การใช้โปรแกรมเขียน Flowchart

วธิ เี ขยี นผังงานท่ีดี ใช้สญั ลกั ษณต์ ามมาตรฐานของสถาบัน ANSI ข้อความท่ใี ช้ในสัญลักษณค์ วรจะเปน็ ขอ้ ความสัน้ ๆ ที่อ่านเข้าใจและชดั เจน ขนาดของสญั ลกั ษณ์ไมค่ วรเล็กหรือใหญเ่ กินไป เขียนข้ันตอนจากบนลงลา่ ง / จากซา้ ยไปขวา โดยเช่อื มขัน้ ตอนดว้ ยลูกศรกากับทศิ ทาง เขยี นผังงานใหจ้ บภายในหน้าเดยี วกัน

สญั ลกั ษณ์ทใี่ ช้บ่อย สญั ลกั ษณ์ ชื่อท่เี รยี ก ความหมาย Terminator จดุ เร่มิ ต้น และจดุ สน้ิ สุดของการทางาน Flow line/Direction เส้นแสดงทศิ ทางการทางาน ตอ้ งมีหวั Process ลูกศรเดียวเทา่ นั้น Input/Output การปฏบัตงิ าน / ประมวลผล หรอื กาหนดคคา่ ขอ้ มูลใหก้ ับตัวแปร รับ/แสดงผลข้อมลู ในกรณที ไ่ี มร่ ะบุ อปุ กรณ์ เชน่ จากคียบ์ อร์ด หรอื แฟ้มขอ้ มลู หรือแสดงข้อมลู ทางจอภาพ เครื่องพิมพ์ หรือแฟม้ ขอ้ มูลกไ็ ด้

สญั ลักษณ์ ชื่อท่เี รียก ความหมาย Keyboard รบั /อา่ นข้อมูลท่รี บั เขา้ มาจากคยี ์บอร์ด Monitor แสดงรายละเอียดข้อมลู หรอื ผลลพั ธ์ทางจอภาพ Printer Decision แสดงรายละเอยี ดข้อมูล หรือผลลพั ธท์ างเครื่องพมิ พ์ การเปรยี บเทยี บเพื่อใหต้ ัดสินใจเลอื ก โดยจะมีเส้นออก จากสัญลกั ษณน์ ี้เพอื่ ขที้ ศิ ทางไปยงั การทางานตาม เง่อื นไขทีเ่ ป็นจรงิ และเสน้ ที่ชี้ไปยังการทางานตาม เงอื่ นไขท่เี ป็นเท็จ

สญั ลักษณ์ ชือ่ ท่เี รยี ก ความหมาย In-Paper Connector จดุ เชอ่ื มตอ่ ภายในหนา้ เดียวกัน Between-page จุดเชอ่ื มตอ่ ไปยงั หน้าอ่ืน connector Manual Operator กระบวนการท่ที าโดยคน

รปู แบบของผงั งาน มี 3 รปู แบบหลักๆ คือ แบบเรียงลาดบั (Sequence) แบบมีเง่ือนไข (Decision หรือ Selection) และแบบทาซ้า (Repeat หรอื Loop)

แบบเรยี งลาดบั (Sequence) เป็นรูปแบบผงั งานทง่ี า่ ยสดุ ไมซ่ บั ซอ้ น และไมม่ กี ารเปรียบเทียบ เงือ่ นไขใดๆโดยแสดงขั้นตอนการทางานไปตามลาดับต้งั แตต่ ้นจน สิ้นสุดกระบวนการ ดังตัวอย่าง การอุ่นอาหาร ขั้นตอนการทางาน (Algorithm) นาอาหารเขา้ เตาไมโครเวฟ ตงั้ ระดับความร้อนและระยะเวลาทต่ี ้องการอุน่ เตาไมโครเวฟเร่มิ กระบวนการอุ่นอาหาร เตาไมโครเวฟสง่ สญั ญาณเสยี งเตอื นอาหารสุก นาอาหารทอี่ ุ่นสุกแลว้ ออกจากเตาไมโครเวฟ

