ซัมเมอร์_การบัญชีชั้นสูง2 บทที่ 3

วชิ าการบัญชีชั้นสูง 2 (3201-2006) อาจารย์ เมวกิ า บญุ สขุ วทิ ยาลัยเทคโนโลยีเกวลินบริหารธุรกิจ อาํ เภอบางเสาธง จังกวดั สมุทรปราการ

หน่วยท่ี 3 การบญั ชีสํานักงานใหญ่และสาขาตา่ งประเทศ

สาระการเรียนรู ้ สมรรถนการเรียนรู ้ 1. การบันทกึ บญั ชสี ํานั ก 1. บันทกึ บัญชสี ํานั กงานใหญ่และ งานใหญแ่ ละสาขา สาขาได้ 2. การแปลงค่างบทดลอง 2. แปลงค่างบทดลองของสาขา ของสาขาต่างประเทศ ตา่ งประเทศได้

สาขาตา่ งประเทศ (Foreign Branch) ในการขยายกิจนั้ น นอกจากจะเปิดสาขาในประเทศ ไม่วา่ จะเป็นจุดตา่ งๆ ในจงั หวดั เดยี วกนั หรอื ตา่ งจังหวดั แลว้ กิจการที่มีชอ่ื เสียง มีฐานะมนั่ คงและมี บุคลากรเพียงพอหรอื ผลติ สินค้าหรอื บรกิ ารทเ่ี ป็นทรี่ ูจ้ กั ในต่างประเทศกอ็ าจ ขยายกจิ การโดยการเปิดสาขาในต่างประเทศ เพ่ือให้ลกู ค้าที่อยใู่ นประเทศ นั้นๆ ไดร้ บั ความสะดวก การบันทกึ บญั ชขี องสํานั กงานใหญ่และสาขาตา่ งฝ่าย ต่างบันทกึ บัญชขี อ้ มลู ของตนเอง โดยใชเ้ งนิ สกลุ ของตนเอง และหลักการทํา งบการเงนิ รวม จะมลี กั ษณะเหมอื นในสาขาในประเทศ เพียงแต่จะตอ้ งคํานึ ง ถึงอัตราแลกเปล่ียนเงนิ ตราตา่ งประเทศ ในกรณีทส่ี ํานั กงานใหญ่ตงั้ อย่ใู นประเทศไทยและมีสาขาอยตู่ า่ งประเทศ เมื่อสํานั กงานจะจัดทํางบการเงนิ รวมจะต้องเปล่ยี นสกลุ เงนิ ตราของสาขาต่าง ประเทศมาเป็นสกลุ ตราของสํานั กงานใหญค่ ือเป็นเงนิ บาท สํานั กการแปลง ค่างบการเงนิ เพ่ือจดั ทาํ งบการเงนิ รวมให้ถอื ปฏบิ ัติดังน้ี

