วชิ า แบบไฟฟา้ เบ้ืองต้น โดย นาย สมบญุ ชานาญแผนกบารงุ รักษาอุปกรณ์สถานีไฟฟา้ 2 นครราชสมี า การไฟฟา้ ฝ่ายผลิตแหง่ ประเทศไย Tel 089-2828619
เนื้อหา▪ ประเภทของแบบ▪ ความหมายสญั ลักษณจ์ ากแบบ▪ การอา่ นแบบ S แบบต่างๆ▪ การอ่านแบบ E แบบตา่ งๆ
วัตถุประสงค์▪ เพอื่ ให้ทราบถึงแบบประเภทต่างๆ▪ เพือ่ ให้ทราบถึงความหมายของสญั ลักษณ์จากแบบ▪ เพื่อใหเ้ ขา้ ใจแบบประเภทตา่ งๆไดอ้ ย่างถกู ต้อง▪ ใหส้ ามารถแก้ไขหรอื ปรบั ปรงุ วงจรไฟฟ้าได้อยา่ งรวดเรว็
ประเภทของแบบ▪ แบบ C (Civil) ใช้สาหรบั งานดา้ นโยธา เชน่ ถนน โครงสร้างอาคาร ฐาน รากอุปกรณ์ งานดา้ นสุขาภบิ าล เปน็ ตน้▪ แบบ L (Lighting) ใช้สาหรบั งานไฟฟ้าแสงสว่าง เชน่ ระบบแสงสว่างใน อาคาร ไฟฟ้าบรเิ วณ แอร์ ระบบรกั ษาความปลอดภยั เป็นตน้▪ แบบ S (Substation Drawing) เป็นแบบที่กาหนดโครงสรา้ งของอปุ กรณ์ ไฟฟา้ ชนดิ ตา่ งๆที่จะติดต้ังใน Switch Yard▪ แบบ E (Electrical) ใชส้ าหรบั งานอุปกรณใ์ นระบบควบคุมและปอ้ งกัน เชน่ Circuit Breaker อปุ กรณ์ระบบปอ้ งกัน ระบบสือ่ สาร ระบบ SCADA เป็นต้น
ประเภทของแบบท่ีใช้งานใน กฟผ แบบท่ีใชใ้ นการไฟฟา้ ฝา่ ยผลิตฯ แบ่งตามการใชง้ านได้ 3 ประเภทดงั น้ี▪ Civil drawing (แบบ C) เปน็ แบบทีก่ าหนด ขนาดตา่ งๆของฐานรากอปุ กรณ์ในลานไกเชน่ Powercircuit breaker,Power transformer,Take of structure,Bus pole เป็นต้น 1 แบบ C-1 คือแบบ Substation equipment layout 2 แบบ C-2 \" Site preparation 3 แบบ C-3 \" Foundation general layout 4 แบบ C-6 \" Road and drainage 5 แบบ C-9 \" Water supply
▪ แบบ L (Lighting) ใชส้ าหรับงานไฟฟา้ แสงสวา่ ง เชน่ แสงสว่างในลานไกไฟฟ้า ,ระบบไฟฟ้าบรเิ วณ , แสงสว่างในอาคาร แอร์ ระบบรักษาความปลอดภัย เป็นต้นประเภทของแบบ L : แบบL1 (Substation Lighting Plan)จะบอกจานวน , ชนดิ , จานวนวงจร และขนาดสายตัวนาของหลอดไฟ ที่ใชใ้ นลานไกไฟฟา้ สญั ลักษณ์ท่ีใชแ้ ทนในแบบ L 1
ประเภทของแบบ L : แบบ L2 (LightingFixture & Load Schedule) จะบอกรายละเอยี ดอปุ กรณใ์ นการติดตง้ั , และตารางการ BalanceLoad ทใี่ ชใ้ นลานไกไฟฟา้ ตาราง Balance Load ตารางแสดงรายละเอยี ดอุปกรณท์ ี่ใชต้ ิดต้งั
ประเภทของแบบ L : แบบ L3 (Living Area And Power Plant) จะแสดงแบบไฟฟ้าบรเิ วณบา้ นพกั อาศยั
ประเภทของแบบ L : แบบ L4 (Lighting Control Building) จะแสดงแบบไฟฟ้าภายในอาคารควบคมุ
ประเภทของแบบ L : แบบ L5 (Single Line Station Service System) แสดงวงจรการจ่ายไฟท้ัง Substation ในรูป Single Line
ประเภทของแบบ S (Substation Drawing) • แบบ S1 (Single Line Diagram) เปน็ แบบทแี่ สดงการจัด Bus ในการรับและสง่ จา่ ยกระแสไฟของสายสง่ หรือหม้อแปลง รวมทัง้ Bay ท่ีได้วางแผนไว้ในอนาคต
