การปฐมพยาบาลเบืองต้น
การปฐมพยาบาลการปฐมพยาบาล หมายถึง การใหค้ วามช่วยเหลือ ผปู้ ่ วยหรือผบู้ าดเจบ็ ณ สถานทีเกิดเหตุ โดยใช้ อุปกรณ์เท่าทีจะหาไดใ้ นขณะนนั ก่อนทีผบู้ าดเจบ็ จะไดร้ ับการดูแลรักษาจากบุคลากรทางการแพทย์ หรือส่งต่อไปยงั โรงพยาบาล
วตั ถุประสงค์ 1. เพือช่วยชีวติ 2. เพือเป็ นการลดความรุนแรงของ การบาดเจ็บหรือการเจ็บป่ วย 3. เพือทาํ ให้บรรเทาความเจ็บปวด ทรมาน และช่วยให้กลบั สู่สภาพ เดมิ โดยเร็ว 4. เพือป้องกนั ความพกิ ารทจี ะ เกดิ ขึนตามมาภายหลงั
หลกั การปฐมพยาบาล ต้องคาํ นงึ ถึง ผู้ช่วยเหลือ มักเป็ นบุคคลทีอยู่ในเหตุการณ์ ควรมหี ลกั การ ช่วยเหลือดงั นี - ความปลอดภัยของสถานทเี กดิ เหตุ - ใช้ตามองดู โดยการสํารวจระบบสําคญั ของร่างกายและ วางแผนช่วยเหลือ - ห้ามเคลือนย้ายโดยไม่จาํ เป็ น - ช่วยเหลือด้วยความนุ่มนวลและระมัดระวงั ตามลาํ ดบั ความสําคญั ของการมชี ีวิต
หลกั การปฐมพยาบาล 2. ผู้บาดเจบ็ อนั ตรายทีร่างกายได้รับเรียงตามความสําคญั ดังนี - หยุดหายใจ ทางเดินหายใจอุดตนั หัวใจหยุดเต้น - การเสียเลือดจาํ นวนมากอย่างรวดเร็ว - หมดความรู้สึก - ความเจ็บปวด - กระดูกหัก
การประเมนิ เบืองต้น เป็ นการเกบ็ รวบรวมข้อมูล เพือเป็ นแนวทางในการวางแผนให้การ ช่วยเหลือเบืองต้น มี 2 ประเภท คือ 1. การประเมนิ สถานการณ์ - สภาพแวดล้อม ภาวะอนั ตราย ความ รุนแรงและความปลอดภยั 2. การประเมินสภาพผู้ป่ วย – ความผดิ ปกตทิ ีเกดิ กบั ผ้ปู ่ วย เพือเป็ น แนวทางในการให้ความช่วยเหลือตามลาํ ดบั ความรุนแรง
ขนั ตอนการช่วยเหลือเมือพบผู้ประสบเหตุฉุกเฉิน 1. สํารวจสถานการณ์ 2. สํารวจการบาดเจ็บเบืองต้น ตรวจดูความรู้สึกตวั ตรวจดูทางเดินหายใจ ตรวจดูการหายใจ ตรวจชีพจร ตรวจดูการบาดเจบ็ 3. แจ้งขอความช่วยเหลือ 4. ให้การปฐมพยาบาลตามอาการบาดเจบ็
1. สํารวจสถานการณ์ ความปลอดภัยของสถานทีเกดิ เหตุ - ประเมนิ ความรุนแรง - หลกี เลยี งการเข้าใกล้วตั ถุหรือสถานทที ีก่อให้เกดิ อนั ตรายเพมิ ขนึ ความปลอดภัยของตนเองและผู้บาดเจบ็ - ป้องกนั การตดิ เชือ - ไม่ยุ่งเกยี วกบั เหตุการณ์ ยกเว้นการดูแลรักษาผู้บาดเจ็บ คํานึงถงึ กลไกการบาดเจบ็ - เกดิ จากสาเหตุใด - ความรุนแรง - จาํ นวนผู้บาดเจบ็
