4 czerwca 89 skończył się w Polsce komunizm

Dziennik Telewizyjny 28 X 1989 Aktorka Joanna Szczepkowska: „Proszę państwa, 4 czerwca 89 roku skończył się w Polsce komunizm.”



Temat: Stan wojenny w Polsce. Upadek komunizmu – obrady Okrągłego Stołu. NA-CO-BE-ZU (podstawa programowa): • Przyczyny wprowadzenia stanu wojennego, jego przebieg i konsekwencje; • Postawy Polaków wobec stanu wojennego, fenomen oporu społecznego; • Przyczyny zawarcia porozumienia „okrągłego stołu”, jego główni uczestnicy i postanowienia. PODRĘCZNIK – strony 212 – 217 oraz 226 – 229.

Przypomnijmy… Kiedy i w jakich okolicznościach powstała „Solidarność”? Jakie były skutki tego wydarzenia? Jak długo trwał „karnawał solidarności”? Jak się przejawiał? Na czym polegał?

Noc 12 na 13 grudnia 1981 – wprowadzenie STANU WOJENNEGO PRZYCZYNY: 1. Powstanie NSZZ „Solidarność”; 2. Rok 1981: a) Kryzys gospodarczy – system kartkowy na większość produktów spożywczych i innych (mydło, proszek do prania) b) Problemy społeczne – 13 maja zamach na Jana Pawła II; 28 maja śmierć prymasa Stefana Wyszyńskiego; c) Wrzesień – I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”: ❑ Ogłoszono na nim „Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej” zawierające postulaty obrony praw człowieka; ❑ Lech Wałęsa został wybrany przewodniczącym Komisji Krajowej „Solidarności”; ❑ Opracowano program „Solidarności” – miała bronić praw pracowniczych; ❑ Żądano demokratyzacji życia politycznego; d) Reakcje władzy: ❑ Nasilenie kampanii przeciwko „Solidarności” – przygotowania do krwawego zakończenia „karnawału S”(naciski Moskwy)

Październik ❑ Fala strajków; katastrofalna sytuacja żywnościowa, puste półki w sklepach, bardzo długie kolejki = władze twierdziły, że to wina działań opozycji ❑ Zmiana na stanowisku I sekretarza PZPR – generał Wojciech Jaruzelski (dotychczasowy premier i minister obrony) 1) Jakie zarzuty względem „Solidarności” wysuwały władze komunistyczne? 2) W jaki sposób WRON [Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego] uzasadniała potrzebę wprowadzenia stanu wojennego?

Jakie działania przeciwko opozycji podejmowały milicja i wojsko w okresie stanu wojennego?

Czołgi na ulicach Godzina milicyjna Posterunki wojskowe Wyłączone telefony STAN Zamknięcie granic państwa WOJENNY Delegalizacja „S” Podsłuchiwane rozmowy Aresztowania, internowania telefoniczne („rozmowa Za działalność (L.Wałęsa, A.Gwiazda, opozycyjną – więzienie / A.Walentynowicz) kontrolowana”) konfiskata mienia Kontrola i cenzura korespondencji prywatnej Militaryzacja przedsiębiorstw TV, radio - 2 gazety: „Trybuna Ludu” i (strajk = dezercja = kara śmierci) Jaruzelski „Żołnierz Wolności”



Opór społeczny https://dzieje.pl/aktualnosci/dr-c-kuta-w-stanie- wojennym-spoleczenstwo-organizowalo-rozne-formy- oporu

Kim był ksiądz Jerzy Popiełuszko? Jaką rolę odegrał w początkach lat 80-tych? Ksiądz Jerzy Popiełuszko – kapelan warszawskiej „Solidarności”, obrońca praw człowieka w PRL, zamordowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa (19 X 1984, odnaleziony 30 X), błogosławiony (6 czerwca 2010) i męczennik Kościoła katolickiego. Pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego (2009).

Zespół PERFECT Grzegorz Markowski Zbigniew Hołdys „Chcemy być sobą” Utwór powstał w 1981 r. Na koncercie w 1982 śpiewano „Chcemy bić ZOMO”

X 1983 Sytuacja do końca lat 80-tych: – Pokojowa Stagnacja gospodarcza lat 80’ Nagroda (podwyżki cen; katastrofalna Nobla dla sytuacja mieszkaniowa; reglamentacja – kartki; puste Lecha sklepy; inflacja; korupcja) Wałęsy

Sytuacja do końca lat 80-tych: Katastrofa ekologiczna 26 IV 1986 – wybuch elektrowni w Czarnobylu 1986 – gen. Jaruzelski ponownie wybrany I sekretarzem PZPR

Sytuacja do końca lat 80-tych: Czerwiec 1987 – pielgrzymka papieża Jana Pawła II; wezwanie „Solidarności” do protestów wskutek kolejnej fali podwyżek cen

Sytuacja do końca lat 80-tych: 1988 – wprowadzono największe podwyżki cen; Zmiany w ZSRR – Michaił Gorbaczow → powołano urząd Rzecznika Praw Obywatelskich przyzwolenie na zmiany w Polsce (prof. Ewa Łętowska); IV – V strajki w całej Polsce

6 II – 5 IV 1989 – w Pałacu Namiestnikowskim (obecnie Prezydencki) w Warszawie OBRADY OKRĄGŁEGO STOŁU Rozmowy między przedstawicielami władzy (tzw. strona koalicyjno-rządowa – na czele gen. Czesław Kiszczak) a opozycją (tzw. strona solidarnościowo-opozycyjna – na czele Lech Wałęsa)

Tzw. strona koalicyjno- rządowa – na czele gen. Czesław Kiszczak Tzw. strona solidarnościowo-opozycyjna – na czele Lech Wałęsa

5 IV 1989 – zawarto tzw. kontrakt Na czym polega suwerenność państwa? Podstawą porozumienia są zasady przyszłego systemu politycznego wypływające z niezbywalnego prawa obywateli do życia w państwie, które w pełni urzeczywistnia suwerenność narodu. Oznacza to: ⎯ Pluralizm polityczny, znajdujący swój wyraz przede wszystkim w prawie do swobodnego zrzeszania się – w ramach demokratycznego ładu konstytucyjnego w organizacjach politycznych, społecznych i zawodowych, ⎯ Wolność słowa […], ⎯ Demokratyczny tryb powoływania wszystkich przedstawicielskich organów władzy państwowej […], ⎯ Niezawisłość sądów […], ⎯ Silny pełnią praw i swobodnie wybrany samorząd terytorialny.

Czerwiec 2019 w Gdańsku… https://www.facebook.com/g dansk/videos/302159427337 470/UzpfSTEwMDAwNTQyNT I2NDY5MDoxMDQxODE2MTE yNjc1ODg4/



4 VI 1989 PIERWSZE PRAWIE WOLNE WYBORY PARLAMENTARNE Z UDZIAŁEM OPOZYCJI PRAWIE WOLNE – gdyż dla Komitetu Obywatelskiego Solidarności zagwarantowano 35 % miejsc w SEJMIE. Powołano drugą izbę – SENAT – tu wybory miały być CAŁKOWICIE WOLNE. Od 2013 r. – 4 czerwca w Polsce obchodzony jest Dzień Wolności i Praw Obywatelskich, który ma upamiętniać rocznicę wyborów kontraktowych.

Jedna lista kandydatów opozycyjnych związanych z Lechem Wałęsą = Komitet Obywatelski

Frekwencja = 62 % „Solidarność” uzyskała maksymalną dopuszczalną liczbę głosów (35 % mandatów w sejmie i 99 ze 100 miejsc w senacie)

19 VII 1989 – Prezydentem PRL został gen. Wojciech Jaruzelski (wybrany przez Zgromadzenie Narodowe – przewagą 1 głosu), premierem mianował gen. Kiszczaka • Adam Michnik w „Gazecie Wyborczej” (ukazującej się od V 1989) – „Wasz prezydent, nasz premier” • Rząd Kiszczaka nie uzyskał poparcie wymaganej większości parlamentarnej → misję tworzenia rządu powierzono Tadeuszowi Mazowieckiemu (kandydat Lecha Wałęsy) – nowy rząd: od 12 IX 1989

Listopad / Grudzień 1990 – Wybory prezydenckie Pierwsze w pełni równe, wolne, powszechne, w głosowaniu tajnym I tura – 25 listopada Wolę kandydowania na stanowisko prezydenta wyraziło 16 osób, w tym m.in. • Włodzimierz Cimoszewicz, • Janusz Korwin-Mikke, • Tadeusz Mazowiecki, • Lech Wałęsa, • Stanisław Tymiński II tura – 9 grudnia

Lech Wałęsa 9 grudnia 1990 Stan Tymiński II tura wyborów prezydenckich 74,25 % głosujących 25,75 % głosujących (10 622 696) (3 683 098)

Konferencja prasowa Lecha Wałęsy po ogłoszeniu wstępnych wyników wyborów, obok żona Danuta Wałęsa 22 grudnia 1990 r. Lech Wałęsa złożył na posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego przysięgę prezydencką. Tego samego dnia na Zamku Królewskim odebrał z rąk ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego insygnia władzy prezydenckiej II RP.

III RP 29 XII 1989 – przyjęto historyczną nazwę państwa: Rzeczpospolita Polska i przywrócono orła w koronie w godle → Likwidacja cenzury → Przekształcenie SB (Służby Bezpieczeństwa) w Urząd Ochrony Państwa (UOP) – weryfikacja funkcjonariuszy → Zmiana nazwy MO na policję (rozwiązano ORMO i ZOMO) → Przywrócono tradycyjne święta: 3 Maja, 15 Sierpnia (zniesiono święta komunistyczne – 22 Lipca) → Z konstytucji usunięto zapis o kierowniczej roli PZPR, gospodarce socjalistycznej i sojuszu z ZSRR → V 1990 – pierwsze wybory do władz lokalnych = odtworzenie samorządu terytorialnego

Oryginalne nagranie utworu „Kocham wolność” zespołu Chłopcy z Placu Broni z wiosny 1989 roku. Utwór w tej wersji zadebiutował na Liście Przebojów Trójki w dniu 10 czerwca 1989 i dotarł do 2 miejsca nieco ponad miesiąc później. Bogdan Łyszkiewicz – zginął w wypadku samochodowym w 2000 r.