พจนานุกรมศัพท์ปฐพีศาสตร์ ฉบับราชบัณฑิตยสภา

การกรอ่ นซมึ การเก็บกักน�้ำของดนิ การกร่อนโดยลม การกร่อนไถพรวน seepage erosion การกรอ่ นทางธรณี aeolian erosion; eolian erosion การกร่อนธรรมชาติ tillage erosion การกรอ่ นในร่อง geological erosion การกร่อนแบบกระเดน็ natural erosion การกร่อนแบบแผน่ furrow erosion การกรอ่ นแบบรอ่ งธาร splash erosion การกรอ่ นแบบรอ่ งรว้ิ sheet erosion การกร่อนแบบเร่ง gully erosion การกรอ่ นรอ่ งธาร rill erosion การกรอ่ นระหวา่ งรอ่ งรวิ้ accelerated erosion การกรอ่ นสลายตวั stream erosion การกร่อนหัวรอ่ ง interrill erosion การกระจาย corrosion การกระจายขนาดชอ่ ง headcut erosion; headward การกระจายขนาดอนุภาค erosion การกระจายเชิงอทุ กพลวตั dispersion การกระจายตัว pore-size distribution การกระดอน particle size distribution การกระต้นุ ทางชวี ภาพ hydrodynamic dispersion การก�ำเนดิ ดิน deflocculate การเก็บกักนำ�้ ของดิน saltation biostimulation soil genesis soil moisture storage; soil water storage 333

การเกลยี่ ผวิ แผน่ ดนิ การเกล่ียผวิ แผน่ ดิน denudation การเกาะกลุ่มตกตะกอน flocculation การเกดิ กลมุ่ colonization การเกิดก้อนอนุภาคดิน soil aggregation การเกดิ จุดประแบบรา่ งแห reticulate mottling การเกดิ ตะกอนนำ้� พา alluviation การเกดิ มวลสารพอก; มวลสารพอก concretion การเกดิ ศลิ าแลง laterization การขจดั นำ้� dehydration การขจดั พษิ detoxification การขาดสารอาหาร nutrient deficiency การแขวนลอย suspension การแขวนลอยของคอลลอยด์ colloidal suspension การครูดถู; รอยครดู ถู abrasion การคลุมดว้ ยฟาง straw mulching การคลุมดนิ ด้วยเศษพืช stubble mulching การคลุมร่อง furrow mulching การคาย desorption การคายน�้ำ transpiration การคายระเหย evapotranspiration การคืบของดิน soil creep การคบื ผิวหน้า surface creep การเคล่ือนข้นึ แคพิลลารี capillary rise การเคล่อื นทข่ี องมวล mass movement การฆา่ เชื้อวธิ ปี าสเตอร์ pasteurization การจัดการดิน soil management 334

การซมึ การจดั การท่ีดิน land management การจัดการเศษซากพืช crop residue management การจดั รปู ท่ีดนิ land consolidation การจ�ำแนกขนาดช่อง pore-size classification การจ�ำแนกความเหมาะสมของดนิ soil suitability classification การจำ� แนกความเหมาะสมของทีด่ ิน land suitability classification การจ�ำแนกดนิ soil classification การชลประทาน irrigation การชลประทานใต้ผวิ ดนิ subirrigation การชลประทานแบบฉีดฝอย sprinkler irrigation การชลประทานแบบท่วมแปลง flood irrigation การชลประทานแบบนำ�้ น้อย microirrigation การชลประทานแบบโน้มถว่ ง gravity sprinkler การชลประทานแบบพ่น spray irrigation การชลประทานแบบพ่นหมอก mist irrigation การชลประทานแบบร่อง furrow irrigation การชลประทานแบบร่องลูกฟกู corrugate irrigation การชลประทานแบบหยด drip irrigation; trickle irrigation การชลประทานเป็นชว่ ง surge irrigation การชลประทานผวิ ดิน surface irrigation การชลประทานสลับร่อง alternate side irrigation การชลประทานเสรมิ supplemental irrigation การเชอื่ มแน่น cohesion การใช้ทีด่ นิ land use การซอยแบง่ dissection การซมึ seepage 335

การซมึ ชะ การซมึ ชะ eluviation การซึมซับ sorption การดูดซบั adsorption การดดู ซับจำ� เพาะ specific adsorption การดูดซับทางฟสิ กิ ส์ physiosorption การดูดซับรอบนอก outer sphere adsorption การดดู ซมึ เกนิ พอ luxury uptake การดดู ซึมแบบใช้พลังงาน active absorption การดูดซมึ แบบไม่ใชพ้ ลงั งาน passive absorption การได้ประโยชนร์ ่วมกนั protocooperation การตกตะกอน sedimentation การตกตะกอนทรายแป้ง silting การตกสะสมของกรด acid deposition การตรวจสอบการแทรกซึม water drop penetration ของหยดน�้ำ time test การตรวจสอบดบั เบลิ ยูดพี ที ี WDPT test การตรวจสอบดนิ soil test การตรงึ fixation การตรงึ ไนโตรเจน dinitrogen fixation; nitrogen การตรงึ ไนโตรเจนจากการ fixation อยู่รว่ มกัน associative dinitrogen fixation การตรงึ ปุย๋ fertilizer fixation การตรึงโพแทสเซียม potassium fixation การตรงึ ฟอสฟอรสั phosphorus fixation การตรงึ แอมโมเนียม ammonium fixation 336

การไถลกึ การตคี วามคา่ ตรวจสอบดิน soil test interpretation การตคี วามภาพถา่ ยทางอากาศ aerial photo interpretation การเตรียมดิน; ตะกอนธารนำ้� แขง็ till ไมแ่ สดงชนั้ detachment การแตกกระจาย fragmentation การแตกเปน็ ช้ินส่วน disintegration การแตกสลาย avalanche การถล่ม debris avalanche การถล่มของเศษหินผุ screefing การถากหน้าดิน soil aeration การถ่ายเทอากาศในดิน primary tillage การไถดะ rotary tilling การไถแบบเจาะหมุน, การไถพรวน ridge tillage แบบหมนุ reservoir tillage การไถเปน็ สนั รอ่ ง harrowing; secondary tillage การไถเปน็ แอ่ง tillage การไถแปร subsoiling; subsurface tillage การไถพรวน contour tillage การไถพรวนดินล่าง minimum tillage การไถพรวนตามแนวระดับ conventional tillage การไถพรวนนอ้ ยท่สี ดุ rotary tilling การไถพรวนแบบปรกติ conservation tillage การไถพรวนแบบหมนุ , การไถ deep tillage แบบเจาะหมนุ การไถพรวนเพือ่ การอนุรักษ์ การไถลกึ 337

การทว่ มตามแนวระดบั การท่วมตามแนวระดับ contour flooding การทำ� เทือก puddling การทำ� ปฏิกิริยาดว้ ยกรด acidulation การแทนทขี่ นาดเทา่ isomorphous substitution การแทรกซึม infiltration การแทรกซึมสะสม cumulative infiltration การนับตรง direct count การเบนตามความโน้มถ่วง gravitropism การปฏิรปู ทีด่ ินเพ่ือเกษตรกรรม agricultural land reform การปั้นเม็ด granulation การประเมนิ ค่าทด่ี นิ land evaluation การปรับระดับผิวแผ่นดิน gradation การปรบั หน้าดิน land grading; land smoothing การปลกู ตามรอยแยก slit planting; slot planting การปลูกพชื บนสันร่อง ridge planting การปลูกพชื สลับแถบ strip cropping การปลกู พชื สลบั แถบตามแนวระดบั contour strip cropping การปลูกพชื สลับแถบตามสภาพ field strip cropping พนื้ ที่ การปลูกพืชหมุนเวยี น crop rotation การแปลความหมายดนิ soil interpretation การผุพัง weathering การผุพังเชิงกล mechanical weathering การผพุ ังทางเคมี chemical weathering การผุพงั ทางชวี เคมี biochemical weathering การผพุ ังทางฟสิ กิ ส์ physical weathering 338

