บทที่ 1 บุคลิกภาพ และการวางตัวในสังคม

บทท่ี 1 บคุ ลิกภาพและการวางตัวในสังคม (Personality and social conduct) 1. ความหมายของบคุ ลกิ ภาพ คำว่ำ บุคลิกภำพ ในภำษำอังกฤษคือคำว่ำ Personality เป็นลักษณะจำเพำะของบุคคลของทุกคน บนโลกนี้ ซึ่งเป็นคำท่ีใช้บ่งบอกถึงควำมแตกต่ำงระหว่ำงบุคคล Personality มำจำกรำกศัพท์ของภำษำกรีก ก็คือคำว่ำ Persona โดยแปลว่ำMask หรือหน้ำกำกท่ีตัวละครใช้สวมใส่เพื่อเล่นบทบำทตำมท่ีตนได้รับ แนน่ อนวำ่ มีควำมแตกต่ำงกนั นอกจำกน้ียังสำมำรถกล่ำวได้อีกว่ำ คำจำกัดควำมของ บุคลิกภำพ ที่ไดร้ ับกำรยอมรับอย่ำงกวำ้ งขวำง นั่นก็คือ คุณลักษณะ อันเป็นเอกลักษณ์ของเฉพำะบุคคล ผ่ำนกำรแสดงออจำกพฤติกรรมท่ีบุคคลน้ัน มตี อ่ สิง่ แวดล้อมต่ำง ๆ รอบตัว นอกจำกนี้พฤติกรรมนจ้ี ะกระทำซ้ำ ๆ โดยเปน็ เหมือนนิสัย แตอ่ ยำ่ งไรก็ตำมมัน สำมำรเปลี่ยนแปลงได้จำกกำรฝึกฝน และควำมอดทน เพรำะมนั ก็ไม่ใช่เรื่องงำ่ ยที่จะเปล่ียนบุคลิกภำพภำยใน เวลำอันรวดเรว็ แต่ก็สำมำรถทำไดถ้ ำ้ คณุ มจี ติ ใจมุ่งม่ันมำกพอ ตามปกติแลว้ บคุ ลกิ ภาพจะเป็นการแสดงออกถึงลกั ษณะเฉพาะของบคุ คลนั้น ๆ ในดา้ นตอ่ ไปน้ี  เอกลักษณ์เฉพำะตน เป็นลักษณะที่ทำให้คนนั้น ๆ มีควำมแตกต่ำงจำกคนอื่น ๆ เช่น เป็นคนชอบ พูดจำแรง ๆ , มีควำมโอบออ้ มอำรีอนั เห็นได้อยำ่ งเด่นชัด , เปน็ คนรักสนกุ เป็นต้น  ควำมคงเส้นคงวำของพฤติกรรม ซ่ึงสำมำรถพัฒนำจนกลำยเป็นนิสัย ท่ีจะทำอะไรซ้ำ ๆ เม่ืออยู่ใน สภำวะ หรือเหตุกำรณ์เดิม ๆ อีกท้ังยังเป็นแนวโน้มท่ีบุคคลมักจะแสดงพฤติกรรมในรูปแบบเดิมทุก ครั้งหรือทำอยู่บ่อย ๆ เช่น บำงคนเวลำโกรธจะชอบเงียบไม่พูดโต้ตอบคนที่มำคุยด้วย หรือบำงคน เวลำโกรธแล้วชอบแสดงอำกำรกรีดรอ้ งมักทำลำยขว้ำงปำส่ิงของ เปน็ ตน้ ในศำสตร์จิตวิทยำ จะทำกำรแบ่งบคุ ลิกภำพออกเปน็ 5 รปู แบบใหญๆ่ หรอื Five factor model โดย เปน็ ทฤษฎีอันเก่ียวกบั ปัจจัยใหญๆ่ 5 อยำ่ ง ซ่ึงใช้ในกำรอธบิ ำยบคุ ลิกภำพรวมท้ังสภำพทำงจิตใจของมนุษย์ ซ่ึง มีดังนี้ - ควำมเปดิ รบั ประสบกำรณ์ (openness to experience) - ควำมพถิ พี ิถนั (conscientiousness) - ควำมสนใจต่อส่งิ ภำยนอก (extraversion) - ควำมยนิ ยอมเหน็ ใจ (agreeableness) - ควำมไมเ่ สถียรทำงอำรมณ์ (neuroticism)

