แบบฝึกนักธรรมโท

แบบฝึกหดั ทบทวน นกั ธรรมชนั้ โท ๔๘ ๑๘. เทศนม์ หาชาติ คอื การเทศนเ์ ร่อื งอะไร ? มีกี่กัณฑ์ ? จบเทศนม์ หาชาติแล้ว นิยมเทศน์ต่อด้วยเรื่อง อะไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๙. การเทศน์ในปจั จบุ นั นยิ มทำกนั กล่ี ักษณะ อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... หมวดที่ ๓ ทานพธิ ี ๑. ทานพธิ ี คอื อะไร ? มกี ีอ่ ย่าง ? อะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๒. ในคร้งั พุทธกาล สงั ฆทานมกี ่ีประเภท ? อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนกั ศาสนศึกษาวัดเขาเชิงเทยี นเทพาราม พระมหาธีรพิสิษฐ์ จนทฺ สาโร

แบบฝกึ หัดทบทวน นักธรรมชั้นโท ๔๙ ๓. คำถวายสังฆทาน มีคำแตกตา่ งกนั ๒ คำ คือ “สงฺฆสฺส นิยยาเทม” กับ “สงฺฆสฺส โอโณชยาม” สอง คำน้ี ใช้ต่างกันอยา่ งไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๔. สลากภัต หมายถงึ อะไร ? ........................................................................................................................................................................... ๕. ตักบาตรนำ้ ผง้ึ ตกั บาตรขา้ วสาร จดั เขา้ ในหมวดไหนในศาสนพิธี ? ........................................................................................................................................................................... ๖. ผา้ วัสสิกสาฎห คอื ผา้ เช่นไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๗. ผ้าวสั สิกสาฎก ใครเป็นผถู้ วายคนแรก ? ........................................................................................................................................................................... ๘. การถวา่ยผ้าวสั สกิ สาฎกน้ัน มมี ูลเหตมุ าจากอะไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๙. ผา้ จำนำพรรษา คอื ผ้าเชน่ ไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๐. ผา้ ป่า และผ้าอัจเจกจวี ร ได้แกผ่ ้าเช่นไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๑. การทอดผ้าป่า กำหนดกาลทอดไว้อย่างไร ? ........................................................................................................................................................................... ๑๒. ภกิ ษุผ้ชู ักผ้าป่า ควรปฏบิ ัตเิ ช่นไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนกั ศาสนศกึ ษาวัดเขาเชิงเทยี นเทพาราม พระมหาธีรพสิ ิษฐ์ จนฺทสาโร

แบบฝึกหัดทบทวน นักธรรมช้นั โท ๕๐ ๑๓. จงให้ความหมายของคำต่อไปน้ี ก) ปาฏิปคุ คลกิ ทาน ........................................................................................................................................................................... ข) เภสชั ทาน ........................................................................................................................................................................... ค) สลากภัต ........................................................................................................................................................................... ง) ผา้ วสั สิกสาฎก ........................................................................................................................................................................... จ) ผ้าอจั เจกจวี ร ........................................................................................................................................................................... หมวดท่ี ๔ ปกิณกพธิ ี ๑. ปกณิ กพธิ ี คืออะไร ? ท่คี วรศกึ ษามเี ท่าไร ? อะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๒. สายสญิ จน์ แปลวา่ อะไร ? ........................................................................................................................................................................... ๓. สายสิญจน์ งานมงคลใช้ก่เี ส้น ? ........................................................................................................................................................................... ๔. การบังสุกลุ เปน็ หมายถึงอะไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๕. บังสุกลุ เป็น มีคาถาทีใ่ ช้ว่าอย่างไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................  พระมหาธีรพสิ ษิ ฐ์ จนทฺ สาโร ผู้ออก/พิมพ/์ ทานปัญหา สำนกั ศาสนศกึ ษาวดั เขาเชงิ เทียนเทพาราม พระมหาธรี พิสษิ ฐ์ จนทฺ สาโร

อนพุ ุทธประวตั ลาํ ดับ ช�ืออนพุ ทุ ธ กอ่ นอุปสมบท แบง่ ตามภูมิลาํ เนาได การอปุ สมบท ๑. กรงุ กบิลพัสด์ุ ฟงั ธรรม บรรลธุ รรม เอหิภกิ ขฯุ ติสรณฯ ญัตตฯิ ฟ 1 พระอญั ญาโกณฑญั ญะ 2 พระวปั ปะ ธมั มจักกัปปวัตนสตู ร โสดาบนั √ อนัต 3 พระมหานามะ - √ 4 พระอัสสชิ - √ 5 พระภัททยิ ะ - √ 6 พระกาฬุทายี - √ 7 พระนนั ทะ 8 พระราหุล √ 9 พระอุบาลี 10 พระภทั ทิยะ 11 พระอนรุ ทุ ธะ 12 พระอานนท์ 13 พระภคุ 14 พระกิมพิละ 15 พระนาลกะ 16 พระปุณณมันตานบี ุตร ผ้ตู ั�งอยู่ในธรรม ๑๐ ประการ

ติ ๘๐ องค์ ด้ ๕ กล่มุ ดงั นี� สังกดั กลมุ่ หมายเหตุ หลังอปุ สมบท ฟงั ธรรม บรรลธุ รรม เอตทคั คะ อรหนั ต์ - รตั ตัญ�ู อรหนั ต์ ตตลขั ณสูตร อรหนั ต์ กลมุ่ ปัญจวัคคยี ์ อรหันต์ อาจารย์ของพระสารีบตุ ร อรหนั ต์ - ผยู้ ังสกลุ ทีย� งั ไม่เล�อื มใสใหเ้ ลือ� มใส สามเณรรูปแรก ๑.) ผู้สาํ รวมอินทรีย์ ๖ ๒.) ผมู้ ีความเกอ�ื กูลในปฏิภาณ เปล่งอทุ าน : \"สุขหนอๆ\" - ผูใ้ คร่ในการศกึ ษา - ผู้ทรงไวซ้ �งึ พระวินัย กลมุ่ เจา้ ชายศากยะ มหาปุรสิ วิตก ๘ - ผู้เกดิ ในตระกูลสูง ขอพร ๘ ประการ - ผู้มที พิ ยจกั ษญุ าณ ๑.) พหสู ตู ๒.) มีสติ ๓.) มคี ติ ๔.) มคี วามเพยี ร ๕.) เป็นพทุ ธอุปัฏฐาก - บําเพญ็ โมไนยปฏบิ ัติ หลานอสติ ตดาบส - ธรรมกถกึ หลานพระอัญญาโกณฑัญญะ

ลาํ ดับ ชื�ออนพุ ทุ ธ กอ่ นอปุ สมบท การอุปสมบท ๒. กรุงพาราณสี ฟังธรรม บรรลธุ รรม เอหภิ กิ ขฯุ ตสิ รณฯ ญัตติฯ ฟ 1 พระยสะ อรหันต์ √ 2 พระวิมละ √ 3 พระสุพาหุ โสดาบัน √ 4 พระปณุ ณชิ โสดาบัน √ 5 พระควัมปติ โสดาบนั √ 6 พระอุรเุ วลกัสสปะ โสดาบนั √ 7 พระนทีกสั สปะ โสดาบนั √ 8 พระคยากสั สปะ โสดาบัน √ โสดาบัน ๓. กรุงราชคฤห/์ แควน้ มคธ 1 พระสารบี ตุ ร จากพระอสั ชิ โสดาบนั √ 2 พระขทิรวนิยเรวตะ 3 พระอุปเสน 4 พระจนุ ทะ จากพระสารีบุตร โสดาบนั √ 5 พระโมคคัลลนะ โอวาท ๓ 6 พระมหากสั สปะ 7 พระราธะ √(รปู แรก) 8 พระปิณโฑลภารทวาชะ 9 พระมหาปันถกะ 10 พระจฬุ ปันถกะ 11 พระโสณกุฏิกัณณะ

หลังอุปสมบท สังกดั กลุ่ม หมายเหตุ ฟงั ธรรม บรรลธุ รรม เอตทัคคะ - ผู้มบี ริวารมาก กลุม่ พระยสะ และ สหาย ๕๔ คน กลมุ่ ชฏลิ ๓ พน�ี ้อง และบรวิ าร ๑,๐๐๐ - ผูม้ ีปัญญามาก น้องชายพระสารีบตุ ร - ผ้อู ยปู่ า่ กลมุ่ เมอื งนาลนั ทา น้องชายพระสารบี ุตร - ผูน้ ํามาซ�งึ ความเล�ือมใสโดยรอบ ในหม่ชู นท�งั ช�นั สงุ และชั�นตาํ� - ผู้มีฤทธิ� เมอื งโกลติ คาม - ผู้ทรงธดุ งค์ เมอื งมหาติฏฐ - ดา้ นปฏิภาณ (ญาณแจ่มแจ้งในพระธรรมเทศนา) - ผบู้ นั ลอื สหี นาท - ผูเ้ จรญิ ภาวนา - ผูช้ ํานาญในมโนมยทิ ธิ - ผ้แู สดงธรรมดว้ ยถ้อยคําอันไพเราะ - บวชเณร ๓ ปีจึงจะได้บวช - ศษิ ยพ์ ระมหากจั จายนะ

12 พระกุมารกัสสปะ ลาํ ดบั ช�ืออนพุ ทุ ธ กอ่ นอปุ สมบท การอปุ สมบท ๔. กรงุ สาวัตถี ฟังธรรม บรรลธุ รรม เอหิภิกขฯุ ตสิ รณฯ ญตั ตฯิ ฟ 1 พระอชติ ะ ถามปัญหา อรหนั ต์ √ 2 พระติสสเมตเตยยะ อรหันต์ √ 3 พระปณุ ณกะ อรหนั ต์ √ 4 พระเมตตคู อรหันต์ √ 5 พระโธตกะ อรหนั ต์ √ 6 พระอุปสวี ะ อรหนั ต์ √ 7 พระนันทกะ อรหันต์ √ 8 พระเหมกะ อรหันต์ √ 9 พระโตเทยยะ อรหนั ต์ √ 10 พระกปั ปะ อรหนั ต์ √ 11 พระชตกุ ัณณี อรหันต์ √ 12 พระภทั ราวธุ อรหนั ต์ √ 13 พระอทุ ยะ อรหนั ต์ √ 14 พระโปสาละ อรหนั ต์ √ 15 พระโมฆราช อรหันต์ √ 16 พระปิงคิยะ โสดาบนั √ 17 พระลกณุ ฏกภทั ทิยะ 18 พระสุภูติ 19 พระกังขาเรวตะ 20 พระวกั กลิ 21 พระโกณฑธานะ

- ด้านจิตรกถา (แสดงธรรมได้วจิ ติ ร) - แม่ตง�ั ทอ้ งตอนเป็นภกิ ษุณี หลังอปุ สมบท สังกดั กลมุ่ หมายเหตุ ฟังธรรม บรรลธุ รรม เอตทคั คะ กลมุ่ ศษิ ยข์ อง พราหมณพ์ าวรี มี ๑๖ คน - มีเสียงไพเราะ - รปู รา่ งเลก็ เตี�ยเหมอื นเณร ๑.) อรณวหิ าร(เจริญเมตตาฌาน) ๒.) ทักขไิ ณยบคุ คล - มกั สงสัยในกปั ปยิ วัตถุ - ผู้ยินดใี นฌานสมาบัติ - มีรปู ผูห้ ญิงเดนิ ตาม - สทั ธาวมิ ุตติ(พ้นกิเลสดว้ ยศรทั ธา) - ผู้จบั สลากเป็นปฐม

22 พระวงั คีสะ ก่อนอปุ สมบท การอุปสมบท 23 พระมหาโกฏฐิตะ 24 พระโสภิตะ ฟังธรรม บรรลธุ รรม เอหิภิกขฯุ ติสรณฯ ญตั ตฯิ ฟ 25 พระนนั ทกะ 26 พระสาคตะ อรหตั น์ √ 27 พระยโสชะ 28 พระองคุลมิ าล ธรรมเุ ทศ ๔ ลําดบั ชื�ออนุพทุ ธ ๕. นครอน�ื ๆ 1 พระมหากจั จายนะ 2 พระโสณโกฬวิ ิสะ 3 พระรฏั ฐปาละ 4 พระปิลินทวัจฉะ 5 พระมหากปั ปนิ ะ 6 พระสวี ลี 7 พระพาหิยทารจุ รยิ ะ 8 พระพากลุ ะ 9 พระทพั พมัลลบุตร 10 พระอุทายี 11 พระอปุ วาณะ 12 พระเมฆิยะ 13 พระนาคิตะ 14 พระสภยิ ะ 15 พระเสละ 16 พระมหาปรันตปะ

- มปี ัญญาปฏภิ าณฉลาดในการผกู เป็นบทบาทคาถา - ตนั บัญญตั สิ รุ า - ผู้แตกฉานในปฏิสมั ภิทา ๔ - ผรู้ ะลกึ ซ�งึ ปุพเพสันนิวาส - ใหโ้ อวาทแก่นางภิกษุณี - ผฉู้ ลาดในเตโชกสิณ หลงั อปุ สมบท สงั กดั กลุม่ หมายเหตุ ฟงั ธรรม บรรลุธรรม เอตทคั คะ - ผู้อธบิ ายเน�ือความย่อให้พิสดาร กรุงอุชเชนี - ทลู แกไ้ ขพุทธบญั ญัติ ๕ ขอ้ - ผปู้ รารภความเพยี ร ณครจําปา - จงกรมจนเท้าแตก - ผู้ออกบวชด้วยศรทั ธา ถลุ ลโกฏฐติ นิคม - ผเู้ ป็นท�ีรกั ใคร่เจริญใจขอเทวดา - ใหโ้ อวาทแก่ภิกษุบรษิ ทั กกุ ฏุ วดี แคว้นมทั ทรฐั - อทุ าน : สุขหนอๆ - ผู้มลี าภมาก เมอื งโกสยิ ะ - ขปิ ปาภิญญา(ตรัสรู้เรว็ ) แควน้ พาหยิ ะ - ผูม้ อี าพาธน้อย นครโกสัมพี - ผูแ้ ต่งต�งั ปลู าดเสนาสนะ แคว้นมัลละ

อนุพุทธทม�ี ตี ําแ แบง่ ตามภ ลําดับ ชอื� อนพุ ุทธ กอ่ นอปุ สมบท การอปุ สมบท ๑. กรงุ กบลิ พัสดุ์ ฟังธรรม บรรลุธรรม เอหภิ ิฯ ติสรณ ญัตติฯ ฟงั ธ ๑ พระอญั ญาโกณฑัญญะ ธมั มจักกัปปวัตนสตู ร โสดาบัน √ อนัตตล ๒ พระกาฬุทายี อรหนั ต์ √ ๓ พระนันทะ พาดนู างฟา้ √ ๔ พระราหลุ ราหโุ ลวาทสตู ร วิปสั สนา ๕ พระอบุ าลี ๖ พระภัททิยะ มหาปุริสวิตก ๘ ๗ พระอนรุ ุทธะ - โอวาท ๘ พระอานนท์ ปณุ ณมัน ๙ พระนาลกะ โมไนยปฏิบัติ ๑๐ พระปณุ ณมนั ตานีบตุ ร อาทิตตปริยาย ๒. กรุงพาราณสี ทรมานด้วยฤทธิจ� นลดทิฏฐิได้ √ ๑ พระอุรุเวลกสั สปะ

แหนง่ เอตทคั คะ เอตทัคคะ สังกัดกลุม่ หมายเหตุ ภูมลิ าํ เนาได้ หลังอปุ สมบท ธรรม บรรลธุ รรม ลขั ณสูตร อรหนั ต์ - รัตตัญ�ู กลุ่มปญั จวคั คีย์ อรหนั ต์ - ผู้ยังสกุลทีย� ังไมเ่ ลอื� มใสใหเ้ ล�ือมใส ร อรหันต์ ๑.) ผู้สํารวมอนิ ทรีย์ ๖ - พระอนุชาตา่ งมารดา ๒.) ผมู้ ีความเกอ�ื กลู ในปฏิภาณ ๘ อรหันต์ - ผู้ใครใ่ นการศึกษา สามเณรรปู แรก ทของพระ อรหันต์ พระสารีบตุ รเปน็ พระอุปชั ฌาย์ นตานบี ตุ ร โสดาบนั - ผทู้ รงไวซ้ �ึงพระวินัย รบั พุทธานญุ าตใหว้ นิ จิ ฉัยอธกิ รณ์ อรหันต์ ๓ เรือง คอื ภารตัจฉกวตั ถุ, - ผ้เู กดิ ในตระกลู สูง กลุ่มเจ้าชายศากยะ อชั ชุกวัตถุ และกุมารกัสสปวัตถุ อรหันต์ - ผมู้ ที ิพยจักษญุ าณ เปลง่ อุทาน : \"สุขหนอๆ\" อรหนั ต์ ๑.) พหูสูต โอรสพระเจา้ อมโิ ตทนะ(ลูกนอ้ ง) ๒.) มีสติ - โอรสพระเจ้าสุกโกทนะ ๓.) มคี ติ - ขอพร ๘ ประการ ๔.) มีความเพยี ร - บรรลุอรหัตผลระหว่างอิริยาบถ ๕.) เป็นพุทธอุปฏั ฐาก -นพิ พานกลางอากาศเหนอื แม่น�าํ - บําเพ็ญโมไนยปฏบิ ตั ิ โรหิณี (ก�ันแดนศากยะ/โกลยิ ะ) - ธรรมกถกึ หลานอสติ ตดาบส - หลานพระอัญญาโกณฑัญญะ - พระอัญญาโกณฑัญญะบวชให้ - เปน็ ผู้ต�งั อยใู่ นธรรม ๑๐ ประการ ยสตู ร อรหันต์ - ผู้มบี ริวารมาก กลุ่มชฏิล ๓ พีน� ้อง บรรลุธรรมพร้อมบริวาร ๑๐๐๓ รูป

ลําดับ ชอื� อนพุ ุทธ ก่อนอปุ สมบท การอุปสมบท ฟงั ธรรม บรรลุธรรม เอหิภฯิ ติสรณ ญัตตฯิ ฟังธ ๓. กรุงราชคฤห/์ แคว้นมคธ ๑ พระสารีบุตร จากพระอัสชิ โสดาบัน √ เวทนาปริคคหส ๒ พระขทิรวนยิ เรวตะ √√ (บําเพ็ญ ๓ พระอปุ เสน โสดาบนั √ อุบายแก ๔ พระโมคคัลลนะ จากพระสารบี ุตร ๕ พระมหากัสสปะ โอวาท ๓ จากพระศาสดา ๖ พระราธะ √(รูปแรก) โอวาทเรือ� งขนั และไตรลักษณ ๗ พระปิณโฑลภารทวาชะ ๘ พระมหาปนั ถกะ √√ √ √ อบุ ายลบู ผ้าขา ๙ พระจฬุ ปนั ถกะ จากพระมห ๑๐ พระโสณกฏุ ิกณั ณะ √ √ ปญั หาพยาก ๑๑ พระกมุ ารกัสสปะ จากพระศาสดา ๔. กรุงสาวัตถี จากพระสารบี ุต จากพระศาสดา ๑ พระลกณุ ฏกภทั ทิยะ (บําเพ็ญ ๒ พระสภุ ูติ ๓ พระกังขาเรวตะ อนุปุพพกิ ถา

หลงั อุปสมบท สงั กดั กลมุ่ หมายเหตุ ธรรม บรรลุธรรม เอตทัคคะ สูตร อรหันต์ - ผู้มปี ญั ญามาก - บรรลุธรรมหลงั บวช ๑๕ วัน ญเพียร) อรหันต์ - เปน็ ผู้มีคุณธรรมพเิ ศษ เช่น ก้งว่ ง ๘ ข้อ อรหันต์ อรหนั ต์ เป็นธรรมเสนาบด,ี อคั รสาวกขวา นธ์ อรหันต์ ณ์ อรหนั ต์ กลมุ่ เมืองนาลันทา - อัฐธิ าตุอยทู่ ี�วดั เชตวัน อรหันต์ าว อรหันต์ - ผู้อยปู่ ่า(ชอบพาํ นกั ในปา่ ตะเคียน) น้องชายพระสารีบุตร (หนีบวช) หากัจจายนะ อรหนั ต์ กรณ์ ๑๕ ขอ้ อรหันต์ - ผ้นู าํ มาซงึ� ความเลอื� มใสโดยรอบ - นอ้ งชายพระสารีบุตร อรหันต์ ในหมูช่ นทง�ั ชั�นสุงและชนั� ตํ�า - ต�ังตนเป็นอุปัชฌาย์ (มศี ษิ ย๕์ ๐๐) - ผูม้ ีฤทธ�ิ เมืองโกลิตคาม - บรรลุธรรมหลังบวช ๗ วนั - อฐั ิธาตุอยทู่ ี�วดั เวฬวุ ัน - ผู้ทรงธุดงค์ เมอื งมหาตฏิ ฐ - เป็นภิกษุดว้ ยโอวาท ๓ - เปน็ ประธานทาํ สังคายนา ๑ - ดา้ นปฏภิ าณ - พระสารบี ุตรเปน็ พระอปุ ชั ฌาย์ (ญาณแจ่มแจ้งในพระธรรมเทศนา) - ผู้บนั ลอื สหี นาท เป็นผู้สมบูรณ์ด้วยอินทรยี ์ ๓ - ผู้เจรญิ ภาวนา - หลานธนเศรษฐี - อาสาเปน็ ภตั ตเุ ทศก์ - ผ้ชู ํานาญในมโนมยิทธิ - หลานธนเศรษฐี - มปี ญั ญาทบึ - ผูแ้ สดงธรรมด้วยถอ้ ยคาํ อนั ไพเราะ อวนั ตีชนบท - บวชเณร ๓ ปีจงึ จะไดบ้ วช - ศิษยพ์ ระมหากัจจายนะ - ดา้ นจิตรกถา (แสดงธรรมไดว้ จิ ติ ร) - แม่ต�ังท้องก่อนเป็นภิกษุณี -บตุ รบญุ ธรรมพระเจา้ ปเสนทิโกศล า โสดาบัน - มเี สียงไพเราะ - รูปรา่ งเล็กเตย�ี เหมือนเณร ตร อรหันต์ - บตุ รของสุมนเศรษฐี า อรหนั ต์ ๑.) อรณวหิ าร(เจริญเมตตาฌาน) - มกั สงสัยในกปั ปิยวตั ถุ ๒.) ทักขิไณยบคุ คล ญเพียร) อรหันต์ - ผยู้ นิ ดใี นฌานสมาบตั ิ

ลาํ ดับ ชอ�ื อนพุ ุทธ กอ่ นอปุ สมบท การอปุ สมบท ๔ พระวกั กลิ ฟังธรรม บรรลธุ รรม เอหิภฯิ ติสรณ ญตั ตฯิ ฟังธ ๕ พระโกณฑธานะ ๖ พระวงั คีสะ จากพระศาส คาถา ๒ คาถา กรรมฐานอากา ๗ พระมหาโกฏฐติ ะ ผลัดผ้าน่งุ ห่มของคฤหัสถ์ อรหันต์ √ ๘ พระโสภติ ะ ๙ พระนันทกะ ๑๐ พระสาคตะ ๕. นครอน�ื ๆ อรหัตน์ √ ๑ พระมหากัจจายนะ ๒ พระโสณโกฬิวิสะ อนุปุพพกิ ถาและอริยสจั ๔ ความเพยี รก ๓ พระรัฏฐปาละ ๔ พระปิลินทวจั ฉะ อนุปุพพกิ ถา โสดาบัน √ อนุปุพพกิ ถา ๕ พระมหากปั ปนิ ะ (แสดงเฉพาะตนและบรวิ าร) (แสดงแด่พระเ ๖ พระสีวลี ปลงผม ๑ ใน ๔ ของศีรษะ โสดาบนั ปลงผม ๒ ใน ๔ ของศีรษะ สกทาคามี √ ๗ พระพาหยิ ทารุจรยิ ะ ปลงผม ๓ ใน ๔ ของศรี ษะ อนาคามี ปลงผมหมดศรี ษะ อรหันต์ ไตรสิกขา อรหนั ต์ ๘ พระพากลุ ะ √ บาํ เพ็ญกรรมฐ ๙ พระทัพพมัลลบตุ ร มีดจรดศรี ษะ อรหันต์ √√ (บวชเณร ๗ ขวบ)

