ศลิ ปะ ศลิ ปนิ BE local artist for a day การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ องคก์ ารบรหิ ารการพฒั นาพนื้ ท่ีพเิ ศษเพอื่ การท่องเท่ียวอย่างย่ังยืน (องคก์ ารมหาชน)
คำนำ องค์การบริหารการพัฒนาพ้นื ที่พิเศษเพอ่ื การท่องเท่ียวอย่าง ยงั่ ยนื (องค์การมหาชน) หรือ อพท. ในฐานะองคก์ รท่ีทาหน้าท่ีในการ ประสาน ส่งเสริม และสนับสนุน การพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยงั่ ยืน และสรา้ งชุมชนแห่งความสุข โดยใช้การท่องเที่ยวเป็นเคร่ืองมือในการ พัฒนาชมุ ชน ท่ีเน้นการสรา้ งงาน สร้างรายได้ และกระจายรายได้ให้คน ในทอ้ งถ่ิน ยกระดับคณุ ภาพชวี ิตและความเป็นอยู่ของชุมชนใหด้ ีขน้ึ อพท. ได้ดาเนนิ การพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์อยา่ ง ตอ่ เน่ือง ต้ังแต่ปี 2555 เป็นระยะเวลากว่า 8 ปี ที่ได้ทุ่มเทและมุ่งม่ันให้ เกิ ดการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนที่ได้เน้นการท่องเท่ียว เชิงสร้างสรรค์และวฒั นธรรมเพ่ือนามาตอ่ ยอดในการสรา้ งคุณค่าและ มูลคา่ ซึง่ การท่องเที่ยวเชงิ สรา้ งสรรคจ์ ะทาใหน้ ักทอ่ งเท่ยี วใช้เวลาอยูใ่ น ชุมชนนานข้ึน มีโอกาสได้ซึมซับวถิ แี ละจติ วิญญาณของชมุ ชน ใชจ้ ่ายใน ชุมชนมากขึน้ จงึ นบั เปน็ กลไกสาคัญในการเพ่มิ รายได้และกระจายรายได้ สู่ชุมชนได้อย่างแทจ้ ริงพร้อมทง้ั สืบสานวฒั นธรรมประเพณีท้องถ่ินให้ คงอยู่ต่อไป พบกับการท่องเทย่ี วเชงิ สรา้ งสรรค์ 21 กิ จกรรม ที่ อพท. ได้ร่วม พัฒนากับชมุ ชน ที่พร้อมนาเสนอแ ก่ น แ ท้ ความเป็นไทย วิถีชีวิต ภูมิ ปัญญาทอ้ งถิ่น ศลิ ปวฒั นธรรม ซึ่งเปน็ อัญมณีล้าค่าที่ซ่อนอยู่ และรอ คอยนกั ทอ่ งเทยี่ วเขา้ มาค้นหา เรียนรู้ ลงมอื ทา และสร้างประสบการณ์ ตรงกบั ชมุ ชน เรามาเร่ิมทาความรู้จกั กับการท่องเทีย่ วเชิงสร้างสรรค์ให้ ลกึ ซึ้งกนั เถอะ มีนาคม 2563
น่ำน โคมมะเต้า : บา้ นโคมคา ต.มว่ งตด๊ื อ.ภูเพยี ง ตงุ ค่าคงิ : วดั พระเกิ ด ต.ในเวียง อ.เมอื งน่าน จกั สานแหง่ ความสุข : บ้านต้าม ต.บ่อสวก อ.เมือง แกงสะนัดสูตรลบั สารับเจ้า : คมุ้ เจ้าเมฆวดี ชุมชนในเวยี ง ต.ในเวียง แกงอะยิอะเยาะ : บ้านสมาชิกของชมรมส่งเสรมิ การทอ่ งเท่ยี วโดยชมุ ชน วัดดอนมลู อ.เมือง เขียนตว๋ั เมอื ง : วดั หัวเวยี งใต้ และ หอประวัติศาสตร์ โรงเรยี นนา่ นคริสเตยี นศษึ า อ.เมอื ง สโุ ขทัย ปัน้ ดนิ ใหเ้ ปน็ ดาว : ต.ทุง่ หลวง อ.คีรมี าศ ป้ันตามใจไปกับปยุ : ต.บ้านหลุม อ.เมอื ง โมทนาเซรามกิ : ต.เกาะตาเลี้ยง อ.ศรสี าโรง บา้ นพระพมิ พล์ กั ษมณศลิ ป์ : ต.เมอื งเก่า อ. เมืองเก่าสโุ ขทัย ทอผ้าตนี จก : สนุ ทรีผ้าไทย ต.หนองออ้ อ.ศรสี ัชนาลัย เขยี นลายสังคโลกบนผนื ผ้า : บา้ นปรีดาภริ มย์ ต.เมืองเก่า อ.เมืองเกา่ สโุ ขทัย ตรัง เร่ืองเลา่ จากสายลม : ต.นาหม่นื ศรี อ.นาโยง ระนอง สายแร่สายชวี ติ : กลมุ่ เซรามิกบา้ นหาดส้มแป้น ต.หาดสม้ แปน้ อ.เมืองระนอง
เลย หนา้ กากผีตาโขน : วัดโพธิศ์ รี บ.นาเวียงใหญ่ ต.ด่านซ้าย อ.ด่านซา้ ย อบุ ลรำชธำนี มลู มงั มัดหม่ี คาทานายจากลายผ้า : ต.เขมราฐ อ.เขมราฐ สพุ รรณบุรี ยาดมหัวโตโบราณ : ต.อทู่ อง อ.อู่ทอง สมทุ รปรำกำร หอมป่าจาก : ต.บางกระสอบ อ.พระประแดง ชลบุรี กระรอกขาวเล่าเรอื่ ง : Flower Blue Coffee &Bistro ท่าเทววงษ์ อ.เกาะสีชงั เพชรบุรี ตอกลาย สรา้ งศิลป์ : วดั พลับพลาชัย วสิ าหกิ จชมุ ชนท่องเท่ียวชมุ ชนเมืองเพ็ชร์ ต.คลองกระแชง อ.เมือง รักษ์ ป้นั ศิลป์ งานปนู ปนั้ เมืองเพชรบรุ ี : กลมุ่ ศิลปะปูนปัน้ อาจารยท์ องรว่ ง เอมโอษฐ ตาลหวานอาหารใจ : บา้ นเชฟชุมชน ต.ถา้ รงค์ อ.บ้านลาด ประจวบคีรขี ันธ์ การทาซโี่ ครงหมูอบสับปะรด ; บา้ นไร่ดนิ ไทย จุดบริการนักท่องเทย่ี วของ ชมรมสง่ เสรมิ การทอ่ งเทย่ี ว โดยชมุ ชน ต.อ่าวน้อย อ.เมือง
สาร ับญ โคมมะเต้ำ หมอยำ “ขุนวเิ ศษรักษำ” เรอื่ งเล่ำแหง่ ควำมศรัทธำ หน้า 43-44 หน้า 1-3 ภำยใต้หนำ้ กำกผีตำโขน ตงุ ค่ำคงิ หนา้ 45-48 สญั ลกั ษณแ์ ห่งควำมศรัทธำ มลู มงั มัดหม่ี และควำมงำมของศิลปะ คำทำนำยจำกลำยผ้ำ หน้า 4-6 หน้า 49-52 จักสำนแหง่ ควำมสขุ กระรอกขำวเล่ำเรอ่ื ง หน้า 7-9 หน้า 53-55 สตู รลับ สำรบั เจ้ำ สำยแร่สำยชีวิต หนา้ 10-12 หน้า 56-58 วำดลวดลำยสังคโลก เสยี งในสำยลม จำรึกไวบ้ นผืนผ้ำ หนา้ 59-60 หน้า 13-17 ปัน้ ดินให้เป็นดำว ตอกลำย สรำ้ งศิลป์ หน้า 61-63 หน้า 18-21 รักษ์ ปน้ั ศิลป์ งำนปูนป้ัน ปัน้ ตำมใจไปกับปุย เมืองเพชรบุรี หน้า 22-25 หน้า 64-66 โมทนำเซรำมกิ ปั้นและเขยี นลำยสงั คโลกร่วมสมยั ตำลหวำนอำหำรใจ หนา้ 26-29 หนา้ 67-68 พระพิมพ์ดินเผำสโุ ขทัย ทำซโี่ ครงหมูอบสับปะรด หนา้ 30-34 หน้า 69-72 หัวเจอในผำ้ ตีนจกไทยพวน หน้า 35-38 หอมปำ่ จำก หนา้ 39-42
สาร ับญ แกงอะยิอะเยำะ หนา้ 73-76 เขยี นต๋ัวเมือง หนา้ 77-80 คำนิยำม กำรทอ่ งเที่ยวเชิงสร้ำงสรรค์ ของ อพท. หนา้ 81
โคมมะเตำ้ 1 เ ร่ื อ ง เ ล่ ำ แ ห่ ง ค ว ำ ม ศ รั ท ธ ำ ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์
