Sập gụ tủ chè

Công Ty Samsung Trân trọng gửi đến bạn cuốn sách này. Phiên bản ebook này được thực hiện theo bản quyền xuất bản và phát hành ấn bản tiếng Việt của công ty First News - Trí Việt với sự tài trợ độc quyền của công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam. Tác phẩm này không được chuyển dạng sang bất kỳ hình thức nào hay sử dụng cho bất kỳ mục đích thương mại nào.

BILL GATES SPEAKS BILL GATES ÀAÄ NOÁI TÖNÍ G HÚÅP VAÂ BIÏN DÕCH: VUÄ TAIÂ HOA - HOAIÂ NAM NGUYÏNÎ VÙN PHÛÚÁC (M.S.) BAN BIÏN DÕCH FIRST NEWS NHAÂ XUÊËT BANÃ TREÃ 2004



MÖTÅ CON NGÛÚIÂ MÖTÅ CON ÀÛÚNÂ G William Henry Gates III, Bill Gates, àönì g saná g lêpå vaâ laâ Chuã tõch cuaã Têpå àoanâ Microsoft, mötå con ngûúiâ taiâ nùng àùcå biïåt, coá têìm nhòn xa tröng röång tuyïtå vúâi; möåt ngûúiâ àaä coá nhûnä g thanâ h cöng àaná g kinh ngacå trong rêtë nhiïuì lônh vûcå : • Sûå khai phaá cuaã anh trong thïë giúiá phênì mïmì mayá tñnh caá nhên àaä lamâ thay àöií cuöcå sönë g cuaã têtë caã chuná g ta trïn hanâ h tinh nayâ . Vaoâ nùm 1997, hêuì nhû mayá tñnh àaä coá mùtå trong têtë caã cacá cú súã thûúng maiå vaâ nhiïuì gia àònh. Trong tûúng lai, mayá tñnh seä trúã thanâ h mötå vêtå dunå g khöng thïí thiïuë àöië vúiá moiå ngûúiâ . Bill Gates “àöië vúiá phênì mïmì mayá tñnh coá thïí so saná h vúiá Edison àöië vúiá boná g àenâ àiïnå - vûaâ laâ nhaâ phatá minh, vûaâ laâ nhaâ kinh doanh, vûaâ laâ chuyïn gia tiïpë thõ phên phöië vaâ àñch thûcå - khöng conâ nghi ngúâ gò nûaä - laâ mötå thiïn taiâ ”. • Gates àaä phaá vúä mötå quan niïmå àõnh kiïnë , sai lêmì cöë hûuä cho rùnç g nhûnä g tû tûúnã g lúná chó àïnë tûâ nhûnä g triïtë gia, tûâ nhûnä g nhaâ vùn hoùcå tûâ giúiá hanâ lêm. Rich Karlgaard cuaã tapå chñ Forbes àaä giaiã thñch “Ranh giúiá xûa cuä giûaä yá tûúnã g vaâ sanã phêmí , giûaä phuâ du vaâ vônh cûuã àang bõ xoaá nhoaâ ”. • Gates khöng chó laâ mötå nhaâ àiïuì hanâ h doanh nghiïpå . Laâ biïuí tûúnå g vùn hoaá , anh giûä vai troâ cuaã mötå àênë g töië cao vaâ laâ linh hönì cuaã Microsoft – cöng ty àaä giupá anh trúã thanâ h tyã phuá úã tuöií 31 vaâ trúã thanâ h ngûúiâ giauâ nhêtë nûúcá Myä khi chûa bûúcá vaâo tuöií 40.

6 • Bill Gates àaä noiá • Gates laâ ngûúiâ sönë g sotá , thûcå tïë laâ ngûúiâ chiïnë thùnæ g, trong mötå nganâ h cöng nghiïpå baná khai vúiá mötå lõch sûã phatá triïní ngùnæ nguiã , chûa nhiïuì truyïnì thönë g, gênì nhû chûa taoå ra phong cacá h naoâ vaâ roä ranâ g rêtë ñt phûúng thûcá hoatå àönå g àûúcå thiïtë lêpå hoanâ chónh; vò vêyå conâ rêtë nhiïuì thiïuë sotá vaâ toaâ aná trïn khùpæ thïë giúiá laâ núi thûúnâ g xuyïn àûúcå cacá phña nhúâ àïnë àïí giaiã quyïtë cacá vuå tranh chêpë . Vaâ thêtå ngêuî nhiïn, Gates laiå conâ hún ngûúiâ úã mötå àiïmí khacá . Anh àaä khuêyë àönå g àïnë cûcå àiïmí têtë caã nhûnä g camã xucá xung àötå luön coá trong xaä höiå tû banã : khao khatá àûúcå thanâ h cöng vaâ thönë g trõ àúiâ sönë g kinh tïë trïn toanâ nûúcá Myä nhûng laiå giênå dû,ä lo êu vaâ camã thêyë bõ só nhucå khi coá ai àoá àatå àûúcå àiïuì êyë . Muönë biïtë camã xucá dûä döiå cuaã moiå ngûúiâ nhû thïë naoâ khi nghô vïì Gates, banå chó cênì lïn Internet vaâ vaoâ mötå vaiâ àõa chó Web àûúcå taoå ra vúiá lyá do duy nhêtë laâ trutá giênå vaoâ anh, thêmå chñ mötå vaiâ Web site conâ töí chûcá caã nhûnä g diïnî àanâ nghiïm chónh àïí tranh caiä xem liïuå Gates coá phaiã laâ ma quyã traá hònh hay khöng. Trong Bill Gates Joke Page, coá mötå chuyïnå cûúiâ vïì Gates nhû sau: “Ai laâ ngûúiâ banå seä bopá coâ suná g àïí trutá giênå nïuë banå bõ ketå trong thang mayá cunâ g vúiá Timothy McVeight (ngûúiâ àùtå bom Trung Têm Thûúng Maiå Thïë Giúiá úã Oklahama – ND), Saddam Hussein vaâ Bill Gates trong lucá khêuí suná g cuaã banå chó conâ conâ hai viïn àanå ? Àïí chùcæ ùn, cûá naã caã hai phatá vaoâ Bill”. Caác lúâi cöng kñch chöëng laåi Gates khöng chó giúái haån trong phaåm vi Internet. Mitch Kapor, ngûúâi saáng lêåp vaâ laâ laänh àaåo cuä cuãa cöng ty Lotus 1-2-3, noái vïì Gates: ”Möåt ngûúâi taâi gioãi, maånh meä, rêët thaânh cöng nhûng laâ keã taân nhêîn vaâ bêët nhên bêët nghôa. Töi cho rùçng nïëu ai àoá haânh àöång ‘bêët chêëp têët caã àïí chiïën thùæng’, triïåt tiïu moåi cú höåi caånh tranh thò keã àoá àang laâm nhûäng viïåc traái vúái luên

Bill Gates àaä noiá • 7 thûúâng àaåo lyá. Vaâ Gates laâ khuön mêîu vö cuâng chñnh xaác vaâ àiïín hònh vïì àiïím naây”. Tapå chñ ComputerWorld viïtë vïì Gates. ...Chó múiá vaiâ nùm trûúcá àêy, anh ta àûúcå tuyïn dûúng nhû mötå ngûúiâ lamâ ùn nùng nö,í ngûúiâ àaä dunä g camã kiïnë taoå nïn mötå nganâ h kinh doanh thõnh vûúnå g tûâ baiä cöng nghïå bõ cacá hanä g lúná boã hoang. Conâ bêy giú,â anh ta bõ phó baná g laâ keã acá têm muönë trúã thanâ h öng chuã cuaã toanâ böå thïë giúiá phênì mïmì , laâ keã tham lam lucá naoâ cunä g choä muiä vaoâ khùpæ moiå núi, bêtë kïí àoá laâ khacá h hanâ g hay àöië thuã canå h tranh. Vêyå Bill Gates thêtå sûå laâ ngûúiâ nhû thïë naoâ ? Laâ ngûúiâ giauâ nhêtë nûúcá Myä vúiá khoanã g 22% vönë trong Microsoft, Gates trúã thanâ h àöië tûúnå g cuaã sûå themâ muönë vaâ nïí sú,å hoang tûúãng vaâ têng böcë . Vúiá nhûnä g camã xucá manä h liïtå nhû thï,ë viïcå àaná h giaá cöng bùnç g vïì nhûnä g hanâ h àönå g cuaã Gates laâ àiïuì bêtë kha.ã Gates thûúnâ g àûúcå so saná h vúiá nhûnä g tiïnì böië lanä h àaoå cuöcå cacá h manå g cöng nghiïpå trûúcá kia vaâ sûå tûúng quan nayâ ñt nhiïuì coá giaá trõ. Theo nhênå xetá cuaã Nathan Myhrvold, nhaâ tûúng lai hocå vaâ laâ nhaâ tû tûúnã g vïì cöng nghïå múiá cuaã Microsoft, nhûnä g ngûúiâ nayâ , bùnç g cacá h nayâ hoùcå cacá h khacá , àaä thu lúiå àûúcå tûâ nhûnä g tiïnë böå trong nïnì cöng nghïå àaä buöcå chuná g ta phaiã thay àöií cacá h sönë g. Myhrvold giaiã thñch rùnç g chó trong thúiâ gian tûâ 1875 àïnë 1900, cacá phatá minh múiá , bao gömì mayá chû,ä mayá àiïnå thoaiå , àönå g cú àötë trong, khoaá phecmútuya, àaä núã röå khùpæ núi. Cacá phûúng tiïnå thöng tin àaiå chuná g lucá àoá àïuì hïtë lúiâ ca ngúiå nhûnä g tïn tuöií nhû Thomas Edison, Alexander Graham Bell, Andrew Carnegie, John D.Rockefeller, xem hoå laâ mötå thanâ h phênì “quyá töcå ” múiá , nhûnä g ngûúiâ lùmæ tiïnì nhiïuì bacå vaâ giauâ sûcá

8 • Bill Gates àaä noiá saná g taoå . Nhòn laiå giai àoanå nayâ ta thêyë rùnç g, àiïuì dûúnâ g nhû khöng thïí traná h khoiã laâ chó mötå vaiâ caá nhên coá tinh thênì manå h meä múiá coá thïí nhòn thêyë trûúcá cacá cú höiå vaâ nhanh tay àêuì tû vaoâ chuná g vò khaã nùng àùtå cûúcå vaoâ kyã nguyïn cöng nghiïpå nayâ khöng phaiã laâ cöng viïcå danâ h cho nhûnä g ngûúiâ têmì thûúnâ g. Canh bacå maâ hoå lao vaoâ vúiá kïtë quaã “àûúcå ùn caã ngaä vïì khöng” àaä lamâ cho hoå hötë tronå vaâ mang àïnë cho banã thên hoå vaâ cho quyïnì súã hûuä vö cunâ g lúná cuaã hoå mötå danh tiïnë g rönå g khùpæ . Nhûng khöng chó coá sûå giauâ coá vaâ uy danh lamâ cho Gates trúã thanâ h hêpë dênî vúiá moiå ngûúiâ . Sûcá huát cuãa anh vúiá moåi ngûúâi conâ úã sûå bêtë tûúng xûáng giûaä taiâ nùng vaâ ngoaiå hònh cuaã anh. Gionå g noiá röní ranã g cuaã anh, thûá tiïnë g loná g maâ anh noiá , maiá tocá coá veã húi kyâ quùcå vaâ chiïcë aoá len mua úã cûaã hanâ g xem ra khöng phuâ húpå vúiá mötå ngûúiâ coá thïë lûcå nhû anh. Sûå bêtë tûúng xûná g lúná nhêtë coá thïí thêyë rêtë roä úã Gates trong thúiâ gian àêuì : anh bùtæ àêuì lao vaoâ thûúng trûúnâ g nùm 19 tuöií nhûng laiå tröng giaâ dùnå nhû ngûúiâ úã tuöií 30. Nhûnä g hoaå sô veä tranh biïmë hoaå vaâ nhûnä g ngûúiâ coá mauá haiâ hûúcá muönë “àaná h cùpæ ” cacá h thïí hiïnå àùcå thuâ cuaã Gates thò anh àuná g laâ mötå mucå tiïu “beoá bú”ã . Khi ai àoá trong giúiá àiïnå toaná bùtæ cheoá hai tay röiì àong àûa ngûúiâ túiá lui nhû mötå àûaá treã mùcæ bïnå h tûå ky,ã moiå ngûúiâ àïuì biïtë ngûúiâ nayâ àang nhaiå Bill Gates. Mùcå dêuì nhûnä g nùm gênì àêy Gates àaä coá da coá thõt hún vaâ thûúnâ g xuyïn ài cùtæ tocá nhûng hònh anã h mötå chanâ g trai gêyì nhom vúiá maiá tocá khöng chaiã cuaã Gates vênî chûa xoaá nhoaâ trong têm khamã moiå ngûúiâ . Tapå chñ Vanity Fair àaä goiå Gates laâ mötå cêuå beá 13 tuöií mûúnå hònh haiâ cuaã mötå gaä cön àö,ì àoá laâ “mötå ngûúiâ coá ñt cú höiå trúã thanâ h thuã lônh cuaã nganâ h cöng nghï,å sûå àiïmì tônh cuaã anh, gionå g noiá àïuì àïuì cuaã anh êní dêuë nùng lûcå vaâ sûcá manå h dûä döiå ”.