2. การประเมนิ สภาพผู้ป่ วยขนั ต้น เพือให้ทราบว่าเกดิ ภาวะคุกคามชีวติ ผู้ป่ วยหรือไม่ แนะนําตัว ตรวจดูความรู้สึกตัว โดยการเรียกหรือตบทไี หล่เบาๆ ตรวจดูทางเดินหายใจ ดูว่ามีเศษอาหารหรือฟันปลอมอยู่ในปากหรือไม่
สํารวจการบาดเจบ็ เบืองต้น ตรวจดูการหายใจ
สํารวจการบาดเจบ็ เบืองต้น ตรวจดูชีพจร เพือดูว่าหัวใจเต้นหรือไม่
สํารวจการบาดเจบ็ เบืองต้น ตรวจดูว่ามีบาดแผลเลือดออกมากหรือไม่ ถ้ามีให้ห้ามเลือดโดยเร็ว
การขอความช่วยเหลือ สายด่วน 1669 ควรให้รายละเอยี ดดงั นี สถานทีเกดิ เหตุ ชือผู้แจ้ง และเบอร์โทรตดิ ต่อกลบั เกดิ เหตุอะไร มผี ู้บาดเจบ็ กรี าย ให้การช่วยเหลือขนั ต้นไปแล้วอย่างไรบ้าง
การปฐมพยาบาลบาดแผลการห้ามเลือด1.ต้องคาํ นึงถึงความปลอดภยั ของตนเอง ป้องกนั การตดิ เชือ2.การกดแผล แผลเลก็ กดโดยตรงลงบนแผล แผลใหญ่ขึนใช้ผ้าสะอาดพบั หนาๆกดลง บนบาดแผล ถ้าเลือดยงั ไม่หยุด ให้เตมิ ผ้าชินใหม่ลงบนชินเดิม ถ้าไม่มใี ห้ใช้มือกด ตรงๆประมาณ 10 นาที3.ใช้ผ้ายืดพนั ทบั บนผ้าทีปิ ดกดบาดแผลไว้4. ถ้าเลือดออกมาก ให้ใช้มือกดลงบนบาดแผล พร้อมทงั ยกส่วนนันให้สูงเหนือระดบั หัวใจ5. ถ้าเลือดยงั ไม่หยดุ ให้ใช้นิวมือกดเส้นเลือดแดงเหนือบริเวณบาดแผล6.เฝ้าระวังอาการช็อกเนืองจากการเสียเลือด อาการทีพบคือ หน้ามืด เวยี นศีรษะหน้าซีด ตวั เยน็ เหงือออก ชีพจรเบาเร็วหรือคลาํ ไม่ได้
การห้ามเลือด
บาดแผลถูกแทง วธิ ีให้การช่วยเหลือ มีดังนี 1.นอนหงาย งอเข่า ปิ ดแผลด้วยผ้าสะอาดและรีบนําส่งโรงพยาบาล 2.ถ้ามวี สั ดุหักคา ห้ามดงึ วสั ดนุ ันออกมาเด็ดขาด ถ้าวสั ดยุ าวเกะกะต่อการเคลือนย้าย ให้ตัดให้สันลงได้ แล้วตรึงให้อยู่นิงทีสุด โดยใช้ผ้าสะอาดพนั รอบวสั ดุนัน แล้วยดึ ให้อยู่กับที 3.ถ้าผู้ป่ วยเป็ นลม หน้าซีด เหงือออก อาจมีเลือกตกใน ให้ผู้ป่ วยนอนราบ ศีรษะตาํ ไม่ควรให้ผู้ป่ วยรับประทานอะไรทงั สิน 4.ถ้ามลี ําไส้หรืออวยั วะภายในโผล่ออกมา ห้ามจบั ยดั กลับเข้าไป ให้หาผ้าสะอาดทสี ุดปิ ดแผลไว้ แล้วนําส่ งโรงพยาบาล
