อารยธรรมโลก

อิทธิพลของอารยธรรมตะวันออก และตะวันตกที่ส่ งผลต่อสั งคมโลก และสั งคมไทย



อารยธรรมตะวันออก หมายถึงอารยธรรม จีนและอารยธรรมอินเดีย ซึ่งเป็ นอารยธรรม ที่มีความเก่าแก่ มีความสืบเนื่ องต่อกันมา !หลายพันปี โดยไม่ขาดตอนจนถึงปั จจุบัน อารยธรรมทั้งสองเป็ นพื้นฐานสำคัญของ สั งคมและวัฒนธรรมของชนชาติต่างๆในโลก ตะวันออก โดยเฉพาะญี่ปุ่ น เกาหลี อาเซียน และเอเชียใต้

อารยธรรมตะวันออกที่มีอิทธิพลต่อสังคมโลก และสังคมไทย 1. การเข้ามาของอารยธรรมอินเดียและจีนในดินแดนไทยและภูมิภาค เอเชี ยตะวันออกเฉี ยงใต้ ดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ตั้งอยู่ระหว่างอินเดียและจีน ซึ่งเป็ น ประเทศที่มีสินค้าที่เป็ นที่ต้องการและมีอารยธรรมความเจริญก้าวหน้ า ทำให้ดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เป็ นศูนย์กลางการค้าและได้รับ วัฒนธรรมผสม ไทยได้รับอารยธรรมอินเดียผ่านทางเขมรและจากการ ติดต่อค้าขายโดยตรงกับพ่อค้าอินเดีย ส่วนอารยธรรมจีนได้รับผ่าน ทางการทูตและการค้า

1.1 อิทธิพลของอารยธรรมอินเดีย ผู้มีบทบาทสำคัญในการนำอารยธรรมอินเดียเข้ามา คือ กลุ่มกษัตริย์หรือนั กรบ กลุ่มพ่อค้าและกลุ่มนั กบวช

อิทธิพลที่ได้รับจากอารยธรรมของอินเดียและจีนที่สำคัญ ได้แก่ 1. ด้านศาสนาและความเชื่อ หลักการของศาสนา พราหมณ์-ฮินดู คือ เชื่อว่าศูนย์กลางของจักรวาลอยู่ที่พระ พรหมและมีการนั บถือพระวิษณุและพระศิ วะ ส่วนพระพุทธ ศาสนาในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราชได้นิ มนต์พระสงฆ์ นิ กายเถรวาทมาสั่ งสอนประชาชน ทำให้นิ กายนี้ เป็ นที่ ยอมรับมาจนถึงปั จจุบันหลักการของพระพุทธศาสนา คือ หลักในการการดำเนิ นชีวิต ส่วนความเชื่อทั้ง 2 ศาสนามี ความกลมกลืนกันในวิถีชีวิตชาวบ้าน

? 2. ด้านภาษา ภาษาบาลีและภาษา สันสกฤตเป็ นภาษาที่ใช้ในพระพุทธ ศาสนา ทำให้อิทธิพลของภาษาเหล่า นี้ ยังคงอยู่มาจนถึงปั จจุบัน

3. ด้านการแต่งกาย ชาวไทยและ ชาวเอเชี ยตะวันออกเฉี ยงใต้จะมี ความคล้ายคลึงกับชาวอินเดียและ จีน กล่าวคือ ผู้หญิงนุ่ งผ้าถุง ผ้าซิ่น หรือผ้าปาเต๊ะ

? 4.ด้านอาหาร เนื่ องจากคนจีน รับประทานข้าวเป็ นอาหารหลัก เหมือนคนไทยและคนในภูมิภาค เอเชี ยตะวันออกเฉี ยงใต้

1.2 อิทธิพลของอารยธรรมจีน ชาวจีนมีการติดต่อค้าขายกับประเทศต่าง ๆ ใน เอเชี ยตะวันออกเฉี ยงใต้มากกว่าดิ นแดนอื่ นแต่ก็ แทบไม่ได้รับอิทธิพลจากอารยธรรมจีนเลย เนื่ องจากความสัมพันธ์อยู่ในรู ปของการค้าและการ ทูตเท่านั้ น และจีนเองก็ไม่ได้สนใจจะเดินทางออก จากดินแดนของตน ดังนั้ น อารยธรรมจีนจึงมี อิทธิพลน้ อยมากเมื่อเทียบกับอารยธรรมอินเดีย

อิทธิพลอารยธรรมจีนมีหลายด้าน ได้แก่ 1.ด้านศาสนาและความเชื่อ เป็ นการผสมผสานกัน ระหว่างศาสนาและความเชื่อของไทยและของจีน เช่น มีการบูชาบรรพบุรุ ษ การไหว้พระจันทร์