Bill Gates àaä noiá • 9 Nhûnä g lúiâ àamâ tiïuë vïì con ngûúiâ cuaã Bill Gates phênì naoâ àoá xuêtë phatá tûâ viïcå anh xuêtë hiïnå trûúcá cöng chuná g khi conâ quaá tre,ã riïng cacá cêu chuyïnå vïì kinh doanh cuaã Gates vaoâ nhûnä g nùm àêuì àaä cho thêyë roä thiïn taiâ cuaã mötå keã ngöî ngûúcå . Anh mang tiïnë g xêuë laâ mötå gaä chua cay, khinh ngûúiâ , thêmå chñ laâ mötå ngûúiâ khiïmë nha.ä Chùnè g qua chuná g ta àaä àûúcå chûná g kiïnë sûå lúná lïn cuaã mötå cêuå beá coá taiâ nhûng laiå chêtë chûaá quaá nhiïuì àiïuì , nhûnä g àiïuì àaä tûnâ g diïnî ra cho Mozart trong thúiâ niïn thiïuë . Thêmå chñ khi bûúcá vaoâ tuöií trung niïn, Gates vênî laâ mötå ngûúiâ thûcå sûå rêtë khoá àaná h gia.á Trong nhûnä g cêu chuyïnå kïí vïì sûå phatá triïní nhanh choná g cuaã Microsoft àöi lucá coá veã nhû Gates àaä thöií phönì g àöi chutá , nhûng cacá phên tñch kinh doanh vaâ têmì nhòn vaoâ tûúng lai cuaã anh laiå toã ra rêtë chñnh xacá . Anh rêtë cêní tronå g trong viïcå lêpå gia àònh, trong vai troâ lamâ cha, trong hoatå àönå g tûâ thiïnå khi giúiá truyïnì thöng lucá naoâ cunä g kiïn trò bamá satá theo tûnâ g bûúcá . Vaoâ lucá cacá hoatå àönå g kinh doanh cuaã Microsoft trúã thanâ h àöië tûúnå g chuá yá cuaã chñnh quyïnì tiïuí bang vaâ liïn bang cuaã My,ä Gates nhênå ngay ra rùnç g anh nïn caiã thiïnå hònh anã h cuaã mònh trûúcá cöng chuná g, trúã nïn hoaâ nhaä hún, gênì guiä hún vaâ khoan dung hún. Nhòn laiå quaá trònh biïnë àöií cuaã anh cho túiá nay chuná g ta coá thïí thêyë rùnç g Gates vênî conâ phaiã cöë gùnæ g nhiïuì hún nûaä . Nïuë khöng banâ vïì khña canå h phatá triïní cuaã caá nhên thò thacá h thûcá lúná nhêtë cuaã Gates lucá nayâ laâ giupá cho Microsoft sönë g lêu trong sûå lõch lamä vaâ thu àûúcå lúiå nhuênå . Sûå tönì taiå vaâ phatá triïní lêu bïnì cuaã mötå cöng ty rêtë hiïmë gùpå trong möi trûúnâ g cöng nghïå cao, thêmå chñ caã nhûnä g cöng ty kyâ cûuå nhû IBM cunä g coá nhûnä g giai àoanå thùng trêmì . Duâ sao, Rockerfeller, Edison, Bell vaâ nhiïuì nhaâ tû banã khacá - nhûnä g ngûúiâ maâ Gates àûúcå saná h ngang hanâ g – cunä g àaä saná g lêpå cöng ty röiì duy trò sûå tönì taiå vaâ thõnh vûúnå g cuaã chuná g cho àïnë tênå thïë kyã sau. Nhûnä g cöng ty cuaã hoå àaä trúã thanâ h nïnì tanã g

10 • Bill Gates àaä noiá vûnä g chùcæ cho nïnì kinh tïë cuaã caã nûúcá My.ä Mùcå duâ thûúnâ g xuyïn bõ thanh tra vaâ àöi lucá bõ xeá le,ã chia nhoã - hoùcå búiã luêtå chönë g àöcå quyïnì hoùcå búiã sûå quanã lyá thêpë kemá - nhûng hêuå duïå cuaã chuná g ngayâ nay vênî tönì taiå nhû nhûnä g thanâ h phênì ài àêuì trong cöng nghiïpå . Gates hûúná g sûå têpå trung cuaã mònh vaoâ viïcå baoã àamã rùnç g Microsoft seä àûúcå nhû ho.å Vaâ búiã vò anh khúiã nghiïpå tûâ lucá conâ rêtë treã nïn anh vênî conâ thûaâ thúiâ gian cho àiïuì ào.á Nhûnä g donâ g tiïpë theo sau àêy seä laâ mötå söë chó dênî cênì thiïtë giupá banå nùmæ àûúcå thêm yá cuaã tacá giaã khi viïtë sacá h nayâ . Àêy khöng phaiã laâ mötå quyïní sacá h viïtë vïì kyä thuêtå mùcå duâ chuná g ta coá thïí bùtæ gùpå mötå söë phênì coá àïì cêpå àïnë kyä thuêtå . Àêy cunä g khöng phaiã laâ nhûnä g giaiã trònh chi li vïì cacá h thûcá maâ cöng ty Microsoft chó trong vonâ g chûa àêyì 20 nùm àaä trúã thanâ h mötå trong nhûnä g cöng ty hanâ g àêuì trïn thïë giúiá mùcå duâ chuná g ta coá thïí bùtæ gùpå chuná g úã àêy. Quyïní sacá h nayâ cunä g khöng viïtë ra nhùmç mucå àñch chûná g minh Gates laâ Quyã Dûä hay laâ Keã Cûuá Thï:ë viïcå àoá danâ h cho banå àocå tûå àaná h giaá vaâ quyïtë àõnh. Àêy laâ mötå quyïní sacá h àûúcå viïtë trïn tinh thênì thûaâ nhênå nhûnä g anã h hûúnã g cuaã Gates àöië vúiá thïë giúiá trong lanä h vûcå cöng nghï,å kinh tïë vaâ xaä höiå . Nöiå dung cuaã sacá h thuêtå laiå cêu chuyïnå vïì mötå thiïn taiâ vïì kyä thuêtå , ngûúiâ giûä vai troâ ài àêuì trong viïåc laâm àöií thay hoanâ toanâ cacá h lamâ viïcå , cacá h vui chúi, cacá h hocå têpå cunâ g nhiïuì lônh vûcå khacá trong àúiâ sönë g hanâ g ngayâ cuaã chuná g ta. Àêy cunä g laâ mötå quyïní sacá h ghi chepá laiå nhûnä g àiïuì Bill Gates suy nghô vaâ cacá h suy nghô cuaã anh ta, vaâ nhûnä g gò chuná g ta coá thïí hocå hoiã àûúcå tûâ nhên vêtå nayâ . Quyïní sacá h nayâ khöng àûúcå trònh bayâ theo thûá tûå thúiâ gian maâ theo tûnâ g chuã àï.ì Tacá giaã àïì nghõ ngûúiâ àocå tham khaoã thïm phênì Cacá möcë thúiâ gian quan tronå g trong cuöcå àúiâ Bill Gates úã cuöië sacá h.

Bill Gates àaä noiá • 11 Bêtë kïí lõch sûã miïu taã Gates nhû thïë naoâ , nhûng viïcå anh ta laâ doanh gia nöií tiïnë g nhêtë trong thúiâ àaiå chuná g ta laâ àiïuì khöng coá gò phaiã banâ caiä . Theo mötå thönë g kï nùm 1997 thò Gates àaä àûúcå nhùcæ àïnë 8433 lênì trïn nhûnä g phûúng tiïnå truyïnì thöng chñnh thönë g. Mötå cuöcå àiïuì tra dû luênå cuaã tapå chñ Fortune àaä cho thêyë coá túiá 73% nhûnä g ngûúiâ àiïuì hanâ h cacá cöng ty xem Microsoft laâ mötå trong nhûnä g cú súã kinh doanh vô àaiå cuaã nûúcá My.ä Taiå mötå buöií höiå thaoã gömì 500 nhaâ lanä h àaoå kinh doanh tham gia do tapå chñ Inc. töí chûcá vaoâ nùm 1997, tuyïtå àaiå àa söë àaä cho rùnç g Gates laâ nhaâ kinh doanh “àûúcå khêm phucå nhêtë ”. Gates nhênå àûúcå 59% phiïuë bêuì , trong khi öng vua truyïnì thöng Ted Turner chó coá 8%, Steven Job cuaã hanä g mayá tñnh Apple àûúcå 5%, Ross Perot àûúåc 4% vaâ Wayne Huizenga, ngûúâi saáng lêåp Waste Management Inc., àûúcå 3%. Cuäng vaâo thúâi àiïím àoá, theo khaão saát cuãa Merrill Lynch daânh cho nhûäng nhên viïn cöng nghïå thöng tin trong caác cöng ty thò coá túái 59% ngûúâi cho rùçng Microsoft àaä coá haânh vi laåm duång quyïìn lûåc. Mùåt khaác, 62% laåi tin rùçng Böå Tû phaáp Myä seä phaãi chõu thua vaâ cho pheáp Microsoft tñch húåp trònh duyïåt Internet cuãa hoå vaâo hïå àiïìu haânh. Noiá chung coá nhiïuì quan àiïmí khacá nhau vïì Gates vaâ trong thúiâ gian chúâ àúiå ngaä ngu,ä cuöcå chiïnë àïí coá thïí hiïuí roä vïì Gates vênî tiïpë tucå diïnî ra. Nhû John Huey, ngûúiâ phuå tracá h chuyïn mucå cuaã tapå chñ Fortune, àaä bònh luênå : “Banå coá thïí yïu hoùcå ghetá anh ta nhûng khöng thïí khöng àïí yá àïnë anh ta”.

GIAI ÀOAÅN TRÛÚNÃ G THANÂ H NHÊN VÊTÅ YOUNG JUMP Möåt beá trai coá cùåp mùæt xanh, quêìn aáo tûúm têët, goån gaâng, vúái maái toác oáng mûúåt vaâ möåt khoaãnh toác moåc traái khoaáy – rêët giöëng vúái meå cêåu - vaâ nuå cûúâi tûúi tùæn luön núã ra laâ hònh aãnh ngûúâi ta thûúâng nhòn thêëy trong nhûäng bûác aãnh thúâi niïn thiïëu cuãa Bill Gates. Nhûäng êën tûúång naây coá thïí gêy ngöå nhêån àêy laâ möåt cêåu beá hiïìn laânh, ngoan ngoaän. Nhûng chúá vöåi kïët luêån búãi trong thûåc tïë Gates laâ möåt cêåu beá hiïëu àöång, luön luön nhaãy nhöím lïn vò möåt chuyïån gò àoá. Cêåu beá naây thûúâng khöng biïët chaán khi chúi troâ tûå nheát ngûúâi vaâo möåt caái höåp röìi buáng nhaãy ra ngoaâi vaâ ào xem möîi lêìn cêåu àaä nhaãy àûúåc bao xa. Trong lûáa tuöíi võ thaânh niïn vaâ thêåm chñ caã sau naây, cêåu ta thûúâng bêët ngúâ phoáng ngûúâi nhaãy lïn vaâ vúái tay chaåm vaâo caác nhaánh cêy, chêën song cûãa hoùåc bêët kyâ vêåt gò trïn cao loåt vaâo mùæt cêåu beá.

Bill Gates àaä noiá • 13 Nhûäng haânh àöång thïí hiïån sûå hiïëu àöång àoá àaä taåo nguöìn caãm hûáng cho möåt hoåa sô truyïån tranh ngûúâi Nhêåt àùåt tïn cho nhên vêåt maâ öng mö phoãng theo Gates laâ Young Jump. Giöëng nhû nguyïn mêîu, nhên vêåt Young Jump nöíi tiïëng naây cuäng bêët chêëp moåi thuã àoaån trong luác maåo hiïím lao vaâo ngaânh cöng nghïå cao cuãa mònh. Gates laâ con trai duy nhêtë trong gia àònh, anh coá mötå chõ gaiá lúná hún anh mötå tuöií vaâ mötå em gaiá kemá anh chñn tuöií . Anh àûúcå baâ àùtå cho biïtå danh laâ “Trey” búiã vò chûä söë “III” ài sau tïn anh. Trey laâ mötå thuêtå ngûä cuaã nhûnä g ngûúiâ chúi baiâ hoùcå chúi cúâ domino àïí chó quên baiâ hoùcå cúâ domino coá ba nutá . Thên sinh cuaã Gates, öng baâ Bill Sr. vaâ Mary Maxwell Gates, xuêtë thên trong nhûnä g gia àònh àaä àïnë àõnh cû taiå bang Washington tûâ rêtë súmá . Àoá laâ nhûnä g gia àònh coá truyïnì thönë g gùnæ bo,á àoanâ kïtë chùtå cheä vúiá nhau vaâ luön duy trò mötå nguönì taiâ chñnh an toanâ , öní àõnh. Hai öng baâ àaä gùpå gúä vaâ lêpå gia àònh vúiá nhau khi vênî conâ àang theo hocå àaiå hocå . Cha cuaã Gates laâ thanâ h viïn cuaã mötå cöng ty luêtå danh tiïnë g úã Seattle; vaâ meå anh, mötå giaoá viïn, coá möië quan hïå rêtë rönå g vúiá giúiá thûúnå g lûu taiå Seattle vaâ tñch cûcå tham gia vaoâ cacá hoatå àönå g vùn hoaá , xaä höiå cuaã thanâ h phöë nayâ . Lucá conâ be,á Gates rêtë thñch àûúcå àu àûa trïn lûng nhûnä g chuá ngûaå gö;î khi àaä trûúnã g thanâ h, Gates vênî coá thoiá quen àu àûa khi àang têpå trung suy nghô hoùcå àang chõu apá lûcå . Anh laâ mötå ngûúiâ rêtë dïî bõ buönì chaná . “Khi conâ laâ sinh viïn, töi ghi chepá bùnç g caã hai tay vaâ chó sûã duång tay phaãi khi caãm thêyë buönì chaná vaâ muöën coá mötå thaách thûcá nhoã naoâ ào”á .

14 • Bill Gates àaä noiá Nùm lúpá sauá , Gates laâ hocå sinh kemá trong lúpá , laâ àûaá con ngöî ngûúcå trong mùtæ meå mònh vaâ thûúnâ g gùpå khoá khùn trong cuöcå sönë g. Cha meå anh quyïtë àõnh àûa anh àïnë bacá syä têm lyá àïí khamá bïnå h. Gates nhênå xetá vïì bacá syä nayâ : “Öng êyë thêtå tuyïtå vúiâ . Öng àûa sacá h cho töi àocå sau möiî lênì khamá , nhûnä g sacá h cuaã Freud*, vaâ töi thûcå sûå bûúcá vaoâ lyá thuyïtë têm thênì hocå ”. Sau mötå nùm àiïuì trõ cho cêuå be,á bacá syä cöng böë nhûnä g kïtë luênå khiïnë meå cuaã Gates phaiã lo êu. Öng noiá rùnç g seä vö ñch nïuë epá buöcå cêuå beá phaiã tuên theo cacá nïì nïpë ûná g xûã truyïnì thönë g hoùcå bùtæ cêuå phaiã biïtë vêng lúiâ vaâ ngoan ngoanä hún: “Öng baâ seä thêtë baiå nïuë khöng àiïuì chónh laiå cacá h giaoá ducå búiã vò seä khöng coá tacá dunå g trong viïcå khuêtë phucå chauá nhaâ àêu”. Gates liïn tuåc thay àöíi nhiïìu thuá say mï cuãa mònh. Thöíi keân Trombone möåt thúâi gian, röìi quay sang nghiïìn ngêîm truyïån Tarzan vaâ Martian cuãa nhaâ vùn Edgar Rice Burroughs. Khi lïn baãy tuöíi, Gates quyïët àõnh àoåc toaân böå böå saách baách khoa toaân thû. Cêåu beá àaä àoåc túái têån vêìn P vaâ röìi quyïët àõnh chuyïín sang thuá say mï khaác. Cêåu ngêëu nghiïën tòm hiïíu cuöåc àúâi cuãa nhûäng ngûúâi nöíi tiïëng nhû Franklin D.Roosevelt (1882-1945, Töíng thöëng thûá 32 cuãa Myä - ND) hoùåc Napoleáon, cöë gùæng hoåc theo moåi àiïìu vïì võ hoaâng àïë Phaáp naây. “Ngayâ conâ beá, khoa hoåc tûå nhiïn laâm töi rêtë thñch thuá búãi vò nhúâ noá múái coá cacá cuöåc phoná g taâu vuä truå lïn mùtå trùng. Chuáng töi coá thïí tòm hiïuí vïì oxy loãng vaâ biïtë àûúcå phaãi àaåt àïnë vênå töëc bao *Sigment Freud, ngûúiâ àaä khúiã xûúná g vaâ xêy dûnå g böå mön phên têm hoåc, dûåa trïn caác yá tûúnã g cho rùnç g àúiâ sönë g tinh thênì chi phöië trïn caã hai cêpë yá thûcá vaâ vö thûcá , vaâ cacá biïnë cöë thúiâ thú êuë coá anã h hûúnã g maånh vïì mùtå têm lyá trong suöët cuöåc àúiâ .

