6 ทักษะการขยายอาชีพ อช31002 บทที 1

6 บทท่ี 1 ทกั ษะในการขยายอาชีพ ผลการเรียนรทู ่คี าดหวัง อธิบายทักษะที่เกี่ยวของในกระบวนการผลิตและการตลาดที่ใชนวัตกรรม เทคโนโลยีในการ ขยายอาชีพท่ตี ัดสนิ ใจเลอื ก ขอบขา ยเน้ือหา เรอื่ งท่ี 1. ความจําเปนในการฝกทักษะอาชีพ เร่ืองท่ี 2. ทักษะการใชนวัตกรรมและเทคโนโลยีเพื่อการขยายอาชีพ ส่ือประกอบการเรียนรู 1. เอกสารหมายเลข 1 ใบความรูเรื่องทักษะการทํางานบนฐานขอมูล 2. เอกสารหมายเลข 2 ใบความรเู รอ่ื งการตอยอดภูมิปญญายกระดับความรูใหส งู ขึน้ 3. เอกสารหมายเลข 3 ใบความรูเรื่องการสรางความหลากหลาย เพื่อความมั่นคงในอาชีพ 4. เอกสารหมายเลข 4 ใบความรูเรื่องการประเมินประสิทธิภาพ นวตั กรรม เทคโนโลยี 5. เอกสารหมายเลข 5 ใบความรูเ รื่องการวิเคราะหเพ่ือจําแนกบทบาท หนาที่นวัตกรรม เทคโนโลยี

7 เร่ืองที่ 1 ความจําเปนในการฝก ทักษะอาชีพ ลกั ษณะบง ชค้ี วามสําเร็จของการเรยี นรู 1. มีความเขาใจทักษะการทํางานบนฐานความรู 2. เขา ใจการเรยี นรูตอ ยอดภูมปิ ญ ญา ยกระดบั ความรใู หสงู ข้ึน 3. เขาใจความหลากหลายทางชีวภาพ และกิจกรรม เพื่อความมั่นคงของอาชีพ แผนปฏิบัติการเรยี นรู ลกั ษณะบงช้ีความสําเรจ็ ของการเรยี นรู กิจกรรม การวดั ผล ประเมินผล สือ่ การเรียน 1. มีความเขาใจทกั ษะ เรยี นดวยตนเอง การทาํ งานบนฐานความรู 1. ผูเ รยี นแตละคนทําความเขา ใจ 1. การระบุเหตุการณของ เอกสารหมายเลข 1 การประกอบอาชพี ท่ี ใบความรูเรอ่ื งทักษะการ เรือ่ งทักษะการทาํ งานบน ตองใชค วามรูข อ มลู ทาํ งานบนฐานขอ มลู สารสนเทศ ฐานขอ มลู จากเอกสารใบความรู 2. ทบทวนประสบการณก าร ทาํ งานบนฐานขอ มูลของ ตนเองแลวบูรณาการความรู เขา ดว ยกนั หาแนวทาง วธิ กี ารทาํ งานบนฐานขอ มูลเพือ่ ขยายขอบขา ยอาชพี ของตนเอง 2. เขา ใจการเรียนรตู อ เรยี นดวยตนเอง 1. การระบภุ มู ปิ ญ ญาท่ี เอกสารหมายเลข 2 ยอดภมู ปิ ญ ญา 1. ผูเรยี นแตล ะคนทําความเขาใจ จะใชเปนความสามารถ ใบความรูเร่ืองการ ยกระดบั ความรูใหสูงขึน้ หลกั ของการขยาย ตอ ยอดภูมปิ ญญา เรื่องการตอยอดภูมิปญญา ขอบขา ยอาชพี ยกระดับความรูใหสงู ขึ้น ยกระดับความรใู หสงู ข้ึน เรียนโดยกลมุ 2. ใหค ณะผูเรียนท่เี ปน กลุมอาชีพ ลกั ษณะเดยี วกนั รวมกลุมกัน 2. การกาํ หนดแนวทาง คนหาภูมปิ ญญาทีจ่ ะตอ งใชเ ปน การยกระดับความรู ความสามารถหลกั และกาํ หนด ใหส ูงขนึ้ แนวทางยกระดับความรูใหส ูงขน้ึ 3. เขาใจความ เรยี นรูดวยตนเอง 1. ไมคิดเชงิ เดยี่ ว เอกสารหมายเลข 3 หลากหลายทางชวี ภาพ ทาํ ความเขา ใจเร่อื งการสราง ความ 2. การบูรณาการความ ใบความรูเ รอื่ งการสราง และกจิ กรรมาเพ่อื ความ หลากหลายในอาชพี เพือ่ ความ ความหลากหลาย เพื่อ มน่ั คงของอาชพี มั่นคง ลดอัตราเสย่ี งของตลาด หลากหลาย สรา ง ความมน่ั คงในอาชพี ความมน่ั คง

8 เอกสารหมายเลข 1 : ใบความรู เรอ่ื ง ทกั ษะการทาํ งานบนฐานขอ มลู การขยายอาชีพหลายคนใชวิธีทําตามกระแสความนิยม เห็นเขาไดดีก็จะทําตามเขาดวย คิดตัดสนิ ใจดวยความรสู ึก บางคนก็ประสบผลสําเร็จแตหลายคนพบความลมเหลว แตหากเราหันมามอง คนประสบความสําเร็จอาชีพมัน่ คง เราจะเห็นวาบุคคลเหลานีจ้ ะทําอะไรตองคิดอยางถีถ่ วน หาความรู ขอมูลมากมายมาใชคิดชั่งน้ําหนักโอกาสความสําเร็จ จัดระบบทําการทดลองสรุปผลจนมั่นใจจึงจะมีการ ลงทุน การกระทําลักษณะนีเ้ ปนลักษณะของคนทํางานบนฐานขอมูล ผูเ รียนการศึกษานอกระบบจึงมี ความจําเปนทีจ่ ะตองพัฒนาทักษะการทํางานบนฐานขอมูล เพือ่ ใหการขยายอาชีพเริม่ ตนไดเหมาะสม เฉพาะกบั ตนเอง กรอบแนวคิดการทาํ งานบนฐานขอมลู    สรางแบบจําลอง ฐานขอมลู อาชพี อาชีพสาํ หรบั ตนเอง ทนุ ปฏบิ ตั กิ ารใชแ ละ ผลติ ภัณฑ สรุปบทเรียน ลูกคา ตนเอง แผนภูมิกรอบแนวคดิ การทาํ งานบนฐานขอ มูล จากแผนภูมิกรอบแนวคิดการทํางานบนฐานขอมูล แสดงใหเห็นวา การทํางานบน ฐานขอมูลจะมีกิจกรรมอยางนอย 3 กิจกรรมทีจ่ ําเปนสําหรับการพัฒนาตนเองของผูเรียนที่จะตองเรียนรู สรางเปนพฤติกรรมใหเปนลักษณะนิสัยในอันที่จะเปลี่ยนแปลงหรือขยายขอบขายอาชีพสูความมั่นคง ฐานขอมลู อาชพี การดําเนินการทางธุรกิจ มีองคประกอบรวม 4 องคประกอบดวยกัน คือ (1) องคประกอบดานทุน (2) องคป ระกอบดา นผลติ ภัณฑ (3) องคประกอบดานลูกคา (4) องคประกอบดานตนเอง องคประกอบดังกลาวเปนฐานขอมูลอาชีพที่ผูเ รียนจะตองจัดระบบขอมูลไวใชทํางาน โดยมรี ายละเอยี ดดงั น้ี

