ หรบั เกบ็ ไฟลส์ ว่ นตวั (Keep) วงกวา้ งทาํ ใหช้ ่วยลดเวลาการทาํ งานของมนุษย์ สามารถให้ สามารถเกบ็ ไฟลเ์ อกสาร รูปภาพ วดี โี อ เป็นตน้ นอกจากเกบ็ คาํ ปรึกษาเรืองเดิมกบั ลูกคา้ จาํ นวนมากเกียวกบั ปญั หาหรือ แลว้ กส็ ามารถแชรใ์ หค้ นอนื ได้มไี ทมไ์ ลนเ์ หมอื นกบั Facebook บรกิ ารตา่ ง ๆ ทงั ยงั ช่วยปรบั ปรงุ คณุ ภาพสนิ คา้ เป็นผชู ้ ว่ ยดา้ น จึงทาํ ใหส้ ามารถโพสขอ้ ความต่าง ๆ เพอื สือสารกบั เพอื น ๆ การเงนิ เชน่ American Express มี Amex Bot ทคี อย ในไลนข์ องเรา สามารถเพมิ บญั ชผี ูใ้ ชท้ เี ป็นทางการของศิลปิน ช่วยดูเรืองของสิทธิประโยชน์ แจง้ การทาํ ธุรกรรมหรอื แมแ้ ต่ ดารา ผูม้ ีชือเสยี งคนโปรดเป็นเพือน เพือรบั ขา่ วสารใหม่ ๆ อพั เดทวงเงนิ ทาํ ใหผ้ ูใ้ ชบ้ ตั รเครดิตสะดวกขนึ ทาํ ใหอ้ งค์กร และคูปองทไี ดเ้ฉพาะในไลนเ์ ทา่ นนั นอกจากนไี ลนย์ งั มบี รกิ าร สามารถเขา้ ใกลก้ บั ลูกคา้ ไดม้ ากขนึ โดย สรา้ งความพงึ พอใจ สาํ หรบั งานทางธุรกจิ ทเี รยี กวา่ Line@ ทาํ ใหก้ ารประชาสมั พนั ธ์ ใหแ้ ก่ลูกคา้ ทาํ ใหส้ ามารถรกั ษาฐานลูกคา้ สรา้ งความจงรกั หรอื ทาํ การตลาดงา่ ยขนึ โดยมกี ารคดิ ค่าบรกิ ารทถี กู เมอื เทยี บ ภกั ดจี ากลกู คา้ นอกจาก Chatbot จะถกู ใชเ้ป็นเครอื งมอื ในการ กับการโฆษณาแบบอืนทีตอ้ งการส่งใหถ้ ึงคนจาํ นวนมาก

Vol. 66 No. 2 May - August 2020 Royal Thai Air Force Medical Gazette 67 ทาํ ธุรกิจแลว้ ยงั สามารถใชใ้ นการเรียนรู ้ ในทางการศึกษาได้ ภาษาไทย ชือธาตุภาษาองั กฤษ มวลอะตอม การจัดเรียง อกี ดว้ ย สาํ หรบั ขอ้ ดใี นการใช้ Chatbot ดา้ นการศึกษา ไดแ้ ก่ อเิ ลก็ ตรอน ชือยอ่ ของธาตุ รายละเอียดคุณสมบตั ิเกียวกบั Chatbot เป็นผชู ้ ่วยสอนทมี ปี ระสทิ ธภิ าพ สามารถตอบคาํ ถาม ธาตแุ ตล่ ะตวั ขอ้ มูลเหลา่ นถี กู นาํ มาสรา้ งระบบปญั ญาประดษิ ฐ์ ของนกั เรยี นเกยี วกบั บทเรยี น การบา้ นและกาํ หนดสง่ ผูส้ อน ตอบแชทอตั โนมตั ิ โดยใชโ้ ปรแกรม Dialogflow และมกี าร สามารถตดิ ตามความคืบหนา้ การเรยี นรขู ้ องนกั เรยี น วเิ คราะห์ ตอ่ เชอื มกบั แอพพลเิ คชนั ไลน์ เพอื เป็นประโยชนใ์ นการเรยี นรู ้ ความตอ้ งการการเรียนรูข้ องนกั เรียนและแนะนาํ เนือหาการ รายละเอยี ดเกยี วกบั ธาตตุ ่าง ๆ โดยรายละเอยี ดขนั ตอนการ เรยี นรใู ้ หเ้หมาะสม โดยการเปลยี