Bill Gates àaä noiá • 15 nhiïu thò tïn lûãa múái coá thïí thùnæ g àûúcå lûcå hutá cuãa traái àêtë . Bêy giú,â phêìn lúán caác chûúng trònh khöng gian àaä àûúåc phöí biïnë rönå g raiä nïn nöiî khatá khao tòm hiïuí vïì noá khöng coân thöi thucá töi nhû trûúác kia nûaä .” Gia àònh Gates ài lïî úã nhaâ thúâ thuöcå giaoá àoanâ University Congregational Church cuaã mucå sû Dale Turner. Hùnç g nùm, mucå sû Turner àïuì coá lúiâ hûaá seä khao mötå bûaä ùn töië taiå nhaâ hanâ g Space Needle, cao gênì 200m úã Seattle, cho nhûnä g em àang hocå lúpá giaoá lyá cuaã nhaâ thúâ coá thïí thuöcå lonâ g àoanå Lúiâ gianã g trïn Nuiá (Sermon on the Mount). Ba mûúi mötë àûaá treã khacá tuy àocå àûúcå cacá chûúng 5, 6 vaâ 7 cuaã Sacá h Mathew nhûng vênî conâ vêpë vapá , khi àïnë lûútå Gates, cha Turner thêtå sûå kinh ngacå khi cêuå beá àocå thuöcå lauâ lauâ vaâ canâ g kinh ngacå hún khi biïtë Bill àaä hocå cacá àoanå nayâ khi àang trïn àûúnâ g ài ra baiä biïní cunâ g gia àònh. Mucå sû noiá : “Chó cênì túiá nhaâ cêuå beá ngayâ höm êyë laâ töi biïtë ngay rùnç g cêuå beá nayâ coá àiïuì gò àoá rêtë àùcå biïtå . Töi khöng thïí tûúnã g tûúnå g nöií laâ vò sao mötå àûaá beá 11 tuöií laiå coá mötå trñ tuïå nhû vêyå . Qua cacá cêu hoãi kiïmí tra laiå , töi phatá hiïnå ra laâ cêuå beá khöng chó thuöcå lonâ g maâ conâ hiïuí rêtë sêu sùcæ àoanå kinh thaná h ào”á . Mucå sû Turner cunä g phaiã thûaâ nhênå rùnç g coá leä Gates hocå thuöcå àoanå kinh thaná h nayâ khöng phaiã vò àûcá tin maâ chó vò cêuå beá ûa thñch sûå thacá h thûcá . “Khi bûúcá vaâo tuöií trûúnã g thanâ h, cha meå töi thûúâng khuyïën khñch cacá con àocå saách thêtå nhiïuì vaâ cöí vuä cho tñnh àöåc lêpå suy nghô cuaã chuáng töi. Hai ngûúâi thûúnâ g keáo chuáng töi vaoâ moiå cuöåc thaoã luêån trong bêët cûá àïì taiâ naoâ , tûâ nöåi dung cuaã möåt quyïní sacá h naoâ àoá cho àïën cacá vênë àïì vïì chñnh trõ. Vaâo muaâ heâ,

16 • Bill Gates àaä noiá gia àònh chuáng töi cuâng mötå söë gia àònh khaác thûúnâ g àïën nghó úã Hood Canal. ÚÃ àêyë chuáng töi thûúâng hay chúi caác troâ chúi coá tñnh canå h tranh cao nhû chayå tiïpë sûác, neám trûná g, cûúpá cúâ. Àoá laâ nhûäng thúiâ gian luön böí ñch vaâ mang àïnë cho chuná g töi camã giacá rùnç g chuná g töi coá thïí àua tranh vaâ thanâ h cöng”. Gates noiá trñ nhúá cuaã anh khöng phaiã laâ chiïcë mayá chupå hònh maâ àún gianã laâ vò noá cûcå tötë – àùcå biïtå àöië vúiá nhûnä g vênë àïì anh say mï. “Töi vênî coá thïí nhúá àûúåc têët caã cacá donâ g thoaåi trong vúã kõch höiì trung hocå , Black Comedy. Töi rêët súå seä quïn mêtë nhûäng lúiâ thoaiå naây àïën mûác töi phaiã khùæc sêu chuáng vaoâ trong àêuì ”. Ngay tûâ nhoã, anh àaä rêët gioãi trong viïåc àaâm phaán kinh doanh. Gates àaä àiïìu àònh vúái chõ gaái Kristi àïí àûúåc pheáp sûã duång àöi gùng tay chúi boáng chaây cuãa chõ êëy bêët cûá khi naâo cêìn vaâ ngûúâi chõ khöng àûúåc pheáp naåi ra bêët kyâ lyá do naâo àïí tûâ chöëi. Buâ laåi, Gates traã cho chõ mònh 5 àö la vaâ yïu cêìu chõ phaãi kyá tïn vaâo möåt baãn húåp àöìng. Gates sinh hoatå trong àoanâ Hûúná g àaoå sinh vaâ àatå àûúcå rêtë nhiïuì danh hiïuå . Trong mötå lênì cùmæ traiå trïn nuiá , àöi giayâ múiá cuaã Gates lamâ chên cuaã anh bõ phönì g röpå vaâ vò vêyå meå anh phaiã laiá xe àïnë tênå núi cùmæ traiå àïí àoná anh vïì nha.â Mùcå duâ kham khöí nhû vêyå nhûng sau nayâ Gates vênî cho rùnç g “àoá laâ mötå möi trûúnâ g tötë , noá khuyïnë khñch sûå hocå hoiã vaâ tñnh ham hiïuí biïtë ”.

Bill Gates àaä noiá • 17 Àïí khoãa lêëp nhûäng khoá khùn khi hoåc taåi trûúâng cöng lêåp, Gates thûúâng phaãi nhêån àoáng vai hïì trong lúáp. Àiïìu àoá àaä thay àöíi khi cha meå anh quyïët àõnh con trai hoå phaãi àûúåc hoåc trong möi trûúâng giaáo duåc àùåc biïåt phuâ húåp vúái nhu cêìu cuãa cêåu beá vaâ Gates àûúåc àûa vaâo hoåc taåi Lakeside School, möåt trûúâng tû rêët nghiïm khùæc taåi Seattle. “Thïë laâ töi vaâo hoåc úã trûúnâ g tû vaâ úã àêy khöng coá chöî cho mötå anh hïì duâ töi àaä viïët àún xin nhêån vai naây. Thûcå tïë thò töi àaä khöng coá gò nöií bêtå trong mötå vaiâ nùm àêìu úã trûúâng. Töi thûã trònh diïîn caái ‘baâi’ quen thuöåc cuaã mònh: ‘húi-àêu-maâ-chûná g- toã-la-â ngûúiâ -ngon-laânh’. Khi töi bùtæ àêuì nöî lûåc, caác banå töi noiá : “Ai chaâ! Chuná g töi cûá nghô cêuå ta ngu àênì chûá! Töët nhêtë laâ phaãi àaná h giaá laiå anh banå naây”. Gates dunâ g thúiâ gian nghó heâ nùm 1972 àïí trúã thanâ h cêuå beá chayå vùn thû cho Quöcë höiå . Vönë àaä coá àöi chutá kinh nghiïmå trong kinh doanh, Gates tiïpë tucå thïí hiïnå xu hûúná g nayâ khi kïtë húpå vúiá mötå ngûúiâ banå boã tiïnì ra mua 5.000 huy hiïuå vênå àönå g tranh cûã töní g thönë g cuaã George S.McGovern Thomas Eagleton, vúiá giaá 5 xu/caiá , sau khi nghõ sô nayâ bõ loaiå khoiã danh sacá h àïì cûã ûná g viïn töní g thönë g cuaã àanã g Dên chu.ã Nhûnä g chiïcë huy hiïuå nayâ sau àoá àaä nhanh choná g trúã thanâ h vêtå àûúcå nhiïuì ngûúiâ sûu têmì sùn lunâ g. Gates vaâ banå cuaã anh ta àaä baná nhûnä g huy hiïuå cuaã mònh vúiá giaá cao gêpë nhiïuì lênì , àöi khi lïn túiá hún 25 àö la/caiá .

18 • Bill Gates àaä noiá Ed Roberts, ngûúiâ saná g lêpå ra cöng ty MITS, núi Gates vaâ Allen bùtæ àêuì cöng viïcå àêuì tiïn cuaã ho,å nhênå xetá rùnç g Gates àaä gùtå haiá thanâ h cöng tûâ khi conâ quaá treã vaâ vò vêyå anh ta hoanâ toanâ khöng phaiã vêtë va,ã nöî lûcå gò trong tuöií thanh niïn cuaã mònh. “Àaiå loaiå anh ta giönë g nhû Elvis Presley vêyå ,” Roberts noiá vïì anh ta, “Anh ta chùnè g cênì phaiã trûúnã g thanâ h.” Tuy nhiïn, vïì mötå phûúng diïnå naoâ ào,á tuöií tacá cunä g àaä trui renâ têm tñnh cuaã Gates: “Töi khöng conâ bêtë chútå nhayã cênî g lïn nhû töi àaä thûúnâ g lamâ trûúcá kia, khi cöng ty múiá thanâ h lêpå … hoùcå thêmå chñ caã trong lucá àang hopå ... Bêy giú,â hanâ h àönå g àoá khöng conâ thûúnâ g xayã ra nûaä ”. Coá thïí tin àûúcå àiïuì anh noiá miïnî laâ anh khöng bõ thacá h thûcá búiã mötå ngûúiâ sau nayâ trúã thanâ h meå cuaã cacá con anh: Taiå mötå bûaä tiïcå cuaã Microsoft, Gates bõ thacá h nhayã qua mötå caiá banâ . Höm àoá laâ mötå buöií tiïcå trang tronå g vaâ Gates àang mùcå trïn ngûúiâ böå tuxedo vaâ chên xoã àöi giayâ da boná g laná g nïn cuá nhayã nayâ xem ra khöng phaiã dï.î Tuy vêyå anh vênî chêpë nhênå vaâ nhayã qua àûúcå . Khöng chó coá thï.ë Khi Melinda French cùmæ thïm mötå ngonå nïnë àang chayá lïn banâ vaâ thacá h anh ta nhayã lênì nûaä . Vaâ röiì cûá sau möiî lênì anh nhayã qua àûúcå cö laiå àùtå thïm nïnë lïn banâ . Gates möiî lucá möiî luiâ xa hún àïí lêyë àaâ trong khi moiå ngûúiâ bu quanh hoâ reo, cöí vuä anh. Sau nayâ , trong khu nhaâ múiá cuaã gia àònh Gates úã Lake Washington, hoå cho àùtå mötå dunå g cuå thïí ducå têpå nhaoâ lönå trïn khöng (trampoline) thêtå lúná .

Bill Gates àaä noiá • 19 BILL GATES COÁ KHAÃ NÙNG TRÚÃ THANÂ H NGÛÚIÂ BÕ BÏNÅ H TÛÅ KYÃ KHÖNG? Coá ngûúiâ suy diïnî rùnç g Bill Gates tröng gênì gênì giönë g nhû ngûúiâ mùcæ bïnå h tûå ky.ã Mötå cêu hoiã maâ coá leä khöng bao giúâ chuná g ta nhênå àûúcå cêu traã lúiâ àêyì àu.ã Tûå kyã laâ mötå cùn bïnå h chûa àûúcå hiïuí cùnå ke,ä duâ àaä àûúcå nghiïn cûuá rêtë kyä nhûng sûå hiïuí biïtë cuaã chuná g ta vïì bïnå h tranå g thuöcå vïì hanâ h vi nayâ conâ rêtë hanå chï.ë Tuy nhiïn chuná g ta àaä biïtë rùnç g hêuì hïtë cacá cêuå beá bõ mùcæ chûná g tûå kyã àûúcå sinh ra trong nhûnä g gia àònh maâ caã cha lênî meå àïuì coá chó söë thöng minh cao. Tapå chñ Time àaä coá lênì so saná h vaâ àûa ra nhûnä g àùcå àiïmí cuaã ngûúiâ mùcæ chûná g tûå kyã àûúcå biïuí hiïnå úã Gates: • Khaã nùng tuyïtå vúiâ trong tû duy àöië vúiá lônh vûcå trûuâ tûúnå g, logic vaâ nhùmæ thùnè g àïnë mucå tiïu. • Àötå ngötå hoanã g loanå , giênå dû,ä hoùcå cacá cún böcå phatá camã xucá khöng thïí kiïmí soatá khacá . • Rêtë miïnî cûúnä g khi phaiã nhòn thùnè g vaoâ mùtæ ngûúiâ khacá . • Dïî danâ g coá nhûnä g àönå g tacá khöng tûå chuã hoùcå lùpå ài lùpå laiå nhû co giêtå , mayá giêtå hoùcå àong àûa ngûúiâ . • Thñch nhaoâ lönå hoùcå nhayã nhotá . CÊU LACÅ BÖÅ CACÁ BAÂ MEÅ CUAÃ TRÛÚNÂ G LAKESIDE Caác bêåc cha meå naâo coân nghi ngúâ viïåc hoå coá thïí taác àöång maånh meä àïën caách giaáo duåc cuãa con em mònh thò nïn nhúá àïën hiïåu quaã tuyïåt vúâi tûâ viïåc laâm cuãa Cêu laåc böå Caác Baâ Meå úã trûúâng Lakeside.

