บทเรียนสำเร็จรูป

บทเรยี นสําเรจ็ รปู กลมุ สาระการเรียนรูศิลปะสาระท่ี ๓ นาฏศลิ ป ชน้ั มัธยมศึกษาปท ่ี 1 โดย นายสิรวชั ร นกุ ูลธรรม ตาํ แหนง ครู คศ.1 โรงเรยี นกรรณสตู ศึกษาลยั จงั หวดั สุพรรณบุรี

คํานํา พระราชบัญญัติการศกึ ษาแหงชาติ พ.ศ.2542 ไดกําหนดแนวทางในการ จัดการศึกษาไววาการจดั การศึกษาตองยดึ หลกั วา ผูเรียนทุกคนมีความสามารถเรียนรู และพัฒนาตนเองได และถือวาผูเรยี นมีความสําคัญท่ีสุด ฉะนั้นครูผูสอนและผูจดั การ ศึกษาจะตองเปล่ียนแปลงบทบาทจากการเปนผูชี้นําผูถายทอดความรู ไปเปนผู ชวยเหลือ สงเสรมิ และสนับสนุนในผูเรียนไดแสวงหาความรจู ากสื่อและแหลง เรียนรู ตา งๆและใหขอ มลู ท่ถี ูกตอ งแกผเู รียน เพ่ือนําขอมลู เหลานนั้ ไปสรางสรรคความรูของ ตน ในการปฏิรูปการเรียนรูตามพระราชบัญญัติการศึกษา เร่ือง การผลิต นวตั กรรมการเรียนการสอน จัดทําขึ้นเพื่อลดบทบาทของครู กระตนุ ใหนักเรยี นศึกษา ดวยตนเอง ผูสอนจึงไดจัดสรางแบบเรียนสําเร็จรูป เรื่อง รําวงมาตรฐาน เพลงดวง จันทรวันเพญ็ ข้ึน เพ่ือใหนักเรียนไดศึกษาหาความรูเพ่ิมเติม หรือผูที่เรียนชาเรียนได ทนั เพอ่ื น ไดศ ึกษาเพ่มิ เติมตามความสามารถของแตล ะบคุ คล ผูสอนหวงั วาบทเรียนสําเรจ็ รูปเลมน้ี คงจะมีประโยชนตอผูสนใจทั่วไป และนกั เรียนที่ ตองการศึกษาหาความรูเพิ่มเติมเพื่อจะไดพัฒนาความรู ความเขาใจเรื่อง รําวง มาตรฐาน ในระดบั สงู ตอ ไป นายสิรวัชร นุกูลธรรม ครู คศ.1 โรงเรยี นกรรณสูตศึกษาลยั จังหวดั สพุ รรณบรุ ี

สารบญั หนา ก คาํ แนะนาํ สาํ หรับครู ข คาํ แนะนาํ สําหรับนักเรยี น 1 จดุ ปะสงคก ารเรยี นรู 2 แบบทดสอบการเรยี น 4 เฉลยคําตอบ 5 รําวง 6 ทดสอบพรอมเฉลยเร่อื งราํ วง 7 รําวงมาตรฐาน 8 การแตง กายและวธิ กี ารแสดง 9 ทดสอบพรอ มเฉลยเรอ่ื งรําวง 10 การฝก ราํ เพลงดวงจนั ทรวันเพญ็ 11 ทดสอบพรอมเฉลย 12 กรอบสรุป 13 แบบทดสอบหลงั เรยี น 15 เฉลยคําตอบ 16 หนงั สอื อา งองิ

คําแนะนําสาํ หรบั ครู บทเรียนสําเรจ็ รูปนใี้ ชป ระกอบแผนการจดั การเรยี นรมู ธั ยมศกึ ษาชน้ั ปท ่ี 4 เรือ่ ง รําวงมาตรฐาน เพลงดวงจนั ทรว ันเพ็ญ  ใชสอนเสรมิ กับนกั เรยี นทต่ี องการคน ควาเพม่ิ เติมจากบทเรยี น  ใชสําหรบั นกั เรยี นทเ่ี รียนชา หยดุ เรยี นบอ ยไดศึกษาและเรียนรไู ดทันเพอ่ื น  กรณีท่ีครูผูสอนไมสามารถทําการสอน ใหนักเรียนไดไปศึกษาคนควาดวยตนเอง โดยช้แี จงใหนกั เรียนอา นคาํ แนะนําในการใชแ ละปฏบิ ตั ใิ หค รบทุกขั้นตอน