9 1. องคประกอบดา นทุน ประกอบดว ย 1.1 ทุนอสังหาริมทรัพย ไดแก บาน ทีด่ ิน โรงงาน ของที่เรามีอยู หรือตองจัดซือ้ จัดทํา ไวใ ชท าํ ธุรกจิ 1.2 ทุนเงิน มีหรือยัง ถายังไมมีแหลงเงินทุนอยูท ีไ่ หน จะเขาถึงไดอยางไร จะสูก ับ ดอกเบย้ี ไดหรอื ไม 2. องคป ระกอบดานผลติ ภัณฑ ประกอบดว ย 2.1 คณุ ภาพของผลติ ภัณฑ ตลาดตองการอยางไร 2.2 กระบวนการผลติ ท่ีตองใช 2.3 นวตั กรรม เทคโนโลยี การลดตน ทนุ เปน อยางไร 2.4 นวตั กรรม เทคโนโลยี การผลิตจะเขาถงึ ไดร ะดบั ใด 2.5 บรรจภุ ณั ฑ 2.6 การเก็บรักษา 3. องคป ระกอบดานลกู คา ประกอบดว ย 3.1 คานิยมเปนอยางไร 3.2 ชองทางเขาถงึ ลกู คา 3.3 การสรางความภักดีใหเกิดกบั ลกู คา 3.4 การสงเสริมการขาย 4. องคประกอบดา นตนเอง ประกอบดว ย 4.1 ความรูทักษะการดําเนินงาน ตองมีอะไรบาง 4.2 การพัฒนาทีมงาน คนงาน จะตองทําอะไร อยางไร 4.3 ความนาเชื่อถือของเรา 4.4 สังคมสิ่งแวดลอม กับสถานประกอบการของเรา จากรายละเอียดพอสังเขปดังกลาวขางตน ผูเ รียนจะตองสืบคน เรียนรู ทําความเขาใจ อยางลึกซึง้ สําหรับตัดสินใจออกแบบระบบทํางานหรือจะคอย ๆ ศึกษา สรางความมั่นใจดานการจัดทํา แบบจําลองอาชีพแลวทดลองทําเพื่อสรุปผล ตัดสินใจกําหนดขนาดธุรกิจ หรอื จะยกเลกิ เปลยี่ นความคิด

10 การสรา งแบบจาํ ลองอาชพี แบบจําลองอาชีพ เปนเหมือนสมมติฐาน เพื่อการพิสูจนของการทําอาชีพ โดยมีขัน้ ตอน ดาํ เนนิ การดงั น้ี ขัน้ ตอนที่ 1 การศกึ ษาเบ้อื งตน เพอื่ สรุปขอ มลู สรางแบบจําลองอาชีพ โดยเริ่มตนวิเคราะหฐานขอมูลอาชีพที่เราจะทําทั้ง 4 องคประกอบแลวนําขอมูลมา กําหนดรูปแบบเบื้องตน เพื่อการทดลองสรุปขอมูลสารสนเทศ ดังตัวอยาง ธุรกิจเปาหมาย กจิ กรรม วธิ ีการทาํ งาน สมมติฐาน ปจจัยนาํ เขา ปลูกมะเดอ่ื ฝรง่ั อบแหง - ขยายพันธุ 1. ใหผ ลผลิตลูกสด 1. มะเดอ่ื ฝร่ังสาย เขา สูตลาด - งานผลิตปุยหมัก 5 กก./ตน /ป พันธุญ ี่ปนุ - งานผลิตจลุ นิ ทรยี  2. ไดผลผลิตแหง 2. ขไ้ี กทาํ ปยุ หมัก - งานปลูกบาํ รุงรักษา 1.5 กก./ตน /ป 3. จุลินทรยี  พด. 1 - งานอารกั ขาตน พืช 3. พน้ื ท่ี 1 ไรส ามารถ พด. 2 และ พด. 3 - งานเกบ็ เกยี่ ว ปลูกได 400 ตน 4. พนื้ ทดี่ นิ 1 ไร - งานอบแหง - งานบรรจหุ บี หอ ข้ันตอนท่ี 2 การจดั ทาํ แบบจําลอง หลงั จากการศึกษาเบ้ืองตน ผลการทดลองไดขอมูลสารสนเทศตามทีก่ ําหนดแลวนํามาจัดทํา แบบจาํ ลองธุรกิจการผลิตลกู มะเดือ่ ฝรง่ั อบแหง (Fix) เขาสตู ลาดใหไ ดสปั ดาหล ะ 200 กก. ดังตัวอยา งน้ี 1. รูปแบบการดาํ เนินงาน เปาหมาย เกณฑชวี้ ัด กิจกรรมวิธีการทํางาน ปจจัยดําเนินงาน ผลติ มะเดือ่ ฝร่งั อบแหง ความสําเร็จ 1. ขยายพันธุโดยวธิ ปี ก ชาํ 1. สารเคมีเรงรากพชื (Fix) เขา สตู ลาด 1. ผลผลิตสดได 5กก./ สปั ดาหล ะ 200 กก. ตน /ป แปรรปู เปน 2. ผลติ ปุยหมกั จากมูลไก 96 ตนั /ป 2.ถุงและขยุ มะพรา ว ปก ชาํ ผลแหง ได 1.5 กก./ตน /ป 2. ตองปลกู ตนมะเดอ่ื ฝรัง่ 3. งานผลติ จุลนิ ทรีย 9,600 ลติ ร/ป 3. มลู ไก 96 ตนั จาํ นวน 6,400 ตน 3. ใชพ น้ื ท่ี 16 ไร 4. งานปลูกบํารุงรักษา 16 ไร 4. จุลนิ ทรยี  5. งานอารักขาพืช - พด. 1 6. งานเก็บเกีย่ ว - พด. 2 7. งานอบแหง - พด. 3 8. งานบรรจุหีบหอ 5. ทดี่ ินพฒั นา คณุ ภาพแลว 16 ไร