20 • Bill Gates àaä noiá Vaâo nùm 1967, Cêu laåc böå naây sûã duång söë tiïìn thu àûúåc tûâ viïåc baán àöì cuä àïí lùæp àùåt möåt maáy traåm àêìu cuöëi thö sú àïí con em mònh coá dõp tiïëp xuác vúái nhûäng cöng nghïå múái laå (noái roä ra thò àoá laâ chiïëc maáy nhêåp liïåu ASR-33 Teletype, àûúåc nöëi vúái maáy tñnh chuã General Electric Mark II àùåt úã núi khaác. Àïí con em mònh coá thïí laâm viïåc trïn chiïëc maáy traåm naây, caác baâ meå phaãi traã phñ thuï bao möîi giúâ àïí àûúåc pheáp truy cêåp vaâo maáy chuã.) Cha cuaã Gates noiá rùnç g cêuå con trai hocå lúpá bayã cuaã öng nhanh choná g bõ chiïcë mayá mï mêní vaâ khöng rúiâ khoiã no.á Chùnè g mêyë chöcë , Gates vaâ cacá banå cuaã cêuå àaä boã bï lúpá hocå àïí caã ngayâ quanh quêní taiå trung têm mayá tñnh; àïnë nùm lúpá tamá , Gates àaä coá thïí kiïmë tiïnì àûúcå tûâ cöng viïcå lêpå trònh. Gênì mötå chucå hocå sinh cuaã trûúnâ g Lakeside àaä trúã thanâ h nhûnä g ngûúiâ ài tiïn phong trong lônh vûcå phênì mïmì vi tñnh, Bill Gates vaâ Paul Allen – àönì g saná g lêpå viïn cuaã Microsoft – laâ nhûnä g ngûúiâ nöií bêtå nhêtë trong söë hocå sinh nayâ . Ngay tûâ khi conâ nho,ã chuã têm cuaã Gates dûúnâ g nhû laâ khöng muönë hocå nhûnä g mön maâ mònh khöng thñch nhûng ngûúcå laiå , vúiá nhûnä g mön maâ anh àaä thñch röiì thò anh coá khaã nùng tûå hocå rêtë nhanh. Nùm 13 tuöií , Gates tûå hocå lêpå trònh vi tñnh. “Têët nhiïn, theo suy nghô chung thò thêìy giaoá seä say sûa tòm hiïuí nhûnä g gò liïn quan àïnë mayá tñnh röiì sau àoá seä daåy laiå cho hoåc sinh. Nhûng àiïìu àoá àaä khöng xaãy ra. Sûå viïcå laåi diïnî biïën theo hûúná g ngûúcå laiå . Coá mötå nhomá hocå sinh coá thïí noiá laâ àaä tûå yá laâm thay cöng viïcå cuaã cacá ngûúâi thêìy.”

Bill Gates àaä noiá • 21 Bill Gates vaâ trûúnâ g Lakeside “Giúâ àêy khi nhòn laiå vaâ suy nghô, töi àaä thùæc mùæc – quaái la,å laâm sao maâ mònh laåi àêm ra nghiïnå caiá mayá àoá nhû vêyå nhó? Thêåt khoá hiïíu. Thúiâ àoá, ngûúâi ta khöng dunâ g möåt àûúnâ g àiïnå thoaåi riïng cho chiïcë mayá , nïn chuná g töi phaiã dunâ g chung àûúnâ g àiïnå thoaiå cuãa vùn phonâ g kinh doanh. Vò vêyå chuáng töi phaãi luön cöë tranh giaânh àïí àûúcå ngöiì vaâo chiïcë mayá nayâ vaâ thûúâng phaiã úã laåi cho àïnë tênå trúâi töië . Trong khi ào,á nhûäng ngûúâi baoã vïå thò luön tòm cacá h töëng cöí chuná g töi ra ngoaâi. Caiá mayá tramå àêu phaãi laâ möåt mayá tñnh, vò vêyå chuná g töi phaãi quay söë àiïån thoaåi kïët nöië vúiá möåt mayá tñnh úã xa. Mötå mayá tñnh àuáng nghôa thúiâ àoá rêtë àùæt, àïën mûác ngûúiâ ta chó coá thïí thuï giúâ sûã dunå g thöi. Chiïëc mayá tñnh GE maâ chuáng töi thûúâng kïët nöië túái coá giaá laâ 4 triïuå àö la.” Gates coá thïí laâ mötå thiïn taiâ vïì cöng nghï,å nhûng sau lênì gheá thùm Seattle, Jay Leno, ngûúiâ dênî chûúng trònh haiâ hûúcá nöií tiïnë g cuaã truyïnì hònh My,ä àaä àuaâ : “Gates àêu cênì thiïtë phaiã toã ra lêpå dõ, khacá ngûúiâ . Töië qua töi gheá thùm núi úã cuaã anh êyë vaâ thêyë àêuì mayá video cuaã anh ta vênî loeá saná g 12 giú.â ”

22 • Bill Gates àaä noiá Bill Gates vaâ NHOMÁ LÊPÅ TRÒNH Paul Allen Lamont Benson, mötå ngûúiâ hanâ g xomá cuaã Paul Allen nhúá laiå : “Töi nhúá laâ lucá naoâ cunä g nhòn thêyë àenâ múã saná g túiá tênå 3 giúâ saná g trong phonâ g cuaã Paul. Cêuå ta cunâ g vúiá Gates thûcá suötë àïm àïí lamâ viïcå bïn mayá tñnh.” Mùcå dêuì Gates laâ ngûúiâ khöng coá quy cuä trong núi ùn chönë ú,ã trong vïå sinh caá nhên hoùcå khi laiá xe nhûng anh laiå rêtë thñch sûå ngùn nùpæ gonå ganâ g trong viïcå lêpå trònh mayá tñnh: “Cho chaåy chûúng trònh chó laâ möåt cuöcå saát hacå h tuyïtå àöëi. Banå viïtë möåt chûúng trònh, chaåy thûã noá vaâ chó coá hai khaã nùng xayã ra, hoùåc laâ noá hoaåt àönå g hoùcå noá khöng.” Gates bõ loaiå khoiã Cêu lacå böå Nhûnä g Lêpå Trònh Viïn Lakeside chó vò cêuå nhoã hún hai tuöií so vúiá Paul Allen vaâ nhûnä g thanâ h viïn khacá trong nhomá . Hoå cho rùnç g Gates chûa àuã chñn chùnæ . Nhûng khi thêyë Cêu lacå böå khöng thïí lamâ àûúcå viïcå gò nïuë thiïuë cêuå ta nïn caã nhomá àaä múiâ Gates nhêpå bonå laiå . Gates ra àiïuì kiïnå . Vaâ cêuå beá trúã thanâ h ngûúiâ àûná g muiä chõu saoâ trong cacá dûå aná sau nayâ . Thêyì giaoá mön toaná cuaã trûúnâ g Lakeside nhúá laiå rùnç g Gates coá taiâ ûná g dunå g toaná hocå vaoâ viïcå lêpå trònh rêtë tötë : “Cêuå ta coá khaã nùng nhòn ra àûúcå nhûnä g giaiã phapá ngùnæ gonå vaâ trûcå tiïpë hún”.

Bill Gates àaä noiá • 23 Khi nhomá lêpå trònh viïn cuaã phonâ g mayá tñnh xaiâ hïtë khoanã tiïnì lúná àïí traã cho thúiâ gian hoå ngöiì sûã dunå g mayá tñnh taiå Cêu lacå böå Cacá Baâ Meå thò thiïtë bõ nayâ phaiã “lïn àûúnâ g” thöi. Tuy nhiïn mötå baâ meå àaä kõp taoå ra cho nhomá mötå cú höiå thêtå khoá tin. Trong nhûnä g nùm cuöië thêpå niïn 1960, Gates vaâ cacá thanâ h viïn cuaã nhomá Lêpå trònh viïn Lakeside sûã dunå g bêtë kyâ phûúng tiïnå naoâ : xe àapå , xe buytá hoùcå ài nhúâ xe, àïí möiî buöií chiïuì ài túiá vùn phonâ g cöng ty Computer Center Corporation (C-Cubed), taiå ào,á thay phiïn nhau, dunâ g thúiâ gian ranä h cuaã chiïcë mayá tñnh Digital Equipment Corporation àúiâ múiá , hoå truy tòm löiî lêpå trònh. Cûá 6 giúâ chiïuì möiî ngayâ , khi cacá nhên viïn cuaã C-Cubed xïpë hanâ g ra vïì cunä g laâ lucá ba cêuå hocå sinh trung hocå bùtæ àêuì àïnë . “Chuná g töi thûúnâ g xuyïn úã laiå lamâ viïcå cho àïnë hïtë àïm chó búiã chuná g töi quaá thñch àûúcå lamâ viïcå vúiá cacá phênì mïmì . Àoá laâ thúiâ gian vui thuá cuaã chuná g töi,” Allen nhúá laiå Gates vaâ nhûnä g ngûúiâ banå cuaã mònh sau àoá àaä biïn soanå mötå têpå sacá h hûúná g dênî dayâ 300 trang coá tïn laâ The Problem Report Book vaâ noá àûúcå cacá chuyïn gia lêpå trònh cuaã C-Cubed sûã dunå g. Gates noiá rùnç g anh vaâ nhûnä g ngûúiâ banå cuaã mònh khöng bao giúâ viïtë virus mayá tñnh maâ theo anh lucá àoá vênî hoanâ toanâ vö danh vò taiå thúiâ àiïmí àoá cacá mayá tñnh conâ chûa àûúcå nöië manå g. Gates khöng thïí hiïuí àûúcå taiå sao laiå thñch thuá khi phaá honã g cöng viïcå cuaã ngûúiâ khacá nhûng banã thên anh rêtë hiïuí lyá do taiå sao ngûúiâ ta vui veã chêpë nhênå thacá h thûcá chûná g toã sûå thöng minh hún mötå hïå thönë g mayá tñnh.

24 • Bill Gates àaä noiá “Khi töi conâ nho,ã viïåc lamâ cho mötå mayá tñnh phaãi ngûng hoatå àöång laâ möåt viïåc ghï gúám. Noá laâ mötå cacá h àïí hoåc hoiã .” “Chuná g töi may mùnæ laâ àûúcå cho phepá ‘thêm nhêpå vaoâ bïn trong’ hïå thönë g mayá tñnh chûá vaoâ lucá àoá nïuë khöng àûúcå phepá maâ lamâ nhû vêyå thò thïë naoâ cunä g gêy ra nhûnä g rùcæ röië nho nho.ã ” Cacá cêuå beá àaä nùmæ lêyë cú höiå àïí lená lutá hocå ngön ngûä mayá tñnh. “Paul cöng kïnh töi lïn àïí lucå loåi trong cacá thunâ g àûnå g racá vaâ töi àaä nhùtå nhanå h nhûnä g túâ giêëy ghi cheáp lêëm lem àêìy vïtë caâ phï cuãa caác lêåp trònh viïn àïí hocå vïì hïå àiïuì haânh.”

Bill Gates àaä noiá • 25 Sûå themâ muönë ài àïnë tênå cunâ g giúiá hanå cuaã Gates cuöië cunâ g àaä khiïnë cho cêuå beá bõ rùcæ röië to khi cêuå àötå nhêpå vaoâ mötå chûúng trònh àûúcå baoã vï.å Mêtå khêuí cuaã ngûúiâ sûã dunå g laâ giêyë thöng hanâ h trònh ra cho mayá tñnh cho biïtë khu vûcå naoâ thò ngûúiâ sûã dunå g àûúcå phepá vaoâ vaâ khu vûcå naoâ thò khöng. Chó vò vui thñch, Gates àaä vonâ g veoâ traná h àûúcå khoaá baoã mêtå nayâ vaâ thêm nhêpå àûúcå vaâo hïå thönë g taiâ chñnh kïë toaná vaâ nhiïuì thöng tin bñ mêtå khacá cuaã cöng ty. Viïcå laâm maåo hiïmí cuaã cêuå àaä lamâ tï liïtå hïå àiïuì hanâ h vaâ sau àoá bõ phatá hiïnå . Cha meå cêuå àaä bùtæ cêuå phaiã rúiâ xa mayá tñnh, vaâ lênì nayâ Gates àaä nghe lúiâ . “Trong khoaãng thúâi gian nûaã cuöië lúáp chñn vaâ tronå nùm hocå lúpá mûúiâ , töi thïì laâ khöng àunå g àïën mayá tñnh nûaä . Töi cöë gùnæ g trúã thanâ h möåt cêuå beá bònh thûúâng vaâ ngoan nhêtë coá thïí àûúcå .” Khöng bao lêu sau, Gates quay trúã laåi gùåp luác Cêu laåc böå maáy tñnh àang àaãm nhêån cöng viïåc kiïëm tiïìn àïí traã cho chi phñ sûã duång maáy tñnh. Caác thaânh viïn bùæt àêìu thûåc hiïån dûå aán sûã duång maáy tñnh àïí àïëm lûu lûúång ö tö trïn àûúâng. Traf-O-Data, tïn chûúng trònh naây, àaä mang vïì cho hoå 20.000 àö la trûúác khi caác khaách haâng cuãa hoå tòm núi cung cêëp dõch vuå tinh vi hún. Sau naây, àaä xaãy ra rêët nhiïìu cuöåc tranh caäi vïì khoaãn lúåi nhuêån thu àûúåc tûâ dûå aán naây, nhûng phêìn lúán moåi taâi liïåu liïn quan, thêåm chñ caã chûúng trònh cuäng bõ thêët laåc. Tuy nhiïn, Gates vaâ Allen noái rùçng, cöng ty nhoã naây laâ möåt vuå kiïím nghiïåm khaã nùng cuãa hoå trong thïë giúái kinh doanh vaâ cho biïët hoå àaä kiïëm àûúåc nhiïìu tiïìn. Cho àïën thúâi àiïím àoá, Gates noái: “… Töi nhû möåt keã say mï cöng nghïå tûâ trong xûúng tuãy.”

