คู่มือจัดทำบัญชีครัวเรือน

ค่มู ือจดั ทำบญั ชีครวั เรือน จัดทำโดย ……………………………………………………

ภูมปิ ัญญาทางบญั ชีสร้างวถิ ีสู่อนาคต 8. รู้จักประหยดั ลดคา่ ใชจ้ ่ายฟ่ ุมเฟื อย 7. รู้หนีส้ ิน วางแผนชาระหน้ีใหท้ นั ตามกาหนด 6. รู้ต้นทุนกาไร ลงทุนเทา่ ไร ขายไดเ้ ทา่ ไร 5. รู้รายจ่าย ใชจ้ ่ายเป็นคา่ อะไรบา้ งเทา่ ไร 4. รู้รายรับ ไดเ้ งินมาจากไหนเท่าไร 3. ต้องลงมอื ทาบญั ชี ทาบญั ชีทุกวนั ที่มีการรับ - จ่ายเงิน 2. ต้องต้ังใจเรียนรู้การทาบญั ชี สมุดบญั ชีรับ – จา่ ยในครัวเรือน 1. สมคั รใจเข้าร่วมโครงการ ลงทะเบียนเพื่อขอรับการเรียนรู้

1. ข้อมูลส่วนบุคคลขอ้ 1 1.1 เลขประจาตวั ประชาชน1.2 ช่ือ (นาย/นาง/นางสาว) ............................................นามสกลุ .....................................1.3 วนั เกิดปี เกิด ............./............./.................. อายุ ................... ปี1.4 การศึกษา ต่ากวา่ ป.4  ป.4 ถึง ป.6  ม.1 ถึง ม.3  ม. 4 ถึง ม.6  ปวช./ปวท./ปวส.  ปริญญาตรี  สูงกวา่ ปริญญาตรี  อ่ืน ๆ ...........................................1.5 ที่อยทู่ ่ีสามารถติดต่อได้ บา้ นเลขท่ี ................ หมู่ที่ ............ ช่ือบา้ น ..........................ตาบล.......................อาเภอ......................จงั หวดั .......................รหสั ไปรษณีย.์ ......................โทรศพั ท์ .....................................ขอ้ 2 จานวนสมาชิกในครัวเรือน2.1 สมาชิกในครัวเรือนตามทะเบียนบา้ น .................................... คน2.2 สมาชิกในครัวเรือนปัจจุบนั .................................... คน2.3 สมาชิกในครัวเรือนที่ช่วยทางานการเกษตร .................................... คนขอ้ 3 การเป็ นสมาชิกสถาบนั เกษตรกร / ลูกคา้ ธ.ก.ส. 1) ไมเ่ ป็นสมาชิก 2) เป็นสมาชิกของ  กลุ่มเกษตรกร ...................................................................  สหกรณ์การเกษตร ...........................................................  อื่น ๆ 3) เป็นลูกคา้ ธ.ก.ส. สาขา ...................................................................... 2 ข้อมูลการถอื ครองทด่ี นิขอ้ 4 ท่ีดินและสถานการณ์ถือครอง .................ไร่ .................... งาน .................... ตรว. 4.1 ที่ดิน .................ไร่ .................... งาน .................... ตรว.  พ้นื ที่บา้ น .................ไร่ .................... งาน .................... ตรว.  พ้ืนที่ทาการเกษตร  พ้นื ที่อ่ืน ๆ (ท่ีวา่ งเปล่า)

