MODUL AD AKHLAK KELAS 2 RINGKASAN MITRA SEJATI KARYA (KH. BISRI MUSTHOFA REMBANG) Nama Lengkap : ................................................... Kelas : ................................................... Sekolah : SDUT Bumi Kartini Jepara SEKOLAH DASAR UNGGULAN TERPADU BUMI KARTINI JEPARA
2 DAFTAR ISI MUQODDIMAH ......................................................................3 KAMANUNGSAN ..................................................................3 SIKAPE ANAK MARANG BAPAK .........................................4 SIKAPE ANAK MARANG IBU ...............................................4 SIKAPE MURID MARANG GURU ........................................5 SIKAPE KITO MARANG KONCO .........................................5 ADAPE NGRUNGAKE GUNEMANE WONG ........................5 TOTO KRAMANE GUNEMAN ...............................................6 CARANE SESRAWUNGAN KANG BAGUS .........................6 NGEREKSO AWAK ...............................................................6 TATA KRAMANE MANGAN ..................................................7 OMAH LAN KAMAR ..............................................................7 ZIARAH LAN TATA KRAMA .................................................8
3 MUQODDIMAH Ilahi lastu lil firdausi ahlaa * Wa’ala Aqwa 'alannaril jahiimi Fahabli taubatan waghfir dzunubi* Fainnaka ghafirudzdzambil 'adziimi Iki syiir bagus banget dimengerti* Dulur kabeh lanang wadon kang gemati Sebab iki syiir ngendarake duko* Tata krama sarta budi kang prayugo Iki mangsa akeh banget wongkang lali* Ora kerasa laku dusa bula bali Akeh bocah padha rusak pekertine* Mergo sangking pergaulan bendinane Nganti ora padha open ing agama* Ora mendha dituturi Ibu Rama Temahane banjur wani ing wong Sepuh* Yen diilingake malah males pisuh Mugo iki syiir bisa migunani* Marang ingkang mahos ugo kang mirsani BAB KAMANUNGSAN 1. Saben wong urip mesthi butuh liyan * Sebab lamun ijen temtu ora mangan (Setiap orang pasti butuh orang lain, karena tak mungkin orang bisa makan tanpa bantuan orang lain. ) 2. Badhe dahar butuh wongkang adang sekul * Wongkang nutu lan kang tandur lan kang macul (Orang ingin makan pasti butuh orang yang menanak nasi, orang yang mengupas biji beras, orang yang menanam padi, juga orang yang menggarap sawah.)
4 3. Nganggo kelambi butuh wong kang motongi * Wongkang jahit nenun nganti rino wengi (Memakai baju butuh orang yang memotong kain, penjahit, orang yang menenun sampai siang-malam.) 4. Mulo kudhu duwe roso kemanungsan * Ojo arep urip dewe kumpul macan (Oleh karenanya harus punya rasa kemanusiaan. Jangan merasa ingin hidup seenaknya sendiri seperti hidupnya macan.) BAB SIKAPE ANAK MARANG BAPAK 5. Kawit cilik bapak iro mikiraken * Nasib iro abot payah gak direken (Mulai kecil bapak kalian pasti memikirkan nasib kalian. Sampai-sampai susah payah dia lakukan.) 6. Mangan ngombe nyandang kabeh butuh iro * Dicukupi bapak ugo gaji iro (Semua kebutuhanmu dicukupi mulai makan, minum, dan dibelikan pakaian. Uang jajan juga kamu dikasih.) 7. Mulo wajib di bekteni ojo nganti * Nulayani mundak gethun yen wes mati (Maka dari itu, wajib bagimu untuk berbakti, jangan sampai kamu berani yang akan membuat kamu menyesal apabila mereka sudah meninggal.) BAB SIKAPE ANAK MARANG IBU 8. Payah opo kang di songgo dening ibu * Ngandut sango wulan nuli dadi babu (Ibumu adalah orang yang susah payah merawatmu. Mulai mengandungmu selama 9 bulan, lalu kamu dilahikan di dunia.) 9. Anyusuni anyewoki angadusi * Isik-isik rino wengi tanpo risi (Menyusuimu, menyeboki, memandikan, mendekapmu dengan kasih sayang siang-malam tanpa henti.) 10. Mulo siro ojo lali males budi * Ojo wani mundak wani yang widi