❖แบบ S2 (Substation Arrangement Plan) จะบอกขอบเขตพืน้ ท่ีทั้งหมดของ Substation มกี ารจัดแบง่ พ้นื ทเ่ี ป็น สว่ นตามการใชง้ าน พร้อมบอกแนวสายส่งแต่ละวงจร
❖แบบ S3 (Bus Structure Plan) จะบอกตาแหน่งฐานรากของอปุ กรณท์ ่ีติดต้ังท้งั หมดใน Substation และแสดง การต่อ Bus เข้ากบั อุปกรณใ์ นแบบ Top view
❖แบบ S4 (Bus Structure Section) เป็นแบบแสดงโครงสรา้ งของแตล่ ะ Bay รายละเอียดขนาดของ Bus tube , สาย Conductor, Take off Structure, ขนาด ของ Clamp ชนิดตา่ งๆ ภายในสถานไี ฟฟา้ ทั้งหมดในแบบ Side view
❖แบบ S5 (Substation Grounding System) จะบอกขนาด จานวน รายละเอียดการต่อระบบ Ground ของ อปุ กรณ์ที่ตดิ ตัง้ ทั้งหมดใน Switch yard
รปู อปุ กรณจ์ ริงกบั สัญลกั ษณท์ ใ่ี ชแ้ ทนในแบบ S 1 TWO WINDING AUTO TRANSFORMER TRANSFORMER SHUNT REACTOR
รปู อุปกรณ์จรงิ กับสญั ลักษณท์ ใ่ี ช้แทนในแบบ S 1
รปู อุปกรณ์จริงกบั สญั ลักษณท์ ใี่ ช้แทนในแบบ S 1CIRCUIT BREAKER CIRCUIT BREAKER
รปู อุปกรณ์จรงิ กับสญั ลักษณท์ ใ่ี ช้แทนในแบบ S 1
รปู อุปกรณ์จรงิ กับสญั ลักษณ์ท่ีใช้แทนในแบบ S 1
❖แบบ S6 (Equipment Layout) จะบอกตาแหนง่ การตดิ ต้งั ตู้ควบคมุ ตา่ งๆ ในห้อง Control Room
❖แบบ S7 (Structure Layout) เป็นแบบทแ่ี สดง Layout ของโครงสรา้ ง Steel Structure ในสถานไี ฟฟา้ ทง้ั หมด โดยจะมรี ายละเอียดของระยะ, ขนาด, และชือ่ ของ Structure ต่างๆโดยจะแสดงเปน็ แบบ Top view
❖แบบ S8 (Cable Trench And Conduit Installation) จะบอกขนาดและตาแหนง่ รอ่ งเดนิ สายไฟ
❖แบบ S9 (Identification Layout) จะบอกขนาด รายละเอยี ด ปา้ ยช่อื อุปกรณใ์ น Substation
ประเภทของแบบ แบบ E (Electrical Drawing) ใชส้ าหรับงานในระบบควบคมุ และปอ้ งกนั สถานไี ฟฟ้าแรงสงู เชน่ Circuit Breaker อุปกรณ์ระบบปอ้ งกนั ระบบสือ่ สาร ระบบ SCADAเปน็ ตน้ แบ่งเป็น ได้ดงั นี้ ➢ E0 : Drawing List จะใชบ้ อกรายการเบอร์ Drawing ท้งั หมดในสญั ญานัน้ หรือทั้ง Substation ➢ E1 : Metering & Relaying Diagram เปน็ วงจรไฟฟา้ แบบเสน้ เดียว (Single Line) ใช้แสดงการ วดั คา่ ทางไฟฟ้า และระบบควบคุม ป้องกนั อปุ กรณใ์ น Substation ➢ E2 : Bill of Material จะแสดง Lay out ของ Control Board , Lay out ของอุปกรณ์ที่ตดิ ตง้ั บน Control Board และบอก Spec ของอปุ กรณ์ ➢ E3 : Protective Device Function or Logic Trip Diagram จะแสดงรายละเอียดการปอ้ งกัน อุปกรณ์ในสถานีไฟฟา้ แรงสงู ทง้ั หมด ➢ E4 : AC / DC Distribution Board จะแสดง วงจรการตอ่ ใช้งาน AC และ DC Supply ของแต่ ละอุปกรณ์ รวมท้ัง
