หฤทัย ประภาวนัง 107

บันทึกการ เรียนรู้ นางสาวหฤทัย ประภาวนัง รหัสนักศึกษา ๖๔๑๑๕๒๔๕๑๐๗ สาขาการสอนภาษาไทย ครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร รายวิชาแนวทางการศึกษาวรรณคดีไทย อาจารย์ พฤฒิชา นาคะผิว

ก คำนำ บันทึกการเรียนรู้นี้จัดทำขึ้นเพื่ อประกอบการเรียนวิช แนวทางการศึกษาวรรณคดีไทย โดยมีจุดประสงค์เพื่ อให้ ผู้ จั ด ทำ ไ ด้ บั น ทึ ก สิ่ ง ที่ ไ ด้ ศึ ก ษ า แ ล ะ นำ สิ่ ง ที่ ไ ด้ ศึ ก ษ า เ ป็ น ป ร ะ โ ย ช น์ ต่ อ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น ข อ ง ต น เ อ ง ทั้ ง นี้ บั น ทึ ก ก า ร เ รี ย น รู้ เ ล่ ม นี้ ไ ด้ ร ว บ ร ว ม ม า จ า ก ก า ร เ รี ย น ใ น ร า ย วิช า ก า ร ศึ ก ษ า ว ร ร ณ ค ดี ไ ท ย ขอขอบพระคุณอาจารย์พฤฒิชา นาคะผิว อย่างสูงที่ กรุณาให้คำปรึกษาและคำแนะนำเพื่ อแก้ไขให้ข้อเสนอแนะ ตลอดการทำงานผู้จัดทำหวังว่ารายงานฉบับนี้คงมี ป ร ะ โ ย ช น์ ต่ อ ผู้ ที่ นำ ไ ป ใ ช้ใ ห้ เ กิ ด ผ ล ต า ม ค ว า ม ค า ด ห วัง นางสาวหฤทัย ประภาวนัง (ผู้จัดทำ)

ข ส า ร บั ญ ห น้ า คำ นำ ก ส า ร บั ญ ข ประวัติ ส่วนตั ว ๓ ป ฐ ม นิ เ ท ศ ๔ ความหมายและองค์ ประกอบของวรรณคดี ไทย ๖ ปัจจัยที่ มีอิ ทธิพลต่ อการสร้างสรรค์ วรรณคดี ไทย ๙ ยุ คสมัยของวรรณคดี ๑๓ ขนบวรรณคดี ไทย(๑) ๑๘ ขนบวรรณคดี ไทย(๒) ๒๑ สอบกลางภาค ๒๖ วรรณคดี กั บชีวิต(๑) ๒๗ วรรณคดี กั บชีวิต(๒) ๓๑ บทบาทและคุณค่ าของวรรณคดี ไทย ๓๔ วิธีการศึ กษาวรรณคดี ไทย ๓๗ สร้างสรรค์ ผลงานที่ ได้ รับแรงบันดาลใจจากวรรณคดี (๑) ๔๐ สร้างสรรค์ ผลงานที่ ได้ รับแรงบันดาลใจจากวรรณคดี (๒) ๔๒ สร้างสรรค์ ผลงานที่ ได้ รับแรงบันดาลใจจากวรรณคดี (๓) ๔๔

๓ ป ร ะ วั ติ ส่ ว น ตั ว HARUETHAI PRAPHAWANANG ข้อมูลทั่วไป ชื่อ นางสาวหฤทัย ประภาวนัง ชื่อเล่น อ๋อมแอ๋ม วัน/เดือน/ปีเกิด ๒๙ เมษายน ๒๕๔๕ ศาสนา พุ ทธ ที่อยู่ ๒๔๕/๕ ต.นาแก้ว อ.โพนนาแก้ว จ.สกลนคร ๔๗๒๓๐ ข้ อ มู ล ศึ ก ษ า จบจาก โรงเรียนท่าแร่ศึกษา ปัจจุบันศึกษา สาขาการสอนภาษาไทย คณะครุศาสตร์ ม.ราชภัฏสกลนคร เบบี้ อ๋อมแอ๋ม aomam snowy ๐๖๔๒๒๗๔๖๓๘

๔ สั ป ด า ห์ ที่ ๑ ปฐมนิเทศ เนื้อหารายวิชา สืบค้น วิเคราะห์พื้นฐานทางวรรณคดี ความหมาย ลักษณะของประเภท วรรณกรรมต่างๆ ศัพท์วรรณคดี ปกิณกะ และหลักการวรรณคดี จุดมุ่งหมายของรายวิชา ข้อพึงปฏิบัติร่วมกัน ๑.นักศึกษาสามารถสืบค้น วิเคาะห์ความรู้พื้น ๑.นักศึกษาที่ขาดเรียนเกิน 80% ฐานทางวรรณคดี จะไม่มีสิทธิ์สอบ ๒.นักศึกษามีความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการ ๒.ลาป่วยต้องมีใบรับรองแพทย์ จำแนกประเภทวรรณคดี ลากิจควรส่งจดหมายลาก่อน 3 วัน ๓.นักศึกษาสามารถอธิบายหลักการ ๓.หากลักลอกผลงานทางวิชาการ วิเคราะห์วรรณคดีและนำไปประยุกต์ ของผู้อื่นโดยไมอ้างอิงคะแนนวิชา ๔.นักศึกษามีทัศนคติที่ดีต่อวรรณคดีไทย ดังกล่าว 0 คะแนน เห็นคุณค่าและความสำคัญของวรรณคดี ๔.เข้าชั้นเรียยนสายเกิน30 น. ถือว่า ขาดเรียน

๕ คอลัมน์ในดวงใจฉัน เ รื่ อ ง ป ฐ ม นิ เ ท ศ สั ป ด า ห์ ที่ ๑ วั น ที่ ๗ ก . ค . ๖ ๔ ค ว า ม รู้ สึ ก มีความตื่นเต้นที่จะเรียยนเรียนและรู้สึกว่าวิชานี้น่าเรียนเพราะ เป็ นที่ชอบอ่านอยู่แล้วเลยทำให้มีความสุขที่ได้เรียนวิชานี้ ก า ร นำ ไ ป ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้ คำ ถ า ม ห รื อ ข้ อ ส ง สั ย เป็ นจุดเริ่มต้น ไม่มี ที่ทำหันมาชอบวรรณคดี ปั ญ ห า ห รื อ อุ ป ส ร ร ค ป ร ะ เ มิ น ต น เ อ ง ไม่มี