11 2. เอกสารขัน้ ตอนการทํางาน เปนการนํากิจกรรมวิธีการไปจัดทํารายละเอียดวิธีการ ขั้นตอนการทํางานเปนเอกสาร เพื่อใหคนทํางานไดใชปฏิบัติตาม ปฏิบัติการใชและสรุปบทเรียน ขั้นตอนนี้เปนการปฏิบัติการเริ่มตนทดลองเต็มรูปแบบการทําธุรกิจจริงดานการวางแผน ปฏิบัติการ(Plan) ทํางานตามแผนปฏิบัติการ(Do) ติดตามตรวจสอบหาขอบกพรอง (Check) ปฏิบัติการ แกไขขอบกพรอง (Action) เปนวงจร PDCA โดยในทุกขัน้ ตอนตองมีการจดบันทึกขอมูลเกีย่ วกับ ปรากฏการณ ผลที่เกิดและผลกระทบอยางเปนระบบ เพือ่ นํามาสรุปบทเรียนพัฒนาระบบธุรกิจใหมี ประสิทธิภาพอยางตอเนื่องเขาสูความมั่นคง สรปุ การประกอบธุรกิจทัง้ ภาคการผลิต ภาคบริการ เปนอาชีพอิสระทีผ่ ูป ระกอบการตอง สรางภูมิคุมกันใหกับธุรกิจของตนเอง จะตองอาศัยขอมูลสารสนเทศทางอาชีพมากมาย ซึง่ สามารถจํากัด ขอบเขตลงได 4 องคประกอบ คือ (1) ทุน (2) ผลิตภัณฑหรือบริการที่จะทํา (3) ลูกคา และ (4) ตนเอง มา ใชตั้งแตเริ่มตนคิดตัดสินใจ กําหนดแบบจําลองอาชีพใหเหมาะสมกับตนเอง และปฏิบัติการใชสรุป บทเรียนเปนองคความรูท ีจ่ ะตองถูกพัฒนาใหสูงสุดเปนระยะ ๆ ดวยตนเอง การกระทําดังกลาวหรือเรือ่ ง ของการใชขอมูลสารสนเทศเขามาใชทํางานทั้งสิน้ จําเปนที่ผูเ รียนจะตองพัฒนาทักษะการทํางานบน ฐานขอมูลไปอยางตอเนือ่ ง

12 กิจกรรมที่ 1 1. ผเู รียนพิจารณาอาชีพของตนเอง หรืออาชีพทสี่ นใจวา มีความจําเปนตองฝกทักษะเพื่อขยายอาชีพ ดานใดบาง อยางไร 2. ผูเรียนสรางแบบจําลองอาชีพที่ตนเองประกอบอยู หรืออาชีพตามความสนใจ หรือถอดบทเรียน การจําลองอาชีพจากภูมิปญญามา 1 อาชีพ โดยมีองคประกอบ 2 ขั้นตอน คือการศึกษาเบือ้ งตน เพื่อสรุปขอมูล สรางแบบจําลองอาชีพ และการจัดทําแบบจําลอง

13 เอกสารหมายเลข 2 : ใบความรู เรอ่ื ง การตอ ยอดภูมปิ ญญายกระดบั ความรใู หส งู ข้ึน การถายทอดภูมิปญญาจากเจาขององคความรูไ ปสูบ ุคคลทีร่ ับการถายทอด สวนใหญจะ ใหความสําคัญกับเทคนิค ขัน้ ตอน วิธีการของการทํางานหรือการแกปญหา แตในความเปนจริงแลว ภูมิ ปญญายังมีองคประกอบอืน่ ๆ อีกมากมาย เปนองครวมทีจ่ ะนําไปสูค วามสําเร็จ มัน่ คง ยัง่ ยืนได แตผูรับ การถายทอดมักจะมุง ไปรับเทคนิควิธีการมากกวา เชน ภูมิปญญาแยกอินทรียก็จะใหความสําคัญกับ วิธีการทําปุยหมัก ปุย น้าํ เทานั้น ทั้ง ๆ ยังมีสวนประกอบอืน่ ๆ ทีส่ ําคัญมากมาย ดังนัน้ การตอยอดภูมิ ปญญาจึงเปนเรื่องที่จะตองมีกระบวนการคิดวิเคราะหอยางเปนระบบ เพือ่ ยกระดับความรูใ หสูงขึ้น สอดคลองไปกับยุคสมัย กรอบความคิด การถา ยทอดภมู ปิ ญ ญานาจะมีกรอบแนวคิด ดงั นี้ ขน้ั ตอนการวิเคราะห ข้นั ตอนศึกษา ขน้ั ตอนพฒั นา ภมู ปิ ญ ญา เจาะลกึ 1.1 วิเคราะหภ มู ปิ ญ ญาระบภุ ารกิจ ระบุความรสู ารสนเทศ ตอยอดภูมปิ ญ ญา ป รั บ แ ต ง พั ฒ น า เ ข า สู ยุ ค 1.2 วิเคราะหภารกิจระบกุ จิ กรรม และขอมูล ศึกษาทบทวน สมัย 1.3 วเิ คราะหก จิ กรรมระบุข้ันตอนระบบ ทําความเขาใจใหก ระจา ง 1.4 วิเคราะหขั้นตอนระบบ ระบุเทคนิควิธีการ

14 1. กรอบการคดิ วเิ คราะห ภูมปิ ญญาและการศึกษาเจาะลึก กรณกี ารผลิตผลมะเดอื่ ฝรง่ั อบแหง ภารกจิ กิจกรรม ขั้นตอนระบบของภูมิปญญา เทคนิควิธีการ สารสนเทศ ความรทู ี่จาํ เปน ผลติ ผลสด 1 การขยายพันธุ 1.1 การขวน้ั ก่ิง 1.1.1 เลอื กตาํ แหนง ใตตา 1.1.2 ใชมีดขวน้ั รอบก่ิง 1.1.3 ขดู เยอ่ื เจริญออก 1.4 ทาฮอรโมนเรง ราก ชนดิ ของฮอรโมน ใหปดทับรอยแผล เรง รากและวิธใี ช ดา นบน ท่ีมีจาํ แหนา ยใน ทองตลาด 2 การปลูกบํารุงรักษา 1.2 การหอวัสดุตอน 3 การอารักขาพืช ผลิตผล 1 การเก็บเกี่ยว อบแหง 2 การแปรรปู 3 การบรรจุภัณฑ 2. กรอบการคดิ พฒั นาตอ ยอดภมู ิปญ ญาเขาสูยุคสมยั ภูมปิ ญญา ทฤษฎแี นวคดิ ยคุ ใหม 1. ภารกจิ ของภูมิปญญา 1. ความเหมาะสมของ 1.1 บทบาทหนาที่ของ การบริหารจัดการคุณภาพ ผูประกอบการธุรกิจ 2. กจิ กรรม ข้ันตอนระบบ 1.2 การบริหารทรัพยากรดําเนินงาน ของภูมิปญญา 2. ความเหมาะสมของ ระบบการผลิต 1.3 การบรหิ ารการผลิต 3. เทคนิควิธีการ 1.4 การควบคุมคุณภาพ 3. ความเหมาะสมของ 2.1 คุณภาพผลผลิต เทคนิควิธีการ 2.2 ประสิทธิภาพของกระบวนการผลิต 2.3 ความสามารถของปจจัยนําเขา 3.1 ความสามารถลดตนทุนและเวลา 3.2 มีความถูกตอง เสียหายนอย 3.3 สง่ิ แวดลอ มปลอดภยั