1.สินทรพั ย์ หนี้ สินทีเ่ ป็นตัวเงนิ ได้แก่ สินทรพั ย์หมนุ เวยี น ยกเว้นสินค้ารวมทงั้ หน้ี สิน ระยะยาว ระยะสั้น หนี้ สินอื่นให้ใชอ้ ตั รา ณ วันส้ินงวด (Current Rate) 2.สินทรพั ย์ หนี้ สินทไ่ี มใ่ ชต่ ัวเงนิ ได้แก่ สินค้าคงเหลอื ท่ีดนิ อาคารและอุปกรณ์ ค่าใชจ้ า่ ยประเภทใชจ้ ่ายลว่ งหน้ า สินทรพั ย์ไมม่ ตี ัวตน รายได้รอตัดบญั ชี ให้ใชอ้ ัตรา ณ วันเกดิ รายการค้านั้น(Historical Rate) 3.รายได้และค่าใชจ้ า่ ยให้ใชอ้ ตั ราถัวเฉล่ยี ระหวา่ งงวด (Average Rate) 4.บญั ชที ม่ี ีความสัมพันธก์ ัน ให้ใชบ้ ญั ชตี รงกันขา้ ม (Reciprocal Account) เชน่ บัญชเี ดินสะพัดสาขา ตรงกนั ขา้ มกบั บัญชเี ดนิ สะพัดสํานั กงานใหญ่ เป็นต้น ในการแปลงสกลุ เงนิ ตราของตา่ งประเทศมาเป็นเงนิ ตราของสํานั กงานใหญน่ ั้ น จะเกดิ ผลตา่ งข้นึ ซง่ึ ถอื เป็นกําไรขาดทนุ จากอัตราแลกเปล่ยี น หรอื กําไรขาดทนุ จาก การปรวิ รรตเงนิ ตรา ดงั นั้นเงนิ สดท่ีรบั -ส่งระหวา่ งกนั จะยงั ไมบ่ ันทกึ บัญชผี า่ น บญั ชเี ดินสะพัดเหมอื นสาขาทอ่ี ยใู่ นประเทศ แตจ่ ะเปิดบญั ชเี งนิ รบั จากสํานั กงานใหญ่ บญั ชเี งนิ ส่งให้สาขา บัญชเี งนิ รบั จากสาขาและบัญชเี งนิ ส่งให้สํานั กงานใหญ่

การบนั ทึกบญั ชีสํานักงานใหญ่และสาขาตา่ งประเทศ รายการค้า สมุดบญั ชีของสํานักงานใหญ่ สมดุ บัญชีของสาขา (ใชเ้ งนิ ตราตา่ งประเทศที่สํานั ก (ใชเ้ งนิ ตราของประเทศ งานใหญ่ตงั้ อย่)ู ทีส่ าขาตงั้ อย)ู่ 1.สํานั กงานใหญส่ ่งเงนิ สดให้ Dr. เงนิ ส่งไปให้สาขา xx Dr. เงนิ สด xx Cr. เงนิ รบั จากสนญ.ใหญ่ xx สาขาเพื่อเป็นเงนิ Cr. เงนิ สด xx ทนุ หมนุ เวียน 2.สํานั กงานใหญ่ส่งสินค้าไป Dr. เดินสะพัดสาขา xx Dr. สินค้ารบั จากสนญ. xx ให้สาขา (ราคาทนุ ) Cr. สินค้าส่งไปสาขา xx Cr. เดินสะพัดสนญ. xx 3.สาขาซอื้ สินค้า Dr. ซอ้ื สินค้า xx Cr. เงนิ สด / เจ้าหนี้ การค้า xx 4.สาขาขายสิ นค้า Dr. เงนิ สด/ลกู หนี้ การค้า xx Cr. ขายสินค้า xx

รายการค้า สมดุ บญั ชีของ สมดุ บัญชีของสาขา สํ านั กงานใหญ่ (ใชเ้ งนิ ตราของประเทศ 5.สาขาจา่ ยชาํ ระหน้ี ให้เจา้ หน้ี (ใชเ้ งนิ ตราตา่ งประเทศท่ี สํานั กงานใหญต่ งั้ อย่)ู ทสี่ าขาตงั้ อย่)ู 6.สาขารบั ชาํ ระหน้ี จากลกู หนี้ การค้า Dr. เจ้าหนี้ การค้า xx 7.สาขาจา่ ยค่าใชจ้ ่ายตา่ งๆ Cr. เงนิ สด xx Dr. เงนิ สด xx xx Cr. ลกู หนี้ การค้า Dr. ค่าใชจ้ ่าย (ระบชุ อ่ื ค่าใชจ้ า่ ย) xx Cr. เงนิ สด xx