เรอื่ งเล่ำของกิ จกรรม 2 โคมไฟแบบล้านนาถูกนามาใช้ ภาคเหนือลงไป ซึ่งมคี วามสวยงาม ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ ประดับ ตกแต่งอาคารบ้านเรือนเพ่ือ ได้กลนิ่ อายแบบล้านนา ชื่อเรียกโคม ความสวยงาม และสร้างความเป็นสิริ ในภาคเหนอื มีหลายชือ่ แต่สาหรับท่ี มงคลให้แก่เจา้ ของบ้าน ซึ่งสาหรบั ชาว จงั หวัดน่าน จะเรียกโคมลกั ษณะนว้ี า่ ลา้ นนาเชื่อกันว่า การจดุ โคมไฟ นาความ โคมมะเต้า โดยคณุ แม่ถิรนันท์ โดยดี เจริญและความสุขม า ใ ห้ กั บ ค น ใ น อดีตคุณครูวัยเกษียณที่มีใจรักใน ครอบครวั อกี ท้ังยังมีความเชอ่ื ว่า เกิ ด งานศิลปหัตถกรรมทอ้ งถนิ่ เน่ืองจาก มาชาตหิ นา้ จะเป็นบุคคลที่มคี วามฉลาด เคยสอนทาโคมซึ่งเป็นหลักสูตร เฉลยี ว เปรียบดัง่ แสงของเปลวไฟทลี่ ุก ท้องถิ่นในโรงเรียนตาลชุมพิทยาคม โชติชว่ งท่ามกลางความมืดมิด โคมไฟ และอยากให้เด็กๆเมืองน่านทุกคน ของชาวเหนอื ท่มี ีมาแต่โบราณนนั้ ทาดว้ ย รจู้ ักและทาโคมมะเต้าเป็น เพราะเช่ือ มือทุกชิน้ เรยี กได้ว่าเป็นงานฝีมือเลย ว่าพลังของเด็กรุ่นใหม่มีความ ก็ว่าได้ อีกทั้งยังเป็นงานศิลปะชนดิ หนงึ่ สร้างสรรค์และ สามารถส่ือสาร ให้ เพราะตอ้ งทาด้วยความบรรจง รวมทง้ั คนยุคใหม่เข้าถึงเรื่องราวคุณค่า มีการประดับลวดลายต่างๆแบบทาง ของโคมมะเต้าได้ง่าย
ส่ิงท่ไี ด้รบั จำกกำรทำกิ จกรรม โคมน่านมีหางหลายแบบ 3 นักทอ่ งเที่ยวสามารถเรียนรู้การ ค า ว ่ า “ม ะ เ ต ้ ำ ” ค ื อ ท า ผ ล ง า น ศิ ล ป ะ ท า ม ื อ แ บ บ ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ แตงโม เรียกตามรูปลักษณะ แท้จริง หรือจะเรียนรู้ประยุกต์ ของโคมที่กลมๆเหมือนลูก การตกแต่งโคมได้ตามใจชอบ แตงโม วัสดุส่วนใหญ่อยู่ใน ด ้ ว ย ค ว า ม ศ รั ท ธ า ต ่ อ พ ุ ท ธ พ้ืนท่ี ไม่ตอ้ งไปหาทอ่ี ่ืน โครงไม้ ศาสนา หรืองานศิลปะ สามารถ ไผ่จากไผ่ข้าวหลามหรือไผ่บง สร้างสรรคค์ วามประทับใจไว้ ณ หาได้จากป่าในหมู่บ้าน บ้านโคมคาได้ พร้อมกับความ กระดาษสามาจากอ าเภอนา ประทับใจในการตั้งใจสอนของ น้อย เหนียวและทนมาก ซึ่งจะ คุณแม่ถิรนันท์ โดยดี ที่ตั้งใจ แขวนไว้ตามต้นไม้ ลวดลายจะ มอบคุณค่าให้แก่นักท่องเที่ยว ใช้กระดาษคา หรือกระดาษสี เ ส ม ื อ น ล ู ก ห ล า น แ ล ะ ยิ น ดี ทองมาทาเป็นลายประจายาม ต ้ อ น รั บ นั ก ท ่ อ ง เ ท ี ่ ย ว ก ลั บ ม า ในทางพระพุทธศาสนา เยือนบ้านโคมคาเสมอ เร ี ย ก ว ่ า ล าย วั ชร ะ แ ปล ว ่ า ความมีสติปัญญา ส่วนตัวโคม มีลักษณะเป็นแปดเหลี่ยม ซึ่ง นัยทางพุทธศาสนาคือ มรรค 8 สาหรบั สว่ นหาง ระยะเวลำ 2-3 ชั่วโมง สถำนท่ีทำกิ จกรรม บา้ นโคมคา ต. มว่ งต๊ึด อ. ภูเพียง จ. น่าน พกิ ดั GPS 18.761602 100.77276 ชอื่ เจำ้ ของกิ จกรรม คุณถริ นันท์ โดยดี โทรศพั ท์ 089-854-0387 รำคำกิ จกรรมตอ่ คน ราคาเรม่ิ ต้นที่ 300 บาท กำรจองล่วงหนำ้ 1 วนั
ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ ตุงคำ่ คงิ สญั ลักษณ์แหง่ ควำมศรัทธำ และควำมงำมของศลิ ปะท้องถนิ่ 4 เรือ่ งเลำ่ ของกิ จกรรม ตุง เป็นภาษาพื้นเมืองที่ชาวบ้านในเขตภาคเหนือตอนบน หรือล้านนานิยมเรียกกัน ตุง หมายถึง ธง ที่ทาขึ้นจาก ผ้า ก ระ ดาษ โ ลห ะ เส้น ด้าย หร ือ ไม ้แก ะสลัก เป็ น สั ญ ลั ก ษ ณ ์ ท ี ่ แ ส ด ง ใ ห ้ เ ห ็ น ถ ึ ง ค ว า ม ศ รั ท ธ า ใ น พระพุทธศาสนาอย่างแน่นแฟ้น และสะท้อนถึง ศิลปวัฒนธรรมของชาวล้านนาด้านประเพณี ความเชื่อ ตล อดจ น ง าน ฝีมื อใน ก าร ประดิษฐ ์ตุงให ้สว ยงา ม ชาวล้านนาจัดทาตุงขึ้นเพื่อถวายเป็นพุทธบูชา ซึ่งมักจะ ท า พ ร ้ อ ม กั บ พิ ธ ี ส ม โ ภ ช ศ า ส น ส ถ า น ห ร ื อ สิ ่ ง ท ี ่ เ ป ็ น สาธารณประโยชน์ และใช้ในพธิ สี บื ชะตาสะเดาะเคราะห์
ส่วนตุงค่าคิง (ออกเสียงว่า สิ่งทไี่ ด้รบั จำกกำรทำกิ จกรรม ตุงก้าคิง) เป็นตุงที่ถวายเพื่อ สะเดาะเคราะห์ เสริมสิริมงคล ส าหรับนักท่องเที่ยว ที่จะ แก่ผู้ถวาย คาว่า ก้า หรือ ค่า ถวายตุงนั้น จะได้ลงมือติด คิ้ว ตา เป็นภาษาไทยใหญ่ แปลว่า เท่า จมูก และปาก ซึ่งเป็นงานที่ต้องใช้ ส่วนคาว่า คิง แปลว่า ตัวหรือ ความตั้งใจ ประณีต เป็นงานศิลปะ คน ตุงก้าคิงจึงถูกออกแบบ จ า ก ต ุ ง ท ี ่ ม ี ค ว า ม ย า ว เ ท ่ า ตั ว ค น จ ึ ง ให้มีขนาดเท่ากับความสูงของ กลายเป็นตุงที่สวยงามและสอดรับ ผู้ท าต้องมีความยาวเท่ากับ กับศรัทธาความเชื่อที่อยู่เบื้องหลัง ความสงู ของเจา้ ของตุง โดยมี อ ี ก ทั ้ ง ค น น ่ า น จ ะ ถ ู ก ส อ น ม า ตั ้ ง แ ต่ ตา คว้ิ ปาก จมกู เด็กๆ ว่าต้องเข้าวัด พออยู่วัดก็จะ รู้สึกสุขกาย สุขใจ จึงทาให้เมื่อมีการ รว ม ก ล ุ ่ ม กัน ใ น ช ุ ม ช น บ ริ เ ว ณ วั ด 5 พระเกิ ด จะมีผู้สูงอายุรวมตัวกัน อาสาเป็นครูผู้ถ่ายทอด กิ จกรรม ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ เ ร ี ย น ร ู ้ ก า ร ท า ต ุ ง ค ่ า คิ ง ใ ห ้ กั บ นักท่องเที่ยว และผู้ที่สนใจ เพื่อร่วม สืบทอด และเรียนรู้วัฒนธรรมแห่ง ความศรัทธาและความงดงามของ ศลิ ปะลา้ นนา