สัปดาห์ที่๒ ๖ ความหมายและองค์ประกอบของวรรณคดี วรรณคดีคือ? วรรณคดี หมายถึง แนวทางแห่งหนังสือ พจนานุกรมฉบัับราชบัณฑิตยสถาน = หนังสือที่ได้รับ การยกย่องว่าแต่งดี ความแตกต่างระหว่างวรรณคดีและวรรณกรรม วรรณคดี วรรณกรรม วรรณกรรมที่ได้รับยกย่องว่า วรรณคดีและงานเขียนทุกชนิด แต่งดี มีคุณค่าเชิงวรรณศิลป์ ที่สื่อความคิดและจตนาการ เช่น มัทนะพาธา เช่น ประวัติ ตำนาน นิทาน เสภาขุนช้างขุนแผน ลักษณะเฉพาะของวรรณคดี ๑.แต่งดี มีศิลปะในการเสนอเรื่อง ๒.มีอารมณ์สะเทือนใน(emotion) ทำให้ผู้อ่านเกิดความรู้สึกหรืออารมณ์ คล้อยตามบทบาทของตัวละคร ๓.มีประโยชน์ต่อผู้อ่าน อาจอ้างอิงได้แต่ไม่ถึงเป็นตำราทางวิชาการ ๔.ให้ความบนเทิงแก่ผู้อ่าน เปิดหูเปิดตาให้รู้เห็นแง่ในชีวิตในด้านต่างๆ

สัปดาห์ที่๒ ๗ ความหมายและองค์ประกอบของวรรณคดี วัตถุประสงค์การแต่งวรรณคดีของกวี ๑.เพื่อแสดงความรู้สึกนึกคิด ๒.เพื่อประโยชน์ด้านบันเทิง ๓.เพื่อให้ความรู้หรือบทวิชาการต่างๆ องค์ประกอบของวรรณคดี รูปแบบ ร้อยแก้ว ร้อยกรอง อื่นๆ เนื้ อหา เนื้อเรื่อง ตัวละคร ฉาก เวลา แนวคิด ภาษา คำ ประโยค และความหมาย กลวิธีและท่วงทำนอง

๘ คอลัมน์ในดวงใจฉัน เ รื่ อ ง ค ว า ม ห ม า ย แ ล ะ อ ง ค์ ป ร ะ ก อ บ ว ร ร ณ ค ดี ไ ท ย สั ป ด า ห์ ที่ ๒ วั น ที่ ๑ ๔ ก . ค . ๖ ๔ ค ว า ม รู้ สึ ก สนุก เนื่องจากได้เล่นเกม แถมเกมที่เล่นก็ให้ความรู้อีกด้วย เนื่ องจากเป็ นเรื่ องที่เรียน ก า ร นำ ไ ป ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้ คำ ถ า ม ห รื อ ข้ อ ส ง สั ย นำความรู้ที่ได้ใช้ในการอ่าน ภาษาที่ใช้แต่งวรรณคดีที่ใช้ หรือศึกษาทำให้เข้าใจใน แต่งวรรณคดีจำเป็ นสละ วรรณคดีมากขึ้น สลวยเสมอไปไหมคะ ปั ญ ห า ห รื อ อุ ป ส ร ร ค ป ร ะ เ มิ น ต น เ อ ง ไม่มี

สัปดาห์ที่๓ ๙ ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการสร้างวรรณคดีไทย ที่มาของวรรณคดีไทย สังคมและวัฒนธรรม อิทธิพลตำนานและนิทานพื้นบ้าน อิทธิพลวรรณกรรมต่างประเทศ(ตะวันตกและตะวันออก) ผู้สร้างวรรณคดี(แรงบันดาลใจของกวี) ทำกิจกรรมในชั้นเรียน โดยแบ่งกลุ่มเพื่อศึกษาและนำเสนอ กลุ่มที่๑ สังคมและวัฒนธรรม ศาสนาและความเชื่อ แสดงให้เห็นอำนาจของกรรม เช่น ลิลิตรพระลอ ขนบธรรมเนียม มีการบนทึกการเดินทางไปที่ต่างๆ เช่น นิราศภูเขาทอง วัฒนธรรม สอดแทรกเรื่องพิธีและประเพณีต่างๆที่คนไทยปฏิบัติในรอบปี เศรษฐกิจและการเมือง เมื่อการเมืองดีผู้คนได้รับการศึกษาจึงมีนักประพันธ์ กลุ่มที่๒ อิทธิพลวรรณกรรมพื้นบ้าน เรื่ องท้าวแสนปมเป็ นพระราชนิพน์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่ หัวทรงเชื่ อว่าเป็ นเรื่ องเกี่ยวกับพระเจ้าอู่ทองจึงนำมาดัดแปลงเป็ นบทละคร เรื่องลิลิตพระลอ เป็นเรื่องรักของหนุ่มสาวซึ่งครอบครัวเป็นศัตรูกัน ทำให้ รักของหนุ่มสาวมีอุปสรรคและต้องถูกประหารพร้อมกันในที่สุดตำนานรัก ของพระลอเป็ นที่สนใจของกวีไทยมาก