4.2 สถานการณ์ถือครอง ของตนเอง .................ไร่ .................... งาน .................... ตรว. เช่า ..............ไร่ .............. งาน .............. ตรว. อตั ราคา่ เช่า ..............บาทตอ่ ปี อื่น ๆ .................ไร่ .................... งาน .................... ตรว.(ไมม่ ีเอกสารสิทธ์ิ ที่ดินสาธารณประโยชน์ญาติใหท้ าประโยชน์ เป็นตน้ )ขอ้ 5 พ้นื ท่ีการเกษตร5.1 มีแหล่งน้า ...........................ไร่5.2 ไมม่ ีแหล่งน้า ........................... ไร่ 3 ข้อมูลการประกอบอาชีพขอ้ 6 6.1 ดา้ นพชื รายไดต้ ่อปี .........................................บาท เห็ด..............กอ้ น  ผกั สวนครัว..............งาน  กะหล่าปลีม่วง.............ไร่ ถวั่ ลนั เตาหวาน.........ไร่  ฟักแมว้ .....................ไร่  มะเขือม่วง...................ไร่ ขา้ วโพดหวาน..........ไร่ มะเขือมว่ ง................. ไร่  ขา้ วโพดหวาน............ไร่ กลว้ ย................ไร่  ไมผ้ ล ................ไร่  ขา้ ว ..................... ไร่ นาหญา้ ..............ไร่  ไผ่ ................... ไร่  พริก .................. ไร่ ไมด้ อก .............ไร่  กลา้ ไม้ .............ไร่ อ่ืน ๆ ระบุ .................................จานวน........................หน่วยนบั .......................................................................................................................................................................................6.2 ดา้ นสตั ว์ รายไดต้ ่อปี ....................... บาท ไก่.................ตวั  เป็ดเทศ ................ ตวั  โค.............. ตวั สุกร ..............ตวั อื่น ๆ ระบุ .................................จานวน........................หน่วยนบั .......................................................................................................................................................................................6.3 ดา้ นสัตวน์ ้า รายไดต้ ่อปี .................. บาท กบ ..................ตวั  ปลา ............... ตวั  อนุบาลลูกปลา..........ตวั อ่ืน ๆ ระบุ .................................จานวน........................หน่วยนบั .......................................................................................................................................................................................6.4 รายไดจ้ ากการรับจา้ ง1) ในภาคการเกษตร ............................................... บาทต่อปี2) นอกภาคการเกษตร ............................................ บาทต่อปี

4 ข้อมูลฐานะการเงนิขอ้ 7 7.1 รายการทรัพยส์ ินหลกั รวมมูลค่า ประมาณ ...............................................บาท ไดแ้ ก่ 1) ที่ดิน.............................ไร่ มลู ค่า ....................................... บาท 2) โรงเรือน รวมมูลค่า ..................................บาท  บา้ น .................หลงั  ตึก ไม้ สภาพ  ดี  ปานกลาง  ไม่ดี มลู คา่ ........................บาท  ยงุ้ / ฉาง ................................หลงั สภาพ  ดี  ปานกลาง  ไมด่ ี มูลค่า ..............................บาท 3) ทรัพยส์ ินอื่น ๆ รวมมูลคา่ ประมาณ .................................................บาท ไดแ้ ก่ ........................................................................................................................................ ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. 7.2 รายการหน้ีสินสาคญั รวม .............................................บาท - กมู้ าจาก .............................................เพื่อ....................................................................... หลกั ประกนั .................................ตน้ เงินคงเหลือ.............บาท อตั ราดอกเบ้ีย ..........% - กมู้ าจาก .............................................เพือ่ ....................................................................... หลกั ประกนั .................................ตน้ เงินคงเหลือ.............บาท อตั ราดอกเบ้ีย ..........%

ทาอย่างไร?บญั ชีรับ – จ่ายครัวเรือน รายรับ ประกอบอาชีพ ปรกอบ* รายรับอ่ืนๆ*วนั เดอื น ปี รายการ อาชีพ รวมรายรับ ค่าใช้จ่าย ซื้อ (รวม 1-2) (1) (2) ประกอบอาชีพ สินทรัพย์ถาวร (3) (1) (2) 12 3ลง วนั ลงรายการ ลงรายรับเดอื น ปี รวมเดือน........................รวมรายรับ ..................................... บาทรวมราบจ่าย ..................................... บาท  รายรับสูงกวา่ รายจ่าย ......................................... บาท  รายจ่ายสูงกวา่ รายรับ ......................................... บาท