15 จากกรอบแนวคิดดังกลาว ผูเรียนจะพบวา การขยายอาชีพหรือพัฒนาอาชีพเขาสูความ มัน่ คงเปนเรื่องของการคิด วิเคราะห การใชสารสนเทศขอมูล การประยุกตใชความรู เปนเรือ่ งสําคัญของ การตอยอดภมู ปิ ญญามายกระดับความรูใหสูงขึ้น การตอ ยอดภูมิปญ ญายกระดบั ความรูใหสงู ขนึ้ เปนกระบวนการขั้นตอนการวิเคราะหภูมิปญญาทองถิ่น เพื่อใหมีความรูเ กิดความ กระจางในองคความรูข องภูมิปญญานําไปสูก ารวิเคราะห ระบุ ทฤษฎีแนวคิดยุคใหมใชยกระดับความรู ใหสูงข้ึนดงั แผนภมู นิ ี้

16 ภูมปิ ญ ญาผลิตผลมะเดื่อฝรง่ั อบแหง การวิเคราะหระบบ เพื่อระบุทฤษฎีแนวคิด ยคุ ใหมใ ชย กระดบั ความรใู หสงู ขน้ึ ภารกจิ ความเหมาะสมของ การบรหิ ารจัดการ 1. การผลิตผลสด - บทบาทเจาของธุรกิจ ขอมูลสารสนเทศ 2. การผลิตผลแหง - การบริหารทรพั ยากร ยกระดับความรูใหสงู ข้นึ - การบริหารการผลติ - การควบคุมคุณภาพ 1. การบรหิ ารจดั การคณุ ภาพ กจิ กรรมระบบ ความเหมาะสมของระบบ ISO 90001/2000 การดําเนินงาน - คุณภาพผลผลติ ขอมูลสารสนเทศ - ประสิทธิภาพของ ยกระดับความรูใหส งู ขน้ึ กระบวนการ - ความสามารถของ 1. การกําหนดมาตรฐานผลผลิต ปจ จยั ดาํ เนินการ 2. การจดั การระบบ ISO 3. การควบคมุ เชงิ กลยทุ ธ ความเหมาะสมของ เทคนิควิธีการ 1. การขยายพันธุ ปจ จัย การขว้ัน การหอ ก่ิงพันธุ 2. การปลูก นาํ เขา กงิ่ วสั ดุ พรอ มปลูก 3. การอารักขาพืช ขน้ั ตอน 1. เลือกตําแหนง ใตตา 1. นาํ ถงุ ขนาด 2” บรรจขุ ุย วธิ ีการ 2. ขวน้ั เปลอื กใตตา มะพรา ว ทํางาน 3. ขูดเยอื่ เจรญิ มีความชนื้ มดั ปากถงุ ใหแ นน 4. ทาฮอรโ มนเรงราก 2. ผา ถุงมคี วามยาวหุมรอยแผล ใหมิดชดิ 3. มัดตุมดวยเชือกฟางตดิ กับกงิ่ ใหแ นน 4. ทาฮอรโมนเรง ราก

17 เอกสารหมายเลข 3 : ใบความรู เรื่อง การสรางความหลากหลายเพื่อความมั่นคงในอาชีพ กรอบความคิด ความหลากหลาย ผลผลติ เพิ่ม มีรายได อาชีพ ทางชีวภาพและ ม่ันคง กจิ กรรม ย่ังยืน การหมนุ เวยี น เปลีย่ นรปู บน ความหลากหลาย รปู แสดงผังความสัมพนั ธข องการสรา งความหลากหลายสคู วามมนั่ คงในอาชีพ การสรางความหลากหลาย การสรางความหลากหลายในอาชีพเปนภูมิปญญาเพือ่ ใชสรางภูมิคุม กันใหกับการดํารง อาชีพตามหลักทฤษฎีใหมของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวรัชกาลปจจุบัน มีพระราชประสงคทีจ่ ะให อาชีพเกษตรกรสูค วามเขมแข็งมัน่ คงยัง่ ยืน ดวยการใหปลูกขาว ปลูกผัก ผลไม และเลีย้ งไก ไวกินใน ครอบครัวเหลือขาย เลี้ยงหมูไวเปนเงินเก็บ เงินออม ปลูกไมใชงาน ใชเปนเชือ้ เพลิง ใหรมเงา จัดการ บานเรือนใหสะอาด ชีวิตก็จะร่ํารวยความสุข (จากความจําของผูเ ขียน เมื่อครัง้ เขาเฝาถวายงานโครงการ เกษตรธรรมชาติถาวรนิมิตอันเนื่องมาจากพระราชดําริ จังหวัดนครนายก พ.ศ. 2537 โดยมีพระมหาถาวร จติ ตภาวโรวงศม าลัยเปน ผูอ ปุ ถมั ภ) พระราชดํารัสของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวบงชีถ้ ึงการสรางความหลากหลายทาง ชีวภาพ การหมุนเวียนเปล่ียนรูปบนความหลากหลายไดผลผลิตพอเพียงกับการกินอยู และเหลือขายเปน รายไดใชดาํ รงชวี ิต

18 ตัวอยาง การหมุนเวียนบนความหลากหลายทางชีวภาพของอาชีพเกษตรกร การหมนุ เวยี นระหวา งชวี ภาพ ผใู ห ผูรบั ประโยชนจากการหมนุ เวยี น ชีวภาพ ส่ิงทไ่ี ด รําขาว ผกั - รําขาวใชเ ปนอาหารจุลินทรีย พัฒนาดิน ฟางขาว ไมผ ล - ฟางขางเปนอินทรียวัตถุใชทําปุยหมัก ไมใชงาน ขาว รําขาว เปด ฟางขาว ไก - หมนุ เวยี นเปน อาหารสตั ว หมู ปลา เศษผักผลไม เปด ผัก สว นกนิ ไมไ ด ไก - หมนุ เวยี นเปน อาหารสตั ว ไมผล ขายไมได หมู ปลา ไมใชงาน ใบรว งหลน ลงหนา ดิน ขาว - ใบตกลงดินยอยสลายเปน ปุย อินทรยี  (ไมปาตระกูลถัว่ ) ผกั ไมผ ล เปด อจุ จาระ ขาว - ใชทาํ ปุยหมกั บาํ รุงดนิ ใหธ าตุอาหาร ไก ปสสาวะ ผัก แกพ ชื หมู ขน ไมผล ไมใชงาน จากตัวอยางการหมุนเวียนดังกลาวทําใหเกษตรกรสามารถลดตนทุนลงได หากมีการ จัดการวางแผนการทํางานตามสูตรพระราชทาน 3 + 3 + 3 + 1 ประกอบดวยพืน้ ทีน่ ้าํ 3 สวน ใชกักเก็บน้าํ เล้ยี งปลา พื้นท่ีทาํ นา 3 สวน จะมีผลผลิตพอเพียงหมุนเวียนระหวางชีวภาพ พืน้ ทีป่ ลูกผักผลไมและไมใช งาน 3 สวน และพื้นทีอ่ ยูอาศัย เลี้ยงสัตวและทางเดินอีก 1 สวน โครงสรางสูตรพระราชทานดังกลาวจะ สามารถจัดระบบการผลิตทพ่ี ึง่ พาปจ จัยภายนอกไดนอ ยทส่ี ุด

