แนวคิดเกษตรทฤษฎีใหม่

เกษตรทฤษฎใี หม่ ส่อื อเิ ลก็ ทรอนิกส์ นางสาวจฑุ ามาศ สายวงศเ์ ปี้ย สาขาวทิ ยาศาสตรท์ ั่วไป

คานา สื่ออิเล็กทรอนิกส์น้ีเป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาหลักการอนุรักษ์และการจัดการชีวภาพ จัดทาข้ึนเพอ่ื ศึกษา แนวคดิ เกษตรทฤษฎีใหม่ เป็นแนวพระราชดารขิ องพระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธิ เบศร มหาภูมิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เก่ยี วกบั การจัดพนื้ ท่ีดนิ เพื่อการอยอู่ าศยั และมี ชีวิตอย่างย่ังยืน โดยมีแบ่งพ้ืนท่ีเป็นส่วน ๆ ได้แก่ พ้ืนท่ีน้า พ้ืนที่ดินเพ่ือเป็นท่ีนาปลูกข้าว พ้ืนท่ีดิน สาหรับปลูกพืชไร่นานาพันธ์ุ และที่สาหรับอยู่อาศัยและเล้ียงสัตว์ ในอัตราส่วน 30:30:30:10 เป็น หลักการในการบริหารการจัดการที่ดนิ และน้า เพอื่ การเกษตรในท่ีดินขนาดเล็กให้เกิดประสิทธิภาพ สูงสุด ผ้จู ัดทาหวังว่าส่ืออิเล็กทรอนิกส์น้ีจะเป็นประโยชนแ์ ก่ผู้ท่ีสนใจ และเปิดอ่านไม่มากก็น้อย หากผิดพลาดประการใด ขออภัยมา ณ ทน่ี ดี้ ้วย จฑุ ามาศ สายวงศเ์ ปย้ี สาขาวทิ ยาศาสตร์ทั่วไป คณะวิทยาศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยราชภัฏลาปาง

สารบญั หนา้ เรอ่ื ง ก ข คานา 1 สารบญั 1 แนวคิดเกษตรทฤษฎีใหม่ 2 การจดั สรรพน้ื ทอี่ ยอู่ าศัยและที่ทากนิ 3 ทฤษฎใี หมข่ นั้ สอง 7 ทฤษฎใี หมข่ น้ั สาม 8 พระราชดารสั เงื่อนไขหรอื ปัญหาในการดาเนนิ งาน 9 อ้างองิ