6 ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ ระยะเวลำ 2-3 ชั่วโมง สถำนท่ีทำกิ จกรรม วดั พระเกิ ด ต.ในเวียง อ.เมอื งน่าน จ.น่าน พกิ ัดGPS 18.79083100.78703 ช่ือเจำ้ ของกิ จกรรม คณุ ดามพวรรณ มหายศนันท์ โทรศัพท์087 981 5338 รำคำกิ จกรรมต่อคน ราคาเริม่ ต้นที่ 350 บาท กำรจองล่วงหนำ้ 1วัน
7 จกั สำนแห่งควำมสขุ ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์
ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ เรือ่ งเล่ำของกิ จกรรม บ้านต้าม หมบู่ า้ นเลก็ ๆในเมืองน่านที่ยังคงรักษาวิถีชีวิต การท าเกษตรกรรม แม้ในปัจจุบันจะมีเครื่องไม้เครื่องมือ สมัยใหม่เข้ามาช่วยทุ่นแรง แต่วิถีความเชื่อ ในการเคารพ ธรรมชาติของชาวบ้านต้ามยังไม่เสื่อมคลาย หนึ่งในภูมิปัญญา ที่มาจากความอุดมสมบูรณ์ของชุมชน คือการจักสาน ด้วย ลัก ษณะภูมิประเทศอย ู่ใก ล้กับป่าไผ่ จ ึงน าไม้ไผ่เหล่าน้ี มาประยกุ ต์ใช้ใหเ้ ป็นเครอ่ื งไมเ้ ครอื่ งมือในการทาการเกษตร และ ผูกพันกับชีวิตของชาวบ้านต้ามอย่างกลมกลืน แม้ยุคสมัย 8 จะเปลี่ ยนไป แ ต่ภูมิป ัญญาด้า นการจัก สานจะยั งคงอยู่ การรวมกลุ่มของผู้สูงวัยบ้านใกล้เรือนเคียงก่อตั้งกลุ่มขึ้นมา สืบสานวถิ ชี วี ติ ภูมปิ ญั ญาด้ังเดิมใหค้ งไว้ จากรนุ่ สรู่ ่นุ ระยะเวลำ 2-3 ชว่ั โมง สถำนท่ีทำกิ จกรรม พกิ ดั GPS บา้ นตา้ ม ต.บ่อสวก อ.เมอื ง จ.น่าน ช่ือเจำ้ ของกิ จกรรม 18.718594 100.633364 รำคำกิ จกรรมต่อคน กำรจองล่วงหน้ำ กลมุ่ จกั สานบ้านต้าม คณุ ศรีพรรณ์ กันตา 094-234-4770 ราคาเรมิ่ ตน้ ท่ี 150 บาท 1 วนั
ส่งิ ที่ได้รับจำกกำรทำกิ จกรรม จ า ก เ ส ้ น ไ ม ้ ไ ผ ่ จั ก เ ป ็ น เ ส ้ น ต อ ก ทั้งสธี รรมชาติ และ ตอกย้อมสีสดใสไม่ก่ี เส้น ชาวบ้าน กลุ่มผู้สูงอายุต่างช่วยกัน คนละไม้ละมือสอนนักท่องเที่ยวให้ได้ เรียนรู้และลงมือทา การจักสาน ผ่าน เรื่องเล่าความเป็นมา เคล้าเสียงหัวเราะ บรรยากาศแบบชาวบ้าน สร้าง 0 ประสบการณ์อันแปลกใหม่ไม่รู้ลืม ใคร 9 ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ จะรู้ว่าคุณเองก็มีทักษะการจักสาน ลอง ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ จับตอกยกขึ้นลง สาน ขัด เพียงไม่กี่อึด ใจ ก็ได้สร้างสรรค์ผลงานเป็นของ ตนเอง เช่น จักสานม้า กระต่าย เป็นต้น ความนา่ สนใจของงานสานประยุกต์นี้อยู่ ที่จุดเริ่มต้นของวิถีความเชื่อเคารพใน ธ ร รม ชา ติ ก า รท า เก ษต รก รร มด ้ว ย ชิ้นงานจากความเชื่ออย่าง “ตะแหลว” สัญลักษณ์มงคล ที่อยู่ในวิถีชีวิตคน ล้านนา หากอยากรู้ว่าตะแหลวมีความ มงคลกับชาวล้านนาอย่างไร ลองเปิดใจ มาเรียนรู้ สัมผัสวิถีชาวบ้าน อย่างเรียบ ง่าย และค้นพบศักยภาพของตนเอง ที่ บ ้ า น ต ้ า ม ใ น กิ จ ก ร ร ม จั ก ส า น แ ห ่ ง ความสุข แล้วจะพบว่า ความสุขแบบ เรียบง่าย หาได้ไมย่ าก
สตู รลบั สำรบั เจำ้ 0 เรยี นรกู้ ำรทำอำหำรจำกคมุ้ เจำ้ เมฆวดี (แกงสะนดั ) ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ เร่อื งเลำ่ ของกิ จกรรม เรียนรู้การทาแกงสะนัด ณ คุ้มเจ้า เมฆวดี “แกงสะนัด” หรืออาหารถิ่นโบราณท่ี หาทานยาก เนอ่ื งจากประชาชนทั่วไปไม่รู้จัก ปัจจุบันเหลือเพียงที่เดียวที่ “คุ้มเจ้าเมฆวดี ณ น่าน” เพียงแห่งเดียว ผู้สืบทอดเมนู 10 โบราณนี้คือ ทายาทรุ่นที่ 4 ของเจ้าเมือง น่านองค์ที่ 64 (องค์สุดท้าย) คือ เจ้าชุติมา ณ น่าน โดยเมนูนี้เป็นเมนูที่ทารับประทานกัน ในคุ้มมาตั้งแต่อดีต สมัยก่อนข้าหลวงรับใช้ จะเข้ามาได้ก็ต่อเมื่อเจ้านายเรียกหา การ เสิร์ฟสารับใช้ขันโตก ความเป็นมาของสารับ จากคุ้มเจ้าหลวง ในอดีตจะมีการส่งผัก ส่ง เสบียง เพื่อให้คนในคุ้มแต่ละคุ้มได้นาไป ประกอบอาหาร เกิ ดรายการอาหารที่มีชื่อ แปลกอย่างเช่น แกงสะนัด ที่หมายถึง การ ใสห่ นักๆ หรือ การใส่เยอะๆ ซึ่งส่วนใหญ่จะ เป็นพืชผักท้องถิ่น หรือเป็นการนาผักใน ครัวเรือนที่เหลือจากการประกอบอาหารใน เมนูอื่นๆ มาต้มรวมกัน โดยใช้เครื่องปรุง ทอ้ งถิ่นมาปรงุ รส
ส่ิงที่ได้รับจำกกำรทำกิ จกรรม 11 ส า ห รั บ คุ้ ม เ จ้ า เ ม ฆ ว ดี บ้ า น ห ลั ง นี้ อ า ยุ ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ ประมาณ 110 ปี เป็นของเจ้ายาย (เจา้ เมฆวดี) ทา ด้วยไมส้ กั กับไม้แดง เจ้าชตุ ิมา ณ นา่ น ได้เล่าวา่ เม่อื ก่อนเจา้ ตาจะทาสัมปทานป่าไม้เล้ียงช้างไว้ ประมาณ 2 เชือก พ้ืนท่ีประมาณ 2 งานกวา่ เรา 4 พ่ีน้องไม่ได้ไปคลอดท่ีโรงพยาบาล เกิ ดท่นี ี่ การ เปิดบ้านใหค้ นเข้ามาชมเริ่มจากมีการบรรจุการ เรียนการสอนเกย่ี วกับเรื่องบ้านสมยั เก่า เด็กรนุ่ ใหมไ่ ด้เข้ามาศึกษา โดยจุดเด่นของบ้านหลังน้ีคือ มหี น้าจัว่ สามเหลีย่ ม มีวงกลม สร้างเพื่อให้เป็น จุดศูนยร์ วมจติ ใจ อยู่แล้วมีความสุข หอ้ งนอน ใหญเ่ ปน็ ของเจ้าหลกับเจ้าเมฆวดี หอ้ งนอนเล็ก เป็นของเจา้ อินทรกับเจ้ามอญแก้ว ภายในห้อง โถงของบ้านมีภาพเกา่ แก่ของเจา้ ของบา้ นรวมท้งั ข้าวของเครอ่ื งใช้ในอดตี ที่ยังคงสภาพเดิมไว้ เกอื บทกุ ประการ เจ้าชตุ ิมา ณ นา่ น จงึ ได้เปิดให้ เปน็ ศนู ย์การเรียนรู้ ซ่งึ ทาใหเ้ ห็นความเชื่อมโยง ของความสัมพันธ์ของระบบคมุ้ เจา้ กบั คนนอกคมุ้ และเรอ่ื งราวทางประวตั ิศาสตร์กอ่ นทจี่ ะมาเรียนรู้ เร่ืองราวของอาหารที่สาคัญคอื ได้มีสว่ นร่วมใน การทา สมั ผสั ลมิ้ รสอาหารท่ีหารับประทานได้ยาก อยา่ ง“แกงสะนัด”สูตรอาหารทใี่ นอดีตจะมีเฉพาะ ในวงั เทา่ นั้นโดยเสิร์ฟพร้อมกับขันโตกซ่ึงเป็น เอกลกั ษณ์เฉพาะของชาวนา่ น ซึ่งมีความพิเศษ เพราะเหลือเพียงแหง่ เดียว