นการบรรยายเป็นชดุ ขอ้ ความ ดาํ เนินงานวิจัยประกอบดว้ ย ขนั ตอนหลกั ดงั แสดงใน เพอื ใหด้ ูเหมอื นการสนทนาผ่านมอื ถอื Chatbot สามารถสรา้ ง รูปภาพที โดยมรี ายละเอยี ดดงั ต่อไปนี ความผกู พนั กบั นกั ศกึ ษาเนอื งจากความคนุ้ เคยกบั แพลตฟอรม์ การส่งขอ้ ความด่วนและโซเชยี ลมเี ดยี ทาํ ใหส้ ามารถปรบั ปรุง . ศึ กษาขอ้ มูลเกี ยวกับตารางธาตุ ขอ้ มูล กระบวนการเรียนรูแ้ ละการมีส่วนร่วมของนกั ศึกษาอย่างมี รายละเอยี ดสาํ คญั เกยี วกบั ธาตแุ ต่ละตวั ประสิทธิภาพ การส่งขอ้ ความระหว่างผูส้ อนและนกั ศึกษา กลายเป็นเรอื งงา่ ย สะดวกสาํ หรบั ผูเ้รยี นทจี ะเรยี นรู ้ สอบถาม . นาํ ขอ้ มูลทีสาํ คัญเกี ยวกับธาตุแต่ละตัว ขอ้ สงสยั อยา่ งตงั ใจและเต็มใจ มาสรา้ งภาพ เพอื แสดงรายละเอยี ดเกยี วกบั ธาตแุ ต่ละตวั . ตารางธาตุ (Periodic table) คือ การจดั เรยี ง . จดั เกบ็ ขอ้ มลู รายละเอยี ดเกยี วกบั ธาตแุ ตล่ ะตวั ธาตุเคมีในรู ปแบบของตารางบนพืนฐานของเลขอะตอม รวมทงั ภาพทีแสดงรายละเอียดเกียวกบั ธาตุนัน ๆ ลงใน การจดั เรยี งอเิ ลก็ ตรอน และสมบตั ทิ างเคมี โครงสรา้ งพนื ฐาน โปรแกรม Dialogflow และทาํ การเชอื มตอ่ กบั แอพพลเิ คชนั ของตารางประกอบดว้ ยแถวแนวนอนทงั ของตารางเรยี กวา่ ไลน์ คาบ โดยปกติ โลหะจะอยูฝ่ งั ซา้ ย และอโลหะอยูฝ่ งั ขวา สว่ น แถวแนวตงั เรยี กวา่ หมู่ ประกอบขนึ จากธาตเุ คมที มี สี มบตั ิ . ทาํ การทดสอบการแสดงผลของระบบตอบ ทางเคมคี ลา้ ยคลงึ กนั การจดั เรยี งตารางธาตสุ ามารถใชอ้ ธิบาย แชทอตั โนมตั บิ นแอพพลเิ คชนั ไลน์ ความสมั พนั ธข์ องสมบตั ธิ าตตุ ่าง ๆ และยงั ใชท้ าํ นายสมบตั ิ ทางเคมีและพฤติกรรมของธาตุทยี งั ไม่ไดค้ น้ พบหรือธาตุที รูปภาพที แสดงถงึ ขนั ตอนการดาํ เนินงานวิจยั สงั เคราะหใ์ หม่ ดมตี รี เมนเดเลเยฟ นกั เคมชี าวรสั เซยี เป็น ประกอบดว้ ย ขนั ตอนหลกั ผูต้ พี มิ พต์ ารางธาตเุ ป็นคนแรกในปี พ.ศ. โดยเรยี งตาม สมบตั ทิ างเคมขี องธาตทุ มี ใี นขณะนนั เมนเดเลเยฟ ยงั สามารถ . ศกึ ษาขอ้ มูลเกยี วกบั ตารางธาตุ ขอ้ มลู รายละเอียด ทาํ นายธาตุทยี งั ไม่ไดค้ น้ พบแต่คาดวา่ จะเตมิ เต็มช่องวา่ งใน สาํ คญั เกียวกบั ธาตแุ ตล่ ะตวั ตารางธาตุได้ แนวคิดของเมนเดเลเยฟถกู ตอ้ ง เพราะธาตุ ใหม่ ๆ ไดร้ บั การคน้ พบและขยายปรบั ปรุงเพมิ ขนึ ทาํ ใหม้ กี าร ความหมายของตารางธาตุ (Periodic table) คือ พฒั นาแบบจาํ ลองทางทฤษฎใี หม่ ๆ ทใี ชอ้ ธบิ ายพฤตกิ รรมของ การจดั เรียงธาตุเคมีในรูปแบบของตารางบนพืนฐานของเลข ธาตเุ คมี ซึงใหก้ รอบความคิดทเี ป็นประโยชนต์ อ่ การวเิ คราะห์ อะตอม การจดั เรียงอิเล็กตรอนและสมบตั ิทางเคมี ขอ้ มูล ปฏกิ ริ ยิ าเคมแี ละถกู ใชก้ นั อยา่ งกวา้ งขวางในการศึกษาวชิ าเคมี รายละเอยี ดทสี าํ คญั องคป์ ระกอบทที าํ ใหเ้กดิ เป็นธาตแุ ต่ละตวั ฟิสกิ สน์ ิวเคลยี รห์ รอื วทิ ยาศาสตรส์ าขาอนื ๆ(7) ไดแ้ ก่ เลขอะตอม มวลอะตอม การจดั เรยี งอเิ ลก็ ตรอน รวมทงั สญั ลกั ษณธ์ าตทุ แี สดงวา่ ธาตนุ คี อื ธาตอุ ะไร โดยมรี ายละเอยี ด . วธิ กี ารวจิ ยั และผลการวจิ ยั ดงั ต่อไปนี ในการศึกษาวิจัย เรืองระบบปัญญาประดิษฐ์ ตอบแชทอตั โนมตั เิ พอื การเรยี นรนู ้ ใี ชก้ รณีศกึ ษาเรอื งตารางธาตุ ทมี ีเนือหาเกียวขอ้ งกบั ธาตตุ ่าง ๆ เช่น เลขอะตอม ชอื ธาตุ



Vol. 66 No. 2 May - August 2020 Royal Thai Air Force Medical Gazette 69 รูปภาพที แสดงรายละเอยี ดเบรลิ เลยี ม รูปภาพที แสดงรายละเอยี ดธาตอุ ะลมู เิ นียม รูปภาพที แสดงรายละเอยี ดธาตโุ บรอน รูปภาพที แสดงรายละเอยี ดธาตสุ แกนเดยี ม รูปภาพที แสดงรายละเอยี ดธาตแุ มกนีเซยี ม . จดั เกบ็ ขอ้ มูลรายละเอยี ดเกยี วกบั ธาตแุ ต่ละตวั รวมทงั ภาพทแี สดงรายละเอยี ดเกียวกบั ธาตนุ ัน ๆ ลงในโปรแกรม Dialogflow และทาํ การเชือมต่อกบั แอพพลเิ คชนั ไลน์ การจดั เกบ็ ขอ้ มูลรายละเอียดเกียวกบั ธาตุแต่ละ ตวั มขี นั ตอนต่าง ๆ ดงั นี . ใชโ้ ปรแกรม Dialogflow เพือจัดเก็บขอ้ มูล โดยการสรา้ ง AGENT ตงั ชอื Periodic BOT ซงึ เป็น Chatbot สาํ หรบั การนาํ เสนอขอ้ มูลตารางธาตุ บนั ทึกขอ้ มูลต่าง ๆ เกียวกบั ธาตแุ ต่ละตวั เพอื ใชเ้ ป็นขอ้ มูลในการคน้ หาคาํ สาํ คญั และบนั ทกึ รูปภาพของธาตุ รวมทงั รายละเอยี ดคาํ อธบิ ายเกยี ว กบั คุณสมบตั ติ ่าง ๆ เกียวกบั ธาตุแตล่ ะตวั เพือเป็นคาํ ตอบที เตรียมไวใ้ น Intents โดย Intents หมายถงึ การกาํ หนด