คา่ อาหาร คา่ ของใช้ คา่ เครื่อง รายจ่าย รายจ่าย (3) (4) นุ่งห่ม (5) ในครัวเรือน ฝากเงิน ชาระคืน เบด็ เตล็ด (รวม 1-10) คา่ น้ามนั รถ ใหเ้ งิน ตน้ เงินกู้ ลูกใช้ (8) (9) (10) (11) (6) (7) 4 ลงรายจ่าย 5 ลงยอดรวมเดือนหมายเหตุ ใชส้ าหรับผเู้ ก็บขอ้ มลู ช่องรายรับประกอบอาชีพ* 1. รายไดด้ า้ นพืช 2.รายไดด้ า้ นปศุสตั ว์ 3.รายไดด้ า้ นประมง ช่องรายรับอ่ืนๆ* เก็บขอ้ มลู เฉพาะ 4.รายไดจ้ ากการรับจา้ ง

สมุดบัญชี –รับ - จ่าย ในครัวเรือน ใช้บันทกึ รายรับ หรือรายจ่ายทเ่ี กดิ ขนึ้ ท้งั ในครัวเรือนและจากการประกอบอาชีพวธิ ีลงวนั เดอื นปี1. ช่อง “ วนั เดือน ปี ” เขียนวนั ท่ี เดือน ปี พ.ศ. ที่มีการรับเงิน และรายการจา่ ยเงินวธิ ีลงรายการ2. ช่อง “ ช่องรายการ ” เขียนรายละเอียดของการรับเงิน และจ่ายเงินที่เกิดข้ึนวธิ ีลงรายรับ3. ช่อง “ รายรับ ” แบ่งเป็ นรายรับประกอบอาชีพและรายรับอน่ื ๆ (1) “ ประกอบอาชีพ ” เขียนจานวนเงินท่ีไดร้ ับ จากการประกอบอาชีพ เช่น ขายขา้ วเปลือก ขายผกั ขายผลไม้ ขายไก่ ขายปลา เป็นตน้ (2) “ รายรับอน่ื ๆ ” เขียนจานวนเงินท่ีไดร้ ับ โดยเป็ นเงินที่ไม่ไดเ้ กิดจากการประกอบอาชีพ เช่น รับเงินคา่ จา้ ง รับรางวลั รับเงินกู้ ถอนเงินฝากสหกรณ์ / ธนาคาร เป็ นตน้ (3) “ รวมรายรับ ” เขียนจานวนเงินที่ไดร้ ับท้งั สิ้น โดยรวมยอดเงินจากช่องที่ (1) และ (2)แบบฟอร์มวนั เดือน ปี รายการ รายรับ รวมรายรับ ประกอบอาชีพ รายรับอน่ื ๆ (รวม 1 - 2 ) (1) (2) (3)12 3