แนวคิดเกษตรทฤษฎีใหม่ ปัญหา หลักของเกษตรกรในอดีต จนถึงปัจจุบันที่ส้าคัญประการหนึ่ง คือ การขาดแคลนน้าเพื่อ เกษตรกรรม โดยเฉพาะอย่างยิง่ ในเขตพืนท่ีเกษตรท่อี าศัยนา้ ฝน ซ่ึงเป็นพนื ทส่ี ว่ นใหญ่ของประเทศทอี่ ยใู่ นเขต ท่มี ีฝนคอ่ นข้างนอ้ ยและส่วนมากเปน็ นาข้าวและพชื ไร่ เกษตรกรยังคงท้าการเพาะปลกู ไดป้ ีละครังในช่วงฤดู ฝนเทา่ นัน และมคี วามเสี่ยงกบั ความเสียหาย อันเนอ่ื งมาจากความแปรปรวนของดินฟา้ อากาศและฝนทิงช่วง แม้ว่าจะมีการขดุ บอ่ หรือสระเกบ็ น้าไว้ใชบ้ ้างแต่กม็ ีขนาดเพียงพอ หรอื มปี ัจจัยอ่ืน ๆ ที่เปน็ ปัญหาใหม้ นี ้าใชไ้ ม่ เพยี งพอ รวมทังระบบการปลูกพชื ไมม่ หี ลกั เกณฑใ์ ด ๆ และสว่ นใหญ่ปลูกพืชชนิดเดยี ว ด้วยเหตุนีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจึง ได้พระราชทานพระราชด้าริ เพื่อเป็นการช่วยเหลือ เกษตรกรท่ปี ระสบความยากลา้ บากดงั กล่าว ให้สามารถผา่ นพ้นชว่ งเวลาวิกฤติ โดยเฉพาะการขาดแคลนนา้ ได้ โดยไม่เดือดรอ้ นและยากลา้ บากนกั พระราชด้ารนิ ี ทรงเรียกว่า \"ทฤษฎใี หม\"่ เปน็ แนวทางหรือหลักการในการบริหารการจัดการทด่ี ินและ นา้ เพื่อการเกษตรในทดี่ ินขนาดเล็กให้เกดิ ประโยชนส์ งู สดุ การจดั สรรพ้นื ทอี่ ยู่อาศัยและ ท่ีทากนิ ให้แบง่ พนื ที่ ออกเป็น 4 ส่วน ตามอตั ราส่วน 30:30:30:10 ซ่งึ หมายถงึ พนื ทีส่ ่วนที่หนึง่ ประมาณ 30% ให้ขุดสระเกบ็ กกั น้า เพือ่ ใช้เกบ็ กักนา้ ฝนในฤดูฝนและ ใชเ้ สรมิ การปลกู พืชใน ฤดูแล้ง ตลอดจนการเลยี งสัตว์นา้ และพชื น้าต่าง ๆ พืนที่ส่วนทส่ี อง ประมาณ 30% ให้ปลูกขา้ วในฤดูฝน เพื่อใช้เป็นอาหารประจา้ วนั สา้ หรบั ครอบครัวให้เพยี งพอ ตลอดปี เพือ่ ตัดค่าใชจ้ ่ายและสามารถพงึ่ ตนเองได้ พืนท่ีส่วนที่สาม ประมาณ 30% ให้ปลูกไม้ผล ไม้ยืนต้น พืชผัก พืชไร่ พืชสมุนไพร ฯลฯ เพื่อใช้เป็นอาหาร ประจ้าวนั หากเหลอื บรโิ ภคก็น้าไปจา้ หนา่ ย พืนท่ีสว่ นท่ีส่ี ประมาณ 10% เป็นท่ีอยอู่ าศัย เลียงสตั ว์และโรงเรอื นอ่นื ๆ

ทฤษฎใี หมข่ ั้นทีส่ อง เมอื่ เกษตรกรเข้าใจในหลักการและได้ปฏิบัติในที่ดินของตนจนได้ผลแล้ว ก็ต้องเริม่ ขันทส่ี อง คอื ใหเ้ กษตรกร รวมพลงั กนั ในรูป กลมุ่ หรอื สหกรณ์ ร่วมแรง รว่ มใจกันด้าเนนิ การในดา้ น (๑) การผลติ (พนั ธ์ุพชื เตรียมดนิ ชลประทาน ฯลฯ) - เกษตรกรจะต้องรว่ มมือในการผลิตโดยเรม่ิ ตังแต่ ขันเตรยี มดิน การหาพันธุ์พืช ปยุ๋ การหาน้า และอ่นื ๆ เพ่ือ การเพาะปลกู (๒) การตลาด (ลานตากข้าว ยุ้ง เคร่ืองสขี า้ ว การจา้ หน่ายผลผลิต) - เม่ือมผี ลผลิตแลว้ จะตอ้ งเตรยี มการตา่ ง ๆ เพื่อการขายผลผลิตใหไ้ ด้ประโยชน์สงู สดุ เชน่ การเตรียมลานตาก ขา้ วร่วมกนั การจดั หายุ้งรวบรวมขา้ ว เตรียมหาเครอ่ื งสขี า้ ว ตลอดจนการรวมกนั ขายผลผลติ ใหไ้ ดร้ าคาดี และ ลดคา่ ใช้จ่ายลงดว้ ย (๓) ความเป็นอยู่ (กะปิ นา้ ปลา อาหาร เคร่ืองน่งุ ห่ม ฯลฯ) - ในขณะเดียวกันเกษตรกรตอ้ งมีความเป็นอยูท่ ี่ดีพอสมควร โดยมีปจั จัยพืนฐานในการด้ารงชวี ิต เช่น อาหาร การกินต่าง ๆ กะปิ น้าปลา เสอื ผา้ ท่ีพอเพยี ง (๔) สวัสดิการ (สาธารณสุข เงินก)ู้ - แต่ละชมุ ชนควรมีสวสั ดิภาพและบริการท่จี า้ เปน็ เชน่ มีสถานอี นามยั เมื่อยามป่วยไข้ หรือมกี องทุนไวก้ ูย้ ืมเพอ่ื ประโยชนใ์ นกจิ กรรมต่าง ๆ ของชุมชน (๕) การศกึ ษา (โรงเรยี น ทนุ การศกึ ษา) - ชุมชนควรมบี ทบาทในการส่งเสรมิ การศึกษา เช่น มีกองทุนเพื่อการศึกษาเล่าเรียนใหแ้ ก่เยาวชนของชุมชน เอง (๖) สงั คมและศาสนา - ชมุ ชนควรเปน็ ที่รวมในการพัฒนาสังคมและจติ ใจ โดยมีศาสนาเปน็ ทีย่ ดึ เหนยี่ ว กิจกรรมทังหมดดังกล่าวข้างต้น จะต้องได้รับความร่วมมือจากทุกฝ่ายทเ่ี กี่ยวข้อง ไม่ว่าส่วนราชการ องค์กร เอกชน ตลอดจนสมาชิกในชมุ ชนนนั เป็นส้าคญั