12 0 ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ ระยะเวลำ 3-4 ชัว่ โมง สถำนท่ีทำกิ จกรรม ค้มุ เจา้ เมฆวดี ต.ในเวียง อ.เมอื ง จ.น่าน ชื่อเจ้ำของกิ จกรรม คณุ ชุติมา ณ น่าน โทร 084-046-6516 รำคำกิ จกรรมตอ่ คน คร่งึ วนั ราคาเร่มิ ตน้ 260 บาท [รวมอุปกรณ์แล้ว] กำรจองล่วงหน้ำ 3 วนั
13 วำดลวดลำยสังคโลก ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ จำรึกไว้บนผนื ผ้ำ
ทอ่ งเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ 14
วำดลวดลำยสงั คโลกจำรึกไว้บนผืนผำ้ เรื่องเลำ่ ของกิ จกรรม 13 สงั คโลกคอื เอกลักษณ์อนั โดดเดน่ และเป็นท่จี ดจา เปน็ ตัวแทนของ ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ สุโขทัย มาต้ังแต่คร้ังอดีต หากไม่มคี นสืบทอด คงเลอื นหายไปตามกาลเวลา จ ะ ดี ก ว่ า ไ ห ม ห า ก เ ร า ไ ด้ พ บ เ ห็ น ล ว ด ล า ย สั ง ค โ ล ก ที่ ไ ม่ เ พี ย ง แ ต่ ป ร า ก ฏ ในเครอ่ื งสังคโลกเท่านนั้ แต่ยังพบว่าลายสงั คโลกสามารถเข้าเปน็ สว่ นหนึง่ ของชีวิตประจาวันเราได้ คณุ ธารารัตน์ ปรดี าภริ มย์ ผู้สนใจในแนวคิดนี้จึง เรม่ิ คน้ ควา้ หาความรจู้ ากนกั โบราณคดี จากพิพิธภัณฑ์ชุมชน และผู้ผลติ เคร่ืองสังคโลก ที่ยังสืบทอดการทาสังคโลก และสืบค้นความหมาย ของลวดลายต่างๆ ทม่ี ีแรงบันดาลใจมาจากความอุดมสมบูรณ์ รุ่งเรือง ของเมืองสโุ ขทัยในอดีต สมกบั เปน็ เมืองร่งุ อรุณแหง่ ความสุข
ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์16 แล้วจะทาให้ลวดลายสังคโลก คุณธารารัตน์ ปรีดาภิรมย์ ได้ ที่เป็นเอกลักษณ์ของสุโขทัยสื่อสาร บอกเล่าความตั้งใจ จนในที่สุดก็ ออกไปยังคนที่สนใจและอยากรู้จักได้ เ กิ ด กิ จ ก ร ร ม ก า ร ว า ด ล า ย อย่างไร เพื่อจะได้เข้าใจในจิตวิญญาณ สังคโลกบนผนื ผา้ เส้ือยืด หมวก ของพื้นที่นี้อย่างลึกซึ้ง สมกับการเป็น ร่ ม แ ล ะ วั สดุ ต่ าง เพื ่ อ ท าใ ห้ เมืองมรดกโลก ลายปลาที่อยู่บนจาน นักท่องเที่ยวสามารถนากลับไป “ข อ ง จ ริ ง มั น เ ห ม ื อ น ป ล า ท ี ่ ม ี ช ี วิ ต ใช้ในชีวิตประจาวันหรือเป็นของ ขยับได้ เพราะลวดลายที่สร้างขึ้นเป็น ฝากได้ด้วย เมื่อนักท่องเที่ยว ศิล ปะที่มีความอ่อนช้อย พลิ้ว ไห ว กลับไปแล้วจะได้ระลึก นึกถึง รวมทั้ง ลวดลายพรรณไม้ เถาวัลย์ ความทรงจาดีๆ จากกิ จกรรมนี้ ใ บ ไ ม ้ ด อ ก ไ ม ้ ท ี ่ ป ร า ก ฏ ต า ม ภ า พ และกลับมาเยือนสุโขทัยอีกครั้ง จิตรกรรมฝาผนังตามวัดวาโบราณใน พร้อมกับไอเดียใหม่ๆในการ เมืองเก่าสุโขทัย อยากให้นักท่องเที่ยว ประยุกตล์ วดลายกลับมาแบ่งปัน ได้เรียนรู้อย่างลึกซึ้งถึงความรุ่งเรือง บอก กล ่าว เมื ่อม าเยือ นบ้าน อุดมสมบูรณ์ ของเมืองรุ่งอรุณแห่ง ปรีดาภริ มย์อกี คร้ัง ความสขุ ในอดตี ผา่ นภาพเหล่านี้”
ระยะเวลำ ครง่ึ วนั 17 สถำนที่ทำกิ จกรรม บ้านปรีดาภริ มย์ 271/1 ม.3 ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ พกิ ดั GPS ต.เมืองเกา่ อ.เมอื ง จ.สุโขทัย ช่ือเจ้ำของกิ จกรรม 17.02164 99.71071 คุณธารารัตน์ ปรีดาภิรมย์ รำคำกิ จกรรมตอ่ คน กำรจองล่วงหน้ำ โทร: 091-025-0519 ,095-609-7855 เรม่ิ ต้นท่ี 350-500 บาท 1 วนั
18 ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์
ปนั้ ดินใหเ้ ปน็ ดำว 19 ปดั สีเครอ่ื งปนั้ ดนิ เผำ บ้ำนทงุ่ หลวง ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ เร่อื งเลำ่ ของกิ จกรรม สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานวุ ัติ วงศ์ได้บันทกึ ไว้ในจดหมายบันทึกว่าราชการ เมื่อคร้ังเดินทางมาตรวจ มณฑลพษิ ณโุ ลก จากหลักฐานทีส่ ามารถสบื ค้นไดร้ าว 100 กวา่ ปีน้ันเมื่อปี พ.ศ. 2544 ความตอนหน่ึงว่า “วันท่ี 18 เวลาตนื่ นอนเจ้าพระยาสโุ ขทัยเอา หมอ้ กรัน มาให้ 3 ใบ เปน็ หม้อทตี่ ้ังใจทาอย่าง ปราณีต ภาษาบ้านนอกเขาทาท่ีบ้านทุ่งหลวง อยใู่ ต้เมอื งสุโขทยั ฝั่งตะวันตก หม้อใหญ่เกือบ 2 ศ อ ก เ ข า ก็ทามีชุมพละสหี สงครามให้มา ตั้ ง แ ต่ วั ง ไ ม้ ข ร ก็ มี ” จ า ก ห ลั ก ฐ า น ดั ง ก ล่ า ว จะเหน็ ไดว้ า่ บ้านทงุ่ หลวงมกี ารป้ันหม้อดินมา นานแลว้ และหม้อกรนั ที่กล่าวถึงนัน้ เป็นหมอ้ นา้ สมยั โบราณท่ีเป็นรูปแบบเฉพาะของบา้ นทุ่ง หลวง เอกลกั ษณ์คอื เม่อื เผาแลว้ สีของดนิ จะ มีสแี ดงเข้ม มีเอกลักษณ์เฉพาะตวั
ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ สง่ิ ท่ไี ด้รับจำกกำรทำกิ จกรรม บ้ า น ทุ ่ ง ห ล ว ง มี ก า รป ั ้ น ทเี่ ปน็ เอกลกั ษณข์ องเครอื่ งปนั้ ดนิ เผา เครื่องปั้นดินเผามานานนับร้อยปี บ้านทุ่งหลวง ซึ่งจัดแสดงวิธีการ และมีการท าเครื่องปั้นดินเผาที่ ผลติ ตงั้ แต่ดั้งเดิมจนมีการพัฒนา แตกต่างจากที่อื่น น อก จากดิน จนถึงปัจจุบัน โดยมีลักษณะการ เหนียวทีด่ าสนิทยังมีการผสมทราย ผลิต 5 รูปแบบ คือ การตีขึ้นรูป ลงไปเพื่อทาให้แข็งแกร่ง ทนความ การขึ้นแป้นหมุน การหล่อ วิธี 20 ร้อนได้มากขึ้น นักท่องเที่ยวจะได้ ข ึ ้ น ร ู ป อิ ส ร ะ แ ล ะ วิ ธ ี ก ด พิ ม พ์ ฟังเรื่องราวประวัติศาสตร์บ้านทุ่ง นักท ่องเท ี ่ยวจ ะ ไ ด ้ ท ด ล อ ง ท า หลวง สร า้ งสรรค ์ผลงานเคร ื ่อง กิ จกรรมตามความสนใจตามที่ ปั้นดินเผาของตัวเองกับปราชญ์ ทางชุมชนจัดขึ้น และสามารถนา ชาวบ้าน เรียนรู้กระบวนการทาและ ชิ้นงานกลับไปเป็นของที่ระลึกได้ ซึมซับวิถีชาวทุ่งหลวง โดยมีการ อีกทั้งยังสามารถเลือกซื้อของ สาธติ ปั้นหม้อด้วยเครื่องปั้นโบราณ ฝ า ก ข อ ง ท ี ่ ร ะ ล ึ ก ท ี ่ ม ี ค ว า ม การพิมพ์ลายด้วยไม้แกะสลักและ ห ล าก ห ลา ย เช ่ น เ คร ื่ อ งค รั ว ก า ร ป ั ด ทอ ง เ คร ื ่อ ง สั งค โ ล ก ท ี่ ของตกแต่งสถานที่ ของเล่นเด็ก “วิทยาลัยใต้ถุนบ้าน” นอกจากน้ี ของใช้ ที่ใส่ยาจุดกันยุง อโรม่า ชุมชนบ้านทุ่งหลวงยังมีการจัดตั้ง ซึ ่ งเ ป ็น ป ร ะส บ กา ร ณ์ ท ี ่ค ุ ้ม ค ่ า “ศูนย์เครื่องปั้น ดิน เผาบ้าน ทุ่ง สุดพิเศษที่รอทุกคนไปสัมผัสด้วย หลวง” หรอื ทีเ่ รยี กวา่ “หออตั ลกั ษณ”์ ตวั เอง ที่เป็นแหล่งรวบรวมผลงาน องคค์ วามรู้ ภูมิปญั ญ า
ระยะเวลำ ครึ่งวนั สถำนท่ีทำกิ จกรรม ชมุ ชนบา้ นทงุ่ หลวง ต.ทงุ่ หลวง 21 ชือ่ เจำ้ ของกิ จกรรม อ.คีรมี าศ จ.สุโขทยั รำคำกิ จกรรมต่อคน คณุ จันแรม อน้ ทอง ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ กำรจองลว่ งหน้ำ โทรศัพท์ 062- 832 -5477 ราคาเริ่มต้น180 บาท [ปัดทอง รวมอุปกรณ์แล้ว] ราคาเริม่ ต้น240 บาท [ปน้ั ดนิ รวมอุปกรณแ์ ล้ว] 1 วัน
ปน้ั ตำมใจไปกบั ปุย สวนปน้ั สขุ 22 ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์
เรอื่ งเลำ่ ของกิ จกรรม จากความหลงใหลส่วนตัว เช่น นกคุ้ม ปลาพระร่วง หรือ 23 ของคุณภารุจีร์ บุญชุ่ม เกี่ยวกับ ลวดลายรูปสัตว์และพรรณพืช งานเซรามิก จึงเริ่มเรียนรู้เพิ่มพูน ต่างๆ ด้วยความสนุกกับการได้ ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ ฝึกทักษะ เพราะอยากปั้นแก้วเป็น ทดลองปั้น การเผา ทดลองน้า ของตนเอง โดยได้ตัดสินใจกลับมา เคลือบแบบต่างๆ ที่ให้ชิ้นงาน บ้านเกิ ดรื้อฟื้นศาสตร์เซรามิก ทา แตกต่างกนั ไป จงึ เกิ ดการเรียนรู้ ให้เกิ ดสตูดโิ อ สวนกิ ่งก้อย ดอยปุย การประยกุ ต์ และการผสมผสาน หรือ สวนปั้นสุข ปั้น ตุ๊กตา วิ ธ ี ก า ร แ ล ะ เ ค ล ื อ บ แ บ บ ดั ้ ง เ ดิ ม สั ง ค โ ล ก ร ู ป สั ต ว ์ ข น า ด เ ล ็ ก ให้เป็นผลงานเซรามิกร่วมสมัย (figurines) ท ี ่ พ บ ใ น อ า ณ า จั ก ร โดยยังคงเนื้อหาที่เชื่อมโยงกับ สุโขทัย ถือเป็นงานศิลปะพื้นบ้าน คตคิ วามเช่ือและตานานของกรุง ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงชีวิตประจาวัน สโุ ขทยั ในอดตี ของชาวสโุ ขทัยและความเช่ือ
ส่งิ ที่ได้รบั จำกกำรทำกิ จกรรม ความแตกต่างของสวนปั้น จากแผ่นกระดานชนวนสมัยสุโขทัย สุข คือ ความตั้งใจที่จะให้สถานที่ ข อ ง วั ด ศ ร ี ช ุ ม ใ น อ ุ ท ย า น แห่งนี้เป็นพื้นที่แห่งการปลดปล่อย ประวัติศาสตร์สุโขทัย เนื่องจาก จิ น ต น า ก า ร ผ ่ า น ก า ร ป ั ้ น ม อ บ ง า น ป ั ้ น เ ป ็ น ง า น ท ี ่ จ ะ ท า ใ ห้ ความสุขให้ผู้ทากิ จกรรม คือ งาน นักท่องเที่ยวได้สื่อสารกับตนเอง ป ั ้นม ือร ูปทรงอิสระท ี ่ม ีลั ก ษ ณ ะ ค้นพบความสงบในจิตใจแค่การบีบ 24 เฉพาะน่ารักจนเหมือนกับว่าดินเผา เ น ื ้ อ ดิ น ก ้ อ น ห น ึ ่ ง อ อ ก ม า ก ็ ไ ม่ ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ เคลือบสีเหล่านั้นมีชีวิต อีกหนึ่ง เ ห ม ื อ น กั น แ ล ้ ว เ พ ร า ะ มั น เ ป ็ น จ ุ ด เ ด ่ น ค ื อ ก า ร เ ล ื อ ก ใ ช ้ ดิ น จ า ก เ อ ก ลั ก ษ ณ ์ ข อ ง แ ต ่ ล ะ ค น วิ ธี อาเภอศรีสัชนาลัยที่มีลักษณะมีแร่ การสอนจึงจะเริ่มจากจินตนาการ เหล็กอยู่ในเนื้อดินซึ่งทาให้เกิ ดสีสัน ของนักท่องเที่ยวอยากจะปั้นอะไร ท่ีสวยงามเป็นเอกลักษณ์ เพราะ เมื่อ ก่อน ซึ่งในแต่ละงานก็จะใช้เทคนิค ชุบเคลือบแล้วนาไปเผา แร่เหล็กจะ ไม่เหมือนกัน โดยจะสอนพื้นฐาน รวมตัวกับสารเคลือบจนเกิ ดเป็นสาร แล้วให้ทดลองทาเอง รวมถึงคอย ใหม่ จนเกิ ดเป็นผลงานเซรามิกที่มี เป็นผู้ช่วยแนะนาว่าต้องทาอย่างไร เอกลักษณ์เฉพาะตัว โดยเฉพาะได้รับ ใช้เครอื่ งมอื อะไรบา้ ง ทาให้สวนปั้น แรงบันดาลใจมาจากสัตว์มงคลของ สุข เป็นจุดหมายของคนที่อยากปั้น สุโขทัยในอดีตที่ยังคงมีความหมาย อะไรตามใจโดยไม่ต้องมีกฎเกณฑ์ ความส าคัญอยู่ในความเชื่อหรือ หรอื ความงามตามพิมพ์นิยม เพียง ชีวิตประจาวัน เช่น นกคุ้ม ปลาพระ แ ค ่ ใ ช ้ ใ จ ป ั ้ น ป ล ด ป ล ่ อ ย ต า ม ร่วง ลวดลายรปู สตั ว์และพรรณพืช จินตนาการอยา่ งท่อี ยากใหเ้ ป็น
25 ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ ระยะเวลำ 2-3 ช่วั โมง สถำนท่ที ำกิ จกรรม สวนปัน้ สุข 170/5 หม1ู่ ต.บา้ นหลมุ อ.เมือง จ.สโุ ขทยั พิกัดGPS 16.99741 99.87515 ชื่อเจ้ำของกิ จกรรม นางสาวภารุจีร์ บุญชุ่ม โทรศัพท์ 089-848-9136 รำคำกิ จกรรม FB : Paan Sook Ceramics กำรจองล่วงหน้ำ เรม่ิ ตน้ 350-1,000 บาท 1 วนั
