สาวิตรี

ขณะทพี่ ระองค์ ทรงศึกษา ณ ประเทศอังกฤษ ไดท้ รง อา่ นมหาภารตะ ทรงพบนิทานเรอ่ื ง สาวิตรี ทเี่ ลา่ แทรกอยู่ใน มหาภารตะ เนือ้ หาเปน็ ท่นี ่าสนใจแก่ผู้อ่าน พระองคจ์ ึงทรง แปลจาก ภาษาองั กฤษมาเป็นภาษาไทย

พระองคท์ รงพระราชนิพนธ์ เรอื่ งสาวิตรี ๒ สานวน คือ ความเรียงร้อยแกว้ และ บทละครร้อง

คตธิ รรม คตธิ รรมในเรื่องสาวิตรี คอื การกตญั ญตู ่อบิดามารดา ความเพยี ร ความอดทน ความ กลา้ หาญ ความเสยี สละ ความเปน็ เลศิ ทางปญั ญา และ ความซอ่ื สตั ย์ของภรยิ าต่อสามี ด้านความรู้ ในเนือ้ หาได้สอดแทรกความร้เู กี่ยวกบั การออกเรอื นหรือการหาคคู่ รองอันเป็นความเชื่อ ของชาวฮนิ ดู การดารงชวี ติ อยู่ในปา่ จากการเข้าป่าเก็บฟืนหาอาหารและผลไมข้ อง พระสัตยวาร และให้ความรใู้ นดา้ นภาษาเกย่ี วกบั คาไทยโบราณ ภาษาบาลีสันกฤต และ ภาษาเขมร ขอ้ คิด สาวิตรีได้ให้ข้อคดิ วา่ ความซือ่ สัตย์ ทาให้ได้สิ่งตอบแทนทด่ี ี ใหค้ นเราเพียรประกอบคุณ งามความดโี ดยมทิ อ้ ถอย การใช้สติปัญญาและปฏภิ าณไหวพริบ ในทางทีถ่ ูกต้อง ความรกั อันบริสุทธ์ิของหนุม่ สาวท่ไี ม่หวงั ส่ิงใดตอบแทน

คุณค่าดา้ นวรรณศิลป์ จงั หวะ กาพย์ยาณี ๑๑ จงั หวะ ร่าย แผว้ ผ่องพรรณราย สัตยวาร ฟังข่าวในคราวน้ี โอมพระสรู ย์ศรแี กว้ สอ่ งจา้ จตุรทิศ ใหเ้ ทวะเทวัน ราววารโี สรจสรงข้า ฉายรสั มีจากฟา้ ชนเปนสุขท่ัวหล้า ผอ่ งใสในวิญญาณ์ ทรงฤทธิเดชะ เตร็จลงจากอัมพร ลกู คู่ ผ่องใสวิญญาณ์ พลนั ระงับเข็ญขุก อันเถกงิ ในกูณฑ์ ขา้ ผูน้ ้อยพลอยชนื่ บาน ฃา้ ขอเชญิ เสด็จ อีกเพ่อื ฃ้าบาทได้ จรมาสู่เปลวเพลงิ เสยี ง พนู เพิ่มสขุ ฃ้าไซร้ จังหวะ เสยี งสมั ผัสทง้ั อักษรและสระ นอบนอ้ มพลี. ฯ อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ อันความรักเหมือนน้าอมั ฤต ไดด้ ม่ื แล้วชืน่ จติ พิศวง อา้ องค์พระทรงฤท ธมิ หทิ ธิเดชา ระงับโศกโรคสญู พูนพะวง เพราะรกั ร่นื ยืนยงยั่วยวนใจ ส่องแสงสว่างมา อภริ กั ษน์ รากร

ความหมาย ความหมาย อุปมา อปุ ลกั ษณ์ ทอดพระเนตร์ทีแ่ นท่ ลู กระหมอ่ ม ผลมะมว่ งสกุ งอมติดตน้ อยู่ ราวกบั หลอ่ ดว้ ยทองย่ิงมองดู นกึ วา่ รสคงชูชืน่ อรุ า จอมขวัญ ย่งิ กว่าชีวันเสนหา พีห่ รอื จะพรากจากแกว้ ตา เท่ากับฆา่ ตนเองในบรรลยั ความหมาย แต่ดวงจติ ยังปลิดให้นอ้ งได้ ปลิดมะมว่ งจะเปนไรยอดสงสาร อติพจน์ ดวงหทยั ทรงชยั โปรดประทาน กเ็ ปนการตอบแทนแสนสดุดี สตั ยวาร สาวติ รี

บทชมโฉม ของนางสาวติ รี ผวิ พกั ต์ผอ่ งพรรณดังจนั ทรา ลักขณาราวพระศรีอวตาร กริ ิยามรรยาทพิลาศลา้ ทงั้ วาจาถ้อยคากอ็ ่อนหวาน อีกทรงธรรมกากับในสนั ดาร เหน็ เปนยอดนงคราญในโลกน้ี

ขนบธรรมเนียม ประเพณี ความเชื่อ และหลกั ปรัชญา • แนวคดิ เกี่ยวกบั อานาจความรกั ทเี่ ป็นอุดมคติของมนษุ ย์ (เนอื่ งจากคตชิ าวฮนิ ดถู ือวา่ สามเี ปน็ เทพเจา้ ของภรรยา) • ความเชอ่ื ในเร่ืองวิญญาณ การบชู าเทพเจา้ • ปรัชญาในการพดู การยดึ มนั่ ในคาพูด • ผหู้ ญงิ สามารถเลอื กคคู่ รองได้ • ธรรมเป็นส่ิงท่ีประเสริ ฐทส่ี ุด (ธรรมยอ่ มค้มุ ครองผู้ ประพฤติ) • ส่งิ ตา่ งๆในโลกล้นไม่เทยี่ งแท้ • คติเกย่ี วกบั การปกครองประเทศ