การระบายน้�ำในดนิ การพรวนดว้ ยจอบหมุน rotary hoeing การพกั ดนิ fallow การพัฒนาท่ีดิน land development การพดั กราด deflation การพัดลอยเคลอ่ื นที่ drift การเพาะปลกู cultivation การเพาะปลกู แบบไม่ไถพรวน plowless farming การเพาะเล้ยี งจุลินทรีย์ microbiological culture การเพ่ิมระดับแผน่ ดนิ aggradation การแพร่ diffusion การฟื้นฟูทด่ี นิ land reclamation การไม่ไถพรวน no tillage; zero tillage การยกขนึ้ ของช้ันเยือกแข็ง frost heaving การย่อยแบบใชอ้ ากาศ aerobic digestion การยดึ ตวั ของดิน soil consistency การยึดตดิ adhesion การยุบตวั ผิวหนา้ surface subsidence การแยกชัด, อ�ำนาจจำ� แนก; resolution ความคมชัด, ความละเอยี ด exfoliation การแยกเปน็ กาบมน hydrolysis การแยกสลายด้วยนำ้� pedoturbation การรบกวนดนิ drainage การระบายน้�ำ controlled drainage การระบายนำ�้ ควบคมุ impeded drainage การระบายนำ�้ ถกู ยั้ง internal drainage การระบายนำ�้ ในดนิ 339

การระบายน้�ำผวิ ดิน การระบายน้ำ� ผิวดิน surface drainage การระเหย evaporation การระเหยแอมโมเนีย ammonia volatilization การรบั รจู้ ากระยะไกล remote sensing การรีดิวซ์, รีดกั ชัน reduction การรีดิวซ์ไนเทรต nitrate reduction การลดระดับแผ่นดิน; degradation การเสอื่ มโทรม การลดแรงปะทะหยาดน�ำ้ ฟ้า precipitation interception การลา่ เหยือ่ predation การล�ำเลียงแบบใช้พลงั งาน active transport การลำ� เลียงแบบไม่ใช้พลังงาน passive transport การเลย้ี วเบนรังสีเอกซ์ (เอกซอ์ าร์ดี) X-ray diffraction (XRD) การเลอ่ื นไถล slump การแลกเปลยี่ นความร้อน heat exchange การแลกเปลีย่ นแคตไอออน cation exchange การวเิ คราะหข์ นาดอนภุ าค particle size analysis การวเิ คราะหค์ วามรอ้ นเชงิ อนุพนั ธ์ differential thermal analysis (ดที ีเอ) (DTA) การวิเคราะหเ์ ชิงแร่ mineralogical analysis การวเิ คราะห์ด้วยปิเปตต์ pipette analysis การวิเคราะห์ดินเชิงกล mechanical soil analysis การวนิ ิจฉัยใบ foliar diagnosis การสลายตวั decomposition การสอบเทยี บคา่ ตรวจสอบดนิ soil test calibration 340

การใส่ปยุ๋ แต่งหน้า การสอบวเิ คราะหด์ ว้ ยอะเซทิลีน acetylene-block assay บลอ็ ก acetylene-reduction assay การสอบวิเคราะหด์ ้วยอะเซทิลนี bioassay รีดกั ชัน salination; salinization การสอบวิเคราะห์โดยชวี วธิ ี illuviation การสะสมเกลือ lessivage การสะสมในชนั้ ดิน biological interchange การสะสมแรด่ นิ เหนยี ว soil survey การสบั เปลีย่ นทางชวี ภาพ semi-detailed soil survey การส�ำรวจดิน detailed reconnaissance การสำ� รวจดนิ แบบกึ่งละเอียด soil survey การส�ำรวจดินแบบคอ่ นข้างหยาบ detailed soil survey การส�ำรวจดนิ แบบละเอยี ด very detailed soil survey การส�ำรวจดนิ แบบละเอียดมาก reconnaissance soil survey การสำ� รวจดนิ แบบหยาบ exploratory survey การส�ำรวจดนิ แบบหยาบมาก mass wasting การสูญเสียของมวล degradation การเสื่อมโทรม; การลดระดับ biodegradation แผน่ ดนิ inoculation การเส่อื มสลายทางชวี ภาพ band application การใส่เชอ้ื broadcast application การใสแ่ บบแถบ side dressing การใสแ่ บบหวา่ น top dressing การใสป่ ยุ๋ ดา้ นขา้ ง การใส่ปยุ๋ แตง่ หน้า 341

การหดตวั ของดิน การหดตวั ของดิน soil shrinkage การหดตัวเชงิ โครงสร้าง structural shrinkage การหดตัวตกคา้ ง residual shrinkage การหดตวั เทา่ กนั isotropic shrinkage การหดตัวแนวดิ่ง vertical shrinkage การหดตวั สมดลุ unitary shrinkage การหมัก fermentation การหายใจใช้ออกซเิ จน aerobic respiration การหายใจไม่ใช้ออกซเิ จน anaerobic respiration การใหป้ ุย๋ ทางใบ foliar fertilization การให้ปุ๋ยพร้อมชลประทาน fertigation การใหส้ ารเคมพี ร้อมชลประทาน chemigation การไหล flow การไหลของมวล mass flow การไหลของเศษหินผุ debris flow การไหลซึมผา่ น percolation การไหลซึมลึก deep percolation การไหลโน้มถว่ ง gravity flow การไหลบา่ ใตด้ ิน underground runoff การไหลแบบท่อ pipe flow การไหลแบบไม่อม่ิ ตวั unsaturated flow การไหลปัน่ ป่วน turbulent flow การไหลลงของดิน solifluction การอนรุ กั ษ์ดนิ soil conservation การออกซิไดส,์ ออกซเิ ดชนั oxidation การอดั แนน่ ของดิน soil compaction 342

ขดี จ�ำกดั ลิควดิ การอิม่ ตัวผิวหน้า episaturation การอม่ิ ตัวภายใน endosaturation การอดุ ตนั ผิวดิน surface sealing ก�ำลังผลติ ของปา่ , ผลิตภาพป่า forest productivity กจิ กรรมไอออน ion activity กบิ บไ์ ซต์ gibbsite เกลือหิน rock salt เกวสตา, เขามดี โต้ cuesta เกษตรกรรมแบบยั่งยืน sustainable agriculture เกษตรอนิ ทรีย์ organic farming เกอไทต์ goethite โกลมาลนิ glomalin ขนาดโครงสร้างดนิ ข ขนาดอนภุ าค ขน้ั การจ�ำแนกดนิ soil structure sizes ขน้ั บันได; คนั ดิน; ตะพกั particle size ขดี จํากัดการหดตัว soil category ขีดจ�ำกัดพลาสตกิ terrace ขดี จ�ำกัดพลาสตกิ บน shringkage limit ขีดจำ� กัดพลาสติกล่าง plastic limit ขดี จำ� กดั ลคิ วดิ upper plastic limit lower plastic limit liquid limit 343

ขดี จำ� กัดแอตเทอร์เบริ ์ก ขีดจ�ำกดั แอตเทอร์เบิรก์ Atterberg limit ขุยพชื moder ขุยอินทรีย์ mull ขยุ อินทรยี ด์ ฟั ฟ์ duff mull เขตจดุ ประ mottled zone เขตซมึ ผา่ น transmission zone เขตผิวพืชเหนอื ดนิ phyllosphere เขตรากพืช rhizocylinder เขตวาโดส vadose zone เขตอิทธพิ ลรากพืช rhizosphere เขตอิ่มตัวแคพิลลารี, เขตอ่ิมตวั capillary fringe เหมอื นระดับน้ําใต้ดิน capillary fringe เขตอิม่ ตัวเหนือระดับนำ้� ใต้ดนิ , monadnock เขตอม่ิ ตัวแคพลิ ลารี cuesta เขาโดด เขามดี โต,้ เกวสตา คราบคารบ์ อเนต ค คราบแคลไซต์ คราบซิลกิ า calcan คราบเซสควิออกไซด์ calcitan silican sesquan 344