หลังอปุ สมบท สังกดั กลุ่ม หมายเหตุ ธรรม บรรลธุ รรม เอตทคั คะ สดาท�หี น้าผา อรหันต์ - สัทธาวมิ ุตต(ิ พน้ กิเลสดว้ ยศรทั ธา) - หลงใหลในพระรูปโฉม า - มีรูปผหู้ ญงิ เดนิ ตาม าร ๓๒ อรหนั ต์ - ผูจ้ บั สลากเปน็ ปฐม - มีมนตพ์ เิ ศษ คือ ฉวสสี มนต์ อรหนั ต์ - มปี ัญญาปฏิภาณฉลาดในการผกู เปน็ บทบาทคาถา - ผู้แตกฉานในปฏิสัมภิทา ๔ - มพี ระสารีบุตรเป็นพระอปุ ัชฌาย์ และพระโมคคลั านะเป็นพระอาจารย์ อรหนั ต์ - ปพุ เพนวิ าสานุสสติญาณ - บรรลุพรอ้ มดว้ ยปฏิสมั ภทิ าญาณ อรหนั ต์ - ใหโ้ อวาทแกน่ างภกิ ษุณี ๔, วโิ มกข๘์ และวชิ ชา๓ อรหันต์ - ผ้ฉู ลาดในเตโชกสณิ - ส�ังสมวสี ๕ - ฉลาดในการแสดงธรรมแก่บริษทั - ตนั บญั ญัติสรุ า กบั พณิ ๓ สาย อรหันต์ - ผอู้ ธบิ ายเนือ� ความยอ่ ใหพ้ สิ ดาร กรงุ อชุ เชนี - ปุโรหติ ของพระเจ้าจัณฑปัชโชต เทวีและบริวาร) อรหันต์ (ภัทเทกรตั ตสูตร) - ทลู แกไ้ ขพุทธบัญญัติ ๕ ข้อ - ผู้ปรารภความเพยี ร ณครจําปา - เป็นสุขมุ าลชาติ มีโลมาทีล� ะเอยี ด ( จงกรมจนเทา้ แตก) อ่อนท�ฝี ่าเทา้ - ผอู้ อกบวชดว้ ยศรัทธา ถลุ ลโกฏฐติ นิคม - แสดงธรรมเุ ทศ ๔ แกพ่ ระเจ้า โกรพั ยะ อรหนั ต์ - ผูเ้ ปน็ ทร�ี ักใคร่เจริญใจขอเทวดา กกุ ฏุ วดี - ชอบพดู ว่า \"วสละ\" (คนถ่อย) อรหนั ต์ - ให้โอวาทแกภ่ กิ ษุบรษิ ัท แควน้ มทั ทรฐั - ออกบวชพร้อมบริวาร ๕๐๐ เมอื งโกสยิ ะ - ชอบอุทาน : \"สุขหนอๆ\" - ผ้มู ีลาภมาก - โอรสของพระนางสุปวาสา อยู่ในครรภน์ าน ๗ปี ๗ เดอื น ๗ วัน - ออกบวชในสํานกั พระสารีบุตร - ขปิ ปาภญิ ญา(ตรสั รเู้ รว็ ) แคว้นพาหยิ ะ - พรหมชนั� สุทธาวาสเตือนสติ - นิพพานขณะแสวงหาบริขาร ฐาน ๗ วัน อรหนั ต์ - ผู้มีอาพาธน้อย นครโกสัมพี - ตระกลู เศรษฐี ๒ ตระกลู เลี�ยง - อายุ ๕ วัน อยใู่ นท้องปลา และกรุงพาราณสี - บรรลุธรรมพรอ้ มดว้ ยปฏสิ ัมภิทา ญาณ ๔ และอภิญญา ๖ - ผแู้ ตง่ ตั�งปูลาดเสนาสนะ แควน้ มลั ละ - นิพพานกลางอากาศ (ภัตตทุ เทศก์ และ เสนาสนคาหาปกะ)

ลําดับ ช�ืออนพุ ุทธ ประวตั ิอนุพทุ ธท�สี าํ คญั ๆ หมายเหตุ ๑. กรงุ กบิลพสั ดุ์ หัวข้อ รายละเอียด - ในคราวทพ�ี ระมหาบุรุษประสูติได้ ๕ วนั ๑ พระอัญญาโกณฑญั ญะ ๑.) ชาตภิ ูมิ : - บุตรพราหมณม์ หาศาล ในหม่บู ้านพราหมณโ์ ทณวัตถุ - ปญั จวัคคีย์ : ๑.โกญฑัญญะ, ๒.วัปปะ - จบไตรเพท และรลู้ ักษณะมนต์ (ทํานายลกั ษณะได้) ๓.ภัททิยะ, ๔.มหานามะ, ๕.อัสสชิ ๒ พระกาฬุทายี ๒.) บทบาทสาํ คญั ก่อนบวช : - อย่ใู นคณะพราหมณ์ ๑๐๘ ทท�ี ํานายพระลกั ษณะ และไดเ้ ข้า - จบพระธรรมเทศนาไดบ้ รรลุโสดาปฏผิ ล ทํานายรอบ ๘ คนสุดทา้ ย เปน็ คนเดยี วที�ทาํ นายว่าเจา้ ชาย - ได้ขนานนามว่า \"อัญญาโกญฑัญญะ\" สิทธตั ถะต้องออกบวชเป็นศาสดาเอกของโลกอย่างแน่นอน แปลว่า โกญฑัญญะไดร้ ้แู ล้วหนอ - หวั หนา้ กล่มุ ปญั จวคั คีย์ - ฟงั หลงั บวชแล้ว ได้บรรลุเปน็ พระอรหันต์ - อุปฏั ฐากพระมหาบรุ ุษขณะบําเพ็ญทุกกรกริ ิยา ๖ ปี - ก่อนบวชทา่ นบรรลุเปน็ พระโสดาบัน จงึ ต้องมีสว่ นขยาย คือ เพอื� ถงึ ทีส� ุดทุกข์โดย ๓.) ฟังธรรม : ๓.๑) ปฐมเทศนา = \" ธรรมจักกปั ปวัตตนสตู ร \" ชอบ (หากเป็นพระอรหันตแ์ ล้วจะไม่มีสว่ นนี�) \" สงิ� ใดสิง� หน�งึ มความเกิดข�นึ เป็นธรรมดา - บวชพรอ้ มกับอกี ๔ รูป ส�ิงน�นั ทั�งหมดมคี วามดับไปเปน็ ธรรมดา\" - ผู้ร้รู าตรี หมายถึง ทา่ นไดร้ บั การอปุ สมบท ๓.๒) อนตั ตลักขณสูตร ก่อนภิกษุรูปอื�นทงั� หมดในพระพทุ ธศาสนา ๔.) การอุปสมบท : - แบบเอหิภิกขุอปุ สัมปทา : \" เธอจงเป็นภิกษมุ าเถิด - อยู่ในป่าน�ีช่วงบน�ั ปลายนานถึง๑๒ ปี ธรรมอันเรากลา่ วดีแลว้ เธอจงประพฤติพรหมจรรย์ เพ�ือถึงที�สุดทกุ ขโ์ ดยชอบ - เดิมชือ \"อทุ าย\"ี แตผ่ ิวดาํ จึงได้ช�ือว่า \"กาฬทุ าย\"ี แปลวา่ อทุ ายผี ิวดํา ๕.) เอตทคั คะ : - ผู้รตั ตญั �ู - ภารกิจสําเร็จ และทา่ นพรอ้ มบริวารได้บวช ๖.) การปรนิ ิพพาน : - ในปา่ ฉทั ทนั ตสระ ก่อนพระพทุ ธเจา้ ปรนิ พิ พาน และเดนิ ทางลว่ งหนา้ ไปแจง้ ข่าวการเสด็จของ พระศาสดาจากกรุงราชคฤห์ไปกรุงกบลิ พัสด์ ๑.) ชาตภิ มู ิ : - บตุ รมหาอํามาตย์ ในกรงุ กบลิ พสั ด์ุ ระยาทาง ๖๐ โยชน์ ใชเ้ วลา ๖๐ วัน จงึ ถึง - เปน็ สหชาติกับพระมหาบุรษุ - ไดฟ้ งั ธรรมจึงบรรลอุ รหัตน์ แล้วขอบวช ๒.) บทบาทสําคัญก่อนบวช : - พระเจ้าสทุ โธทนะสัง� ใหก้ าฬุทายีอํามาตยพ์ ร้อมบริวาร ๑,๐๐๐ ไปทลู เชญิ เสดจ็ พระสัมมาสัมพทุ ธเจา้ มายงั กรงุ บลิ พัสด์ุ - กอ่ นบวชทา่ นบรรลุเปน็ พระอรหนั ตแ์ ล้ว ในคร�ังท�ี ๑๐ - บวชพร้อมบริวาร ๑,๐๐๐ - ทูลเชิญเสด็จไปกรุงกบลิ พัสด์ตอนเหมนั ตฤดู - ทา่ นเทศสอนเกง่ จนมหาชนเลื�อมใสมาก ๓.) ฟังธรรม : - ไมร่ ะบุรายละเอยี ด ๔.) การอปุ สมบท : - แบบเอหิภิกขุอปุ สมั ปทา : \" เธอจงเปน็ ภิกษุมาเถิด ธรรมอนั เรากล่าวดีแลว้ เธอจงประพฤติพรหมจรรย์ ๕.) เอตทคั คะ : - ผูย้ ังสกลุ ท�ยี ังไม่เล�อื มใสใใหเ้ ล�ือมใสในพระพทุ ธศาสนา ๖.) การปรินิพพาน : - ไมร่ ะบุรายละเอียด

ลําดับ ชอื� อนพุ ุทธ หวั ขอ้ ประวัติอนพุ ทุ ธท�ีสาํ คัญๆ หมายเหตุ กรุงกบิลพสั ด์ุ ๑.) ชาติภูมิ : รายละเอียด - เมอื� อยู่ในครรภม์ ารดาทําให้บรรดาประยรู ญาติมคี วามรา่ เรงิ ยนิ ดใี ครจ่ ะเห็น จึงไดน้ ามวา่ ๓ พระนนั ทะ ๒.) เหตุทอ�ี อกบวช : - พระราชโอรสของพระเจ้าสุทโธทนะ กับพระนางมหาปชาบดี \" นันทกมุ าร \" โคตมี ผูค้ รองนครกบลิ พสั ดุ์ - ถือบาตรตามเสดจ็ ในวนั อาวาหมังคลาภิเษก ๔ พระราหุล ๓.) ฟงั ธรรม : ของตนกบั นางชนบทกัลยาณี ๔.) การอุปสมบท : - บวชเพราะเกรงใจพระผู้มพี ระภาคเจ้า - ท่านทําความเพยี รเพอื� หวงั ไดน้ างฟา้ ๕ พระอุบาลี ๕.) เอตทัคคะ : ๖.) การปรนิ พิ พาน : - อบุ ายพาชมนางฟา้ - สามเณรรปู แรกในพระศาสนา ๑.) ชาติภมู ิ : - ไม่ระบรุ ายละเอียด ๒.) เหตุทีอ� อกบวช - บวชกอ่ นเจา้ ชายทั�ง ๖ พระองค์ - ผู้สาํ รวมระวงั อินทรยี ์ ๖ และเป็นผเู้ กือ� กลู ในปฏภิ าณ - ท่านศึกษาและทรงจาํ พระวินยั ปิฎกแมน่ ยาํ ๓.) การบรรพชา : - ไม่ระบรุ ายละเอยี ด ๔.) การบรรลุธรรม : - พระราชโอรสของเจา้ ชายสทิ ธตั ถะ กบั นางยโสธรา(พิมพา) ๕.) เอตทคั คะ : - พระนางยโสธราใหไ้ ปทูลขอราชสมบตั ิ ทรงประทานอรยิ ทรัพย์ ๖.) การปรนิ พิ พาน : โดยให้ออกบวช ๑.) ชาติภูมิ : - รบั สรณคมน์ ๓ โดยพระสารบี ตุ รเปน็ พระอปุ ัชฌาย์ ๒.) เหตทุ อ�ี อกบวช - ณ สวนมะม่วง ในกรุงราชคฤห์ ได้ฟังธรรมจากพระศาสดา ๓.) การอุปสมบท : ได้แก่ ราหโุ ลวาท เป็นตน้ เจรญิ วิปัสนาแล้วไดส้ ําเร็จอรหัตผล ๔.) เอตทคั คะ : ๕.) หนา้ ท�ีสําคัญ : - ผูใ้ ครใ่ นการศึกษา - ไม่ระบุรายละเอยี ด ๖.) การปรินิพพาน : - บตุ รนายชา่ งกลั บก ในกรงุ กบิลพสั ด์ุ - ออกบวชตามเจา้ ศากยะทั�ง ๕ พระองค์ คอื ภัททยิ ะ, อนุรุทธะ อานนั ทะ, ภคุ, และกิมพิละ รวมทง�ั เทวทัต ซึ�งเปน็ เจา้ โกลยิ ะ - ณ อนุปยิ นคิ ม แควน้ มัลละ - ผู้ทรงไว้ซ�ึงพระวินัย - รบั พระพุทธานญุ าตให้เป็นผูว้ ินจิ ฉยั อธกิ รณ์ ๓ เร�อื ง คอื ภารตัจฉกวตั ถ,ุ อชั ชกุ วตั ถุ และกุมารกัสสปวัตถุ - เมือ� พระตถาคตปรินพิ พานแล้ว ท่านกระทําสังคายนาพระวินยั - ไมร่ ะบรุ ายละเอยี ด

