ซัมเมอร์_การบัญชีชั้นสูง2 บทที่ 5

วชิ าการบัญชีชั้นสูง 2 (3201-2006) อาจารย์ เมวกิ า บญุ สขุ วทิ ยาลัยเทคโนโลยีเกวลินบริหารธุรกิจ อาํ เภอบางเสาธง จังกวดั สมุทรปราการ

หน่วยท่ี 5 การบญั ชีสําหรับเงนิ ลงทุนในบรษิ ัทย่อยและบริษัทรว่ ม

สาระการเรยี นรู้ สมรรถนการเรียนรู ้ 1. ลกั ษณะของบรษิ ัทย่อย 1. อธบิ ายลกั ษณะของบรษิ ัทยอ่ ย และบรษิ ัทรว่ ม และบรษิ ัทรว่ มได้ 2. ความสัมพันธร์ ะหวา่ ง 2. บอกความสัมพันธร์ ะหว่างบรษิ ัท บรษิ ัทผลู้ งทนุ กับบรษิ ัทผู้ ผลู้ งทนุ กับบรษิ ัทผถู้ ูกลงทนุ ได้ ถูกลงทนุ 3. การบันทกึ บญั ชเี งนิ 3. บันทกึ บญั ชเี งนิ ลงทนุ ในบรษิ ัท ลงทนุ ในบรษิ ัทย่อยและ ยอ่ ยและบรษิ ัทรว่ มได้ บรษิ ัทรว่ ม

ลกั ษณะของบรษิ ัทยอ่ ยและบรษิ ัทรว่ ม บรษิ ัทย่อย หมายถึง กจิ การซง่ึ รวมถงึ กจิ การที่ไมไ่ ดก้ ่อตงั้ ในรูป บรษิ ัท เชน่ ห้างหุ้นส่วน ซง่ึ อยภู่ ายใต้การควบคุมของกิจการอื่น (บรษิ ัทใหญ่) บรษิ ัทร่วม หมายถงึ กจิ การซง่ึ รวมถงึ กิจการทไี่ ม่ไดก้ ่อตงั้ ในรูป บรษิ ัท เชน่ ห้างหุ้นส่วน ทอ่ี ย่ภู ายใตอ้ ทิ ธพิ ลอยา่ งมนี ั ยสําคัญของผู้ ลงทนุ และไมถ่ ือเป็นบรษิ ัทย่อยหรอ่ื ส่วนไดเ้ สียในการรว่ มค้า

ความสัมพันธ์ระหว่างบริษัทผู้ลงทนุ กบั บรษิ ัทผถู้ ูกลงทนุ 1. ไม่มีอิทพลอยา่ งมีนัยสําคัญ กรณีทผ่ี ลู้ งทนุ ถือหุ้นในกจิ การอน่ื น้ อยกว่ารอ้ ยละ 20 ผลู้ งทนุ มกั ไม่มอี ทิ ธพิ ลอยา่ งมีนั ยสําคัญต่อบรษิ ัทผถู้ กู ลงทนุ จึงไม่ถือว่าเป็น กิจการทเ่ี กย่ี วข้องกัน 2. มอี ิทธพิ ลอยา่ งมนี ัยสําคัญ กรณีท่ีผลู้ งทนุ ถอื หุ้นในกิจการอื่นอย่างน้ อยรอ้ ยละ 20 ให้สันนิ ษฐานไว้กอ่ นวา่ ผลู้ งทนุ มีอทิ ธพิ ลอย่างมนี ั ยสําคัญ 3. มอี ํานาจควบคุม กรณีทผี่ ลู้ งทนุ ถือหุ้นในกิจการอ่ืนมากกวา่ รอ้ ยละ 50 ให้ สันนิ ษฐานไวก้ ่อนว่าบรษิ ัทมอี ํานาจควบคุมกจิ การนั้น สรุปได้วา่ สัดส่วน % การถอื หุ้นสามารถสันนิ ษฐานถงึ ความสัมพันธร์ ะหวา่ ง ผลู้ งทนุ และผถู้ ูกลงทนุ ดงั น้ี