บาดแผลถูกยงิ ควรรีบให้การช่วยเหลือทันที ถ้ามเี ลือดออกภายนอกต้องห้ามเลือด ถ้ามีกระดูกหักร่วมด้วย ต้องดามกระดูกส่วนทหี ักให้อยู่นิงๆ เฝ้าระวงั อาการช็อกอย่างใกล้ชิด เนืองจากมเี ลือกออกภายใน ผู้ป่ วยถูกยิงทุกกรณตี ้องแจ้งให้เจ้าหน้าทีตาํ รวจทราบ เพราะเป็ นคดี ไม่ทําลายหลกั ฐาน
บาดแผลทมี อี วยั วะส่วนปลายตัดขาด ทาํ การห้ามเลือด เกบ็ ชินส่วนอวยั วะทถี ูกตัดขาด ดงั นี 1. กดและยกส่วนทีบาดเจ็บให้สูง 2. วางส่วนทีขาดใส่ถุงพลาสตกิ ทีแห้งและ สะอาด และปิ ดปากถุงให้แน่น 3. นําถุงทใี ส่อวัยวะแช่ลงในนําแข็งหรือนําเยน็ 4. ส่งผู้ป่ วยพร้อมอวัยวะส่วนทีขาดไป โรงพยาบาลอย่างรวดเร็ว
แผลไหม้(Burn) สาเหตุจากการเสียชีวติ จากไฟ ไหม้ 1. ทางเดนิ หายใจได้รับอนั ตราย 2. เสียนําและนําเหลืองจํานวนมาก 3. ช็อกจากการเสียนําและของเหลว 4. การติดเชือ
หลกั การปฐมพยาบาลไฟไหม้และนําร้อนลวก1. หยุดยงั ความร้อน ดบั ไฟโดยใช้นําราดหรือผ้าหนาๆคลมุ ตวั ถอดเสือผ้าหรือเครืองประดับทอี มความร้อนออกให้หมด2. ตรวจร่างกาย การหายใจ ถ้าพบสิงผดิ ปกติ เช่นเสียงแหบ หายใจมีเสียงผดิ ปกติ เสมหะมี เขม่าปน ต้องช่วยหายใจโดยเร็ว ชีพจร ถ้าเบามากหรือไม่เต้นต้องช่วยนวดหัวใจ การบาดเจบ็ ให้การช่วยเหลือตามความเหมาะสม ประเมินความรุนแรงของแผลไหม้ และให้การช่วยเหลือ
การปฐมพยาบาลแผลไหม้ 1. เฉพาะชันผวิ หนัง ระบายความร้อนออกจากแผล โดยใช้ผ้าชุบนําประคบ แช่นํา เปิ ดนําไหลผ่านบาดแผลตลอดเวลานาน 10 นาที ทาด้วยยาทาแผลไหม้ ห้ามเจาะถุงนําหรือตัดหนังส่วนทพี องออก ปิ ดด้วยผ้าสะอาด เพือป้องกนั การตดิ เชือ ถ้าแผลไหม้กว้างหรือถูกอวัยวะสําคญั ต้องรีบนําส่ง โรงพยาบาล
การปฐมพยาบาลแผลไหม้ 2. ลกึ ถงึ เนือเยือใต้ผวิ หนัง ไม่ต้องระบายความร้อนออกจากบาดแผลเพราะจะทําให้แผลตดิ เชือ มากขนึ ห้ามใส่ยาใดๆทงั สินลงในบาดแผล ใช้ผ้าสะอาดห่อตวั ผู้บาดเจบ็ เพือป้องกนั สิงสกปรก ทาํ ให้ร่างกาย อบอุ่น และรีบนําส่งโรงพยาบาล
สิงทคี วรปฏิบตั ิในการดูแลแผลไหม้ใช้ความเยน็ จากนําในการระบายความร้อนออกจากแผลปิ ดด้วยผ้าแห้งและสะอาดป้องกนั ไม่ให้เกดิ ภาวะช็อก โดยรักษาอุณหภูมขิ องร่างกายไม่ให้ เยน็ จดั เกนิ ไป
