งบการเงินเปรียบเทียบ (Comparative Financial Statement)

3 งบการเงินเปรียบเทียบ (Comparative Financial Statement) นางปรานทิพย์ นามเกียรติ ครูประจาแผนกวิชาการบญั ชี วิทยาลยั อาชีวศึกษาหนองคาย

1. หลกั ในการทางบการเงินเปรียบเทียบ งบการเงินท่ีจะนามาใช้ในการวิเคราะหน์ ัน้ จะต้องมา จากงบการเงินท่ีทาขึ้นโดยถกู ต้องตาม “หลกั การบญั ชีที่ ยอมรบั กนั โดยทวั่ ไป” (General Accepted Accounting Principle) เพื่อท่ีจะให้ได้ประโยชน์ มากที่ สุดในกา ร วิเคราะหต์ วั เลข จะต้องนางบการเงินไปเปรียบเทียบกนั ปี ต่อปี หรือเปรียบเทียบกบั ธุรกิจท่ีประกอบธรุ กิจประเภท เดียวกัน จึงควรจะนาไปเปรียบเที ยบกับปี ก่อนๆ ย้อนหลงั ไปไม่น้อยกว่า 3 ปี นัน่ คือ การทางบการเงิน เปรียบเทียบ (Comparative Financial Statement) 26

2. วิธีแสดงงบการเงินเปรียบเทียบ งบการเงินเปรียบเทียบโดยทวั่ ไปจะแสดงข้อมลู ดงั นี้ 1. จานวนเงินท่ีปรากฏในงบการเงินแต่ละปี 2. จานวนเงินที่เปลี่ยนแปลงเพิ่มขึน้ หรือลดลง 3. อตั ราส่วนรอ้ ยละของจานวนที่เพ่ิมขึน้ หรือลดลง จากปี ก่อนหรือปี ฐาน 27

3. ลกั ษณะของงบการเงินเปรียบเทียบ ลกั ษณะของงบการเงินเปรียบเทียบมี 2 ลกั ษณะ คือ 1. Horizontal Analysis เป็นการแสดงผลต่างเป็นจานวนเงิน หรอื เป็นเปอรเ์ ซน็ ต์ ของแต่ละปี หรอื แสดงตามแนวนอนนัน่ เอง 2. Vertical Analysis เป็ นการแสดงผลต่างของตัวเลขท่ีมีส่วนสัมพนั ธ์ในงบ การเงินของ ปี เดียวกนั หรือแสดงตามแนวตงั้ นัน่ เอง 28

ตวั อย่าง 3-1 งบการเงินเปรียบเทียบแบบ Horizontal Analysis วิธีคานวณ หายอดเพ่ิมขึน้ (ลดลง) เป็นจานวนเงิน เช่น กาไรสทุ ธิปี 25X2-25X3 เพ่ิมขึน้ 10,500 บาท ได้จากกาไรสทุ ธิปี 25X3 – กาไรสทุ ธิปี 25X2 นัน่ คือ 70,000 – 59,500 = 10,500 บาท หาร้อยละของยอดท่ีเพ่ิมขึน้ (ลดลง) เช่น กาไรสทุ ธิปี 25X2-25X3 เพ่ิมขึน้ 18% ได้จาก กาไรสทุ ธิที่เพิ่มปี 25X2-25X3 x 100 กาไรสทุ ธิปี 25X2 นัน่ คือ 10,500 x 100 = 18% 59,500 29

ตวั อย่าง 3-2 งบแสดงฐานะการเงินเปรียบเทียบ แบบ Horizontal Analysis วิธีคานวณ หายอดเพิ่มขึน้ (ลดลง) เป็นจานวนเงิน เช่น สินทรพั ยห์ มนุ เวียนปี 25X2 - 25X3 ลดลง 100,500 บาท = สินทรพั ยห์ มนุ เวียนปี 25X3 - ปี 25X2 นัน่ คือ 855,000 – 955,500 = –100,500 บาท หาร้อยละของยอดที่เพิ่มขึน้ (ลดลง) เช่น สินทรพั ยห์ มนุ เวียนปี 25X2 - 25X3 ลดลง 11% = จานวนสินทรพั ยเ์ พ่ิมขึน้ (ลดลง) x 100 จานวนสินทรพั ยห์ มนุ เวียน ปี 25X2 นัน่ คือ (100,500) x 100 = –11% 955,500 อตั ราส่วนที่ได้จากการเปรียบเทียบ Horizontal Analysis เรียกว่า Trend Ratios 30