คาํ แนะนําสาํ หรับนักเรียน  บทเรยี นสาํ เรจ็ รปู น้ี จดั ทาํ เพ่อื ใหน กั เรียนไดศึกษาดว ยตนเอง นกั เรียนอาน คาํ แนะนาํ กอนศึกษาบทเรียน ดงั ตอ ไปนี้ นักเรียนไมต องกงั วลใจในการทาํ หรือปฏิบัติ ใหคอ ย ๆ ทาํ ชา ๆ ทีละกรอบ นกั เรียนจะไดร บั ความรู ไดทาํ แบบฝกหดั และทํากจิ กรรมตางๆดว ยตนเอง กอนที่จะศกึ ษาแบบเรียนน้ี นกั เรยี นควรทาํ แบบทดสอบกอนเรยี นกอน เรมิ่ ทําตงั้ แตกรอบแรกเรียงตามลาํ ดบั ไป อยา ขา มกรอบใดกรอบหน่ึง กรอบเนือ้ หาอา นคําอธบิ ายใหเขา ใจ แลว จึงตอบคาํ ถามลงในกระดาษคาํ ตอบ เมอ่ื ตอบคําถามเสร็จกรอบหน่ึง ใหน กั เรียนเปดดคู าํ ตอบไดใ นกรอบตอไปเพ่อื ตรวจสอบคําตอบ คาํ ตอบถูกแลว ใหท ํากรอบตอ ๆไป ถา คาํ ตอบผิดใหน ักเรยี นยอ นกลับไปอานในขอ ความในกรอบทผ่ี านมาใหมเ พ่อื ทาํ ความเขา ใจแลวตอบคาํ ถามใหมทาํ ชา ๆไมต องรบี เม่อื ทาํ จนครบทุกกรอบแลว ใหนกั เรยี นทาํ แบบทดสอบหลังเรยี นดวยเสรจ็ แลว ตรวจคําตอบตอ ไปเลย นักเรียนจะตอ งซือ่ สตั ยต อตนเอง ไมเ ปด คําตอบดูกอน

จดุ ประสงคก ารเรียนรู รปู ระวัตคิ วามเปน มาของราํ วงและราํ วงมาตรฐาน บอกความหมายและรอ งเพลงทก่ี ําหนดได บอกชอื่ เพลงและทารําไดอยา งนอ ย 2 เพลง ปฏิบตั มิ ือและเทา จงั หวะเพลงดวงจันทรว ันเพ็ญได

แบบทดสอบกอนเรยี น 1. รําวงแตเดมิ เรยี กวา อะไร ข. รําโทน ก. ราํ กลองยาว ง.รําพาดผา ค. ราํ รํามะนา 2. การกาํ หนดทารําบทรอ งและดนตรอี ยางมแี บบแผน เรยี กวาการราํ อะไร ก. ราํ วง ข.ราํ โทน ค.รําวงมาตรฐาน ง.รําวงพื้นบา น 3. รําวงมาตรฐานมีทงั้ หมดก่เี พลง ข.10เพลง ก.8เพลง ง.14เพลง ค.12เพลง 4. การแตง กายรําวงมาตรฐานถาผชู ายใสโ จงกระเบน เสอ้ื คอกลมแขนสน้ั ผา คาดพุง ผหู ญงิ ควรแตงกายอยางไรคกู ัน ก.ชดุ ไทยจักรี ข.ชุดไทยสมัยรัชกาลท่ี 6 ค.ชดุ ไทยแบบชาวบา น ง.ชดุ กระโปรงบานยาว 5. ขอใดกลา วไมถกู ตองในเรอ่ื งราํ วงมาตรฐาน ข.ชายจับมือหญงิ ออกมารํา ก.ใหห ญงิ ยนื อยขู างหนาชาย ง.เวลาราํ ใหเดนิ เปน วงกลม ค.ชายและหญงิ ไหวซง่ึ กันและกนั