รายการค้า สมดุ บญั ชีของสํานักงานใหญ่ สมดุ บัญชีของสาขา (ใชเ้ งนิ ตราตา่ งประเทศท่สี ํานั ก (ใชเ้ งนิ ตราของประเทศ 8.สาขาซอ้ื สินค้า งานใหญต่ งั้ อย่)ู ทส่ี าขาตงั้ อย)ู่ 9.สาขาส่งเงนิ สดให้สํานั ก งานใหญ่ Dr. สินทรพั ย์ถาวร xx 10.สาขาบันทกึ ค่าเส่ือราคา Cr. เงนิ สด/เจ้าหนี้ อืน่ xx Dr. เงนิ สด xx Dr. เงนิ ส่งไปให้สนญ. xx Cr. เงนิ รบั จากสาขา xx Cr. เงนิ สด xx Dr. ค่าเสื่อมราคา xx Cr. ค่าเสื่อมราคาสะสม xx

การแปลงค่างบทดลองของสาขาต่างประเทศ

บริษัท XYZ จํากัด งบทดลอง สาขาลอนดอน วันท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 เงินปอนด์ เงินดอลลาร์ ช่ือบญั ชี เดบติ เครดติ อตั ราแลกเปล่ียน เดบติ เครดิต เงนิ สด 14,000 (C) 2.77 38,780 ลกู หน้ี การค้า 10,000 (C) 2.77 27,700 เครอื่ งตกแต่ง 7,000 (H) 2.80 19,600 ค่าเสื่ อมราคา 700 (H) 2.80 1,960 สะสม-เครอื่ ง ตกแต่ง

เงินปอนด์ เงนิ ดอลลาร์ ชื่อบัญชี เดบติ เครดิต อัตราแลกเปล่ียน เดบิต เครดิต เจ้าหน้ี การค้า 5.000 (C) 2.77 13,850 เดินสะพัดสํานั ก 50,000 (R) 140,000 งานใหญ่ เงนิ รบั สํานั กงาน 30,00 (R) 84,200 ใหญ่ เงนิ ส่งไปให้ 22,000 (R) 61,560 สํานั กงานใหญ่ ขายสิ นค้า 60,000 (A) 2.78 166,800

เงนิ ปอนด์ เงินดอลลาร์ ชื่อบญั ชี เดบติ เครดติ อัตราแลกเปล่ียน เดบิต เครดิต ซอื้ สินค้า 24,000 (A) 2.78 66,720 406,360 รบั สินค้าจากสํานั กงานใหญ่ 50,000 (R) 140,000 ค่าใชจ้ ่าย 18,000 (A) 2.78 50,040 ค่าเส่ือมราคา-เครอ่ื งตกแต่ง (H) 2.80 700 145,700 1,960 ปรบั ปรุงอัตราแลกเปลี่ยน(ผล 145,700 406,360 ขาดทนุ ) 450 406,810 406,810

อัตราท่ีใช้แลกเปล่ียน C = Current Rate หมายถงึ อัตราแลกเปลี่ยน ณ วนั ทใี่ นงบแสดงฐานะการเงนิ (2.77) H = Historical Rate หมายถงึ อตั ราแลกเปลย่ี น ณ วันท่เี กิดรายการค้า (อตั รา ณ วนั ทซ่ี อ้ื สินทรพั ย์ 2.80) A = Average Rate หมายถงึ อตั ราถัวเฉลี่ยตลอดปี (2.78) R = Reciprocal Account หมายถึง บญั ชตี รงกนั ข้ามในสมุดบญั ชขี องสํานั กงานใหญ่ เมือ่ สํานั กงานใหญแ่ ปลงค่างบทดลองของสาขาให้เป็นเงนิ ตราของประเทศท่สี ํานั กงานใหญ่ ตงั้ อยู่ สํานั กงานใหญ่ก็สามารถจัดทาํ งบกาํ ไรขาดทนุ ของสาขา งบแสดงฐานะทางการเงนิ ของสาขา เป็นเงนิ ตราของประเทศท่ีสํานั กงานใหญ่ตงั้ อยไู่ ด้ ดังน้ี งบกาํ ไรขาดทนุ ของสาขาลอนดอน (เป็นเงนิ ดอลลาร)์ สินค้าคงเหลอื 31 ธนั วาคม 25X1 ของ สาขาคิดเป็นเงนิ ดอลล่ารไ์ ด้ 103,210 ดอลลา่ ร์