26 • Bill Gates àaä noiá Giönë g nhû cacá thiïuë niïn khacá , Gates vaâ banå beâ cuaã mònh luön tòm cacá h tranh thuã camã tònh tûâ cacá giaoá viïn: “Khi nhêån lamâ cöng viïcå sùæp xïpë lõch hoåc trong trûúâng, chuná g töi tñnh toaná rùnç g qua àoá chuná g töi coá thïí quyïët àõnh möåt cacá h chñnh xaác hoåc sinh nam hay nûä naoâ seä vaoâ hoåc úã lúpá chuná g töi vaâ àiïìu naây laâ möåt phênì thûúãng tuyïåt vúâi. Cöng viïåc àoá àaä thucá àêyí chuáng töi hocå caách viïët caác phêìn mïìm thuá võ.” Vaoâ muaâ heâ ào,á Gates vaâ Allen àaä kiïmë àûúcå khoanã g 5.000 àö la traã bùnç g giúâ sûã dunå g mayá tñnh, nhúâ vaoâ viïcå viïtë chûúng trònh xïpë lõch lúpá hocå . Mötå töië , nhên viïn cuaã cöng ty cho thuï thiïtë bõ vùn phonâ g àïnë vùn phonâ g cuaã C-Cubed vaâ lêyë ài nhûnä g caiá ghïë maâ cacá cêuå beá àang ngöiì lamâ viïcå . Gates vaâ nhûnä g ngûúiâ banå cuaã anh coá mötå baiâ hocå sönë g àönå g trûúcá mùtæ vïì yá nghôa cuaã tûâ “phaá sanã ”. Gates vaâ Allen camã thêyë thêtë vonå g khi khoá tòm àûúcå mötå mayá tñnh naoâ khacá àïí lamâ viïcå nïn cuöië cunâ g Gates vaâ Allen boã tiïnì ra mua mötå böå vi xûã lyá 8008, vúiá giaá 360 àö la, àïí hai ngûúiâ , cunâ g vúiá nhomá banå , tûå lùpæ rapá mayá tñnh riïng cho chñnh mònh. Khi con Gates vaâ chip xûã lyá àûúcå mang àïnë , goiá cêní thênå Allen vúiá bùnç g giêyë nhöm monã g, têtë caã cêuå beá MITS Altair thêyë noá nhû mötå vêtå thiïng liïng bñ 8080 hiïmí àïnë nöiî khöng ai damá chamå tay

Bill Gates àaä noiá • 27 vaoâ no.á Cöng viïcå lùpæ rapá mötå mayá tñnh àaä thuyïtë phucå Gates vaâ Allen rùnç g hoå nïn sönë g chïtë vúiá cöng viïcå kinh doanh phênì mïmì . Thïë nhûng: “Khi chuáng töi coân treã, Paul Allen àaä hûúáng dêîn cho töi rêtë nhiïuì vïì phênì cûáng mayá tñnh vaâ luön khuyïnë khñch töi àùåt loâng tin – vaâ àaná h cûúåc – vaoâ böå vi xûã lyá. Töi coá may mùæn laâ ngay tûâ khi coân rêët treã àaä tòm thêyë àiïuì maâ töi yïu thñch vaâ hêpë dênî töi – thêåm chñ àïën têån bêy giú.â Vaâ töi cuäng may mùæn coá àûúåc song thên luön àönå g viïn khuyïën khñch töi.” Gates noiá rùnç g maiä túiá lucá Allen hûúná g dênî anh vïì mayá tñnh vaâ böå vi xûã lyá mayá tñnh, anh vênî conâ àang cên nhùcæ giûaä hai ngaã àûúnâ g, hoùcå trúã thanâ h luêtå sû hoùcå trúã thanâ h nhaâ khoa hocå : “Töi khöng biïët nïn quyïët àõnh lûåa choån con àûúnâ g naoâ . Cha töi laâ möåt luêåt sû, nhûng caác nhaâ khoa hocå coá nhûäng cöng viïcå thuá võ hún so vúái caác luêåt sû.” Mùcå dêuì vêyå , Gates vênî khöng nhòn thêyë roä tûúng lai cuaã mònh trong lanä h vûcå àiïnå toaná . Àoá “khöng phaiã laâ donâ g suy nghô chuã àaoå cuaã töi, töi khöng nghô mònh suötë àúiâ cûá maiä lamâ hacker, chuyïn thêm nhêpå vaoâ bïn trong mayá tñnh àïí mayâ moâ kiïmë tòm gò ào.á ” THÛÅC TÊÅP TAIÅ MAÅNG LÛÚÁI NÙNG LÛÚNÅ G Chúi troâ chúi àiïnå tûã vaâ lanä g phñ thúiâ gian vaoâ nhûnä g chuyïnå vö böí trïn mayá tñnh khöng bao giúâ àuã thoaã manä vúiá Gates vaâ Paul Allen. Lucá êyë hoå àaä mú túiá mötå ngayâ hoå seä laâ chuã mötå cöng ty phênì mïmì :

28 • Bill Gates àaä noiá “Trong thûåc tïë, chuná g töi àaä nhiïìu lêìn rêtë thêtë voång khi thûã liïn hïå vúái cöng ty IBM hoùcå Digital vaâ hoiã : “Caác öng coá cênì böå biïn dõch hoùåc phênì mïmì soaån thaoã cuaã chuáng töi khöng?” vaâ thûúnâ g cêu traã lúiâ cuaã hoå seä la:â “Khöng, chuná g töi tûå lamâ ra nhûäng sanã phêmí naây vaâ duâ sao caác cêåu cunä g chó laâ nhûäng hocå sinh trung hocå . Maâ taåi sao cacá cêuå laåi cûá goiå àiïnå thoaiå àïnë chuáng töi vúiá nhûnä g sanã phêím àoá vêåy.” Cú höiå àûúcå lamâ cöng viïcå lêpå trònh nghiïm chónh xuêtë hiïnå khi cacá kyä sû àang lamâ viïcå cho manå g lûúiá nùng lûúnå g Northwest gùpå rùcæ röië , vaâ trong quaá trònh tòm kiïmë cêu traã lúiâ , hoå àaä phatá hiïnå ra taiâ liïuå C- Cubed Problem Report Book. TRW Inc. laâ cöng ty àang nhênå tracá h nhiïmå viïtë cacá chûúng trònh phên tñch nhu cêuì àiïnå nùng cuaã Columbia Basin, röiì sau àoá kiïmí soatá lûúnå g àiïnå do cacá àêpå nûúcá phatá ra. Nhûng cacá löiî xuêtë hiïnå úã chûúng trònh àang chayå trïn mayá PDP-10 àaä lamâ giamã tiïnë àöå phatá triïní ài rêtë nhiïuì . Taiâ liïuå The Problem Report Book àaä chó ra vaâ giaiã thñch àûúcå rêtë nhiïuì löiî vaâ ngûúiâ ta àocå àûúcå trïn taiâ liïuå hoå tïn cuaã hai lêpå trònh viïn àaä khamá phaá ra cacá löiî nayâ - Bill Gates vaâ Paul Allen. Cöng ty TRW àaä tòm ra hoå vaâ yïu cêuì hoå àïnë Portland, Oregon àïí phonã g vênë vaoâ lamâ viïcå úã cöng ty. “Khöng mötå ai biïët chuáng töi múái chó laâ hoåc sinh lúpá 9 vaâ lúáp 10.” Dêuî sao hoå cunä g àûúcå nhênå vaoâ lamâ viïcå . Gates xin giêyë phepá nghó hocå taiå trûúnâ g röiì ài túiá Portland, taiå àêy anh vaâ Allen àûúcå böë trñ riïng mötå phonâ g vaâ àûúcå phên cöng lamâ viïcå dûúiá quyïnì nhaâ lêpå trònh John Norton. Vúiá khaã nùng coá thïí nhúá àûúcå mötå danh sacá h 5.000 trang cuaã hïå àiïuì hanâ h, Norton àaä lamâ loaá mùtæ cacá anh banå

Bill Gates àaä noiá • 29 treã taiâ nùng vûaâ múiá nhênå viïcå . Gates thûúnâ g noiá rùnç g khaã nùng cuaã Norton àaä thacá h thûcá mònh lamâ viïcå tötë hún. “Trong àêuì töi luön in àêåm hònh anã h cuãa ngûúâi tïn laâ Norton maâ töi àaä gùpå taiå TRW. Anh luön chó baão möîi khi cöng viïcå cuaã töi khöng àatå àïnë mûcá tötë nhêtë . Vò vêyå khi lamâ viïåc cêíu thaã hoùåc lûúâi biïëng, töi liïnì tûúãng tûúnå g thêëy anh êëy àïnë bïn töi, nhòn vaoâ chûúng trònh vaâ noiá , ‘Nhòn àêy nhe,á lamâ caách naây thò töët hún àêëy’.” Gates trúã laiå nhaâ vaâ hoanâ thanâ h nötë chûúng trònh trung hocå vaoâ nùm 1973 sau khi àaä àatå àûúcå söë àiïmí hoanâ haoã 800 vïì mön toaná trong kyâ kiïmí tra Scholastic Aptitude Test. Trong bûcá thû cuaã Vernon Harrington, giaoá viïn trûúnâ g Lakeside, giúiá thiïuå Gates túiá trûúnâ g Harvard coá àoanå viïtë : “Khi laâ hocå sinh lúpá 10 Bill Gates àaä nöií tiïnë g trong nhomá nhûnä g hocå sinh say mï mayá tñnh trong trûúnâ g. Hocå sinh taiâ nùng nayâ coá khaã nùng àùcå biïtå trong toaná hocå , anh ta coá thïí tñnh toaná nhanh hún caã nhûnä g ngûúiâ thêyì cuaã mònh. Cunâ g vúiá hai ngûúiâ banå , anh àaä hoanâ thanâ h mötå húpå àönì g caiâ àùtå hïå thönë g traã lûúng cho mötå cöng ty úã Portland. Hoå àaä tûnâ g kiïmë àûúcå 5.000 àö la, traã bùnç g giúâ sûã dunå g mayá tñnh, nhúâ àaä àiïnå toaná hoaá chûúng trònh sùpæ xïpë lõch hocå cho trûúnâ g.” Harrington cunä g viïtë thïm, trong hai nùm cuöië taiå trûúnâ g trung hocå Gates cunä g coá sûå chuá têm vaoâ cacá lônh vûcå chñnh trõ, kõch nghïå trong lucá vênî giûä thoiá quen àocå sacá h thuöcå àuã loaiå àïì taiâ .

VÛÚTÅ RA KHOÃI LÖÅ TRÒNH QUY ÛÚCÁ TRÛÚNÂ G HARVARD Bill Gates àûúcå nhênå vaoâ hocå úã caã ba trûúnâ g àaiå hocå danh tiïnë g: Princeton, Yale vaâ Harvard theo chûúng trònh hocå bönî g cêpë quöcë gia – National Merit Scholar. Anh chonå àaiå hocå Harvard vaâ nhêpå hocå vaoâ muaâ thu nùm 1973. Vïì nhiïuì phûúng diïnå , Gates laâ mêuî sinh viïn nùm thûá nhêtë àiïní hònh, bõ hutå hênî g trûúcá nhûnä g àoiâ hoiã múiá vaâ mûcá àöå ganh àua gay gùtæ hún. Anh chïní h manã g viïcå àïnë lúpá hocå àïí suötë ngayâ vuiâ àêuì vaoâ nhûnä g dûå aná riïng cuaã mònh trong phonâ g mayá cuaã trûúnâ g, chúi baiâ suötë àïm vaâ leo lïn giûúnâ g laâ lùn ra nguã chùnè g cênì phaiã traiã ra giûúnâ g. Cacá sinh viïn khacá nhúá laiå rùnç g anh ta coá thïí ài chúi suötë 18 túiá 36 tiïnë g maâ khöng cênì ngu.ã Thêåm chñ ngay taåi Harvard, Gates cuäng vêîn duy trò kiïíu hoåc cuä tûâ höìi coân úã trung hoåc. Anh hoåc rêët gioãi nhûäng mön ûa thñch vaâ xem thûúâng nhûäng mön anh khöng say mï. Têm trñ anh dûúâng nhû khöng daânh cho viïåc hoåc. Gates rêët ñt khi tham gia vaâo caác hoaåt àöång cuãa trûúâng trûâ khi ngûúâi baån cuâng daäy phoâng trong kyá tuác xaá, Steve Ballmer, phaãi hïët sûác vêët vaã múái keáo àûúåc anh túái caác buöíi tiïåc.

Bill Gates àaä noiá • 31 Gates vaâ Ballmer, sinh viïn khoa toaná ûná g dunå g, àaä trúã thanâ h banå thên thiïtë cuaã nhau vaâ cuöië cunâ g Ballmer àaä cunâ g tham gia vúiá Gates taiå cöng ty Microsoft: “Anh ta [Ballmer] laâ ngûúiâ rêët traiá ngûúåc vúiá töi. Töi rêtë ñt khi vaâo lúáp hocå vaâ khöng quan têm àïën caác hoatå àöång úã trûúâng. Ngûúåc laiå Steve tham gia vaâo bêtë kyâ sinh hoatå naoâ vaâ biïët hïët têët caã moiå ngûúiâ trong trûúnâ g. Anh êëy laâ öng bêuì àöiå boáng bêuì duåc, laâ chuã biïn túâ tapå chñ vùn hoåc vaâ laâ giaám àöëc quanã g caoá cuãa túâ baoá Crimson. Ballmer ruã töi gia nhêpå Fox Club, möåt cêu laåc böå cuãa quyá öng, núi maâ baån phaiã ùn mùåc sang troång, hutá xò gaâ, uöëng rûúuå nhû huä chòm, àûná g hùnè lïn trïn ghïë àïí kïí chuyïån cho moåi ngûúâi nghe, chúi bi da. Mötå kiïuí cacá h rêët cöí xûa.” Mötå phênì vênë àïì cuaã Gates laâ anh thûcå sûå khöng biïtë mònh muönë lamâ gò trong cuöcå sönë g: “…têtë caã moiå thûá àïuì coá veã rêët hêpë dêîn vaâ khi baån phaiã choån roä ranâ g mötå thûá thò banå seä phaiã noiá khöng vúiá söë coân laiå . Töi cunä g àaä nghô nïuë töi ài laâm cho mötå cöng ty luêåt naoâ àoá coá thïí seä coá ngûúâi khöng thñch töi vaâ röiì hoå laåi giao cho töi nhûäng vuå kiïnå dêëm dúá naâo àoá. Vaâ töi àaä nghô kyä lùmæ röìi, laåy Chuáa, rêët coá thïí àoá laâ caác vuå kiïnå thûcå sûå chùnè g ra gò.” Vò vêyå , Gates boã ra rêtë nhiïuì thúiâ gian ûu tû: “…trong phoâng cuaã töi lucá naâo cuäng coá mötå gaä buönì chaán, ngöiì suy tû nhû möåt triïtë gia, cöë gùæng tñnh toaná cho ra nhûäng gò seä phaiã thûåc hiïån cho àúâi mònh.”