ความเขม้ ขน้ วกิ ฤตคา่ ตรวจสอบดนิ คราบดินเหนียว argillan; clay coating; clay film; คราบดินเหนยี วผสมเหลก็ clay flow; clay skin; illuviation คราบผลกึ สารละลาย cutan คราบแมงกานสี ferri-argillan คราบยิปซมั soluan คราบวัตถุ mangan คราบวตั ถุในเนื้อดนิ gypsan คราบวัตถุสีจาง cutan คราบวตั ถใุ หม่ hypo-coating คราบเหล็ก alban คราบอนภุ าค neocutan คราบอนภุ าคหยาบ ferran คราบอินทรยี วัตถุ grain cutan คราบเฮไลต์ skeletan ครษี มายัน, อุตรายนั organan คลองชลประทาน halan คลองซอยชลประทาน summer solstice คลอไรต์ irrigation canal ควอตซ์ irrigation lateral ความเข้มข้นฟลกั ซ์ chlorite ความเข้มขน้ วิกฤตของ quartz ค่าตรวจสอบดนิ flux concentration ความเข้มขน้ วิกฤตของสารอาหาร critical soil test concentration ความเขม้ ขน้ วกิ ฤตคา่ ตรวจสอบดนิ critical nutrient concentration soil test critical concentration 345

ความคมชดั , ความละเอยี ด; การแยกชดั , อำ� นาจจำ� แนก ความคมชัด, ความละเอยี ด; resolution การแยกชดั , อ�ำนาจจำ� แนก ความเค้นสารอาหาร nutrient stress ความเครยี ดยังผล effective stress ความจกุ ารแทรกซึม infiltration capacity ความจุความชน้ื สนาม field capacity; field moisture capacity ความจคุ วามชนื้ อนพุ ันธ์ differential water capacity ความจุความรอ้ น heat capacity; thermal capacity ความจคุ วามรอ้ นโดยปรมิ าตร volumetric heat capacity ความจุน�ำ้ จำ� เพาะ specific water capacity ความจุบัฟเฟอร์ buffering capacity ความจแุ ลกเปลี่ยนแคตไอออน cation exchange capacity (ซอี ีซ)ี (CEC) ความจแุ ลกเปลย่ี นแคตไอออนยงั ผล effective cation exchange (อซี อี ีซี) capacity (ECEC) ความจุแลกเปลยี่ นแอนไอออน anion exchange capacity (AEC) (เออซี )ี ความจอุ ากาศ air capacity ความชนั gradient ความชนั ชลศาสตร์ hydraulic gradient ความชน้ื จ�ำเพาะ specific humidity ความชื้นดนิ soil moisture ความชื้นโดยมวล mass water content ความชืน้ ที่สบิ หา้ บรรยากาศ fifteen-atmosphere percentage 346

ความเปน็ กรด-ด่างของดิน, พีเอชของดนิ ความชืน้ ทีส่ บิ หา้ บาร์ fifteen-bar percentage ความช้ืนสมั พัทธ์ relative humidity ความดนั นิวแมติก pneumatic pressure ความดันอุทกสถิต hydrostatic pressure ความต้องการชะละลาย leaching requirement ความตอ้ งการใชน้ ้�ำชลประทาน consumptive irrigation ความต้องการปุย๋ requirement ความต้องการปนู fertilizer requirement ความตอ้ งการยิปซมั lime requirement ความต้องการสารอาหารพชื gypsum requirement ความตอ้ งการออกซิเจนทางเคมี crop nutrient requirement (ซีโอด)ี chemical oxygen demand ความต้องการออกซเิ จนทางชวี เคมี (COD) (บโี อดี) biochemical oxygen demand ความตอ้ งการออกซิเจนทางชวี ภาพ (BOD) ความต่างระดับ, ความสูงต�ำ่ biological oxygen demand ของผิวโลก relief ความต้านทานการแทงทะลุ penetration resistance ความต้านแรงของดิน soil strength ความถ่ชี ลประทาน irrigation frequency ความทนเคม็ salt tolerance ความทนตอ่ การสูญเสยี ดิน soil loss tolerance ความทนทานต่อการกรอ่ น erodibility ความเปน็ กรด-ด่างของดนิ , soil pH พเี อชของดนิ 347

ความเปน็ พิษ, สภาพพิษ ความเปน็ พิษ, สภาพพิษ toxicity ความเป็นพษิ จากสารอาหาร nutrient toxicity ความเป็นพิษต่อพชื phytotoxicity ความแปรผนั เชงิ พ้ืนที่ spatial variability ความพรนุ ของดิน soil porosity ความพรนุ แคพลิ ลารี capillary porosity ความพรุนชอ่ งอากาศ aeration porosity; air-filled ความพรนุ ยงั ผล porosity; air porosity ความไมซ่ ้�ำรอย effective porosity ความไมต่ อ่ เนอ่ื ง hysteresis; swelling hysteresis ความไมต่ ่อเนื่องทางธรณี discontinuity ความไมส่ มดลุ ชลศาสตร์ lithologic discontinuity ความเร็วกอ่ กรอ่ น hydraulic nonequilibrium ความเรว็ การไหลของนำ้� ผา่ นชอ่ ง erosive velocity ความแรงไอออน pore water velocity ความละเอียด, ความคมชดั ; ionic strength การแยกชัด, อำ� นาจจำ� แนก resolution ความลาด slope ความลาดรปู จมูก nose slope ความสมบรู ณต์ กค้าง residual fertility ความสามารถซึมซบั น�้ำ sorptivity ความสามารถในการรับน�ำ้ หนกั load carrying capacity; ความสามารถให้โพแทสเซียม load bearing capacity potassium supplying power 348

ค�ำแนะน�ำป๋ยุ ความสงู ต่ำ� ของผิวโลก, ความตา่ ง relief ระดบั flux density ความหนาแนน่ ฟลักซ์ soil bulk density ความหนาแน่นรวมของดนิ grain density; particle density ความหนาแนน่ อนภุ าค viscosity ความหนืด soil microbial diversity ความหลากหลายของจุลนิ ทรียด์ นิ stickiness ความเหนยี ว base saturation ความอิ่มตวั เบส anthric saturation ความอมิ่ ตวั แอนทรกิ soil fertility ความอดุ มสมบูรณด์ นิ colloid คอลลอยด์ soil colloid คอลลอยดด์ นิ terrace คันดนิ ; ข้นั บนั ได; ตะพัก bench terrace คนั ดนิ ขนั้ บันได levee คนั ดนิ รมิ นำ้� irrigation period คาบชลประทาน peninsula คาบสมุทร chroma คา่ รงค์ caliche คาลิเช fertilizer analysis คา่ วเิ คราะหป์ ุ๋ย karst คาสต์ value ค่าสี n-value ค่า n fertilizer recommendation ค�ำแนะนำ� ป๋ยุ 349

ค�ำอธิบายสญั ลักษณด์ ิน ค�ำอธบิ ายสญั ลกั ษณด์ นิ soil legend ค�ำอธบิ ายหน้าตัดดิน soil profile description คีเลต chelate คณุ ภาพดนิ soil quality เคม kame เคมีของดิน soil chemistry เคโมแทกซิส chemotaxis เคโมโทรฟ chemotroph เคโมลิโทโทรฟ chemolithotroph เคโมสแทต chemostat เคโมออรก์ าโนโทรฟ chemoorganotroph เครอ่ื งรบั รู้ sensor เครื่องวัดการสะทอ้ นกลับเชงิ เวลา time-domain reflectometer (ทดี ีอาร)์ (TDR) เคลือบหินทะเลทราย desert varnish เคโอลนิ , แรด่ นิ ขาว kaolin เคโอลิไนต์ kaolinite แคตเคลย์ cat clay แคตไอออน cation แคตไอออนชนดิ กรด acidic cation แคตไอออนชนิดเบส basic cation แคตไอออนแลกเปล่ยี นได้ exchangeable cation แคทีนา catena แคแทบอลซิ มึ catabolism แคมบดิ ส์ Cambids แคลซิดส์ Calcids 350