4. การวิเคราะหแ์ ละแปลความหมาย ของงบการเงินเปรียบเทียบ 1. การวิเคราะหแ์ ละแปลความหมายของงบกาไรขาดทุนเปรียบเทียบ งบกาไรขาดทนุ เปรียบเทียบทาให้วิเคราะหจ์ านวนเงินที่ขายไปแต่ละงวดบญั ชีตลอดจนแนวโน้มได้ จากตวั อย่าง 3-1 บริษัทเมืองแมน จากดั ได้แสดงส่วนที่เพ่ิมขึ้น (ลดลง) เป็ นจานวนเงินและเป็ นร้อยละ เปรียบเทียบกนั 3 ปี ซ่ึงแบง่ เป็นการเปรียบเทียบ 2 กล่มุ คือ กล่มุ ที่ 1 เปรียบเทียบปี 25X1 กบั ปี 25X2 แปลความหมายได้คือ ยอดขายสินค้าเพ่ิมขึน้ 750,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 75 ยอดรบั คืนสินค้าและส่วนลดจ่ายเพ่ิมขึน้ 50,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 100 ขายสทุ ธิเพิ่มขึ้น 700,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 74 ต้นทุนขายเพิ่มขึ้น 570,000 บาทคิดเป็ นร้อยละ 90 กาไรขนั้ ต้นเพิ่มขึ้น 130,000 บาท คิด เป็ นร้อยละ 41 ค่าใช้จ่ายในการดาเนิ นงานเพิ่มขึ้น 70,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 21 กาไรสุทธิจากการ ดาเนินงานเพ่ิมขึน้ 60,000 บาท คิดเป็นร้อยละ 300 กาไรสทุ ธิเพิ่มขึน้ 45,500 บาท คิดเป็นร้อยละ 325 31

กล่มุ ที่ 3 เปรียบเทียบปี 25X2 กบั ปี 25X3 แปลความหมายได้ คือ ยอดขายสินค้าลดลง 250,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 14 ซึ่งขายสุทธิก็ลดลงร้อยละ 14 เช่นเดียวกนั ต้นทุนขายลดลง 200,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 17 กาไร ขนั้ ต้นลดลง 25,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 6 ค่าใช้จ่ายในการดาเนิ นงานลดลง 30,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 7 กาไรสุทธิจากการดาเนิ นงานเพ่ิมขึ้น 5,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 13 กาไรสุทธิเพ่ิมขึ้น 10,500 บาท คิดเป็ น รอ้ ยละ 18 การวิเคราะห์ในรปู ของการเปรียบเทียบจะทาให้เหน็ ชดั ว่าการดาเนิ นงานในปี นี้ดีกว่าปี ท่ีผ่านมาเพียงใด หรือดาเนิ นงาน ล้มเหลวกว่าปี ท่ีผ่านมา โดยเฉพาะการเปรียบเทียบในรูปของ ร้อยละจะทาให้ทราบว่าเพ่ิมขึ้นหรือลดลงเป็ นร้อยละเท่าใด เพราะการมองตวั เลขเพียงอย่างเดียวจะไม่ชดั เจนเท่ากบั การเปรียบเทียบ เช่น ในปี 25X1 เปรียบเทียบกบั ปี 25X2 มีกาไร เพ่ิมขึน้ 45,500 บาทแต่เม่ือเปรียบเทียบเป็นรอ้ ยละแล้วจะทราบว่าเพ่ิมขึน้ ถึงร้อยละ 325 ซ่ึงเป็นตวั เลขที่สงู มาก ถ้าพิจารณาจากตวั เลขจะเหน็ ว่า ปี 25X3 มีกาไรสุทธิถึง 70,000 บาท แต่เมื่อเปรียบเทียบกบั ปี ฐาน คือ ปี 25X2 แล้ว กาไร สทุ ธิเพิ่มขึน้ เพียง 10,500 บาท คิดเป็นรอ้ ยละ 18 เท่านัน้ เอง ถ้าพิจารณาจากตวั เลขขายสทุ ธิลดลงรอ้ ยละ 14 แล้ว บริษทั ยงั สามารถทากาไรสทุ ธิเพ่ิม ร้อยละ 18 แสดงว่าบริษทั สามารถ ลดต้นทุนขายและค่าใช้จ่ายในการขายและบริหารลง จึงทาให้กาไรสทุ ธิเพิ่มขึน้ 32