32 • Bill Gates àaä noiá Mùcå dêuì khöng laâ hocå sinh xuêtë sùcæ nhêtë vïì mön toaná úã Harvard, nhûng Gates àaä bùtæ àêuì chonå giaiã toaná cuaã sinh viïn cao hocå khi múiá hocå nùm thûá nhêtë vaâ thûúnâ g àûúcå àiïmí A cao nhêtë . BAIÂ TOANÁ XÏPË ÀÔA “Àêuì bïpë cuaã chuná g töi vönë laâ ngûúiâ cêuí tha.ã Khi öng àùtå baná h vaoâ àôa vaâ xïpë thanâ h tûnâ g chönì g thò chuná g luön coá cacá kñch cúä khacá nhau. Vò vêyå trong lucá mang àïnë banâ cho khacá h hanâ g, töi laiå phaiã sùpæ xïpë laiå chönì g baná h àoá (sao cho àôa baná h nhoã nhêtë úã trïn cunâ g röiì túiá nhûnä g àôa baná h lúná , lúná hún vaâ dûúiá cunâ g seä laâ àôa baná h lúná nhêtë ) bùnç g cacá h lêyë mötå söë àôa baná h trïn cunâ g röiì àùtå chuná g xuönë g dûúiá , lùpå laiå thao tacá nayâ (söë baná h töi lêyë ra àùtå xuönë g dûúiá khöng giönë g nhau) bao nhiïu lênì tuyâ y.á Nïuë coá “n” àôa baná h, söë lênì chuyïní àöií töië àa àïí sùpæ xïpë laiå chönì g baná h theo thûá tûå ‘lúná dûúiá , nhoã trïn’ seä laâ bao nhiïu?” “Àêy laâ mötå baiâ toaná nhòn tröng àún gianã nhûng àaä àûúcå chûná g minh laâ rêtë khoá giaiã ”, Christos Papadimitriou, giaoá sû khoa Khoa Hocå Mayá Tñnh cuaã trûúnâ g Harvard noiá . Tuy nhiïn, Bill Gates xem viïcå viïtë mötå chûúng trònh mayá tñnh phûcá tapå àïí giaiã baiâ toaná nayâ laâ mötå thacá h thûcá phaiã vûútå qua. Giaiã phapá cuaã anh ta húi daiâ nhûng rêtë thöng minh. Giaoá sû Papadimitriou àaä viïtë baiâ khen ngúiå cacá h giaiã cuaã Gates vaâ àïnë nùm 1979, baiâ viïtë nayâ àûúcå àùng trong túâ Journal of Discrete Mathematics. Cacá h giaiã àötå phaá cuaã Gates trong baiâ toaná nayâ cho àïnë nay vênî conâ àûúcå coi laâ mötå cacá h giaiã hay. Sau nayâ , giaoá sû àaä ra baiâ toaná nayâ cho nhûnä g sinh viïn khacá vaâ hûaá rùnç g nïuë hoå giaiã àûúcå baiâ toaná trïn thò giaoá sû seä àïnë lamâ viïcå cho ho.å Nïuë vêyå , àaná g leä giaoá sû àaä phaiã thûcå hiïnå lúiâ hûaá àoá vúiá Gates.

Bill Gates àaä noiá • 33 Gates vaâ Ballmer cunâ g hocå chung khoaá lyá thuyïtë kinh tïë danâ h cho sinh viïn cao hocå . Hoå laâ nhûnä g sinh viïn àaiå hocå duy nhêtë cuaã khoaá hocå nayâ . “… chuná g töi gêìn nhû khöng theo kõp khoáa hoåc ào,á trong khi nhûnä g gò goiå laâ “giai àoanå àocå saách”, caã hai chuná g töi phaiã hocå caã àïm vaâ cöë gùæng hònh dung xem caái quyã quaái gò àang diïîn ra. Chuná g töi luön nghô rùçng mònh coá àûúcå thuênå lúiå lúán vò laâ sinh viïn toaán. Chuáng töi hiïíu toaán hocå vaâ nhûäng gaä sinh viïn kinh tïë àaná g thûúng kia thûcå ra thò chùnè g biïtë gò vïì toaná caã. Vò vêåy chuáng töi nghô rùnç g mònh coá thuênå lúåi hún, nhûng möîi khi lamâ baiâ kiïmí tra chuná g töi laiå khöng laâm gioiã lùmæ . Chuáng töi chó biïët ra sûcá hocå vaâ hoåc, vaâ thûcå sûå àoá laâ lyá do chñnh maâ Steve vaâ töi trúã nïn thên thiïtë vúái nhau hún.” Bill Gates vaâ Steve Ballmer

34 • Bill Gates àaä noiá Giaoá sû Micheal Spense noiá rùnç g caã Gates vaâ Ballmer àatå àiïmí A trong lúpá hocå . Duâ rùnç g viïcå hocå úã Harvard traiã qua khöng àûúcå suön se,ã nhûng Gates cho biïtë : “Töi rêët lo ngaåi khi nghe moåi ngûúâi noiá rùnç g möåt söë banå treã khöng muöën hocå àaiå hoåc chó búãi vò hoå thêyë töi cuäng khöng töët nghiïåp àaiå hoåc…” “Coá àiïìu nhû vêyì , mùcå duâ töi khöng theo hocå àïnë núi àïnë chöën úã àoá nhûng viïåc hoåc cuãa töi cuäng tûúng àöië kha.á Ngoaiâ ra, thïë giúiá ngaây canâ g trúã nïn canå h tranh gay gùæt hún, möîi nùm mötå chuyïn mön hoaá vaâ phûcá tapå hún, vò vêåy tötë nghiïåp àaiå hoåc cuaã ngaây höm nay chó tûúng àûúng nhû töët nghiïpå trung hoåc taåi thúiâ àiïím trûúác.” Gates noiá thïm: “Töi yïu nhûäng nùm hocå cuãa töi taåi trûúnâ g àaåi hocå . Vaâ vïì nhiïuì phûúng diïnå , töi tiïcë laâ àaä boã dúã viïåc hoåc hanâ h. Súã dô töi lamâ vêåy laâ chó vò trong àêuì töi nung nêuë möåt yá tûúnã g – lêåp ra möåt cöng ty phêìn mïìm vi tñnh àêuì tiïn – vaâ àiïuì àoá thò khöng àúåi àûúåc.” Khi viïcå hocå úã Harvard lamâ anh nhamâ chaná , Gates xin ài lamâ nhûnä g cöng viïcå coá liïn quan àïnë mayá tñnh trong phamå vi bang Boston. Digital Equipment laâ mötå trong nhûnä g cöng ty anh rêtë thñch àïnë phonã g vênë xin viïcå búiã vò úã àêy hoå dunâ g trûcå thùng àïí àûa nhûnä g

Bill Gates àaä noiá • 35 ngûúiâ xin viïcå tûâ mötå sên bay Boston túiá truå súã chñnh cuaã cöng ty. Gates khuyïnë khñch Paul Allen cöë gùnæ g tòm kiïmë mötå cöng viïcå lêpå trònh taiå Honeywell àïí caã hai cunâ g coá àiïuì kiïnå tiïpë tucå thûcå hiïnå giêcë mú thanâ h lêpå cöng ty phênì mïmì . Allen vaâ banå gaiá anh ta liïnì lïn chiïcë xe Chrysler New Yorker cöí löí só vaâ àïnë Boston ngay. Vaâ têtë nhiïn, chùnè g bao lêu nûaä cuöcå sönë g cuaã Gates seä coá mötå thay àöií bêtë ngú.â RÚIÂ BOÃ HARVARD ÀÏÍ THEO ÀUÖIÍ GIÊCË MÚ Paul Allen àaä coá mötå phatá hiïnå tuyïtå vúiâ vaoâ mötå ngayâ bùng giaá cuaã thaná g chapå khi ài ngang qua sên trûúnâ g Harvard sau khi vûaâ gheá thùm Gates. Trïn mötå quêyì baoá , anh nhòn thêyë trïn trang bòa túâ Popular Mechanics, söë phatá hanâ h thaná g 1 nùm 1975 coá in hònh mötå böå mayá vi tñnh múiá mang tñnh cacá h manå g, chiïcë mayá MITS Altair 8080. Allen mua ngay mötå túâ röiì chayå ngûúcå vïì chöî Gates àïí thuyïtë phucå Gates rùnç g hoå nïn phatá triïní mötå ngön ngûä riïng cho cöî mayá nayâ . Chiïcë Altair 8080 coá 256 byte böå nhúá (so saná h vúiá 8 triïuå hoùcå hún cuaã phênì lúná nhûnä g mayá tñnh caá nhên ngayâ nay) nhûng khöng coá phênì mïmì . “Paul cûá luön miïnå g noái, ‘Chuná g ta hayä bùæt àêìu möåt cöng ty. Hayä laâm viïcå àoá ngay.” “Chuná g töi nhênå ra rùçng cuöåc cacá h maång coá thïí xayã ra maâ khöng cênì àïën chuná g töi vaâ vò vêyå , sau khi àoåc baâi baoá , moiå cêu hoiã vïì viïcå lûåa chonå àûúnâ g ài trong cuöcå sönë g cuãa chuáng töi àaä àûúcå giaiã àaáp.”

36 • Bill Gates àaä noiá Gates vaâ Allen liïn lacå vúiá Ed Roberts, ngûúiâ saná g lêpå ra hanä g MITS, vaâ hûaá henå laâ seä cung cêpë mötå chûúng trònh cho mayá Altar trûúcá khi hoå viïtë no.á Roberts nhúá laiå : “Chuná g töi nhênå àûúcå khoanã g 10 bûcá thû mötå ngayâ . Töi noiá vúiá têtë caã rùnç g ‘Hïî ai maâ viïtë xong chûúng trònh nayâ trûúcá tiïn’ coi nhû ngûúiâ àoá àaä àûúcå àönì g y.á ” Hai ngûúiâ banå lao túiá phonâ g mayá tñnh cuaã trûúnâ g Harvard àïí viïtë mötå chûúng trònh mö phonã g bùnç g ngön ngûä BASIC. Mayá tñnh MITS Altair 8080 khöng phaiã laâ chiïcë mayá tñnh àêuì tiïn, nhûng noá laâ chiïcë mayá tñnh àêuì tiïn àapá ûná g àûúcå sûå mong àúiå cuaã cöng chuná g. Vúiá giaá tiïnì khöng àùtæ , noá àaä thu hutá hanâ g trùm àún àùtå hanâ g tûâ giúiá say mï àiïnå tûã tin hocå . Gordon Moore, mötå trong nhûnä g saná g lêpå viïn cuaã hanä g Intel vaâ laâ tacá giaã cuaã “Àõnh Luêtå Moore” nöií tiïnë g, nhúá laiå rùnç g mayá Altair khöng coá nhiïuì : “Quyá võ cunä g àaä biïtë chiïcë mayá tñnh MITS Altair àêuì tiïn röiì àêyë – bêy giúâ chuná g ta nïn goiå noá laâ mayá PC. Noá tröng giönë g nhû mötå thiïtë bõ giaiã trñ vúiá cöng cuå nhêpå liïuå (input) laâ nhûnä g cöng tùcæ tùtæ múã vaâ kïtë quaã xuêtë ra (output) laâ nhûnä g àenâ LED. Vúiá chiïcë mayá nayâ , quyá võ coá thïí hiïuí àûúcå cacá h mayá tñnh lamâ viïcå , nhûng seä rêtë khoá nïuë muönë thûcå hiïnå bêtë kyâ cöng viïcå tñnh toaná thûcå tïë naoâ .” Cunä g coá cunâ g yá kiïnë nhû vêyå , Gates coi Altar chó laâ mötå caiá höpå vúiá mötå hïå thönë g àenâ nhêpë nhayá :

Bill Gates àaä noiá • 37 “Thûåc ra noá chó laâ mötå böå dunå g cuå rúâi vúái giaá 360 àö la vaâ baån phaãi biïët caách kïët húpå chuáng laiå vúiá nhau. Thêmå chñ khi banå àaä rapá laiå àûúåc röìi, cöî mayá naây thûåc tïë cunä g khöng laâm àûúcå gò nhiïuì cho baån maâ noá cûá ò ra àêëy nhû thacá h àö,ë bùæt banå phaiã laâm cho noá hoatå àöång vaâ nhûnä g vênë àïì àaiå loaåi nhû ‘banå hayä cöë hònh dung xem töi coá khaã nùng gò hoùåc khöng coá khaã nùng gò maâ khiïnë töi nöíi tiïëng àïën nhû vêåy’.” “Cöng ty MITS àaä khöng hiïuí àûúåc têìm quan troång cuãa cöî maáy nayâ . Thêtå sûå chùèng ai hiïuí ca,ã chó riïng chuná g töi. Chuná g töi àaä nhêån ra rùnç g röiì seä coá ngaây têët caã caác trûúnâ g hocå úã khùæp núi àïuì phaãi trang bõ chiïëc maáy tñnh àoá.” Gates vaâ Allen tin tûúnã g rùnç g mayá tñnh seä thûcå hiïnå àûúcå nhûnä g àiïuì kyâ diïuå : “Vaâ vò vêyå khêíu hiïåu cuaã chuná g töi khi múiá bùæt àêuì laâ ‘mayá tñnh coá mùåt trïn möîi baân laâm viïåc vaâ trong möîi gia àònh’.” Niïmì say mï cuaã Gates vaâ Allen àïí cho ra àúiâ chiïcë mayá tñnh caá nhên cuöië cunâ g àaä àûúcå chûná g minh laâ àuná g: “…Mayá tñnh caá nhên laâ donâ g chayã chñnh, laâ xu thïë chuã àaåo trong têtë caã nganâ h mayá tñnh. Cöng têm maâ noái thò noá thûåc sûå trúã thaânh cöng cuå thiïët yïëu cuaã thúiâ àaåi cöng nghïå thöng tin.”