สิงทีไม่ควรปฏบิ ัติห้ามใช้นําแข็งหรือนําเยน็ จัด ประคบหรือวางบนแผลไหม้ห้ามใช้สิงต่างๆปิ ดแผลยกเว้นผ้าสะอาดห้ามดงึ ชินส่วนของเสือผ้าทไี หม้ตดิ หนงั ออกห้ามระบายความร้อนแผลไหม้ทลี กึ กว่าชันผวิ หนงั ห้ ามเจาะถุงนําห้ามใช้ขผี งึ ครีมทกี ่อให้เกดิ ความร้อนทาบริเวฃรแผลไหม้
แผลไหม้จากสารเคมี เมือสารเคมหี กราดผวิ หนัง ควรปฏิบตั ิดงั นี 1.ใช้นําล้าง โดยวธิ ีตักราด หรือเปิ ดให้นําไหลผ่านจนแน่ใจว่าล้างสารเคมอี อกหมด 2.ถอดเสือผ้าเครืองประดบั ทีเปื อนสารเคมอี อกให้หมด 3.ถ้าสารเคมเี ป็ นผงให้ปัดสารเคมอี อกจากเสือผ้าก่อน แล้วถอดเสือผ้าเครืองประดับออกให้ หมด แล้วจึงล้างออกด้วยนําสะอาด 4.ตรวจร่างกายทัวๆไป ถ้าพบว่าผดิ ปกติต้องรีบให้การช่วยเหลือทันที 5.นําส่งโรงพยาบาลสําหรับผู้ทีมีอาการบาดเจบ็ สาหัส สิงสําคญั ผู้ช่วยเหลือต้องระวังตนเองไม่ให้สัมผัสกับสารเคมีในขณะให้การช่วยเหลือ
สารเคมีเข้าตา1. ล้างตาด้วยนําสะอาด ประมาณ 20 นาที2. ปิ ดตาด้วยผ้าสะอาด ห้ามขยตี า3. รีบนําส่งโรงพยาบาล
แผลไหม้จากกระแสไฟฟ้า อนั ตรายขึนอยู่กบั ชนิดของกระแสไฟฟ้าและระยะเวลาทีสัมผสั กระแสไฟฟ้า จุดเข้าของกระแสไฟฟ้ามีสีนําตาล พบมากบริเวณฝ่ ามือ จุดออกจะเป็ น รอยไหม้สีดํา พบมากทเี ท้า อนั ตรายทเี กดิ คือ เนือเยือถูกทาํ ลายอย่างรุนแรง หัวใจเต้นผดิ จังหวะ หยุด หายใจ ซึงเป็ นสาเหตุของการเสียชีวติ
การช่วยเหลือผู้ช่วยเหลือต้องมนั ใจว่าตนเองปลอดภัย และไม่จับตวั ผู้ถูกกระแสไฟฟ้าดูด ก่อนตัดกระแสไฟฟ้า1.กาํ จดั สาเหตุโดยใช้วสั ดุทีเป็ นฉนวน เขยี สายไฟออก ดึงตัวผู้บาดเจ็บออก จากสายไฟฟ้า ปิ ดสวทิ ช์ไฟ หรือสับสะพานไฟ2.ตรวจร่างกายทวั ไปและให้การช่วยเหลือตามความเหมาะสม3.นําส่ งโรงพยาบาล
การบาดเจ็บของกระดูกและข้อต่อข้อเคลด็ หมายถงึ การทีข้อมีการเคลือนไหวมากเกนิ ไป ทําให้เนือเยืออ่อนๆและเอน็ รอบๆข้อมีการชอกชํา อาการ เจบ็ ปวดมาก บวมและร้อน เคลือนไหวไม่ถนดั อาจมอี าการชาบริเวณข้อที เคลด็ การปฐมพยาบาล - พกั นงิ ๆ - ยกข้อทีเคลด็ ให้สูง - 24 ชัวโมงแรกประคบเยน็ หลงั จากนันประคบร้อน - พนั ด้วยผ้ายืด - หากในเจด็ วนั ไม่ดขี ึน ควรไปพบแพทย์
