เอกสารประกอบการเรียน รายวิชา หน้าที่พลเมือง ๕ (ส๒๓๒๓๕)

หน่วยการเรยี นรู้ท่ี ๒ วถิ ไี ทย ๔๑ แบบบนั ทึกการคน้ คว้าความรู้ โรงเรียนวดั เขาเชงิ เทยี นเทพาราม สงั กดั อบจ.ชลบุรี นกั เรียนชัน้ มธั ยมศึกษาปที ่ี ๓/......... ภาคเรยี นที่ ๑ ปกี ารศกึ ษา ๒๕๖๔ ๑. ชอ่ื เรื่องทค่ี น้ คว้า................................................................................................................................................................ ๒. ประเภทเร่ืองทค่ี น้ คว้า  ขนบธรรมเนยี มประเพณี  ศิลปวัฒนธรรม  ภูมิปญั ญาไทย ๓. ผ้รู ่วมค้นคว้า ๑)..............................................................................................................เลขท.่ี .......................... ๒)..............................................................................................................เลขท.ี่ .......................... ๓)..............................................................................................................เลขท.ี่ .......................... ๔)..............................................................................................................เลขท.่ี .......................... ๕)..............................................................................................................เลขท่ี........................... ๖)..............................................................................................................เลขท่.ี .......................... ๔. เหตผุ ลท่ีคน้ ควา้ เร่ืองน้ี ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ๕. วัตถุประสงค์ในการค้นควา้ ๑............................................................................................................................................................................... ๒.............................................................................................................................................................................. ๓............................................................................................................................................................................... ๖. ขัน้ ตอนการปฏิบัติ ขัน้ ตอนการคน้ คว้า ผรู้ บั ผิดชอบ สถานที่ ๗. งบประมาณ งบประมาณ ผ้รู ับผิดชอบ รายการคา่ ใช้จ่าย รายวชิ า ส๒๓๒๓๕ หนา้ ท่ีพลเมือง ๕ พระมหาธีรพสิ ษิ ฐ์ จนทฺ สาโร

หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ ๒ วิถไี ทย ๔๒ ๘. ส่ือทนี่ ำเสนอผลงาน คือ.................................................................................................................................................... วิธีการจดั ทำส่ือ........................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ๙. ประโยชนท์ ีไ่ ดร้ ับจากการค้นคว้า ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ๑๐. แหล่งคน้ ควา้ ๑............................................................................................................................................................................... ๒.............................................................................................................................................................................. ๓............................................................................................................................................................................... ๑๑. นำเสนอการค้นคว้าเม่อื วันที่................เดอื น...............................................พ.ศ. ๒๕๖๔ ๑๒. บนั ทกึ สำหรบั ครูผสู้ อน ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. รายวชิ า ส๒๓๒๓๕ หนา้ ที่พลเมอื ง ๕ พระมหาธรี พสิ ษิ ฐ์ จนทฺ สาโร

หน่วยการเรยี นรู้ที่ ๒ วิถไี ทย ๔๓ เอกสารอา งอิง กลั ยาณิวัฒนาคารวาลยั องคอุปถมั ภ. สืบสานศลิ ปวัฒนธรรมไทย. กรุงเทพฯ : สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรม แหงชาติ กระทรวงวฒั นธรรม, ๒๕๕๑. พชิ าติ แกว พวง. หนงั สือกจิ กรรม รายวิชาเพม่ิ เตมิ หนา ที่พลเมือง ชั้นมธั ยมศกึ ษาปท่ี ๓. กรุงเทพฯ : บริษทั พิมพดี จำกดั , ๒๕๕๘. ไพฑูรย ใจเท่ยี งธรรม และคณะ. หนงั สือกิจกรรม รายวิชาเพิ่มเตมิ หนาที่พลเมือง ๕-๖ ช้ันมธั ยมศึกษาปท่ี ๓ (พิมพค รั้งท่ี ๗). กรงุ เทพฯ : บรษิ ทั อักษรเจริญทัศน อจท. จำกดั , ๒๕๖๐. ศกั ดชิ์ าย กิจจาทร. ศิลปวัฒนธรรมไทย. กรงุ เทพฯ, ๒๕๕๒. รชั ชากร ฉำ่ มณี. (๒๕๖๐). มารยาทไทย. สบื คน ๑๗ พฤษภาคม ๒๕๖๔, จาก https://sites.google.com/a/ sapit.ac.th/oat/hnathi-phlmeuxng-m-3/hnathi-phlmeuxng-m-3-pheim/hnwy-kar-reiyn-ru-thi- 1-withi-chaw-thiy/reuxng-thi-3-khnbthrrmneiym-prapheni-silp-wathnthrrm-laea- phumipayya-thiy สุพรรณี บัวมลุ . (๒๕๖๐). ภมู ิปญญาไทย. สบื คน ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๔, จาก https://sites.google.com/site/ wathnthrrmlaeaphumipayyathiy/khwam-hmay-khxng-wathnthrrm-laea-phumipayya- thiy/prapheth-khxng-wathnthrrm-laea-phu-mi-paya-thiy/phumipayya-baeng-xxk-pen-9-dan civicduty. (๒๕๕๘). ขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม และภมู ิปญญาไทย. สบื คน ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๔, จาก http://civicduty12345.blogspot.com/2015/08/blog-post_30.html รายวิชา ส๒๓๒๓๕ หน้าที่พลเมือง ๕ พระมหาธีรพสิ ษิ ฐ์ จนทฺ สาโร

หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๒ วิถไี ทย ๔๔ รายวิชา ส๒๓๒๓๕ หนา้ ท่ีพลเมอื ง ๕ พระมหาธีรพสิ ิษฐ์ จนฺทสาโร

หน่วยการเรียนรูท้ ี่ ๓ ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์ ๔๕ หนว ยการเรียนรูท ี่ ๓ ชาติ ศาสน กษตั รยิ  ผลการเรียนรู ๔. เปน แบบอยา งและมสี วนรวมในการจัดกจิ กรรมทแ่ี สดงออกถึงความรักชาติ ยึดม่นั ในศาสนาและเทิดทูนสถาบัน พระมหากษตั ริย ๕. ประยุกตและเผยแพรพ ระบรมราโชวาท หลกั การทรงงาน และหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง รักชาติ ศาสน กษัตริย (Love of nation, religion and king) เปนคุณลักษณะอันพึงประสงคท่ีแสดงออกถึง การเปนพลเมืองดีของชาติ ธำรงไวซึ่งความเปนชาติ ศรัทธา ยึดมั่นในศาสนา และเคารพเทิดทูนสถาบัน พระมหากษัตริย เด็กที่มีความรักชาติ ศาสน กษัตริย จะเปนเด็กที่แสดงออกถึงการเปนพลเมืองดีของชาติ มีความ สามัคคี ปรองดอง ภูมิใจ เชิดชูความเปนไทย ปฏิบัติตนตามหลักศาสนาที่ตนนับถือ และแสดงความจงรักภักดีตอ สถาบนั พระมหากษตั รยิ  ๑. การรกั ชาติ ศาสน กษัตรยิ  ความรักชาติ ชาติ หมายถงึ แผนดินท่มี ปี ระชาชนยดึ ครอง มอี าณาเขตท่ีแนน อน มีการปกครองเปนสดั สวน มี ผูนำเปน ผูปกครองประเทศและประชาชนทั้งหมด ดวยกฎหมายที่ประชาชนในชาติน้ันกำหนดขึ้น เชน ประเทศไทย มี อาณาเขต มีเนื้อที่ประมาณ ๕๑๓,๑๑๕ ตารางกิโลเมตร มีประชากรประมาณ ๖๖,๑๘๖,๗๒๗ คน (ขอมูล ณ ๓๑ ธันวาคม ๒๕๖๓) มีการปกครองในระบอบประชาธิปไตย อันมพี ระมหากษัตรยิ ท รงเปน พระประมุข มีศาสนาพุทธ เปน ศาสนาประจำชาติ มวี ฒั นธรรม ขนบธรรมเนยี ม และจารตี ประเพณี เปน เอกลกั ษณประจำชาติของตนเอง สืบทอดกัน มาจากบรรพบุรุษเปนเวลายาวนาน ผูที่มีความรักชาติ จะชวยกันปกปองรักษาชาติ ไมใหศัตรูมารุกรานหรือทำราย ทำลาย เพ่ือใหล ูกหลานไดอยูอาศัยตอไป และทำนบุ ำรงุ บานเมอื งใหเจริญรุงเรือง ใหอยรู วมกนั ดวยความสงบสุขสืบไป สวนผูทไ่ี มรกั ชาติ กจ็ ะผูท่ีคดิ ไมด ตี อชาติ เปด โอกาสใหผ อู นื่ เขามาทำรา ย ทำลาย แลวยดึ ครองประเทศชาติ สรา งความ แตกแยกใหคนในชาติ นำความเสือ่ มเสียมาใหป ระเทศชาตบิ า นเมือง ศาสนา หมายถึง คำสอนขององคศาสดาของแตละศาสนา เชน ศาสนาคริสต คือ คำสอนของพระเยซูเจา ศาสนาอสิ ลาม คือ คำสอนของพระอัลลอฮ มศี าสดาชอื่ มุฮัมมดั นบั ถือพระเจาองคเดียว คือ พระอัลลอฮ ศาสนาพุทธ คือ คำสอนขององคสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจา และศาสนาอื่น ๆ ศาสนาทุกศาสนามีไวเพื่อสอนใหมนุษยละชั่ว ประพฤติดี ผูที่รักศาสนา จะเปนผูที่นำคำสอนของแตละศาสนาไปประพฤติปฏิบัติในชีวิตประจำวัน ละความชั่ว กระทำแตความดี และทำจติ ใจใหส ะอาดปราศจากเคร่ืองเศราหมอง คือ ความโลภ ความโกรธ ความหลง พระมหากษตั ริย หมายถึง พระเจา แผน ดนิ ผูเ ปน พระประมุขของประเทศ มหี นาที่ปกครองประชาชนพลเมือง ในประเทศนั้น ใหอยูดีมีสุขตามกฎหมาย ตามครรลองคลองธรรมจารีตประเพณีวัฒนธรรมของชาตินั้น ๆ ผูที่รัก พระมหากษัตริย จะเปนผูมีความภาคภูมิใจที่ไดเกิดมาใตร มพระบรมโพธิสมภาร มีความเปนอยูอยา งรม เย็นเปนสุข มี รายวิชา ส๒๓๒๓๕ หน้าทพ่ี ลเมอื ง ๕ พระมหาธรี พสิ ษิ ฐ์ จนทฺ สาโร