สัปดาห์ที่๓ ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการสร้างวรรณคดีไทย ๑๐ กลุ่มที่๓ อิทธิพลวรรณกรรมอินเดีย วรรณคดีอินเดียที่มีอิทธิพลต่อวรรณคดีไทยมีที่มา ๒ แหล่งคือ วรรณคดี สันสกฤตและวรรณคดีพุทฑศาสนาที่เป็นภาษาบาลี ที่สำคัญได้แก่ มหากาพย์ ที่สำคัญ 2 เรื่องคือ มหากาพย์รามายณะ และมหากาพย์มหาภารตะ นิทานประเภทต่างๆวรรณคดีประเถทนิติหรือคติธรรมและวรรณกรรมบาสี ต่างๆ กลุ่มที่๔ อิทธิพลวรรณกรรมเปอร์เซีย - จีน-ชวา-มอญ อิทธิพลวรรณกรรมจีนได้เข้ามาในสมัยสโขทัยและกรุงศรีอยุธยามีการแปล วรรณกรรมจีนเป็นภาษาไทย คือ สามก๊ก อิทธิพลวรรณกรรมชวาต่อวรรณกรรมไทยอิเหนาเป็ นเรื่ องของกษัตริย์ใน พงศาวดาร ชื่อว่า \"อิเหนาปันหยี การัตปาตี\" กลุ่มที่๕ อิทธิพลวรรณกรรมตะวันตก สมันอยุธยาได้รับอิทธิพลวรรณกรรมเรื่อง รามเกียรติ์จากอินเดีย สมัยรััตนโกสินทร์ได้มีการแปลวรรณกรรมจีน เช่น สามก๊ก ไซอิ๋ว ด้านการศึกษาสมัยร.3ชนชั้นนำบางกลุ่มได้เรียนภาษาอังกฤษ และวิทยาการตะวันตก ด้านการดำเนินชิวิต เช่น การใช้ช้อนซ้อมรับประทานอาหาร กลุ่มที่๖ ผู้สร้างสรรค์วรรณคดี ผู้สร้างวรรณคดีเป็ นปั จจัยที่มีอิทธิพลต่อการสร้างวรรณคดีมากที่่สุด กวีหรือผู้ประพันธ์นำประสบการณ์ที่ประทับใจขอลตนเองมานิพนธ์ขึ้นเป็ น วรรณคดีที่ปรุงแต่งด้วยภาษาภูมิหลังและลักษณะนิสัยของกวีตลอดจน สังคมและวัฒนธรรมในยุคสมัยของกวี

๑๑ เกร็ดความรู้วรรณคดี ลักษณะนัสัยนางในวรรณคดี

๑๒ คอลัมน์ในดวงใจฉัน เ รื่ อ ง ปั จ จั ย ที่ มี อิ ท ธิ พ ล ต่ อ ก า ร ส ร้ า ง ส ร ร ค์ ว ร ร ณ ค ดี ไ ท ย สั ป ด า ห์ ที่ ๓ วั น ที่ ๒ ๑ ก . ค . ๖ ๔ ค ว า ม รู้ สึ ก lสนุก เพราะได้ทำงานและพูดคุยกับเพื่อยๆ ก า ร นำ ไ ป ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้ คำ ถ า ม ห รื อ ข้ อ ส ง สั ย การทำงานร่วมกับผู้อื่น อิทธิพลที่ได้รับจากวรรณกรรม การปรับตัวกับผู้อื่นที่ยังไม่ คุ้นเคย ตะวันตกมีอะไรอีกบ้างที่ กล่าวมาคะ ปั ญ ห า ห รื อ อุ ป ส ร ร ค ป ร ะ เ มิ น ต น เ อ ง ไม่มี

สััปดาห์ที่๕ ยุคสมัยของวรรณคดีไทย ๑๓ การสถาปนา อาณาจักรสุโขทัย จารึกวัดศรีชุม ประมาณ พ.ศ.๑๗๙๒ : พ่อขุนบางกลางหาวและพ่อขุนผาเมือง ขับไล่ขอมสบาดโขลญลำพงออกไป สถาปนาพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ครองกรุงสุโขทัย พ.ศ.๑๘๒๖ : พ่อขุนรามคำปหงมหาราชประดิษฐ์ลายสือไทย พ.ศ.๑๘๘๘ : พระมหาธรรมราชาที่๑ (ลิไทย) นิพนธ์ไตรภูมิพระร่วง พ.ศ.๒๐๐๖ : ถูกผนวกเข้ากับอยุธยาอย่างสมบูรณ์ เครื่องสังคโลก ระบบชลประทาน ศิลปกรรมสุโขทัย อาณาจักรธนบุรี พระราชพงศาวดารกรุงธนบุรี พ.ศ.๒๓๑๐ : สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทกู้เอกราชจากพม่า และสถาปนากรุงธนบุรี พ.ศ.๒๓๑๓ : รวบรวมบ้านเมืองเป็นปึกแผ่น พ.ศ.๒๓๓๕ : เกิดการจลาจลจึงถูกปราบดาภิเษกเปปลี่ยนแปลง อำนาจการปกครอง สมุดภาพไตรภูมิ

๑๔ อาณาจักรล้านนา จารึกล้านนา/ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่/ชินกาลมาลีปกรณ์ ประมาณ พ.ศ.๑๘๓๙ : พ่อขุนมังรายสร้างนครเชียงใหม่ ประดิษฐ์อัษรธรรมล้านนา (คำเมือง,อักษรยวน) ประมวลกฎหมาย \"มังรายศาสตร์\" ศิลปกรรมล้านนา ตกเป็นเมืองขึ้นพม่า พ.ศ.๒๑๑๑ เป็นเมืองขึ้นอาณาจักรไทย พ.ศ.๒๑๑๗ (สมัยธนบุรี) รวมเป็นส่วนหนึ่งของราชอาจักรไทย ในร.๕ ปห่งกรุงรัตนโกสินทร์ อาณาจักรอยุธยา พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา พ.ศ.๑๘๙๓ : พระเจ้าอู่ทอง สถาปนากรุงศรีอยุธยา พ.ศ.๑๙๙๘ : สมเด็จพระบรมไตรโลกนาศปฏอรูปการปกครอง ตรา \"ศักดินา\" และ \"กฎมณเฑียรบาล\" พ.ศ.๒๒๒๘ : สมเด็จพระนารายณ์มหาราชส่งคณะทูตไปฝรั่งเศล พ.ศ.๒๓๑๐ : กรุงศรีอยุธยาพ่ายแพ้แก่กองทัพพม่าครั้งที่๒ ศูนย์กลางการค้าเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ การควบคุมกำลังคน ศิลปกรรมอยุธยา

๑๕ อาณาจักรรัตนโกสินทร์ เพระราชพงศาวดารกรุงรัตรโกสินทร์ พ.ศ.๒๓๒๕ : สมเด็จพระยามหากษัตริย์ศึกสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์ \"พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ าจุฬาโลกมหาราช\" พ.ศ.๒๔๓๕ : พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าหัวปฏิรูปประเทศ และสังคมไทย รักษาอธิปไตยของชาติ มัพัฒนาการสืบต่อมาถึงปั จจุบัน ศิลปกรรมสมัยรัตนโกสินทร์ ภูมิปั ญญาและวัฒนาธรรมไทย หมายเหตุ สัปดาห์ที่๔ งดการเรียนการสอน เนื่ องจากหยุดวันเฉลิมพระชนมพรรษา สมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ

๑๖ เกร็ดความรู้วรรณคดี ห้องเรียนวรรณคดีไทย ตอน รู้หรือไม่...ใครยืนหนึ่ง

๑๗ คอลัมน์ในดวงใจฉัน เ รื่ อ ง ยุ ค ส มั ย ข อ ง ว ร ร ณ ค ดี ไ ท ย สั ป ด า ห์ ที่ ๕ วั น ที่ ๔ ส . ค . ๖ ๔ ค ว า ม รู้ สึ ก เพมีความสุุขและสนุกมาก เนื่องจากเล่นเกมชนะและได้โบนัส ก า ร นำ ไ ป ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้ คำ ถ า ม ห รื อ ข้ อ ส ง สั ย เป็ นแรงบันดาลใจ ไม่มี ในการศึกษาวรรณคดี ปั ญ ห า ห รื อ อุ ป ส ร ร ค ป ร ะ เ มิ น ต น เ อ ง ไม่มี

๑๘ สัปดาห์ที่๖ ขนบวรรณคดีไทย(๑) ขนบวรรณคดีคืออะไร ขนบทางวรรณคดี คือ จารีตนิยมทางวรรณคดีไทย จารีตนิยท คือ วิธีการแสดงออกต่างๆ ที่เกิดขึ้นซ้ำๆ กันในการประพันธ์ ลักษณะจารีตนิยมทางวรรณคดี ตัวอย่างจารีตนิยมในวรรณคดี คำประณามพจน์และการลงท้าย เช่น บทไหว้ครูของกวี แบบฉบับของตัวเอก เช่น พระเอกในขนบ พระเอกนอกขนล ความเปรียบในเชิงต่างๆ บทพรรณนา เช่น ชมนก ชมไม้ ชมปลา ประโยชน์ของการศึกษาขนบการสร้างบทพรรณนาในวรรณตดีไทย เข้าใจลักษระสำคัญของวรรณคดีไทย (สีสันวรรณคดี) เข้าใจแนวคิดการสร้างสรรค์งานของกวีแต่ละยุคสมัย (สืบทอด+สร้างสรรค์) แสดงให้เห็นอัจฉริยภาพทางภาษาของกวีไไทย เป็นความรู้พื้นฐานสำคัญที่มีประโยชน์ต่อการวิจักษื วิจารณ์ วัจัยวรรณคดีและวรรณกรรมไทย

๑๙ เกร็ดความรู้วรรณคดี วรรคทองในวรรณคดี

๒๐ คอลัมน์ในดวงใจฉัน เ รื่ อ ง ข น บ ว ร ร ณ ค ดี ไ ท ย สั ป ด า ห์ ที่ ๖ วั น ที่ ๑ ๑ ส . ค . ๖ ๔ ค ว า ม รู้ สึ ก เสนุกเนื่ องจากได้ทำงานกลุ่มกับเพื่ อนในห้องและตื่ นเต้นที่ได้รับความรู้ใหม่ๆ ก า ร นำ ไ ป ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้ คำ ถ า ม ห รื อ ข้ อ ส ง สั ย เนื่ องจากได้ทำงานกลุ่มจึงได้ วิจักษ์กับวิจารต่างกันยังไง ทักษะการทำงานร่วมกับผู้อื่น ทำให้สามารถปรับตัวเข้าใจผู้อื่นได้ ปั ญ ห า ห รื อ อุ ป ส ร ร ค ป ร ะ เ มิ น ต น เ อ ง ไม่มี

๒๑ สัปดาห์ที่๗ ขนบวรรณคดีไทย(๒) เนำเสนองาน \"ตัวละครแบบฉบับในวรรณคดี\" กลุ่ม พระเอกในฉบับวรรณคดี ๑. มีจิตวิญญาณผจญภัย เพราะการออกไปใช้ชีวิตข้างนอกทำให้เติบโต ได้ประสบการณ์ ได้เห็นโลกที่แท้จริง เช่น พระอภัยมณี ๒.การออกไปใช้ชีวิตเพื่ อแสวงหาอัตลักษณ์ โดยเฉพาะเด็กที่เกิดมาในครอบครัวที่ไม่สมบูรณ์ การแสวงหา อัตลักษณ์ที่แท้จริงของตนเช่น พระรถเสน และพระสังข์ ๓.การครองคู่ ครองดินแดน ครองทรัพย์สิน เป็นสิ่งที่คาดหวังในตัวผู้ชายมากที่สุด เช่น ไกรทอง หรือ ขุนแผน ที่เกิดมายากจน ทำให้ต้องดดิ้นรนหาความรู้เพื่อจะได้มาซึ่งทรัพย์สิน ดินแดน และคู่ครองที่แสดงถึงงอำนาจบารมี

๒๒ สัปดาห์ที่๗ ขนบวรรณคดีไทย(๒) เนำเสนองาน \"ตัวละครแบบฉบับในวรรณคดี\" กลุ่ม นางเอกในฉบับวรรณคดีไทย ๑.มีความขยันเก่งงานบ้านงานเรือน นางรจนา ๒. มีรูปร่างและใบหน้ างาม นางละเวงวัณใา นางสีดา นางบุษบา ๓. มารยาทงาม วาจาดี นางบุษบา ๔.มีความซื่อสัตย์ จงรักภักดีและรักเดียวใจเดียว นางมัทรี นางตะเภาทอง

๒๓ สัปดาห์ที่๗ ขนบวรรณคดีไทย(๒) เนำเสนองาน \"ตัวละครแบบฉบับในวรรณคดี\" กลุ่ม พระเอกนอกขนบในวรรณคดี ๑. พระอภัยมณี พระเอกอื่นๆในวรรณคดีส่วนใหย่ไปเรียนศิลปศาสตร์ การ ปกครองบ้านเมือง แต่พระอภัยมณีนั้นเรียน \"วิชาเป่าปี่\" ดังนั้นพระอภัยมณีจึงถือได้ว่าเป็น \"พระเอกนักดนตรี\" ๒. พระปิ่ นทอง เนื่ องจากพระปิ่ นทองไม่ได้มีความสามรถทางด้านการสู้รบ แต่เป็ นผู้ที่มีความเจ้าเล่ห์ ๓.มะกะโท เป็นผู้ที่มีความสามารถเฉลียวฉลาดด้านสติปัญญา ไม่ได้ มีความสสามรถทางด้านกาารต่อสู้ กลุ่ม นางเอกนอกขนบวรรณคดี นางกากี นางปะแดะ นางวันทอง นางโมลา นางผีเสื้อสมุทร