2. การวิเคราะหแ์ ละแปลความหมายของงบแสดงฐานะการเงินเปรียบเทียบ งบแสดงฐานะการเงินเป็นงบที่แสดงสินทรพั ย์ หนี้สินและส่วนของเจ้าของ ซ่ึงงบแสดงฐานะการเงินเปรียบเทียบจะแสดง ยอดเพ่ิมขึน้ (ลดลง) เป็นจานวนเงินและรอ้ ยละ จากตวั อย่าง 3-2 บริษทั เมืองแมน จากดั แสดงงบแสดงฐานะการเงินเปรียบเทียบ 3 ปี ซ่ึงได้แสดงการเปรียบเทียบกนั เป็น 2 กล่มุ ดงั นี้ กล่มุ ท่ี 1 เปรียบเทียบงบแสดงฐานะการเงินปี 25X1 กบั ปี 25X2 แปลความหมายได้ คือ สินทรพั ย์หมุนเวียนเพ่ิมขึ้น 282,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 42 เงินลงทุนระยะยาวเพิ่มขึ้น 150,000 บาท คิดเป็ น 60% ที่ดิน อาคารและอปุ กรณ์ เพ่ิมขึ้น 200,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 30 หนี้สินเพ่ิมขึ้น 516,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 120 กาไรสะสมลดลง 5,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 2 ส่วนของผ้ถู ือห้นุ เพ่ิมขึ้น 115,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 9 จะเห็นได้ว่ายอดรวมสินทรพั ย์ และรวมหนี้สินและส่วนของผถู้ ือห้นุ เพิ่มขึน้ 631,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 36 ซ่ึงทางด้านสินทรพั ยน์ ัน้ วิเคราะหไ์ ด้ ว่า เพ่ิมขึน้ จากสินทรพั ยท์ กุ รายการ (ยกเว้นเคร่ืองตกแต่งและสินทรพั ยอ์ ื่นๆ) ส่วนทางด้านหนี้สินและส่วนของผู้ ถือห้นุ เพ่ิมขึน้ เนื่องจากหนี้สินหมุนเวียนมากท่ีสดุ รองลงมาคือห้นุ กู้ บญั ชีทุนเรือนห้นุ เพิ่มเป็ นอนั ดบั 3 ส่วนเกิน ทุน อนั ดบั 4 ส่วนกาไรสะสมลดลงเลก็ น้อย 33

กล่มุ ที่ 2 เปรียบเทียบงบแสดงฐานะการเงินปี 25X2 กบั ปี 25X3 แปลความหมายได้ คือ สินทรพั ยห์ มุนเวียนลดลง 100,500 บาท คิดเป็ นร้อยละ 11 เงินลงทุนระยะยาวเพ่ิมขึ้น 100,000 บาทคิดเป็ นร้อยละ 25 ท่ีดิน อาคาร และ อุปกรณ์ลดลง 100,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 11 หนี้สินหมุนเวียนลดลง 136,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 25 กาไร สะสมเพิ่มขึ้น 3,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 1 ส่วนของผ้ถู ือห้นุ เพ่ิมขึ้น 23,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 2 จะเหน็ ได้ว่า ยอดรวมสินทรพั ย์ และยอดรวมหนี้สินและส่วนของผ้ถู ือห้นุ ลดลง 113,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 5 ซ่ึงทางด้าน สินทรพั ยว์ ิเคราะหไ์ ด้ว่าเกิดจากสินทรพั ยห์ มุนเวียนลดลงซ่ึงอาจเป็นเงินสดลดลงแล้วนาไปลงทุนใน เงินลงทุน ระยะยาว ส่วนทางด้านหนี้สินและส่วนผถู้ ือห้นุ นัน้ ยอดลดลงเนื่องจากหนี้สินหมุนเวียนลดลงหกั ด้วยส่วนผ้ถู ือ ห้นุ และกาไรสะสมเพิ่มขึน้ เม่ือเปรียบเทียบฐานะของกิจการทงั้ 2 กลุ่ม ถ้าพิจารณายอดรวมจะเหน็ ว่าปี 25X1 - 25X2 ดีกว่าปี 25X2 - 25X3 เพราะมียอดเพ่ิมขึ้น 631,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 36 ในขณะท่ีปี 25X2 - 25X3 มียอดรวมลดลง 113,000 บาท คิดเป็น ร้อยละ 5 แต่ถ้าพิจารณาด้านหนี้สินแล้วจะเหน็ ว่าหนี้สินหมนุ เวียนลดลงถึงร้อยละ 25 จากการท่ีเคยเพิ่มถึงร้อยละ 320 แสดงว่าบริษทั มีสภาพคล่องดีขึน้ 34