ตวั อย่าง วนั ท่ี 4 มีนาคม 2559 รับเงินจากค่าซ่อมบา้ น 1,000 บาท วนั เดือน ปี ขายมะมว่ งไดเ้ งิน 2,000 บาท 4 มี.ค. 59 กเู้ งินมา 1,500 บาท รายรับ รวมรายรับ (รวม 1 – 2 ) รายการ ประกอบอาชีพ รายรับอื่นๆ (3) (1) (2) 1,000 2,000 รับเงินคา่ จา้ งซ่อมบา้ น 1,000 1,500 ขายมะมว่ งไดเ้ งิน 2,000 กเู้ งินมา 1,500 วธิ ีลงรายจ่าย 4. ช่อง “ รายจ่าย ” แบง่ เป็น รายจา่ ยประกอบอาชีพและรายจา่ ยในครัวเรือน รายจ่ายประกอบอาชีพ (1) “ ค่าใชจ้ ่ายประกอบอาชีพ ” เขียนจานวนเงินท่ีจา่ ยเป็น คา่ ใชจ้ ่ายในการประกอบอาชีพ เช่น คา่ ป๋ ุย ค่าพนั ธุ์ขา้ ว ค่าพนั ธุ์ปลา ค่าอาหารปลา เป็นตน้ (2) “ ซ้ือสินทรัพยถ์ าวร ” เขียนเป็นจานวนเงินท่ีจ่าย เพือ่ ซ้ือหรือสร้างเคร่ืองใชท้ ่ีใชง้ าน ไดท้ ้งั ปี และมีราคาสูง รวมถึงลงทุนในการประกอบอาชีพ เช่น ซ้ือรถไถนา เครื่องสูบน้า ขดุ บ่อเล้ียงปลา เป็นตน้ รายจ่ายในครัวเรือน (3) – (10) เขียนจานวนเงินที่จา่ ยตามประเภทรายจ่ายในครัวเรือนท่ีแยกไว้ โดยรายจ่ายในครัวเรือนจะเป็ นรายจา่ ยท่ีไดเ้ กิดจากการประกอบอาชีพ เช่น ค่าอาหาร คา่ ของใช้ ค่าน้ามนั รถ ใหเ้ งินลูกใช้ ฝากเงิน ชะราคืน ตน้ เงินกู้ เป็นตน้ (11) “ รวมรายจ่าย ” เขียนจานวนเงินที่จ่ายท้งั สิ้น โดยรวมยอดเงินจากช่องท่ี (1) ถึง (10) แบบฟอร์ม รายจ่าย ในครัวเรือน รายจ่าย (รวม 1-10)คา่ ใชจ้ ่าย ซ้ือ คา่ อาหาร คา่ ของใช้ คา่ เครื่อง คา่ น้ามนั รถ ให้เงิน ฝากเงิน ชาระคืน เบด็ เตลด็ (11)ประกอบอาชีพ สินทรัพยถ์ าวร นุ่งห่ม ลูกใช้ ตน้ เงินกู้(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) 4