๒๔ สัปดาห์ที่๗ ขนบวรรณคดีไทย(๒) เนำเสนองาน \"ตัวละครแบบฉบับในวรรณคดี\" กลุ่ม พระเอกฉบับวรรณคดี ๑. ทศกัณฐ์ ตัวร้ายที่เจ้าชู้ ๒.สุเทษณ์ ตัวที่ไปสาปนางเอก เพราะไมารับรักตน ๓.ขุนช้าง ตัวร้ายที่ฉลาดเกมโกง ๔.ท้าวกะหมังกุหนิง ตัวร้านที่รักลูก ๕.รามสูร ตัวร้ายที่อยากได้ของคนอื่น จนเกิดเรื่องใหญ่โต ๖. นางอ้าย นางร้ายขี้อิจฉา

๒๕ คอลัมน์ในดวงใจฉัน เ รื่ อ ง ข น บ ว ร ร ณ ค ดี ไ ท ย ( ๒ ) สั ป ด า ห์ ที่ ๗ วั น ที่ ๑ ๘ ส . ค . ๖ ๔ ค ว า ม รู้ สึ ก ตื่นเต้นในการนำเสนองาน แต่เมื่อ นำเสนอเสร็จแล้วก้เป็ นที่พอพอใจ ก า ร นำ ไ ป ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้ คำ ถ า ม ห รื อ ข้ อ ส ง สั ย การรับผิดชอบ ไม่มี ต่องานที่ได้รับมอบหมาย ปั ญ ห า ห รื อ อุ ป ส ร ร ค ป ร ะ เ มิ น ต น เ อ ง ไม่มี

๒๖ สัปดาห์ที่๘ สอบกลางภาค เนื้อหาที่สอบ เกี่ยวกับเรื่องที่เรียนมาตั้งแต่สัปดาห์ที่๒-๗ คะแนนในการสอบ ๑๕ คะแนน ความรู้สึก ก่อนสอบ ตื่นเต้นและมีความกังวลมาก ทั้งเรื่องเวลา กลัวว่าจะทำไม่ทันและกังวลจะทำข้อสอบไม่ได้ ตอนทำข้อสอบเสร็จแลัวโล่งอกมาก แถมคะแนนก็อยู่ ในระดับที่น่าพอใจและอยากให้ดี สอบครั้งต่อไปจะ พยายามให้มากขึ้น

๒๗ สัปดาห์ที่๙ วรรณคดีกับชีวิต(๑) ตัวอย่าง รามเกียรติ์ในวิถิไทย ยุคปััจจุบัน ไอเดียงานออกแบบของฝากเอกลักษณ์ไทย (page แรงบันดาลไทย) รามเกียรติ์กับความคิดสร้างสรรค์ของเยาวชน มีการแต่งตัวเป็ นตัวละครรามเกียรติ์ในขบวนกีฬาสี ไอเดียงานออกแบบของฝากเอกลักษณ์ไทย (page แรงบันดาลไทย) ไอเดียงานออกแบบของฝากเอกลักษณ์ไทย (บริบัษ HOLEN) นำตัวละครในรามเกียรติ์มาเป็ นในเดีย มาตำตกแต่งขวดน้ำหอมระงับกลิ่น

๒๘ สัปดาห์ที่๙ วรรณคดีกับชีวิต(๑) ตัวอย่าง รามเกียรติ์ในวิถิไทย ยุคปััจจุบัน สรุป ทำไมรามเกียรติ์ยังเป็นมรดกวรรณคดีที่ยังมีชีวิต มรดกวรรณคดี คือ ตังเรื่อง ตัวบท รูปแบบศิลปะที่ถ่ายทอด วรรณคดี เรื่องนี้มาแต่โบราณ ยังคงได้รับการสืบทอดและตกทอด มาจนถึงปั จจุบัน มรดกวรรณคดีที่มีชีวิต คือ วรรณคดีเรื่องนี้ไม่ได้ถ่ายทอด ดำรงอยู่อย่างนิ่งๆ เฉยๆ แบบไร้ชีวิตแต่ว่าตกทออดมาแล้วเป็นที่ สนใจของผู้คน จนมีการนำมาดัดแปลง พลิกแพลง ตีความ นำเสนอในลักษณะต่างๆ อย่างหลากหลาย สะท้อนในเห็นมุมมอง อารมณ์ความรู้สึกต่างๆ ของผู้ที่มีต่อวรรณคดีเรื่องนี้ ปรากฏการณ์ ดังกล่างที่เรื่องรามเกียรติ์มีการนำไปปรับใช้ และเป็นวรรณคดีที่ ยังมีชีวิต

๒๙ เกร็ดความรู้วรรณคดี นางในวรรณคดีผู้มีชะตาอาภัพ

๓๐ คอลัมน์ในดวงใจฉัน เ รื่ อ ง ว ร ร ณ ค ดี กั บ ชี วิ ต ( ๑ ) สั ป ด า ห์ ที่ ๙ วั น ที่ ๑ ก . ย . ๖ ๔ ค ว า ม รู้ สึ ก มีความตื่นเต้น เนื่องได้เปิดโลกความคิด เพราะวรรณคดีนั้นอยู่รอบ ก า ร นำ ไ ป ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้ คำ ถ า ม ห รื อ ข้ อ ส ง สั ย สามารถนำไอเดียไปสร้างอาชีพได้ หากนำไอเดียจากวรรณคดีเป็ นสินค้า จะติดลิขสิทธิ์หรือไม่ ปั ญ ห า ห รื อ อุ ป ส ร ร ค ป ร ะ เ มิ น ต น เ อ ง ไม่มี