70 Royal Thai Air Force Medical Gazette Vol. 66 No. 2 May - August 2020 บทสนทนาระหว่างผูใ้ ชแ้ ละแชทบอท ถา้ อยากใหแ้ ชทบอท . ผลการทดลอง มคี วามสามารถในการโตต้ อบไดเ้หมอื นคนจรงิ ๆ จาํ เป็นทตี อ้ ง การใชง้ านระบบตอบแชทอัตโนมัติตารางธาตุ สรา้ ง Intents ใหม้ ากทีสุดเพือความหลากหลายจะทาํ ให้ Chatbot มีความสามารถในเขา้ ใจคาํ ถามทีดี ใชฟ้ งั ก์ชัน Periodic BOT บนแอพพลเิ คชนั ไลน์ สามารถตอบสนองกบั Integrations ซงึ เป็นเมนูทเี อาไวเ้ชอื มตอ่ กบั แอปพลเิ คชนั ไลน์ ธาตนุ นั ๆ ยกตวั อยา่ งเช่น ถา้ พมิ พเ์ ลขอะตอม “1” Periodic ใสข่ อ้ มูล Channel ID, Channel Secret และ Channel BOT จะตอบสนองดงั รูปภาพที นอกจากนไี ม่วา่ จะพมิ พ์ Access Token เพอื เชอื มการตดิ ตอ่ ระหวา่ ง Dialogflow กบั สญั ลกั ษณ์ของธาตุ, ชอื ธาตภุ าษาองั กฤษ, ชอื ธาตุภาษาไทย, แอปพลเิ คชนั ไลน์ มวลอะตอมของธาตุ หรือการจดั เรียงอิเล็กตรอนของธาตุ Periodic BOT สามารถตอบสนองออกมาอยา่ งถกู ตอ้ ง รวมทงั . ไปทเี วบ็ ไซต์ LINE developers ในการสรา้ ง ยังแสดงคาํ อธิายคุณสมบัติเกียวกบั ธาตุนัน ๆ อีกดว้ ย New Provider และสรา้ ง Channel ใน New Provider ดงั แสดงในรูปภาพที - ใส่รายละเอยี ดขอ้ มลู ของ Chatbot เพอื สรา้ ง Periodic BOT . กลบั มาทเี วบ็ Dialogflow ในส่วนเมนู Chan- nel access token ใหก้ ดคาํ วา่ Issue จะมขี อ้ มูลใหส้ ามารถ นาํ ไปใสใ่ นชอ่ ง Channel Access Token Enabled ฟงั กช์ นั ทงั หมด . นาํ Copy link webhook URL ไปวางใน LINE developers . กด Start และ Save Chatbot ใน Dialogflow . การเผยแพร่ Chatbot ทีสรา้ งก็เหมือนกบั บญั ชีไลนอ์ ืน ๆ ทีตอ้ งกดเพิมเพือนจึงสามารถพูดคุยหรือ สอบถามขอ้ มูล ใช้ Line@ Manager ในการสรา้ งไอดไี ลน์ และ QR code เพอื ใหผ้ ใู ้ ชส้ ามารถเพมิ Chatbot ในการใชง้ าน เพอื ให้ Periodic BOT ทาํ งานในการตอบโตข้ อ้ ความ ใหเ้ลอื ก ปิดเมนูการส่งขอ้ ความตอบกลบั (8-10) . ทาํ การทดสอบการแสดงผลของระบบตอบแชท อตั โนมตั บิ นแอพพลิเคชนั ไลน์ ทาํ การทดสอบการแสดงผลของระบบตอบแชท อตั โนมตั ติ ารางธาตุ Periodic BOT บนแอพพลเิ คชนั ไลน์ โดย Add ผา่ น QR code ดงั แสดงในภาพที รูปภาพที รูปภาพที แสดงรายละเอยี ดการตอบของ แสดง QR code Periodic Bot ในการใสค่ า่ เลขอะตอม “1“ ของ Periodic BOT

Vol. 66 No. 2 May - August 2020 Royal Thai Air Force Medical Gazette 71 รูปภาพที แสดงรายละเอยี ดการตอบของ Periodic รูปภาพที แสดงรายละเอยี ดการตอบของ Periodic Bot ในการใสส่ ญั ลกั ษณ์ของธาตุ “Ne” Bot ในการใสช่ ือธาตภุ าษาไทย “โซเดยี ม” รูปภาพที แสดงรายละเอยี ดการตอบของ Periodic รูปภาพที แสดงรายละเอยี ดการตอบของ Periodic Bot ในการใสช่ ือธาตภุ าษาองั กฤษ “Calcium” Bot ในการใสค่ ่ามวลอะตอม “28.085”