TRÏN CON ÀÛÚNÂ G CÖNG NGHÏÅ CAO “CHÛÚNG TRÒNH TUYÏÅT VÚÂI NHÊTË TÖI TÛNÂ G VIÏËT” Sau khi Gates vaâ Allen hûaá vúiá Roberts seä cung cêpë mötå phênì mïmì cho mayá tñnh Altair, Gates lao ngay túiá cöî mayá mainframe taiå Aiken Computer Center cuaã trûúnâ g Harvard, trung têm nayâ chó dunâ g cho cacá dûå aná nghiïn cûuá cuaã sinh viïn chûá khöng phaiã cho cacá dûå aná thûúng maiå . Vò caã hai khöng coá mötå mayá tñnh Altair 8080 àïí chayå thûã nghiïmå , nïn Gates vaâ Allen phaiã cöë gùnæ g thu thêpå cacá chûcá nùng cuaã noá trïn túâ tapå chñ giúiá thiïuå röiì giaã lêpå laiå cacá chûcá nùng nayâ trïn mayá tñnh lúná cuaã Harvard. “Chuáng töi chó dûaå vaâo nhûnä g àiïuì mö taã trong taåp chñ nayâ , vò vêåy nïëu chuáng töi hiïíu sai hoùåc taâi liïuå viïtë sai thò cöng sûác cuaã chuná g töi coi nhû tröi söng tröi biïín.” Hai chanâ g trai lamâ viïcå miïtå maiâ tûâ thaná g hai àïnë thaná g ba nùm 1975 taiå cùn phonâ g kyá tucá xaá cuaã Gates àïí viïtë cacá maä lïnå h. “Vêën àïì khöng phaãi laâ chuáng töi coá thïí viïët àûúcå chûúng trònh àoá hay khöng maâ laâ chuáng töi coá thïí neán noá conâ 4K vaâ lamâ cho noá chaåy nhanh àïën cûcå ky.â ”

Bill Gates àaä noiá • 39 Kyã nùng giaãn lûúcå hoaá cuaã Gates àaä giaiã quyïtë àûúåc mùcæ mûuá nayâ . “Àoá laâ chûúng trònh tuyïåt vúiâ nhêtë maâ töi àaä tûâng viïtë .” Allen bay ngay túiá Albuquerque bang New Mexico (núi àùtå truå súã cuaã öng ty MITS – ND) àïí biïuí diïnî chûúng trònh thö nayâ cho Roberts xem. Vaoâ phutá chotá , Allen múiá chútå phatá hiïnå ra hoå quïn lêpå trònh dêuë nhùcæ bùtæ àêuì . Anh vöiå vanâ g viïtë thïm vaoâ röiì höiì höpå napå chûúng trònh vaoâ mayá . Hoå àaä thanâ h cöng, chûúng trònh àaä lamâ viïcå tötë . Khi Allen trúã vïì Harvard trong chiïnë thùnæ g, hai ngûúiâ banå àaä ùn mûnâ g bùnç g cacá h ra ngoaiâ ùn kem vaâ sö àa. Chanâ g trai Gates, lucá àoá 19 tuöií , àùtå mua mötå phim cuaã nûä diïnî viïn nhñ Shirley Temple. Gates vaâ Allen àaä baná ngön ngûä BASIC cho MITS vúiá giaá 3.000 àö la cönå g thïm tiïnì banã quyïnì . Allen kïí laiå rùnç g khi quay laiå New Mexico àïí phatá triïní tiïpë chûúng trònh - biïnë noá thanâ h chuêní cöng nghiïpå trong sauá nùm sau ào,á anh thêmå chñ àaä phaiã vay tiïnì cuaã Roberts àïí thuï khacá h sanå ven àûúnâ g búiã toanâ böå tiïnì anh coá àaä phaiã chi cho veá mayá bay. Àiïuì nayâ àaä gêy ênë tûúnå g manå h vúiá Roberts vaâ ñt lêu sau chanâ g trai Allen àûúcå traã mûcá lûúng tûúng àûúng vúiá giamá àöcë phênì mïmì cuaã MITS. Thaná g sauá nùm 1975, Gates xin phepá tamå nghó hocå úã Harvard àïí àïnë lamâ viïcå cunâ g Allen. Mùcå duâ Gates trúã laiå trûúnâ g vaoâ muaâ thu sau ào,á nhûng

40 • Bill Gates àaä noiá traiá tim vaâ khöië ocá cuaã anh àaä àïí laiå Albuquerque. Anh xin mötå giêyë phepá nghó hocå thûá hai vaâ khöng bao giúâ quay trúã laiå trûúnâ g nûaä . “Cha meå töi vö cunâ g bêtë ngúâ khi thêëy con trai mònh bêtë chúåt baoá tin seä rúâi boã ngöi trûúâng danh tiïnë g àïí theo àuöií mötå nganâ h kinh doanh maâ phênì lúán moiå ngûúiâ chûa tûâng nghe thêyë bao giúâ coá tïn laâ ‘maáy vi tñnh’. Nhûng cha meå töi laâ nhûäng ngûúiâ luön hiïuí vaâ höî trúå töi.” Chûúng trònh BASIC àoá maiä maiä khùcæ sêu trong têm trñ Gates: “Töi coá thïí hònh dung ra rêtë roä ranâ g maä nguönì cuaã phiïn banã BASIC maâ töi àaä viïtë cho maáy vi tñnh àêuì tiïn vaoâ nùm 1975. Àêyë chñnh laâ maä chûúng trònh àaä giupá cho Microsoft chaâo àúâi, vò vêåy khöng coá gò ngaåc nhiïn khi töi vêîn nhòn thêëy rêtë roä tûnâ g chi tiïët trong trang maä àêìu tiïn, trang thûá hai, trang thûá ba cuãa noá nhû chuná g àang xuêët hiïnå trûúcá mùæt töi vêyå .” Gates noiá rùnç g chûúng trònh BASIC anh viïtë cho con chñp 8080 laâ chûúng trònh anh têm àùcæ nhêtë trong nhûnä g chûúng trònh anh àaä tûnâ g viïtë “… vò hiïuå quaã maâ noá mang laiå , vò noá ra àúiâ vaoâ thúâi àiïmí thñch húpå vaâ vò chuná g töi àaä cöë gùnæ g viïtë chuná g thêtå nhoã gonå .” Gates cuäng cho rùçng ngön ngûä BASIC vêîn seä tiïëp tuåc coân laâ ngön ngûä àêìu tiïn àûúåc caác sinh viïn hoåc lêåp trònh sûã duång vò noá dïî hoåc vaâ vò ngûúâi ta àaä tòm thêëy úã noá nhiïìu caách duâng kheáo leáo vaâ saáng taåo. Noá laâ ngön ngûä àêìu tiïn maâ Gates vaâ nhûäng

Bill Gates àaä noiá • 41 ngûúâi baån thúâi treã cuãa anh àaä àûúåc hoåc taåi Seattle vaâo cuöëi thêåp niïn 1960. “Trong têm khaãm töi lûu maiä mötå kyã niïmå àepå àöië vúiá ngön ngûä BASIC. Àoá laâ saãn phêím àêuì tiïn cuãa Microsoft àûúåc viïtë trong cùn phonâ g kyá tucá xaá àaiå hoåc cuaã töi.” GHI CHU:Á Coá rêtë nhiïuì cacá phiïn banã cuaã BASIC, viïtë tùtæ cuaã Beginner’s All-purpose Symbolic Instruction Code (tamå dõch Maä Lïnå h Tûúnå g Trûng Àa Mucå Àñch cuaã Ngûúiâ Múiá Bùtæ Àêuì ); Phiïn banã cuaã Gates chó àún gianã laâ chuêní àêuì tiïn cho mayá vi tñnh. “Àöi khi töi caãm thêëy ganh ty å vúái nhûäng ngûúiâ vênî coân àang laâm cöng viïcå lêåp trònh. Sau khi thöi khöng laâm cöng viïåc lêpå trònh trong Microsoft nûaä , trong caác buöií hopå , töi thûúâng noái nûaã àuaâ nûãa thêtå : ‘Coá leä töi seä tûå viïët chûúng trònh vaâo cuöië tuêìn nayâ .’ Töi khöng coân noái nhû vêyå nûaä , nhûng töi thûcå sûå suy nghô vïì àiïuì àoá.” VÛAÂ LAMÂ VÛÂA HOCÅ Trûúcá khi rúiâ khoiã Albuquerque, Gates vaâ Allen bùtæ àêuì suy nghô àïnë viïcå àùtå tïn cho cöng ty cuaã ho,å àaä coá mötå vaiâ tïn àaä àûúcå àem ra cên nhùcæ nhû Outcorporated Inc., Unlimited Ltd., Allen & Gates. Tïn Micro-soft coá veã laâ chonå lûaå coá thïí hiïuí àûúcå . Khi caã hai àaä vûnä g vanâ g úã New Mexico, Gates vaâ Allen tuyïní möå cacá thanâ h viïn cuä cuaã Nhomá Lêpå Trònh Lakeside (vaâ mötå söë banå beâ khacá ), tïn Micro-soft xuêtë hiïnå trong tiïnë trònh ào.á Khoanã g thúiâ gian hoå chuyïní àõa àiïmí àïnë Seattle, dêuë nöië àaä bõ boã ài àïí trúã thanâ h Microsoft.

42 • Bill Gates àaä noiá Mùåc duâ tó lïå húåp taác giûäa Gates-Allen àûúcå thoaã thuênå ban àêuì laâ 50/50, sau àoá Gates àaä àïì nghõ tó lïå chia phênì múiá laâ 60/40 nghiïng vïì phña anh. Gates cho rùnç g nhû vêyå laâ cöng bùnç g vò ngoaiâ cöng viïcå tûâ cacá húpå àönì g phu,å Allen conâ àûúcå hûúnã g tiïnì lûúng tûâ MITS. Nhû mötå nhên viïn cuaã Microsoft, Gates lamâ viïcå chó tröng vaoâ tiïnì banã quyïnì . Vaâ röiì qua nhiïuì nùm, Gates àaä baná dênì cöí phênì cuaã mònh vaâ chó conâ súã hûuä khoanã g 22% cöí phênì cöng ty. Trong nhûnä g nùm múiá thanâ h lêpå , cacá h quanã lyá cuaã Microsoft khöng àûúcå chùtå che.ä Caã Gates vaâ Allen cunâ g lamâ têtë caã moiå viïcå , möiî viïcå mötå ñt. Tuy nhiïn, nhòn chung thò Allen têpå trung vaoâ cöng

Bill Gates àaä noiá • 43 nghïå múiá vaâ sanã phêmí trong khi Gates thûúnâ g danâ h sûå quan têm cho cöng viïcå lamâ ùn múiá , cacá cuöcå àamâ phaná vaâ cacá húpå àönì g kinh tï.ë Trong vonâ g 18 thaná g, hoå àaä kiïmë àûúcå cho cöng ty múiá cuaã mònh hanâ g trùm nghòn àö la qua viïcå viïtë chûúng trònh cho cöng ty Apple Computer Inc. vaâ Commodore. Mötå trong nhûnä g àiïuì lamâ Gates bûcå mònh khi trúã thanâ h mötå öng chuã treã laâ anh khöng thïí thuï xe ö tö vò anh chûa àuã 21 tuöií . Khi coá viïcå phaiã àïnë liïn hïå vúiá Applied Digital Data Systems, cöng ty sanã xuêtë cacá thiïtë bõ àêuì cuöië úã Hauppauge, New York, Gates àaä phaiã nhúâ khacá h hanâ g cho ngûúiâ àûa xe àïnë sên bay àïí àoná anh. Allen, Gates vaâ nhûnä g ngûúiâ banå trong nhomá lêpå trònh cuä àûúcå thanâ h lêpå laiå vênî tiïpë tucå sönë g vaâ lamâ viïcå khacá vúiá lïì thoiá bònh thûúnâ g, khacá vúiá nhûnä g mö hònh cöng ty khacá . Àêuì tiïn, hoå sönë g taiå khacá h sanå ven àûúnâ g Tumbleweed Motel buåi bêmå , röiì àïí giamã chi phñ, hoå àaä thuï mötå cùn höå àïí úã chung vúiá nhau. Phênì lúná thúiâ gian, hoå gianâ h cho viïcå lêpå trònh, ùn baná h pizza, ài xem phim hoùcå phoná g xe vun vutá trïn sa macå vaoâ lucá nûaã àïm trïn chiïcë xe Porsche cuaã Gates. “Vêng, cuöåc sönë g cuaã chuáng töi laâ lamâ viïåc vaâ coá thïí laâ ài xem phim vaâ röìi laiå vïì tiïëp tucå laâm viïcå . Àöi khi khaách haâng cuäng àïën têån núi lamâ viïåc, vaâ coá luác do quaá mïtå moãi chuná g töi thûúnâ g nguã ngay trûúcá mùåt hoå.” Khoanã g mötå tuênì sau khi Miriam Lubow àûúcå thuï vaoâ lamâ quanã lyá vùn phonâ g, cö nhênå thêyë mötå cêuå beá tûå àönå g ài vaoâ phonâ g cuaã Gates maâ Gates lucá êyë àang ài cöng tacá xa. Àaä àûúcå dùnå trûúcá rùnç g

44 • Bill Gates àaä noiá khöng ai coá quyïnì bûúcá vaoâ cùn phonâ g àoá nïuë khöng àûúcå phepá , cö vöiå vanâ g chayå ài baoá cho àönì g nghiïpå mònh laâ Steve Wood biïtë . Vaâ cö ta àaä thêtå sûå kinh ngacå khi biïtë ra rùnç g cêuå beá àoá chñnh laâ öng chuã cuaã mònh. Coá leä àïí canã h baoá mötå cacá h tïë nhõ cho cacá khacá h hanâ g vïì öng chuã treã cuaã mònh, cöng ty Microsoft khi àùng quanã g caoá trïn cacá tapå chñ àiïnå tûã thûúnâ g dunâ g hònh veä mötå nhên vêtå tre,ã Micro Kid, tuy nhoã beá nhûng rêtë quyïnì nùng. Microsoft àaä súmá bõ mùcæ mûuá vaoâ chuöiî kiïån tunå g keoá daiâ àêìu tiïn cuaã mònh, trïn tû cacá h vûaâ laâ nguyïn àún vûaâ laâ bõ àún. Nganâ h cöng nghiïpå mayá tñnh, nhû àaä thêyë vïì sau nayâ , àaä sönë g nhúâ vaoâ cacá vuå kiïnå tunå g. GHI CHU:Á Mötå banã tin nöiå böå cuaã nganâ h cöng nghiïpå nayâ àaä xacá nhênå cöng ty Intel kiïnå cacá cöng ty àang tòm cacá h tung ra thõ trûúnâ g böå vi xûã lyá coá khaã nùng canå h tranh vúiá chip Intel 386 àang gùtå haiá nhiïuì thanâ h cöng cuaã ho.å Cho duâ Intel thûúnâ g thua trong cacá vuå kiïnå nayâ nhûng hoå cunä g lamâ chêmå laiå quaá trònh canå h tranh, àönì g thúiâ cunä g khiïnë àöië thuã phaiã suy yïuë vò cacá dûå luêtå . Húpå àönì g giûaä cöng ty Microsoft vúiá Roberts yïu cêuì cöng ty MITS phaiã “nöî lûcå hïtë sûcá ” àïí baná phênì mïmì Microsoft BASIC thay cho viïcå Microsoft baná phênì mïmì nayâ trûcå tiïpë cho khacá h hanâ g. Nhûng khöng lêu sau àoá trïn thõ trûúnâ g cunä g tröi nöií quaá nhiïuì banã sao bêtë húpå phapá cuaã ngön ngûä nayâ àïnë mûcá MITS khöng conâ ra sûcá àïí baná chûúng trònh cuaã Microsoft nûaä . Àiïuì nayâ àaä lamâ cho Gates rêtë tûcá giênå búiã vò anh cho rùnç g thaiá àöå cuaã MITS seä chó khuyïnë khñch hanâ h vi sao chepá lêuå nayâ .