ภำพที่ 1 Five factor model ทม่ี ำ https://farthertogo.com/diving-ocean-personality-traits/ เพื่อให้ข้อมูล 5 อย่ำงใหญ่ๆนี้ สำมำรถจำได้ง่ำยข้ึน จึงมีหลักกำรในกำรจำ คือคำว่ำ OCEAN ซึ่ง แปลว่ำ มหำสมุทร โดยแต่ละอยำ่ งกม็ ีรำยละเอียดยบิ ย่อยลึกลงไปอีก แต่ถึงอย่ำงไรก็ตำมยงั มปี ัจจัยหลักเฉพำะ อ่ืน ๆ อันเก่ียวข้องกันอีกในคุณลักษณะหน่ึง ๆ ยกตัวอย่ำงเช่น คนๆ นี้มีควำมควำมสนใจต่อส่ิงภำยนอกมำก ก็จะเป็นกำรรวมคุณลักษณะซ่ึงมีควำมสัมพันธ์กัน น่ันก็คือ กำรชอบสังคม , ควำมม่ันใจในตนเอง , กำรชอบ เสำะหำเร่ืองตื่นเต้นเร้ำใจ , มอบควำมสนิทสนมให้แก่ผู้อ่ืน , กำรไม่ชอบอยู่น่ิง ๆ รวมทั้งมีกำรใส่อำรมณ์ เชิงบวก เข้ำไปด้วย เพรำะฉะนั้นบุคลิกภำพ จึงเป็นเรื่องต้องศึกษำกันยำว ๆ ไม่ใช่เรื่องท่ีมองผิวเผิน แล้วจะทรำบขอ้ มูลได้เท่ำนัน้ 2. ความสาคัญของบคุ ลกิ ภาพ บุคลิกภำพเป็นอีกส่วนประกอบหนึ่ง ซึ่งมีควำมสำคัญต่อชีวิตของมนุษย์อย่ำงมำก โดยมันช่วยท้ังใน เร่ืองของกำรส่งเสริมหรือขัดขวำง กำรเกิดควำมสำเร็จในด้ำนต่ำง ๆ ของคน ๆ น้ัน ไม่ว่ำจะเป็นทั้งด้ำนกำร เรียน , กำรทำงำน , กำรเข้ำสังคม เป็นต้น ถึงแม้ว่ำคน ๆ น้ันจะมีควำมรู้เก่งกำจ แน่นอนว่ำมันส่ิงสำคัญที่สุด ในกำรทำงำน แต่ไม่ใช่ทั้งหมด เนื่องจำกกำรยอมรับของสังคมนั้น จำเป็นต้องมีส่วนประกอบสำคัญอีกอย่ำง หน่ึงนั่นก็คือ บุคลิกภำพ เพรำะฉะนั้น บุคลิกภำพ จึงเป็นปัจจัยสำคัญปัจจัยหนึ่งอันส่งผลต่อกำรประสบ ควำมสำเรจ็ ของคน ๆ หนง่ึ สามารถจาแนกบุคลกิ ภาพของคนเก่งออกมาได้ ดงั นี้  เก่งตน คือ บุคคลน้ันต้องเป็นผู้รักกำรศึกษำหำควำมรู้ เพื่อให้ควำมรู้ได้อัพเดท ทันโลก , ทนั เทคโนโลยี , ทันคน โดยทง้ั นก้ี ็ตอ้ งเร่ิมจำกพัฒนำตวั เองกอ่ น  เก่งกาย เรำท้ังหลำยคงปฏิเสธไม่ได้ว่ำ รูปร่ำงหน้ำตำของเรำก็เป็นส่วนสำคัญของควำมสำเร็จ โดยเฉพำะอย่ำงย่ิงในยุคปัจจุบันนี้ เรำสำมำรถพัฒนำตนเองให้ดีข้ึนได้ โดยกำรแต่งตัวให้เข้ำกับหุ่น