72 Royal Thai Air Force Medical Gazette Vol. 66 No. 2 May - August 2020 เนื องจากระบบตอบแชทอัตโนมัติตารางธาตุ Periodic BOT บนแอพพลเิ คชันไลน์ พฒั นาขึนสาํ หรบั นกั เรียน นกั ศึกษาและผูใ้ ชท้ มี ีความรูต้ ารางธาตมุ าบา้ งแลว้ ดงั นนั ควรมกี ารพฒั นาโดยเพมิ เมนูแสดงฟงั ชนั ตา่ ง ๆ ในการ เรียกใชร้ ะบบ การอธิบายคาํ ศัพทท์ ีใชใ้ นตารางธาตุเพือให้ ผูใ้ ชท้ วั ไปสามารถใชร้ ะบบไดง้ า่ ยดาย รวมทงั มีการเกบ็ ขอ้ มลู การใชง้ านของผใู ้ ชเ้พอื นาํ มาวเิ คราะหป์ ระสทิ ธภิ าพความสามารถ ในการเรียนรูข้ องผูใ้ ชร้ ะบบ รูปภาพที แสดงรายละเอยี ดการตอบของ Periodic เอกสารอา้ งองิ Bot ในการใสค่ ่าการจดั เรยี งอเิ ลก็ ตรอน “2 8 18 32 15 2” 1. จกั รนิ ทร์ สนั ตริ ตั นภกั ด.ี . “การตลาดออนไลนแ์ ละ . บทสรุป บรกิ ารลูกคา้ ดว้ ยแชทบอท กรณีศึกษา: การใช้ Chatfuel ปฏสิ มั พนั ธก์ บั ลูกคา้ ผ่านเมสเซนเจอร.์ ”, วารสารศรปี ทมุ บทความวิจัยนี ไดน้ าํ เสนอการศึกษาเกียวกบั ปริทัศน์ ฉบบั วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ปี ที การประยุกต์ระบบปัญญาประดิษฐ์ตอบแชทอัตโนมัติเพือ มกราคม-ธนั วาคม . การเรยี นรู ้ โดยจดั ทาํ เป็นระบบตอบแชทอตั โนมตั ิตารางธาตุ Periodic BOT บนแอพพลเิ คชนั ไลน์ซึงจะเกิดประโยชน์ 2. ชุมพล โมฆรตั น์, วรางคณา อุ่นชยั , และ สุกญั ญา อยา่ งมากกบั ผูใ้ ชใ้ นกลมุ่ นกั เรยี นนกั ศกึ ษาทกี าํ ลงั ศึกษาในสาย มารแพ.้ . “แอปพลเิ คชนั แชทบอทเพอื การวนิ จิ ฉยั วทิ ยาศาตรห์ รอื นกั ศึกษาและผูส้ นใจทกี าํ ลงั ศกึ ษาวชิ าดา้ นเคมี โรคเบาหวานดว้ ยออนโทโลย.ี ”, Proceeding of 2016 เนืองจากผูใ้ ชส้ ามารถคน้ หาความรูท้ างดา้ นตารางธาตใุ นระบบ International Computer Science and Engineer- ดว้ ยตนเองไดท้ นั ทใี นทกุ ทที กุ เวลา สามารถทบทวนการเรยี น ing Conference (ICSEC 2016). 