ไครโอไฟล์ แคลซฟิ ิเคชัน calcification โครงสร้างดนิ soil structure โครงสร้างดนิ แบบกอ้ นกลม granular soil structure โครงสรา้ งดนิ แบบกอ้ นกลมพรนุ crumb soil structure โครงสร้างดนิ แบบก้อนเหลีย่ ม blocky soil structure โครงสรา้ งดนิ แบบกอ้ นเหลยี่ มมุมคม angular blocky soil structure โครงสรา้ งดนิ แบบกอ้ นเหลี่ยมมุมมน subangular blocky soil structure โครงสร้างดินแบบแทง่ หวั มน columnar soil structure โครงสรา้ งดนิ แบบแท่งหวั เหลยี่ ม prismatic soil structure โครงสรา้ งดนิ แบบแผน่ platy soil structure โครโทวนี า krotovina โคล (สมั ประสทิ ธิ์การขยายตัว COLE (coefficient of เชงิ เส้น) linear extensibility) โคลนไหล mudflow โคลนอินทรยี ์ gyttja โคลฟิ อร์ม coliform ไครออดส์ Cryods ไครออลส์ Cryolls ไครอัลฟส์ Cryalfs ไครอิดส์ Cryids ไครเอปตส์ Cryepts ไครเอติ ส์ Cryerts ไครแอนดส์ Cryands ไครโอไฟล์ cryophile 351

จาโรไซต์ จ จาโรไซต์ jarosite จ�ำนวนน่าจะเปน็ มากท่ีสดุ most probable number จไี อเอส (ระบบสารสนเทศภมู ศิ าสตร,์ GIS (geographic information ระบบภมู ิสารสนเทศ) system) จดุ ประ mottle จุดประจเุ ท่า, จุดไอโซอิเลก็ ทรกิ isoelectric point จดุ ประจุศูนย์ point of zero net charge; zero point of charge จุดรอยไถล slick spot จดุ เหย่ี วถาวร permanent wilting point จดุ ไอโซอเิ ล็กทริก, จุดประจุเทา่ isoelectric point จลุ ชวี วิทยาดิน soil microbiology จุลธาตุ trace element จุลสณั ฐานวิทยาดิน soil micromorphology จุลนิ ทรยี เ์ ขตรากพชื rhizosphere microorganism จลุ นิ ทรีย์ชอบดา่ ง alkalophile จลุ ินทรีย์ตรงึ ไนโตรเจน, diazotroph ไดอะโซโทรฟ จุลินทรยี ์โตเรว็ zymogenous flora เจลอดส์ Gelods เจลอลส์ Gelolls เจลิซอลส์ Gelisols 352

เจเลปตส์ ชั้นขนาดอนภุ าคดนิ เจแลนดส์ Gelepts ชนิดดนิ Gelands ชลประทานกอ่ นปลูก ชว่ งควบคุม ช ชว่ งควบคมุ ความช้นื ดิน ช่องขนาดกลาง soil type ชอ่ งขนาดเลก็ preirrigation; preplant irrigation ช่องขนาดใหญ่ control section ช่องขนาดใหญ,่ วหู ์ soil moisture control section ช่องดนิ mesopore ช่องดินแบบรวม micropore ชอ่ งวา่ งแบบเดี่ยว macropore ชอ่ งเวสซเิ คลิ vugh ชะวากทะเล, ปากแม่นำ้� soil pore; void ชั้นการกรอ่ น compound packing void ชั้นการจ�ำแนกดิน simple packing void ชั้นการแพรส่ องชนั้ vesicular pore ชั้นการระบายน้�ำ estuary ชน้ั ขนาดอนภุ าคดนิ erosion class soil category diffuse double layer; double layer drainage class particle size class 353

ช้นั ขนาดอนุภาคดินรว่ น loamy particle size class C horizon ชั้นขนาดอนุภาคดินร่วน eluvial horizon ชั้นซี pan ชั้นซมึ ชะ pressure pan ชนั้ ดาน hardpan ชนั้ ดานกดทับ duripan ชน้ั ดานแขง็ claypan ชน้ั ดานซลิ กิ า plow pan ชน้ั ดานดนิ เหนยี ว lime-pan ชั้นดานไถพรวน fragipan ชั้นดานปูน iron pan ชั้นดานเปราะ soil horizon ชน้ั ดานเหลก็ indurated layer ชน้ั ดิน impervious layer ชนั้ ดินเชือ่ มแข็ง surface soil ชั้นดินแนน่ ทึบ diagnostic surface horizon; ช้นั ดนิ บน epipedon ชน้ั ดนิ บนวินิจฉัย transitional horizon ชั้นดนิ เปล่ียนแปลง root bed ชั้นดนิ รากพืช diagnostic subsurface horizon ชน้ั ดินลา่ งวนิ ิจฉยั diagnostic horizon ชั้นดนิ วินจิ ฉยั kandic diagnostic horizon; ชั้นดนิ วินจิ ฉัยแคนดกิ kandic horizon ชน้ั ดนิ วนิ จิ ฉยั แคมบกิ cambic diagnostic horizon; cambic horizon 354

ชนั้ ดนิ วินิจฉัยอัมบรกิ ชน้ั ดินวินจิ ฉยั แคลซกิ calcic diagnostic horizon; ชน้ั ดนิ วนิ ิจฉยั ซอมบรกิ calcic horizon ชัน้ ดนิ วินจิ ฉยั ซัลฟวิ ริก sombric diagnostic horizon; ชน้ั ดินวนิ ิจฉัยซาลิก sombric horizon ชัน้ ดนิ วินจิ ฉัยนาทรกิ sulfuric diagnostic horizon; ช้นั ดนิ วินจิ ฉัยพลาซกิ sulfuric horizon ชั้นดินวินจิ ฉยั เพโทรแคลซกิ salic diagnostic horizon; ชั้นดินวนิ จิ ฉัยเพโทรยิปซกิ salic horizon ชน้ั ดนิ วินจิ ฉัยแพลกเจน natric diagnostic horizon; ชั้นดนิ วนิ จิ ฉยั มอลลกิ natric horizon ชน้ั ดนิ วนิ จิ ฉัยยปิ ซกิ placic diagnostic horizon; ชน้ั ดนิ วนิ จิ ฉัยสปอดกิ placic horizon ชน้ั ดินวินจิ ฉยั ออกซกิ petrocalcic diagnostic horizon; ชั้นดินวนิ ิจฉัยออคริก petrocalcic horizon ชน้ั ดนิ วนิ จิ ฉยั อมั บรกิ petrogypsic diagnostic horizon; petrogypsic horizon plaggen epipedon mollic epipedon gypsic diagnostic horizon; gypsic horizon spodic diagnostic horizon; spodic horizon oxic diagnostic horizon; oxic horizon ochric epipedon umbric epipedon 355

ชัน้ ดนิ วนิ ิจฉัยอลั บกิ ชน้ั ดนิ วนิ ิจฉยั อลั บิก albic diagnostic horizon; ชั้นดนิ วนิ จิ ฉัยอารจ์ ลิ ลิก albic horizon ชน้ั ดินวินจิ ฉัยแอกริก argillic diagnostic horizon; ชน้ั ดินวนิ ิจฉยั แอนโทรปิก argillic horizon ชน้ั ดินวนิ จิ ฉัยฮิสตกิ agric diagnostic horizon; ชน้ั ใตช้ น้ั ที่เปน็ ดิน, ซบั สตราตมั agric horizon ชั้นไถพรวน anthropic epipedon ชั้นที่เป็นดนิ , โซลมั histic epipedon ชั้นน�้ำ, ชน้ั หินอมุ้ นำ้� substratum ชน้ั บ่งปี plow layer ชั้นบี Solum ชั้นปดิ ทับ; วัสดุทบั หน้าดิน aquifer ชน้ั แผ่นแข็งผวิ ดนิ varve ชน้ั เยือกแข็งคอนกรตี B horizon ชน้ั เยอื กแข็งถาวร overburden ชัน้ สมรรถนะทด่ี ิน soil crust ชั้นสะสม concrete frost ชั้นหนิ ; ร่องปลูก permafrost ชั้นหินกัน้ น้ำ� land capability class ชั้นหนิ ซบั น้�ำ illuvial horizon ชั้นหนิ ต้านน�้ำ bed ชั้นหินอุม้ น้�ำ, ชนั้ นำ�้ aquifuge ชน้ั อนกุ รมวธิ าน aquiclude aquitard aquifer taxon 356