ลาํ ดบั ชอื� อนพุ ทุ ธ หัวขอ้ รายละเอียด หมายเหตุ ๖ พระอนุรุทธะ ๑.) ชาตภิ ูมิ : - พระโอรสของพระเจา้ อมิโตทนะ(อนุชาของพระเจา้ สุทโธทนะ) - นบั เป็นลกู พล�ี ูกน้องกบั พระพทุ ธองค์ ๒.) เหตุทอ�ี อกบวช - มพี ระเชฎฐา คอื พระมหานามะ และพระกนฎิ ฐาภคนิ ี คือ - มีพ�นี ้องรวมทา่ นดว้ ยเป็น ๓ พระองค์ ๗ พระอานนท์ ๓.) การอปุ สมบท : พระนางโรหณิ ี - ท่านไมร่ ู้จกั คาํ วา่ \"ไม่มี\" เลย ๔.) การบรรลธุ รรม : - ออกบวชตามเจ้าศากยะและโกลยิ ะทงั� ๕ พระองค์ คือ ภทั ทิยะ, - ทา่ นเห็นว่าการครองราชเป็นเรื�องยุ่งยาก อานนั ทะ, ภคุ, กิมพิละ และเทวทัต รวมท�งั อุบาลี เป็น ๖ มีกิจทต�ี อ้ งทํามาก จงึ เปลี�ยนใจออกบวช ๕.) เอตทคั คะ : - ณ อนุปิยนิคม แคว้นมลั ละ - ณ ปา่ ปาจีนวังสมฤคทายวัน ๖.) การปรินพิ พาน : - ตรึกตรอง \"มหาปรุ สิ วิตก ๘ \" (เดมิ ทเี รยี นกรรมฐานอยู่ในสาํ นกั พระสารีบุตร) ๑.) ชาติภมู ิ : ๒.) เหตุท�ีออกบวช ๑. ธรรมน�ีเปน็ ธรรมของผูม้ คี วามปรารถนาน้อย - ยกเว้นแต่เวลาฉนั เทา่ นน�ั เวลาอนื� ท่านยอ่ ม ๓.) การอปุ สมบท : ๒. ธรรมน�ีเป็นธรรมของผู้สนั โดษ พิจารณาแลดูหมสู่ ัตวท์ งั� ปวงดว้ ยทพิ ยจักษุ ๔.) การบรรลุธรรม : ๓. ธรรมน�เี ป็นธรรมของผู้สงัด ไมย่ นิ ดีในหมู่คณะ ๕.) หนา้ ทสี� ําคัญ : ๔. ธรรมนี�เป็นธรรมของผู้ปรารภความเพียร - คุณและโทษแหง่ พร ๘ ประการ ๕. ธรรมน�ีเปน็ ธรรมของผู้มีสตมิ ั�นคง ๑. พร ๔ ขอ้ แรก เพอ�ื กันคนครหานนิ ทา ๖.) เอตทัคคะ : ๖. ธรรมน�เี ป็นธรรมของผู้มใี จมน�ั คง ๗.) หน้าทีส� าํ คัญ : ๗. ธรรมน�ีเปน็ ธรรมของผู้มีปัญญา ว่าทา่ นเหน็ แกล่ าภจึงมาบาํ รุงพระศาสดา ๘.) การปรนิ ิพพาน : ๘. ธรรมนเ�ี ป็นธรรมของผู้ยนิ ดีในธรรมที�ไม่เนิน� ชา้ ๒. พร ๓ ข้อเบอ�ื งปลาย เป็นกจิ ของ - ผู้มที ิพยจักษุ อุปฏั ฐากที�พึงกระทํา - ไมร่ ะบรุ ายละเอียด ๓. พรข้อสุดทา้ ย ป้องกนั ผู้ติเตยี นไดว้ า่ - พระโอรสของพระเจ้าสกุ โกทนะ(พระกนิฎฐภาดาของพระเจ้า สทุ โธทนะ) กบั พระนางกสี าโคตมี แม้เรอ�ื งเพยี งเท่าน�กี ไ็ มร่ ู้ - เป็นสหชาตกิ ับพระพทุ ธองค์ - ออกบวชตามเจา้ ศากยะและโกลยิ ะทง�ั ๕ พระองค์ คอื ภทั ทิยะ, พระอนรุ ทุ ธะ, ภคุ, กิมพลิ ะ และเทวทตั รวมทัง� อบุ าลี เปน็ ๖ - ณ อนุปิยนคิ ม แควน้ มลั ละ - ได้ฟังโอวาทของพระปณุ ณมนั ตานีบตุ ร ----› บรรลพุ ระโสดาบัน - ทา่ นบรรลอุ รหตั ผลกอ่ นวันทาํ สังคายนา ๑ วัน ในระหวา่ งอิรยิ าบถ ท�งั ๔ คอื ระหว่างกําลงั ล้มตัวลงนอน - ทลู ขอพร ๘ ประการในการเข้ารับเป็นพุทธอุปฏั ฐาก ๑. อยา่ ประทานจวี รอนั ประณีตแก่ข้าพระองค์ ๒. อย่าประทานบณิ ฑบาตรอันประณีตแก่ข้าพระองค์ ๓. อย่าโปรดใหข้ า้ พระองค์อยูใ่ นท�ีประทบั ของพระองค์ ๔. อยา่ ทรงพาขา้ พระองค์ไปในที�นิมนต์ ๕. จงเสด็จไปสูท่ นี� มิ นต์ทข�ี า้ พระองค์รบั เขาไว้ ๖. ใหข้ ้าพระองคพ์ าบรษิ ทั ที�มาเฝา้ แตท่ �ีไกลเข้าเฝ้าไดท้ ้นที ๗. ถา้ ความสงสยั ของข้าพระองค์เกิดข�ึนเมอ�ื ใด ขอใหเ้ ข้าเฝ้า ทลู ถามไดเ้ ม�อื นัน� ๘. ถ้าพระองค์ทรงแสดงธรรมเทศนาเร�ืองใดในท�ีลบั หลังขา้ พระองค์ ของพระองค์มาตรัสบอกธรรมเทศนาน�ันแกข่ า้ พระองคด์ ้วย - เปน็ ผู้เลศิ กว่าภิกษุท�ังหลาย ๕ อย่างคือ เป็นพหูสตู , มสี ต,ิ มีคต,ิ มีความเพยี ร, และเปน็ พุทธอุปัฏฐาก - เมื�อพระตถาคตปรนิ พิ พานแลว้ ท่านกระทาํ สังคายนาพระธรรมวนิ ัย ในส่วนสุตตนั ตปิฎก และพระอภธิ รรมปฎิ ก - ทา่ นเหาะขึน� เหนือแมน่ า�ํ โรหณิ ี เขตกันแดนระหว่างศากยวงศ์และ โกลยิ วงศ์ แสดงธรรมแก่มนุษย์และเทดา ในที�สุดแห่งธรรมเทศนา ทา่ นแสดงฤทธหิ� ลายอยา่ งแลว้ ตง�ั สัตยอ์ ธิษฐานวา่ เม�ือนพิ พานแลว้ ใหอ้ ฐั ธิ าตตุ กลงสู่พน�ื ดนิ ทง�ั สองฝงั� เทา่ ๆกัน เพือ� ปอ้ งกนั มิใหช้ นทั�ง ๒ พวกวิวาทกนั ครนั� อธิษฐานเสร็จก็นพิ พาน

กรุงพาราณสี ๑.) ชาตภิ ูมิ : - เกิดในสกลุ พราหมณ์กสั สปโคตร - น้องชายทัง� ๒ มที พ�ี าํ นกั เรียงรายกนั ไป - มีนอ้ งชาย ๒ คน คือ นทกี สั สปะ และ คยากสั สปะ ตามสายนาํ� นทีกสั สปะมบี ริวาร ๓๐๐ คน ๘ พระอุรเุ วลกัสสปะ ๒.) เหตุที�ออกบวช - ออกบวชเป็นชฏิล บําเพญ็ พรตบชู าไฟ อยูท่ �ีอรุ เุ วลา แคว้นมคธ คยากสั สปะมีบริวาร ๒๐๐ คน ๓.) การอุปสมบท : มบี ริวาร ๕๐๐ คน กรุงราชคฤห์/แคว้นมคธ ๔.) การบรรลธุ รรม : - เหน็ วา่ ลทั ธขิ องตนไม่มีแก่นสาร จึงลอยบริขารของตนแลว้ ขอบวช - ฝา่ ยน้องท�งั ๒ เมื�อเหน็ บรขิ ารจงึ นําบรวิ าร ๕.) เอตทคั คะ : มาดู และได้ขอบวชตาม ๙ พระสารีบุตร ๖.) บทบาทสําคญั : - เอหภิ ิกขุอุปสมั ปทา : ยังไมบ่ รรลธุ รรมใด - รวมท�งั ส�นิ ๑,๐๐๓ คน ๗.) การปรนิ ิพพาน : - เม�อื ทา่ นอนิ ทรีย์แกก่ ล้าแล้วจึงแสดง \" อาทิตตปริยายสตู ร \" เม�ือจบเทศนา ----› บรรลุอรหตั ผลทั�ง ๑,๐๐๓ รปู - ท่านรู้จักเอาใจบริษัท ด้วยการสงเคราะหด์ ้วย - ผมู้ บี ริวารมาก อามสิ และธรรมะ - ทา่ นเป็นผ้ทู ม�ี หาชนในแคว้นมคธนับถอื มาก - ชว่ ยพระศาสดาประดิษฐานพระพทุ ธศาสนาในแคว้นมคธ เม�ือท่านบวชในพุทธศาสนาจงึ ทําให้ชนเปน็ อนั ณ ลฏั ฐิวัน(สวนตาลหนุ่ม) กรุงราชคฤห์ พระศาสดาทรางแสดง มากเปดิ ใจนบั ถอื พทุ ธศาสนาตาม อนปุ พุ พิกถา และอรยิ สัจ ๔ ----› พระเจ้าพิมพสิ ารพร้อมบริวาร ๑๑ นหตุ ได้ดวงตาเห็นธรรม ส่วน ๑ นหตุ ต�งั อยใู่ นพระรัตนตรัย ๑.) ชาตภิ ูมิ : - ช�ือเดมิ \"อุปติสสะ\" - ท่านมีนอ้ งชาย ๓ คน คือ พระจุนทะ, ๒.) เหตุที�ออกบวช - บิดาชือ� \"วังคนั ตพราหมณ์\" เปน็ นายบา้ นนาลกะ(นาลันทา) พระอปุ เสน, และพระเรวตะ (ออกบวชหมด) - มารดาช�อื \"นางสารพี ราหมณี\" มีนอ้ งสาว ๓ คน คือ นางจารา, นางอุปจารา, ๓.) การอุปสมบท : และนางสีสุปจารา ๔.) การบรรลุธรรม : - เหน็ ว่าการเที�ยวดูมหรสพไมม่ ีสาระ จงึ ไปบวชเปน็ ศษิ ย์ของสัญชยั - ใจความย่อของธรรมน�นั คอื ๕.) เอตทัคคะ : ปรพิ าชก แตย่ งั ไม่เปน็ ท�ีพอใจ จงึ ออกแสวงหาตอ่ ไป พบพระอสั สชิ ๖.) คุณธรรมพเิ ศษ : ไดฟ้ งั ธรรมโดยยอ่ แล้วไดด้ วงตาเห็นธรรมจึงนําธรรมนน�ั ไปเลา่ ให้ \" ธรรมเหล่าใดเกิดแต่เหตุ พระตถาคตทรง เพอ�ื นรักช�อื โกลติ ะ กไ็ ดด้ วงตาเหน็ ธรรมเชน่ กนั จงึ พากนั ไปเขา้ เฝ้า แสดงเหตุ และความดบั แหง่ ธรรมเหล่าน�นั \" ๗.) การปรนิ พิ พาน : พระสัมมาสมั พทุ ธเจา้ เพื�อทลู ขอบวช - เอหิภิกขุอุปสมั ปทา : ภกิ ษุทั�งหลายพากันเรยี กวา่ \"สารีบตุ ร\" - ก่อนเปน็ พระโสดาบันแลว้ - ณ ถํ�าสกุ รขาตา เขาคชิ กูฏ กรงุ ราชคฤห์ หลงั อปุ สมบท ๑๕ วัน ฟงั เทศนาชือ� \" เวทนาปริคคหสูตร \" ทีท� รงแสดงแก่ปรพิ าชกชื�อว่า - สามารถแสดงธรรมจักรฯ และอริยสจั ๔ ทฆี นขพราหมณ์ ท่านพระสารบี ตุ รบรรลุพระอรหันตข์ ณะถวายงาน ได้กวา้ งขวางพสิ ดารเหมอื นพระพุทธองค์ พดั อยูเ่ บ�อื งพระปฤษฎางค์ - ผ้มู ีปญั ญามาก - แนะนาํ ส�ังสอนและใหโ้ อวาทแก่สหธรรมกิ - เปรียบเหมอื นมารดาผูใ้ หก้ ําเนดิ - พระศาสดาทรงยกยอ่ งคุณความดีของทา่ นหลายประการ ยกมา เฉพาะทสี� ําคัญ ดังนี� - ชแ�ี จงแสดงให้ผ้ฟู งั เข้าใจได้ชัดเจน - ทา่ นนบั ถอื พระอสั สชเิ ปน็ อาจารย์ เวลานอน ๑. เป็นผูม้ ีความอนเุ คราะห์เพ�ือนบรรพชิตด้วยกนั ท่านจะหันศรี ษะไปทางทิศท�ีพระอสั สชอิ ยู่ ๒. เป็นอคั รสาวกเบอ�ื งขวา : แนะนําใหต้ ั�งอยู่ในโสดาปัตติผลได้ - พระจุนทะ(น้องชาย) ทําการฌาปนกจิ สรรี ะ ๓. เปน็ ธรรมเสนาบดี คกู่ ับพระศาสดาที�เปน็ พระธรรมราชา แล้วนาํ อฐั ธิ าตไุ ปถวายพระศาสดา ทรงใหก้ อ่ ๔. มีปฏิภาณในการแสดงธรรมเทศนา เจดียป์ ระดษิ ฐานไว้ทวี� ัดพระเชตวนั ๕. เปน็ ผมู้ ีความกตัญ�ูกตเวที - นพิ พานในหอ้ งที�ตนคลอด ด้วยโรคปกั ขันธกิ าพาธ(ทอ้ งร่วง) ก่อนนพิ พานไดแ้ สดงธรรมโปรดมารดาจนบรรลุพระโสดาบนั