6.เพลงหญิงไทยใจงามใชทาราํ อะไร ข.ทาพรหมสห่ี นา ก.ทาสอดสรอ ยมาลา ง.ถูกทั้งขอ ข และ ค ค.ทา ยูงฟอ นหาง 7.ราํ วงมาตรฐานเปน การแสดงออกทางดานใดมากท่สี ุด ก.ภาษาทา ข.ประเพณี ค.วัฒนธรรม ง.ความสามัคคี 8.เพลงราํ วงหญิงไทยใจงามใชการเดินกี่จงั หวะ ข.2 จังหวะ ก.1 จังหวะ ค.3 จังหวะ ง.4 จังหวะ 9.ราํ วงมาตรฐานเปนการแสดงนาฏศลิ ปทเ่ี ปนเอกลกั ษณประจาํ ภาคใด ก.ใต ข.กลาง ค.เหนือ ง.อสี าน 10.ทา พรหมสหี่ นาเรยี กวาทาอะไร ข.ทา เฉดิ ฉนิ ก.ทา บวั บาน ง.ทานกยงู ฟอนหาง ค.ทาสอดสรอยมาลา

เฉลยคําตอบกอ นเรียน ขอ 1 ข ขอ 2 ค ขอ 3 ข ขอ 4 ค ขอ 5 ข ขอ 6 ง ขอ 7 ง ขอ 8 ง ขอ 9 ข ขอ 10 ก

กรอบท่ี 1 ราํ วง รําวงเป็ นการละเล่นอย่างหนึงของชาวบ้าน เดิมเรียกว่า “รําโทน” เครืองดนตรีทใี ช้มโี ทน ฉิง ฉาบ และกรับ นกั เรยี นควรรูประวัติราํ วงกนั กอนนะคะ ประวตั ิรําวงมาตรฐาน สมัยสงครามโลกครง้ั ที่ 2 ญ่ีปนุ มาตั้งทัพในประเทศไทยเพื่อตอสูก ับ พันธมิตร สมัยจอมพล ป. พิบูลสงครามเปน รัฐมนตรี พันธมิตรจะโจมตญี ี่ปุนในไทย ในเวลากลางคืนเดือนหงาย จะไดมองเห็นงาย คนไทยเกิดความกลัวและเกิด ความเครียดจึงชักชวนกนั มาเลน ราํ โทนเพอื่ ใหเกดิ ความสนกุ สนาน สามัคคี เน้ือเรื่องจะเยาแหยหยอกลอกัน เกี้ยวพาราสีกันระหวางหนุมสาว ภาษาที่ใชเรียบงาย ไมมีความประณีตสวยงามในการรํา ผูชายชอบผูหญิงคนไหนก็ ออกไปโคงแลวพากนั มารําเดินราํ กนั เปน วงกลม ผูชายจะราํ ตอ นหนาตอนหลงั ผหู ญงิ ภายหลังถงึ เปล่ยี นมาใชราํ วงแทน รําโทน

กรอบท่ี 2 นักเรียนลองตอบคาํ ถามดูนะคะ ว่าเข้าใจเรืองประวตั ิรําวง มาตรฐานหรือไม่ 1. โทนคอื อะไร …………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………......... 2. เหตทุ เ่ี รยี กรําวงเพราะอะไร …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… 3. เคร่อื งดนตรีท่ใี ชใ นการแสดงรําวงคือ …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… ทาํ ใหเสร็จกอ นแลว เฉลยอยูด า นลา งนะ คะ คอ ยดเู ฉลยนะคะเดก็ ๆ คําเฉลย ตอบ 1.กลองชนิดหนงึ่ 2.เวลาเดินราํ เปน วง 3.โทน ฉิ่ง ฉาบ กรับ