ประเภทของแบบ แบบ E (Electrical Drawing) ใช้สาหรับงานในระบบควบคมุ และป้องกนั สถานีไฟฟา้ แรงสูง เชน่ Circuit Breaker อุปกรณ์ระบบป้องกนั ระบบส่อื สาร ระบบ SCADA เป็นต้นแบง่ เป็น ไดด้ ังน้ี ➢ E5 : AC Schematic Diagram เปน็ วงจรไฟฟ้ากระแสสลับ แสดงการต่อเข้ากบั อุปกรณก์ ารวัด และอปุ กรณ์ในระบบควบคุมและป้องกนั ในสถานีไฟฟา้ แรงสูง รวมท้ัง ใช้กบั ระบบไฟแสงสว่างใน ตู้ Control ➢ E6 : DC Schematic Diagram เปน็ วงจรไฟฟา้ กระแสตรงทต่ี ่อเข้ากบั อปุ กรณ์ ระบบควบคมุ และปอ้ งกัน ➢ E7 : Cable List จะแสดงจานวน และเบอร์ Control Cable ทมี่ ที ั้งหมดในสถานไี ฟฟา้ แรงสงู ➢ E8 : Internal & External Diagram แสดงรายละเอยี ดการตอ่ วงจรจาก Schemetic โดยการ ใช้ Code
ประเภทของแบบ E (Electrical Drawing) ➢ แบบ E0 : Drawing List จะใช้บอกรายการเบอร์ Drawing ทั้งหมดในสญั ญานั้นหรอื ท้งั Substation
ประเภทของแบบ E (Electrical) ➢ E1 : Metering & Relaying Diagram
สญั ลกั ษณ์ท่ใี ช้ใน E1
สญั ลกั ษณ์ท่ใี ช้ใน E1
สญั ลกั ษณ์ท่ใี ช้ใน E1
สญั ลกั ษณ์ท่ใี ช้ใน E1
สญั ลกั ษณ์ท่ใี ช้ใน E1
สญั ลกั ษณ์ท่ใี ช้ใน E1
สญั ลกั ษณ์ท่ใี ช้ใน E1
สญั ลกั ษณ์ท่ใี ช้ใน E1
สญั ลกั ษณ์ท่ใี ช้ใน E1
สญั ลกั ษณ์ท่ใี ช้ใน E1
สญั ลกั ษณ์ท่ใี ช้ใน E1
ตารางท่ี 2 มาตรฐานรหสั ตัวเลขและหน้าทีข่ องอปุ กรณใ์ นระบบไฟฟ้า ตามมาตรฐาน ANSIหมายเลข ความหมายของอปุ กรณ์ / หน้าทขี่ องอปุ กรณ์ / RELAY RELAY2 Time delay starting or close เป็นอปุ กรณท์ มี่ ีหน้าทจี่ ับเวลาท่ีตง้ั ไว้เพอื่ ให้เริ่มทางานของการ relay Switching หรือของระบบ Relay ตามลาดบั ข้นั ตอนกอ่ นหลงั5 Stopping device เป็นอปุ กรณ์ควบคุมใช้สาหรับการหยุดหรือปลด Equipment แล้วคงสภาพการหยุดใช้งานหรอื ปลดไว้ ( อปุ กรณน์ ้ี อาจจะใช้ วิธกี ารควบคุมด้วยมือหรอื ไฟฟา้ แต่ไมร่ วมถงึ หน้าท่ขี องการ Interlock ด้วยไฟฟ้าดงั อุปกรณ์หมายเลข 86)21 Distance relay เปน็ Relay ซึง่ จะทางานเม่ือค่า Admittance, Impedance หรือ Reactance ของวงจรมคี า่ เพม่ิ ข้ึนหรือลดลงต่ากวา่ ค่าท่ี กาหนดไว้23 Temperature control device เปน็ อปุ กรณ์ทีม่ หี น้าทเ่ี พิ่มหรือลดอุณหภมู ขิ อง Machine หรอื อปุ กรณ์อื่นๆ เม่ืออุณหภมู ิของ Machine หรอื อปุ กรณ์นนั้ มคี ่าสูง หรือตา่ กวา่ คา่ ที่กาหนดไว้