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ ๓ ชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ๔๖ ความรูรักสามัคคีกลมเกลยี ว รวมน้ำใจไทยทั้งชาติใหเปนนำ้ หนึ่งใจเดียว ประพฤติตนเปนคนดีถวายเปนพระราชกุศล และถวายความจงรักภักดีแดพระบาทสมเด็จพระเจา อยูหวั ฯ สถาบันทั้ง ๓ นี้มีบุญคุณตอเราอยางมาก เพราะชาติ คือ แผนดินที่เราอยูอาศัย ศาสนา คือ คำสอนขององค พระศาสดาแตละพระองคที่สอนใหเราทุกคนเปนคนดี และพระมหากษัตริย คือ ผูปกครองบานเมืองโดยธรรม เพื่อ ความสงบสุขของพสกนิกรชาวไทย เราทุกคนจึงควรรักชาติ รักศาสนา รักพระมหากษัตริย ดวยใจอันบริสุทธิ์ ยึดม่ัน และปฏบิ ัตติ ามหลักธรรม เพอ่ื การอยรู ว มกันอยา งสันตสิ ุข การรักชาติ ศาสน กษัตริยมปี ระโยชนอยา งไร - เด็กทีม่ คี วามรกั ชาติ ศาสน กษัตริย จะเติบโตไปเปนพลเมืองดีของชาติ ธำรงไวซง่ึ ความเปน ชาติไทย ศรัทธา ยึดม่ัน และปฏบิ ัตติ นตามหลักศาสนา เคารพเทิดทนู สถาบนั พระมหากษัตริย - เด็กที่เปนพลเมืองดีของชาติ จะสามารถยืนตรงเคารพธงชาติ รองเพลงชาติ อธิบายความหมายของเพลง ชาติไดถูกตอ ง ปฏิบตั ติ นตามสทิ ธแิ ละหนาทพี่ ลเมอื งดีของชาติ มีความสามคั คี ปรองดอง - เด็กทธี่ ำรงไวซงึ่ ความเปน ไทย จะเขารวม สง เสรมิ สนบั สนนุ กิจกรรมตาง ๆ ทสี่ รา งความสามัคคีปรองดองท่ี เปนประโยชนต อโรงเรยี น ชมุ ชน และสังคม มีความหวงแหน ปกปอ ง ยกยอ งความเปนชาตไิ ทย - เด็กที่ศรัทธา ยึดมั่น และปฏิบัติตนตามหลักศาสนา จะเขารวมกิจกรรมทางศาสนาและปฏิบัติตนตามหลัก ของศาสนาท่ีตนนับถอื และสามารถเปนแบบอยา งทดี่ ีของศาสนิกชน - เด็กที่เคารพเทิดทูนสถาบันพระมหากษัตริย จะเขารวมและมีสวนรวมในการจัดกิจกรรมที่เกี่ยวกับสถาบัน พระมหากษัตริย แสดงความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระมหากษัตริย และแสดงออกซึ่งความจงรักภักดีตอ สถาบันพระมหากษตั รยิ  กิจกรรมเร่อื งรักชาติ ศาสน กษัตรยิ  ที่โรงเรยี นเปนอยางไร กิจกรรมในโณงเรียนจะปลูกฝงใหเด็กเกิดความรักชาติ ศาสนา พระมหากษัตริยได ใหเด็กเกิดการพัฒนา ทั้ง ดานพฤติกรรม จิตใจ และปญญา โดยการฝกปฏิบัติจริงใหเ กิดการเรียนรูทั้งในและนอกหองเรียนผานกิจกรรมตาง ๆ ดงั น้ี ๑. กิจวัตรประจำวัน เชน กิจกรรมเขาแถวเคารพธงชาติในตอนเชาทุกวัน กิจกรรมสวดมนต ไหวพระ แผ เมตตา กิจกรรมเคลื่อนไหวอยางมีสติ และกิจกรรมฝกสมาธิเบื้องตน เพื่อใหเด็ก ๆ เห็นความสำคัญของสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษตั รยิ  เห็นคณุ คา ของการพฒั นาจติ เพ่อื เรยี นรแู ละดำเนินชีวติ ตามแนวทางของศาสนาท่ตี นนับถอื ๒. กิจกรรมเกีย่ วกับชาติ โดยจะมีครูอธิบายความสำคญั ของวันหยุดราชการตา ง ๆ และจัดกิจกรรมเก่ียวกบั ประเพณีและวันสำคัญของไทย เพื่อใหเด็กเขารวม เชน กิจกรรมประกวดมารยาทไทย กิจกรรมลูกเสือเนตรนารี กจิ กรรมการอนุรักษและสบื ทอดภมู ิปญ ญาไทย กจิ กรรมวันสงกรานต เปน ตน ๓. กิจกรรมเกี่ยวกับศาสนา โดยครูพาเด็กเขารวมกิจกรรมในวันสำคัญทางศาสนา เชน ทำบุญใสบาตร ฟง ธรรมทกุ วนั ธรรมสวนะ วันวิสาขบูชา วนั อาสาฬหบชู า วนั เขา พรรษา วันมาฆบชู า ฯลฯ ๔. กิจกรรมเกี่ยวกับพระมหากษัตริย จะมีกิจกรรมเพื่อใหเด็กแสดงความจงรักภักดีในวันสำคัญตาง ๆ เชน วันเฉลิมพระชนมพรรษาฯ วันแม วันพอ วันจักรี วันฉัตรมงคล โดยอาจจะพาเด็ก ๆ ปลูกตนไมเฉลิมพระเกียรติ ทำดี รายวชิ า ส๒๓๒๓๕ หน้าทีพ่ ลเมือง ๕ พระมหาธรี พสิ ิษฐ์ จนทฺ สาโร

หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ ๓ ชาติ ศาสน์ กษัตรยิ ์ ๔๗ ถวายในหลวง ปลูกฝงใหนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปใชในวิถีชีวิต ฝกใหยืนตรงเมื่อไดยินเพลงชาติ เพลง สรรเสรญิ พระบารมี แสดงความเคารพพระบรมฉายาลกั ษณ เปนตน ๕. กิจกรรมการเรียนการสอนในช้นั เรียน เนน ใหเ ด็กรูจักหนาที่ของตนเอง หนาทตี่ อสวนรวม รูจักชวยเหลือ ผูอื่น รูจักเคารพสิทธิของผูอื่น ไมเห็นแกตัว มีความรับผิดชอบ และรูจักสรางสรรคสิ่งที่ดีแกสังคมที่เหมาะสมกับวัย เชน การบำเพ็ญประโยชนตอโรงเรียน ดวยการดูแลรักษา ทำความสะอาด รว มกิจกรรมตางๆ ของโรงเรียน ฝกปฏิบัติ จริงตามกระบวนการประชาธปิ ไตยในโรงเรียน เชน เลอื กหวั หนา หอง เลือกประธานชมุ นมุ ประธานนกั เรียน ฝก ปฏบิ ตั ิ ตนตามขอตกลง กติกา กฎระเบียบ และหนาที่ที่ตองปฏิบัติในชีวิตประจำวันที่โรงเรียน ฝกปฏิบัติตามมารยาทชาว พุทธ เชน การพนมมือ ไหว กราบ นั่ง ยืน เดิน ตอนรับ การรับ-สงของแกผูใหญ การพูดคุยสนทนา การสำรวมกิริยา การแตง กายทเี่ หมาะสมในสถานท่ีตา งๆ เปน ตน ๖. สอนดวยการพาไปทัศนศึกษาแหลงเรียนรูตางๆ สวนมากจะใหความรูเบื้องตนเกี่ยวกับสถานที่ที่จะไป การปฏิบัติตนท่ีเหมาะสม และการรวมกิจกรรมในสถานท่ีน้ัน ๆ รวมถึงการฝกบำเพ็ญประโยชนตอสถานที่ไปไดอยาง เหมาะสมกับวัย ตัวอยางของแหลงวัฒนธรรมในชุมชนท่ีใกลตัวนักเรียน เชน วัด ตลาด พิพิธภัณฑ มัสยิด โบสถคริสต โบราณสถาน โบราณวตั ถุ เพือ่ ใหเ ด็ก ๆ ไดเหน็ คณุ คาและความสำคัญของแหลง วัฒนธรรมในชุมชนในดา นตาง ๆ เชน เปน แหลงทองเท่ยี ว เปนแหลง เรียนรู ส่ิงทเี่ ปน ความภาคภูมิใจในทองถิน่ นน้ั ๆ เชน ส่ิงของ สถานที่ ภาษาถ่ิน ประเพณี และวัฒนธรรม รวมถึงผลงานหรือบุคคลที่ทำประโยชนตอ ทอ งถิน่ หรือประเทศชาติทีค่ วรนำเปน แบบอยา ง ๗. สอนดวยเพลง โดยศึกษาความหมาย ความสำคัญของสัญลักษณที่แสดงความเปนไทย และปฏิบัติตนได ถูกตอง ไดแ ก ธงชาติ เพลงชาติ พระพทุ ธรูป พระบรมฉายาลกั ษณ เอกลกั ษณอ นื่ ๆ เชน แผนทปี่ ระเทศไทย ประเพณี ไทย อาหารไทย (ที่ตางชาติยกยอ ง เชน ตมยำกุง ผัดไทย) ที่มีความภาคภูมิใจ และมีสวนรวมท่ีจะอนุรักษไว ผานเน้ือ เพลง และฝกรองเพลงตาง ๆ เชน เพลงชาติ เพลงสรรเสริญพระบารมี เพลงสดุดีมหาราชา เพลงความฝนอันสูงสุด เพลงรักเมืองไทย เพลงแผนดินของเรา เพลงตนตระกูลไทย เพลงรักกันไวเถิด เพลงสยามานุสติ เพลงสามัคคีชุมนุม เพลงลอยกระทง เพลงสม ตำ เปน ตน กิจกรรมสง เสริมใหรกั ชาติ ศาสน กษัตรยิ  ในสวนของบิดา มารดา ๑. อบรมสั่งสอนใหเกิดความรักชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย ดว ยการปลกู ฝงทัศนคตทิ ่ีดงี าม ใหม คี วามรักตอ ชาติ ศาสนา พระมหากษัตรยิ  ความเปน ไทย และมีความเอาใจใสตอสังคมและส่ิงแวดลอม โดยกจิ กรรมท่ีเนนใหเ ดก็ ๆ ไดป ฏิบตั ิจริง เชน - ใหฟ ง เพลงชาติ รอ งเพลงชาติ ฝกใหย ืนตรงเคารพธงชาติ - เลาประวัติศาสตรชาติไทย ขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรมไทยที่ดงี ามใหล ูกฟง ใชภาษาไทย ใหถ ูกตอง มีกิริยามารยาทแบบไทย ฝก ใหลกู ไหวแ บบออนชอย สวยงาม - สอนเลน การละเลน แบบไทย ๆ - สอนใหทำความดี เชน ทิ้งขยะถูกที่ ไมรังแกผูอื่น ไมทำลายสิ่งของสาธารณะ เอาใจใสสิ่งแวดลอม ชน่ื ชมธรรมชาติ ฯลฯ รายวชิ า ส๒๓๒๓๕ หน้าทพ่ี ลเมือง ๕ พระมหาธรี พิสิษฐ์ จนฺทสาโร

หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี ๓ ชาติ ศาสน์ กษัตรยิ ์ ๔๘ - สอนใหเปนเด็กดี ดวยการเรียนรูที่จะเขาใจเรื่องศาสนาตั้งแตยังเล็ก สอนใหรูจักหลักคำสอนและ ปฏิบัติตามหลกั ศาสนาทีน่ บั ถือ พาไปสถานท่ีสำคัญทางศาสนา เพื่อปฏบิ ตั ิศาสนพธิ ตี ามหลกั ศาสนาตา งๆ เชน ฟงเทศน ทำบุญ ใสบ าตร นมสั การพระเจา เปนตน - สอนใหมคี วามรูความเขาใจเกย่ี วกับพระมหากษัตริย โดยเลาประวัติของพระมหากษัตริยไทยใหฟง และกลาวถึงพระมหากรุณาธิคุณตางๆ เชน การประดิษฐตัวอักษรไทย การเลิกทาส การพัฒนาประเทศให เจรญิ รุงเรือง การบำบัดทกุ ขบำรุงสขุ ใหก บั ปวงชนชาวไทยทกุ หมเู หลา ฯลฯ - สอนใหแ สดงความเคารพตอพระมหากษตั รยิ  ดว ยการยืนตรงเม่ือไดย ินเพลงสรรเสรญิ พระบารมี ไม พูดจาจาบจวงหรือกลาวหาสถาบันพระมหากษัตริย รวมกิจกรรมพิธีถวายพระพรในโอกาสตาง ๆ เรียนรู โครงการหลวงที่ใกลต วั เดก็ เปน ตน ๒. เปนตัวอยาง แบบอยางที่ดี ดวยการปฏิบัตติ นเปน พลเมืองดีตามวิถีประชาธิปไตย ในฐานะสมาชกิ ที่ดขี อง ชุมชน เขารวมกิจกรรมประชาธิปไตยตาง ๆ เชน การเลือกตั้ง การอนุรักษสิ่งแวดลอม สาธารณสมบัติ โบราณวัตถุ และโบราณสถาน การพัฒนาชุมชน ปฏิบัติตนตามกฎหมายที่เกี่ยวของในชีวิตประจำวัน เชน กฎหมายจราจร กฎหมายทะเบียนราษฎร กฎหมายยาเสพติดใหโทษ ๓. นอมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงมาใชในชีวติ ประจำวัน ดว ยการสอนใหเ หน็ คุณคาในตนเอง รูจัก มองโลกในแงดี สรางทักษะทางอารมณ ใหรูจักบริโภคดวยปญญา เลือกรับ หรือปฏิเสธขาวและวัตถุตาง ๆ ปรับปรุง ตนเองและสิ่งตาง ๆ ใหดีขึ้นอยูเสมอ ปฏิบัติตนและมีสวนสนับสนุนใหผูอื่นประพฤติปฏิบัติเพื่อเปนพลเมืองดีของ ประเทศชาตแิ ละสังคมโลก เคารพกฎหมายและกติกาสังคม เคารพสทิ ธเิ สรีภาพของตนเองและบุคคลอื่น มเี หตุผล รับ ฟงความคิดเห็นของผูอื่น มีความรับผิดชอบตอตนเอง เขารวมกิจกรรมทางการเมืองการปกครอง มีสวนรวมในการ ปองกันแกไขปญหาเศรษฐกิจ สังคม การเมืองการปกครอง สิ่งแวดลอ ม มีคุณธรรมจริยธรรมในการดำเนินชีวิต มีสวน รว มในการตดั สนิ ใจและทำกิจกรรมในครอบครวั ตามกระบวนการประชาธิปไตย เปนตน แนวคดิ การสรางความรักชาติ ศาสนา และพระมหากษตั ริยใหเกิดขน้ึ การใหค วามรักชาติ ศาสนา และพระมหากษัตรยิ  ควรยดึ หลัก “สอดคลอ ง สอดสม สอดรับ” กลา วคอื ๑) สอดคลอ ง (Coherent) ใหท งั้ ตอ หนาและลับหลัง และสอดคลองทง้ั ความคดิ คำพดู และการกระทำ ๒) สอดสม (Congruent) ทั้งความคิด คำพูด และการกระทำ เปนไปตาม ทฤษฎีหลักหมุด (Pivot Theory) กลาวคอื มีความสอดสมตลอดทาง ต้งั แตหลักปรัชญา หลักคดิ หลักวิชา หลกั การ และหลักปฏิบัติ ๓) สอดรับ (Consistent) หมายถึง ใหความรักอยางคงเสนคงวา เมื่อแสดงออกวาเปนคนเชนไร ก็จะเปน เชนนั้น ตลอดเวลา (กาละ) ตลอดทาง (เทศะ) ไมเ ปลีย่ นแปลงไปตามกาลเวลาหรือบริบททเ่ี ปลีย่ นไป การรักชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย พึงหวงแหนไมใหใครมาเอารัดเอาเปรียบ เชน การไมใหการ สนับสนุนนักการเมืองและขาราชการที่ทุจริตโกงกินบานเมือง อีกทั้งไมฝกใฝหรือเห็นดีเห็นงามกับบุคคลที่จาบจวงดู หม่นิ มุง ทำลายสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตรยิ ด ว ย พระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกลา เจา อยหู วั (รัชกาลท่ี ๖) ทรงมีพระบรมราชาธบิ ายถงึ การแสดงความรักชาติวา รายวิชา ส๒๓๒๓๕ หน้าท่ีพลเมือง ๕ พระมหาธรี พิสษิ ฐ์ จนทฺ สาโร

หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี ๓ ชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ๔๙ “ใหเ ออื้ เฟอ คนในชาติเดียวกนั ไมป ระทุษรายกัน ประพฤติตนเปนพลเมืองดี เต็มใจยอมเสยี สละใหแกชาติ ไม ยอมใหใครมาทำลาย ไมยอมใหใครแยงถิ่นที่ตั้งชาติ ใครมารุกรานดินแดนของเรา เราตองตานทานจนสุดกำลัง ถึงแม จะตอ งเสยี เลอื ดเนอื้ หรือชวี ติ กต็ อ งยอมเสยี เพอ่ื สงวนชาตไิ วเปนมรดกแกลูกหลานของเราสบื ไปจงได” สัญลกั ษณป ระจำชาติไทย (Nation Identity) ๑. สัตวประจำชาตไิ ทย คือ “ชางไทย” (Elephant / Elephas Maximus) ลกั ษณะ : เปน ชางเผอื ก ภายในวงกลมพ้ืนสแี ดง เหตุผล : \"ชางไทย\" เปนสัตวที่มีความ เกี่ยวของกับประวัติศาสตรและประเพณีของไทยมา ชานาน เปนที่รูจักแพรหลายและมีอายุยืนนาน ตลอดจนเกี่ยวของกับสถาบันพระมหากษัตริย โดย ชางที่มีลักษณะเปนมงคลตามตำราคชลักษณจะเปน สัตวคูบารมี และใชชางในการศึกสงครามมาโดย ตลอด ๒. ดอกไมประจำชาติ คือ “ดอกราชพฤกษ” (คูน) Ratchaphruek (Cassia fistula Linn.) ลักษณะ : ดอกราชพฤกษ มีสีเหลืองออก ดอกเปนชอหอยเปนพวงระยา ดอกที่ออกจะมีทั้ง ดอกตูม ดอกบาน สวนเกสรจะรวงบางในบางดอก ตามกาลเวลาซึ่งธรรมชาติดอกราชพฤกษจะบานไม พรอมกัน เหตุผล : ตนราชพฤกษ หรือคูนเปนตนไม พนื้ เมือง รูจกั กันแพรห ลายสามารถปลกู ขนึ้ ไดทุกภาค ในประเทศไทย มีประโยชนมาก ฝกเปนสมนุ ไพรมคี า ยิ่งในตำรับแพทยแผนโบราณ และแกนแข็งใชทำเสาเรือนไดดี ลำตน มีประวัติเกี่ยวของกับประเพณีของชาวไทย เพราะเปนไมที่มีชื่อเปนมงคลนาม และอาถรรพ มีอายุยืนนาน มีทรวดทรงและพุมงาม แกนไมราชพฤกษเคยใชในพธิ ี สำคัญๆ มากอน เชน พิธีลงหลักเมืองใชเปนเสาเอกในการกอสรางพระตำหนัก ทำยอดคฑาจอมพลและยอดธงชัย เฉลิมพลของกองทหาร ๓. สถาปตยกรรมประจำชาติ คอื \"ศาลาไทย\" Sala Thai (Pavilion) ลักษณะ : เปนศาลาไทยประเภทเรือนเครื่องสับ อยูภายในวงกลมตั้งอยูบนพื้นสีเขียว แสดงถึงความอุดม สมบูรณและความเปนประเทศเกษตรกรรมของชาติไทย ฉากดานหลงั เปน สฟี า แสดงถงึ ความสดใสของประเทศไทย อนั เปนประเทศในเขตรอ น สขี องทองฟา ที่สดใสจงึ แสดงถงึ ความสดใสเบิกบาน รายวิชา ส๒๓๒๓๕ หนา้ ทพ่ี ลเมอื ง ๕ พระมหาธีรพิสษิ ฐ์ จนทฺ สาโร