๓๑ สัปดาห์ที่๑๐ วรรณคดีกับชีวิต(๒) นำเสนองาน วรรณคดีไทยไม่ใช่เรื่องไกลตัว จำแนกออกเป็น ๓ หมู่ สัตว์ทวิบาท(มี ๒ ขา) สัตวืป่า สัตว์จตุบาท(มี ๔ ขา) หิมพานต์ จำพวกปลา มีการนำมา ภาพยนตร์ สร้างสรรค์ผล ศิลปะแขนงต่างๆ งานใหม่ เช่น จิตรกรรม ประติมากรรม หนังสือการ์ตูน หนังสือนิยาย ขุนช้างขุนแผนในวิถีไทยปั จจุบัน ศิลปะร่วมสมัย การแต่งกาย ผลิตภัณฑ์ เช่น ของฝาก(พวงกุญแจ) จิตรกรรมฝาผนัง ที่วัดป่าเลไลยก์ ที่จังหวัดด สุพรรณบุรี ความเชื่อ(เครื่องราง) เช่น พระขุนช้าง สื่ อสมัยใหม่ ภาพยนตร์ ละคร เช่น ขุนแผนฟ้ าฟื้ น วันทอง๒๐๒๑ เพลง เช่น เพลงขุนช้างฮ้างฮัก เพลงสองใจ สุภาษิต นางวันทองสองใจ หมายถึง หญิงที่มีจิตใจโลเล

๓๒ วรรณคดีไทยกับมิสยูนิเวิร์ส ๒๐๒๐ จาการประกวดมิสยูนิเวิร์ส ทางผู้ออกแบบมิสยูนิเวิร์สไทยแลนด์ แสดงให้ เห็นถึงการส่งเสริมและอนุรักษ์ความเป็นไทย โดยให้สาวงามแต่งชุด ประจำชาติที่เกี่ยวกับวรรณคดีไทย เพื่อยกระดับวรรณคดีไทยให้มีชื่อ เสียงในต่างประเทศ และที่สำคัญมีการจัดฉากพื้นหลังเวทีให้เป็นธีมเกี่ยว กับวรรณคดีไทยทั้งหมด วรรณคดีไทยใน The Mask Singer รายการThe Mask Singer ทำให้วรรณคดีไทย กลับมามีชีวิตใยยุคปัจจุปัน ซึ่งนักร้องนักแสดง ที่ใส่หน้ ากากก็ต่างนำวรรณคดีมาเป็นแนวคิดที่ ต่างกัน เช่น เจเจที่ใส่หน้ ากากมัจฉานุที่เป็นครึ่ง คนครึ่งปลา ก็เหมือนกับเจเจที่ชอบทั้งร้องเพลง และนักแสดง พระอภัยมณี ในวิถีไทย ในสื่อโทรทัศน์/ภาพยนตร์ เช่น เรื่องสุดสาคร เรื่องบุรำปรัมปรา การ์ตูนเรื่อง สุดสาคร พระอภัยมณีในบทเพลง เช่น เพลงผี้สื้อสมุทร เพลงเงือกทอง ประติมากรรมและแหล่งท่องเที่ยว รูปปั้นพระ อภัยมณี นางเงือกผีเสื้อสมุทร หาดทรายแก้ว ที่ มีไว้เช็คอิน และถ่ายรูป

๓๓ คอลัมน์ในดวงใจฉัน เ รื่ อ ง ว ร ร ณ ค ดี กั บ ชี วิ ต ( ๒ ) สั ป ด า ห์ ที่ ๑ ๐ วั น ที่ ๘ ก . ย . ๖ ๔ ค ว า ม รู้ สึ ก สนุก ได้รับความรู้ที่แปลกใหม่ ก า ร นำ ไ ป ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้ คำ ถ า ม ห รื อ ข้ อ ส ง สั ย ได้ข้อคิด และยังได้รู้ว่า ไม่มี วรรณคดีไม่ได้เสพเพื่อควา บันเทิงเท่านั้นแต่ยังสามารถ สร้างอาชีพได้ด้วย ปั ญ ห า ห รื อ อุ ป ส ร ร ค ป ร ะ เ มิ น ต น เ อ ง ฝนตกทำให้สัญญาณ อินเทอร์เน็ตมีปั ญหา

บทบาทและคุณค่าวรรณคดีไทย ๓๔ สัปดาห์ที่๑๑ ๑. บทบาทของวรรณคดีไทย เป็ นเครื่ องบัันเทิงใจ ใช้ประกอบการแสดง บทละครใน มี รามเกียรติ์ อิเหนา อุณรุท ดาหลัน และละครนอก มี เรื่อวไกรทอง วรรณคดีมีไว้สั่งสอน เช่น สุภาษิตพระร่วง โครลโลกนิติ สุภาษิตสอนหญิง วรรณคดีมีไว้ส่งสาร อาจจะมีนัยยะ เช่น ราชาธิราช สามก๊ก โคลนติดล้อ ๒. คุณค่าของวรรณคดี วรรณคดีไทยช่วยนำเสนอภาพสังคมไทยบางแง่มุม บางแง่มุม ที่ไม่ได้เห็นหากไม่อ่านวรรณคดี วรรณคดีไทยช่วยการยกระดับจิตใจของผู้อ่าน ความเชื่อเรื่อง ความดี ความเชื่อเรื่องกรรม วรรณคดีไทยแสดงให้เห็นถงภูมิปั ญญาทางภาษาและ วัฒนธรรม ๓. ศิลปะการประพันธ์ในวรรณคดี การเล่นเสียง มีการเล่นเสียงพยัญชนะ เล่นเสียงสระและเล่นเสียง วรรณยุกต์ การเล่นคำ มีการเล่นคำพ้อง การเล่นคำซ้ำ การเล่นคำเชิงคำถาม การใช้ภาพพจน์ มีอุปมา อุปลักษณ์ บุคคลวัตและการเลียนเสียง ธรรมชาติ

๓๕ เกร็ดความรู้วรรณคดี สัตส์ในหิมพานต์

๓๖ คอลัมน์ในดวงใจฉัน เ รื่ อ ง บ ม บ า ท แ ล ะ คุ ณ ค่ า ว ร ร ณ ค ดี ไ ท ย สั ป ด า ห์ ที่ ๑ ๑ วั น ที่ ๑ ๕ ก . ย . ๖ ถ ค ว า ม รู้ สึ ก สนุก เพราะได้ดุในและละครนอก ก า ร นำ ไ ป ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้ คำ ถ า ม ห รื อ ข้ อ ส ง สั ย นำศิลปะการประพันธ์ที่ได้เรียน ทำไมคนทั่วไปถึงไม่สามารถ มาประยุกต์ใช้ในการแต่งนิยาย แสดงละครในเองได้ ปั ญ ห า ห รื อ อุ ป ส ร ร ค ป ร ะ เ มิ น ต น เ อ ง ไม่มี