Bill Gates àaä noiá • 45 Gates àem chuyïnå nayâ ra hoiã cha mònh vaâ àûúcå cha anh baoã àamã rùnç g anh seä thùnæ g nïuë nöpå àún kiïnå àoiâ laiå quyïnì àöië vúiá ngön ngûä BASIC. Öng böë àaä giupá con trai mònh tòm mötå luêtå sû taiå Albuquerque. Lucá nayâ Roberts àaä baná MITS cho mötå cöng ty khacá coá tïn Pertec. Gates vaâ Allen cunâ g àönì g yá àûa vuå kiïnå Pertec àïnë tronå g taiâ kinh tïë vò hoå cho rùnç g nhû thïë seä hiïuå quaã hún laâ àûa ra toaâ vaâ conâ coá thïí khaná g aná . Nhûng töcë àöå lamâ viïcå cuaã höiå àönì g tronå g taiâ kinh tïë chêmå nhû ruaâ , vaâ Pertec tûâ chöië thanh toaná nïuë chûa coá phaná quyïtë cuaã tronå g taiâ . Microsoft lêm vaoâ hoanâ canã h gênì nhû khaná h kiïtå : “Hoå àang tòm cacá h laâm chuná g töi chïët àoái. Chuáng töi thêmå chñ khöng coá tiïìn àïí traã cho luêåt sû. Hoå tòm cacá h bùtæ chuáng töi phaãi daân xïëp vaâ chuná g töi suytá àaä laâm theo. Nïëu vêyå thò thêtå laâ töìi tïå! Maiä chñn thaná g sau ngûúâi ta múái àûa ra àûúåc phaán quyïët chïët tiïtå cuaã hoå. Nhûng khi moiå chuyïnå kïtë thuác, troång taiâ kinh tïë àaä xeá leã cöng ty nayâ ra vò nhûäng viïåc hoå àaä lamâ .” Tronå g taiâ phên xûã vuå kiïnå nayâ àùcå biïtå nùnå g tay àöië vúiá Pertec vaâ Ed Roberts vò hoå àaä khöng tön tronå g cacá giao keoâ ban àêuì vúiá Microsoft. Öng ta goiå àêy laâ “mötå vuå àaoå tùcå cuöië cunâ g trong kinh doanh.” Ed Roberts Ed Roberts khùng khùng rùnç g cöng ty öng àaä boã tiïnì ra àïí phatá triïní phênì mïmì BASIC vaâ laâ chuã nhên húpå phapá cuaã noá nhûng thuá nhênå rùnç g leä ra öng phaiã quan têm nhiïuì hún àïnë banã húpå àönì g:

46 • Bill Gates àaä noiá “Töi thêtå ngu ngöcë ,” Roberts noiá . “Bêy giúâ noiá ra àiïuì nayâ coá veã nhû tûå baoâ chûaä cho mònh, nhûng thûcå sûå töi khöng cöë yá bonâ rutá gò tûâ nhûnä g chanâ g trai nayâ . Bill chó múiá 19 tuöií vaâ Allen chó lúná hún vaiâ tuöií , nhûng ngûúcå laiå hoå giaâ àúiâ hún töi nhiïuì – Bill thò khoiã noiá röiì . Paul laâ mötå chanâ g trai xûná g àaná g àûúcå tön tronå g.” Mùcå duâ Gates coá thïí vay tiïnì tûâ cha meå mònh, nhûng anh àaä khöng lamâ nhû vêyå . Ngay tûâ àêuì , Microsoft àaä tûå lûcå caná h sinh vaâ kïí tûâ sau rùcæ röië àoá lucá naoâ Gates cunä g duy trò mötå khoanã tiïnì mùtå dûå trûä àïí giupá cho Microsoft luön coá thïí cheoâ chönë g trûúcá nhûnä g cuöcå khunã g hoanã g trong tûúng lai. Nùm 1979, Ross Perot - chuã tõch cuaã cöng ty dõch vuå tin hocå EDS, àang cöë gùnæ g mua cöng ty Apple Computer vaâ khi khöng mua àûúcå , öng chuyïní sang àùtå vênë àïì àoá vúiá Microsoft. Perot cho rùnç g Bill noiá giaá cöng ty quaá cao – öng nhúá laiå lucá àoá Bill àaä ra giaá trong khoanã g 40-60 triïuå àö la mùcå dêuì theo lúiâ Gates, anh chó àoiâ giaá tûâ 6-15 triïuå . Sau nayâ , Perot àaä tûå dùnç vùtå mònh rêtë nhiïuì vò àaä khöng theo àïnë cunâ g cuöcå giao dõch ào.á Àïnë nùm 1998, Microsoft àaä phatá triïní lïn túiá 25.000 nhên viïn, coá mùtå úã 58 quöcë gia vaâ phênì lúná cacá nhên viïn, àaä nghó viïcå lênî àang cönå g tacá , cuaã Microsoft àaä laâ triïuå phuá vaâ coá ba ngûúiâ trúã thanâ h tyã phu.á Sau khi Microsoft tacá h ra khoiã Pertec, khöng conâ lyá do gò àïí cöng ty tiïpë tucå àoná g taiå Albuquerque nûaä vò khöng conâ mêyë khacá h hanâ g sùné lonâ g àïnë vúiá cöng ty. Cöng viïcå kinh doanh cunä g àang vûnä g

Bill Gates àaä noiá • 47 vanâ g nïn Gates vaâ Allen àaä sùné sanâ g àïí chuyïní àõa àiïmí . Lucá cöng ty chuyïní truå súã túiá vunâ g ngoaiå ö Bellevue cuaã Seattle, Microsoft àaä laâ mötå cöng ty coá phong cacá h riïng. “Bill Gates laâ Microsoft,” Alan Brew, mötå cöë vênë vïì thûúng hiïuå úã San Francisco nhênå xetá , “Àùcå trûng cuaã caã cöng ty àûúcå mö phonã g theo àuná g nhû hònh mêuî ngûúiâ lanä h àaoå no:á hiïuë chiïnë , non treã vaâ kiïu ngaoå .” Ngoaiâ Gates vaâ Allen, thanâ h phênì nhên sûå àêuì tiïn cuaã Microsoft coân coá Steve Wood, Bob Wallace, Jim Lane, Bob O’Rear, Bob Greenburg, Marc McDonald, Gordon Letwin, Andrea Lewis vaâ Marla Wood. Nùm 1979, khi mötå nhên viïn trong nhomá coá àûúcå mötå Nhomá lêpå trònh ban àêuì cuaã Microsoft phiïëu thûúãng chuåp aãnh miïnî phñ, têtë caã moiå ngûúiâ àaä têpå húpå laiå àïí chupå bûcá anã h kyã niïmå chó vaiâ ngayâ trûúcá khi chuyïní túiá Bellevue. Nhòn laiå bûcá anã h, nhûnä g con ngûúiâ lamâ thay àöií cacá h nhòn cuaã thïë giúiá àöië vúiá mayá tñnh tröng nhû thïí múiá thoatá khoiã canã h bõ nhöiì nhetá trong chiïcë xe Volswagen 12 chöî àïí àïnë dûå àaiå höiå nhacå rock vêyå . Gates cunä g rêtë nöií tiïnë g trong viïcå laiá xe batå manå g, liïuì lônh vaâ nhêtë laâ khi phaiã vöiå vaä vïì nhaâ taiå Seattle. Lênì àoá anh àaä phaiã nhênå túiá ba veá phatå vò chayå quaá töcë àöå.

48 • Bill Gates àaä noiá NHÛNÄ G NÖÎ LÛCÅ VÛÚN LÏN CUÃA MICROSOFT “Phêìn mïmì laâ ngaânh kinh doanh àùcå sïtå chêët My.ä Caác cöng nghïå tiïn tiïnë xuêtë hiïån àêuì tiïn taiå àêy. Thõ trûúnâ g phêìn mïìm lúná nhêët cunä g taåi àêy. Vaâ möi trûúnâ g taoå thuênå lúiå cho têët caã àiïìu àoá cuäng xayã ra taåi àêy. Àoá laâ nguyïn nhên taåi sao nhûnä g khaách haâng àêuì tiïn cuaã chuáng töi, trong àoá coá caã IBM, laiå coá thïí gaåt moiå tûå aái àïí mua saãn phêím tûâ mötå chaâng trai múiá 25 tuöií vaâ laâ chuã nhên cuãa möåt cöng ty nhoã úã maiä tiïuí bang Washington. Coá thïí luác àoá hoå àaä nghô chuyïån naây thêåt laâ àiïn, nhûng hoå noái: ‘Naây, nïuë tay àoá biïët nhiïìu vïì phêìn mïìm thò chùæc noá conâ biïët nhiïìu hún nûaä àêëy’.” Nùm 1980, khi Microsoft lênì àêuì tiïn àûúcå IBM, öng vua cuaã nganâ h cöng nghiïpå mayá tñnh, àïnë tiïpë xucá thò Gates múiá 25 tuöií vaâ nhên viïn cuaã Microsoft chó coá 32 ngûúiâ . Gates tröng conâ quaá treã àïí coá thïí àûúcå ûng thuênå , “Nhûng àêy laâ mötå chanâ g trai khön ngoan hún tuöií àúiâ cuaã anh ta - mötå thiïn taiâ trong lônh vûcå lêpå trònh, mötå taiâ nùng bêmí sinh trong kinh doanh, àiïuì àoá àûúcå thïí hiïnå khi anh àiïuì khiïní àûúcå möië quan hïå cuaã Microsoft vúiá IBM sao cho coá lúiå nhêtë cho cöng ty”, mötå uyã viïn ban quanã trõ IBM noiá . Khi IBM goiå àiïnå túiá àïí henå gùpå Gates, hoå yïu cêuì cuöcå henå phaiã xayã ra ngay ngayâ höm sau. Gates àaä nhanh choná g dúiâ laiå cuöcå henå vúiá Fred Kassar, Chuã tõch cöng ty troâ chúi àiïnå tûã Atari. Quyïtë àõnh nayâ , cönå g vúiá vaiâ quyïtë àõnh khacá sau ào,á àaä biïnë Gates thanâ h tyã phuá khi múiá 31 tuöií .

Bill Gates àaä noiá • 49 Trong lêìn viïëng thùm àêìu tiïn cöng ty Microsoft, caác uãy viïn àiïìu haânh cöng ty IBM àïën cûãa cöng ty vaâ hoãi möåt chaâng trai tröng rêët löi thöi àûúâng àïën vùn phoâng cuãa Bill Gates. Chaâng trai theo hoå àïën vùn phoâng, röìi ngöìi vaâo phña sau baân laâm viïåc. Cho túái luác àoá caác uãy viïn IBM múái nhêån ra rùçng hoå àaä gùåp Chuã tõch cuãa Microsoft. Àïnë lênì gùpå sau, cacá öng uyã viïn IBM trong cacá böå caná h thêtå bònh dõ àïnë vùn phonâ g Gates, nhòn thêyë anh chaiã chuötë trong böå vetá sang troång, cöí thùtæ caâ vaåt, ra tiïpë . Cuöcå gùpå gúä àûúcå múã àêuì bùnç g nhûnä g tiïnë g cûúiâ lúná thên mêtå . IBM àûúcå vñ nhû hanä g xe ‘hoanâ g gia’ Rolls-Royce cuaã nganâ h cöng nghiïpå mayá tñnh. Tuy nhiïn, cöng ty àaä trúã nïn tutå hêuå trong nganâ h mayá tñnh caá nhên vaâ tòm kiïmë sûå húpå tacá tûâ bïn ngoaiâ àïí giupá hoå múã cuöcå àötå kñch sau àoá vaoâ thõ trûúnâ g mayá tñnh nhoã àang phatá triïní rêtë nhanh nayâ . Cacá uyã viïn chêpë hanâ h cuaã IBM taiå Boca Raton, Florida hy vonå g triïní khai cunâ g vúiá Microsoft yá tûúnã g taoå ra mötå hïå àiïuì hanâ h dunâ g trong mayá tñnh IBM danâ h cho caá nhên sûã dunå g. Microsoft chûa tûnâ g sanã xuêtë hïå àiïuì hanâ h riïng cuaã mònh bao giú,â vò vêyå hoå chuyïní cuöcå giao dõch nayâ cho àöië tacá thên thiïtë cuaã hoå laâ Digital Research. Nhûng viïcå àamâ phaná giûaä Digital Research vaâ IBM khöng ài àïnë àêu, IBM quay trúã laiå Microsoft. Sau buöií hopå höiå àönì g quanã trõ toanâ quöcë cuaã United Way, Mary Gates, meå cuaã Gates, àaä àïnë gùpå uyã viïn höiå àönì g John Opel, Chuã tõch IBM. Baâ nïu nhênå xetá rùnç g cöng ty cuaã öng hiïnå àang bùtæ àêuì tiïnë hanâ h mötå söë cöng viïcå cunâ g vúiá con trai Bill cuaã mònh vaâ baâ tin rùnç g hoå seä vûaâ yá khi lamâ viïcå vúiá Bill. Opel khöng quan têm lùmæ túiá

50 • Bill Gates àaä noiá lúiâ cuaã ba.â Sau nayâ , khi nhomá phatá triïní mayá tñnh caá nhên àïå trònh lïn höiå àönì g quanã trõ cöng ty IBM banã kïë hoacå h cuaã mötå loaiå mayá conâ chûa ra àúiâ , caiá tïn Microsoft àaä àûúcå nhùcæ túiá trong banã kïë hoacå h. Opel lucá êyë múiá hoiã , “Àêyë coá phaiã laâ con trai cuaã baâ Mary Gates khöng?” Kïí tûâ lucá àoá Gates àûúcå coi nhû mötå àöië tacá cuaã IBM. Gates àaä thûcå hiïnå mötå cuöcå mua baná àûúcå xem nhû mötå giao dõch thïë kyã khi mua mötå hïå àiïuì hanâ h conâ thö sú cuaã Tim Patterson, lêpå trònh viïn cuaã cöng ty Seattle Computer Products, vúiá giaá 50.000 àö la. Tim Patterson àaä viïtë ra hïå àiïuì hanâ h nayâ vaâ àùtå tïn noá laâ 86- DOS hoùcå Q-DOS (viïtë tùtæ cuaã Quick and Dirty Operating System). Gates àaä sûaã laiå hïå àiïuì hanâ h nayâ cho noá hoanâ thiïnå hún, àùtå tïn laiå laâ MS-DOS (Microsoft Disk Operation System) röiì baná cho IBM. Vò lyá do töcë àö,å IBM quyïtë àõnh xêy dûnå g mayá PC nhû mötå hïå nïnì mú,ã nghôa laâ noá coá thïí àûúcå dïî danâ g mö phonã g. Quaã laâ may mùnæ . Chiïcë mayá múiá nayâ seä trúã thanâ h mayá IBM-PC nöií tiïnë g khùpæ thïë giúiá . Nùm 1981, Microsoft chuyïní giao hïå àiïuì hanâ h – vaâ MS-DOS nhanh choná g hiïnå diïnå moiå núi. Vaâ röiì ñt lêu sau hanâ g trùm cöng ty àaä àûúåc cêpë giêyë pheáp sûã dunå g MS-DOS àïí hoå coá thïí sanã xuêtë ra nhûnä g mayá tñnh tûúng thñch vúiá mayá cuaã IBM. Qua mötå àïm, MS- DOS àaä trúã thanâ h chuêní cöng nghiïpå . Nhûnä g cöng ty sanã xuêtë mayá tñnh PC lúná khacá , gömì caã Sony, Matsushita vaâ NEC cunä g tòm àïnë Microsoft àïí coá àûúcå hïå àiïuì hanâ h cuaã ho,å vaâ doanh söë baná hanâ g cuaã Microsoft lêpå tûcá tùng ngêtë trúiâ .