โมทนำเซรำมิก ปั้นและเขียนลำยสังคโลกร่วมสมยั 26 ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์
เรอ่ื งเลำ่ ของกิ จกรรม เ ค รื่ อ ง เ ค ลื อ บ ดิ น เ ผ า ส มั ย สุ โ ข ทั ย ท่ี มี 27 ช่ือเสียงเป็นทรี่ ้จู ักกันทั่วโลกในนามของ “เคร่อื งสังคโ ล ก ” แ ต่ โมทนาเซรามิกเป็น ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ แหล่งเรยี นรกู้ ารปัน้ และเขียนลายสงั คโลก รว่ มสมยั ท่ีอดั แนน่ ไปด้วยขอ้ มลู ความรทู้ าง ประวัติศาสตร์และวิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ข อ ง ก า ร สร้างสรรค์ผลงานท่แี ปลกตาแต่ยงั คงมจี ติ วญิ ญาณของความเป็นสังคโลกทร่ี ่วมสมัย เป็นตั ว แ ท น ข อ ง สุ โ ข ทั ย ที่ ยั ง ค ง สื บ ท อ ด อย่างมีชวี ติ ชวี า เปิดพืน้ ท่ีใหน้ ักท่องเทย่ี วที่ มใี จรกั ศลิ ปะมาเรยี นรู้ ฝกึ ฝน ลงมอื ปฏิบัติ จ ริ ง แ ล ะ แ ส ว ง ห า แ ร ง บั น ด า ล ใ จ ผ่ า น “พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ โ ม ท น า ” พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ แ ห่ ง “คุณค่า” แ ล ะ “มลู ค่า” ของเครื่องสงั คโลก สาหรับจดุ มุ่งหมายของโมทนาเซรามิกนั้น บ อ ก ว่ า อุ ต ส า ห ก ร ร ม ก า ร ท า สั ง ค โ ล ก ที่ สโุ ขทัยเม่ือ 800 กวา่ ปกี ่อน เป็นเทคโนโลยีที่ สูงมากเมือ่ เทียบกบั ความรูห้ รอื วทิ ยาการ ในสมยั นั้น เพราะฉะนนั้ จึงคิดว่าเราควรทา ตอ่ ยอดไม่ใช่การทาเหมือนเดิม ซง่ึ จะเห็นวา่ งานสังคโลกในอดตี มีเป็นร้อยๆ ลาย วธิ กี ารเคลอื บแตล่ ะแห่งกแ็ ตกต่างกัน ตนจงึ ตอ้ งสร้างสรรค์ผลงานใน แบบฉบับของตวั เองขึ้นมาให้คนไดจ้ ดจาเซรามกิ แบบร่วมสมยั
สิง่ ทไี่ ด้รับจำกกำรทำกิ จกรรม 28 สาหรับชน้ิ งานเซรามกิ นน้ั มี เรอื่ งเซรามิกท่ีได้รับการถ่ายทอด ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ ความหลากหลายโดดเด่นดว้ ยรูปทรง มา และอยากจะถ่ายทอดอนุรกั ษไ์ ว้ ประณีต สีเคลอื บหลากหลาย รูปทรง ใหค้ ุณรนุ่ ใหมไ่ ด้เกิ ดการตอ่ ยอด จงึ ที่น่าสนใจ รวมไปถึงงานทดลองท่ี มีการเปิดบ้านให้เ ด็ ก ๆ ใ น ชุ ม ช น ม า ดูร่วมสมัย เอกลักษณ์ของโมทนา ท ด ล อ ง ใ ช้ จิ น ต น า ก า ร ท่ี ส า มารถ เซรามิกท่ีล้วนแล้วแต่เกิ ดจากการ แสดงตัวตนผ่านผลงานของตนเอง ทดลองและเรยี นรอู้ ยู่เสมอ ซึ่งทุกส่ิง ได้ โดยอาจแสวงหาแรงบันดาลใจ ทุกอย่างล้วนมีผลตอ่ ชน้ิ งาน ต้ังแต่ ผ่าน “พิพิธภัณฑ์โมทนาเซรามิก ” แร่ธาตุท่ีประกอบในดิน วิธกี ารขน้ึ รูป : พพิ ธิ ภณั ฑแ์ หง่ “คณุ คา่ ” และ “มูลคา่ ” การทาเคลือบ และรายละเอียดแม้ ของเครือ่ งสงั คโลก ท่ีจะมีส่วนทา เพียงเล็กนอ้ ย ดังนั้นการทาเซรามิก ใ ห้ นั ก ท่ อ ง เ ที่ ย ว ไ ด้ ค้ น พ บ ค ว า ม จึงเหมอื นการเรยี นรู้ตลอดชวี ติ ทาให้ ทา้ ทายหรือศกั ยภาพของตนเองใน โมทนาเซรามิกเปน็ ศูนย์เรยี นรู้เซรามกิ การสร้างผลงานเซรามกิ นอกจาก แบบครบวงจร พ่ไี กแ่ ละพีอ่ ู๊ดเจ้าของ น้ียังเป็นพื้นท่ีทสี่ ามารถสร้าง กิ จกรรมมองเห็นถึงความเป็นไป แ ร ง บันดาลใจใ น ก า ร ใ ช้ ชี วิ ต ไ ป ไดต้ ลอดเวลาโดยตั้งใจจะทาเป็นศูนย์ จนถึงได้รับความสุข อบอนุ่ จากการ การเรยี นรู้ เพราะทั้งสองมีความรู้ ตอ้ นรบั ของโมทนาเซรามกิ
ระยะเวลำ คร่งึ วนั และ เตม็ วัน 29 สถำนท่ีทำกิ จกรรม โมทนาเซรามกิ 912 ต.เกาะตาเลยี้ ง อ.ศรสี าโรง จ.สโุ ขทยั ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ พกิ ดั GPS 17.10625 99.88883 ชื่อเจ้ำของกิ จกรรม นายเฉลมิ เกยี รติ บญุ คง นางอณรุ กั ษ์ บญุ คง โทรศัพท์ 094-714-6145 รำคำกิ จกรรมต่อคน ราคาเรม่ิ ต้นที่ 750-1,000 บาท กำรจองล่วงหนำ้ 1 วนั
ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์30 พระพมิ พ์ดนิ เผำสโุ ขทยั บ้ำนพระพมิ พ์ลักษมณศลิ ป์
พระพมิ พด์ นิ เผำสุโขทัย ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ บ้ำนพระพมิ พล์ กั ษมณศลิ ป์ 31 เรอ่ื งเล่ำของกิ จกรรม สุโขทัยมีเจดีย์มากมาย ซึ่งทุกองค์มีพระพิมพ์ อยู่ข้างใน สาหรับที่มาของพระพิมพ์ถูกสร้างขึ้นโดยคน โบราณที่อยากจะสืบสานพระพุทธศาสนา เพราะเชื่อว่า สรรพสิ่งในโลกนี้ล้วนมีเกิ ดและมีดับ หรือแม้แต่เจดีย์ท่ี สูงใหญ่พังทลาย พระพิมพ์ที่ถูกบรรจุอยู่ในกรุด้านใน จะออกมาทาหน้าที่เป็นบันทึกเล่าเรื่องพุทธประวัติผ่าน พระพุทธรูปในอิริยาบถต่างๆ แทนภาพถ่ายหรือบท จารึก พี่กบผู้สืบทอดการพิมพ์พระเล่าว่า เพราะเติบโต มาในย่านอุทยานประวัติศาสตร์ ชอบอ่านหนังสือ และ ชอบฟังผู้เฒ่าผู้แก่เล่าเรื่องราวในอดีต ทาให้พี่กบแทบ กลายเป็นตาราประวัติศาสตร์เคลื่อนที่ และเมื่อมีความ หลงใหลในพระพิมพ์เป็นทุนเดิม และได้เรียนรู้วิธีการ พิมพพ์ ระจากอาจารย์อยูห่ ลายปี พ่กี บจึงเริ่มพิมพ์พระ บอก เล ่าเรื่องราว แล ะเปิดบ้านริมท้องนาเพ ื่อให้ นักทอ่ งเท่ียวเกิ ดความประทับใจในความเป็นสุโขทัยผ่าน ใจผา่ นการลงมอื ทา
