39สวรรยา เที่ยงอบ ปวช 1/3

หน่วยท่ี 7 จริยธรรมกบั ความรบั ผิดชอบ และผลกระทบในการใช้คอมพวิ เตอร์และสารสนเทศ ในงานอาชพี เนอ่ื งจากสงั คมเทคโนโลยีสารสนเทศ (IT : Information Technology) และระบบ สารสนเทศ (IS : Information System) ในโลกยุคปัจจบุ นั เร่ิมเข้ามามีบทบาทเป็นอยา่ งมาก ในการดําเนนิ ชวี ิตของมนษุ ข์ โดยเฉพาะในเชงิ ธุรกจิ ไม่วา่ จะเป็นเร่ืองการเงนิ การลงทนุ และ การค้าระหว่างประเทศ ตลอดจนการศกึ ษาและการบริการต่างๆ ก็ตาม สง่ิ เหลา่ นีล้ ้วนแล้วแต่ อาศยั เทคโนโลยีสารสนเทศในการอาํ นวยความสะดวกแทบทงั ้ สนิ ้ เพระสามารถประหยดั เวลา ประหขดั ตนั ทนุ มคี วามรวดเร็ว และสามารถเช่ือมนั่ ในความถกู ต้องแม่นยําของข้อมลู ได้เป็น อยา่ งดี หลายองค์กรได้ยอมรบั และใช้เป็นมาตรฐานในการชีถ้ งึ ความน่าเชอ่ื ถือ โดยเฉพาะใน กลมุ่ ประเทศทีพ่ ฒั นาแล้ว เช่น สหรัฐอเมริกา องั กฤย กลมุ่ ประเทศในแถบยโุ รป อย่างไรกด็ ี ความเหลอื มลาํ ้ กนั ทางเทคโนโลยไี ม่ว่าจะด้วยปัจจัยใดก็ตาม ทําให้เกิด ชอ่ งวา่ งระหวา่ งการรบั รู้และการเข้าถงึ ขา่ วสารของผ้มู ขี า่ วสารและผ้ไู ร้ข่าวสาร หรือท่ีเรียกกนั วา่ \"Digital Devide\" ความไม่เท่าเทียมกนั ของโอกาสในการเข้าถงึ เทคโนโลยเี หลา่ นีส้ ง่ ผลถงึ การละเมดิ สทิ ธิต่าง ๆ มากมาย อาจจะด้วยความตงั ้ ใจหรือไมต่ งั ้ ใจทจี่ ะทาํ ก็ตาม สงิ่ หนงึ่ ท่ีต้อง ทาํ ควบค่กู นั ไปกบั การแก้ปัญหา คือการปอ้ งกนั โดยการเสริมสร้างจริยธรมในการใช้คอมพิวเตอร์ สง่ เสริมให้ทุกคนได้เรียนรู้และเหน็ คุณคา่ ของปัญหาที่จะเกิดขนึ ้ ทงั ้ โดยคนเองและสว่ นรวม • ความหมายของจริยธรรม (Ethics) จริยธรรม จากพจนานกุ รมฉบบั ราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 หมายถงึ ธรรมทเี่ ป็น ข้อประพฤติปฏิบตั ิ ศีลธรรม และกฎศีลธรรม จากการสมั มนาของสาํ นกั งานคณะกรรมการการศึกษาแหง่ ชาติ ได้สรุปนิยามไว้วา่