๓๗ สัปดาห์ที่๑๒ วิธีการศึกษาวรรณคดีไทย จุดมุ่งหมายในการอ่านวรรณคดี อ่านเพื่อเพิ่มพูนประสบการณ์ชีวิต อ่านเพื่อรัยรสวรรณคดี การวิจักษืวรรณคดี วิจักษ์ = ความเข้าใจ+ ความตระหนักในคุณค่า(เข้าถึง) การทำความเข้าใจและเข้าถึงวรรณคดีทุกแง่มุม เกิดความรู้และความคิด ความเข้าใจรู้แจ้งในคุณค่าของวรรณคดีในฐานะศิลปกรรมทางภาษา ประโยชน์การของการวิจักษ์วรรณคดี ทำให้ผู้อ่านวรรณคดัแยกงานงานเขยนชั้นเยี่ยมออกจาก งานเขียนพื้นๆ ทั่งไปได้ ทำให้เกิดการสร้างรสนิยมสุนทรียภาพย์ในทางศิลปะ เิดการเทียบเปรียบและมีพื้นฐานในการประเมินคุณค่าในหนังสือ ได้ต่อไป

๓๘ เกร็ดความรู้วรรณคดี เปิิดTIMELINE การเป่าปี่ในเรื่องพระอภัยมณี

๓๙ คอลัมน์ในดวงใจฉัน เ รื่ อ ง ก า ร อ่ า น ว ร ร ณ ค ดี สั ป ด า ห์ ที่ ๑ ๒ วั น ที่ ๒ ๒ ก . ย . ๖ ๔ ค ว า ม รู้ สึ ก สนุกเพราะได้เล่น ทำให้ไม่ง่วงนอน ก า ร นำ ไ ป ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้ คำ ถ า ม ห รื อ ข้ อ ส ง สั ย ทำให้มีนิสัยการอ่านและ พิธิการลบศักราชเป็ นยังไง ยังให้รู้อีกว่าต้องรู้จักษ์วิเคาระ ปั ญ ห า ห รื อ อุ ป ส ร ร ค ป ร ะ เ มิ น ต น เ อ ง ไม่มี

๔๐ สัปดาห์ที่๑๓ สร้างสรรค์ผงงานที่ ได้รับแรงบัลดาลจากวรรณคดี(๑) นำเสนอความก้าวหน้ าของผลงาน เกมสงครามกลางไพร(เกมต่อสู้) นำลักษณะของตัวละครใน วรรณคดีมาเป็ นโมเดลแต่ยังคงเอกลักษณ์หรือลักษณะของตัวละคร ต้นฉบีบไว้ ตัวเกมจัดทำแบบต่อสู้จัดทีมผู้เล่น ๕-๕/๓-๓ ในโหมด ออนไลน์เช่นเดียวกับเกม ROV แต่จะเปลี่ยนแปลงภาพสถานที่ใน เกมเป็ นป่ าหิมพานต์และมอนสเตอร์ก็จะเปลี่ยนเป็ นสัตว์ในป่ า หิมพานต์หลากหลายสายพันธุ์ มีอะไรบ้างในเกม ป้ อมใหม่ ตัวละครในวรรณคดี มอสเตอร์ป่ าใหม่ แทรกเกร็ดความรู้ต่างๆในข้อมูลของตัวละคร รูปลักษณ์ในเกม ข้อเสนอแนะจากอาจารย์ อาจารย์แนะนำให้ลองคิดชื่อเกมให้น่าสนใจมากขึ้น แนะนำเรื่องของสกิลตัวละคร อ้างอิงจากความสามารถตัว ละครที่มีในเนื้ อเรื่ อง

๔๑ คอลัมน์ในดวงใจฉัน เ รื่ อ ง ส ร้ า ง ส ร ร ค์ ผ ง ง า น ที่ ไ ด้ รั บ แ ร ง บั ล ด า ล จ า ว ร ร ณ ค ดี ( ๑ ) สั ป ด า ห์ ที่ ๑ ๓ วั น ที่ ๒ ๙ ก . ย . ๖ ๔ ค ว า ม รู้ สึ ก ก่อนถึงเวลานำเสนอความก้าวหน้ าของงานให้อาจารย์ฟัง ตื่นเต้นมาก แต่เมื่อนำเสนอเสร็จแล้วก็โล่งอกมาก อาจารย์ใจดีทั้งให้กำลังใจและคำแนะนำ ก า ร นำ ไ ป ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้ คำ ถ า ม ห รื อ ข้ อ ส ง สั ย การทำงานร่วมกับผู้อื่น ไม่มี และได้ทักษะการทำงาน ปั ญ ห า ห รื อ อุ ป ส ร ร ค ป ร ะ เ มิ น ต น เ อ ง ไม่มี

๔๒ สัปดาห์ที่๑๔ สร้างสรรค์ผงงานที่ ได้รับแรงบัลดาลจากวรรณคดี(๒) เตรียมงานนำเสนอ เนื่องจากสัปดาห์ที่แล้วอาจารย์แนำนำให้ลองคิดชื่อเกมให้น่าสนใจ สมาชิกใน กลุ่มช่วยกันคิดและเสนอชื่อเกม ให้สมาชิกในกลุ่มโหวต มีดังนี้ ศึกแห่งศักดิ์ศรี ROV ในดินแดนหิมพานต์ ๑๐ โหวต ROV X LIH ๒ โหวต ท่องโลกไปกับ ROV ในดินแดนหิมพานต์ ROV ศึกแห่งวรรณคดี WAR IN HIMMAPHAN FOREST สรุปจากผลการโหวตเลือกชื่อเกมของสมาชิกในกลุ่ม ชื่อเกมคือ \"ศึกแห่งศักดิ์ศรี ROV ในดินแดนหิมพานต์\" นอกจากได้ชื่อเกมใหม่แล้ว ยังมี การทำวิดิโอเปิดตัวของเกม และสมาชิกในกลุ่มร่วมพากย์เสียงในคลิปวิดิโอ อีกด้วย ตัวอย่างผลงาน