ทฤษฎีใหมข่ นั้ ทสี่ าม เมอ่ื ด้าเนินการผ่านพ้นขันท่สี องแล้ว เกษตรกรหรอื กลุ่มเกษตรกรก็ควรพฒั นากา้ วหน้าไปส่ขู ันทสี่ ามตอ่ ไป คือ ติดต่อประสานงาน เพ่ือจัดหาทุน หรอื แหลง่ เงนิ เชน่ ธนาคาร หรอื บริษทั หา้ งร้านเอกชน มาชว่ ยในการลงทุน และพัฒนาคุณภาพชีวติ ทงั นี ทงั ฝ่ายเกษตรกรและฝ่ายธนาคารกับบริษัท จะได้รับประโยชนร์ ว่ มกนั กล่าวคอื - เกษตรกรขายข้าวได้ในราคาสูง (ไม่ถูกกดราคา) - ธนาคารกบั บริษทั สามารถซอื ขา้ วบรโิ ภคในราคาตา้่ (ซือข้าวเปลอื กตรงจากเกษตรกรและมาสเี อง) - เกษตรกรซือเครือ่ งอปุ โภคบริโภคได้ในราคาต้า่ เพราะรวมกันซอื เปน็ จ้านวนมาก (เป็นรา้ นสหกรณ์ ราคาขาย ส่ง) - ธนาคารกบั บริษทั จะสามารถกระจายบคุ ลากร (เพอื่ ไปดา้ เนินการในกจิ กรรมตา่ งๆ ใหเ้ กิดผลดียิ่งขนึ )

