ระบบกล้ามเนื้อ

กล้ามเนือ้ (Muscle) เปน็ เน้ือเย่อื ท่หี ดตวั ได้ในรา่ งกาย เปลีย่ นแปลงมาจากเมโซเดิร์ม (mesoderm) ของชัน้ เนือ้ เยื่อในตัวอ่อน และ เป็นระบบหนง่ึ ของร่างกายท่สี าคญั ตอ่ การเคลอ่ื นไหวทัง้ หมดของรา่ งกาย แบ่งออกเปน็ 3 ส่วน ได้แก่ กลา้ มเน้อื โครงร่าง (skeletal muscle) กลา้ มเนอื้ เรียบ (smooth muscle) และกลา้ มเนือ้ หวั ใจ (cardiac muscle) กลา้ มเนอื้ ทาหน้าที่หดตวั เพอื่ ใหเ้ กดิ แรงและทาให้เกดิ การเคลื่อนที่ (motion) รวมถงึ การเคลอื่ นที่และการหดตวั ของอวัยวะภายใน กล้ามเนื้อ จานวนมากหดตัวไดน้ อกอานาจจติ ใจ และจาเปน็ ตอ่ การดารงชีวติ เช่น การบบี ตัวของหวั ใจ หรือการบีบรูด (peristalsis) ทาใหเ้ กดิ การผลักดัน อาหารเข้าไปภายในทางเดินอาหาร การหดตัวของกลา้ มเนือ้ ท่อี ยู่ใต้ อานาจจติ ใจมีประโยชนใ์ นการเคล่ือนท่ขี องร่างกาย และสามารถควบคมุ การหดตัวได้ เช่นการกลอกตา หรือการหดตวั ของกล้ามเนอื้ ควอดริเซ็บ (quadriceps muscle) ท่ีต้นขา

ประเภทของกลา้ มเนื้อ 1.กลา้ มเนื้อเรียบ (Smooth Muscle) พบได้ทอี่ วัยวะภายในของรา่ งกาย และเป็นกล้ามเน้ือที่ทางานอย่ตู ลอด กล้ามเน้อื แบบน้มี ชี ื่อเรียกอีกอยา่ งวา่ กล้ามเน้ือนอกอานาจจติ ใจ (Involuntary Muscle) เพราะเราไมส่ ามารถควบคมุ กลา้ มเน้ือชนิดน้ีได้ สมองและร่างกายขจะ ส่งั ให้กล้ามเนื้อเรียบทางานดว้ ยตัวของมันเอง เช่น ในกระเพาะ (Stomach) และ ระบบการยอ่ ยอาหาร (Digestive System) กล้ามเนอ้ื เหลา่ นจ้ี ะหดตัวแนน่ ขน้ึ และขยายตวั ออก เพือ่ ใหอ้ าหารเดนิ ทางไปตามระบบย่อยอาหารส่วนอน่ื ๆของ รา่ งกายได้

2.กล้ามเนือ้ หวั ใจ (Cardiac Muscle) กลา้ มเน้ือท่ีประกอบขึ้นเปน็ หวั ใจมีชอื่ เรยี กวา่ กล้ามเน้ือหัวใจ กลา้ มเน้อื ชนดิ น้ี เป็นกลา้ มเน้ือนอกอานาจจติ ใจเหมอื นกบั กล้าม เนอ้ื เรียบ ทาใหเ้ กิดการเตน้ ของหวั ใจ (Heart Beat) อยู่ตลอดเวลา กลา้ มเนอ้ื หวั ใจจะบบี ตัว (Contract) เพ่ือ ดนั เลอื ดสง่ ออกไปยงั ส่วนต่างๆของร่างกาย และคลายตัว (Relax) เพอื่ ใหเ้ ลอื ด ไหลกลับเข้ามาสู่หัวใจหลงั จากทไี่ หลวนไปสสู่ ่วนอน่ื ๆของร่างกายแลว้

3.กลา้ มเนอ้ื ลาย (Skeletal Muscle) กล้ามเน้อื ลายเป็นกลา้ มเนื้อภายใต้อานาจจติ ใจ (Voluntary Muscle) ชนิด เดยี วในร่างกาย กล้ามเน้อื ลายเปน็ กลา้ มเน้อื ทส่ี ามารถควบคมุ การ เคล่ือนไหวของกลา้ มเน้ือชนดิ นี้ได้ กลา้ มเนื้อลายจะห่อหุม้ โครงกระดกู ของ เราไว้ และทงั้ สองอย่างจะทางานรว่ มกนั ทาใหร้ า่ งกายสามารถทางาน กลา้ มเนื้อลายมีรปู รา่ งและขนาดที่หลากหลาย จงึ ทางานไดห้ ลากหลาย รปู แบบ

กลไกการหดตัวของกล้ามเนื้อลาย เสน้ เยือ่ ไมโอไฟบรลิ ซึง่ มบี ทบาทสาคญั ในการหดตัวของกล้ามเนื้อ ลาย ประกอบดว้ ยเสน้ ที่ประกอบด้วยโปรตีน (Protein filament) 2 ชนดิ คอื 1.เส้นหนาประกอบดว้ ยโปรตนี หรอื ที่เรียกว่าเสน้ ใยไมโอซิน (Myosin filament) 2.เสน้ บางประกอบดว้ ยโปรตีนหรอื ทเี่ รยี บวา่ เส้นใยแอค็ ทนิ (Actin filament)

กล้ามเนอ้ื ใบหน้า กล้ามเน้อื ใบหนา้ เป็นกลา้ มเน้อื ท่ีอยตู่ ืน้ คือ อยู่ใต้ผวิ หนงั (Subcutaneous tissue) ดา้ นหนง่ึ เกาะกับกระดูกหนา้ อีก ดา้ นหน่งึ ติดกับผิวหนังของใบหนา้ ทาหนา้ ทแี่ สดงความรสู้ ึก บนใบหน้าในลักษณะตา่ ง ๆ เชน่ ดีใจ เสยี ใจ โกรธ และแสดง อาการทางสีหน้า เชน่ ยิ้ม หวั เราะร้องไห้ เปน็ กลา้ มเน้อื ที่ เน้นบคุ ลิกภาพของแต่ละคนได้เป็นอย่างดี กลา้ มเนื้อทีใ่ ช้ แสดงความร้สู ึกของใบหน้า (Muscle of facial expression) ทส่ี าคญั ได้แก่

Frontalis อยทู่ ห่ี นา้ ผาก ทาหน้าที่ ยกควิ้ ขึน้ ลง ทาหนา้ ผากยน่ Nasalis อย่ทู ี่จมกู ทาหนา้ ที่ หบุ ปกี จมูก เวลาดมกลนิ่ Corrugator อย่บู รเิ วณคิ้ว – เหนือควิ้ ทาหนา้ ท่ี ขมวดคิ้ว ครุ่นคดิ Orbiculalisocculi อยรู่ อบดวงตา ทาหนา้ ที่ ปิดตา หรือหลับตา Zygomaticus major เกาะอยบู่ รเิ วณโหนกแกม้ – ปากบน ทาหนา้ ท่ียก ปาก Orbicularis oris อยู่บรเิ วณรอบปาก ทาหน้าที่ หบุ ปาก ทารมิ ฝีปากยน่ื ทาปากจู๋ Risorius อยู่ถดั ออกมาทางด้านข้างของปาก ทาหน้าที่เวลาแสยะย้ิม