ตวั อย่าง วนั ที่ 4 มีนาคม 2559 จา่ ยค่ากบั ขา้ ว 300 บาท จา่ ยคา่ จา้ งขดุ ขอ่ เล้ียงปลาบ่อที่ 2 2,000 บาท ซ้ือป๋ ุยใส่มะมว่ ง 400 บาท ซ้ือของใชใ้ นครัว 500 บาท รายรับ รายจ่าย รวมรายรับ ประกอบอาชีพ ในครัวเรือน รวมรายจ่าย (รวม1-2) (รวม 1 – 10)วนั เดือน ปี รายการ ประกอบ รายรับอ่นื ค่าใชจ้ ่าย ซ้ือ ค่าอา ค่า ค่า ค่า ใหเ้ งิน ฝากเงิน ชาระคืนตน้ เบด็ เตลด็ 1 มี.ค.59 อาชีพ ๆ (3) ประกอบ เงินกู้ (10) (11) รับเงินค่าจา้ งซ่อมบา้ น 1,000 อาชีพ สินทรัพย์ หาร ของ เครื่อง น้ามั ลกู ใช้ ขายมะมว่ งไดเ้ งิน 2,000 (9) 300 กเู้ งินมา 1,500 (1) ถาวร ใช้ นุ่งห่ม นรถ 2,000 จ่ายค่ากบั ขา้ ว 400 จ่ายค่าจา้ งขดุ บ่อเล้ียง (1) (2) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) 500 ปลาบ่อที่ 2 1,000 จ่ายค่าจา้ งขุดบ่อเล้ยี ง ปลาบ่อท่ี 2 2,000 ซ้ือป๋ ุยใส่มะม่วง 1,500 ซ้ือของใชใ้ นครัว 300 2,000 400 500 ตวั อย่าง วนั ท่ี 29 มีนาคม 2559 รับเงินคา่ จา้ งทาสีบา้ น 1,000 บาท วนั ท่ี 30 มีนาคม 2559 จา่ ยคา่ สูบน้าเขา้ บอ่ เล้ียงปลาบ่อท่ี 2 400 บาท วนั ท่ี 31 มีนาคม 2559 ซ้ือพนั ธุ์ปลา 1,000 บาท ซ้ืออาหารปลา 600 บาท ขายปลาบ่อท่ี 1 ไดเ้ งิน 3,000 บาท ใหเ้ งินลูกใช้ 300 บาท ฝากธนาคาร 2,000 บาท รายรับ รายจ่าย รวมรายรับ ประกอบอาชีพ ค่า ค่า ในครัวเรือน รวมรายจ่าย (รวม1-2) เครื่อง น้ามั ใหเ้ งิน ฝากเงิน (รวม 1 – 10)วนั เดือน ปี รายการ ประกอบ รายรับอ่ืน ค่าใชจ้ ่าย ซ้ือ ค่าอา ค่า นุ่งห่ม นรถ ลกู ใช้ ชาระคืนตน้ เบด็ เตลด็ 4 ม.ี ค.59 อาชีพ ๆ (3) ประกอบ สินทรัพย์ หาร ของ (5) (6) เงินกู้ (10) (11) รับเงินค่าจา้ งซ่อมบา้ น อาชีพ (7) (8)29 มี.ค. 59 ขายมะม่วงไดเ้ งิน (1) (2) 1,000 ถาวร ใช้ (9) 30030 มี.ค. 59 กเู้ งินมา 2,000 (1) (2) (3) (4) 2,00031 มี.ค. 59 จ่ายค่ากบั ขา้ ว 1,000 1,500 400 จ่ายค่าจา้ งขุดบ่อเล้ยี ง 2,000 500 ปลาบ่อท่ี 2 400 จ่ายค่าจา้ งขดุ บ่อเล้ียง 1,500 1,000 ปลาบ่อท่ี 2 600 ซ้ือป๋ ุยใส่มะม่วง 300 300 ซ้ือของใชใ้ นครัว 2,000 รับเงินค่าจา้ งทาสีบา้ น 2,000 จ่ายค่าสูบน้าเขา้ บ่อเล้ียง ปลาบ่อที่ 2 400 500 ซ้ือพนั ธุป์ ลา 400 ซ้ืออาหารปลา 1,000 1,000 ขายปลาบ่อท่ี 1 ไดเ้ งิน ใหเ้ งินลกู ใช้ 1,000 ฝากธนาคาร 600 3,000 3,000 300 2,000

