พระพุทธศาสนา

นายกฤติน กมิ ใช่ยง้ ม.4/2 เลขท่ี 6

คำนำ หนังสือเล่มนจ้ี ดั ทำขึน้ เพอ่ื เป็นส่วนหนึ่งของวชิ ำสังคมศึกษำ ชัน้ ม.4 เพือ่ ใหไ้ ด้ศกึ ษำหำควำมรู้ในเรื่องพระไตรปฎิ ก และไดศ้ กึ ษำอย่ำงเขำ้ ใจเพือ่ เปน็ ประโยชนก์ บั กำรเรียน ผู้จดั ทำหวังว่ำ รำยงำนเลม่ นจ้ี ะเปน็ ประโยชน์กบั ผอู้ ่ำน หรือ นักเรียน นกั ศึกษำ ที่กำลังหำขอ้ มลู เร่อื งนี้อยู่ หำกมี ขอ้ แนะนำหรอื ขอ้ ผดิ พลำดประกำรใด ผู้จดั ทำขอนอ้ มรับไว้และ ขออภัยมำ ณ ทนี่ ้ดี ้วย ผู้จัดทำ นำยกฤติน กมิ ใช่ย้ง

สำรบัญ ก 1 หนา้ คำนำ 3 พระไตรปฎิ ก 4 ควำมหมำยของ พระไตรปิฎก 5 ปิฎก 3 หรอื พระไตรปิฎก 7 ควำมสำคญั ของพระไตรปิฎก บรรณำนุกรม

พระไตรปฎิ ก 1 บันทึกคาสอนของพระโคตมพทุ ธเจา้ ไตรปฎิ ก แปลวา่ ตะกรา้ 3 ใบ เพราะ เน้อื หาแบ่งเป็น 3 หมวดใหญ่ ๆ คือ พระวนิ ยั ปิฎก วา่ ดว้ ยพระวินยั สิกขาบทตา่ ง ๆ ของภกิ ษแุ ละภกิ ษุณี พระ สุตตนั ตปฎิ ก วา่ ด้วยพระสูตรซ่งึ เป็นพระธรรมเทศนาของพระโคตมพุทธเจ้าและ พระอรหันตสาวก ท่ีแสดงแกบ่ คุ คลตา่ งช้นั วรรณะและการศกึ ษา ตา่ งกรรมตา่ ง วาระกนั มีทงั้ ที่เป็นรอ้ ยแกว้ และรอ้ ยกรอง พระอภิธรรมปฎิ ก ว่าดว้ ยพระ อภิธรรมหรือปรมตั ถธรรม ซ่ึงเป็นธรรมะขน้ั สูง อธบิ ายด้วยหลกั วิชาลว้ น ๆ โดยไมอ่ ้างองิ เหตกุ ารณ์และบคุ คล คาส่งั สอน ในศาสนาพทุ ธยคุ แรก แตล่ ะนกิ ายตา่ งมีคัมภรี ์เปน็ ของตนเอง บางนกิ ายมี 5 ปฎิ ก บางนิกายมี 7 ปฎิ ก แต่พระไตรปฎิ กฉบับสมบรู ณท์ ีต่ กทอดมาจนถึง ปจั จบุ นั มีเพียงพระไตรปฎิ กภาษาบาลีของฝา่ ยเถรวาท ในปัจจบุ นั คาวา่ พระไตรปฎิ ก ใช้หมายถึงคมั ภีรใ์ นศาสนาพทุ ธโดยรวม ซ่ึงมีอยู่ ทงั้ ส้นิ 3 สารบบ ได้แก[่ 4] พระไตรปฎิ กภาษาบาลี ใชใ้ นนกิ ายเถรวาท พระไตรปิฎกภาษาจนี ใชใ้ นนกิ ายมหายาน พระไตรปิฎกภาษาทเิ บต ใชใ้ น ศาสนาพทุ ธแบบทิเบต

2 ในศาสนาพทุ ธยคุ แรก แตล่ ะนกิ ายต่างมี คัมภีรเ์ ปน็ ของตนเอง บางนกิ ายมี 5 ปฎิ ก บางนกิ ายมี 7 ปฎิ ก แตพ่ ระไตรปฎิ กฉบับ สมบูรณ์ที่ตกทอดมาจนถงึ ปัจจบุ ันมเี พยี ง พระไตรปฎิ กภาษาบาลีของฝา่ ยเถรวาท ในปจั จุบนั คาวา่ พระไตรปิฎก ใช้หมายถึง คมั ภีร์ในศาสนาพทุ ธโดยรวม ซึ่งมีอยทู่ ง้ั สน้ิ 3 สารบบ ได้แก่ พระไตรปฎิ กภาษาบาลี ใช้ ในนิกายเถรวาท พระไตรปฎิ กภาษาจนี ใชใ้ น นกิ ายมหายาน พระไตรปิฎกภาษาทิเบต ใชใ้ น ศาสนาพุทธแบบทิเบต