ลําดับ ชื�ออนุพุทธ หัวขอ้ รายละเอียด หมายเหตุ กรงุ ราชคฤห์/แควน้ มคธ ๑.) ชาติภูมิ : - ชื�อเดิม \"โกลติ ะ\" ๒.) เหตทุ ี�ออกบวช - เปน็ บตุ รของพราหมณ์ท�เี ปน็ นายบ้าน ช�ือ โกลติ ะ ๑๐ พระโมคคลั ลนะ ๓.) การอปุ สมบท : - มารดาชอ�ื \"นางโมคคัลลพี ราหมณี\" ๔.) การบรรลุธรรม : - เหน็ วา่ การเท�ยี วดมู หรสพไม่มสี าระ จึงไปบวชเปน็ ศิษย์ของสญั ชัย - ใจความยอ่ ของธรรมนั�นคอื ๕.) เอตทคั คะ : ปรพิ าชก แตย่ ังไมเ่ ปน็ ที�พอใจ จนอปุ ตสิ สะพบพระอสั สชิและไดฟ้ งั \" ธรรมเหลา่ ใดเกดิ แตเ่ หตุ พระตถาคตทรง ๖.) คณุ ธรรมพเิ ศษ : ธรรมและได้ดวงตาเห็นธรรมแล้วจึงนาํ เนอื� ความแหง่ ธรรมนนั� มาเล่าใ แสดงเหตุ และความดบั แห่งธรรมเหล่านั�น \" ๗.) การปรินิพพาน : ให้ท่านฟงั ทา่ นกไ็ ดด้ วงตาเหน็ ธรรมเชน่ กนั จงึ ชวนกันไปเขา้ เฝา้ พระศาสดาเพื�อทลู ขอบวช - เอหิภกิ ขุอุปสัมปทา : ภิกษทุ ัง� หลายพากนั เรยี กวา่ \"โมคคลั ลานะ\" - ก่อนเป็นพระโสดาบันแล้ว - ณ บา้ นกลั ลวาลมตุ ตคาม แคว้นมคธ หลงั อุปสมบท ๗ วนั เกิดความโงกง่วงจนออ่ นใจ พระศาสดาทรงแนะอบุ ายสําหรับ ระงบั ความงว่ ง ๘ ประการ คอื ๑. เม�อื เธอมสี ญั ญาอย่างไร ความงว่ งนน�ั ยอ่ มครอบงาํ ได้ เธอควรทําในใจถึงสญั ญาน�ันให้มาก จะละความงว่ งนั�นได้ ๒. หากยงั ละไม่ได้ เธอควรตรึกตรองพิจารณาธรรมตามที�ตนได้ ฟงั และเรียนมาแล้ว ดว้ ยใจของเธอเอง จะละความง่วงน�ันได้ ๓. หากยังละไม่ได้ เธอควรสาธยายธรรมตามท�ตี นได้ฟงั และ เรยี นมาแล้วโดยพสิ ดาร จะละความงว่ งนั�นได้ ๔. หากยงั ละไมไ่ ด้ เธอควรยอนหูทั�งสองขา้ ง และลบู หนา้ ดว้ ยฝา่ มอื จะละความง่วงนน�ั ได้ ๕. หากยังละไมไ่ ด้ เธอควรลุกข�ึนยนื ลูบนัยน์ตาด้วยนํ�า เหลยี วดทู ิศท�ังหลาย แหงนดดู าวนกั ษตั รฤกษ์ จะละความงว่ งได้ ๖. หากยงั ละไมไ่ ด้ เธอควรทําในใจถงึ อาโลกสญั ญา คือ ความ สําคญั ในแสวสว่าง ตงั� ความสําคัญวา่ เปน็ กลางวัน ทัง� กลางวนั และ กลางคนื ทาํ จิตอนั มีแสงสว่างให้เกิด จะละความง่วงได้ ๗. หากยงั ละไมไ่ ด้ เธอควรอธษิ ฐานจงกรม สํารวมอินทรีย์ มีจติ ไมค่ ิดไปภายนอก จะละความง่วงได้ ๘. หากยงั ละไมไ่ ด้ เธอควรสาํ เรจ็ สีหไสยาสน์ มีสตสิ มั ปชัญญะ ตั�งใจว่าจะลุกข�นึ พอเธอตื�นแล้วควรรบี ลุกขึ�น ดว้ ยการตง�ั ใจว่า จะไม่ประกอบสขุ ในการนอน, การเอนหลัง และการเคลิม� หลบั - พระศาสดาทรงใหโ้ อวาทอีก ทา่ นปฏิบัตติ ามโอวาทน�นั และไดส้ ําเรจ็ พระอรหัตผลในวันนน�ั เอง - ผู้มฤี ทธ�ิมาก - พระศาสดาทรงยกยอ่ งคณุ ความดขี องทา่ นหลายประการ ยกมา - แนะนาํ สัง� สอนและให้โอวาทแก่สหธรรมกิ เฉพาะท�ีสําคัญ ดงั น�ี - เปรียบเหมอื นนางนมผเู้ ลี�ยงทารกที�เกิดแล้ว - ท่านควบคมุ การก่อสรา้ งบพุ พาราม ในเมือง ๑. เปน็ ผมู้ คี วามอนเุ คราะหเ์ พื�อนบรรพชิตด้วยกัน สาวัตถี ๒. เปน็ อคั รสาวกเบอื� งซ้าย : แนะนาํ ใหต้ �ังอยู่ในธรรมเบือ� งสงู ได้ - นิพพานหลงั พระสารีบุตร ๑๕ วนั ๓. เป็นผูเ้ ขา้ ใจในนวกรรม คอื การกอ่ สร้าง - พระศาสดาเสดจ็ มาฌาปนกจิ แล้วรบั สงั� ให้ ก่อเจดีย์เกบ็ อัฐิธาตไุ ว้ ท�ีใกลป้ ระตวู ัดเวฬุวัน - ท่านนิพพานกอ่ นพระพุทธเจ้า ถกู โจรผู้ร้ายทุบตจี นรา่ งแหลกเหลว แตท่ ่านยังไมม่ รณะ เยยี วยาอตั ภาพด้วยฌานแล้วจึงเหาะไปทลู ลา พระศาสดา แลว้ กลบั มาปรนิ พิ พานยงั ทเ�ี กิดเหตุ

ลําดับ ช�อื อนุพทุ ธ หวั ข้อ รายละเอียด หมายเหตุ กรงุ ราชคฤห์/แคว้นมคธ ๑.) ชาติภมู ิ : - ชื�อเดมิ \"ปิปผล\"ิ - เมอ�ื แตง่ งานแลว้ คนท�งั คู่ไมเ่ คยถกู ต้องเนอื� ตัว ๒.) เหตทุ อ�ี อกบวช - เป็นบตุ รกปลิ พราหมรณ์ กัสสปโคตร ในบา้ นมหาตฎิ ฐะ มคธรัฐ กนั เลย คร�นั เมื�อบิดามารดาเสยี ชีวิตแลว้ ทั�งคู่ ๑๑ พระมหากัสสปะ ๓.) การอุปสมบท : - เมอ�ื อายุ ๒๐ ปี ได้อาวาหมงคลกับนางภทั ทกาปิลานี อายุ ๑๖ ปี ได้ออกบวชม่งุ หมายเปน็ พระอรหันต์ในโลก ๔.) การบรรลุธรรม : - เบอ�ื หน่ายการครองเรอื น และมงุ่ หมายเป็นพระอรหนั ตใ์ นโลก ๕.) เอตทคั คะ : ๖.) คุณธรรมพิเศษ : - พระศาสดาทรงอนุญาตให้เป็นภิกษุ ด้วยประทานโอวาท๓ ดงั น�ี ๑. กัสสปะ เธอพึงศึกษาวา่ เราจกั เข้าไปตง�ั ความละอาย และ ๗.) หนา้ ที�สาํ คัญ : ๘.) การปรนิ ิพพาน : ความเกรงใจไวใ้ นภิกษุท�ีเปน็ ผเู้ ฒา่ ปานกลาง และผูใ้ หมอ่ ยา่ งดีทสี� ดุ ๒. เราจักฟังธรรมซ�ึงประกอบดว้ ยกศุ ล เราจักตั�งใจฟังธรรมนั�น แลว้ พิจารณาเนือ� ความ ๓. เราจกั ไม่ละสตทิ �ไี ปในกาย คอื พจิ ารณาเอาร่างกายเป็นอารมณ์ - บําเพญ็ เพยี ร ๘ วนั ----› บรรลุอรหันต์ - ผทู้ รงธุดงค์ : ปกติท่านถอื ธดุ งค์ ๓ ข้อ คอื - พระศาสดาเคยขอใหเ้ ลกิ ถอื ธดุ งค์ แตท่ ่านไม่ ๑. ถือทรงผ้าบงั สุกลุ จวี รเป็นวัตร เลิก และได้แสดงคุณแห่งธุดงค์ ๒ ประการ ๒. เท�ียวบณิ ฑบาตเป็นวตั ร ๓. อยูป่ า่ เปน็ วัตร ๑. เป็นการอย่เู ปน็ สขุ ในบดั น�ี ๒. อนชุ นภายหลังจกั ได้ถอื ปฏบิ ตั ตาม - พระศาสดาทรงยกย่องคุณความดขี องท่านหลายประการ เชน่ ๑. พระศาสดาทรงแลกผา้ สังฆาฏกิ บั ท่าน และตรัสว่ามีธรรมเป็น เครื�องอยูเ่ สมอด้วยพระองค์ เปน็ ผู้มักนอ้ ย สนั โดษ ตรัสสอนภกิ ษุ ทง�ั หลายใหถ้ ือเปน็ แบบอยา่ ง ๒. เปน็ ผูไ้ ม่คะนองกาย วาจา ใจ ในตระกลู อยู่เป็นนิตย์ จติ ไม่ขอ้ ง อยูใ่ นตระกูลเหล่านั�น เพกิ เฉยแล้วมจี ิตเป็นกลางเสมอ ๓. เปน็ ผมู้ ีจติ ประกอบดว้ ยเมตตาในเวลาแสดงธรรมแก่ผู้อน�ื ๔. เปน็ แบบอยา่ งแห่งผปู้ ระพฤติชอบ -เปน็ ประธานสงฆ์ ทําปฐมสังคายนาพระธรรมวินยั ณถา�ํ สตั ตบรรณคหู า - เมอ�ื พระตถาคตปรินิพพานแลว้ ได้ ๗ วนั แหง่ เวภารบรรพต กรุงราชคฤห์ มภี ิกษุ ๕๐๐ รูปล้วนอรหันต์ขีณาสพ ทา่ นประชมุ สงฆเ์ พ�ือทาํ สังคายนาพระธรรมวินัย เข้ารว่ ม มพี ระเจ้าอชาตศัตรเู ป็นศาสนูปถัมภก ทําอยู่ ๘ เดือนจึงสําเร็จ ปรารภเหตสุ ุภัททผู้บวชเมื�อแก่กล่าวจ้วงจาบ พระธรรมวนิ ัย - ณ ระหวา่ งกลางกุฏสมั ปาตบรรพตทงั� ๓ ลูก ในกรงุ ราชคฤห์