บรษิ ัท XYZ จํากดั งบกําไรขาดทุน สาขาลอนดอน สําหรับปีส้ินสุดวันท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 ขายสิ นค้า 166,800 ตน้ ทนุ ขาย 103,510 63,290 สินค้ารบั จากสํานั กงานใหญ่ 140,000 ซอ้ื สินค้า 66,720 สินค้าที่มไี วเ้ พื่อขาย 206,720 หัก สินค้าคงเหลือปลายงวด 103,210 กําไรขัน้ ต้น

(ตอ่ ) บริษัท XYZ จํากดั งบกาํ ไรขาดทุน สาขาลอนดอน สําหรับปีส้ินสุดวนั ท่ี 31 ธันวาคม 25x1 ค่าใชจ้ ่ายในการดําเนิ น ค่าใชจ้ า่ ย 50,040 ค่าเส่ือมราคา-เครอื่ งตกแต่ง 1,960 52,000 11,290 สินค้าที่มไี ว้เพ่ือขาย 450 กําไรสุทธจิ ากการดําเนิ นงาน 10,840 หัก ขาดทนุ จากอตั ราแลกเปลี่ยน กําไรสุทธิ

สรุ ป การแปลงค่างบทดลองของสาขาต่างประเทศให้เป็นเงนิ ตราของประเทศที่สํานักงานใหญต่ ัง้ อยู่ ซง่ึ มหี ลักเกณฑ์ดังน้ี 1. รายการท่ีเป็นตวั เงนิ แปลงค่าด้วยอตั ราปิด ณ วันทใี่ นงบแสดงฐานะทางการเงนิ (Current Rate) 2. รายการท่ีไมเ่ ป็นตัวเงนิ ไดแ้ ก่ 2.1 รายการที่ไม่เป็นตัวเงนิ ซง่ึ รบั รูร้ ายการดว้ ยราคาทุนในอดีต แปลงค่าโดยใชอ้ ตั ราแลกเปลี่ยน ณ วันท่เี กิดรายการ (Historical Rate) 2.2 รายการที่ไมเ่ ป็นตัวเงนิ ซง่ึ รบั รูร้ ายการดว้ ยมูลค่ายตุ ิธรรม แปลงค่าโดยใชอ้ ัตราแลกเปลี่ยน ณ วันทก่ี ําหนดมลู ค่ายตุ ธิ รรม โดยทวั่ ไปคือ (Current Rate) 3. รายได้และค่าใช้จ่าย แปลงค่าโดยใชอ้ ตั ราถวั เฉลี่ยสําหรบั ปี แต่สําหรบั รายได้และค่าใชจ้ า่ ยทมี่ คี วามสัมพันธก์ บั สินทรพั ย์และหนี้ สินทแ่ี ปลงค่าโดยใชอ้ ตั ราแลกเปลี่ยน ณ วนั ทเ่ี กิดรายการ ก็จะถูก แปลงค่าโดยใชอ้ ตั ราแลกเปล่ียนเดยี วกบั ท่ใี ชแ้ ปลงค่าสินทรพั ย์และหน้ี สินนั้ นๆ 4. บัญชีตรงกนั ข้าม (Reciprocal Accounts) หมายถงึ บัญชที ีเ่ กิดข้ึนในสมุดบัญชขี องสาขาและใน สมุดบญั ชขี องสํานั กงานใหญ่ การแปลงค่าให้ใชจ้ ํานวนเงนิ ทเ่ี ป็นจรงิ ตามท่ปี รากฎในสมุดบัญชขี อง สํานั กงานใหญท่ ่ีบนั ทกึ ไว้สําหรบั รายการเดียวกัน

ใบงานท่ี 3