ตวั อยา ง การเปล่ยี นรูป แปรรปู ยกระดับมลู คาผลผลิต 19 ชีวภาพ ผลผลิต ขาวเปลือก การแปรรปู ยกระดบั มลู คา - ขาวกลอง ขาว ราํ - ขาวขาว แกลบ - ธัญพชื เพอ่ื สขุ ภาพ - หวั ผกั กาดขาว - เช้อี เพลงิ แทง - ผักกาดเขยี ว - หวั ไชโปวหวาน - เก้ียมฉาย ผกั - กงฉาย - ผกั กาดดอง - พริกช้ฟี า - นาํ้ พริกเผา - หวั หอม - นาํ้ พรกิ ตาแดง - หัวกระเทียม - กระเทียมดอง - ผลไมอ บแหง ผลไม - ผลไมก วน ไมผล - น้ําสมสายชูหมัก - ถาน ไมโ ตเรว็ ไมเชอ้ื เพลงิ - นาํ้ สม ควนั ไม ไมใชงาน - เครอ่ื งเรอื น - กระดาน เนอ้ื หมู - หมสู ม - หมแู หนม หมู มนั หมู - หมกู ุนเชียง - สบูเ หลวอาบนา้ํ - สบูลางชาม - แคบหมู จากตัวอยาง จะเห็นวา การแปรรูปทําใหเกิดความหลากหลายทางกิจกรรมมากมายทีจ่ ะ ทําใหเกิดการเพิม่ ผลผลิตและผลิตภัณฑสามารถใชอยู ใชกินเหลือขาย เพิ่มมูลคาสรางใหเกิดรายไดสู ความมั่นคงยั่งยืนได

20 ปจจยั แหง ความสําเร็จ ปจจัยแหงความสําเร็จของการสรางความหลากหลายทางชีวภาพและกิจกรรมทีจ่ ะ จัดการใหความหลากหลายตาง ๆ นัน้ ลงตัว คงไมมีสูตรสําเร็จเปนเรื่องทีผ่ ูเ รียนจะตองเรียนรูคนพบได ดวยตนเองจากวิธีการตาง ๆ เชน 1 การสืบคนขอมูลสารสนเทศตาง ๆ นํามาวิเคราะหหาความลงตัวแลวจัดระบบการ ดาํ เนนิ งาน 2 การถอดบทเรียนจากผูป ระสบความสําเร็จนําขอมูลสารสนเทศทีไ่ ดมาจัดระบบให เหมาะสมกับตนเอง 3 การทดลอง เพือ่ ตรวจสอบระบบการดําเนินงานที่ไดมาจากขอมูลสารสนเทศวา เกดิ ผลตามความรูเพียงใดจะตองเพิม่ เติมพัฒนาอะไร จึงอาจจะสรุปไดวา ปจจัยแหงความสําเร็จของการใชความหลากหลายทางชีวภาพและ กิจกรรมมาสรางความมั่นคงยัง่ ยืนในอาชีพไดอยางลงตัว คือ การทํางานบนฐานขอมูลและใช กระบวนการวิจยั มาเปน เคร่ืองมอื ของผเู รยี นน่นั เอง กิจกรรมท่ี 2 ใหผูเ รียนบอกการหมุนเวียนบนความหลากหลายทางชีวภาพ หรือกิจกรรมในอาชีพของตนเอง หรือสมั ภาษณผ ปู ระกอบอาชีพทส่ี นใจมา 1 อาชีพ ตามรูปแบบ ดังนี้ การหมนุ เวยี นระหวางชีวภาพหรือกิจกรรม ประโยชนจ ากการ ผูให หมนุ เวียน ชีวภาพ สง่ิ ท่ไี ด ผูร ับ

21 เรื่องที่ 2 ทักษะการใชน วัตกรรมและเทคโนโลยีเพ่ือการขยายอาชพี ลกั ษณะบง ชค้ี วามสาํ เร็จของการเรยี นรู 1. ประเมนิ ประสิทธภิ าพตดั สนิ ใจยอมรบั หรือปฏเิ สธนวัตกรรมหรอื เทคโนโลยไี ด 2. มีความรู ความเขาใจและจําแนกบทบาทหนาที่ของนวตั กรรมหรอื เทคโนโลยไี ด 3. ปฏิบัติการใชนวัตกรรมและเทคโนโลยีไดอยางคลองแคลว แผนปฏบิ ัตกิ ารเรียนรู ลักษณะบงชี้ความสําเรจ็ ของการเรยี นรู กจิ กรรม การวัดผล ประเมินผล ส่ือการเรียนรู 1. ประเมินประสิทธิภาพ เรยี นดว ยตนเอง ตัดสนิ ใจ ยอมรบั หรอื 1. ผเู รยี นทําความเขาใจเกย่ี วกับ 1. ความสามารถตอบสนอง เอกสารหมายเลข 4 ปฏเิ สธนวตั กรรมหรือ การประเมินประสิทธิภาพ วัตถุประสงค เร่ือง การประเมนิ นวัตกรรมหรอื เทคโนโลยีจาก 2. ประหยัดคา ใชจ าย เทคโนโลยไี ด ประสิทธภิ าพ เอกสารใบความรู 3. ทําใหงานดําเนินไปอยาง นวตั กรรมเทคโนโลยี 2. ปฏิบัติการประเมินนวัตกรรม รวดเรว็ เทคโนโลยีที่ภาครัฐและ เอกชนเสนอใหใ ช 2. มีความเขาใจ สามารถ เรยี นดว ยตนเอง จําแนกบทบาท หนาที่ 1. ผูเรยี นนาํ นวัตกรรมหรือ 1. บอกบทบาท เอกสารหมายเลข 5 เทคโนโลยีที่ตดั สินใจใชม า 2. บอกหนาที่ ของนวัตกรรมหรือ เร่ือง การวิเคราะหเพอ่ื เทคโนโลยไี ด วเิ คราะห ศกึ ษา บทบาท หนาที่ จาํ แนก เพอ่ื ทราบรายละเอยี ดและ บทบาทหนาทขี่ อง ประยุกตใ ชใหถกู ตอ งไดดวย นวตั กรรมเทคโนโลยี การศึกษาตัวอยางการวิเคราะห จากเอกสารใบความรู 3. ปฏบิ ัตกิ ารใชน วัตกรรม เรยี นดว ยตนเอง - และเทคโนโลยีไดอ ยาง ใหผูเรียนศึกษาขั้นตอนการทํางาน 1. ใชน วัตกรรม เทคโนโลยี คลองแคลว ของนวัตกรรม เทคโนโลยี แลว อยางคลองแคลว ทําตาม ตรวจสอบหาขอบกพรอง ของตนเองในการใชนวัตกรรม เทคโนโลยี แลวฝกการใชงานจน คลองแคลว