2.ด้านภาษา อารยธรรมจีนก็ แพร่หลายในระดั บชุ มชนในดิ น แดนเอเชี ยตะวันออกเฉี ยงใต้ ดังจะเห็นได้ชัดเจนในดินแดน ประเทศไทย เช่น ภาษาไทยบางคำ ที่มีรากศั พท์มาจากภาษาจีน เช่น ก๋วยเตี๋ยว เก้าอี้ ไต้ฝุ่ น ติ่มซำ

3.ด้านการแต่งกาย จะได้รับอิทธิพลการ ใช้ผ้ามาจากจีน ทุกวันนี้ การแต่งกายที่ได้ รับอิทธิพลจากจีนที่พบเห็นกันโดยทั่วไป คือ การนุ่ งขาว–ห่มขาวไว้ทุกข์

4.ด้านอาหาร เนื่ องจากคนจีน รับประทานข้าวเป็ นอาหารหลัก เหมือนคนไทยและคนในภูมิภาค เอเชี ยตะวันออกเฉี ยงใต้

อารยธรรมตะวันตกที่มีอิทธิพลต่อสังคมโลก และสังคมไทย 2. ไทยได้รับวัฒนธรรมตะวันตกหลายด้านมาตั้งแต่สมัยอยุธยา ใน ระยะแรกเป็ นความก้าวหน้ าด้านการทหาร สถาปั ตยกรรม ศิ ลปวิทยาการ ในสมัยรัตนโกสินทร์ตั้งแต่รัชกาลที่ 3 เป็ นต้นมา คนไทยรับวัฒนธรรมตะวันตกมากขึ้น ทำให้มีผลต่อการ เปลี่ยนแปลงวิถีของคนไทยมาจนถึงปั จจุบัน ดัวอย่างวัฒนธรรมตะวันตกที่ มีอิทธิพลต่อสั งคมไทยที่ สำคัญมีดังนี้

1. ด้านการทหาร เป็ นวัฒนธรรมตะวันตก แรก ๆ ที่คนไทยรับมาตั้งแต่อยุธยา โดยซื้อ อาวุธปื นมาใช้ มีการสร้างป้ อมปราการตาม แบบตะวันตก เช่น ป้ อมวิไชยประสิทธิ์ที่ริม แม่น้ำเจ้าพระยา ออกแบบโดยวิศวกรชาว ฝรั่งเศส ในสมัยรัตนโกสินทร์มีการจ้างชาว อังกฤษเข้ามารับราชการเพื่อทำหน้ าที่ให้คำ ปรึกษาด้านการทหาร มีการตั้งโรงเรียนนาย ร้อย การฝึ กหัดทหารแบบตะวันตก

2. ด้านการศึ กษา ในสมัยรัชกาลที่ 3 มีชนชั้นนำ จำนวนหนึ่ ง เช่น พระอนุชาและขุนนางได้เรียน ภาษาอังกฤษและวิทยาการตะวันตก ในสมัย รัชกาลที่ 4 ทรงจ้างครู ต่างชาติมาสอนภาษา อังกฤษและความรู้แบบตะวันตกในราชสำนั ก ในสมัยรัชการลที่ 5 มีการตั้งโรงเรียนแผนใหม่ ตั้งกระทรวงธรรมการขึ้นมาจัดการศึ กษาแบบใหม่ ทรงส่งพระราชโอรสและนั กเรียนไทยไปศึ กษาที่ ประเทศต่าง ๆ เช่น โรงเรียนแพทย์ โรงเรียน กฎหมาย ในสมัยรัชกาลที่ 6 มีพระราชบัญญัติการ ศึ กษาภาคบังคับและการตั้งจุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย

3. ด้านวิทยาการ เช่น ความรู้ทางด้านดาราศาสตร์ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงใช้ความรู้ทาง ดาราศาสตร์จนสามารถคำนวณการเกิดสุ ริยุ ปราคาได้ อย่างถูกต้อง ความรู้ทางการแพทย์สมัยใหม่ ซึ่งเริ่มใน สม้ยรัชกาลที่ 3 ในสมัยรัชกาลที่ 5 มีการจัดตั้งโรง พยาบาล โรงเรียนฝึ กหัดแพทย์และพยาบาล ความรู้ ทางการแพทย์แบบตะวันตกนี้ ได้เป็ นพื้นฐานทางการ แพทย์และสาธารณสุขไทยในปั จจุบัน ด้านการพิมพ์ เริ่มจากการพิมพ์หนั งสือพิมพ์รายปั กษ์ ภาษาไทยขึ้นเป็ นครั้งแรกใน พ.ศ. 2387 ชื่อ “บางกอกรี คอร์เดอร์” การพิมพ์หนั งสือทำให้ความรู้ต่าง ๆ แพร่ หลายมากขึ้น ในด้านการสื่ อสารคมนาคม