ซากพชื ผุ ชน้ั อาร์ R layer ชั้นอี E horizon ช้นั เอ A horizon ชั้นเอฟ F layer ชนั้ แอกทิฟ active layer ชน้ั แอล L layer ชนั้ โอ O horizon ชายทะเล shore ชิ้นสว่ นหนิ rock fragment ชวี เคมดี ิน soil biochemistry ชีวบ�ำบัด bioremediation ชวี ปัจจัย, ปัจจยั ชวี ภาพ biotic factor ชดุ series ชดุ ดิน soil series ชุดล�ำดับชั้นดนิ sequum เชอร์โนเซม Chernozem เชิงเขา, ตนี เขา footslope เชิร์ต chert เชือ้ บริสุทธ์ิ pure culture ซ ซับสตราตมั , ช้นั ใต้ชั้นท่ีเป็นดนิ substratum ซากพชื ผุ mor 357

ซากอินทรีย์ ซากอินทรยี ์ detritus ซิเดอโรฟอร์ siderophore ซิลไวต์ sylvite ซีโนไบโอติก xenobiotic ซพี ิโอไลต์ sepiolite ซอี ีซี (ความจุแลกเปลย่ี น CEC (cation exchange แคตไอออน) capacity) ซี/เอน็ เรโช (อัตราสว่ นคาร์บอน- C/N ratio (carbon-nitrogen ไนโตรเจน) ratio) ซเี อฟยู (หน่วยนบั โคโลน)ี cfu (colony forming unit) ซโี อดี (ความตอ้ งการออกซิเจน COD (chemical oxygen ทางเคมี) demand) ซโู ดโมนาดส์ Pseudomonads ซูเปอรฟ์ อสเฟต superphosphate เซลลไ์ มเ่ กี่ยวกับเพศ vegetative cell เซลดิ ส์ Salids เซสควอิ อกไซด์ sesquioxide เซอรเ์ พนทนี serpentine เซอรอลส์ Xerolls เซอรัลตส์ Xerults เซอราลฟส์ Xeralfs เซอเรปตส์ Xerepts เซอเริตส์ Xererts เซอแรนดส์ Xerands เซิร์ก cirque แซพริสตส์ Saprists 358

ดนิ คลมุ ตวั เอง แซโพรไฟต์ saprophyte แซโพรไลต,์ หนิ ผุคงสภาพ saprolite แซมเมนตส์ Psamments โซลมั , ชัน้ ที่เปน็ ดนิ Solum โซ่อาหาร food chain ด ดรัมลนิ drumlin ดัชนเี กบ็ เกี่ยว harvest index ดัชนีความเคม็ ป๋ยุ fertilizer salt index ดชั นีพลาสติก plasticity index ดชั นศี กั ยภาพกอ่ กรอ่ นของน้ำ� ฝน rainfall erosivity index ดัชนอี ีไอ ๓๐ EI30 index ดัฟฟ์ duff ดาดกรวดทะเลทราย desert pavement ดาดการกร่อน erosion pavement ดิน soil ดินกรด, ดนิ เปรีย้ ว acid soil ดนิ กรดก�ำมะถนั , ดินเปรย้ี วจดั acid sulfate soil ดินเขตเยอื กแขง็ cryogenic soil ดินเขตอณุ หภมู ิสูง thermogenic soil ดนิ คล้าย soil variant ดนิ คลมุ ตวั เอง self muching soil 359

ดนิ เคม็ ดนิ เค็ม saline soil ดนิ เค็มโซดกิ saline sodic soil ดินเจือปน soil inclusion ดินเชิงซ้อน soil complex ดนิ ซายโรเซม Sierozem soil ดินโซดกิ sodic soil ดนิ โซนัล Zonal soils ดนิ โซลอนชัก Solonchak soils ดินโซโลไดซด-์ โซโลเนตซ์ Solodized-Solonetz soils ดนิ ดอนสามเหล่ียม delta ดนิ ด่าง alkaline soil ดนิ ดาน hardsetting soil ดนิ ตะกอนทะเลสาบ lacustrine soil ดินตะกอนน้ำ� พา alluvial soil ดินตัวแทนหลกั benchmark soil ดินตามธรรมชาติ undisturbed soil; virgin soil ดินเตม็ วัย mature soil ดนิ ถกู ฝงั buried soil ดินทราย; อนุภาคทราย sand ดินทรายปนดินรว่ น loamy sand ดนิ ทรายแปง้ ; อนภุ าคทรายแปง้ silt ดินทรายละเอยี ด fine sand ดินทรายละเอียดปนดนิ รว่ น loamy fine sand ดนิ ทรายละเอยี ดมาก very fine sand ดนิ ทรายละเอียดมากปนดนิ รว่ น loamy very fine sand ดนิ ทรายหยาบ; อนภุ าคทรายหยาบ coarse sand 360

ดินเป็นกลาง ดนิ ทรายหยาบปนดนิ รว่ น loamy coarse sand ดินที่ดอน upland soil ดินที่มผี ลกระทบจากเกลือ salt-affected soil ดนิ ที่ล่มุ lowland soil ดินท่ลี ุ่มสนุ่น, ดินพรุ bog soil ดินทส่ี ูง highland soil ดนิ ทนุ ดรา Tundra soil ดนิ แทรร์ ารอสซา, ดนิ เหนยี วสีแดง terra rossa ดนิ นอนแคลซกิ บราวน์ Noncalcic Brown soils ดินน้�ำขัง hydrogenic soil ดินน้ำ� ขัง submerged soil ดินเน้อื ค่อนข้างละเอียด moderately fine textured soil ดนิ เนอื้ ค่อนขา้ งหยาบ moderately coarse textured ดนิ เนื้อปานกลาง soil ดนิ เนื้อปูน medium-textured soil ดินเน้ือละเอียด calcareous soil ดินเน้ือหยาบ fine textured soil ดินในเขตเปล่ียนแปลง coarse textured soil ดินบน transitional soil ดนิ บรรพกาล topsoil ดินบราวนฟ์ อเรสต์ paleosol ดินเบา Brown Forest soils ดนิ ปนกรวด diatomaceous earth ดนิ ปจั เจก skeletal soil ดนิ เปน็ กลาง soil individual neutral soil 361

ดินเปร้ยี ว, ดนิ กรด ดินเปรี้ยว, ดนิ กรด acid soil ดินเปร้ียวจัด, ดนิ กรดก�ำมะถัน acid sulfate soil ดินผลิตผล productive soil ดนิ ผ่ึงแหง้ air-dried soil ดนิ พร,ุ ดินทีล่ มุ่ สนุ่น bog soil ดนิ พอดโซลกิ สแี ดงเหลอื ง Red Yellow Podzolic soils ดินพอดโซลิกสเี ทา Gray Podzolic soils ดินพีต peat soil ดินพีตและดนิ มัก peat and muck soils ดนิ แพรรี prairie soil ดนิ มกั muck soil ดนิ ไม่ซมึ นำ้� hydrophobic soil ดินร่วน loam ดินรว่ นปนทราย sandy loam ดินรว่ นปนทรายแปง้ silt loam ดินรว่ นปนทรายละเอียด fine sandy loam ดนิ รว่ นปนทรายละเอยี ดมาก very fine sandy loam ดนิ รว่ นปนทรายหยาบ coarse sandy loam ดนิ ร่วนเหนยี ว clay loam ดนิ รว่ นเหนียวปนทราย sandy clay loam ดนิ ร่วนเหนยี วปนทรายแป้ง silty clay loam ดินระบายนำ้� ค่อนข้างมาก somewhat excessively drained ดินระบายนำ้� คอ่ นข้างเลว soil ดินระบายน�้ำดี somewhat poorly drained soil ดนิ ระบายนำ�้ ดปี านกลาง well drained soil moderately well drained soil 362