• จริยธรรม คือ แนวทางประพฤติปฏิบตั ิตนเพ่อื การบรรดถู ึงสภาพชีวติ อนั ทรงคณุ ค่า พงึ ประสงค์ โดยทวั่ ไป จริยธรรมมกั อิงอยกู่ บั ศาสนา ทงั ้ นี ้เพราะคําสอนทางศาสนามีสว่ ระบบจริยธรมให้สงั คม แต่ทงั ้ นีไ้ ม่ได้หมายความวา่ จริยธรรมอิงอยู่กบั หลกั คําสอนทางศาสนา เพียงอย่างเดียว แท้ท่ีจริงจริยธรรมหยั่งรากอยบู่ นวฒั นธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณี และ ดยนยั นี ้บางทาํ นรียกหลกั แหง่ ความประพฤตฮิ นั เนอื่ งมาจากคําสอนทางศาสนาวา่ ศีลธรรม และ เรียกหลกั แห่งความประพฤติอนั พฒั นามาจากแหล่งอื่นว่าจริยธรรม • คําว่า Ethics ในภาษาอังกฤษ มี 2 ความหมาย ดงั นี้ ความหมายแรกคือ จริยธรรม (Ehics) หมายถึง ประมวลกฎหมายทีก่ ลมุ่ ชน หรือสงั คมหนงึ่ ๆ ขอมรบั เป็นแนวควบคุมความประพฤติ เพ่อื แยกแยะให้เห็นว่าอะไรควรหรือ ไปกนั ได้กบั การบรรถวตั ถปุ ระสงค์ของกลมุ่ Ethics ทใ่ี ช้ในความหมายนีเ้ป็นอนั เดยี วกบั จริยธรรม เชน่ Medical Ethics (จริยธรรมทางการแพทย์) ซง่ึ ตรงกบั ความหมายของ Medical Ethics ในภาษาองั กฤษวา่ The rules or principles governing the professional conduct of medical practitioners. - ความหมายท่ีสองของ Ethics เป็นความหมายท่ใี ช้ในภาษานกั ปรชั ญา และ Ethics ในความหมานแี ้ ปลเป็นไทยวา่ จริยศาสตร์ พจนานุกรมฉบบั ราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 ได้ให้ความหมายของจริยศาสตร์ไว้ว่า ปรัชญาสาขาหนงึ่ ว่าด้วยการแสวงหาความดีสงู สดุ ของ ชีวติ มนษุ ข์ แสวงหาเกณฑ์ในการตดั สนิ ความประพฤติของมนษุ ข์ว่า อะไรถกู อะไรผิด หรือ อะไรควร อะไรไม่ควร คําว่า จริยธรรม อาจมผี ้รู ู้ให้คําอธิบายแตกตา่ งกนั ออกไปตามสาขาวชิ า แต่โดย สรุปแล้วจริยธรรมกค็ อื กฎเกณฑ์ความประพฤตขิ องมนษุ ย์ซงึ่ เกิดขนึ ้ จากธรรมชาติของมนษุ ย์เอง ได้แก่ ความเป็นผ้มู ปี ัญญาและเหตผุ ลหรือปรีชาญาณ ทาํ ให้มนษุ ย์มมี โนธรรมและรู้จกั ไตร่ตรอง แยกแยะความด-ี ความชวั่ , ถกู -ผิด, ควร-ไม่ควร เป็นการควบคมุ ตวั เองและเป็นการควบคมุ กนั เอง ในกลมุ่ หรือเป็นศีลธรรมเฉพาะกลมุ่

• ความหมายของจรรยาบรรณ (Code of Conduct) จรรยาบรรณ จากพจนานกุ รมฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 หมายถงึ ประมวล ความประพฤติท่ีผ้ปู ระกอบอาชพี การงานแต่ละอย่างกาํ หนดขนึ ้ เพ่ือรักษาและสง่ เสริมเกยี รตคิ ณุ ชอื่ เสยี งและฐานะของสมาชกิ อาจเขยี นเป็นลายลกั ษณ์อักษรหรือไม่กไ็ ด้ เชน่ จรรยาบรรณ แห่งวิชาชพี (Professional Code of Conduct) • ความหมายของศลี ธรรม ( Moral) ศลี ธรรม เป็นศพั ท์พระพทุ ธศาสนา หมายถงึ ความประพฤตทิ ่ดี ี ท่ีชอบ หรือธรรม ในระดบั ศีล คําว่า ศีลธรรม ถ้าพจิ ารณาจากรากศพั ท์ภาษาละดนิ Moralis หมายถงึ หลกั ความประพฤตทิ ี่ดสี าํ หรบั บคุ คลพงึ ปฏิบตั ิ