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี ๓ ชาติ ศาสน์ กษัตรยิ ์ ๕๐ เหตุผล : ศาลาไทย เปนสถาปตยกรรมที่สะทอนภูมิปญญาชางไทยมีความสงางามที่โดดเดนจาก สถาปตยกรรมชาตอิ น่ื การแสดงออกถึงความรักชาติ การปฏิบตั ิตนเปนผแู สดงออกถงึ ความรักชาติ ไดแ ก ๑) การยืนตรงเคารพธงชาติ ๒) การใชสนิ คา ไทย ๓) การปฏบิ ัติตามกฎหมาย ๔) การอนรุ กั ษวัฒนธรรมไทย การแสดงออกถงึ การยึดมนั่ ในศาสนา การปฏบิ ตั ิตนเปน ผูแสดงออกถงึ การยดึ มนั่ ในศาสนา ไดแ ก ๑) การศึกษาหลกั คำสอน ๒) การปฏิบัตติ ามหลักธรรมและพธิ กี รรม ๓) การมองศาสนาอน่ื อยางเขา ใจ ๔) การเผยแผหลกั ธรรมและปกปอ งศาสนาท่ตี นนบั ถอื การแสดงออกถึงการเทิดทนู สถาบนั พระมหากษตั รยิ  การปฏิบตั ิตนเปนผูแสดงออกถึงการเทดิ ทนู สถาบันพระมหากษตั รยิ  ไดแ ก ๑) การแสดงความเคารพ ๒) การศึกษาพระบรมราโชวาท พระราชดำรัส และหลกั ทรงงาน แลวนำมาปฏบิ ัติ ๓) การเผยแผพระบรมราโชวาท พระราชดำรัส และหลกั ทรงงาน รายวิชา ส๒๓๒๓๕ หน้าท่ีพลเมอื ง ๕ พระมหาธรี พสิ ิษฐ์ จนฺทสาโร

กิจกรรมที่ ๑ หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี ๓ ชาติ ศาสน์ กษัตรยิ ์ ๕๑ ใหนกั เรียนอานบทเพลงตอไปน้ี แลวตอบคำถาม เพลงสยามานุสสติ พระราชนิพนธ์ ร.๖ ๏ หากสยามยังอย่ยู ้งั ยืนยง เราก็เหมอื นอยู่คง ชพี ด้วย หากสยามพนิ าศลง ไทยอยู่ ไดฤ้ ๅ เราก็เหมือนมอดม้วย หมดสิ้นสกลุ ไทยฯ ๏ ใครรานใครรุกด้าว แดนไทย ไทยรบจนสดุ ใจ ขาดดิ้น เสียเน้อื เลือดหลัง่ ไหล ยอมสละ สน้ิ แล เสยี ชีพไป่เสียสนิ้ ชอื่ ก้องเกยี รตงิ ามฯ จากเพลง ถอดความไดว า อยางไร นกั เรยี นจะเปนแบบอยางในการรกั ชาตไิ ดอยา งไรบา ง รายวิชา ส๒๓๒๓๕ หน้าทีพ่ ลเมือง ๕ พระมหาธรี พิสษิ ฐ์ จนฺทสาโร

กิจกรรมที่ ๒ หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ ๓ ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์ ๕๒ ให้นักเรียนพจิ ารณาภาพต่อไปนี้ วา่ บคุ คลในภาะแสดงออกถงึ ความรักชาติ หรือยึดมั่น ศาสนา หรอื เทิดทูนสถาบนั พระมหากษตั รยิ ์ พร้อมบอกวธิ ีทบ่ี คุ คลน้ันแสดงออกด้วย ภาพนี้แสดงออกถึง........................................................................... วธิ ีการปฏบิ ตั ิ..................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ภาพนีแ้ สดงออกถึง........................................................................... วิธีการปฏบิ ัต.ิ .................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ภาพนีแ้ สดงออกถึง........................................................................... วธิ ีการปฏิบัติ..................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ภาพนแ้ี สดงออกถงึ ........................................................................... วิธีการปฏิบัติ..................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... รายวิชา ส๒๓๒๓๕ หน้าที่พลเมอื ง ๕ พระมหาธีรพสิ ษิ ฐ์ จนทฺ สาโร

หน่วยการเรยี นรู้ที่ ๓ ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์ ๕๓ ๒. พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธเิ บศร มหาภูมพิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร พระบรมราโชวาท เปนคำสอนของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ที่พระองคทรงพระราชทานแกประชาชน ชาวไทยในโอกาสตาง ๆ เพื่อเปนแนวทางในการแกไขปญหา รวมถึงเปนหลกั ในการดำเนินชวี ติ การปฏิบัติหนาที่ของ ตนเอง เพื่อใหเกิดความสุขความเจริญ และสรางประโยชนแกสวนรวม พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระ เจาอยูหัว ทุกพระบรมราโชวาท ลวนมีคุณคาซึ่งชาวไทยควรศึกษาและนอมนำมาปฏิบัติใชใหเกิดประโยชนทั้งตอ ตนเองและผอู ื่น ๔.๑ การเสียสละ “…การปิดทองหลังพระนั้น เมื่อถึงคราวจำเป็นก็ต้องปิด ว่าที่จริงแล้ว คน โดยมากไม่ค่อยชอบปิดทองหลังพระกันนัก เพราะนึกว่าไม่มีใครเห็น แต่ถ้าทุก คนพากันปดิ ทองแตข่ ้างหนา้ ไม่มีใครปดิ ทอง หลงั พระเลย พระจะเป็นพระที่งาม บริบรู ณ์ไมไ่ ด้… ” พระบรมราโชวาทในพิธีพระราชทานปรญิ ญาบตั รของจุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั เมอ่ื วนั ที่ ๒๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๐๖ “…ชาติบ้านเมือง คือ ชีวิตเลือดเนื้อ และสมบัติของเราทุกคน และการดำรงรักษาชาติ ประเทศนั้นมิใช่หน้าที่ของบุคคลผู้ใดหมู่ใดโดยเฉพาะ หากแต่เป็นหน้าที่ของทุก ๆ ฝ่าย ทุก ๆ คน ท่จี ะต้องรว่ มมือกระทำพรอ้ มกันไปโดยสอดคลอ้ งเก้อื กูลกัน...” พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อย่หู ัว ในพธิ ตี รวจพลสวนสนาม เนื่องในโอกาสพระราชพธิ ีรัชดาภเิ ษก เมอ่ื วันที่ ๘ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๑๔ “…ประวัติศาสตร์ได้แสดงให้ปรากฏตลอดว่า ชาติใดเสื่อมสูญย่อยยับอับปางไป ก็เพราะประชาชาติขาดสามัคคี ธรรม แตกแยกเป็นหมู่คณะ เป็นพรรคเป็นพวก คอยเอารัดเอาเปรียบ ประหัสประหารซึ่งกันและกัน บางพรรค บางพวกถึงกบั เป็นไส้ศึกให้ศตั รูมาจูโจมทำลายชาติของตนดังน้ี ขา้ พเจา้ จงึ ขอชกั ชวนพี่น้องชาวไทยท้ังหลายให้ ระลึกถึงพระคุณของบรรพบุรุษ ซึ่งได้กอบกู้รักษาบ้านเกิดเมืองนอนของเรามานั้นให้จนหนักแล้วถือเอาความ สามัคคี ความยินยอมเสียสละส่วนตัวเพื่อประโยชน์ยิ่งใหญ่ของประเทศชาติเป็นคุณธรรมประจำใจอยู่เนืองนิจ จึงขอให้ชาวไทยทั้งหลาย จงบำเพ็ญกรณียกิจของตนแต่ละคนด้วยความซื่อสัตย์สุจริต ขยันหมั่นเพียร อดทน และกล้าหาญ แล้วอุทิศความเสียสละส่วนตัว ความเหน็ดเหนื่อยลำบากยากเค้นเป็นพลีบูชาบรรพบรุ ุษ ผู้ซึ่งได้ ก่อสรา้ งชาติเป็นมรดกตกทอดมาถงึ พวกเราชาวไทยจนบดั น้ี…” กระแสพระราชดำรสั พระราชทานแก่ประชาชนชาวไทยในโอกาสขึ้นปีใหม่ ๒๔๙๔ วนั ท่ี ๓๑ ธันวาคม ๒๔๙๓ รายวิชา ส๒๓๒๓๕ หนา้ ทพ่ี ลเมือง ๕ พระมหาธีรพสิ ิษฐ์ จนฺทสาโร