14-17 December กบั กลุม่ เพือน และเนืองจากระบบดงั กล่าวถกู พฒั นาอยู่บน 2016, Chiang Mai Orchid Hotel, Chiangmai, แอพพลเิ คชนั ไลน์ ซงึ ผูใ้ ชเ้ องมคี วามคุน้ เคยกบั แพลตฟอรม์ Thailand. การส่งขอ้ ความด่วนและโซเชียลมีเดียอยู่แลว้ จึงทาํ ใหผ้ ูใ้ ช้ สามารถใชง้ านไดอ้ ย่างสะดวก จากการทดสอบปรากฏวา่ ให้ 3. ปณชยั อารีเพิมพร. “รูจ้ ักวิทยาศาสตร์การตดั สินใจ ผลลพั ธ์อย่างมีประสิทธิภาพในการเรียนรู ้ มีเนือหาความ ทีอธิบายว่าทาํ ไมคุณมกั เลอื กคุยกบั คนทีแต่งตวั ดีเป็น เหมาะสมครอบคลุม สามารถสอบถามขอ้ มูลไดใ้ นหลายมติ ิ อนั ดบั แรก?.” สบื คน้ เมอื วนั ที / / จาก https:// จึงทาํ ใหเ้ ป็นเครืองมือช่วยในการเรียนรูส้ าํ หรบั ผูใ้ ชอ้ ย่างมี thestandard.co/lifestyle-wellness-cognitive-and- ประสทิ ธิภาพ decision-sciences/ 4. ประชาชาตธิ ุรกจิ . จนี เปิดตวั “ผูป้ ระกาศขา่ ว AI” คนแรก ของโลก! หนุนรายงานขา่ ว ชวั โมง ลดตน้ ทนุ คนจรงิ .” สืบคน้ เมือวนั ที / / จาก https://www. prachachat.net/world-news/news-247476 5. ธนภทั ร บศุ ราทศิ . . “อทิ ธพิ ลของการสอื สารเนือหา โปรแกรมลูกคา้ สมั พนั ธผ์ ่านสอื Chatbot ตอ่ ระดบั การ มสี ว่ นร่วมของลูกคา้ .”, วทิ ยานิพนธป์ รญิ ญามหาบณั ฑติ สาขาวชิ าการบรหิ ารการตลาด คณะพาณิชยศาสตรแ์ ละ การบญั ชี มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร.์

Vol. 66 No. 2 May - August 2020 Royal Thai Air Force Medical Gazette 73 6. ฝ่ายวจิ ยั ธุรกจิ วารสารการเงนิ ธนาคาร. กมุ ภาพนั ธ์ . 9. Pakorn Ngammanussiri. “แนะนาํ DIALOGFLOW Chatbot : ผูช้ ว่ ยมอื อาชพี ในยุค ...ใครเรว็ กวา่ ไดเ้ปรยี บ สาํ หรบั การสรา้ ง CHATBOT.” สบื คน้ เมอื วนั ที / / ธนาคารเพือการส่งออกและนาํ เขา้ แหง่ ประเทศไทย. จาก https://blog.tangerine.co.th/2019/04/29/ แนะนาํ -dialogflow-สาํ หรบั การสรา้ ง-chatbot/ 7. วกิ ิพเี ดีย สารานุกรมเสร.ี “ปญั ญาประดษิ ฐ.์ ” สืบคน้ เมอื วนั ที / / จาก https://th.wikipedia.org/ 10. Pakorn Ngammanussiri. “แนะนาํ DIALOGFLOW: wiki/ปญั ญาประดษิ ฐ.์ INTENT, PARAMETERS และ FULFILLMENT.” สืบคน้ เมือวนั ที / / จาก https://blog. 8. วกิ พิ เี ดยี สารานุกรมเสร.ี “ตารางธาต.ุ ” สบื คน้ เมอื วนั ที tangerine.co.th/2019/04/29/ / / , จาก https://th.wikipedia.org/wiki/ ตารางธาตุ 11. แนะนาํ -dialogflow-intent-parameters-และ-fulfill- ment/Patty-Love-Love-IT53. “ระบบปญั ญาประดษิ ฐ์ (AI).” สบื คน้ เมอื วนั ที / / จาก https://sites. google.com/site/pattyloveloveit53