4. ด้านแนวคิดแบบตะวันตก การศึ กษา แบบตะวันตกทำให้แนวคิดทางการ ปกครอง เช่น ประชาธิปไตย คอมมิวนิ สต์ สาธารณรัฐแพร่เข้ามาในไทย และมีความ ต้องการให้มีการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง นอกจากนี้ วรรณกรรมตะวันตกจำนวนมาก ก็ได้มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนรู ปแบบการ ประพันธ์จากร้อยกรองเป็ นร้อยแก้ว และ การสร้างแนวคิดใหม่ ๆ ในสังคมไทย เช่น การเข้าใจวรรณกรรมรู ปแบบนวนิ ยาย เช่น งานเขียนของดอกไม้สด ศรีบูรพา

5. ด้านวิถีการดำเนิ นชีวิต การรับวัฒนธรรม ตะวันตกและสิ่ งประดิษฐ์ต่าง ๆ มาใช้ ทำให้วิถีการดำเนิ นชีวิตของคนไทยแบบเดิม เปลี่ยนแปลงไป เช่น การใช้ช้อนส้อมรับ ประทานอาหารแทนการใช้มือ การนั่ งเก้าอี้ แทนการนั่ งพื้น การใช้เครื่องแต่งกายแบบ ตะวันตกหรือปรับจากตะวันตก การปลูก สร้างพระราชวัง อาคารบ้านเรือนแบบตะวัน ตก ตลอดจนนำกีฬาของชาวตะวันตก เช่น ฟุตบอล กอล์ฟ เข้ามาเผยแพร่ เป็ นต้น

อิทธิพลของวัฒนธรรมต่างชาติที่ มีต่อสั งคมไทย 1.อาหาร เมื่อมีอารยธรรมต่างชาติเข้ามาทำให้การรับประทาน อาหารของคนไทยหันมานิ ยมรับประทานอาหารแบบต่างชาติมากขึ้น เช่น อาหารฟาสต์ฟู้ ด อาหารญี่ปุ่ น 2.ภาษา เมื่อมีการติดต่อกับต่างชาติทำให้ภาษาต่างประเทศเข้ามา ผสมผสานกับภาษาไทย เช่น โลกาภิวัตน์ วีดิทัศน์ มีการใช้คำทับ ศั พท์ภาษาต่างประเทศ เช่น อินเทอร์เน็ ต

3.การแต่งกาย การแต่งกายของคนไทยในสมัย ก่อนผู้หญิงจะนุ่ งผ้าถุง ผ้าซิ่น ผู้ชายจะใส่ชุดไทย พระราชทาน แต่ในปั จจุบันผู้หญิงนิ ยมสวม กางเกงและกระโปรงตามแบบตะวันตก ส่วน ผู้ชายนิ ยมสวมเสื้อยืดและกางเกงยีนกันมากขึ้น 4.ดนตรี ดนตรีไทยได้รับอิทธิพลมาจาก อินเดียและจีน ในอดีตได้รับความนิ ยมอย่างมาก ต่อมาปั จจุบันวัฒนธรรมด้านดนตรีของต่างชาติ ได้เข้ามาเป็ นจำนวนมาก ทำให้สังคมไทยหันไป สนใจและให้ความสำคัญกับดนตรีสากลมากกว่า

3. การเปลี่ยนแปลงที่เกิดจากการรับวัฒนธรรมต่างชาติ 1. การเปลี่ยนแปลงที่เป็ นผลดีต่อสังคมไทย 1) การรับความเจริญทางด้านการศึ กษา และการแพทย์ การศึ กษาช่วยให้ประชากร รู้หนั งสือ มีความคิด และใช้เหตุผลในการ ตัดสินใจ การแพทย์ช่วยให้ประชากรมี สุขภาพดี รู้จักดูแลตนเอง ซึ่งมีส่วนในการ พัฒนาประเทศให้เจริญรุ่งเรือง

2) ความรู้และเทคโนโลยีของต่าง ชาติมีส่ วนสำคัญในการสร้าง ความเจริญรุ่งเรืองให้ แก่สั งคมใน ด้านต่าง ๆ เช่น อุตสาหกรรม ช่วยเพิ่มรายได้และความอยู่ดีกิน ดีให้แก่พลเมือง

3) วัฒนธรรมต่างชาติมีบทบาทสำคัญในการ พัฒนาโครงสร้างการเมืองการปกครอง เช่น การพัฒนาระบอบประชาธิปไตย การทหาร

2. การเปลี่ยนแปลงที่เป็ นผลเสีย ต่อสั งคมไทยการรับวัฒนธรรมที่ หลากหลายโดยขาดการพิจารณา ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงด้าน ค่านิ ยม เห็นว่าวัฒนธรรมไทย เป็ นสิ่ งล้าสมัย

ผู้จัดทำ 1.นางสาวธนภรณ์ มาพันชวน รหัสนั กศึ กษา634110053 2.นางสาวสุพาดี อรุ ณโน รหัสนั กศึ กษา634110068 3.นางสาวอุไรวรรณ เสือคำจันทร์ รหัสนั กศึ กษา634110072 4.นางสาวปิ ยะธิดา คงเพชร รหัสนั กศึ กษา634110055 สาขาสังคมศึ กษา ปี 2 หมู่2 แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม