ประเภทเครื่องดนตรีไทยมี 4 ประเภท

ประเภทเคร่อื งดนตรไี ทยมี 4 ประเภท 1.เครอ่ื งดนตรีไทยประเภทดีด คอื เคร่ืองดนตรีประเภทที่มีสาย ตงั้ แต่สายเดียวจนถึง 7 สาย เกดิ เสียงได้โดยการดดี ดว้ ยมือ ข้างหนง่ึ และมอื อีกขา้ งหนง่ึ กดสายตามเสียงที่ต้องการ ลักษณะของเครื่องดนตรี ประเภทนีป้ ระกอบด้วยส่วนที่เปน็ กระพงุ้ บางทีกเ็ รยี กวา่ “กะโหลก”เพ่ือสาหรบั ทาใหเ้ สียงท่ดี ดี ดงั กอ้ งกงั วาน มี คนั ทวน ลกู บิด สะพานหนู หรอื นม เป็นสว่ นประกอบท่ีทาให้เกิดเสียง แตเ่ ดนิ เครอ่ื งดนตรีทมี่ สี ายใช้ดีด เราเรียก ตามบาลีและ สันสฤกว่า “พีณ”ต่อมาบัญญัตชอ่ื เรยี กใหม่ตามรปู ร่าง ตามวัสดุ หรอื ตามภาษาของชาตนิ ัน้ ๆ เช่น กระจับปี่ พิณน้าเตา้ พิณเพ๊ียะ และ จะเข้เป็นต้น

2.เครื่องดนตรไี ทยประเภทสี หมายถงึ เครื่องดนตรปี ระเภทหนงึ่ ท่มี ีสาย ทาให้เกดิ เสยี งไดโ้ ดยการใช้สีเคร่ืองคนตรปี ระเภทนี้ ในวงการดนตรีไทยได้แก่ซอด้วง ซออู้ ซอสามสายสะล้อ

3.เคร่ืองดนตรไี ทยประเภทตี ดนตรปี ระเภทเคร่ืองตดี เู หมือนจะเป็นประเภทเกา่ แก่ท่สี ุดท่ีมนษุ ย์รู้จักใชแ้ ละเครื่องดนตรีของ ไทยกเ็ ชน่ กัน โดยทว่ั ไป เคร่ืองตีเปน็ ของเกา่ แก่ของไทย แต่ก็ไดแ้ กไ้ ขปรับปรุงให้ววิ ัฒนาการมาโดยลาดบั เคร่อื งตีท่ี ใช้ ในวงดนตรีของไทยอาจแบ่งออกไดเ้ ป็น ๓ จาพวก คือ (๑)เครื่องตีทาด้วยไม้ (๒)เคร่ืองตีทาดว้ ยโลหะ (๓)เครื่องตีขงึ ด้วยหนัง เครอ่ื งตที ั้ง ๓ จาพวกน้ี จะกล่าวถึงแตล่ ะอย่างทง้ั ประเภททเี่ ข้าใจว่าไทยเราได้ประดษิ ฐข์ นึ้ เอง และทง้ั ประเภทท่ีไดร้ ับแบบอย่างจากชาติอืน่ แล้วนามาใช้หรอื แก้ไขดัดแปลงใช้อยู่ในวงดนตรีของไทย เช่น กรับคู่ ระนาดเอกทุ้ม ระนาดเอก ระนาดเอกเหล็ก ฉาบ ฆ้องวงใหญ่ ฆ้องวงเลก็ ตะโพน กลองตะโพน โทนมโหรี รามะนา รามะนามโหรี กลองแขก

4.เคร่ืองดนตรีไทยประเภทเปา่ เคร่ืองเป่า หมายถงึ เคร่ืองดนตรีประเภททใี่ ชล้ มเป่าใหเ้ กดิ เสียง ซง่ึ แบง่ ออกเปน็ 2ประเภทคือ 1. ประเภททมี่ ลี ิ้น ซง่ึ ทาด้วยใบไม้ หรอื ไม้ไผ่ หรอื โลหะ สาหรบั เปา่ ลมเข้าไปในลน้ิ ๆจะเกิดความเคล่ือนไหวทา ใหเ้ กิดเสยี งขน้ึ เรียกวา่ \" ล้นิ ปี่ \" และเรยี กเครื่องดนตรีประเภทนีว้ า่ \" ป่ี \" 2. ประเภทไม่มีลิ้น มแี ตร่ ูบงั คบั ให้ลมทเี่ ปา่ หัก มุมแล้วเกิดเปน็ เสยี ง เรยี กว่า \" ขลุ่ย \" ท้ังปแี่ ละขล่ยุ มลี กั ษณะเปน็ นามวา่ \" เลา \"มวี ธิ ีเปา่ ท่ีเป็นเอกลักษณ์ คือ การเปา่ ด้วยการระบายลม ซ่ึงใหเ้ สียงป่ีดงั ยาวนานติดตอ่ กนั ตลอด เคร่อื งเป่าทม่ี ลี น้ิ ปใี่ นวงการดนตรีไทยมี 9 ชนิดคอื 1. ป่ใี น ใช้เป่ากบั วงปี่พาทย์ไม้แข็งคู่กับปีนอก 2. ป่ีนอก ใชเ้ ปา่ กับวงป่ีพาทย์ไมแ้ ข็งคู่กบั ปใ่ี น 3. ปี่นอกตา่ ใชเ้ ป่ากบั วงปพี่ าทยใ์ นสมัยหน่งึ 4. ปี่กลาง ใช้เปา่ กบั การแสดงหนงั ใหญ่ 5. ป่ีชวา ใชเ้ ปา่ กับปพ่ี าทย์นางหงส์ และ เครื่องสายป่ชี วา และวงปก่ี ลอง 6. ป่ีมอญ ใช้เป่ากบั วงป่ีพาทย์มอญ 7. ปอ่ี อ้ 8. ปี่จมุ่ 9. แคน

เครอ่ื งเปา่ ท่ีไมม่ ลี ิ้น ขล่ยุ เพยี งออ ป่ีในวงการดนตรไี ทยมี 3 ชนิดคือ 1. ขลุ่ยหลิบ 2. ขล่ยุ อู้ 3. ขลุ่ยเพยี งออ ขล่ยุ หลบิ

เครอ่ื งดนตรสี ากลมี 5 ประเภท 1. เครือ่ งดนตรีสากลประเภทสาย (String Instruments) เครื่อง ดนตรปี ระเภทเครื่องสาย สายของเคร่ืองดนตรีประเภทนมี้ ที ้งั สายที่ทามาจากเสน้ ลวด เสน้ เอ็น เส้นไหม ไน ล่อน หรอื โลหะอย่างใดอย่างหน่งึ นามาขึงให้ตึง ความดังของเสยี งข้นึ อยู่กบั รูปร่าง และวัสดทุ นี่ ามาใช้ทากะโหลก เคร่อื งดนตรี กะโหลกเครอื่ งดนตรที าหน้าทีเ่ ปน็ ตวั ขยายเสียงที่เกิดจากการส่นั สะเทือนของ สาย เครื่องดนตรี ประเภทเคร่ืองสายที่นามาใช้ในการประสมวงดนตรีมดี ังนี้ ประเภทเครือ่ งสี ไดแ้ ก่ ไวโอลิน วิโอลา เชลโล ดบั เบิลเบส ประเภทเครื่องดดี ได้แก่ ฮาร์พ ไลร์ ลทู แบนโจ กีต้าร์ แมนโดลนิ

2. เครอื่ งดนตรสี ากลประเภทเคร่อื งลมไม้ (Woodwind Instruments) เครอื่ งดนตรี ประเภทน้ี เกดิ เสยี งโดยการเป่าลมผ่านช่องแคบๆ ใหเ้ ข้าไปภายในท่อ ซง่ึ ทาหนา้ ทเี่ ป็นตัวขยายเสียง ให้ดงั ขึน้ คุณลักษณะของเสียงทเี่ กิดขึ้นจะแตกตา่ งกนั ตามขนาดของท่อ ความสน้ั ยาวของทอ่ และความแรงของ ลมทเ่ี ป่าเข้าไปภายในท่อ เคร่ืองดนตรี แต่ละชนดิ ยงั มีขนาดตา่ งๆ กันออกไป เคร่อื งดนตรขี นาดเลก็ จะให้ระดับเสียงสูง เครอ่ื งดนตรีขนาด ใหญ่จะให้เสียงต่า ผู้บรรเลงจะต้องเลอื กใช้เครื่องดนตรีใหเ้ หมาะสมกบั บทเพลง ตามที่ผปู้ ระพันธ์เพลงได้กาหนดไว้ ประกอบไปด้วยเครือ่ งดนตรดี ังต่อไปนี้ ประเภทเป่าลมผา่ นช่องลม ไดแ้ ก่ เรคอร์เดอร์ ปิคโคโล ฟลูท ประเภทเป่าลมผา่ นล้ิน ไดแ้ ก่ คลารเิ นต็ แซกโซโฟน

3. เครอื่ งดนตรสี ากลประเภทเครอ่ื งลมทองเหลือง (Brass Instruments) เครื่อง ดนตรีประเภทนม้ี ักทาดว้ ยโลหะผสมหรือโลหะทองเหลือง เสยี งของเคร่ืองดนตรีประเภทนเ้ี กดิ จากการเปา่ ผา่ นท่อโลหะ ความสน้ั ยาวของทอ่ โลหะทาใหร้ ะดับเสยี งเปลยี่ นไป การเปล่ียนความสัน้ ยาวของท่อโลหะจะใช้ ลกู สูบเปน็ ตวั บังคบั เครื่องดนตรี บางชนิดจะใชก้ ารชกั ทอ่ ลมเขา้ ออก เปลี่ยนความสั้นยาวของทอ่ ตามความต้องการ ลกั ษณะเดน่ ของ เคร่อื งดนตรปี ระเภทน้ี มีปากลาโพงสาหรับใช้ขยายเสยี งให้มคี วามดงั เจดิ จ้า เรามักเรียกเครอ่ื งดนตรีประเภทนี้ รวมๆ กนั ว่า “แตร” ขนาดของปากลาโพงขึน้ อยู่กับขนาดของเครื่องดนตรี ปากเปา่ ของเครอื่ งดนตรีประเภทน้ี เรียกว่า “กาพวด” (Mouthpiece) ทาด้วยท่อโลหะ ทรงกรวย ดา้ นปากเป่ามีลกั ษณะบานออก คล้ายรูปกรวย มี ขนาดต่างๆ กัน ตามขนาดของเครอ่ื งดนตรีน้ันๆ ปลายท่ออีกดา้ นหนงึ่ ของกาพวด ต่อเขา้ กบั ทอ่ ลมของเครื่องดนตรี เคร่อื งดนตรสี ากลประเภทเครือ่ งลมทองเหลือง ได้แก่ คอร์เน็ต ทรัมเป็ต บวิ เกลิ ฟลเู กิลฮอรน์ เฟรนช์ฮอรน์ ทรอมโบน บาริโทน ยโู ฟเนียม ทบู า ซซู าโฟน

4. เครอื่ งดนตรสี ากลประเภทเคร่ืองล่ิมน้ิว (Keyboard Instruments) เครอื่ งดนตรีในยคุ น้ี มักนยิ มเรยี กทับศัพท์ในภาษาอังกฤษว่า “เครอื่ งดนตรปี ระเภทคีย์บอรด์ ” ลกั ษณะเดน่ ของ เครือ่ งดนตรีท่อี ยู่ในกลุ่มนี้กค็ ือ มลี ่มิ นว้ิ สาหรับกด เพ่ือเปลี่ยนระดับเสียงดนตรี ล่มิ นิว้ สาหรบั กดนนั้ นยิ มเรยี กวา่ “คีย”์ (Key) เครอ่ื งดนตรแี ต่ละชนดิ มจี านวนคียไ์ มเ่ ทา่ กนั โดยปกติสขี องคยี เ์ ป็นขาวหรอื ดา คยี ส์ ีดาโผลข่ ึ้นมากกว่า คยี ส์ ขี าว การเกิดเสียง ของเครื่องดนตรีในกลมุ่ นี้มีหลายลกั ษณะ เปียโน ฮาร์ปซคิ อร์ด คลาวคิ อรด์ เกิดเสียง โดยการกดคยี ท์ ี่ ตอ้ งการ แลว้ คยี ์น้ันจะสง่ แรงไปที่กลไกต่างๆ ภายในเครื่องเพื่อทีจ่ ะทาให้สายโลหะทข่ี ึงตึงส่นั สะเทอื น ทาใหเ้ กิด เสียงให้ดงั ขึ้น เคร่ืองดนตรปี ระเภทคยี ์บอรด์ บางชนิดใหล้ มผา่ นไปยงั ลน้ิ โลหะให้สน่ั สะเทือน ทาให้เกิดเสียงดงั ขน้ึ เครื่องดนตรีประเภทคยี ์บอร์ดบางชนิดใหล้ มผ่านไปยังล้ินโลหะให้สน่ั สะเทือนทาให้เกิดเสียง ในปจั จุบันไมน่ ิยมใช้ แล้วจะมบี างเป็นบางโอกาส ในปจั จุบนั เครื่องดนตรปี ระเภทคียบ์ อรด์ ท่ีเกิดเสยี งโดยใช้วงจรอเิ ล็คทรอนิกส์ ไดรับความนยิ มมาก เพราะสามารถ เลยี นแบบเสยี งเครือ่ งดนตรตี ่างๆ ไดห้ ลายชนิด ซึ่งได้พฒั นามาจากออร์แกนไฟฟ้านัน่ เอง มชี ่ือเรยี กหลายชอ่ื แตล่ ะ ชอ่ื มีลกั ษณะแตกต่างกนั ออกไป เช่น เครื่องสตรงิ (String Machine) คือ เครื่องประเภทคีย์บอร์ด ทีเลียนเสียง เครื่องดนตรีในตระกูลไวโอลนิ ทกุ ชนิด อิเลค็ โทน คือ เครื่องดนตรีประเภทคยี บ์ อร์ดที่มีจงั หวะในตวั สามารถ บรรเลงเพลงตา่ งๆ ไดด้ ว้ ยนักดนตรีเพยี งคนเดยี ว ในยคุ ของ คอมพวิ เตอร์ เคร่ืองดนตรีประเภทคียบ์ อรด์ ไดว้ วิ ฒั นาการไปมาก เสียงต่างๆ มีมากขน้ึ นอกจาก เสียงดนตรแี ลว้ ยงั มีเสยี งเอฟเฟ็คต์ (Effect) ตา่ งๆ ใหเ้ ลอื กใช้มาก เสยี งต่างๆ เหล่านีเ้ ป็นเสยี งที่สังเคราะห์ขึน้ มา ด้วยระบบ อิเล็คทรอนิกส์ ดังน้นั เคร่อื งดนตรีประเภทน้จี ึงถูกเรยี กวา่ “ซนิ ธีไซเซอร์” (Synthesizer) เคร่ืองดนตรีทจี่ ดั อยู่ในกลุ่มเคร่ืองลิม่ นิ้ว ไดแ้ ก่ เปียโน ออร์แกน ฮาร์พซคิ อรด์ คลาวิคอรด์ แอคคอรเ์ ดยี น อเิ ลค โทน

5. เคร่อื งดนตรสี ากลประเภทเครื่องกระทบ (Percussion Instruments) เคร่อื ง ดนตรปี ระเภทเครื่องกระทบ ได้แก่ เคร่ืองดนตรีท่เี กิดเสียงจากการตี การสน่ั การเขยา่ การเคาะ หรือการ ขูด การตีอาจจะใช้ไมต้ หี รืออาจจะใชส้ งิ่ หนง่ึ กระทบเข้ากับอกี สงิ่ หน่งึ เพ่อื ทา ให้เกิดเสียง เครอื่ งกระทบประกอบข้นึ ด้วยวัสดทุ ่เี ป็นของแข็งหลายชนิด เชน่ โลหะ ไม้ หรอื แผน่ หนังขึงตงึ แบ่งออกเป็น2ประเภท ได้แก่ เครอื่ งดนตรีทมี่ ีระดบั เสียงแน่นอน (Definite Pitch Instruments) เคร่ืองดนตรีกลุ่มน้ีมรี ะดบั เสียงสงู ตา่ เหมือนกับเคร่ืองดนตรีประเภทอนื่ เกดิ เสียงโดยการตีกระทบ สว่ นใหญ่ตี กระทบเป็นทานองเพลงได้ ไซโลโฟน ไวบราโฟน มาริมบา ระฆังราว กลองทมิ ปานี ประเภทเครอ่ื งดนตรที ่มี ีระดับเสยี งไมแ่ น่นอน (Indefinite Pitch Instruments) เครือ่ งดนตรีกลมุ่ น้ีไม่มีระดับเสยี งทีแ่ นน่ อน หนา้ ที่สาคัญคือ ใชเ้ ป็นเคร่อื งดนตรีประกอบจังหวะ เกดิ เสียงโดยการตี สน่ั เขย่า เคาะ หรือขดู กลองใหญ่ กลองแต๊ก ฉาบ กิ๋ง แทมบรู นิ เคาเบลล์ คาบาซา บองโก คองการ์ กลองชุด