ข้อเคลือน หมายถงึ ส่วนของข้อต่อบริเวณปลายกระดูกเคลือนหรือหลุดออกจากที จากการถูกกระแทกอย่างรุนแรง อาการ ปวดบวม เคลือนไหวบริเวณข้อไม่ได้ อาจคลาํ พบปลายกระดูกหลุดได้ การปฐมพยาบาล ให้พกั นิงๆ อย่าพยายามดึงกลบั เข้าที ประคบเยน็ เข้าเฝื อกชัวคราวหรือใช้ผ้าพนั รีบนําส่งโรงพยาบาล ควรงด อาหาร นํา ยาทุกชนิด
กระดูกหัก อาการ ปวด บวม แดงร้อนบริเวณทีหัก อาจมีเสียงกร๊อบแกร๊บ การเคลือนไหวผดิ ปกติ รูปร่างของกระดูกผดิ ปกติ อาจมบี าดแผลและพบปลายกระดูกโผล่ออกมา
กระดูกหัก จุดประสงค์ของการปฐมพยาบาลผู้บาดเจบ็ กระดูกหัก เพือให้ส่วนทีหักได้พกั นงิ ๆ เพือไม่ให้ปลายกระดูกเสียดสี หรือหลุดแยกออกจากกนั พยายามตรึงส่วนทหี ักให้อยู่กบั ที โดยใช้วัสดุทหี าได้ง่าย กระดูกหักทโี ผล่ออกมานอกเนือ ห้ามดนั กลบั เข้า ถอดเสือผ้าผู้บาดเจบ็ โดยใช้วธิ ตี ดั ตามตะเข็บ
การใช้ผ้าสามเหลยี ม ผา้ อะไรกไ็ ด้ ทีสะอาดลกั ษณะนุ่ม รูปสามเหลียมหรือสีเหลียมพบั เป็น สามเหลียมได้ เช่นผา้ ผกู คอลูกเสือ ผา้ ขาวมา้ ประโยชน์ของผ้าสามเหลยี ม ใชก้ ดหา้ มเลือดใชป้ ิ ดแผลหรือพนั แผล ใชพ้ ยงุ หรือคลอ้ งอวยั วะที ไดร้ ับบาดเจบ็
การพบั ผ้าสามเหลยี ม การคล้องแขน (Arm sling) ในกรณีทีมีกระดูกตน้ แขนหกั หรือกระดูกปลายแขนหกั เมือตกแต่งบาดแผลและเขา้ เฝือกชวั คราวเรียบร้อยแลว้ จะคลอ้ งดว้ ยผา้ สามเหลียมตามลาํ ดบั ดงั นี 1.1 วางผา้ สามเหลียมใหม้ ุมยอดของสามเหลียมอยใู่ ตข้ อ้ ศอกขา้ งทีเจบ็ ใหช้ ายผา้ดา้ นพบพาดไปทีไหลอ่ ีกขา้ งหนึง 1.2 จบั ชายผา้ ดา้ นล่างตลบกลบั ขึนขา้ งบน ใหช้ ายผา้ พาดไปทีไหล่ขา้ งเดียวกบัแขนขา้ งทีเจบ็ 1.3 ผกู ชายทงั สองใหป้ มอยตู่ รงร่องเหนือกระดูกไหปลาร้า
การพบั ผ้าสามเหลยี ม
ช็อก ภาวะช็อก หมายถงึ สภาวะทโี ลหิตไปเลยี งเซลล์ต่างๆของร่างกายไม่เพยี งพอ มีอาการเหงือ ออก ตวั เยน็ ซีด กระสับกระส่าย หายใจเร็ว ตืน ชีพจรเบา เร็ว กระหายนํา ต่อมา ไม่รู้สึกตัวและเสียชีวติ ได้ถ้าช่วยเหลือไม่ทนั