25 Synchronizing or เปน็ อุปกรณท์ ่จี ะทางานเม่ือวงจรแรงดัน กระแสสลับ 2 วงจร มีค่าความถ่ี, Phase angle synchronism check device แรงดนั อยใู่ นเกณฑท์ ่กี าหนดจงึ จะยอมหรือสัง่ ให้มกี ารขนานของวงจรทงั้ สองน้ไี ด้27 Under voltage relay30 Annunciator relay เป็นอุปกรณ์ทจี่ ะทางานตามคา่ ของ Under voltage ท่ีตงั้ คา่ ไว้43 Manual transfer or เป็นอปุ กรณแ์ จ้งเหตชุ นิดท่ี Reset โดยอตั โนมัติ selector device ไมไ่ ด้โดยจะแจง้ ใหเ้ ห็นวา่ อุปกรณป์ ้องกนั อะไร ทางานบา้ งและบางที Relay นอ้ี าจจะทาหนา้ ท่ี Lockout ได้ดว้ ย เป็นอุปกรณโ์ ยกยา้ ยวงจรควบคมุ ทางานด้วยมือ ซ่งึ ใชป้ ระโยชน์สาหรบั การดัดแปลงวธิ กี ารจา่ ยไฟ ของ Switching Equipment หรอื ดัดแปลงวงจรการ ใชง้ านอื่นๆโดยไม่ต้องเพมิ่ วงจรควบคมุ ขน้ึ มาอีก
47 Phase sequence voltage เปน็ Relay ทที่ าหน้าท่สี ่งั ปลดอปุ กรณไ์ ฟฟา้ และ มคี ่าของ Phase Sequence ตามทกี่ าหนดไว้ relay เป็น Relay ทที่ างานเม่อื อณุ หภมู ิของขดลวดรบั49 Machine or transforme กระแสของ Machine มีคา่ สูงกวา่ คา่ ทก่ี าหนด thermal relay เป็น Relay ท่ีทางานทนั ทีทนั ใดเมอ่ื ปรมิ าณของ กระแสหรืออตั ราการเพ่ิมของกระแสมีคา่ มากกว่า50 Instantaneous overcurrent ปกติ ซ้งึ เป็นสาเหตมุ าจากการเกดิ Fault ในอปุ กรณ์ หรอื วงจรทใ่ี ช้ Relay นป้ี ้องกันอยู่ or rate-of-rise relay เปน็ Relay ชนิด Definite time หรอื Inverse51 AC Time overcurrent relay time ซ่ึงจะทางานเมื่อกระแสในวงจรกระแสสลบั นนั้ มี ค่ามากกวา่ ทก่ี าหนดไว้
52 AC Circuit breaker เป็นอุปกรณ์ทใ่ี ชใ้ นการตัดตอ่ วงจรไฟฟา้ กระแสสลับเข้ากับระบบในกรณีปกติหรอื59 Over voltage relay ตัดวงจรนอี้ อกเมอ่ื เกิด Fault ขน้ึ หรอื หมายถงึ60 Voltage or current balance MCB ท่ตี ู้ AC Distribution board relay เป็น Relay ท่ีจะทางานเมือ่ คา่ Voltage ใน วงจร62 Time delay stopping or มคี ่า Voltage เกนิ กวา่ คา่ ที่กาหนด operating relay เปน็ Relay ทีจ่ ะทาหน้าที่ตรวจสอบความไม่ สมดลุ ของแรงดันหรอื กระแส เปน็ Relay หน่วงเวลาใช้งานร่วมกับอุปกรณ์ หลักอน่ื ซ่ึงเปน็ ตวั เร่ิมสงั่ Shut down, ปลด หรือเริ่มทางานของระบบโดยมีการทางานเป็น ลาดบั และอตั โนมัติ
63 Pressure switch เปน็ Switch ซงึ่ จะทางานเปิด-ปดิ วงจรไฟฟ้า68 Blocking relay ตามค่าของแรงดนั ตามท่ีกาหนด69 Permissive control device เป็น Relay ทีท่ าหนา้ ท่ี Block การ Trip ของ Breaker เม่ือ Relay ทางานไม่ตาม เงือ่ นไข หรือ Block การทางานของ Recloser เมอื่ เกดิ Out of step หรอื Power swing เปน็ Switch ทางานดว้ ยมือโดยทั่วไป Switch จะมสี องตาแหนง่ ตาแหน่งแรกจะยอมใหม้ ี การสับ Breaker หรอื นา Equipment เขา้ ใชง้ าน ส่วนตาแหน่งทส่ี องจะปอ้ งกันไม่ให้สบั Breaker หรือนา Equipment เข้าใชง้ าน
Search