ลําดับ ชอ�ื อนพุ ทุ ธ หัวข้อ รายละเอยี ด หมายเหตุ ๔. นครอื�นๆ ๑.) ชาตภิ มู ิ : - เป็นบตุ รพราหมรณช์ �อื กจั จายนะ กจั จายนะโคตร ปโุ รหิตของ พระเจ้าจัณฑปชั โชต แห่งกรุงอุชเชนี ๑๒ พระมหากัจจายนะ ๒.) เหตทุ อ�ี อกบวช - จบไตรเพท ๓.) การอุปสมบท : - เปน็ ปโุ รหติ ต่อจากบดิ า ๔.) การบรรลธุ รรม : - ออกเดินทางพรอ้ มบรวิ าร ๗ คน ๕.) เอตทัคคะ : - ไปทลู เชญิ พระผู้มพี ระภาคเจา้ มาประกาศพระศาสนาท�กี รุงอชุ เชนี - บรรลุพระอรหันตก์ ่อนบวช ๖.) บทบาทสาํ คญั : - เอหภิ ิกขุอุปสัมปทา : - ท่านนิพพานหลงั พระพทุ ธเจ้า ๗.) การปรนิ ิพพาน : - ฟังธรรมเทศนาจบ ได้บรรลอุ รหัตผลพรอ้ มบริวาร - ผู้อธิบายความยอ่ ให้พสิ ดาร - เป็นผ้ไู ปเผยแพรพ่ ระพทุ ธศาสนาที�กรุงอุชเชนแี ทนพระศาสดา - ทลู แกไ้ ขพุทธบญั ญ้ติบางประการ ซ�ึงขัดตอ่ อวันตที ักขณิ าปถชนบท ๕ ข้อ คอื ๑. ขอพทุ ธานุญาตใหอ้ ุปสมบทกุลบุตร น้อยกว่า ๑๐ รปู ๒. ขอพทุ ธานุญาตใช้รองเท้าเปน็ ชน�ั ๆ ๓. ขอพทุ ธานญุ าตอาบนาํ� ทุกวนั ๔. ขอพุทธานญุ าตใช้เครื�องลาด/ปู ทที� ําจากหนงั สัตว์ มีหนงั แพะ หนังแกะ เป็นต้น ๕. ขอพทุ ธานุญาตรบั ผา้ ที�ทายกทายกิ ถวายลับหลงั - ไมร่ ะบุรายละเอียด

วิชา วนิ ัยบัญญตั ิ

แบบฝกึ หดั ทบทวน นกั ธรรมช้ันโท ๕๑ แบบฝกึ หัด วชิ าวินยั นกั ธรรมชน้ั โท สำนักศาสนศึกษาวดั เขาเชิงเทยี นเทพาราม อำเภอเมืองชลบุรี จังหวัดชลบุรี ชอ่ื ............................................................ฉายา..........................................................พรรษา............ ================================================================= คำส่ัง ใหน้ ักเรยี นตอบคำถามต่อไปน้ใี ห้สมบรู ณ์ กัณฑ์ที่ ๑๑ กายบรหิ าร ๑. พระวนิ ยั แบง่ ออกเป็นก่ีอย่าง ? อะไรบา้ ง ? ถา้ ไม่ปฏบิ ตั ิตามจะตอ้ งอาบัตอิ ะไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๒. ประโยชน์จากการเคีย้ วไมช้ ำระฟนั มีก่อี ยา่ ง ? อะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๓. กายบริหาร ขอ้ ท่ี ๓ และ ๗ มีความว่าอยา่ งไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๔. ภิกษเุ ปลอื ยกายด้วยอาการเชน่ ไร จึงเปน็ เหตใุ หต้ อ้ งอาบัติ และไมต่ ้องอาบตั ิ ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๕. ในอภสิ มาจาร มีพระพุทธบญั ญตั ิใหร้ กั ษาความสะอาดเกย่ี วกับร่างกายไว้อย่างไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนักศาสนศกึ ษาวัดเขาเชงิ เทยี นเทพาราม พระมหาธรี พสิ ษิ ฐ์ จนฺทสาโร

แบบฝกึ หัดทบทวน นกั ธรรมชั้นโท ๕๒ ๖. ภกิ ษใุ ชเ้ คร่ืองนุง่ ห่มของคฤหสั ถป์ กปิดกายแทนจีวร จะผดิ หรือไมอ่ ยา่ งไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๗. พระบัญญตั วิ า่ “อย่าพงึ นงุ่ ผ้าอยา่ งคฤหัสถ์ อยา่ พงึ ห่มผา้ อยา่ งคฤหัสถ์” ในกรณีท่ีภกิ ษุถกู โจรชงิ ผา้ นุ่ง หม่ ไปหมด จะต้องปฏิบตั เิ ช่นไร จึงจะถกู ต้องตามพระวินัย ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๘. สตั ถกรรม และวัตถกิ รรม ในท่ีแคบ หมายเอากรรมเชน่ ไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... กณั ฑท์ ่ี ๑๒ บรขิ ารบรโิ ภค ๑. พระพุทธองค์ ทรงอนญุ าตผา้ สำหรบั ทำจีวรไวก้ ี่ชนิด ? อะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๒. ผ้าสังฆาฏิ คอื ผา้ อะไร ? มีหลกั ฐานความเปน็ มาอย่างไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๓. ของย้อมทรงอนญาตไวก้ ่ีอย่าง ? อะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๔. ภกิ ษุ พงึ ใชบ้ รขิ ารบริโภคและเครอื่ งอุปโภคอย่างไร จึงจะดูนา่ เลื่อมใส ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนกั ศาสนศกึ ษาวดั เขาเชงิ เทียนเทพาราม พระมหาธีรพิสิษฐ์ จนทฺ สาโร

แบบฝกึ หดั ทบทวน นกั ธรรมชัน้ โท ๕๓ ๕. บรขิ ารเครื่องบริโภค และบริขารเคร่อื งอปุ โภค ไดแ้ ก่อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๖. ไตรจีวร ฟูกเตียง ที่นอน หมอน เตียง ผ้าปูที่นอน ผ้าเช็ดหน้า ฟูกตั่ง เบาะ ผ้านิสีทนะ อย่างไหน จดั เปน็ บรขิ ารเครือ่ งบริโภค อย่างไหนเป็นบรขิ ารเคร่ืองอปุ โภค ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๗. วัสสกิ สาฎก ไดแ้ กผ่ ้าเชน่ ไร ? มปี ระมาณเทา่ ไร ? ........................................................................................................................................................................... ๘. ภกิ ษุ ไมต่ ้องนำผา้ ไตรจวี รไปครบสำรับ ในกรณีใดบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๙. จีวรมีสีที่ทรงห้ามกอ่ี ยา่ ง ? อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๐. บาตรท่ที รงอนญุ าตมีก่ีชนิด ? อะไรบ้าง ? บาตรสเตนเลส จัดเข้าในชนิดไหน ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๑. บาตรท่ีทรงห้ามใช้ มีเทา่ ไหร่ ? อะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๒. ในพระวนิ ัย มีธรรมเนยี มระวังรกั ษาบาตรอยา่ งไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนักศาสนศกึ ษาวดั เขาเชงิ เทียนเทพาราม พระมหาธรี พสิ ษิ ฐ์ จนฺทสาโร

แบบฝึกหัดทบทวน นกั ธรรมชน้ั โท ๕๔ ๑๓. บรขิ ารทเ่ี ปน็ เครอ่ื งบรโิ ภคมกี อ่ี ยา่ ง ? อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... กณั ฑท์ ่ี ๑๓ นิสัย ๑. คำว่า “ถือนิสยั ” หมายความว่าอยา่ งไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๒. ในบาลีแสดงเหตุนสิ ยั จะระงับจากอุปชั ฌาย์ได้แกอ่ ะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๓. จงเขียนคำขอนสิ ยั ตอ่ พระอปุ ัชฌาย์ และพระอาจารย์ มาดู ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๔. ภิกษมุ ีพรรษาเทา่ ไร ตอ้ งถือนิสัย ? มีขอ้ ยกเวน้ หรอื ไม่ ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๕. ผู้ถอื นิสยั คือใคร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๖. การประณามในพระวนิ ยั หมายความวา่ อย่างไร ? มพี ระบรมพุทธานญุ าตให้พระอปุ ัชฌาย์ทำประณาม สัทธวิ หิ าริกผปู้ ระพฤตเิ ช่นไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนักศาสนศึกษาวัดเขาเชิงเทยี นเทพาราม พระมหาธีรพิสษิ ฐ์ จนทฺ สาโร

แบบฝกึ หัดทบทวน นกั ธรรมช้นั โท ๕๕ ๗. นิสัยระงบั และนสิ ยั มุตตกะ มีอธิบายวา่ อยา่ งไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๘. ตามนัยแห่งอรรถกถา อาจารย์มีกปี่ ระเภท ? อะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๙. พระอปุ ชั ฌาย์ และสทั ธวิ หิ าริก พึงปฏิบัติตอ่ กันอยา่ งไร จงึ จะเจริญงอกงามในพระธรรมวินัย ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๐. ภิกษเุ ช่นไร ควรได้นสิ ยั มตุ ตกะ ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๑. ภกิ ษเุ ชน่ ไร ชื่อวา่ นวกะ มชั ฌิมะ เถระ สัทธวิ ิหารกิ อันเตวาสกิ ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... กณั ฑท์ ่ี ๑๔ วตั ร ๑. อะไรเรยี กว่า วตั ร ? จำแนกได้เทา่ ไร ? อะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนักศาสนศึกษาวัดเขาเชิงเทียนเทพาราม พระมหาธีรพิสิษฐ์ จนทฺ สาโร