5. การเปรียบเทียบงบการเงินกบั ธรุ กิจประเภทเดียวกนั 1. ท่ีตงั้ ของธรุ กิจอย่ตู ่างทาเลกนั ธรุ กิจแห่งหนึ่งตงั้ อย่ใู กล้ตลาด ใกล้แหล่งวตั ถดุ ิบ หาแรงงานง่าย และ ค่าจ้างงานถกู การขนส่งวตั ถดุ ิบและสินค้าสาเรจ็ รปู เสียค่าใช้จ่ายถกู อีกธุรกิจหน่ึงตงั้ อยู่ห่างไกล แรงงานหายากและอตั ราค่าจ้างแรงงานสงู ค่าใช้จ่ายในการดาเนินงานยอ่ มแตกต่างกนั มาก 2. ธรุ กิจหน่ึงอาจมีโรงงานของตนเองดาเนินงาน ส่วนอีกธรุ กิจหนึ่งอาจต้องเช่าโรงงานของ ผอู้ ื่นดาเนินงาน 3. วตั ถดุ ิบที่ใช้ในการผลิต ธุรกิจหน่ึงอาจเพาะปลูกหรือขุดหาขึ้นมาใช้เองบางธุรกิจมี นโยบายท่ีจะซื้อวตั ถดุ ิบหรอื สินค้าไว้ในมือเป็นจานวนมากเพ่ือจะได้ส่วนลดการค้า หรือ เพื่อความแน่ใจว่าจะมีวตั ถดุ ิบป้อนโรงงาน หรือมีสินค้าเพียงพอบริการลูกค้า และบาง ธรุ กิจมีนโยบายที่มีไว้พอใช้หรอื พอขายได้วนั หน่ึงๆ เพื่อไมใ่ ห้เงินทนุ จม 35

4. ธรุ กิจหนึ่งยึดนโยบายขายสินค้าเป็นเงินสดเป็ นส่วนใหญ่ อีกธุรกิจหนึ่งขายสินค้าเป็นเงินเชื่อ ทงั้ ระยะสนั้ และ ระยะยาวเป็ นส่วนใหญ่ 5. ธรุ กิจหน่ึงอาจจะผลิตสินค้าโดยเริ่มตงั้ แต่ซื้อวตั ถดุ ิบมาผลิตจนถึงสินค้าสาเรจ็ รปู อีกธรุ กิจซื้อส่วนประกอบเป็น ชิ้นส่วนมาประกอบเป็นสินค้าสาเรจ็ รปู 6. ธรุ กิจแต่ละแห่งมีวิธีจาหน่ายสินค้า (Channel of Distribution) แตกต่างกนั แห่งหน่ึงจาหน่ายสินค้าทงั้ หมดให้แก่ ผขู้ ายส่งคนเดียว อีกแห่งหนึ่งจาหน่ายให้แก่ผขู้ ายส่งหลายราย รวมทงั้ จาหน่ายให้แก่ผขู้ ายปลีกและผบู้ ริโภคด้วย 7. บางธรุ กิจใช้เงินทนุ ของตนเองดาเนินการเป็นส่วนใหญ่ อีกธรุ กิจหน่ึงอาศยั หนี้สินระยะยาวมากบา้ งน้อยบา้ งมา เป็นทนุ ดาเนินการ ดงั นัน้ โครงสรา้ งแห่งเงินทนุ (Capital Structure) จึงแตกต่างกนั 8. บางธรุ กิจดาเนินนโยบายท่ีจะบารงุ รกั ษาซ่อมแซมสินทรพั ยข์ องตนเองอยา่ งสมา่ เสมอส่วนอีกธรุ กิจนัน้ มิได้เอาใจ ใส่ในเรื่องนัน้ ทาให้มีค่าใช้จ่ายในการซ่อมแซมสงู 9. วิธีการได้สินทรพั ยม์ าใช้แตกต่างกนั บางธรุ กิจซื้อมาด้วยเงินสด บางธรุ กิจซื้อมาด้วยเงินเช่ือ หรอื อาจได้มาโดย การชาระหนี้ 36