กรอบที่ 3 ราํ วงมาตรฐาน “เพราะการกําหนดทาราํ บทรองและ ทาํ ไมจงึ เรียกรํา ดนตรีขึน้ ใหมใหมแี บบแผนประณตี ?วงมาตรฐาน งดงามจงึ เรียกราํ วงมาตรฐาน” “10 เพลง 14 แมทา ถาเพลง รําวงมาตรฐานมี นอกเหนือจากน้จี ะไมใชรําวงมาตรฐาน” กเี พลง ? นักเรยี นอยากรูจ ักช่ือเพลงและทา รําไหมคะใครจําได หมด 10 เพลงถือวา เกง มากคะนกั เรียนจะไดน าํ ไปใช เพ่มิ พนู ความรูในช้นั ตอไป 1.เพลงงามแสงเดือน ทาสอดสรอยมาลา 2.เพลงชาวไทย ทา ชักแปง ผัดหนา 3.เพลงราํ มาซมิ ารํา ทาราํ สา ย 4.เพลงคืนเดือนหงาย ทาสอดสรอ ยมาลาแปลง (ไมใชแมบท ) 5.เพลงดวงจนั ทรวนั เพญ็ ทาแขกเตา เขา รงั และทา ผาลาเพียงไหล 6.เพลงดอกไทข องชาติ ทา ราํ ยั่ว 7.เพลงหญงิ ไทยใจงาม ทาราํ พรหมสี่หนาและทา ยูงฟอนหาง 8.เพลงดวงจันทรข วัญฟา ทา ชางประสานงาและทา จันทรทรงกลด 9.เพลงยอดชายใจหาญ ทาชะนีรา ยไม ( ญ )ทาจอเพลงิ กาฬ 10.เพลงบูชานกั รบ ทา ขัดจางนาง ( ญ ) ทาจนั ทรท รงกลด ลอ แกว ( ญ )ทาขอแกว ( ช )

กรอบท่ี 4 เราจะแตง ตวั ราํ วงมาตรฐาน อยา งไรถงึ จะสวยและถกู คะ ตอบ การแตงชุดไทย แตง ได 4 แบบ คอื แบบชาวบา น แบบราตรสี โมสร แบบไทยรัชกาลท่ี 5 แบบสากลนยิ ม ไทยแบบชาวบา น ไทยแบบ ร. 5 แบบสากลนิยม แบบราตรสี โมสร วิธแี สดงรําวงมาตรฐานทาํ อยางไรถงึ จะถูกตอ ง 1. แสดงเปนหมชู าย – หญิงหลายคู 2. หญงิ ยืนอยูขา งหนา เดนิ ไปตามวงทวนเขม็ นาฬกิ า จดั ระยะคู ใหส วยงาม 3. กอนราํ หญงิ หนั หนา เขาในวง ทําความเคารพโดยยกมือไหวซ ง่ึ กนั และกนั 4. หญงิ หันขวากลบั ตามเดมิ แลว รอเพลงข้นึ จงึ เริ่มราํ เนนความพรอมเพรยี ง 5. ราํ วงมาตรฐานใชในการประกวดแขง ขันโชวหรือแสดง

กรอบที 5 มาทดสอบความรเู ร่ืองราํ วง มาตรฐานกันหนอ ย คาํ สัง่ นกั เรียนจับคูขอ ความทางขวา ซายใหสมั พนั ธกนั นะคะ .....................1.เพลงงามดวงจันทรว ันเพญ็ ก.ราํ วงมาตรฐาน .....................2.ราํ วงมาตรฐาน ข.ยุงฟอ นหาง .....................3.14 แมท า ค.นุง โจงกระเบน เส้อื ลกู ไมแขนยาว .....................4.ชุดไทยรชั การที่ 5 ง.แขกเตา เขา รงั ผาลาเพียงไหล .....................5.หญงิ ไทยใจงาม จ.ราํ อยา งมแี บบแผนประณีต สวยงาม เฉลยคาํ ตอบ มาดูเฉลยกนั เลยค่ะเด็กๆ 1. ง 2. จ 3. ก 4. ค 5. ข