ของเรำ ช่วยลดจุดด้อยและเสริมสร้ำงจุดเด่น อีกทั้งหน้ำตำจะต้องมีควำมสดชื่นแจ่มใสสะอำดสะอ้ำน ดวงจำแสดงออกถงึ ควำมเข้มแขง็ แต่ไม่กระด้ำงกระเด่ือง  ทางวาจา กำรพูดทผ่ี ่ำนกำรคิดตรึกตรองมำอย่ำงดีแลว้ ล้วนให้ประโยชน์ ผู้ฟังรู้สึกดี และย่อมสง่ ผลท่ี ดี ๆ กลับมำ  เก่งใจ คอื เป็นคนมคี วำมม่นั ใจในตัวเอง , แต่ต้องไมม่ ีทิฐิสูง , มคี วำมกระตอื รอื รน้ , อดทนมุมำนะ , มี ควำมคิดสร้ำงสรรค์  เก่งคน คือ มีควำมสำมำรถในกำรปรับตวั เขำ้ หำผอู้ ่ืนได้เป็นอย่ำงดี หรือเปน็ คนมีมนษุ ย์สัมพนั ธน์ ่ันเอง  เก่งงาน คอื เป็นคนรักกำรทำงำน รวมทง้ั หมนั่ เรยี นรู้พฒั นำในงำนอยเู่ สมอ ความสาคัญของในมบี ุคลกิ ภาพทีด่ ี  เป็นคนที่มีควำมเข้ำใจควำมเป็นจริงของโลกนี้ได้อย่ำงถูกต้อง แต่ไม่หลงไปกับควำมทุกข์ มองอย่ำง เขำ้ ใจ  กล้ำแสดงออกในสถำนกำรณท์ เ่ี หมำะสม  สร้ำงสมั พนั ธภำพ รวมทง้ั สือ่ สำรกับบคุ คลอืน่ ได้อยำ่ งดเี ยยี่ ม  ช่วยทำให้ทำงำนเก่ง สำมำรถกระทำสิ่งต่ำง ๆ ท่ีจะมำ อำนวยประโยชน์ให้แก่ตัวเอง ต่อผู้อ่ืนและต่อ สังคมได้ดี  ได้รับกำรยอมรับจำกคนหมูม่ ำก  ชว่ ยในเร่ืองของกำรพฒั นำตัวเองได้ดขี ึน้  สร้ำงควำมม่ันใจให้ท้ังต่อตนเองและช่วยเสริมบรรยำกำศท่ีดีในกำรทำงำน กำรติดต่อสื่อสำร รวมทั้ง กำรสรำ้ งสัมพันธภำพอนั ดีงำมต่อผู้อื่น  ได้รับควำมสำเร็จ เน่ืองจำกผู้มีบุคลิกภำพดี ๆ จะได้เปรียบคนอ่ืนอยู่เสมอๆ เพรำะสำมำรถสร้ำง พลังงำนในแง่บวก เสริมควำมน่ำเช่ือถือให้แก่ผู้พบเห็น ทำให้ได้รับควำมร่วมมือจำกผู้อ่ืนเป็นอย่ำงดี จงึ ชว่ ยใหท้ ำงำนสำเร็จอย่ำงมีคุณภำพงำ่ ยขนึ้  บุคลกิ ภำพซ่ึงเปน็ เอกลกั ษณ์เฉพำะบุคคล ทง้ั ดีและท่ีไมด่ ี 3. ประเภทของบุคลกิ ภาพ ประเภทของบุคลิกภำพ สำมำรถแบ่งประเภทได้หลำยแบบด้วยกัน ท้ังนี้ขึ้นอยู่กับมุมมองของ นักจิตวิทยำเป็นรำยบุคคล โดยหลำยท่ำนได้ทำกำรศึกษำเพื่อทำกำรแบ่งบคุ ลิกภำพออกมำ ซ่ึงปรำกฏออกเป็น พฤติกรรมของมนษุ ยใ์ นลักษณะอนั แตกต่ำงกนั ดังนี้ Carl Gustav Jung นกั จิตบำบัดและจิตแพทยช์ ำวสวสิ ไดท้ ำกำรจำแนกบคลลกิ าำพออกป็นน 2 ็ระปาทลือ