เรม่ิ ตน้ นำอำหำรเขำ้ ไมโครเวฟ ตง้ั ระดบั ควำมรอ้ นและเวลำ เตำไมโครเวฟอนุ่ อำหำร เตอื นอำหำรสุกดว้ ย สญั ญำณเสยี ง นำอำหำรออกจำกเตำ ไมโครเวฟ ส้นิ สุด

แบบมีเงื่อนไข (Decision) เปน็ รูปแบบของผงั งานท่มี ีเงอ่ื นไขให้เลือกตดั สนิ ใจ โดยเตรยี ม ข้ันตอนการทางานไวร้ องรบั สาหรบั เงอ่ื นไขนน้ั ๆดังตวั อ่าง การชาระ คา่ สนิ คา้ ท่ี 7-Element ขนั้ ตอนการทางาน (Algorithm) นาสินค้าให้พนกั งานคดิ เงิน แสดงจานวนเงินทีต่ ้องชาระบนหน้าจอของเครื่องคดิ เงิน ชาระเงิน

เร่ิมต้น นำสินคำ้ ใหพ้ นักงำน คิดเงนิ แสดงจำนวน ท่ีตอ้ งชำระ บตั รสมำชิก ชำระเงิน เงนิ สด แตะบตั รสมาชกิ จ่ำยเงนิ สด รับสนิ ค้ำ ส้นิ สดุ

แบบทาซ้า (Loop) เปน็ รูปแบบผังงานทม่ี ีขนั้ ตอนการทางานซา้ ๆโดยมเี งอื่ นไขเป็นตวั ควบคุมเช่นเมือ่ ตรวจสอบแลว้ พบวา่ เงื่อนไขเปน็ จรงิ จึง ทางานข้นั ตอนน้ันๆซ้าๆ ซง่ึ จะทาภายใตเ้ งื่อนไขทเี่ ป็นจรงิ เทา่ นนั ดงั ตัวอย่าง การซื้อบัตรโดยสารรถไฟฟ้า BTS ผา่ นเครือ่ ง จาหนา่ ยบัตร ข้นั ตอนการทางาน (Algorithm) 1. ดหู มายเลขสถานทีท่ตี อ้ งการ 2. กดหมายเลขสถานีปลายทางทต่ี ้องการ 3. หนา้ จอของเคร่ืองจาหน่ายจะแสดงจานวนเงินท่ีตอ้ งชาระ 4. หยอดเหรยี ญ 5,10 บาทลงในช่องรับเหรียญ ตามจานวนเงนิ ทีแ่ สดงบนหน้าจอ 5. ตรวจสอบวา่ เหรียญทห่ี ยอดลงไปนนั้ เปน็ เหรยี ญ 5,10 บาทหรือไม่ ถา้ ใช่ ใหท้ าขอ้ 6ถ้าไมใ่ ช่ ให้กลบั ไปทาข้อ 4 6. ตรวจสอบวา่ หยอดเหรียญครบตามจานวนที่ต้องชาระหรือไม่ถา้ ครบให้ทาขอ้ 7ถ้าไมค่ รบ ให้กลับไปทาขอ้ 4 7. รบั บัตรโดยสารรถไฟฟ้า BTS จากชอ่ งรบั บตั รโดยสาร

เรม่ิ ตน้ หยอดเหรยี ญ 5,10 ตามจานวน ดูหมายเลข สถานีทต่ี อ้ งการ เงนิ ทแ่ี สดง กดหมาย ไม่ใช่ เลขสถานี เหรยี ญ 5,10 แสดงยอดเงนิ ท่ี ตอ้ งชาระ ใช่ ไม่ครบ ชาระเงนิ ครบ ครบ รบั บตั รโดย สารรถไฟฟ้า BTS ส้นิ สุด