การบันทึกบญั ชีเงินลงทุนในบริษัทยอ่ ยและบริษัทรว่ ม วธิ กี ารบนั ทกึ บญั ชเี งนิ ลงทนุ ในบรษิ ัทย่อยและบรษิ ัทรว่ มมี 2 วิธี คือ 1. วิธีราคาทนุ หมายถึง วธิ กี ารบญั ชซี ง่ึ บนั ทกึ เงนิ ลงทนุ ด้วยราคาทนุ โดยงบกําไร ขาดทนุ สะทอ้ นให้เห็นถงึ รายได้จากการลงทนุ ทผ่ี ลู้ งทนุ ได้รบั การแบง่ ปันมาจากกาํ ไร สะสมของกิจการท่ีไปลงทนุ หลงั จากวนั ทล่ี งทนุ ในกจิ การนั้ น 2. วิธีส่วนได้เสีย หมายถงึ บรษิ ัทผลู้ งทนุ จะบันทกึ บญั ชเี งนิ ลงทนุ ในบรษิ ัทผลู้ งทนุ ตาม จํานวนจํานวนท่ีไดจ้ า่ ยไปทงั้ หมดเพื่อถอื หุ้นของบรษิ ัทผถู้ กู ลงทนุ และต่อมาจะบนั ทกึ จํานวนเงนิ ลงทนุ เปล่ียนแปลงไปตามการเปล่ยี นแปลงของสินทรพั ยส์ ุทธขิ องผลู้ งทนุ โดยรบั รูร้ ายได้หรอื ค่าใชจ้ ่ายตามจํานวนกาํ ไรหรอื ขาดทนุ ของบรษิ ัทผถู้ กู ลงทนุ ทเ่ี กิด ข้ึนหลังจากวนั ท่ีบรษิ ัทผลู้ งทนุ ถอื หุ้นตามสัดส่วนของจาํ นวนหุ้นทถ่ี ืออยู่ วิธนี ้ี เมือ่ สิ สินทรพั ยส์ ุทธขิ องบรษิ ัทผถู้ ูกลงทนุ เพ่ิมข้ึน บรษิ ัทผถู้ ูกลงทนุ จะเพ่ิมราคาตามบญั ชขี อง เงนิ ลงทนุ และหากสินทรพั ยส์ ทุ ธขิ องบรษิ ัทผลู้ งทนุ ลดลง บรษิ ัทผลู้ งทนุ จะลดราคา ตามบัญชขี องเงนิ ลงทนุ ตามสัดส่วนท่ีบรษิ ัทผลู้ งทนุ ถือหุ้นอยู่

1. วธิ ีราคาทนุ การบนั ทึกบัญชีเงินลงทุนวิธีราคาทุน เป็นดังน้ี 1. ณ วนั ซื้อหุ้น Dr. เงนิ ลงทนุ ในบรษิ ัท…… xx Cr. เงนิ สด / ส่ิงตอบแทนอนื่ xx 2. ณ วนั ท่รี ับเงนิ ปันผล Dr. เงนิ สด xx Cr. รายไดเ้ งนิ ปันผล / เงนิ ปันผลรบั xx

การบนั ทึกบญั ชีเงินลงทุนวิธสี ่วนได้เสีย เป็นดงั น้ี 2. วิธีส่ วนได้เสี ย 1. ณ วนั ซ้ือหุ้น xx Dr. เงนิ ลงทนุ ในบรษิ ัท…… xx xx Cr. เงนิ สด / ส่ิงตอบแทนอนื่ xx xx 2. ณ วันท่รี ับเงินปันผล Dr. เงนิ สด xx Cr. รายได้เงนิ ปันผล / เงนิ ปันผลรบั 3. ณ วนั ส้ินงวด 3.1 กรณีรบั รูส้ ่วนแบง่ กาํ ไรในบรษิ ัทของผถู้ กู ลงทนุ Dr. เงนิ ลงทนุ ในบรษิ ัท…… xx Cr. ส่วนแบ่งกําไรจากบรษิ ัท……. 3.2 กรณีรบั รูส้ ่วนแบ่งขาดทนุ ในบรษิ ัทของผถู้ กู ลงทนุ Dr. เงนิ ลงทนุ ในบรษิ ัท…… xx Cr. ส่วนแบง่ ขาดทนุ จากบรษิ ัท…….

สรุ ป การรวมธุรกิจโดยการซอื้ หุ้นทนุ หมายถึง การทบี่ รษิ ัทหน่ึ งเรยี ก ว่า บรษิ ัทใหญ่เขา้ ไปซอ้ื หุ้นที่มีสิทธอิ อกเสียงในบรษิ ัทอ่ืน แล้วเกิด ความสัมพันธไ์ ปลกั ษณะบรษิ ัทท่ีเกีย่ วขอ้ งกนั เชน่ บรษิ ัทยอ่ ย หรอื บรษิ ัทรว่ ม การบนั ทกึ บญั ชเี งนิ ลงทนุ ในบรษิ ัทย่อยและบรษิ ัทรว่ มมี 2 วิธี คือ 1. วธิ รี าคาทนุ 2. วธิ สี ่วนได้เสีย

ใบงานท่ี 5