ดนิ อนนิ ทรยี ,์ ดนิ แร่ ดนิ ระบายนำ้� มาก excessively drained soil ดินระบายน้�ำเลว poorly drained soil ดินระบายน้�ำเลวมาก very poorly drained soil ดนิ แร,่ ดนิ อนนิ ทรยี ์ mineral soil ดนิ ลมหอบ, เลิสส์ loess ดนิ ล่าง subsoil ดนิ ลกู รงั lateritic soil ดินลูกรังสีน�้ำตาลแดง Reddish Brown Lateritic soils ดินแลโทซอลสส์ ีแดงเหลือง Red Yellow Latosols ดินแลโทซอลส์สนี �้ำตาลแดง Reddish Brown Latosols ดินโลฮวิ มกิ กลีย์ low humic gley soils ดนิ สภาพแช่ขัง gleyed soil ดินสองหนา้ ตดั bisequal profile ดนิ สีแดง red earth ดินสีน�้ำตาลแดง, เรดบราวน์เอิรท์ Red Brown Earth ดนิ เหนยี ว; แรด่ ินเหนยี ว; clay อนุภาคดนิ เหนยี ว low activity clay ดินเหนียวกิจกรรมต่ำ� sandy clay ดนิ เหนียวปนทราย silty clay ดินเหนยี วปนทรายแป้ง non-expanding clay ดนิ เหนียวไม่ขยายตวั terra rossa ดนิ เหนยี วสแี ดง, ดินแทรร์ ารอสซา saturated soil paste ดินเหลว earthflow ดนิ ไหล component soil ดนิ องคป์ ระกอบ mineral soil ดนิ อนนิ ทรยี ,์ ดนิ แร่ 363

ดินอบแห้ง ดนิ อบแห้ง oven-dry soil ดินอยู่กับที่ in situ soil; residuum soil ดนิ อนิ ทราโซนัล Intrazonal soils ดินอนิ ทรีย์ organic soil ดินอดุ มสมบูรณ์ fertile soil ดินเอโซนลั Azonal soils ดินแอลคาไล alkali soil ดินแอลลเู วียล Alluvial soils ดนิ ฮวิ มกิ กลีย์ Humic Gley soils ดสิ ซมิ เิ ลชัน dissimilation ดีแคลซิฟเิ คชัน decalcification ดีทเี อ (การวิเคราะหค์ วามรอ้ น DTA (differential thermal เชงิ อนุพันธ์) analysis) ดไี นทริฟิเคชัน denitrification ดูรดิ ส์ Durids ดรู ิโนด durinode โดโลไมต์ dolomite ไดอะโซโทรฟ, จุลินทรียต์ รงึ diazotroph ไนโตรเจน diatoms ไดอะตอม 364

ตัวรบั อเิ ลก็ ตรอน ต ตล่ิงงอก point bar ตะกรันภเู ขาไฟ scoria ตะกอน sediment ตะกอนฐานธารน�้ำแขง็ basal till ตะกอนท้องน�ำ้ bed load ตะกอนธารน�ำ้ แข็งไม่แสดงช้ัน glacial till; unstratified drift ตะกอนธารนำ�้ แข็งไม่แสดงชนั้ ; till การเตรียมดิน fluvial sediment ตะกอนธารน�้ำพา alluvium ตะกอนน�้ำพา recent alluvium ตะกอนน้�ำพาใหม่ terrace ตะพัก; ข้ันบนั ได; คันดิน wave-cut bench ตะพักคลื่นเซาะ wave-built terrace ตะพักคลืน่ สร้าง alluvial terrace ตะพกั ตะกอนนำ้� พา semi-recent alluvial terrace ตะพักตะกอนนำ้� พาค่อนขา้ งใหม่ middle alluvial terrace ตะพกั ตะกอนนา้ํ พาระดับกลาง low alluvial terrace ตะพกั ตะกอนนำ�้ พาระดบั ตำ่� high alluvial terrace ตะพักตะกอนน�้ำพาระดบั สูง stream terrace ตะพักล�ำนำ้� strath terrace ตะพักหนิ กรอ่ น filler ตวั เติม electron accepter ตวั รับอเิ ล็กตรอน 365

ตวั ใหอ้ เิ ล็กตรอน electron donor soil sample ตวั ใหอ้ เิ ล็กตรอน soil column ตวั อย่างดิน soil block ตัวอยา่ งดนิ แบบแทง่ footslope ตวั อยา่ งดินแบบบลอ็ ก ตีนเขา, เชิงเขา ถ ถิ่นที่อยู่ เถา้ ธลุ ีภเู ขาไฟ habitat ไถจาน volcanic ash ไถสวิ่ disk plough ไถหัวหมู chisel plough moldboard plough; ทอ่ กาลกั น�ำ้ , ทอ่ ไซฟอน moldboard plow ทอ่ ไซฟอน, ทอ่ กาลักน�ำ้ ทอร์รอกซ์ ท ทอรเ์ รติ ส์ ทอร์แรนดส์ siphon tube siphon tube Torrox Torrerts Torrands 366

ที่ดนิ หัวแปลง ทะเลทราย; บริเวณแห้งแลง้ desert ทะเลสาบรปู แอก oxbow lake ทักษิณายนั , เหมายัน winter solstice ทลั ก์ talc ทางน้�ำโคง้ ตวดั meander ทางน้�ำหญ้าคลุม grassed waterway; sod ทลิ ท์ waterway ทิศลาดเขา tilth ทด่ี ิน aspect ทด่ี นิ กรวดแก้วภูเขาไฟ land ทด่ี ินเขตเมอื ง cinder land ทด่ี ินดดั แปลง urban land ทด่ี นิ ดาดหนิ made land ท่ีดินตะกอนน�้ำพา rubble land ที่ดนิ ทางนำ้� โคง้ ตวดั alluvial land ที่ดนิ เนินทราย meander land ทด่ี ินเปราะบาง dune land ทด่ี ินเปล่าประโยชน์ fragile land ท่ีดนิ เพาะปลกู ได้ wasteland ที่ดนิ รอ่ งธาร arable land ที่ดนิ ลมหอบ gully land ท่ีดินลาดชันเชงิ ซอ้ น blown-out land ทีด่ ินเศษหินเชงิ เขา slope complex land ทด่ี ินสกอเรีย colluvial land ทด่ี นิ หัวแปลง scoria land head land 367

ทดี่ นิ หินโผล่ ทด่ี ินหินโผล่ rock land ทด่ี ินเหมอื งรา้ ง abandoned mine land ทีดีอาร์ (เคร่ืองวัดการสะทอ้ นกลับ TDR (time-domain เชงิ เวลา) reflectometer) ทร่ี าบ, พน้ื ราบ plain ทร่ี าบชายฝง่ั coastal plain ทร่ี าบเชงิ เขา toeslope ท่ีราบตะกอนธารน�ำ้ แข็ง till plain ท่ีราบตะกอนนำ�้ พา alluvial plain ทรี่ าบน้ำ� ท่วมถงึ flood plain ที่ราบเศษหนิ ธารนำ้� แข็ง outwash plain ทร่ี าบสูง plateau ที่ลุ่มชื้นแฉะ marsh ทล่ี มุ่ ต�ำ่ bottomland ทล่ี ุ่มนำ้� ขงั swamp ทล่ี ุ่มนำ�้ ขงั หลังคันดิน backswamp ที่ลมุ่ ราบนำ�้ ขน้ึ ถึง tidal flat ที่ลมุ่ สน่นุ , พรุ fen ท่ีล่มุ สนุ่นกรด, พรกุ รด bog เทคโนโลยีชีวภาพ biotechnology เทนซโิ อมิเตอร์ tensiometer แท่งหนา้ ตดั ดิน soil monolith 368