วธิ ีรวมเงนิ ในแต่ละเดอื น 5 ทุกวนั สิ้นเดือนใหร้ วมจานวนเงินท่ีไดร้ ับและจานวนเงินที่จา่ ยไปในแต่ละเดือน เขียนยอดรวมจานวนเงินแตล่ ะช่องทุกช่อง ไวใ้ นบรรทดั “รวมเดือน........” และระบุชื่อเดือนไวด้ ว้ ย ตัวอย่าง รวมจานวนเงินในแต่ละช่อง ทุกช่องของเดือนตุลาคม 2548 รายรับ รายจ่าย รวมรายรับ ประกอบอาชีพ ค่า ค่า ในครัวเรือน รวมรายจ่าย (รวม1-2) เคร่ือง น้ามั ใหเ้ งิน ฝากเงิน (รวม 1 – 10)วนั เดือน ปี รายการ ประกอบ รายรับอืน่ ค่าใชจ้ ่าย ซ้ือ ค่าอา ค่า นุ่งห่ม นรถ ลกู ใช้ ชาระคืนตน้ เบด็ เตลด็ 4 ม.ี ค. 59 อาชีพ ๆ (3) ประกอบ สินทรัพย์ หาร ของ (5) (6) เงินกู้ (10) (11) รับเงินค่าจา้ งซ่อมบา้ น อาชีพ (7) (8)29 มีต.ค. 59 ขายมะม่วงไดเ้ งิน (1) (2) 1,000 ถาวร ใช้ (9) 30030 มี.ค. 59 กเู้ งินมา 2,000 (1) (2) (3) (4) 2,00031 มี.ค. 59 จ่ายค่ากบั ขา้ ว 1,000 1,500 400 จ่ายค่าจา้ งขดุ บ่อเล้ียง 2,000 500 ปลาบ่อที่ 2 400 จ่ายค่าจา้ งขุดบ่อเล้ยี ง 1,500 1,000 ปลาบ่อท่ี 2 600 ซ้ือป๋ ุยใส่มะมว่ ง 300 300 ซ้ือของใชใ้ นครัว 2,000 รับเงินค่าจา้ งทาสีบา้ น 2,000 7,500 จ่ายค่าสูบน้าเขา้ บ่อเล้ยี ง ปลาบ่อที่ 2 400 500 ซ้ือพนั ธุป์ ลา 400 ซ้ืออาหารปลา 1,000 1,000 ขายปลาบ่อท่ี 1 ไดเ้ งิน ใหเ้ งินลกู ใช้ 1,000 300 ฝากธนาคาร 600 2,000 รวมเดือนตลุ าคม 3,000 3,000 300 2,000 5,000 3,500 8,500 2,400 2,000 300 500 5 ลงยอดรวมเดือน เทียบยอดรายรับกบั รายจา่ ยในแต่ละเดือน = รวมรายรับ – รวมรายจ่าย หากเป็นบวก คือ รายรับสูงกวา่ รายจ่าย มีเงินเหลือเป็ นเงินออม หากเป็นลบ คือ รายจา่ ยสูงกวา่ รายรับ ในเดือนมีนาคม 2559 มีรายรับจากการประกอบอาชีพ 5,000 บาท และรายรับอ่ืนๆ3,500 บาทรวมรายรับท้งั สิ้น 8,500 บาท มีรายจ่ายประกอบอาชีพเป็นค่าใชจ้ า่ ยประกอบอาชีพ 2,400 บาท ซ้ือสินทรัพยถ์ าวร 2,000 บาท และรายจา่ ยในครัวเรือนเป็ นค่าอาหาร 300 บาท คา่ ของใช้ 500 บาท ใหเ้ งินลูกใช้ 300 บาท ฝากเงินธนาคาร 2,000 บาท รวมรายจา่ ยท้งั สิ้น 7,500 บาท ดงั น้นั รายรับสูงกวา่ รายจา่ ย เทา่ กบั 1,000 บาท (8,500 – 7,500) ใหน้ าไปเขียนไวต้ อนทา้ ยต่อจากบญั ชี ดงั น้ี รวมรายรับ 8,500 บาท รวมรายจ่าย 7,500 บาท  รายรับสูงกวา่ รายจา่ ย 1,000 บาท  รายจ่ายสูงกวา่ รายรับ .............บาท

บัญชีรับ – จ่ายในครัวเรือนวนั เดอื น ปี รายการ รายรับ ประกอบอาชีพ ประกอบ รายรับ รวมรายรับ ค่าใช้จ่าย ซือ้ สินทรัพย์ อาชีพ อน่ื ๆ (รวม 1 – 2) ประกอบอาชีพ ถาวร (1) (2) (3) (1) (2)รวมเดือน................................. รวมรายรับ ................................................... บาท รวมรายจา่ ย ................................................... บาท  รายรับสูงกวา่ รายจ่าย ....................................บาท  รายจ่ายสูงกวา่ รายรับ .................................... บาท

ค่าอาหาร ค่าของใช้ ค่า รายจ่าย ฝากเงิน ชาระคืน เบด็ เตล็ด รวมรายจา่ ย (3) (4) เครื่องนุ่งห่ม (8) ตน้ เงินกู้ (รวม1–10) ในครัวเรือน (5) คา่ น้ามนั ใหเ้ งินลูก (9) (10) (11) รถ ใช้ (6) (7)