3 ความหมายของ พระไตรปิฎก พระไตรปฏิ ก แปลว่า 3 คมั ภรี ์ เมื่อแยกเป็นคาๆ ว่า พระ + ไตร + ปิฏก คาวา่ \"พระ\" เปน็ คาแสดงความเคารพหรอื ยกย่อง คาวา่ \"ไตร\" แปลว่า สาม คาว่า \"ปิฏก\" แปลได้ 2 อย่าง คือ แปลว่า คัมภรี ์ หรอื แปลว่า กระจาด ตะกร้า ดังน้นั พระไตรปิฏก จงึ หมายถงึ ส่งิ ทร่ี วบรวมคาสั่งสอนของ พระพทุ ธเจ้าไวเ้ ปน็ หมวดหมู่ไมไ่ ห้กระจดั กระจาย คลา้ ยกระจาด หรอื ตะกรา้ อนั เปน็ ภาชนะใสข่ องนนั้ เอง

4 ปฏิ ก 3 หรือพระไตรปิฏก แบ่งออกเปน็ 1. พระวนิ ัยปิฏก วา่ ด้วยวินัยหรอื ศีลของภกิ ษุ ภิกษณุ ี 2. พระสุตตันตปิฏก ว่าดว้ ยพระธรรมเทศนาท่ัวไป 3. พระอภิธรรมปิฏก ว่าด้วยธรรมลว้ นๆ หรือธรรมสาคัญ

5 ความสาคญั ของพระไตรปิฎก กอ่ นปรนิ พิ พาน พระพุทธเจา้ ไดต้ รัสทานองส่งั เสยี กับพระอานนท์ ว่า เมอ่ื พระองคป์ รนิ พิ พานลว่ งลับไปแลว้ จะไม่ทรงตั้งภกิ ษุรปู ใด แทนพระองค์ หากแต่ให้ชาวพุทธทั้งหลายยึดพระธรรมวินัยเป็น ศาสดาแทนพระองค์ ตามพระพุทธพจนว์ า่ \"โย โว อานนฺท มยาธมโฺ ม จ วนิ โย จ เทสโิ ต ปญญฺ ตฺโต โส โว มมจจฺ เยน สตฺถา\" แปลวา่ ดกู อ่ น อานนท์ ธรรมและวินยั ใดที่เราไดแ้ สดงแล้วและ บัญญตั ิแล้วแก่เธอทั้งหลาย ธรรมและวินัยนน้ั เปน็ ศาสดาของเธอ ทง้ั หลาย โดยกาลท่ีเราล่วงลบั ไป พระพทุ ธพจน์นแี้ สดงให้เหน็ ว่า พระธรรมวนิ ัย ถือเป็นคาส่ัง สอนของพระพทุ ธเจา้ จึงเทา่ กับเป็นองคพ์ ระศาสดาและเปน็ ตัวแทนพระพุทธศาสนา และพระธรรมวนิ ัยท้งั หลายน้ันลว้ นได้ ประมวลอยู่ใน พระไตรปิฏก ท้ังสนิ้

6 อาจกลา่ วไดว้ า่ พระไตรปิฏก มีความสาคญั ดงั นี้ คือ 1. เปน็ ทีร่ วบรวมไวซ้ ึง่ พระพุทธพจน์ คือคาสง่ั ของ พระพทุ ธเจ้า 2. เปน็ ทส่ี ถติ ของพระศาสดาของพุทธศาสนกิ ชน เราสามารถ เฝ้าพระพทุ ธเจา้ หรอื รจู้ ักพระพทุ ธเจา้ ไดจ้ ากพระไตรปฏิ ก 3. เปน็ แหลง่ ตน้ เดมิ หรือแมบ่ ทในพระพทุ ธศาสนา 4. เป็นมาตรฐานตรวจสอบคาสอนและข้อปฏบิ ตั ใิ น พระพทุ ธศาสนา คาสอนและข้อปฏบิ ตั ิใดๆ ท่จี ะถอื วา่ เปน็ คา สอนและข้อปฏิบัตใิ นพระพุทธศาสนาได้ จะต้องสอดคลอ้ งกบั พระธรรมวนิ ยั ในพระไตรปฏิ ก 5. เปน็ คัมภีรท์ ีถ่ อื เป็นหลกั ฐานทางประวตั ิศาสตรท์ เี่ ป็น ประโยชนท์ างวิชาการ

7 บรรณานุกรม พระไตรปิฎก - คมั ภรี พ์ ระพทุ ธศาสนา - ธรรมะไทย สบื ค้นจาก www.dhammathai.org, สบื ค้นวันที่ 9 กันยายน 2562.