สิง่ ท่ีได้รบั จำกกำรทำกิ จกรรม เมื่อนักท่องเที่ยวมาเยือน เนื่องจากจะช่วยให้นักทอ่ งเที่ยว พี่กบ และพี่แก้ม สามี ภรรยา จะมี ตา่ งชาตสิ ามารถนาพระพมิ พ์ ซงึ่ การต้อนรบั ที่อบอ่นุ น่ารัก ไมว่ ่าจะ อาจเปน็ วตั ถโุ บราณออกไปได้ เพราะ เป็นน้าดื่ม ผลไม้ตามฤดูกาลจาก ชาวตา่ งชาตไิ มส่ ามารถนาพระพมิ พ์ 32 ร่องสวน หรือขนมที่ประดับด้วย ซง่ึ อาจจะเปน็ วตั ถโุ บราณออกไป ดอกไม้ เนื้อดินเหนียวพร้อมพิมพ์ การมชี อื่ สลกั หลงั จงึ ยนื ยนั ไดว้ า่ เปน็ ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ ที ่ ห ่ อ ม า ใ น ใ บ ตอ ง เ ป ็ น สั ด ส ่ ว น ของที่ทาข้นึ ใหมจ่ ากกิ จกรรมนี้ ส ว ย ง า ม ผ ้ า เ ช ็ ด ม ื อ ท ี ่ ส ะ อ า ด นกั ทอ่ งเทยี่ วจะไดเ้ รยี นรรู้ ปู แบบของ หอศิลป์ขนาดย่อมที่เก็บรวบรวม พทุ ธศลิ ป์สโุ ขทยั ในแบบต่างๆแล้ว ภาพพิมพ์อิริยาบทต่างๆ ที่พบใน ยงั ไดเ้ รยี นรปู้ ระวตั ศิ าสตรก์ ารพมิ พ์ สุโขทัยไว้อย่างมากมายกว่า 850 พระ การเตรยี มดิน และการเผา พิมพ์ นอกจากนี้ยังมีกิ จกรรมที่ เพอื่ ใหไ้ ดพ้ ระพมิ พด์ นิ เผาเนอ้ื แกร่ง ทาให้นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทย และ กิจกรรมพมิ พพ์ ระไมเ่ พยี งแตท่ าให้ ชาวต่างชาติ ต้องตื่นเต้น ซึ่งก็คือ ไดเ้ ขา้ สกู่ ระบวนการเรียนรู้มรดก การหัดยิงธนูที่จะทาให้รู้ที่มาของ วฒั นธรรมของพน้ื ทที่ ไ่ี ดท้ อ่ งเทย่ี ว คาว่าเอ็นร้อยหวาย (เพราะการจะ เทา่ นน้ั แตย่ งั ไดร้ บั ประสบการณท์ ม่ี ี ร้อยหวายธนูได้ ต้องเอาคันธนู คา่ จากการไดม้ สี ว่ นรว่ มในการสืบ วางปักลงไปตรงข้อเท้าส่วนนั้น) ตอ่ พระพทุ ธศาสนา ตามคตโิ บราณ ได้รู้จักหินแร่จากภูเขาสุโขทัยที่จุด ของไทยทนี่ ยิ มทาพระพมิ พด์ นิ เผา ไฟติดและเหตุผลที่ต้องสลักชื่อไว้ ถวายเปน็ พทุ ธบชู า หลังพระพิมพ์ท่ีทดลองทา
ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ ระยะเวลำ 2-3 ช่วั โมง 34 สถำนทท่ี ำกิ จกรรม บา้ นพระพิมพล์ ักษมณศลิ ป์ เลขท่ี 51/7 พิกดั GPS บ้านพระเชตพุ น ม.8 ต.เมืองเก่า อ.เมอื ง จ. สุโขทยั ชอื่ เจ้ำของกิ จกรรม 17.0059 99.71006 รำคำกิ จกรรมต่อคน กำรจองล่วงหนำ้ คุณณรงคช์ ัย โตอินทร์ คณุ ญาณภทั ร์ โตอินทร์ โทรศพั ท์ 081-197-0535 ราคาเรมิ่ ตน้ ท่ี 300 บาท 1 วนั
หวั เจอในผำ้ ตนี จกไทยพวน ที่สุนทรีผ้ำไทย เรื่องเลำ่ ของกิ จกรรม ในภาษาพวน คาว่า “หวั เจอ” แปลวา่ หวั ใจ และการได้มา พบเจอวิถที อผ้าของชาวไทยพวนทีช่ ุมชนหาดเสย้ี ว กเ็ หมอื นการได้เจอ หวั ใจ 35 ความเป็นไทยพวน ผ่าน และต้องทอตนี จกไดส้ วยงามตาม ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ ผ้าทอตีนจกสวยประณีต ที่เกิ ด ฉบับไทยพวน “ผ้าตีนจก” ถูกทอ จากการใช้ขนเม่นเรียวเล็ก จกเส้น ด้วยเทคนิคพิเศษคอื ใช้ขนเม่น “จก” ฝ้ายทีละเส้น แล้วทอจนเกิ ดเป็น ฝา้ ยสลับสลี งในผืนผ้า เพ่ือสร้าง ล ว ด ล า ย เ อ ก ลั ก ษ ณ ์ เ ฉ พ า ะ ตั ว ลวดลายและสี สั น ใ ห้ ส ว ย ง า ม ตาม ชาวไทยพวน บ้านหาดเสี้ยว ความตอ้ งการ เรยี นรกู้ ารทอผ้า อพยพมาจากเมืองเชียงของ ตามกรรมวธิ ดี ั้งเดิมดว้ ยการลงมอื ประเทศลาว ผ่านเส้นทางหลวง ทา เริ่มต้ังแต่การป่ั น ฝ้ า ย จ น ถึ ง พระบาง น่าน อุตรดิตถ์ แพร่ และ กระบวนการทอให้เป็นผนื ผ้า โดยใช้ เลือกลงหลักปักฐานที่สองฟาก วัตถุดิบและเทคนคิ เฉพาะของทอ้ งถน่ิ ฝ่ังรมิ แม่น้ายมที่เมืองศรีสัชนาลัย เพอ่ื ธารงรกั ษาช่ือเสียงและวฒั นธรรม มาอย่างยาวนาน แต่ยังคงรักษา ผา้ ของชุมชนให้ยัง่ ยืน วิถีชีวิต ประเพณี และความเป็น ชาติ พัน ธุ ์ไ ว้ อย ่า งเ หน ีย วแ น่ น โดยเฉพาะการทอผ้าที่ลูกสาว ทุกบ้านจะต้องทอเปน็
ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ สาหรับผ้าที่ชาวไทยพวน บ้านหาด เสี้ยวนุ่งทุกวันคือ ซิ่นตีนดา และซิ่นตีนแดง โดย ตนี หมายถงึ ส่วนล่างของผ้าถุง ถ้าเป็น สีแดงแปลว่า คนนุ่งยังเป็นสาวและยังโสด ส่วนผู้หญงิ ทแ่ี ต่งงานแล้วหรือมีอายุ ก็จะนุ่ง ซิ่นตนี ดา สว่ นซ่ินตนี จกเอาไว้ใส่ไปงานบุญ ไป วัด ไปร่วมพิธีสาคัญต่างๆ ซึ่งสาวๆทุกคน ต้องมีซิ่นตีนจกของตัวเองหน่ึงผืน โดยจารีต ที่สืบต่อกันมาจากรุ่นสู่รุ่นผ่านกี่ทอผ้าซึ่ง เอกลักษณเ์ ฉพาะของตีนจกบ้านหาดเสี้ยวคือ ลวดลายโบราณ 9 ลาย และ 3 สี ที่บ่งบอก 36 ถึงชาติพันธุ์และถิ่นฐาน นั่นคือพื้นตีนจกสี แดง ตวั จกสเี หลอื ง และซนิ่ สเี ขียว สิ่งทไ่ี ด้รับจำกกำรทำกิ จกรรม คุณรวิวรรณ ขนาดนิด เล่าว่า จากที่เคยทอผ้าใช้เอง คุณแม่ สุนทรี ขนาดนิด เริ่มนาผ้าทอไทยพวน ไปเผยแพร่จนเป็นที่รู้จักในวง กว้างผ่านกลุ่มหัตถกรรมพื้นบ้านโบราณหาดเสี้ยว ความคิดต่อยอดจาก การรวมกลุ่มทอผา้ ขายจงึ กลายเป็นศูนยก์ ารเรียนรู้ไทยพวน มีการสาธิต การทอผ้า ให้นักท่องเที่ยวได้ลองทอผ้าตีนจกเอง เรียนรู้ว่าการจกลาย นกคุ้มตวั เล็กๆ มนั ตอ้ งใชเ้ วลา ซึ่งจะทาให้ได้เห็นถึงคุณค่าของงานผ้าตีน จก และไดเ้ รียนรเู้ ร่ืองราววถิ ชี วี ติ ไทยพวน รวมถงึ ที่มีการเลือกลายนกคุ้ม คือการคุ้มเหย้า คุ้มเรือน คุ้มผัว คุ้มเมีย เป็นการครองเรือนอย่างมี ความสขุ เพราะลกั ษณะของลายเป็นนกคาบดอกไมห้ นั หน้าเข้าหากนั