ช็อก การปฐมพยาบาล 1. ถ้ามเี ลือดออกให้ห้ามเลือด 2. จัดท่าให้นอนราบตะแคงหน้าไปข้างใดข้างหนึง 3. ยกปลายเท้าสูง 4. คลายเสือผ้าให้หลวม 5. ให้ความอบอุ่น ห่มผ้าให้ 6. รีบนําส่งโรพยาบาล
ลมบ้าหมู การปฐมพยาบาล 1. อย่าตกใจ ห้ามคนมุง 2. ดูแลป้องกนั ไม่ให้เกดิ อบุ ตั ิเหตุ 3. ให้ผู้ป่ วยนอนลงกบั พืน ใช้ผ้านุ่มๆรองศีรษะขณะชัก 4. คลายเสือผ้าให้หลวม
สิงแปลกปลอมเข้าตา หลกั การปฐมพยาบาล 1. ห้ามขยตี า 2. เปิ ดเปลือกตา เมือเห็นผงชัดเจนแล้วเขยี ออก 3. ถ้าผงยงั ไม่ออก ให้ลืมตาในนําแล้วกรอกตาไปมา 4. ถ้ายงั ไม่ออกให้ไปพบแพทย์
สิงแปลกปลอมเข้าหู 1. ถ้าแมลงเข้าหูให้หยอดด้วยนํามันมะกอก 2. ถ้าเป็ นวัตถุอืนทีไม่มชี ีวิต ให้ตะแคงหูข้างนันลง 3. ถ้าไม่สามารถเอาออกได้ให้ไปพบแพทย์
สิงแปลกปลอมตกไปในคอ กรณผี ู้ป่ วยยงั รู้สึกตวั ดีและอยู่คนเดียวไม่มผี ู้ช่วยเหลือ 1. กาํ มือข้างหนึงเป็ นกาํ ปันวางบริเวณกึงกลางลนิ ปี มืออกี ข้างโอบรอบกําปัน ออกแรงกระแทกขนึ ไปด้านบนแรงๆ 5 ครังโดยไม่ให้ถูกลนิ ปี หรือชายโครง 2. หรือ พาดท้องกบั พนักเก้าอี แล้วกระแทก 5 ครัง จนกว่าสิงแปลกปลอมจะ ออกมา
กรณีมผี ู้ช่วยเหลือ
ก้างตดิ คอ ให้การช่วยเหลือดงั นี 1. กลืนข้าวสุก หรือขนมปังนิมๆ 2. ถ้ายงั ไม่หลดุ กลืนนําส้มสายชูเจือจาง นํามะนาว ซึงเป็ นกรดทํา ให้ก้างอ่อนลง 3. ถ้าไม่หลดุ ให้ไปพบแพทย์
สะอกึ ให้การช่วยเหลือดังนี 1. ดืมนํา 1-2 แก้ว 2. เบนความสนใจของผู้ป่ วย 3. หายใจเข้าออกลกึ ๆยาวๆ 4. ไม่ดขี นึ ให้ไปพบแพทย์
ตะคริว ให้การช่วยเหลือดังนี 1. ยืดกล้ามเนือทเี กร็งให้คลายตวั 2. ประคบความร้อนหรือทาครีมแก้ปวดเมือย 3. ให้ดืมนําเกลือแร่
เลือดกาํ เดาออก ให้การช่วยเหลือดังนี 1. นงั ก้มศีรษะเลก็ น้อย บีบจมูกนาน 10 นาที หายใจทางปาก 2. วางนําแข็ง หรือผ้าเยน็ ๆ บนสันจมูก หน้าผาก 3. ถ้าไม่หยุดให้ไปพบแพทย์
สิงแปลกปลอมเข้าจมูก 1. บบี จมูกข้างทีไม่มีของ แล้วสังออกมาแรงๆ 2. อย่าพยายามแคะออก 3. ถ้าเป็ นเดก็ ให้หันความสนใจจากจมูก ให้หายใจทางปาก 4. รีบไปพบแพทย์ทันที
สัตว์มพี ษิ ผงึ ต่อ แตน ตะขาบ แมงป่ อง งูกดั สุนัขกดั
Search