จากพระราชด้ารสั ของ พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยูห่ ัวทไี่ ดพ้ ระราชทานในโอกาสต่าง ๆ นนั พอจะสรปุ ถึง ประโยชน์ของทฤษฎีใหม่ได้ดงั นี 1.ให้ประชาชนพออยูพ่ อกินสมควรแกอ่ ัตภาพในระดับที่ประหยัดไม่อดอยากและเลยี งตนเองได้ 2.ในหนา้ แล้งมนี า้ น้อยกส็ ามารถเอานา้ ทเ่ี ก็บไวใ้ นสระ มาปลกู พืชผกั ตา่ ง ๆ ได้ แมแ้ ต่ข้าวกย็ ังปลูกได้ โดยไม่ตอ้ ง เบียดเบยี นชลประทาน 3.ในปีท่ฝี นตกตามฤดูกาลโดยมนี ้าดีตลอดปีทฤษฎีใหม่นกี ็สามารถสร้างรายไดใ้ หร้ า้่ รวยขึนได้ 4.ในกรณีท่ีเกดิ อุทกภัยกส็ ามารถทจี่ ะฟน้ื ตวั และชว่ ยตวั เองได้ในระดบั หนึง่ โดยทางราชการไม่ต้องช่วยเหลือ มากเกนิ ไป อนั เป็นการประหยัดงบประมาณด้วย 1. การด้าเนนิ การตามทฤษฎีใหมน่ นั มปี จั จัยประกอบหลายประการ ขนึ อย่กู บั สภาพแวดลอ้ มในแต่ละทอ้ งถนิ่ ฉะนันเกษตรกรควรขอรบั ค้าแนะน้าจากเจ้าหน้าท่ีดว้ ย 2. การขุดสระนา้ นนั จะต้องสามารถเกบ็ กกั นา้ ได้ เพราะสภาพดนิ ในแต่ละท้องถ่ินแตกตา่ งกัน เช่น ดนิ ร่วน ดิน ทราย ซึง่ เป็นดินทไ่ี มส่ ามารถอมุ้ น้าได้ หรือเปน็ ดนิ เปรียว ดนิ เค็ม ซึ่งอาจจะไมเ่ หมาะกบั พืชทปี่ ลกู ได้ ฉะนนั จะตอ้ งพจิ ารณาใหด้ แี ละควรขอรับคา้ แนะน้าจากเจา้ หนา้ ทพี่ ัฒนาทีด่ นิ หรือเจ้าหน้าท่หี น่วยงานทเ่ี กย่ี วข้อง กอ่ น 3. ขนาดของพนื ท่ี พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ วั ทรงคา้ นวณและคา้ นึงจากอตั ราการถอื ครองทดี่ นิ ถัวเฉล่ีย ครวั เรือนละ 15 ไร่ แต่ใหพ้ ึงเขา้ ใจว่าอตั ราสว่ นเฉล่ยี ขนาดพืนท่ีนมี ใิ ชห่ ลักตายตวั หากพืนทกี่ ารถอื ครองของ เกษตรกรจะมีน้อยกว่าหรอื มากกวา่ นี กส็ ามารถน้าอตั ราส่วนนี (30:30:30:10) ไปปรบั ใชไ้ ด้ 4. การปลกู พชื หลายชนดิ เชน่ ขา้ วซงึ่ เปน็ พชื หลัก ไมผ้ ล พืชผกั พชื ไร่ และพืชสมนุ ไพร อกี ทังยังมกี ารเลียงปลา หรอื สตั ว์อืน่ ๆ ซ่ึงเกษตรกรสามารถนา้ มาบรโิ ภคไดต้ ลอดทงั ปี เป็นการลดค่าใชจ้ า่ ยในสว่ นของอาหารสา้ หรับ ครอบครัวได้และสว่ นที่เหลอื สามารถจ้าหน่ายได้เป็นรายไดแ้ กค่ รอบครัวไดอ้ กี 5. ความร่วมมือร่วมใจของชมุ ชน จะเปน็ ก้าลังส้าคญั ในการปฏิบัตติ ามหลักทฤษฎใี หม่ เชน่ การลงแรงช่วยเหลอื กัน หรอื ท่ีเรยี กว่าการลงแขก นอกจากจะท้าใหเ้ กดิ ความรกั ความสามคั คีในชุมชนแลว้ ยังเปน็ การลดคา่ ใชจ้ ่าย ในการจา้ งแรงงานได้อกี ดว้ ย 6. ในระหวา่ งการขดุ สระน้า จะมดี นิ ทถ่ี ูกขดุ ขึนมาเป็นจา้ นวนมาก หนา้ ดินซงึ่ เปน็ ดินดีควรน้าไปกองไว้ต่างหาก เพ่ือนา้ มาใช้ประโยชนใ์ นการปลกู พชื ต่าง ๆ ในภายหลงั โดยน้ามาเกลีย่ คลุมดนิ ชันล่างทเี่ ปน็ ดินไม่ดี ซง่ึ อาจ น้ามาถมทา้ ขอบสระนา้ หรอื ยกรอ่ งส้าหรับปลกู ไม้ผล

