สารและการจำแนกสาร

สารและการจาแนกสาร

สสาร ส่ิงต่างๆ ที่อยรู่ อบตัวเรา ซึ่งมีมวลหรือน้าหนัก ต้องการที่อยู่ สัมผัสได้ อาจมองเหน็ หรอื ไม่ เห็นก็ได้ เชน่ มนษุ ย์ พชื สัตว์ อากาศ โตะ๊ น้า เหลก็ ทองค้า เป็นตน้

สาร เนือของสสาร ซง่ึ แสดงถึงองค์ประกอบและสมบัติแตล่ ะชนดิ เนอื ของสารจะมี สมบัติแตกต่างกันไป แล้วแต่สมบัติของสารนนั ๆ ดงั นนั จงึ สรปุ ไดว้ ่า สารเปน็ องคป์ ระกอบย่อยขอสสารนนั เอง

ตวั อย่าง สสารและสารท่ีเป็นองคป์ ระกอบ สสาร สารท่เี ปน็ องคป์ ระกอบ โตะ๊ อากาศ ไม้ + เหล็ก น้าเขยี ว แกส๊ ไนโตรเจน + แกส๊ ออกซิเจน + แก๊ส คารบ์ อนไดออกไซด์ + แกส๊ เฉื่อย + ฝุ่นละออง นา้ + สีผสมอาหาร

สมบตั ิของสาร สมบัติของสาร คือ ลกั ษณะเฉพาะของสารชนิดนัน ๆ ซึ่งสามารถบอกได้วา่ สารชนิดนันคอื อะไร เพราะสารแตล่ ะชนดิ มีคณุ สมบัตไิ มเ่ หมือนกัน การที่สารมสี มบัติตา่ งกัน และมีความสามารถ ในการเปลี่ยนแปลงสถานะได้ต่างกนั ถือวา่ เป็นลกั ษณะเฉพาะของสารแตล่ ะชนิด

สมบัตขิ องสาร สมบัติของสาร แบ่งออกได้ 2 ประเภท สมบตั ทิ างกายภาพ หมายถงึ สมบัติของสารท่สี ามารถสงั เกตจากลักษณะภายนอก ไม่ เกี่ยวกับปฏกิ ริ ยิ าเคมี เช่น สถานะ เนือสาร รูปรา่ ง สี กลิ่น รส สมบตั ทิ างเคมี หมายถึง สมบัตขิ องสารที่เกีย่ วข้องกบั การเกิดปฏิกริ ิยาเคมี เชน่ การเผาไหม้ การผุกร่อน การเกิดสนมิ

เม่อื สมบัตขิ องสารเกิดการเปลย่ี นแปลงจะทา้ ใหส้ ารนัน ๆ เกดิ การเปล่ียนแปลงตามไป ดว้ ย ดังนันจงึ แบ่งประเภทการเปล่ยี นแปลงของสารออกเป็น 2 ประเภท 1. การเปล่ียนแปลงทางกายภาพ 2. การเปล่ียนแปลงทางเคมี

1. การเปล่ยี นแปลงทางกายภาพ การเปลี่ยนแปลงลกั ษณะภายนอกของสาร เม่อื สมบตั ิเปลย่ี นไปแตย่ งั คงเป็นสารเดมิ อยู่ เชน่ การ เปลี่ยนแปลงสถานะ การเดือด การเปลีย่ นแปลงรปู รา่ ง และการละลาย เปน็ ต้น การเปลีย่ นแปลงทางกายภาพตอ้ งไม่เกยี่ วกบั การเกิดปฏกิ ริ ิยาทางเคมีและไมม่ สี ารใหมเ่ กดิ ขนึ ตวั อยา่ ง การระเหิดของลูกเหม็น เปน็ การเปลย่ี นจากสถานะของแข็งกลายเป็นไอ การละลายของเกลือแกง เปน็ การรวมตัวของเกลอื กับนา้ เปน็ สารละลาย การระเหยของนา้ เป็นการเปล่ียนสถานะจากของเหลวกลายเป็นไอ การปนั้ ดนิ น้ามัน เป็นการเปลย่ี นรูปรา่ ง

2. การเปลีย่ นแปลงทางเคมี การเปล่ยี นแปลงทเี่ ก่ียวข้องกบั การเกิดปฏกิ ริ ิยาเคมี หลังจากการเปลี่ยนแปลงทา้ ให้โครงสรา้ งทางเคมี หรือองคป์ ระกอบทางเคมีของสารนันเปลย่ี นแปลงและมีสารใหมเ่ กดิ ขนึ ซึ่งสารใหม่ไมส่ ามารถท้าใหก้ ลับสสู่ ภาพ เดมิ ได้หรอื ทา้ ไดย้ าก ตัวอยา่ ง การเกดิ สนิมเหล็ก ไดส้ ารใหม่ คือ ออกไซดข์ องเหลก็ การเผาใหม่ของไม้ ไดส้ ารใหม่ คือ แกส๊ คารบ์ อนไดออกไซดแ์ ละขีเถ้า

การเปรียบการเปลย่ี นแปลงของสาร ทางเคมี ทางกายภาพ 1. เกิดปฏิกริ ิยาเคมี 2. มสี ารใหมเ่ กดิ ขึน 1. ไมเ่ กดิ ปฏิกิรยิ าเคมี 3. สมบัตติ า่ งจากเดิม 2. ไม่มสี ารใหมเ่ กิดขึน 4. กลบั สสู่ ภาพเดมิ ยาก 3. สมบตั เิ หมอื นเดิม 4. กลับสูส่ ภาพเดมิ ง่าย

การจาแนกประเภทของสาร เปน็ การจา้ แนกเพ่ือระบวุ ่าสารนันเป็นสารชนิดใด โดยเกณฑ์ที่ใชใ้ นการจา้ แนกสาร มดี งั นี 1. การใชส้ ถานะเป็นเกณฑ์ ไดแ้ ก่ ของแขง็ ของเหลว แกส๊

การจาแนกประเภทของสาร (ต่อ) 2. การใชเ้ นอื สารเปน็ เกณฑ์ ไดแ้ ก่ สารเนอื เดยี ว และสารเนือผสม สารเนอื เดยี ว คอื สารทมี่ ีองคป์ ระกอบชนดิ เดยี ว หรือหลายชนิดผสมกนั แตม่ องเหน็ เปน็ เนือเดยี วกนั เช่น ทอง เงนิ นา้ เกลือ สารเนือผสม คอื สารทมี่ องเหน็ ดว้ ยตาเปล่า ไมเ่ ปน็ เนอื เดียวกนั เชน่ นมสด น้าโคลน

การจาแนกประเภทของสาร (ต่อ) 3. การใชข้ นาดของอนภุ าคเปน็ เกณฑ์ ไดแ้ ก่ สารแขวนลอย สารคอลลอยด์ สารละลาย สารแขวนลอย = ของเหลวทีม่ ีอนุภาคของแข็งแทรกอยู่ หรอื ของแขง็ ที่ตกตะกอนง่ายต่อ การแยกออก เชน่ น้าโคลน สารคอลลอยด์ = สารผสมทมี่ อี นภุ าคแทรกอยู่ ขนาดเลก็ กวา่ สารแขวนลอย เช่น นมสด สบู่ สารละลาย = สารเนือเดยี วท่มี อี งค์ประกอบ 2 ชนิด ขึนไป เชน่ น้า + เกลอื = น้าเกลอื