แบบฝกึ หัดทบทวน นักธรรมชนั้ โท ๕๖ ๒. ภิกษุเป็นสทั ธิวหิ าริก ควรเอาใจใสอ่ ุปัฏฐากพระอปุ ชั ฌาย์ของตนอย่างไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๓. พระอุปชั ฌาย์พึงปฏบิ ัติต่อภิกษุผเู้ ป็นสทั ธวิ หิ ารกิ อย่างไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๔. พระอปุ ัชฌาย์ประณามสทั ธวิ ิหารกิ ผู้ประพฤตเิ ชน่ ไรบ้าง ? อาการทพ่ี ระอปุ ัชฌาย์ประณามสทั ธวิ หิ าริก คือพึงกระทำเช่นไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๕. กจิ วตั รท่ีสัทธิวหิ ารกิ พงึ กระทำต่อพระอปุ ชั ฌาย์ ขอ้ ว่า “เคารพในทา่ น” ในบาลี ทา่ นแสดงไวเ้ ช่นไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๖. ภกิ ษุไปสู่อาวาสอืน่ พึงปฏบิ ัติต่อเจ้าถนิ่ เชน่ ไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๗. ภิกษุผู้ไม่ควรถูกยา้ ย ๕ ประเภท คอื ใครบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนกั ศาสนศึกษาวดั เขาเชิงเทียนเทพาราม พระมหาธีรพสิ ษิ ฐ์ จนฺทสาโร

แบบฝึกหดั ทบทวน นกั ธรรมช้ันโท ๕๗ ๘. ภกิ ษุทคี่ วรถกู เลอื กใหเ้ ปน็ ผพู้ ยาบาล ต้องประกอบดว้ ยองคเ์ ทา่ ไร ? อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๙. เมอ่ื ภกิ ษุอาพาธ ทรงใหใ้ ครเปน็ ผ้พู ยาบาล ? และทรงสังสอนปรารภภกิ ษุอาพาธไวอ้ ย่างไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๐. วตั ถุอนามาส คืออะไร ? ไดแ้ ก่อะไรบ้าง ? เม่อื ภิกษจุ ับต้องแลว้ มีโทษอยา่ งไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๑. ภิกษุเหยยี บผ้าขาว อนั เขาลาดไวใ้ นทน่ี มิ นต์ ผดิ วัตรข้อใด ? มโี ทษให้เกดิ ความเสยี หายเชน่ ไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๒. วธิ วี ัตร คืออะไร ? มีความสำคญั อย่างไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนกั ศาสนศึกษาวดั เขาเชงิ เทยี นเทพาราม พระมหาธรี พสิ ษิ ฐ์ จนฺทสาโร

แบบฝกึ หัดทบทวน นกั ธรรมช้นั โท ๕๘ ๑๓. ภกิ ษุผู้เข้าไปบณิ ฑบาตในละแวกบ้าน พงึ ประพฤตใิ หถ้ ูกธรรมเนียมอย่างไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๔. การแจกเสนาสนะ มีอยู่กค่ี ราว ? อะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๕. ในพระวินยั ส่วนอภสิ มาจาร มพี ระพทุ ธบัญญัตสิ ำหรับภิกษผุ ู้รับถอื เสนาสนะของสงฆ์ ควรเอาใจใส่ รกั ษาเสนาสนะด้วยอาการเชน่ ไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... กณั ฑ์ที่ ๑๕ คารวะ ๑. การแสดงความเคารพ ไดแ้ กก่ ริ ิยาเช่นไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๒. ภกิ ษคุ วรงดทำความเคารพกนั ในเวลาใดบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนกั ศาสนศกึ ษาวัดเขาเชงิ เทยี นเทพาราม พระมหาธรี พิสษิ ฐ์ จนทฺ สาโร

แบบฝกึ หัดทบทวน นักธรรมช้นั โท ๕๙ ๓. ภิกษุประเภทไหนบา้ ง ท่ีควรเว้นคารวะ ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๔. ภกิ ษุพบพระเถระในเวลาเข้าบ้าน หรอื เดินทางอยู่ ควรปฏบิ ัติอยา่ งไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๕. เพอ่ื แสดงความเคารพในภกิ ษุผู้มีพรรษามากกวา่ เม่ืออยู่ในกุฏเิ ดยี วกบั ทา่ น ควรปฏบิ ตั อิ ยา่ งไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๖. ภกิ ษุเข้าไปในเจดียสถาน ควรปฏิบตั ิอย่างไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๗. ภิกษุกระทำอย่างไร จึงนับวา่ “เคารพในพระธรรม” ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... กณั ฑท์ ่ี ๑๖ จำพรรษา ๑. ดถิ ที ีก่ ำหนดใหเ้ ขา้ จำพรรษา ในบาลกี ลา่ วไวเ้ ทา่ ไร ? อะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๒. ทา่ นห้ามไมใ่ ห้จำพรรษาตลอด ๔ เดอื นแหง่ วสันตฤดูนั้น เพราะเหตไุ ร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๓. ท่เี ชน่ ไร ท่ีทรงอนุญาตใหจ้ ำพรรษา ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนกั ศาสนศึกษาวดั เขาเชิงเทียนเทพาราม พระมหาธีรพสิ ิษฐ์ จนทฺ สาโร

แบบฝึกหัดทบทวน นกั ธรรมชนั้ โท ๖๐ ๔. สถานท่ีเชน่ ไร ไม่ทรงอนุญาตให้ภกิ ษุจำพรรษา ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๕. การอธิษฐานเข้าพรรษา กับการปวารณาออกพรรษา ทัง้ ๒ นี้ อย่างไหนกำหนดด้วยสงฆ์เท่าไร และ กำหนดเขตอย่างไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๖. การจำพรรษาของภิกษุ มีวธิ อี ยา่ งไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๗. คำอธิษฐานเขา้ พรรษา ว่าอยา่ งไร จงเขียนมาดู พรอ้ มคำแปล ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๘. สตั ตาหกรณยี ะ และสตั ตาหกาลกิ มีอธิบายอยา่ งไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๙. เมอ่ื เขา้ พรรษาแล้ว ทรงอนุญาตไปค้างคนื ที่อนื่ ด้วยกจิ อะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนักศาสนศกึ ษาวดั เขาเชิงเทียนเทพาราม พระมหาธีรพิสษิ ฐ์ จนทฺ สาโร

แบบฝกึ หัดทบทวน นักธรรมชั้นโท ๖๑ ๑๐. ในบาลี ทา่ นแสดงอันตรายสำหรับภกิ ษผุ ู้อยู่จำพรรษาไวเ้ ช่นไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๑. ภกิ ษอุ ยูจ่ ำพรรษาจนไดป้ วารณาแลว้ ยอ่ มอานิสงสเ์ ชน่ ไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๒. ภิกษุอยู่จำพรรษาแล้ว มีเหตุไปที่อื่น คิดว่าจะกลับมาทันภายในวันนั้น มิได้ผูกใจสัตตาหะไว้ แต่มี เหตขุ ัดข้องใหก้ ลับถึงเม่อื อรุณแล้ว เชน่ น้ี พรรษาขาดหรือไม่ จงอธบิ าย ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... กณั ฑ์ที่ ๑๗ อโุ บสถ ปวารณา ๑. วันเชน่ ไร ภกิ ษพุ งึ ประชมุ กันสวดพระปาตโิ มกข์ ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๒. ผูท้ ำ และอาการทีท่ ำ ในการทำอโุ บสถ มอี ะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๓. ในวัดหนงึ่ ถ้ามภี กิ ษจุ ำพรรษา ๔ รูป ๓ รูป ๒ รูป หรือ ๑ รปู เมือ่ ถึงวนั อุโบสถ พงึ ปฏิบตั ิเชน่ ไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนกั ศาสนศึกษาวัดเขาเชิงเทยี นเทพาราม พระมหาธรี พสิ ษิ ฐ์ จนฺทสาโร

แบบฝกึ หดั ทบทวน นักธรรมช้ันโท ๖๒ ๔. ในการทำอุโบสถของภิกษุ การสวดปาติโมกข์ การบอกความบริสทุ ธ์ิ และการอธิษฐาน ทรงให้ทำได้ใน กรณใี ด ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๕. สามคั คอี โุ บสถ คอื อะไร ? ........................................................................................................................................................................... ๖. อุโบสถ เปน็ ชื่อของอะไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๗. การก คอื อะไร ? การกภกิ ษผุ ้ทู ำอโุ บสถ มีเท่าไร ? อะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๘. บพุ กรณ์และบพุ กจิ ในการทำอโุ บสถต่างกนั อย่างไร ? ในวัดท่มี ภี ิกษุ ๓ รูป เมอ่ื ถึงวนั อโุ บสถ จะต้อง ทำบพุ กรณ์ และบุพกจิ หรือไม่ เพราะเหตุไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๙. กจิ อันสงฆจ์ ะพึงทำก่อนสวดปาตโิ มกข์ มีกีอ่ ย่าง ? อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๐. ธุระอนั จะพึงกระทำก่อนสวดปาติโมกข์ มีเทา่ ไหร่ ์ อะไรบา้ ง ? ภิกษุอาจตอ้ งตอ้ งอาบัติถลุ ลจั จยั ด้วย เรื่องอะไรได้บา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๑. การตั้งญัตติกรรม ในเวลาทำอุโบสถกรรม มีคำว่า “ปตฺตกลฺลํ” แปลว่าว่า ความพรั่งพร้อม หมายความว่าอย่างไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนกั ศาสนศกึ ษาวดั เขาเชิงเทียนเทพาราม พระมหาธรี พิสิษฐ์ จนทฺ สาโร

แบบฝกึ หัดทบทวน นกั ธรรมชัน้ โท ๖๓ ๑๒. เหตฉุ ุกเฉิน เป็นเหตใุ ห้สวดปาตโิ มกขย์ ่อได้มกี ีอ่ ยา่ ง ? อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๓. สงฆส์ วดปาตโิ มกขอ์ ยู่ภกิ ษอุ นื่ มาถงึ หรือมาถึงเม่ือสวดจบแล้ว พึงปฏบิ ัติเช่นไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๔. จงเขียนคำบอกปารสิ ทุ ธิ พรอ้ มคำแปลมาดู ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๕. ภิกษุ ๑ รปู , ๒ รูป, ๓ รปู , ๔ รูป, ๕ รปู เมือ่ ถงึ วันปวารณา พึงปฏบิ ัติเชน่ ไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๖. วนั ปวารณา และอาการท่ีกระทำปวารณา มีท่าไร ? อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๗. ปวารณา คอื อะไร ? มีพระบรมพทุ ธานุญาตใหภ้ กิ ษเุ ช่นไรทำปวารณาได้ ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนกั ศาสนศึกษาวัดเขาเชิงเทยี นเทพาราม พระมหาธีรพสิ ิษฐ์ จนทฺ สาโร

แบบฝกึ หัดทบทวน นักธรรมชนั้ โท ๖๔ ๑๘. ในวัดหนึ่งมีภิกษุจำพรรษา ๔ รูป เมื่อถึงวันปวารณาออกพรรษา พึงกระทำอย่างไร ? ถ้ามี ภิกษุ อาคนั ตกุ ะสัตตาหะมาสมทบอีก ๕ รปู จะปฏบิ ัติเชน่ ไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๙. การต้งั ญัตตใิ นสังฆกรรมปวารณามเี ท่าไร ? อะไรบา้ ง ? สังฆปวารณา คอื อะไร? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๒๐. เหตุที่ทำให้เลือ่ นปวารณาได้ มีเท่าไร ? อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๒๑. อีก ๗ วัน จะถึงวันปวารณา ภิกษุทำสัตตาหกรณยี ะไปปวารณาที่วัดอื่น เธอจะได้รับอานิสงส์จาก การจำพรรษา หรอื ไม่ เพราะอะไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๒๒. ในอาวาสแห่งหน่งึ มภี กิ ษจุ ำพรรษาแรก ๔ รูป พรรษาหลงั อกี ๒ รปู เมอ่ื ถงึ ปวารณาแรก วันเพ็ญ เดอื น ๑๑ และวันปวารณาหลัง วันเพญ็ เดือน ๑๒ เธอทั้ง ๖ รปู นัน้ จะปฏิบัตเิ ชน่ ไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... กณั ฑท์ ี่ ๑๘ อปุ ปถกิริยา ๑. อุปปถกริ ยิ า คอื อะไร ? มเี ท่าไร ? อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนักศาสนศกึ ษาวดั เขาเชงิ เทยี นเทพาราม พระมหาธรี พสิ ิษฐ์ จนทฺ สาโร