 บุคลิกภาพ Introvert บุคลิกภำพแบบน้ี หำกเกิดควำมกดดันทำงอำรมณ์ หรือเกิดควำมขัดแย้ง ภำยในจิตใจ จะมีแนวโน้มที่จะเก็บตัว ชอบเก็บงำควำมทุกข์ไว้กับตนเองแต่เพียงผู้เดียว ไม่มีควำม ม่ันใจในตัวเอง ในกำรต่อสู้กับเหตุกำรณ์ภำยนอก ชอบคิดหรือทำอะไรเงียบๆ คนเดียว โดยบุคคลท่ี ลักษณะแบบ Introvert มัก มีโอกำสเกดิ ควำมผดิ ปกติทำงทำงอำรมณแ์ ละทำงบุคลิกภำพได้มำก  บุคลิกภาพ Extrovert บุคลิกภำพในแบบนี้ จะมีลักษณะตรงข้ำมกับ Introvert อย่ำงสิ้นเชิง โดย บุคคลประเภทน้ี ถ้ำเกิดควำมยุ่งยำกในจิตใจ หรือปมควำมขัดแย้งในใจ ก็จะไม่หมกมุ่นอยู่เพียงคน เดียว แต่จะหำทำงแก้ไขจำกกำรเข้ำสังคม บคุ คลประเภท Extrovert เป็นบุคคลมีน้ำใจ มีควำมสนใจ ต่อผู้คนและสิ่งรอบข้ำงที่อยู่รอบตัว รู้สึกสนใจต่อเหตุกำรณ์ต่ำง ๆ จำกโลกภำยนอกมำกกว่ำสนใจ เฉพำะเร่ืองของตนเองชอบเข้ำสงั คม ชอบอำชีพที่ไดต้ ดิ ต่อกับผู้คนจำนวนมำก แต่คุณลักษณะของ Introvert และ Extrovert น้ัน ไม่สำมำรถแบ่งได้อย่ำงเด็ดขำด เน่ืองจำกว่ำคน ส่วนใหญ่จะมีลักษณะที่เรียกว่ำ Ambivert คืออยู่ตรงกลำงระหว่ำง Introvert และ Extrovert เช่น บำงคร้ัง เขำอำจมีลักษณะโน้มเอียงไปทำง Introvert แต่บำงครง้ั ก็สำมำรถโน้มเอียงไปทำง Extrovert ได้ แต่ตำมแบบ แผนบุคลิกภำพของ Carl Gustav Jung น้ัน สังคมยอมรับแบบ Extrovert มำกกว่ำแบบ Introvert เน่ืองจำก แบบ Introvert เป็นผู้ไม่ก่อประโยชน์ให้แก่สังคมที่อำศัยอยู่มำกเท่ำไหร่ เนื่องจำกสังคมจะสำมำรถ เจรญิ ก้ำวหน้ำได้ จำเป็นตอ้ งใช้กำรรว่ มมือจำกสมำชกิ ของสังคมซ่ึงสำมำรถแลกเปลยี่ นควำมคิดเห็น , กล้ำพูด , กลำ้ แสดงออก นน่ั เอง Ernst Kretschmer จิตแ พทย์ชาวเยอรมัน ไ ด้แบ่งบุคลิกภาพตามลักษณ ะของร่างกาย โดยมคี วามสมั พนั ธก์ ับจิตใจไว้ 4 ประเภท ได้แก่  คนที่รูปร่างผอมสูง ควำมสูงไม่สัมพันธ์กับน้ำหนัก มีจิตใจไม่ค่อยทุกข์ร้อนอะไร , ชอบคิด , ชอบฝัน แต่มแี นวโนม้ ทจ่ี ะเปน็ โรคจิตเภท  คนที่รูปร่างอ้วนเต้ีย มักเจ้ำอำรมณ์ อำรมณ์เหวี่ยงขึ้นลงไปมำอย่ำงรวดเร็ว เช่น ดีใจง่ำย , หงุดหงิด งำ่ ย , โกรธง่ำย , ชอบเรอื่ งรำวสนกุ สนำน แตม่ แี นวโน้มจะเปน็ โรคประสำทแบบคลง่ั หรือซึมเศร้ำ  คนท่ีรูปร่างสูงใหญ่มากจนเกินไป รวมทั้งมีร่ำงกำยไม่สมประกอบ มักมีสติปัญญำต่ำ รวมท้ังมักจะ คิดถงึ ปมของตนตลอดเวลำ  คนท่ีมรี ูปรา่ งสมส่วน ดูแล้วให้ควำมรู้สึกแข็งแรง หรือมีควำมล่ำสัน จะชอบชอบกำรผจญภัย , ต่อสู้ , กล้ำไดก้ ลำ้ เสีย ไม่ค่อยมีแนวโนม้ ของควำมผิดปกติทำงจิตใจ 4. การวางตวั ในสงั คม กำรวำงตัวในสังคมเป็นเรือ่ งสำคัญอย่ำงมำกในตัวเองใหด้ ูดี เพรำะจะต้องมวี ำงตัวท่ีดซี ่ึงควรมีมำรยำท ทำงสังคมอย่ำงมำก ซึ่งผู้ใหญ่ในนี้จะมองว่ำเรำเป็นอย่ำงไรและก็จะคอยจับตำมองเรำอย่ำงมำก ซ่ึงวำงตัวของ เรำก็ควรจะมีมำรยำทในไปงำนต่ำง ๆ ของแวดวงสังคมน้ี โดยคุณจะรู้ได้เองว่ำควรท่จี ะปรับตัวแบบไหนจะเข้ำ

หำกับคนอื่น ควรจะคอยมองกำรวำงตัวของคนอื่นด้วย เพ่ือจะได้ทำตัวตำมคนอื่นได้ถูกต้อง ซึ่งก็จะเข้ำกับคน อื่นไดง้ ่ำยมำกขึ้นเอง เมอ่ื สำมำรถเรยี นรู้กำร วำงตวั จำกคนรอบข้ำงไดน้ ่ันเอง โดยปรับตัวเขำ้ กับคนอ่ืนในสังคม จะไดเ้ จอกับคนใหม่ ๆ จะได้ปรับตวั และสำมำรถเขำ้ กบั ผอู้ น่ื ในงำนได้อยำ่ งกลมกลนื ตัวอยำ่ ง เชน่  ทักทำย ย้ิมแย้มเม่ือพบเจอกับผู้ใหญ่ ควรยกมือไหว้ตลอดถือซะว่ำมำงำนเดียวแต่เป็นเด็กไปเลย เมื่อ ในสังคมจะถือเร่ืองไหว้อยำ่ งมำกคะ  พูดจำไพเรำะ ควรพูดจำมหี ำงเสยี งตลอด ซ่งึ จะทำใหค้ ุณไดค้ วำมเอ็นดจู ำกผูใ้ หญท่ ำงเขำก็จะให้เกียรติ คุณเช่นกัน เรื่องนี้เป็นสิ่งที่สำคัญในกำรวำงตัวด้วยคะ เพรำะเรื่องคำพูดเป็นสิ่งสำคัญต่อคนในสังคม อยำ่ งมำก  ยอมรับฟังควำมเห็นจำกผู้อื่น โดยยอมรับฟังควำมเห็นจำกผู้อ่ืน ควรนำไปเป็นแนวทำงกำรวำงตัวได้ เหมอื นกัน เพรำะไม่ควรอวดรู้มำกเกินไป เมื่อบำงคนก็ชอบบำงคนก็ไม่ชอบ ควรอยู่อย่ำงพอดีไมไ่ ด้เก่ง จนเกินซึ่งกไ็ ม่ได้ไม่รู้จนเกนิ ไป คอื ตอ้ งอยใู่ ห้เป็น  ไปลำมำไหว้ ควรบอกกล่ำวลำกอ่ นเสมอเพรำะผ้ใู หญ่จะดูเอน็ ดูมำกขึน้ จึงจะได้มีชอ่ งทำงฝำกเนื้อฝำก ตวั หรอื ฝำกหำงำนได้สะดวกต่อจะขอควำมชว่ ยเหลือ ซึ่ง ก็จะมีได้มีช่องทำงติดต่อกับคนอ่ืนได้มำกขึ้น โดยถือว่ำเปน็ ปรับตวั ของ  ได้ดีด้วย ซึ่งจะไดเ้ จอกับคนรุ่นใหมอ่ ยู่เสมอและได้เป็นชอ่ งทำงหำเส้นสำยได้ดี ถือว่ำเป็นกำรวำงตัวได้ ผลประโยชน์อย่ำงมำก คุ้มคำ่ กับไดเ้ ข้ำไปอยู่ในสังคมของผ้ใู หญ่ เนอ่ื งจำกผู้ใหญถ่ ูกแบ่งขอบเขตไม่มำก นัก คือวำงตัวให้เป็นหรืออยู่ให้เป็น โดยมองคนรอบข้ำงว่ำเขำอยู่แบบไหนทำตัวแบบไหนแค่นี้คูณ สำมำรถอยแู่ บบเขำได้แล้ว สำมำรถทำตัวใหเ้ หมือนคนอ่นื ได้อยำ่ งดี