ธรณวี ทิ ยา น้ำ� ใชป้ ระโยชนไ์ ด้ ธรณสี ัณฐานวทิ ยา ธาตอุ าหารจลุ ภาค ธ ธาตุอาหารจำ� เปน็ ธาตอุ าหารมหพั ภาค geology ธาตุอาหารรอง geomorphology ธาตอุ าหารหลัก minor element ธารน�้ำแขง็ essential element ธารนำ�้ ช่ัวคราว major element ธารน้ำ� ประสานสาย secondary element ธารนำ�้ ไหลตลอดปี primary element ธารนำ้� ไหลไม่ตลอดปี glacier ephemeral stream นอดแฟกเตอร์ braided stream นอนโทรไนต์ perennial stream; นำ้� เคม็ ซึม permanent stream น้ำ� แคพิลลารี intermittent stream น�้ำใชป้ ระโยชน์ได้ น nod factor nontronite saline seep capillary water available water 369

นำ�้ ซึมโน้มถ่วง นำ้� ซมึ โนม้ ถว่ ง gravitational water น�้ำดูดซับ adsorbed water น�้ำดดู ซบั จากบรรยากาศ hygroscopic water นำ้� ใตด้ ิน groundwater น�้ำในดนิ soil water นำ้� เยื่อ film water น�้ำระหวา่ งชน้ั แร่ interstitial water นำ้� วาโดส vadose water นำ้� ไหลบา่ , น�ำ้ ไหลผา่ น runoff นำ้� ไหลผา่ น, น้ำ� ไหลบา่ runoff นำ�้ ไหลภายในดนิ interflow น�้ำอิสระ free water เนิน dune เนนิ คดเคี้ยว, เอสเกอร์ esker เนนิ ตะกอนนำ้� พารูปพดั alluvial fan เนนิ ตะกอนน�ำ้ พารูปพัดต่อเนือ่ ง coalescing fan เนนิ ทราย sand dune เนนิ ทรายป่าแซม, เนนิ ทราย shrub-coppice dune ป่าละเมาะ shrub-coppice dune เนนิ ทรายปา่ ละเมาะ, เนนิ ทราย desert dune ป่าแซม butte เนินทะเลทราย soil texture เนินยอดป้าน soil fabric เนอ้ื ดนิ reduced matrix เนอ้ื พนื้ ของดิน เนื้อพื้นรดี ิวซ์ 370

บีโอดี (ความตอ้ งการออกซเิ จนทางชีวเคม)ี เนือ้ พ้นื ละเอียด plasmic fabric แนวก้อนหนิ stone line แนวกั้นลม windbreak แนวชายทะเล shoreline แนวเท, มมุ เท dip; dip angle แนวสมั ผสั เพโทรเฟร์ริก petroferric contact แนวสัมผสั หินแข็ง lithic contact แนวสมั ผัสหนิ เน้อื ออ่ น paralithic contact โนดลู ; กอ้ นทรงมน; ปม nodule โนดูลนิ nodulin ไนทริฟเิ คชัน nitrification ไนโทรจีเนส nitrogenase บ บรเิ วณรากพืช root zone บรเิ วณแหง้ แลง้ ; ทะเลทราย desert บรูไซต์ brucite บ็อกไซต์ bauxite บ่อน�ำ้ บาดาลมีแรงดัน artesian well บอ่ บ�ำบัดนำ�้ เสียแบบเตมิ อากาศ aerated sewage lagoon บาร์; สันดอน bar บีโอดี (ความตอ้ งการออกซิเจน BOD (biochemical oxygen ทางชีวเคม)ี demand) 371

เบซิกสแลก, กากถลุงชนดิ เบส เบซิกสแลก, กากถลงุ ชนิดเบส basic slag เบนทอไนต์ bentonite เบสแลกเปลี่ยนได้ exchangeable base แบคทรี อยด์ bacteroid แบคทเี รียสง่ เสริมพืช plant growth-promoting แบคทีเรียสร้างปม rhizobacteria แบดแลนด์ nodule bacteria แบบรปู ทางน�ำ้ badland แบรดไี รโซเบยี ม drainage pattern ไบเดลไลต์ bradyrhizobium ไบยูเรต beidellite ไบโอไทต์ biuret biotite ปฏิกิรยิ าดิน ป ปฏิกิริยารีดอกซ์ ปฏสิ มั พนั ธ์สารอาหาร soil reaction ปฐพกี ลศาสตร์ redox reaction ปฐพวี ทิ ยา nutrient interaction ปฐพศี าสตร์ soil mechanics ปฐพสี ัมพันธ์วิทยา pedology ปม; กอ้ นทรงมน; โนดูล soil science edaphology nodule 372

ปยุ๋ แขวนลอย ประจุข้นึ กบั พีเอช pH dependent charge ประจถุ าวร permanent charge ประจผุ ันแปร variable charge ประชากรจลุ ินทรีย์ microbial population ประชากรในดนิ soil population ประเภทดิน soil phase ประสิทธภิ าพการใช้นำ้� water use efficiency ประสทิ ธภิ าพการให้น�้ำชลประทาน irrigation application efficiency ประสิทธภิ าพชลประทาน irrigation efficiency ปรากฏการณ์ดนิ เหลว liquefaction ปรากฏการณ์เรอื นกระจก greenhouse effect ปริมาณช่อง pore space ปรมิ าณน้ำ� โดยปริมาตร volumetric water content ปรมิ าณนำ้� ในดนิ soil water content ปรมิ าณนำ้� ในดนิ โดยนำ้� หนกั gravimetric water content ปริมาตรช่อง pore volume ปริมาตรรวม bulk volume ปลักโคลน, ปลกั ตม slough ปจั จยั การเกดิ ดิน soil formation factor ปัจจยั ชวี ภาพ, ชีวปัจจยั biotic factor ปจั จยั ทางดนิ edaphic factor ปจั จยั ไรช้ ีพ, อชีวปัจจยั abiotic factor ปากแม่นำ้� , ชะวากทะเล estuary ปา่ ปรก forest cover ปยุ๋ fertilizer ปุย๋ แขวนลอย suspension fertilizer 373

ปุย๋ ควบคมุ การปลดปล่อย ปยุ๋ ควบคมุ การปลดปล่อย controlled-release fertilizer ปุ๋ยควบคุมความเป็นประโยชน์ controlled-availability fertilizer ปยุ๋ คอก manure ปยุ๋ เคมี chemical fertilizer ปุย๋ ชนดิ เบส basic fertilizer ปยุ๋ ชีวภาพ biofertilizer ปุ๋ยเชิงเด่ยี ว single fertilizer; ปยุ๋ เชิงประกอบ straight fertilizer ปุ๋ยเชงิ ผสม compound fertilizer ปุ๋ยตกค้างสภาพกรด mixed fertilizer ปยุ๋ แตง่ หนา้ acid-forming fertilizer ปุย๋ ปลดปลอ่ ยช้า top dressed fertilizer ปุ๋ยผสมแบบคลุกเคล้า slow release fertilizer ปุ๋ยพืชสด bulk blending fertilizer ปุ๋ยฟอสเฟต green manure ปุ๋ยมลู ค้างคาว, กัวโน phosphate fertilizer ปยุ๋ เม็ด guano ปุ๋ยแร่ granular fertilizer ปุ๋ยสมบูรณ์ mineral fertilizer ปุ๋ยหมกั complete fertilizer ปุ๋ยอินทรยี ์ compost ปนู ขาว, ปนู สกุ organic fertilizer ปนู โดโลไมต์ hydrated lime; slaked lime ปูนทางเกษตร dolomitic lime agricultural lime 374