แบบฝกึ หดั ทบทวน นักธรรมชั้นโท ๖๕ ๒. ความประพฤติต่อไปนี้ จัดเข้าในอปุ ปถกริ ยิ าขอ้ ไหน “ชอบเล่นคะนอง รอ้ งรำทำเพลง ชอบดา่ วา่ เสยี ดสี เปรยี บเปรยเขา ยุงยงให้เขาแตกกัน” ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๓. เดรัจฉานวชิ า ได้แก่อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๔. ความรูใ้ นการทำเสน่ห์ให้ชายหญงิ รกั กนั จดั เปน็ เดรัจฉานวชิ า เพราะเหตุไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๕. เดรัจฉานวชิ าไม่ดีอยา่ งไร พระบรมศาสดา จงึ ตรสั หา้ มไว้ ไมใ่ หบ้ อก ไมใ่ ห้เรียน ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๖. ภกิ ษุได้ชอ่ื ว่า “กลุ ปสาทโก ผู้ยงั ตระกูลใหเ้ ลื่อมใส” เพราะมปี ฏิปทาเช่นไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๗. ภกิ ษุได้ชื่อวา่ “กลุ ทสู โก ผ้ปู ระทษุ ร้ายตระกูล” เพราะประพฤติเช่นไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๘. อเนสนา คืออะไร ? ไดแ้ ก่อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๙. ภกิ ษปุ ระพฤตอิ เนสนาอยา่ งไร จึงต้องอาบัตปิ าราชิก สังฆาทเิ สส หรือปาจติ ตีย์ ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนักศาสนศกึ ษาวัดเขาเชิงเทยี นเทพาราม พระมหาธรี พิสษิ ฐ์ จนฺทสาโร

แบบฝึกหัดทบทวน นกั ธรรมชั้นโท ๖๖ ๑๐. การทำวิญญัติ คอื การทำอย่างไร ? จัดเขา้ ในอปุ ปถกริ ิยาประเภทไหน ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๑. การแสวงหาเชน่ ไร จัดเปน็ โลกวชั ชะ ? เชน่ ไร จดั เปน็ ปณั ณัตติวัชชะ ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๒. ภิกษุไมส่ งั วรในอปุ ปถกิริยา ควรใหส้ งฆ์ลงโทษสถานใดบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๓. อนามัฏฐบณิ ฑบาต คืออะไร ? ในพระวินัยหา้ มไวอ้ ยา่ งไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๔. ภิกษุประพฤตเิ ชน่ ไร เรยี กวา่ “ทำศรัทธาไทยให้ตกไป” ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... กัณฑ์ที่ ๑๙ กาลิก ๔ ๑. กาลกิ คอื อะไร ? ได้แกอ่ ะไรบา้ ง ? กาลกิ ระคนกัน มีกำหนดอายไุ วอ้ ย่างละเทา่ ไร จงยกตัวอยา่ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๒. จงใหค้ วามหมายของคำว่า ยาวกาลกิ ยามกาลกิ สตั ตาหกาลิก ยาวชวี ิก ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนักศาสนศึกษาวดั เขาเชิงเทยี นเทพาราม พระมหาธีรพิสษิ ฐ์ จนฺทสาโร

แบบฝึกหดั ทบทวน นักธรรมช้ันโท ๖๗ ๓. ยาวกาลกิ และยาวชีวกิ ตา่ งกนั อย่างไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๔. คำว่า “อนโฺ ตวฏุ ฺฐ” “อนฺโตปกฺก” “สามปกกฺ ” ไดแ้ ก่อะไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๕. คำวา่ “อทุ ฺทิสฺสมํสํ” และ “ปวตตฺ มสํ ํ” หมายเอาเนื้อเชน่ ไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๖. ภิกษฉุ ันเนอ้ื งู เน้อื มนุษย์ เนื้อจระเข้ เน้ือหนนู า เน้ือสนุ ัข ตอ้ งอาบัตอิ ะไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๗. นำ้ ออ้ ย เป็นกาลิกประเภทไหน ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๘. ภิกษุบิณฑบาตได้สับปะรดแล้ว นำมาฉันรวมกับน้ำตาลทราย และเกลือซึ่งรับประเคนไว้แล้ว ๒ วัน จะตอ้ งอาบตั ิอะไรหรอื ไม่ ? เพราะเหตไุ ร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๙. สนั นธิ ิ คืออะไร ? ของเชน่ ไร ที่ทา่ นจดั เปน็ ยาวชีวกิ ในบาลีทา่ นจำแนกไวเ้ ท่าไร ? อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนกั ศาสนศกึ ษาวัดเขาเชิงเทียนเทพาราม พระมหาธรี พิสษิ ฐ์ จนฺทสาโร

แบบฝกึ หดั ทบทวน นักธรรมชั้นโท ๖๘ ๑๐. อัฏฐปานะ คืออะไร ? ทำอย่างไรควรฉัน และไม่ควรฉัน ? น้ำแอปเปิ้ล น้ำแตงโม น้ำสับปะรด น้ำ ฝรั่ง นำ้ มะมว่ ง ภิกษุฉนั ในเวลาวิกาลควรหรอื ไม่ ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๑. น้ำมะพร้าวอ่อน ก็ดี น้ำมะขามก็ดี ต่างก็ไม่มีชือ่ ระบุไว้ในพระบาลี ภิกษุฉันเป็ นปานะในเวลาวิกาล ควรหรือไม่ ? จงแถลงมาให้เห็นจรงิ ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... กัณฑท์ ่ี ๒๐ ภัณฑะตา่ งเจ้าของ ๑. องค์แห่งการถอื วสิ าสะ มเี ท่าไร ? อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๒. ภณั ฑะเชน่ ไร ทจ่ี ดั เป็นของสงฆ์ ? กำหนดไว้กี่ประเภท ? อะไรบ้าง บิณฑบาต กฎุ ี ท่ีดนิ จวี ร ประคด เอว และเสนาสนะ เปน็ ภณั ฑะประเภทไหน ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๓. ลหุภณั ฑ์ และครุภณั ฑท์ ี่เป็นของสงฆ์ คอื ของเชน่ ไร ? อย่างไหนแจกกันไว้ และไมไ่ ด้ ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนักศาสนศึกษาวัดเขาเชงิ เทยี นเทพาราม พระมหาธรี พิสษิ ฐ์ จนฺทสาโร

แบบฝึกหัดทบทวน นกั ธรรมชั้นโท ๖๙ ๔. ในภัณฑะของสงฆ์ ของเชน่ ไร เปน็ ครุภณั ฑ์ ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๕. ของเชน่ ไร จดั เป็นครภุ ัณฑ์ แจกจ่ายกันไม่ได้ ? หากภกิ ษุขืนแจกจ่ายเข้า จะตอ้ งอาบัติอะไร ? ผ้รู ับพึง ปฏิบัติเชน่ ไร จึงจะชอบดว้ ยวินยั ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๖. ของเชน่ ไรบา้ ง ทภ่ี ิกษุไม่ควรรับเปน็ ส่วนตวั ? และการใหช้ นิดไหน ไม่ชอบด้วยพระวนิ ัย ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๗. บรขิ ารของภิกษุผ้มู รณะ บุตรของเธอเป็นคฤหัสถ์มีอยู่ เขาจะขอรับเอาไป ทางวัดควรยอมให้หรือไม่ ? ถ้ายอมก็เปน็ อนั แลว้ ไป ถ้าไม่ยอมจะใหแ้ กใ่ คร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... กณั ฑ์ที่ ๒๑ วินัยกรรม ๑. ภกิ ษุทั้งหลาย ตอ้ งปฏิบัตติ อ่ พระวินัยอย่างไร จงึ เรียกได้วา่ “พอดพี องาม” ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๒. ในวินยั มุข ทา่ นระบุวนิ ัยกรรมไวก้ อ่ี ย่าง ? อะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนกั ศาสนศกึ ษาวดั เขาเชิงเทยี นเทพาราม พระมหาธีรพสิ ษิ ฐ์ จนฺทสาโร

แบบฝึกหดั ทบทวน นักธรรมช้ันโท ๗๐ ๓. การทำวนิ ยั กรรมนั้น มีจำกดั บุคคล หรอื สถานที่บ้างหรือไม่ ? อย่างไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๔. อกุ เขปนยี กรรม สงฆ์ ควรทำแกภ่ ิกษผุ ปู้ ระพฤติเช่นไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๕. วนิ ยั กรรม และสังฆกรรม เหมือนหรอื ต่างกันอยา่ งไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๖. อาบตั เิ ช่นไร ช่ือว่า สภาคาบัติ ? ........................................................................................................................................................................... ๗. การอธษิ ฐาน (บริขาร) มีเทา่ ไร ? อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๘. คำวา่ “อธษิ ฐานในวินยั กรรม” คอื อะไร ? ผา้ สังฆาฏผิ ืนเดิมเก่าขาด ใชไ้ มไ่ ด้ จะเปลย่ี นใหม่ พึงปฏิบัติ อยา่ งไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๙. สมณบริขารท่ีอธิษฐานได้ จงจาระไนมาใหห้ มด ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... สำนกั ศาสนศึกษาวดั เขาเชิงเทยี นเทพาราม พระมหาธรี พสิ ษิ ฐ์ จนทฺ สาโร

แบบฝกึ หัดทบทวน นกั ธรรมชัน้ โท ๗๑ ๑๐. วิธอี ธิษฐานดว้ ยกายและดว้ ยวาจาน้นั เป็นเชน่ ไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๑. ผา้ เชน่ ไร จดั เปน็ ปริขารโจละ ? ตา่ งกบั ผา้ ท่ีควรอธิษฐานอนื่ เชน่ ไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๒. การขาดอธิษฐาน เกดิ จากเหตไุ รบา้ ง ? และเหตทุ ี่ควรเปน็ ประมาณ มีเท่าไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... กณั ฑท์ ่ี ๒๒ ปกณิ ณกะ ๑. มหาปเทส ๔ คอื อะไร ? มีอะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๒. มหาปเทส ขอ้ ที่ ๒ มีความสำคัญในพระวินัยอยา่ งไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๓. ของต่อไปนี้ พระบรมศาสดา มิได้ทรงห้าม หรืออนญุ าตไวโ้ ดยตรงวา่ ให้ภิกษุฉนั ได้ แล้วภิกษุจะฉนั ได้ หรือไม่ จงตอบใหม้ ีหลกั ? ๑) นำ้ ตาลสด ๒) ข้าวหมาก สำนกั ศาสนศกึ ษาวดั เขาเชงิ เทียนเทพาราม พระมหาธรี พิสษิ ฐ์ จนฺทสาโร

แบบฝกึ หัดทบทวน นักธรรมช้ันโท ๗๒ ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๔. พระพุทธานุญาตพิเศษ ๕ มีอะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๕. ภกิ ษุจะฉนั สิง่ ใด ต้องรับประเคนกอ่ น ทราบแลว้ แต่อยากทราบวา่ มขี ้อยกเว้นเปน็ พเิ ศษบา้ งหรือไม่ ? อะไรบ้าง ที่ไมต่ อ้ งประเคนก่อนกฉ็ นั ได้ ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๖. ในบาลี จำแนกวบิ ตั ิของภิกษไุ ว้เท่าไร ? อะไรบ้าง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๗. สมบตั ิของภิกษใุ นทางพระวินยั มีเทา่ ไร ? อะไรบา้ ง ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๘. ในวบิ ตั ิ ๔ ภกิ ษปุ ระพฤติเชน่ ไร จัดเป็นสีลวิบัติ ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๙. อาจารวิบัติ คอื อะไร ? ........................................................................................................................................................................... ๑๐. อาชีววบิ ัติ คืออะไร ? ........................................................................................................................................................................... สำนกั ศาสนศกึ ษาวัดเขาเชงิ เทยี นเทพาราม พระมหาธรี พสิ ษิ ฐ์ จนทฺ สาโร

แบบฝึกหดั ทบทวน นักธรรมช้ันโท ๗๓ ๑๑. อโคจร คอื อะไร ? ท่านแสดงไว้ก่ปี ระเภท ? จงบอกมาให้ครบ ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ๑๒. ภกิ ษุผ้ไู ดช้ อ่ื ว่า “โคจรสมฺปนฺโน ผู้ถึงพรอ้ มด้วยโคจร” เพราะประพฤตเิ ช่นไร ? ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... พระมหาธีรพิสษิ ฐ์ จนฺทสาโร ผู้ออก/พมิ พ/์ ทานปญั หา สำนกั ศาสนศกึ ษาวัดเขาเชิงเทยี นเทพาราม พระมหาธรี พิสษิ ฐ์ จนทฺ สาโร