๔๓ คอลัมน์ในดวงใจฉัน เ รื่ อ ง ส ร้ า ง ส ร ร ค์ ผ ง ง า น ที่ ไ ด้ รั บ แ ร ง บั ล ด า ล จ า ว ร ร ณ ค ดี ( ๒ ) สั ป ด า ห์ ที่ ๑ ๔ วั น ที่ ๖ ต . ค . ๖ ๔ ค ว า ม รู้ สึ ก มีความสุขที่ได้ทำงานร่วมกับสมาชิกในกลุ่ม และภูมิใจในผลงานของกลุ่ม ก า ร นำ ไ ป ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้ คำ ถ า ม ห รื อ ข้ อ ส ง สั ย ทักษะการทำงานไม่ว่า ไม่มี จะเป็ นการพากย์เสียงหรือการ หาข้อมูล วิดิโอ สามารถนำไปปรัับใช้ในการทำ สื่อการสอนได้ในอนาคต ปั ญ ห า ห รื อ อุ ป ส ร ร ค ป ร ะ เ มิ น ต น เ อ ง ไม่มี

๔๔ สัปดาห์ที่๑๖ สร้างสรรค์ผงงานที่ ได้รับแรงบัลดาลจากวรรณคดี(๒) กลุ่ม นางสิบสอง นางสิบสอง meetingZoom/cover เนื่ อหาในเพลงเล่าเรื่ องของ นางสิบสองตั้งแต่โดนทิ้งในป่า และ โดนควักลูกตา จนถึงตามหาลูกตาเจอ แล้วกลับมาใช้ชีวิตตามปกติ เนื้อหา ในเพลงยังบอกว่า \"ความรักทำให้คนตาบอด\" กลุ่ม ศึกแห่งศักดิ์ศรี ROV ในดินแดนหิมพานต์ นำตัวละครในวรรณคดีมาเป็ นโมเดลแต่ยังคงลักษณะและเอกลักษณ์ตัวละครต้นฉบับไว้ ตัวละครที่นำมามี สุดสาคร พระสังค์ พระอภัยมณี นางมโนราห์ นางเมรี มัจแานุ ขุนแผน ไกรทอง นางมัทนา และนางเมขลา มอนสเตอร์ในป่าเปลี่ยนเป็นสัตว์ป่าหิมพานต์ตระกูล ต่างๆ เพิ่มเติมมาโหมดการต่อสู้แบบสามต่อสามเป็น\"มหาศึกกรุงลงกา\"

๔๕ กลุ่ม เม่ื่อพระเอกในวรรณคดีมาเกิดใหม่เป็นโอ้ปป้ าเกาหลี พระเอกซีรีย์จากเกาหลีใต้ที่มีคาแลคเตอร์โดดเด่น ในเรื่องที่คล้ายคลึงพระเอกในวรรณคดีไทย โดยนำกลุ่มนี้นำเสนอผ่านทางอินสตาแกรม ตัวอย่างโอ้ปป้ าเกาหลีที่มีคาแลคเตอร์คล้าย พระเอกวรรณคดี ยูจอง จากละครเรื่อง cheese in the Trap(2016) หนุ่มสุดฮอตทั้งยัง รูปหล่อ ฉลาดเป็นกรด มีความสุภาพอ่อนโยน คล้ายกับพระอภัยมณีที่สุภาพ่อนโยน มีความกตัญญูต่อผู้มีพระคุณและเป็ นกลาง กลุ่ม เพลงทุกข์ระทมปมความรัก เพลง่ายทอดเรื่องราวความทุกข์ที่เกิดจากความรัก \"มันนะพาธา ตำนานรักแห่งดอกกุหลาบ\" ในเพลงยังสอนว่า รักให้เป็น ไม่เป็นทุกข์ ใช้สติมองใจ

๔๖ กลุ่ม MAMK UP แก้มหน้ าม้า & มณีรัตนา การแต่งตัวเป็นนางแก้วหน้ าม้าและนางแก้วมณีรัตนา ได้ข้อคิดว่า ทุกคนมีความสวยในแบบของตนเอง ไม่จำเป็นต้องสวยแบบพิมพ์นิยม หรือในขนบที่ต้องผอม ผิวขาว ตาโต จมูกโด่ง ความสวยเป็นเพียง รูปลักษณ์ภายนอก เพราะในยุคปัจจุบันความสามารถต้องมาเป็นอันดับ หนึ่งความสวยเป็นรอง และที่สำคัญอย่ามองคนที่ภายนอก ให้มองที่ นิสัยใจคอ สติปัญญาและความสามารถ จึงถือว่าเป็นความงามที่มีคุณค่า

๔๗ คอลัมน์ในดวงใจฉัน เ รื่ อ ง ส ร้ า ง ส ร ร ค์ ผ ง ง า น ที่ ไ ด้ รั บ แ ร ง บั ล ด า ล ใ จ ว ร ร ณ ค ดี ( ๓ ) สั ป ด า ห์ ที่ ๑ ๖ วั น ที่ ๒ ๐ ต . ค . ๖ ถ ค ว า ม รู้ สึ ก สัปดาห์เป็นอีกสัปดาห์ที่เรียนไปด้วยความสุข วันนี้ได้ดูเพื่อนๆนำเสนอ ผลงาน คิดว่าเพื่อนๆเก่งมากทั้งร้องเพลง ตัดต่อวิดิโอ แต่วันนี้ก็แอบ ใจหายที่รู้ว่าอาจารย์จะไม่ได้สอนในเทอมต่อไป แต่ก็ดีใจที่เรียนกับ อาจารย์ถึงจะเป็ นเวลาที่ส้นที่ได้เรียนกับอาจารย์แต่ก็รู้สึกผูกพัน ก า ร นำ ไ ป ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้ คำ ถ า ม ห รื อ ข้ อ ส ง สั ย ประยุกต์ในการทำสื่อการสอน ไม่มี ปั ญ ห า ห รื อ อุ ป ส ร ร ค ป ร ะ เ มิ น ต น เ อ ง ไม่มี

๔๘ ความพยายามครั้งที่หนึ่ งร้อย ดีกว่าคิดถอยก่อนที่จะทำ