6. งบการเงินเปรียบเทียบแบบต่างๆ วิธีการเปรียบเทียบงบการเงิน นอกจากจะมี 2 ลกั ษณะ คือ ตามแนวนอน (Horizontal Analysis) และแนวตงั้ (Vertical Analysis) แล้ว มีวิธีการเปรียบเทียบตามแนวนอนยงั แบง่ ได้ 3 วิธี คือ 1. เปรียบเทียบงบการเงิน-ปี ต่อปี (Year by Year) การเปรียบเทียบวิธีนี้จะแสดงให้เหน็ การเปลี่ยนแปลงของปี ใดปี หนึ่งว่าเพ่ิมขึ้นหรือลดลงจาก ปี ก่อน ทาให้เหน็ แนวโน้มได้ชดั เจนปี ต่อปี ตวั อย่าง 3-3 37

จากตวั อย่าง 3-3 นี้ เป็นการเปรียบเทียบงบการเงิน-ปี ต่อปี (Year by Year) ซึ่งเหมือนกบั ตวั อย่าง 3-1 และ 3-2 โดยอาจจะนามาเปรียบเทียบเฉพาะยอด สาคญั ๆ ที่ต้องการทราบแนวโน้มเท่านัน้ 38

2. เปรียบเทียบงบการเงิน-ปี ต่างๆ กบั ปี ใดปี หนึ่งหรือปี ฐาน (Base Year) การเปรียบเทียบวิธีนี้ จะต้องเลือกปี ใดปี หน่ึงเป็ นปี ฐาน (Base Year) สาหรบั ใช้กบั ทุกปี ซึ่งจะ ให้ปี ฐานเป็ นตัวหารหรือเท่ากบั ร้อยนัน่ เอง ปี ฐานควรจะเป็ นปี ท่ีธุรกิจมีสภาพการดาเนิ นงาน ตามปกติ และถือเป็นมาตรฐานได้ ตามตวั อย่างต่อไปนี้ถือว่าปี 25X1 เป็นปี ฐาน ตวั อย่าง 3-4 39

40

การคานวณการเปลี่ยนแปลงปี ต่อปี หรอื ปี ต่างๆ กบั ปี ใดปี หนึ่งหรือปี ฐานเป็นวิธีท่ีง่ายอย่างไรกต็ าม วิธีนี้ก็ มีกฎเกณฑท์ ี่จะต้องทราบคือ เมื่อจานวนเงินท่ีมีเคร่ืองหมายลบในปี ฐานและมีเคร่ืองหมายบวกในปี ต่อไปกไ็ ม่ มีความหมายท่ีจะคานวณการเปลี่ยนแปลงเป็ นร้อยละ หรือถ้ารายการหนึ่ง มีจานวนเงินในปี ฐาน แต่ไม่มี จานวนเงินในปี ต่อไป การลดลงจะเป็น 100% แต่ถ้าไม่มีจานวนเงินในปี ฐานกจ็ ะไม่แสดงร้อยละของจานวนเงิน ภายหลงั ปี ฐาน ดงั ตวั อย่างต่อไปนี้ ตวั อย่าง 3-5 41

3. เปรียบเทียบงบการเงินในรปู แผนภมู ิแท่ง (Bar Chart) การเปรียบเทียบงบการเงินโดยแสดงเป็ นกราฟในรปู ของแผนภมู ิแท่ง (Bar Chart) จะสามารถให้ ความหมายได้ดีกว่าตวั เลข เพราะสามารถมองภาพได้ชดั เจนกว่าการอ่านจากตวั เลขอย่างเดียว ตวั อย่าง 3-6 ต่อไปนี้เป็นงบกาไรขาดทุนของบริษทั แห่งหน่ึง 42

43

ในกรณีที่งบการเงินแสดงการเปรียบเทียบในรูปร้อยละแล้ว ควรนาไป เปรียบเทียบกันโดยแสดงแผนภูมิ (Bar Chart) จากร้อยละของแต่ละปี เปรียบเทียบกนั 44