22 เอกสารหมายเลข 4 : ใบความรู เร่ือง การประเมนิ ประสิทธิภาพนวตั กรรม เทคโนโลยี กรอบความคิด ความถูกตองได ตามวัตถุประสงค ประสทิ ธิภาพ ลดตน ทนุ รวดเรว็ จากแผนภูมิสามารถอธิบายไดวา ประสิทธิภาพมีองคประกอบรวมอยางนอย 3 องคประกอบ คือ (1) ความถูกตองเปนไปตามวัตถุประสงค (2) มีความรวดเร็ว และ (3) สามารถลด ตน ทุนรายจายได นอกจากนั้นในแตละองคประกอบจะตองมีความสัมพันธตอกัน หากนํากรอบแนวคิดนี้ มาอธิบายกับประสิทธิภาพของนวัตกรรมหรอื เทคโนโลยอี าจจะสรปุ ไดว า ประสิทธิภาพของนวัตกรรม เทคโนโลยีการประกอบอาชีพขึ้นอยูกับองคประกอบ ดังนี้ 1 ความสามารถทํางานไดถูกตองตามวัตถุประสงคและมขี องเสยี นอ ย 2 ประหยัดคาใชจาย 3 ทาํ งานไดร วดเรว็

23 ประเมินการทาํ งานใหถ ูกตอ งตามวตั ถุประสงคของเทคโนโลยี การประเมินความสามารถทํางานไดตามวัตถุประสงคของนวัตกรรม เทคโนโลยี ผูเ รียน ตองคดิ ลักษณะบง ช้คี วามสําเร็จ และตัวชว้ี ัดความสาํ เรจ็ ดวยตนเอง ดังตวั อยา งนี้ ตวั อยา ง การประเมินการทํางานใหถูกตองตามวัตถุประสงค องคป ระกอบการประเมิน ลักษณะบง ชค้ี วามสําเร็จ เกณฑช้วี ดั ความสาํ เรจ็ ของงาน 1. การทําไดตามวัตถุประสงค 1. เนอ้ื งานทน่ี วัตกรรม เทคโนโลยี 1. ความสามารถขั้นต่ําที่ยอมรับได ทําได รอยละ 90 ของเนื้องาน 2. ความเสียหายของผลงาน 2. ผลงานท่ีเสยี หายหรือไมผาน 2. ความเสยี หายขนั้ สูงสดุ ทยี่ อมรบั คุณภาพ ไดร อ ยละ 5 ของงาน จากตัวอยางเกณฑการประเมิน เพือ่ ใหเห็นรูปธรรมจึงขอยกตัวอยางการกําหนดเกณฑการ ประเมินการทํางานไดถูกตองของนวัตกรรม เทคโนโลยี ดงั น้ี ตวั อยา ง เกณฑการประเมินการทํางานไดถูกตองของนวัตกรรมจลุ นิ ทรยี  องคประกอบการประเมิน ลกั ษณะบง ช้ีความสาํ เรจ็ เกณฑช ้ีวัดความสาํ เร็จของงาน 1. การหมักสังเคราะห หลังจากปรุงสวนผสมกบั จลุ ินทรีย กระบวนการหมกั ตอ งแลว เสรจ็ อนิ ทรยี วตั ถใุ หเปนปยุ หมัก เสรจ็ แลว กระบวนการหมกั ตอง ภายใน 5 – 7 วนั โดยกระบวนการ ดาํ เนินการแลว เสรจ็ ภายใน 5 – 7 จุลินทรยี  100% วนั โดยกระบวนการของจลุ ินทรยี  2. ความเสียหายของปยุ หมัก อนิ ทรียวัตถุควรจะไดรับการยอ ย จะมีอินทรยี วัตถทุ ่ียงั ไมย อ ยสลาย สลายใหมากท่สี ุด ไดไมเ กินรอยละ 10 ตวั อยา ง การประเมินเทียบเคียงการทํางานไดตามจุดประสงคของจุลินทรีย 2 สาํ นกั องคประกอบการประเมิน เทคนิคการใช พด.1 + พด.2 จลุ นิ ทรียเอกชน กระบวนการหมกั ตอ ง กระบวนการหมกั ความรอน กระบวนการหมักความรอนสูงมาก ดาํ เนนิ การแลว เสรจ็ ภายใน 35°C - 40°C และเย็นลงทั้งหมด ตองใชแรงงานคนเขาไปกลับกอง 5 – 7 วนั โดยกระบวนการ ภายใน 5 – 7 วนั เปน กระบวนการ ปุย ทกุ ๆ 6 ชั่วโมง เพ่อื รกั ษา อุณหภมู ิตอ ง 35°C - 40°C ของจลุ ินทรีย ทํางานของจุลินทรีย 100% อินทรยี วัตถุควรจะไดร ับ มอี นิ ทรยี วัตถทุ ร่ี าเดนิ มากกวา มีอินทรยี วัตถุทรี่ าเดนิ ไดเพยี งรอ ย การยอยสลายใหม ากท่ีสุด รอ ยละ 95 ละ 70 จากตาราง บงชี้ใหเห็นวา จุลินทรีย พด.1 + พด.2 สามารถทํางานไดถูกตองตาม วัตถปุ ระสงคมากกวาชนิดอนื่