เงอื่ นไขหรือปัญหาในการดาเนนิ งาน พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ ัว ได้มีพระราชดา้ รสั เมอ่ื วันท่ี 4 ธนั วาคม 2538 ณ ศาลาดสุ ดิ าลยั มีความตอน หน่ึง ดงั นี \"...การทาทฤษฎี ใหมน่ ้มี ใิ ช่ของงา่ ยๆ แล้วแต่ท่ี แลว้ แตโ่ อกาส และแลว้ แต่งบประมาณ เพราะวา่ เดีย๋ วนี้ ประชาชนทราบถึงทฤษฎีใหมน่ ้ีกว้างขวางและแตล่ ะคนก็อยากได้ ให้ทางราชการขุดสระแล้วช่วย แตม่ นั ไม่ใช่ส่ิงงา่ ยนัก บางแห่งขดุ แล้วไม่มนี ้า แม้จะมีฝนน้าก็อยไู่ มไ่ ด้ เพราะวา่ มันรั่ว หรือบางทกี ็เป็นท่ีทีร่ บั น้า ไมไ่ ด้ ทฤษฎีใหมน่ ี้จงึ ต้องมพี ื้นที่ท่ีเหมาะสมดว้ ย...ฉะน้นั การทปี่ ฏบิ ัตติ ามทฤษฎีใหมห่ รอื อีกนยั หนึ่ง ปฏิบัติ เพื่อหานา้ ใหแ้ ก่ราษฎร เป็นสิ่งที่ไม่ใช่ง่าย ต้องชว่ ยกันทา...\" การทจ่ี ะทา้ ให้ทฤษฎีใหม่สมบรู ณไ์ ดน้ ันคอื สระเก็บกกั น้าจะตอ้ งท้าหน้าท่ไี ด้อยา่ งมปี ระสิทธภิ าพและเตม็ ความสามารถ โดยตอ้ งมีแหลง่ น้าขนาดใหญท่ ่สี ามารถเพม่ิ เตมิ นา้ ในสระเกบ็ กกั น้าให้เต็มอยู่ เสมอ ดงั เชน่ ใน กรณขี องการทดลองทีว่ ดั มงคลชยั พฒั นา จังหวดั สระบุรี ซงึ่ พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว ทรงเสนอวธิ กี ารดงั นี ระบบทฤษฎีใหม่ทส่ี มบรู ณ์ อา่ งใหญ่ เตมิ อา่ งเลก็ อ่างเล็ก เตมิ สระน้า จากภาพวงกลมเลก็ คอื สระน้าทีเ่ กษตรกร ขดุ ขนึ ตามทฤษฎใี หม่ เม่อื เกิดชว่ งขาดแคลนน้าในฤดูแล้ง เกษตรกร สามารถสูบนา้ มาใชป้ ระโยชนไ์ ด้ และหากน้าในสระน้าไมเ่ พยี งพอก็ขอรับน้าจากอา่ งห้วยหนิ ขาว (อ่างเลก็ ) ซงึ่ ไดท้ ้าระบบสง่ นา้ เชอ่ื มต่อลงมายงั สระนา้ ที่ไดข้ ุดไว้ในแตล่ ะแปลงซงึ่ จะ ช่วยให้สามารถมนี า้ ใช้ตลอดปี กรณที เี่ กษตรกรใชน้ ้ากนั มาก อ่างห้วยหินขาว (อ่างเล็ก) กอ็ าจมปี รมิ าณน้าไม่พอเพียง หากโครงการพฒั นาลมุ่ น้าป่าสกั หรอื มีโครงการใหญท่ ีส่ มบรู ณ์แล้ว ก็ใช้วธิ ีการผนั นา้ จากป่าสัก คืออา่ งใหญ่ ตอ่ ลงมายังอา่ งเกบ็ น้าห้วย หินขาว (อ่างเลก็ ) กจ็ ะช่วยใหม้ ีปรมิ าณนา้ ใช้มากพอตลอดปสี า้ หรับสระของเกษตรกร…..

อา้ งองิ แนวคดิ เกษตรทฤษฎใี หม่. [ออนไลน]์ เข้าถงึ ไดจ้ าก: https://th.wikipedia.org/wiki. (วนั ทคี่ ้นข้อมลู 17 พฤษภาคม 2563) แนวคดิ เกษตรทฤษฎใี หม่. [ออนไลน]์ เข้าถงึ ไดจ้ าก: http://www.attap.or.th/index.php/th. (วนั ทีค่ ้นขอ้ มลู 17 พฤษภาคม 2563 ) เกษตรทฤษฎใี หม่. [ออนไลน]์ เขา้ ถึงไดจ้ าก: https://web.ku.ac.th/king72. (วันท่คี ้นข้อมลู 17 พฤษภาคม 2563 ) เกษตรทฤษฎีใหม่. [ออนไลน]์ เขา้ ถงึ ได้จาก: https://web.ku.ac.th/king72/2542-09. (วนั ท่ีค้นข้อมูล 17 พฤษภาคม 2563 )