กรอบที่ 6 เพลงดวงจนั ทรว ันเพญ็ นักเรยี นรอ งเพลงดวงจนั ทรวันเพญ็ ไดแ ลวนะคะ การเคาะ จังหวะใหเ คาะจังหวะชนั้ เดยี วนะตามแผนภมู ไิ งคะ ราํ ไมยากเลยนกั เรยี นตองเร่มิ ฝกทามือแลว ฝกเทา หลงั จากนน้ั ฝกมอื และเทา ใหสมั พันธก นั แตต องฝก บอ ยๆ นะ ถงึ จะเกง อยา ลืมเนน จังหวะตอ งสม่ําเสมอ มาฝึ กปฏบิ ตั ิกนั หน่อย ทาที่ 1 ทา แขกเตา เขา รงั วิธปี ฏิบัติ นาํ มือทง้ั สองขางทาํ เปนทา จับหงายโดยมอื ขวาจบี ปรกขา งมอื ซา ยจบี หงายตอท่ี ขอศอกดานขวา หลังจากนน้ั เปลี่ยนมือทัง้ สองสลบั ขางกันโดยมอื ซายจบี ปรกขา งมือขวา จีบหงายตอ ท่ขี อศอกดานซาย (ตรงคาํ รอ งทวี่ าดวงจนั ทรว ันเพ็ญ) ทา ที่ 2 ทาผาลาเพยี งไหล วิธีปฏบิ ตั ิ นาํ มอื ขวามาจีบปรกขาง มือซายตง้ั วงกลางงอแขนขางลาํ ตวั (ตรงคาํ รอ งที่วา ลอยเดน ) พรอ มทั้งกาวเทาขวา ซาย ขวา ซา ยแตะ แลวหมุนรอบตวั เองหันมาหนา ตรง ตรงคาํ รอง ที่ “อยูในนภา” ใหน กั เรียนเปล่ียนมอื โดยมวนมือขวาที่จีบปรกขา งใหมวนมอื เปน ตัง้ วง บน สว นมอื ขวาที่ต้ังวงงอแขนขา งลาํ ตัวใหน ักเรียนพลกิ ปลายมือลงใหแ บหงายลงกบั พ้ืน แลว เอียงศีรษะไปดานขวา (ตรงขามกับเทา ท่แี ตะพื้น) หมายเหตุ ใหทาํ แบบนส้ี ลบั กันไปเรื่อยๆจนจบเพลง

กรอบท่ี 7 นักเรียนฝก แลว พอจะเขา ใจไหม ถา เขาใจแลว ลองตอบคาํ ถามใหดหู นอย ถาตอบไดถูก แสดงวา นักเรียนเขา ใจและสรปุ หลกั ออกมาไดถูกตอง 1.นกั เรยี นแตะเทา ใชก จี่ งั หวะ...................................................................................................... 2.ทาแขกเตาเขารงั ลกั ษะมอื เปนอยา งไร..................................................................................... . 3.ทา ผาลาเพยี งไหลมอื ตงั้ วงงอหรอื มอื ท่ใี หป ลายนิ้วตกลงกับพน้ื งอ….......................................... 4.จงั หวะทเ่ี ดนิ หมนุ รอบตัวเองตองยาํ่ เทากจ่ี งั หวะ...................................................................... 5.เนอื้ เพลงอยใู นนภา ใชทา ......................................................................................................... มาดูเฉลยกนั ดกี ว่าค่ะ เฉลยคาํ ตอบ 1. 2 จงั หวะ 2. มอื ใดมือหน่งึ จบี ปรกขางแลวอกี มือหนง่ึ จบี หงายตอ ศอก 3.มือตั้งวงงอ 4. 3 จังหวะ จังหวะที่ 4 แตะเทา 5. ทาผาลาเพียงไหล

กรอบสรุป สรุป รําวงเดิมเรียกวารําโทน ซึ่งเปนเคร่ืองดนตรีชนิดหนึ่งไมมีทารําเปนแบบแผน รําวง มาตรฐานมีทารําประณีตงดงามมารองที่มีแบบแผน มี 10เพลง 14 แมทา รําทาเดียวกัน เหมอื นกันพรอมเพรียงกนั ตวั อยา งเชน 1.เพลงงามแสงเดอื น ทา สอดสรอยมาลา 2.เพลงชาวไทย ทาชกั แปง ผัดหนา 3.เพลงรํามาซมิ ารํา ทา รําสา ย 4.เพลงคนื เดอื นหงาย ทา สอดสรอยมาลาแปลง (ไมใชแ มบ ท ) 5.เพลงดวงจันทรวันเพญ็ ทาแขกเตา เขารงั และทาผาลาเพยี งไหล 6.เพลงดอกไทข องชาติ ทาราํ ย่ัว 7.เพลงหญิงไทยใจงาม ทารําพรหมสห่ี นาและทายงู ฟอ นหาง 8.เพลงดวงจนั ทรขวัญฟา ทา ชา งประสานงาและทาจนั ทรท รงกลด 9.เพลงยอดชายใจหาญ ทา ชะนรี ายไม ( ญ )ทาจอ เพลงิ กาฬ 10.เพลงบูชานกั รบ ทาขัดจางนาง ( ญ ) ทา จันทรทรงกลดทา่ ลอ แกว ( ญ )ทา ขอแกว ( ช )