แผนทด่ี ินแบบละเอยี ดมาก ปูนเผา burned lime; quick lime ปนู สุก, ปนู ขาว hydrated lime; slaked lime ผลการเหนีย่ วนำ� ผ ผลได้ตะกอน ผลผลติ ย่ังยนื priming effect ผลผลติ สมั พทั ธ์ sediment yield ผลิตภาพดิน sustained yield ผลติ ภาพปา่ , กำ� ลงั ผลติ ของป่า relative yield ผาชัน, ผาตงั้ soil productivity ผิวรากพชื forest productivity ผวิ หนา้ อดั มนั escarpment; scarp แผ่นแข็งผิวทะเลทราย rhizoplane แผนทีด่ ิน pressure face แผนที่ดนิ แบบกว้าง desert crust แผนที่ดนิ แบบกึ่งละเอียด soil map แผนท่ีดนิ แบบคอ่ นขา้ งหยาบ schematic soil map แผนทดี่ ินแบบท่ัวไป semi-detailed soil map แผนท่ีดินแบบละเอยี ด detailed reconnaissance แผนท่ดี ินแบบละเอียดมาก soil map generalized soil map detailed soil map very detailed soil map 375

แผนทีด่ นิ แบบหยาบ reconnaissance soil map photomap แผนทด่ี นิ แบบหยาบ topographic map แผนท่ภี าพถ่าย medium-scale map แผนท่ภี ูมิประเทศ small-scale map แผนที่มาตราส่วนกลาง large-scale map แผนทีม่ าตราส่วนเล็ก แผนท่มี าตราสว่ นใหญ่ ฝ ฝนกรด acid rain พนัง พ พรุ, ทล่ี ุม่ สนุ่น พรกุ รด, ทีล่ มุ่ สนุ่นกรด dike; dyke พลายา fen พลนิ ไทต์, ศิลาแลงออ่ น bog พอดโซไลเซชัน playa พอลิพีดอน plinthite พารน์ า podsolization พดี อน polypedon parna pedon 376

พื้นปา่ พตี peat พพี ีเอ็ม ppm พเี อชของดิน, ความเป็นกรด-ด่าง soil pH ของดนิ pF พีเอฟ cover crops พืชคลุมดนิ halophyte พชื ดินเคม็ calciphyte พชื ดินปนู salt tolerance plant พชื ทนเค็ม xerophyte พชื ทนแลง้ hydrophyte พชื น�ำ้ indicator plant พชื บง่ ชี้ nutrient efficient plant พชื มีประสทิ ธิภาพดดู สารอาหาร peneplain พน้ื เกือบราบ patterned ground พน้ื ดนิ ลวดลาย irrigable area พืน้ ที่ชลประทานได้ wetland พื้นท่ีชุ่มน้ำ� gilgai พน้ื ทตี่ ะปุ่มตะป่�ำ miscellaneous area พื้นทเ่ี บ็ดเตล็ด discharge area พื้นทป่ี ลดปลอ่ ยน้�ำ interfluve พื้นทร่ี ะหว่างลำ� น้�ำ recharge area พื้นทีร่ บั นำ�้ piedmont พื้นทลี่ าดเชิงเขา microrelief พื้นที่สงู ต�ำ่ ขนาดเล็ก turn strip; turnrow พน้ื ที่หัวแปลง forest floor พื้นปา่ 377

พ้นื ผวิ การกร่อน erosion surface; erosional surface พืน้ ผิวการกรอ่ น constant-charge surface พนื้ ผวิ ประจคุ งตวั constant-potential surface พน้ื ผวิ ศักยไ์ ฟฟา้ คงตัว constructional surface พน้ื ผิวสรา้ งตัว plain พืน้ ราบ, ทร่ี าบ pedalfer เพดลั เฟอร์ pedocal เพโดคัล Perox เพรอกซ์ plate count เพลตเคานต์ potash โพแทช potassium oxide โพแทสเซยี มออกไซด์ prokaryote; procaryote โพรแคริโอต pyroxene ไพรอกซนี pyrophosphate ไพโรฟอสเฟต pyrophyllite ไพโรฟลิ ไลต์ pyrite ไพไรต์ piezometer ไพอีโซมเิ ตอร์ ฟ ฟลักซ์ ฟลักซก์ ารแทรกซมึ flux ฟลักซ์ความร้อน infiltration flux heat flux 378

ฟลกั ซป์ ริมาตร ภาวะเป็นกลาง ฟลูม ฟลเู วนตส์ volume flux ฟอลลโ์ คน flume ฟอสฟอแบคทีเรยี Fluvents ฟอสเฟต fall cone ฟอสเฟตละลายน�ำ้ ได้ phosphobacteria ฟงั ไจสแตต phosphate ฟสิ ิกส์ดิน water-soluble phosphate เฟร์รไิ ฮไดรต์ fungistat เฟรโ์ รแมกนีเซียน soil physics เฟร์โรไลซสิ ferrihydrite เฟลดส์ ปาร์ ferromagnesian โฟโตโทรฟ ferrolysis โฟโตลโิ ทโทรฟ feldspar โฟลสิ ตส์ phototroph ไฟบรสิ ตส์ photolithotroph ภาวะเคม็ ของดนิ Folists ภาวะเบยี น, ภาวะปรสติ Fibrists ภาวะปรสติ , ภาวะเบยี น ภาวะเปน็ กลาง ภ soil salinity parasitism parasitism neutralism 379

ภาวะพหสุ ณั ฐาน ภาวะพหุสัณฐาน polymorphism ภาวะพึ่งพากัน mutualism ภาวะพึ่งพาไตรภาคี tripartite symbiosis ภาวะพ่ึงพารว่ ม associative symbiosis ภาวะไมส่ มดลุ ทางฟสิ ิกส์ physical nonequilibrium ภาวะยับย้งั antibiosis ภาวะอยรู่ ่วมกนั symbiosis ภาวะอาศัยเสยี ประโยชน์ amensalism ภาวะอิงอาศยั commensalism ภูเขายอดราบ mesa ภูมทิ ศั น์ landscape ภมู ปิ ระเทศแบบลูกคลื่นลอนชนั rolling topography ภมู ิลกั ษณ์ landform ภูมิศาสตรด์ ิน soil geography ภมู สิ ัณฐาน physiography ภมู ิอากาศจลุ ภาค microclimate ม มลพษิ ทางดิน soil pollution มวลชวี ภาพ biomass มวลชวี ภาพจลุ นิ ทรยี ์ microbial biomass มวลปนู พอก lime concretion มวลสารพอก; การเกดิ มวลสารพอก concretion 380

ไมกา มวลอนุภาคละเอยี ด plasma มอนตม์ อริลโลไนต์ montmorillonite มอลลิซอลส์ Mollisols มกั muck มกั กีพตี mucky peat มสั โคไวต์ muscovite มาตรการแทงทะลุ penetrometer มาตรการแทงทะลุแบบกรวย cone penetrometer มาตรการแทรกซมึ infiltrometer มาตรความช้นื นวิ ตรอน neutron moisture meter มาตรสภาพการซมึ permeameter มาตราโมส์ Mohs’ scale มาร์ล marl มิเนอรลั ไลเซชนั mineralization มมุ เท, แนวเท dip; dip angle มูนดินไถพรวน tillage hill มนู รากพชื tree-tip mound มลู ภเู ขาไฟ lapilli เมด็ อนุภาคหยาบ skeleton grain แมกนไี ทต์ magnetite แมกมา magma แมกฮไี มต์ maghemite แมงกานีสออกไซด์ manganese oxides ไมก้ ลายเปน็ หนิ petrified wood ไมกา mica 381

ไมคอร์ไรซา ไมคอรไ์ รซา mycorrhiza ไมโคฟาจ mycophage ไมโครไคลน์ microcline ไมโครแอโรไฟล,์ สิ่งมีชีวติ ชอบ microaerophile ออกซิเจนน้อย ย ยอด crest ยปิ ซมั gypsum ยิปซดิ ส์ Gypsids ยูแครโิ อต eucaryote; eukaryote ยดู อกซ์ Udox ยดู อลส์ Udolls ยดู ลั ตส์ Udults ยดู ลั ฟส์ Udalfs ยูเดปตส์ Udepts ยูเดติ ส์ Uderts ยูแดนดส์ Udands ยเู อสแอลอี (สมการสญู เสียดนิ USLE (Universal Soil Loss สากล) Equation) เยอ่ื กงึ่ ซมึ ผา่ นได้ semipermeable membrane เยอ่ื ต้านความดัน pressure membrane ใยรา hypha 382