๔.๒ ความซ่ือสัตย หน่วยการเรียนรทู้ ี่ ๓ ชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ๕๔ “...คนที่ไม่มีความสุจริต คนที่ไม่มีความมั่นคง ชอบแต่มักง่ายไม่มีวันจะ สร้างสรรค์ประโยชน์ส่วนรวมที่สำคัญอันใดได้ ผู้ที่มีความสุจริตและความ มุ่งมั่นเท่านั้น จึงจะทำงานสำคัญยิ่งใหญ่ที่เป็นคุณ เป็นประโยชน์แท้จริงได้ สำเร็จ...” พระบรมราโชวาทในพธิ ีพระราชทานปริญญาบัตร ของจฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ณ หอประชมุ จฬุ าลงกรณ์ มหาวิทยาลัย วนั ที่ ๑๒ กรกฎาคม ๒๕๒๒ “...ความซื่อสัตย์สุจริตเป็นพื้นฐานขอความดีทุกอย่าง เด็ก ๆ จึงต้องฝึกฝน อบรมให้เกิดมีขึ้นในตนเอง เพื่อจักได้เติบโตขึ้นเป็นคนดีมี ประโยชน์ และมี ชีวิตท่ีสะอาดทีเ่ จรญิ มน่ั คง...” พระบรมราโชวาทพระราชทานเนื่องในวนั เด็กแห่งชาติ ปี ๒๕๓๑ “...คุณสมบัติพื้นฐานที่จำเป็นสำหรับทุกคนนั้น ที่สำคัญได้แก่ความรู้จักผดิ ชอบชั่วดี ความ ละอายชั่วกลัวบาป ความซื่อสัตย์สุจริต ทั้งในความคิดและการกระทำ ความไม่เห็น แก่ตัว ไม่เอารัดเอาเปรียบผูอ้ ื่นความไม่มักงา่ ยหยาบคาย กับอีกอย่างหนึ่งที่สำคัญ เป็นพิเศษ คือ ความขยันหมั่นเพยี รดา้ นความซ่ือสัตยส์ จุ ริต... พระบรมราโชวาทในพธิ ีพระราชทานปรญิ ญาบตั รแกผ่ ู้สำเรจ็ การศกึ ษาจาก มหาวิทยาลยั ศรีนครินทรวโิ รฒ ณ สวนอัมพร วันท่ี ๒๒ มถิ นุ ายน ๒๕๒๒ กิจกรรมกลมุ่ ๑. ใหน กั เรยี นจับกลุม กลุม ละ ๓ คน และใหค น ควาพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธิเบศร มหา ภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในเรือ่ งตอไปนี้ ก. ดา นการศกึ ษา ข. ความสามคั คี ค. ความซ่อื สตั ย ง. ดา นการพฒั นา จ. เศรษฐกิจพอเพียงและทฤษฎีใหม ๒. ใหนักเรยี นเลือกเพียงดา นใดดานหน่งึ ตามความสนใจ ๓. จัดทำรายงานการคน ควาเปน “สมุดเลม เล็ก” ไมจ ำกัดรูปแบบ เพ่อื เผยแพรแ กผูสนใจตอไป ๔. อางอิงโดยสำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.) http://www.rdpb.go.th/th รายวชิ า ส๒๓๒๓๕ หนา้ ทพ่ี ลเมือง ๕ พระมหาธีรพิสษิ ฐ์ จนฺทสาโร

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ ๓ ชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ๕๕ ข้นั ตอนการทรงงานในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภมู ิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงศึกษาขอมูลตาง ๆ เปนขั้นเปนตอนอยางละเอียดกอนทุกครั้งในการจัดวางแผนโครงการใดโครงการหนึ่ง กอนจะมีพระราชดำริน้ัน ข้ันตอนตา ง ๆ พอจะกลา วไดดังตอไปน้ี ๑. การศกึ ษาขอ มลู ๒. การหาขอมลู ในพืน้ ท่ี ๓. การศึกษาขอ มลู และการจดั ทำโครงการ ๔. การดำเนนิ งานตามโครงการ ๕. การตดิ ตามผลงาน ๓. หลกั การทรงงาน ๑. ศึกษาขอมลู อยา งเปนระบบ ทำงานอยางผรู ูจริง การที่จะพระราชทานโครงการใดโครงการหนึ่งจะทรงศึกษาขอมูลรายละเอียดอยางเปนระบบ ท้ังขอมูล เบื้องตนจากเอกสาร และแผนที่ ตลอดจนสอบถามจากเจาหนาที่ นักวิชาการ และราษฎรในพื้นที่ใหไดรายละเอียดท่ี ถูกตอง รวมทั้งศึกษาตรวจสอบและทอดพระเนตรในพื้นที่จริง เพื่อที่จะพระราชทานความชวยเหลือไดอยางถูกตอง รวดเร็วตรงตามความตอ งการของประชาชน และสอดคลองกบั สภาพแวดลอม ๒. แกป ญหาท่จี ดุ เล็ก คดิ MACRO เร่มิ MICRO ทรงมองปญหาในภาพรวม (Macro) กอนเสมอ แตการแกไขปญหาของพระองคจะเริ่มจากจดุ เล็ก ๆ (Micro) คือ การแกไขปญ หาเฉพาะหนา ที่คนมักจะมองขาม ดงั พระราชดำรัสความตอนหนงึ่ วา “...ถาปวดหัวก็คิดอะไรไมอ อกเปนอยา งนั้นตองแกไขการปวดหัวนี้กอน...มนั ไมไดเปนการแกอาการจริงแตตองแกปวด หัวกอน เพื่อที่จะใหอยูในสภาพที่คิดได...แบบ (Macro) นี้ เขาจะทำแบบรื้อทั้งหมด ฉันไมเห็นดวย...อยางบานคนอยู เราบอกบานนี้มันผุตรงนัน้ ผุตรงนี้ ไมคุมที่จะซอม ...เอาตกลงรื้อบานนี้ ระเบิดเลย เราจะไปอยูที่ไหน ไมมีที่อยู ...วิธี ทำตองคอย ๆ ทำ จะไประเบดิ หมดไมไ ด. ..” กจิ กรรมท่ี ๓ ใหน ักเรียนอภปิ รายคำถามตอไปนี้ แลว บนั ทกึ องคความรูทไี่ ดลงสมดุ บันทึก ๑. พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงงานด้วยขั้นตอนทั้ง ๕ ประการ ตามข้างตน้ นั้น มีรายละเอียดอย่างไรบา้ ง ๒. อยากทราบว่า หลักการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร มเี ท่าไหร่ อะไรบ้าง รายวิชา ส๒๓๒๓๕ หนา้ ทีพ่ ลเมือง ๕ พระมหาธีรพสิ ิษฐ์ จนฺทสาโร

กิจกรรมที่ ๔ หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี ๓ ชาติ ศาสน์ กษตั ริย์ ๕๖ ใหนักเรยี นศกึ ษาพระบรมราโชวาทและหลักทรงงานของรชั กาลที่ ๙ แลว นำมา ประยุกตใ ชใ นการดำเนนิ ชวี ิต ๑. ถานักเรียนประสบปญหาดานการเรียน ศกึ ษาปญ หาอยา งเปน ระบบ คือ ในปการศึกษาที่ผานมา มีคะแนนเฉลี่ย ตำ่ กวาเกณฑ นักเรียนจะมวี ิธกี ารแกปญหานี้ ............................................................................................... อยางเปนระบบอยางไร ............................................................................................... ............................................................................................... แนวทางในการแกปญ หา .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. นำหลกั การทรงงานแกปญ หาท่จี ุดเล็ก ๒. ในปจจุบัน โรงเรียนประสบปญหา มาใชแกปญหาโดย เกี่ยวกับลิงเขามารบกวนครู และ ..............................................................................................................น...กั..เ..ร..ยี ..น....เ.ข..า..ม...า..ร..้ือ..ข...อ..ง...ข..ย...ะ...เ.พ...อ่ื..ห...า..ข..อ..ง ..............................................................................................................ก...ิน....ท...ำ..ใ..ห...ท...ร..ัพ...ย...ส..ิ.น..ข...อ..ง..ท...ร..า..ง..ร..า...ช..ก...า.ร ..............................................................................................................เ..ก...ิด...ค...ว..า...ม..เ..ส...ีย...ห...า..ย....แ...ล...ะ..อ...า..จ...จ..ะ...เ..ก..ิด ..............................................................................................................อ...ัน..ต...ร..า..ย..ต...อ ..น..กั...เ.ร..ีย..น...อ..ีก...ด..ว..ย................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... รายวชิ า ส๒๓๒๓๕ หนา้ ท่ีพลเมอื ง ๕ พระมหาธีรพิสษิ ฐ์ จนฺทสาโร

หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ ๓ ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์ ๕๗ หลักปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียง ๑. ท่ีมา “เศรษฐกิจพอเพียง” เปน ปรชั ญาที่พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรม นาถบพิตร (รัชกาลที่ ๙) ทรงมีพระราชดำรัสชี้แนะแนวทางการดำเนินชีวิตแกพสกนิกรชาวไทย นับตั้งแตป พ.ศ. ๒๕๑๗ จนถึงปจจุบันเปนเวลากวา ๔๗ ป ตั้งแตกอนเกิดวิกฤติการณทางเศรษฐกิจ ป พ.ศ. ๒๕๔๐ และเมื่อภายหลัง ไดทรงเนนย้ำแนวทางการแกไขเพ่ือใหร อดพน และสามารถดำรงอยูไดอยางม่ันคงและยง่ั ยนื ภายใตกระแสโลกาภิวัตน และความเปลย่ี นแปลงตา ง ๆ เศรษฐกิจพอเพียง เปนปรัชญาที่ชี้ถึงแนวการดำรงอยูและปฏิบัติตนของประชาชนในทุกระดับตั้งแตระดับ ครอบครัว ระดับชุมชน จนถึงระดับรัฐ ทั้งในการพัฒนาและการบริหารประเทศใหดำเนินไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒั นาเศรษฐกิจเพอ่ื กาวทันตอโลกยคุ โลกาภวิ ัตน ๒. ความหมาย เศรษฐกิจพอเพียง หมายถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุผล รวมถึงความจำเปนที่ตองมีภมู ิคุมกันในตวั ท่ดี ี พอสมควรตอการรับผลกระทบใด ๆ ที่อาจเกิดจากการเปลี่ยนแปลงทั้งภายในและภายนอก ทั้งนี้ตองอาศัย ความรู ความรอบคอบ และความระมัดระวังอยางยิ่งในการนำหลักวิชาการตาง ๆ มาใชในการวางแผนเพื่อดำเนินการทุก ขั้นตอน ขณะเดียวกันตองเสริมสรางพื้นฐานจิตใจใหมีสำนึกในคุณธรรม ความซื่อสัตยสุจริต และใหมีความรอบรูที่ เหมาะสม ดำเนินชีวติ ดวยความอดทน ความเพียร มสี ติ ปญ ญา และความรอบคอบ เพอ่ื นำไปสกู ารพฒั นาที่ยงั่ ยืน คือ มีความสมดุล มั่นคง ยั่งยืนในชวี ิต (ครอบครัว) เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรมและเทคโนโลยี พรอมรับการเปลี่ยนแปลง อยางรวดเร็วที่จะเกดิ ขึ้นไดเปน อยางดี ซงึ่ สรุปไดเ ปน ๓ หว ง ๒ เง่อื นไข ดังแผนภูมทิ ่ี ๑ รายวิชา ส๒๓๒๓๕ หนา้ ท่พี ลเมอื ง ๕ พระมหาธรี พิสิษฐ์ จนทฺ สาโร

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี ๓ ชาติ ศาสน์ กษัตรยิ ์ ๕๘ แผนภูมทิ ่ี ๑ สรุปหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง (Sufficiency Economic Philosophy) ชีวติ / เศรษฐกจิ / สงั คม / ส่ิงแวดลอ ม / ทรัพยากรธรรมชาติ (Life, Economy, Society, Environment, Natural resources) สมดลุ / มน่ั คง / ยั่งยนื (Balance / Security / Sustainability) นำสู ทางสายกลาง (Meddle Path) พอเพยี ง พอประมาณ (Moderation) มีเหตุผล ความเปนมา มภี มู ิคมุ กันในตัวท่ดี ี (Reasonableness) (Self-immunity) เงื่อนไขความรู เง่ือนไขคณุ ธรรม (Ethics and Virtues) (Care and prudence in using knowledge) จากแผนภมู ิที่ ๑ อธบิ ายไดวา เศรษฐกิจพอเพียง คือ การที่เราใชทรัพยากรที่มีอยูอยางจำกัดไมวาจะเปน ดิน น้ำ ปาไม แรธาตุ ในการผลิตเพื่อบริโภคเองบางหรือเพื่อแลกเปลี่ยนตามความเหมาะสม โดยไมเกินระดับความสามารถในการจายของ ตนเอง ทั้งในปจจุบันและอนาคต โดยมีเปาหมายเพื่อใหเกิดความสมดุล มั่นคง ยั่งยืน ในชีวิต เศรษฐกิจ สังคม วฒั นธรรมและสง่ิ แวดลอ ม พอเพียง แปลวา พึ่งตนเอง (Self - Sufficiency) พอเพยี ง หมายความวา มีอยูมีกิน ไมฟุมเฟอย ไมหรูหรา แตวา “พอ” บางอยางอาจดู ฟุมเฟอยแตถาทำใหเ กดิ ความสขุ ไมเบยี ดเบียนตนเองและผอู น่ื ก็สามารถทำได เศรษฐกิจพอเพียง มิไดหมายความแตเพียงวา ใหทำกินทำใชเอง แตถาเรามีเหลือใชเหลือกินก็ควรเอื้อเฟอ แบง ปน ใหผอู ื่นบา ง อนั จะทำใหเ กิดความสขุ อยางแทจ รงิ คือ สขุ ใจ กลาวโดยสรุป เศรษฐกิจพอเพียงจะเปนระบบท่ีสมบูรณไดจะตองประกอบไปดวยลักษณะ ๓ ประการ ไดแก ความพอประมาณ ความมีเหตุผล และมีภูมคิ ุมกนั ในตัว และเง่อื นไข ๒ ประการ ไดแ ก ความรแู ละคุณธรรม ความพอประมาณ (Moderation) หมายถึง ความพอดีที่ไมนอยและไมมากเกินไป ไมเบียดเบียนตนเอง และผูอื่น และเมื่อพิจารณาวัฒนธรรมและประเพณีที่มีอยูในสังคมไทย จะเห็นไดวา ความพอประมาณเปน แนวปฏิบัตทิ ี่มมี านาน สังเกตไดจากลกั ษณะการดำรงชวี ติ ของคนไทยท่ี เรียบงาย ไมฟุงเฟอ หรือฟุมเฟอยจนเกินกวา รายวิชา ส๒๓๒๓๕ หน้าทีพ่ ลเมือง ๕ พระมหาธีรพิสิษฐ์ จนทฺ สาโร

หน่วยการเรียนร้ทู ่ี ๓ ชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ๕๙ ศักยภาพของตน อีกทั้งรูจักชวยเหลือ เกื้อกูลแกกันโดยการแบงปนสวนที่สามารถหาไดเกินกวาความตองการของตน ไปสผู ูทีด่ อยกวาในสงั คม ในทางเศรษฐศาสตร หลักความพอประมาณสามารถชวยใหการใชทรัพยากรของสังคมเกิดประสิทธภิ าพสูงสุด ไดใ นบางสถานการณ ความพอประมาณ อาจพิจารณาจากความพอดใี น ๗ มติ ิ คอื พอดกี ับเหตุ พอดกี ับผล พอดีกับตน พอดีในเชิงปริมาณ พอดีกับกาล พอดกี ับชมุ ชนและพอดีกบั บคุ คลทเี่ กย่ี วของ หรือ สัปปรุ ิสธรรม ๗ ความมีเหตุผล (Reasonableness) หมายถึง การตัดสินใจเกี่ยวกับระดับของความพอเพียงนั้น จะตอง เปนไปอยางมีเหตุผล โดยพิจารณาจากเหตุปจจัยที่เกี่ยวของ ตลอดจนคำนึงถึงผลที่คาดวาจะเกิดขึ้นจากการกระทำ นั้น ๆ จึงอาจกลาวไดวา ความมีเหตุผลในปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เนนการตัดสินใจและการปฏิบัติบนพื้นฐานของ ความรแู ละประสบการณ ในทางเศรษฐศาสตร ความมีเหตุผลเนนการคำนึงถึงผลลัพธและผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากการตัดสินใจ การกระทำ วิธกี าร และเลอื กปฏบิ ัติ เพ่อื ใหเ กิดผลทีถ่ ูกตอง ในระดบั ที่กวางขึ้น เนน การใชขอมูล ขา วสารตาง ๆ ทั้งใน ปจจบุ นั และผลที่คาดวาจะเกดิ จากการดำเนินนโยบายในอนาคตประกอบการตดั สนิ ใจ เพื่อใหเ กิดประโยชนสงู สดุ ความมเี หตผุ ลจึงเปนปจจัยที่เสริมสรางใหเ กิดความเขมแขง็ และภูมิคุมกันท่ีดใี หเกิดข้ึนในตัวเองโดยใชความรู และความรอบคอบในการกลั่นกรองกอนกระทำการใด ๆ ความมีเหตุผลสามารถเติบโตไดตามกาลเวลา ดวยการฝกฝน แกปญหา จากระดับจิตใจและความคิดตอเหตุการณภายนอกที่มีความผันผวนตลอดเวลา โดยคำนงึ ถึงผลของการกระทำวาอยูบนพ้นื ฐานของความถกู ตองหรือไม การมีภูมิคุมกันที่ดีไวในตัว (Self-immunity) หมายถึง การเตรียมตัวใหพรอมรับผลกระทบและ การเปลี่ยนแปลงดานตาง ๆ ที่จะเกิดขึ้นโดยคำนึงถึงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ ที่คาดวาจะเกิดขึ้นใน อนาคตทงั้ ใกลและไกล ระบบภูมิคุมกันในตัว อาจเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ หรือเกิดจากความไมประมาท ความมีเหตุผล ความพอประมาณ โดยหลีกเลี่ยงความตองการที่เกินพอของเราเอง การมีวินัยในตนเองจะสามารถปกปองตนเอง จากกระแสบริโภคนิยม การแขง ขันดา นฐานะทางสงั คม ไมใ หม ากระทบกบั มาตรฐานการครองชีพของเรา หรือเกิดจาก การที่พยายามจะสรางภูมิคุมกันใหเกิดขึ้น ใหเปนกลไกรองรับวงจรทุกข สุข ของชีวิต ตลอดจนเปนภูมิคุมกันของ ครอบครัว และสงั คม และภมู คิ มุ กนั ในตวั กเ็ ปนปจจัยเสรมิ สรา งใหการดำเนนิ กจิ กรรมตาง ๆ เปนไปอยา งมีเหตผุ ล ลักษณะทั้ง ๓ ประการ ไดแก ความพอประมาณ ความมีเหตุผล และภูมิคุมกันที่ดี มีความสัมพันธกันอยาง เปน ระบบกลา วคือ ความมเี หตผุ ล เปน กระบวนการเสริมสรางใหค วามพอใจเปนไปอยางพอประมาณ และระดับความ พอประมาณ จำเปน ตอ ง พอเพยี งในเชงิ การสรางภมู คิ ุมกนั ตัว สว นเงื่อนไขจำเปน ๒ ประการ คอื ความรกู บั คุณธรรม ตองอยูอยางสมดลุ หากขาดปจจัยใดปจ จยั หน่ึงแลว ก็ สามารถทำใหเกิดกระบวนการตดั สินใจผิดพลาด และไมกอใหเ กดิ ประโยชนสูงสดุ และย่งั ยนื ได เชน หากมีความรูอยาง เดียวแตถานำความความรูไปใชในทางมิชอบผลแหงการตัดสินใจกระทำการน้ันก็สามารถนำความเสยี หายมาสูตนเอง รายวิชา ส๒๓๒๓๕ หน้าทพ่ี ลเมือง ๕ พระมหาธรี พสิ ษิ ฐ์ จนฺทสาโร

หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ ๓ ชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ๖๐ และสังคมได ในลักษณะเดียวกันหากมีเพียงคุณธรรมแตขาดความรู ก็อาจทำใหกระบวนการตัดสินใจเปนไปอยาง รเู ทาไมถ งึ การณก ไ็ ด และกอใหเ กดิ ความเสียหายไดเชนเดียวกนั ความรู เปนหลักของการทำงานผูที่จะทำงานอยางใดจะตองมีความรูในเรื่องนั้นเปนเบื้องตน สวน ความคิดเปนเครื่องชวยความรู คือ ชวยใหใชความรูไ ดอยางถูกตอง เชน จะใชอยางไร ที่ไหน เมื่อใด เมื่อมีความรู สำหรับงานมีความคิดสำหรับพิจารณาใชความรูใหถูกตอง ยอมทำงานไดสมบูรณดี ยากที่จะผิดพลาด ความรูกับ ความคดิ จึงไมควรแยกกนั … พระบรมราโชวาทในพธิ ีพระราชทานปรญิ ญาบัตรและอนุปริญญาบัตร จุฬาลงกรณมหาวทิ ยาลยั ๘ กรกฎาคม ๒๕๐๘ เง่ือนไขความรู (Set of knowledge) ประกอบดว ย ๑. ความรอบรู คือความรู (Stock of all relevant knowledge) เกี่ยวกับวิชาการตาง ๆ ที่เกี่ยวของอยาง รอบดาน โดยครอบคลุมเนื้อหาของเรื่องตาง ๆ ที่เกี่ยวของ เพื่อใชเปนพื้นฐานสำหรับการนำไปใชในโอกาสและเวลา ตา ง ๆ ๒. ความรอบคอบ คือ ความสามารถที่จะนำความรูและหลักวชิ าตาง ๆ เหลา น้ันมาพิจารณาใหเชื่อมโยงกัน( Connectivity of all acquired knowledge) เพื่อประกอบการวางแผน กอนที่จะนำไปประยุกตใชในการปฏิบัติทุก ขัน้ ตอน ๓. ความระมัดระวัง คือ ความมีสติ ในการปฏิบตั ทิ ่ตี ้งั อยูบนหลกั วชิ าการตาง ๆ ในข้ันตอนปฏิบัติ (Utilization all knowledge at any point of time with carefulness and attentiveness) เงือ่ นไขคณุ ธรรม (Ethical Qualifications) คุณธรรมจริยธรรม เปนเรื่องของ “คุณคา” ซึ่งดูไดจากการกระทำของเราเอง ถาเราจะตัดสินใจความ พอประมาณ นอกจากตองคำนึ่งถึงเหตุผลแลวยังตองมีคุณธรรมกำกับใจดวย เชน ความซื่อสัตยสุจริต ความเพียร อดทน มีสติ ปญ ญา ไมป ระมาท กตญั ูกตเวที เปนตน คุณธรรมท่ีจะตองเสรมิ สรา ง มี ๒ ดาน คอื ๑) ดานจิตใจ/ปญญา โดยเนน ความรคู คู ณุ ธรรม กลาวคือ ตระหนกั ในคณุ ธรรม มคี วามซื่อสตั ย มคี วาม อดทน มคี วามเพียร ใชสตปิ ญญาในการดำเนนิ ชวี ิต ๒) ดา นการกระทำ หรอื แนวทางการดำเนนิ ชีวติ โดยเนน ความอดทน ความเพยี ร สติ ปญ ญาและความ รอบคอบ เศรษฐกจิ พอเพียง คอื การยดึ ทางสายกลาง (มัชฌิมาปฏปิ ทา) ในการดำรงชวี ติ อยา งเปน ขน้ั ตอน ทางสายกลาง หมายถึง วิธีการ หรือการกระทำที่พอประมาณ บนพื้นฐานของความมีเหตุผลและการสราง ภูมิคุมกันซึ่งในที่สุดแลวก็จะนำไปสูการพัฒนาจำเปนตองคำนึงถึงองคประกอบของการพัฒนาใน ๔ ดาน ไดแก วัตถุ สังคม สิ่งแวดลอม และวัฒนธรรม อยางเปนองครวมคือไมแยกสวน แตเชื่อมโยงสัมพันธกันอยางเปนเหตุเปนผลทั้ง 4 มติ ิ เราสามารถจำแนกรายละเอียดของแตล ะมิตไิ ดดังน้ี รายวชิ า ส๒๓๒๓๕ หน้าท่พี ลเมอื ง ๕ พระมหาธรี พสิ ิษฐ์ จนทฺ สาโร

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี ๓ ชาติ ศาสน์ กษตั ริย์ ๖๑ วัตถุ หมายถึง วัตถุตางๆ เชิงกายภาพ ที่มนุษยสราง หรือประดิษฐขึ้น เชน วัตถุดิบ สิ่งของ วัสดุ อุปกรณ เครื่องใชไมสอย เสื้อผาอาภรณที่อยูอ าศัยตาง ๆ เปนตน ซึ่งนอกจากจะผลิตไวใชเองได หรือใชวิธีแลกเปล่ียนกันดังเชน ในอดีต ในยุคปจจุบันก็สามารถซื้อหามาเพื่อบริโภคไดโดยเงินทุนองคประกอบนี้ จึงเปนปจจัยที่เกี่ยวของกับดาน เศรษฐกิจ หรอื เงินทนุ เปนหลัก แตในกระบวนการผลิตวัตถุตาง ๆ เหลานกี้ ็จำเปนตองอาศยั ทรัพยากรดานอ่ืน ๆ ที่มีอยู อยางจำกดั เปนปจจัยประกอบรว มดวย สังคม หมายถึง สภาพการอยูรวมกันของคนในสังคม ความสัมพันธของคนในสังคม เชน การไวเนื้อเชื่อใจกัน การชวยเหลือ แบงปน เอ้อื เฟอ เผื่อแผ การมีวินัย เคารพกฎเกณฑ ระเบียบ กตกิ าการอยูรวมกันในสังคมอยางเครงครัด การมีกฎหมายและระบบยุติธรรมที่เชื่อถือไดวาเปนธรรมและมีประสิทธิภาพ การมีความผูกพัน รักใคร สามัคคี ปรองดอง ของหมูคณะและในสังคม การมีสถาบันทางสังคมที่เขมแข็ง เชน ครอบครัวอบอุน เครือญาติสามัคคี การ จดั ระบบสวสั ดิการทางสังคมในรูปแบบตางๆทั้งเปนทางการและไมเปนทางการ ท่ีพัฒนาขึน้ มาเพ่ือสรางภูมิคุมกันที่ดีใน ยามวกิ ฤตใหกับสมาชิกในสังคม เปน ตน ซึ่งท้ังหมดน้ี เปนองคป ระกอบทส่ี ำคญั ย่ิงในการพัฒนาท่ีย่งั ยืน เพราะมีตัวอยาง ใหเห็นอยูมากมายในหลายๆ ประเทศ ทั้งในอดีตและปจจุบันวา ปจจัยทางดานสังคม เปนพื้นฐานที่สำคัญยิ่งในการ พัฒนา เพราะการพัฒนาไมวาจะดานใด ๆ จะไมสามารถดำเนินไปไดดวยดีหรือราบรื่น หรือไมสามารถนำมาซึ่ง ประโยชน และความสุขอยางตอเนื่องได หากสังคมออนแอ พื้นฐานจิตใจของคนในสังคมไมตั้งอยูบนหลักศีลธรรม กฎหมายไมศ ักดิ์สิทธ์ิ คนไมสามคั คกี นั สิ่งแวดลอม รวมถึงทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอมของชุมชน สังคม ประเทศชาติ และโลกโดยรวม ไดแก ความอุดมสมบูรณของทรัพยากรดินน้ำ ปา แรธาตุ ความหลากหลายทางชีวภาพ ความเปนปกติของภมู ิอากาศ กระแส/ทิศทางลม คลื่น พลังงานแสงอาทิตย เปนตน ซึ่งสิ่งแวดลอมทางธรรมชาตินี้ นอกจากจะเปนปจจัยการผลิต และบรกิ ารแลว ยงั เปนสภาพแวดลอ มท่ีสำคัญและจำเปน ในการดำรงชวี ิตและการดำเนนิ ชวี ิตของมนุษย และส่ิงมีชีวิต ท้ังหลายบนโลก การใชป ระโยชนจาทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอม จงึ ควรเปน ไปดวยความเคารพและระมัดระวัง ดวยความรบั ผดิ ชอบตอ คนรนุ หลัง ทีจ่ ำเปนตองพง่ึ พงิ ทรัพยากรตาง ๆ เหลา น้ีในการดำรงชวี ิตเชน กัน วฒั นธรรม หมายถงึ วถิ กี ารดำเนนิ ชีวติ และการดำรงชวี ติ ซ่งึ รวมถงึ ความเชอื่ ศาสนา ระบบคุณคา ภูมิปญ ญา การประกอบอาชีพวัฒนธรรมการกิน อาหารพื้นเมือง การอยูของผูคน การรักษาสุขภาพ การแตงตัว ขนบธรรมเนียม ประเพณี ศิลปะการแสดง โบราณสถานตาง ๆ เปนตน วัฒนธรรมมีความสำคัญอยางมากในการบงบอกถึงเอกลักษณ ความเปนตัวตน การดำรงอยูในสังคมท่ีมคี วามหลากหลายอยางมศี ักดิ์ศรี นอกจากวัฒนธรรมจะเปนตนทุนสำคญั ทีเ่ ปน เอกลักษณของแตละทองถิ่นทั้งในการผลิต การใหบริการ เพื่อใหผลิตภัณฑมีคุณลักษณะเฉพาะ (Product identity/differentiation) ในระยะยาว การพัฒนาที่สมดุลนั้นก็ควรสอดคลองกับวิถีความเปนอยู คานิยม ความเช่ือ ของคนในทองถิ่น แลวจึงคอย ๆ ตอยอดพัฒนา ปรับปรุงใหเหมาะสมกับการเปลี่ยนแปลงตาง ๆอยางเหมาะสม เพื่อ ไมใหวิถีการพัฒนาสรางความแตกแยกหรือความแปลกแยกขึน้ ในสังคม และในขณะเดียวกัน ก็มีความจำเปนอยางย่งิ ท่ี ตองมกี ารพฒั นาที่ดำรงไวซ่งึ วฒั นธรรม เพอื่ คงความเปน เอกลกั ษณของทองถิ่น/ชุมชน/ชนชาติไมใหถูกกลนื หายไป กลาวโดยสรุปคือ เศรษฐกิจพอเพียงเปนปรัชญาที่เปนทั้งแนวคิดหลักการ และแนวทางปฏิบัติตนของแตละ บุคคลและองคกร โดยคำนึงถึงความพอประมาณกับศักยภาพของตนเองและสภาวะแวดลอม ความมีเหตุมีผลที่ถูกตอ ง ตามความเปนจริง และการมีภูมิคุมกันที่ดีในตัวเอง คือไมประมาทในการดำเนินชีวิตโดยใชความรูตางๆ อยางถูกหลัก วิชาการดวยความรอบคอบและระมัดระวังควบคูไปกับการมีคุณธรรม คือ รูจักแยกแยะผิดชอบชั่วดี ละอายที่จะทำ รายวชิ า ส๒๓๒๓๕ หน้าที่พลเมือง ๕ พระมหาธรี พิสษิ ฐ์ จนฺทสาโร

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี ๓ ชาติ ศาสน์ กษัตรยิ ์ ๖๒ ความชั่ว เกรงกลัวตอผลจากการ กระทำที่ไมถูกตองตามทำนองคลอง ธรรม ไมเบียดเบียนผูอื่นหรือสังคม มี การแบงปน ชวยเหลือ เอื้อเฟอเผื่อแผ แกผอู น่ื และชวี ิตอ่นื ๆ เห็นความสำคัญ ของการรวมมือปรองดองกันในสังคม ซง่ึ จะชว ยเสรมิ สรางสายใยเช่ือมโยงคน ในภาคสวนตางๆ ของสังคมเขาดวยกัน รวมสรางสรรคพลังในทางบวกอยางรู รัก สามัคคี นำไปสูการพัฒนาและ ความเจริญกาวหนาที่สมดุลและยั่งยืน พรอมรับตอการเปลี่ยนแปลงตาง ๆ ภายใตกระแสโลกาภิวัตนไมวาจะเปนการเปลี่ยนแปลงทางดานวัตถุ เศรษฐกิจ สังคม ชุมชน และทรัพยากรธรรมชาติ สง่ิ แวดลอม วัฒนธรรม ความเชือ่ และคา นิยมตาง ๆ ๓. หลกั แนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เปนหลักการ หลักคิด และหลักปฏิบัติ โดยมีเปาหมายที่ความสมดุล มั่นคง ยัง่ ยนื ของชีวติ เศรษฐกิจ สงั คม สงิ่ แวดลอม วัฒนธรรม หลกั คดิ - ปญหาคืออะไร คดิ จากสาเหตุ เลอื กทางแกไข / พัฒนาอะไร ใชวธิ ีการใด เปาหมายคือ อะไร (ทางสายกลาง) หลักการ - หลักวชิ า ความรู ที่จะนำมาใชในการแกปญ หา หรอื พฒั นา (ทฤษฎีตา ง ๆ) หลกั ปฏิบตั ิ - การประยุกตใช ใครทำ ทำอยางไร (เนนการประหยัด งาย ลดขั้นตอน ทางสายกลาง) บรบิ ทของหนว ยงานเปน อยางไร สังคมโดยรอบเปนอยางไร ๔. กรอบแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ๑) เปนปรัชญาทีช่ ้ถี ึงการดำรงอยูและการปฏิบัติตน (Economy life guiding principles) ในทางท่ีควรจะเปน (i.e. secularized normative prescription) ๒) เปนปรชั ญาท่ีสามารถประยุกตใชไ ดตลอดเวลาทง้ั อดีต ปจจุบนั และอนาคต (timely / timeless) ๓) เปน ปรัชญาทม่ี องโลกเชงิ ระบบท่ีมลี ักษณะเปนพลวัต (dynamic) คือ มีความเปลย่ี นแปลงอยตู ลอดเวลา ๔) เปนปรัชญาที่มุงผลทั้งระยะสั้นและระยะยาว โดยเนนความสมดุล (Balance) ความมั่นคง (security) ความยั่งยืน (Sustainability) ๕) เปนปรัชญาทีเ่ ปนกรอบแนวคดิ (Paradigm Shift) รายวิชา ส๒๓๒๓๕ หนา้ ทพี่ ลเมอื ง ๕ พระมหาธีรพิสษิ ฐ์ จนทฺ สาโร

หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓ ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์ ๖๓ ๕. พ้นื ฐานแนวทางพระราชดำริสูความพอเพียง ๑) ทางสายกลาง (middle path) ๒) คอยเปน คอ ยไป (step by step) ๓) ระเบิดจากขา งใน (inside out) ๔) ชา ๆ แตม ั่นคง (slow but sure) ๕) ยากทำใหงา ย (make it simple) ๖) ขาดทนุ คอื กำไร (loss is gain) กิจกรรมที่ ๕ ใหนกั เรียนประชุมกลุม เพ่ือศกึ ษา ทบทวน เรอื่ ง เศรษฐกจิ พอเพียง แลว อภิปรายตอบ คำถามตอไปน้ี แลวบนั ทกึ ผล ๑. เศรษฐกจิ พอเพยี ง เปน แนวคิดเกีย่ วกบั อะไร ๒. หัวใจสำคญั ของหลกั เศรษฐกิจพอเพยี ง คืออะไร ๓. ถา คนเราไมมคี วามพอเพยี ง - ความพอประมาณ เกย่ี วกับการใชท รพั ย จะเปน เชนไร - ถา ไมมีเหตุมผี ล จะเปน เชนไร - เหตุใด คนเราตอ งมภี มู ิคุมกันทดี่ ใี นตัว - ถา เราไมม ีความรู จะเกิดผลกระทบตอตนเอง และสังคม เชน ไร - หากคนทีอ่ ยูในสงั คมไมมคี ุณธรรม สงั คมนน้ั จะเปนเชน ไร ๔. นกั เรยี นควรมคี วามพอประมาณในดา นใดบาง ๕. ถา นักเรยี นอยูในสงั คมท่ีขาดระเบียบ นักเรยี นจะสรา งภูมคิ มุ กนั ตวั เองเชน ไร ๖. ส่ิงทีน่ กั เรียนคดิ วาไดท ำตามแนวคิดของเศรษฐกจิ พอเพียงอยแู ลว คอื อะไรบาง ๗. นกั เรยี นคิดวา คุณธรรมใดบาง ที่ควรนำมาใชในการดำเนนิ ชวี ติ ตามแนวคิดของเศรษฐกจิ พอเพียง ๘. นกั เรยี นคิดวา ภายในโรงเรียนของตน จะสามารถนำหลักเศรษฐกิจพอเพยี งมาใชอยา งไรบา ง ๙. จากภาพ ใหน กั เรยี นอธบิ ายตามหลกั เศรษฐกจิ พอเพยี ง รายวชิ า ส๒๓๒๓๕ หนา้ ทพี่ ลเมอื ง ๕ พระมหาธีรพิสษิ ฐ์ จนทฺ สาโร

หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ ๓ ชาติ ศาสน์ กษตั ริย์ ๖๔ เอกสารอางองิ พิชาติ แกว พวง. หนงั สือกจิ กรรม รายวิชาเพิ่มเติม หนาทพ่ี ลเมือง ชั้นมธั ยมศึกษาปที่ ๓. กรุงเทพฯ : บริษัทพิมพดี จำกัด, ๒๕๕๘ ไพฑูรย ใจเทย่ี งธรรม และคณะ. หนงั สือกิจกรรม รายวิชาเพิม่ เติม หนาที่พลเมือง ๕-๖ ช้ันมัธยมศึกษาปที่ ๓ (พิมพค รั้งท่ี ๗). กรงุ เทพฯ : บริษัท อักษรเจริญทัศน อจท. จำกัด, ๒๕๖๐. สำนกั งานคณะกรรมการขาราชการพลเรอื น. ปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี งและการประยกุ ตใ ช. กรงุ เทพฯ, ๒๕๕๙. สำนักงานคณะกรรมการพเิ ศษเพ่ือประสานงานโครงการอนั เน่ืองมาจากพระราชดำริ. เศรษฐกจิ พอเพยี ง. กรุงเทพฯ, ๒๕๕๙. เกรียงศกั ด์ิ เจริญวงศศกั ด.ิ์ (๒๕๖๐). ความรักกบั การสรา งชาติ – อารยรักสรา งชาต.ิ สืบคน ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๔, จาก http://www.kriengsak.com/Love-to-create-a-nation-love-to-build-a-nation จริ าพร วฒุ ธิสันต. (๒๕๕๙). รกั ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตรยิ . สืบคน ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๔, จาก https://namjiraporn151.wordpress.com/เกรด็ ความรู/ วิชาหนาท่พี ลเมอื ง รัชชากร ฉำ่ มณ.ี (๒๕๖๐). รกั ชาติ ศาสน กษัตริย. สบื คน ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๖๔, จาก https://sites.google.com/ a/sapit.ac.th/ oat/hnathi-phlmeuxng-m-3/hnathi-phlmeuxng-m-3-pheim ศลษิ า แปน บรรจง. (๒๕๕๙). ความรักชาติ. สืบคน ๑๙ พฤษภาคม ๒๕๖๔, จาก https://sites.google.com/site/ salisa3989/khwam-rak-chati รายวิชา ส๒๓๒๓๕ หน้าที่พลเมือง ๕ พระมหาธรี พสิ ษิ ฐ์ จนทฺ สาโร