24 ประเมนิ ความประหยัดคา ใชจ า ย เปนการประเมินเทียบเคียงระหวางนวัตกรรมเทคโนโลยีอันใหมทีจ่ ะนําเขามาใช เทียบเคียงกับนวัตกรรม เทคโนโลยีเกา โดยมีตัวแปรการประเมินประกอบการ 1 ราคานวัตกรรม เทคโนโลยีตองจายเทาไร 2 คาใชจายระหวางการใชเทาไร 3 ลดรายจายจากเดิมเทาไร ตัวอยาง การประเมินเทียบเคียงคาใชจายนวัตกรรม เทคโนโลยี เปาหมาย : พรวนดินใหละเอยี ดบนพ้ืนที่ 3 ไร ใหแลว เสร็จไมเกิน 6 ชั่วโมง (1 วนั ) ใชแ รงงานคน ขดุ พรวนดว ยจอบ ใชเครื่องจอบหมนุ แบบเดนิ ตามเคร่อื งยนต 5 แรงมา 1. ราคานวัตกรรมเทคโนโลยี 1. ราคานวัตกรรมเทคโนโลยี - ตอ งใชคน 15 คน คาแรงงาน - รถพรวนแบบเดินตามราคาคันละ 40,000 บาท ทํางานได 1 คน/200 บาท/วนั ตองจาย 4,000 ชั่วโมง คิดคาใชจายชั่วโมงละ 100 บาท คาแรงงาน 3,000 บาท - พืน้ ที่ขนาด 3 ไร ใชเวลาทํางาน 3 ชั่วโมง ตอ งเสยี คา ใชจ า ย 300 บาท 2. คาใชจายระหวางการใชงาน 2. คาใชจายระหวางใชงาน - เคร่ืองด่ืมชกู าํ ลงั 15 ขวด 150 บาท - คา นํา้ มันเชื้อเพลิง 3 ชั่วโมง ขนาด 6 ลติ ร - นํา้ เย็น 50 บาท เปน เงนิ 180 บาท รวม 200 บาท - คาใบมีดพรวนเสยี หาย ประมาณ 300 บาท - คาแรงคนงาน 1 คน 200 บาท รวม 680 บาท รวมรายจายทั้งหมด 3,200 บาท รวมรายจายทั้งหมดเปนเงิน 980 บาท 4. ลดรายจายจากเดิม คาใชจายโดยแรงงานคน 3,200 บาท คาใชจายโดยเครื่องจอบหมุนแบบเดินตาม 980 บาท จึงสามารถลดรายจายได 2,220 บาท

25 ประเมินความรวดเร็ว เปนการประเมินเทียบเคียงหรือเปรียบเทียบระหวางการใชเวลาทํางานจากนวัตกรรม เทคโนโลยีที่จะนําเขากับนวัตกรรม เทคโนโลยีที่ใชอยูเ ดิม ดังตัวอยางการพรวนดินการใชแรงงานคนกับ เครื่องจักรกลขนาดเล็ก พบวา เครื่องจักรกลขนาดเล็กพรวนดิน ใชเวลาเพียง 3 ชัว่ โมง แตแรงงานคน จะตองใชเวลาถึง 6 ชั่วโมง ตองพบกับความยุงยากในการจัดการคนใหทํางานไปตามเปาหมาย สรปุ การตัดสินใจนํานวัตกรรม เทคโนโลยีเขามาใชประกอบอาชีพ จําเปนตองประเมินให มองเห็นเหตุผลการนําเขามา ความคุมคา และศักยภาพในการเปนภูมิคุมกันใหอาชีพมั่นคงยั่งยืน จึงตองมี การประเมินดวยองคประกอบทัง้ 3 ดานและตัวแปรรวมตาง ๆ จึงมีความจําเปนที่จะตองแสวงหาความรู ขอมูลใหมากพอที่จะใชประเมินตัดสินใจ ดังนัน้ การประเมินประสิทธิภาพนวัตกรรม เทคโนโลยีจึงเปน สวนหนึ่งของการทํางานบนฐานความรู

26 เอกสารหมายเลข 5 : ใบความรู เรอ่ื ง การวิเคราะหเพือ่ จําแนกบทบาทหนา ที่ของนวตั กรรม เทคโนโลยี การเขาสูอาชีพเมือ่ ดําเนินธุรกิจไปจนประสบผลสําเร็จ มักจะถูกจับตามอง ทําตามกัน มาก สวนแบงการตลาดจึงมีขนาดเล็กลงโดยลําดับ จนถึงวันหนึง่ จะเกิดวิกฤติ จึงมีความจําเปนทีจ่ ะตอง พัฒนาหรือขยายขอบขายอาชีพออกไปหรือเรียนรูท ําในสิง่ ที่คนอื่นทําไมได เพือ่ ใหอยูไ ดอยางมั่นคง ยง่ั ยืน การพฒั นาหรอื ขยายอาชพี จะตองใชน วัตกรรม เทคโนโลยีเขามาชวย ปญ หาดงั กลา วสามารถแสดงใหเ หน็ ขน้ั ตอนของพฒั นาการไดด งั น้ี 4 ถาไมมีการพฒั นาธรุ กิจจะเปน ขาลง จําเปนตองขยายขอบขาย จึงมีความตองการใชนวัตกรรม เทคโนโลยีเขามาใชงาน 3 ธุรกิจในอนาคตจะมีผูคนเขามาเรียนรูทําตาม ทาํ ใหเ กดิ วิกฤตสิ ว นแบงตลาด 2 ธรุ กจิ อยูในชวงพัฒนาขยายตัว จะมีคนจับตามองพรอมทําตาม 1 ธุรกิจระยะฟกตัวของ การเขาสูอาชีพ แผนภมู ิแสดงวงจรชีวิตของอาชีพ ปญหาท่ตี อ งการคาํ ตอบของผูประกอบธุรกิจ ปญหาการเลือกนวัตกรรม เทคโนโลยีของผูป ระกอบอาชีพ การตัดสินใจเลือก นวตั กรรม เทคโนโลยีไดตรงกับปญหาความตองการในธุรกิจใหมากทีส่ ุด ตรงนีเ้ ปนจุดกําเนิดภูมิปญญา แตเรายังอยูในสภาวะที่ทําเองไมไดอาศัยการนําเขาดวยตัวเราเอง เพือ่ ใหไดนวัตกรรม เทคโนโลยีที่ เหมาะสมลงตัวกับงานอาชีพของเรามากที่สุด