แบบทดสอบหลงั เรียน 1. ราํ วงแตเดมิ เรยี กวา อะไร ข. รําโทน ก. รํากลองยาว ง.รําพาดผา ค. ราํ รํามะนา 2. การกาํ หนดทา รําบทรอ งและดนตรอี ยางมแี บบแผน เรยี กวาการรําอะไร ก. รําวง ข.ราํ โทน ค.ราํ วงมาตรฐาน ง.รําวงพืน้ บาน 3. ราํ วงมาตรฐานมีทั้งหมดกเ่ี พลง ข.10เพลง ก.8เพลง ง.14เพลง ค.12เพลง 4. การแตง กายรําวงมาตรฐานถาผชู ายใสโจงกระเบน เสอื้ คอกลมแขนส้นั ผาคาดพงุ ผูห ญิงควรแตงกายอยางไรคกู ัน ก.ชุดไทยจกั รี ข.ชดุ ไทยสมัยรัชกาลท่ี 6 ค.ชุดไทยแบบชาวบาน ง.ชดุ กระโปรงบานยาว 5. ขอ ใดกลา วไมถูกตอ งในเรอ่ื งรําวงมาตรฐาน ข.ชายจบั มอื หญิงออกมารํา ก.ใหห ญงิ ยนื อยขู างหนา ชาย ง.เวลารําใหเดินเปนวงกลม ค.ชายและหญิงไหวซ ่ึงกนั และกัน

6.เพลงหญิงไทยใจงามใชทาราํ อะไร ข.ทาพรหมสห่ี นา ก.ทาสอดสรอ ยมาลา ง.ถูกทั้งขอ ข และ ค ค.ทา ยูงฟอ นหาง 7.ราํ วงมาตรฐานเปน การแสดงออกทางดานใดมากท่สี ุด ก.ภาษาทา ข.ประเพณี ค.วัฒนธรรม ง.ความสามัคคี 8.เพลงราํ วงหญิงไทยใจงามใชการเดินกี่จงั หวะ ข.2 จังหวะ ก.1 จังหวะ ค.3 จังหวะ ง.4 จังหวะ 9.ราํ วงมาตรฐานเปนการแสดงนาฏศลิ ปทเ่ี ปนเอกลกั ษณประจาํ ภาคใด ก.ใต ข.กลาง ค.เหนือ ง.อสี าน 10.ทา พรหมสหี่ นาเรยี กวาทาอะไร ข.ทา เฉดิ ฉนิ ก.ทา บวั บาน ง.ทานกยงู ฟอนหาง ค.ทาสอดสรอยมาลา

เฉลยคําตอบหลงั เรยี น ขอ 1 ข ขอ 2 ค ขอ 3 ข ขอ 4 ค ขอ 5 ข ขอ 6 ง ขอ 7 ง ขอ 8 ง ขอ 9 ข ขอ 10 ก

หนังสืออา งองิ กาญจนา อนิ ทรสุนานนท, ผศ. และรุจี ศรสี มบตั ิ ,รําวงมาตรฐาน ( เอกสารอดั สาํ เนา ) เกศแกว ทพิ ยจันทร.บทเรยี นสําเรจ็ รูป. กรงุ เทพฯ :2546เรณู โกศนิ านนท. นาฏศิลปไ ทย. กรุงเทพฯ :ไทยวัฒนาพานิช,2545. อมรา กลา่ํ เจรญิ , สนุ ทรีนาฏศลิ ปไทย.คร้ังท่ี 3กรงุ เทพฯ : โอเดยี นสโตร, 2542.อรพณิ รติ จันทร. การสรา งบทเรยี นสําเร็จรปู .สพุ รรณบรุ :ี สุพรรณกอปปก ารพิมพ,2539