น อ ก จ า ก น ี ้ ไ ด ้ ม ี ก า ร หั น ม า 37 เ ป ล ี ่ ย น ผ ้ า ท อ พ ื ้ น ถิ ่ น ใ ห ้ ร ่ ว ม ส มั ย เปลี่ยนสีสันเส้นฝ้ายให้ตอบเทรนด์ ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ ตามใจคนรุ่นใหม่มากขึ้น รวมไปถึง สร้างแบรนด์ SUN TREE ที่ได้ร่วม ท างาน กับดีไซเน อร ์ทั ้งชาว ไท ย แล ะ ชาวต่างชาติ พัฒนาผลิตภัณฑ์ โดย นา 3 เทคนิคการทอตีนจกแบบไทย พวนแท้ ได้แก่ จก ยก เข็น มาสร้าง ผลิตภัณฑ์ใหม่ๆทั้งหมวก กระเป๋า โคมไฟ ของแต่งบ้านและงานทามือ ชิ้นเล็กๆ ทส่ี ามารถทาได้ง่ายๆ ติดไม้ ตดิ มือกลับบ้านไป SUN TRE E
สถำนท่ที ำกิ จกรรม ร ้ า น ส ุ น ท ร ี ผ ้ า ไ ท ย 3 2 9 ห ม ู ่ 9 ต . ห น อ ง อ ้ อ อ.ศรสี ัชนาลัย จ.สโุ ขทัย พิกัดGPS 17.50185 99.75825 ชื่อเจ้ำของกิ จกรรม คุณรววิ รรณ ขนาดนิด โทรศพั ท์ 089-858-8576 รำคำกิ จกรรมตอ่ คน -DIY งาน Craft 1 ชัว่ โมง ราคาเร่มิ ต้นที่ 350 บาท 38 [รวมอปุ กรณแ์ ล้ว] ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ -ทอผา้ ตนี จกด้วยขนเมน่ 2 ชว่ั โมง ราคาเร่มิ ตน้ ที่ 600 บาท [รวมอปุ กรณแ์ ลว้ ] -วิถีชีวติ ไทยพวน 2 ชั่วโมง ราคาเรม่ิ ต้นที่ 800 บาท [รวมอุปกรณ์+อาหารไทยพวนพื้นบ้าน] -Cooking Class 3 ชวั่ โมง ราคาเร่มิ ตน้ ที่ 1,000 บาท [รวมอุปกรณ+์ อาหารไทยพวนพื้นบา้ น) -Thai DIY มัดย้อมฝ้ายทอมือด้วยสีธรรมชาติ 2 ชั่วโมง ราคาเรมิ่ ต้นท่ี 600 บาท [รวมอปุ กรณแ์ ลว้ ] กำรจองล่วงหนำ้ 1 วนั
39 หอมป่ำจำก ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์
ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ หอมปำ่ จำก 40 เร่อื งเล่ำของกิ จกรรม “ศนู ย์การเรียนรู้บา้ นบางกระสอบ” เปน็ แหลง่ การเรยี นรู้วิถีชีวิตของคน ในชมุ ชุนบางกะเจ้า จงั หวัดสมุทรปราการ สถานที่เรยี กได้ว่าปอดของคน กรุงเทพและมกี ารทาสวนเกษตรแบบผสมผสาน จักสานผลติ ภัณฑ์จาก วตั ถุดิบในชุมชน นอกจากนี้การทีช่ ุมชนบางกระสอบมีต้นจากจานวนมาก วถิ ีชีวิตของคนในพื้นท่ีที่มีความผูกพัน กบั ต้นจากตั้งแต่อดีต การใช้ ประโยชน์ของตน้ จากท่ีได้กลายมาเป็น 1 ในปจั จยั 4 ของคนในชมุ ชนแห่งนี้ จนกระท่ังชุมชนนามาต่อยอดทาเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆเป็น รายได้ หล่อเล้ียงแกค่ นในชุมชน
ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ 41
สงิ่ ท่ไี ด้รับจำกกำรทำกิ จกรรม ได้สัมผัสกบั วิถีชีวิตชุมชน นอกจากน้ยี ังมีกิ จกรรม บางกะเจ้านกั ท่องเท่ียวจะไดเ้ รียนรู้ ท่องเที่ยวเชิงอาหาร เช่น การทา การทาสวนเกษตรแบบผสมผสาน ทารต์ จากและได้ทดลองการทา 42 รวมถึงล่องเรือชมอโุ มงคจ์ ากกว่า ชานมจาก ชาสมุนไพรทไ่ี ดจ้ ากการ 100 ปี รูจ้ ักสรรพคณุ ของต้นจาก นาเอานมจาก (นมจากคอื องคป์ ระกอบ ทอ่ งเที่ยวเชิงสรา้ งสรรค์ ต้ั ง แ ต่ ร า ก ถึ ง ใ บ ล อ ง ล ง มื อ ท า สว่ นหนง่ึ ของใบ) ไปแปรรูปจนเป็นชา กิ จกรรมที่น่าสนใจมากมาย เชน่ ท่ีมีกลิ่นหอมท้ังยังมีผลิตภัณฑ์ “หมาจาก”การสานใบจากเปน็ ภาชนะ อ่นื ๆท่ีหากได้เห็นแล้วจะอดไม่ได้ ซึ่ ง ใ น อ ดี ต ใ ช้ เ ป็ น ท่ี วิ ด น้ า ใ น เ รื อ ที่ต้ อ ง ซ้ื อ ติ ด ไม้ติดมือก ลั บ ไ ป เ ป็ น กิ จกรรมทาผ้ามดั ย้อมดอกจาก ของฝากของทร่ี ะลกึ ซึ่งการมาเท่ียว นั ก ท่ อ ง เ ท่ี ย ว จ ะ ไ ด้ ส ร้ า ง ส ร ร ค์ จะทาใหไ้ ด้รบั ประสบการณท์ ่ีพิเศษ ผ ล ง า น จ า ก ฝี มื อ ต น เ อ ง คมุ้ ค่าอย่างแนน่ อน สถำนที่ทำกิ จกรรม ถนนวดั บางกระสอบ ต.บางกระสอบ อ.พระประแดง พกิ ดั GPS จ.สมุทรปราการ ช่อื เจำ้ ของกิ จกรรม 13.665658, 100.570942 รำคำกิ จกรรมต่อคน นางดวงใจ ฉายยายนต์ โทรศพั ท์ 065-441 6493 โปรแกรมท่ี 1 กิ จกรรม รวมอาหารวา่ ง ราคาเรมิ่ ตน้ กำรจองล่วงหนำ้ 360 บาท/คน โปรแกรมท่ี 2 กิ จกรรม รวมอาหารว่างและอาหาร กลางวัน ราคาเร่มิ ตน้ 540บาท/คน 2 วนั
หมอยำ ่ทองเ ี่ทยวเ ิชงสร้างสรรค์ “ขุนวิเศษรักษำ” 43 เร่ืองเลำ่ ของกิ จกรรม การสืบสานภมู ิปัญญาท้องถ่ิน ของ นางเครือวัลย์ คลา้ ยจนิ ดา เรมิ่ ต้นจากต้นตระกลู ของตนเองคือ“ขนุ วเิ ศษรกั ษา” ซึง่ เป็นหมอยาในอดีต ไดร้ ับพระราชทานสกลุ “ขนุ วเิ ศษรักษา” จากรัชกาลท่ี 6 เนอ่ื งจากมีความรู้ ความเชย่ี วชาญด้านยา สมุนไพร จึงเล็งเห็นความสาคัญของ สมุนไพรและอยาก เชื่อมโยงความสาคัญของเมืองโบราณอ่ทู องใหอ้ ยู่ในรูปแบบ ผลิตภัณฑ์สมุนไพรยาดมและยาหม่อง เพอ่ื ให้คนรุน่ ใหม่ได้ รู้จักภูมิปัญญาการนาสมุนไพรมาใช้ โดยมีการนาเสนอ ลักษณะคนโบราณเมืองทวารวดีท่ีมีลักษณะตาโต หูใหญ่ เคร่ืองประดับ หน้าตาย้ิมแย้ม ชอบแต่งตัวหรอื เรียกวา่ ตุ๊กตา “กฑุ ุ”ซึ่งเป็นการแต่งตัวที่แสดงถึงความอุดม สมบรู ณ์ของ ส มั ย น้ั น ม า ดั ด แ ป ล ง ม า เ ป็ น ตุ๊ ก ต า หั ว โ ต บ น ฝ า ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ สมุนไพรยาดมและยาหม่อง พร้อมทั้งออกแบบ กิ จกรรม สามารถให้นักท่องเทีย่ วแต่งแต้มสีสนั ตามจินตนาการของ ตนเองได้ มีความเช่ือวา่ ผู้ท่ีได้ครอบครองตกุ๊ ตาโบราณเมอื ง ทวารวดจี ะมีความมั่นคั่ง อุดมสมบูรณ์ ความสุข สดชน่ื แก่ ผใู้ ช้
Search