27 กรอบแนวคดิ กรอบแนวคดิ การจดั การใหไ ดน วัตกรรมเทคโนโลยีทีเ่ หมาะสมลงตัวกับธุรกิจมากที่สุด มกี รอบแนวคดิ การดาํ เนนิ การดงั น้ี 1. กาํ หนดความตอ งการ 1 ระบสุ ิ่งทีจ่ ะตองทําตอ ง 2 แสวงหาความรู 3 ประเมินความสามารถ 4 ตดั สนิ ใจ ใชน วตั กรรม เทคโนโลยี ความเขาใจ เพื่อระบุ ในการทํางานไดแทจริง นําเขามาใช เขามาทํางาน นวัตกรรม เทคโนโลยี ของนวัตกรรมให งานใหเหมาะสม กระจา งดว ยตนเอง วธิ กี ารกาํ หนดความตอ งการ 1. ระบุสิง่ ที่จะตองทําและจําเปนจะตองใชนวัตกรรม เทคโนโลยีเขามาใช เพื่อลดตนทุน ลด ระยะเวลา การทํางานและสรางงานใหมีของเสียหายเกิดขึ้นนอยที่สุด ตวั อยา ง สิง่ ที่จะตองทาํ และจําเปนตองใชน วัตกรรม เทคโนโลยี (1) การพรวนดินใหละเอียดและผสมปุย หมักคลุกเคลาลงดินใหกระจายสม่ําเสมอตองใช แรงงานคนจํานวนมาก คาใชจายสูง งานหนัก คนงานสูไ มไหว ทิง้ งานลาออก จําเปนตองใชเทคโนโลยี การพฒั นาดนิ (2) ชวงฤดูหนาวเบญจมาศไมออกดอก ถาสามารถทําใหออกดอกไดจะทําใหการปอนสินคาเขา ตลาดไมขาดชวง จําเปนตองใชเทคโนโลยีการบังคับพืชใหออกดอกนอกฤดูกาล 2. บอกบทบาทหนาที่ที่จะตองนํานวัตกรรม เทคโนโลยีเขามาใช ตวั อยาง (1) ทาํ ใหแ สงของวนั ในชว งเดอื นธนั วาคม – กุมภาพันธ มคี วามยาวขึ้น เพือ่ กระตุนตาดอกเบญจมาศ (2) เกษตรอินทรียพืชขาดไนโตรเจน แตขอกําหนดหามใชปุยเคมี จําเปนตองใชไนโตรเจนจาก ธรรมชาติ แสวงหาความรู ความเขาใจเพื่อระบุนวตั กรรม เทคโนโลยที เ่ี หมาะสม ดวยการนําผลการวิเคราะห (1) ระบุสิง่ ทีต่ องทําและ (2) บทบาทหนาที่ที่จะตองนํา นวัตกรรมเทคโนโลยีเขามาใชไปสืบคนขอมูลสารสนเทศและศึกษา สังเกตจากผูร ูภูมิปญญาตาง ๆ ตองสรุป ดว ยตนเองวา ควรจะใชเ ทคโนโลยีอะไรและจาํ แนกบทบาทหนาท่ใี หช ัดเจน ดงั ตวั อยา ง ตวั อยางท่ี 1 เทคโนโลยีการหมักดอง เทคโนโลยี บทบาท หนา ท่ี ลูกแปงขาวหมาก ยอ ยแปง สรางน้ําตาล ลกู แปงเหลา ยอ ยนา้ํ ตาล สรา งแอลกอฮอล แลคโตบาซิลลัสในเครือ่ งดื่ม ยอ ยโปรตนี ยอ ยถ่วั เหลืองใหเ ปนกรดยูรคิ ยาคูลท ยอยปลาใหเปนนํา้ ปลา

28 ตัวอยา งท่ี 2 เทคโนโลยีบังคับพืชออกผลนอกฤดูกาล เทคโนโลยี บทบาท หนา ท่ี แสงหลอดฟลูออเรสเซนท สรา งแสงใหว นั ยาวขน้ึ กระตนุ ใหพ ชื ตองการวันแสงยาว ออกดอก นํ้าหมกั พืชผกั ผลไม เรงใบพืชใหสะสมอาหารแกตัว กระตนุ ผกั กนิ ดอกใหอ อกดอก ฮอรโมนเรง การออกดอก อยา งรวดเร็ว สม่ําเสมอทั้งแปลง กระตุนไมผ ล (มะมวง) ออกดอก เรงใบไมผลใหแ กเ ร็วขึ้น นอกฤดกู าล กระตุนใหต นสม ทงิ้ ใบออกจาก การงดนาํ้ ตน ไม ทําใหต นโทรม ใบรวง ดอกพรอมกนั ตวั อยางที่ 3 เทคโนโลยพี ฒั นาดนิ ดว ยแทรกเตอร บทบาท หนา ท่ี เทคโนโลยี ผานกระทะ ไถบุกเบิก พลกิ หนา ดินจากลางขึ้นบน ผานหัวส่ิว ไถแหวกดนิ ระดบั ลกึ สลายดนิ ดานใหแ ตกนาํ้ ซมึ ลึกลง ในดนิ ได โรตาร่ี ตีสับดนิ สับดนิ ใหละเอียด เพื่อการปลูก ผักและนาขาว ประเมินความเหมาะสมและตัดสินใจ เมือ่ ไดศึกษาบทบาทหนาทีข่ องนวัตกรรม เทคโนโลยีแลวเปนขั้นตอนการประเมินความ เหมาะสมดวยการเทียบเคียงกับเทคโนโลยีทีเ่ คยใชวาจะทําใหดีขึน้ แตกตางจากเดิมไดมากหรือปานกลาง ดงั ตวั อยาง ตัวอยางที่ 1 มะมวงน้ําดอกไม ถาเกษตรกรใหน้ําใหอาหารพืชอยางตอเนื่องอยางสมบูรณมะมวง น้ําดอกไมจะออกลูกตอเนือ่ งใหลูกตอเนือ่ งใหลูกรุน พี่ รุน นองในปริมาณพอเหมาะนําเขาสูตลาดไดเปนระยะ ๆ อยางตอเนื่องกับการที่เราตองลงทุนใหสารเคมีบังคับใหออกดอกติดผลพรอมกันนอกฤดูกาลเหมาะสมกับ ลกั ษณะตลาดท่เี รามีอยหู รอื ไม ตัวอยา งที่ 2 หมักน้ําปลา เดิมเพียงเติมเกลือกับปลาในอัตราสวนที่เหมาะสม หมักทิง้ ขามปก็จะได น้าํ ปลา แตถาเราใชเทคโนโลยีจุลินทรียแลคโตบาซิลลัสที่ตองบดปลาใหละเอียดผสมแลคโตบาซิลลัส เพิ่มเขามาจะใชเวลาหกเดือนไดน้าํ ปลา แบบใดจะเหมาะสมกวากัน เพราะถาใชเทคโนโลยีแลคโต บาซิลลัสจะตองเพิ่มคาใชจายบดปลาและคาจุลินทรีย

29 สรปุ การตัดสินใจนํานวัตกรรม เทคโนโลยีเขามาใชโดยไมผานการวิเคราะหเพื่อศึกษา บทบาทหนาที่และความเหมาะสมมีโอกาสที่จะเสี่ยงตอความเสียหายสิ้นเปลืองได หากเราหันมาให ความสําคัญเกี่ยวกับขอมูลสารสนเทศของนวัตกรรม เทคโนโลยี เรียนรูท ําความกระจางก็จะลดอัตราการ เสยี่ งไดด ี กจิ กรรมท่ี 3 1. ผเู รียนปฏิบัติการประเมินนวัตกรรม เทคโนโลยีที่ภาครัฐและเอกชนเสนอใหใช 2. ผูเ รียนนํานวัตกรรมหรือเทคโนโลยีทีต่ ัดสินใจใชมาวิเคราะห ศึกษา บทบาท หนาที่ เพื่อ ทราบรายละเอียดและประยุกตใชใหถูกตองไดดวยการศึกษาตัวอยาง 3. ผูเรียนศึกษาขัน้ ตอนการทํางานของนวัตกรรม เทคโนโลยี แลวทําตาม ตรวจสอบหา ขอบกพรองของตนเองในการใชนวัตกรรม เทคโนโลยี แลวฝกการใชงานจนคลองแคลว 4. ผเู รียนวางแผนการฝก ทักษะท่จี าํ เปนตอการขยายอาชพี โดยรวมแหลง ฝกความรูที่ตองการฝก วิธีการฝก และผลการฝก