5 (Oleh karena itu, jangan sampai lupa balas budi. Jangan sekali-kali berani kepadanya yang berakibat kualat.) BAB SIKAPE MURID MARANG GURU 11. Sebab guru siro bodo dadi pinter * Siro asor dadi pangkat kanthi bener (Karena gurulah, kalian yang awalnya bodoh menjadi pintar, yang awalnya hina bisa menjadi orang yang benar-benar terpandang.) 12. Mulo siro wajib hormat marang Guru * Luwih–luwih guru ngaji kang ditiru (Oleh karenanya kamu wajib menghormati guru, lebih-lebih guru yang mengajar mengaji yang menjadi panutan.) BAB SIKAPE KITHO MARANG KONCO 13. Karo konco kita kudhu tepo seliro * Lamun kumpul kudhu duwe kiro–kiro (Sesama teman kita harus bersikap baik. Bila bersama mereka kita harus bisa jaga perasaan.) 14. Adab toto-toto sertho budi kang prayogho * Ditetepi ojo ora duwe dugo (Sikap yang baik harus selalu dibawa, bukan malah jadi orang yang tak tahu malu.) BAB ADABE NGRUNGOAKE GUNEMANE WONG 15. Lamun siro diomonngi deneng liyan * Kudu madep lan mirengake kang temenan (Bila kamu sedang diajak bicara seseorang, maka dengarkanlah dengan baik.) 16. Lamun siro hajat takon kudu ganti * Yen wus rampung ngendikane kanthi titi (Bila kamu ingin bertanya pada temanmu, maka tunggu dulu sampai dia selesai berbicara.) 17. Lamun siro ditakoni ojo pisan * Siro lancang jawab koyo wongkang brangasan
6 (Bila kamu ditanya seseorang, jangan sekali-kali menjawab asal bicara.) BAB TOTO KRAMANE GUNEMAN 18. Lamun siro omong iku kudu manis * Ojo kasar ojo rewel lan ceriwis (Bila kamu berbicara itu harus halus, jangan kasar jangan kemana-mana dan berlebihan.) 19. Tembung iro ojo ono kang natoni * Reng atine liyan mundak diwaneni (Kata-katamu jangan menyakitkan hati orang lain, yang akhirnya dia ingin melawanmu.) 20. Ojo arang banget ojo rikat banget * Nanging kang macana kebeb do semangat (Kalau berbicara jangan terlalu lambat dan jangan pula terlalu cepat. Tapi sederhana saja.) BAB CARANE SESERAWUNGAN KANG BAGUS 21. Kabeh Konco mesthi bakal podo hormat * Yen sesrawungo niro karo konco hebat (Semua teman pasti akan segan bila bergaulmu dengan mereka bagus.) 22. Rahi ajer gunemane alus lemes * Andap asor tingkah laku sarwo gandes (Wajah ramah, tutur kata halus, tingkah laku yang sopan) 23. Maring siro podo demen podo lumbang * Pungkasane barang angel dadi gampang (Pasti membuat mereka suka dan nyaman, yang akhirnya mereka mau membantumu dalam urusan yang awalnya sulit menjadi mudah.) BAB NGEREKSO AWAK 24. Siro wajib ngerekso maring awak iro * Keben tetep sehat ora sering loro (Kamu wajib menjaga dirimu, supaya tetap sehat tidak mudah sakit.) 25. Mangon ngombe yandang kudu sarwo resik * Ojo kemproh ketoh koyo bocah cilik
7 (Makan, minum, dan cara berpakaian harus bersih. Jangan kumuh dan belepotan seperti anak kecil.) 26. Lamun siro keroso gerges rikat * Mundut tombo keben ingkal bali sehat (Bila kamu merasa sakit maka segeralah berobat supaya cepat sehat.) 27. Sebab yen wus kadung loro temtu rugi * Kari ngaji kari amal kang prayogi (Sebab kalau sudah terlanjur sakit, pasti akan rugi sendiri. Karena tidak bisa ngaji dan melakukan hal-hal yang berguna lagi.) BAB TOTO KRAMANE MANGAN 28. Lamun siro mangan becik wisuh ndisik * Tangan iro nuli muluk cilik-cilik (Bila kamu ingin makan maka cuci tangan dulu. Kalau membuat suapan itu kecil-kecil saja.) 29. Ugo ojo lali nyebut asma Allah * Kabeh berkah najan kurang lawuh (Jangan lupa baca bismillah. Semuanya jadi berkah, walau pun misalnya tidak ada lauknya.) 30. Kanthi langkah siro dahar sertho muluk * Kanthi tangan sertho anteng siro ndiluk (Hingga caramu makan, mengambil suapan, gerak tanganmu, kenikmatanmu saat makan.) 31. Ojo ngomong kolo cangkem kebak isine * Rampung mangan muji Allah terima kasih (Jangan berbicara saat mulut sedang mengunyah. Setelah makan, maka bacalah Alhamdulillah.) BAB OMAH LAN KAMAR 32. Omah kamar kudu rapi lan teratur * Keben akal melu padang ora bawur (Rumah, kamar harus rapi dan bersih. Biar pikiran kita jernih tidak keruh.) 33. Dalan howo kudu cukup keben badan * Tetep sehat fikir lampit ora sungkan
8 (Harus ada ruang untuk keluar masuknya udara, agar badan tetap sehat, pikiran jernih. BAB ZIARAH LAN TOTO KROMO 34. Bagus banget kolo-kolo tilik konco * Parek aduh podo bahe najan monco (Bagus sekali kadang kala mengunjungi teman. Entah itu teman jauh atau pun dekat, sama saja.) 35. Kulo nuwun uluk salam lan salaman * Langkah seneng nuli takon keselamatan (Ucapkan salam, permisi, dan jabat tangan, pasang wajah ceria, lalu bertanyalah tentang keselamatan.) 36. Lamun siro ditamuni deneng liyan * Kudu ajer bungah madep wong kang temenan (Kalau ada orang yang bertamu kepadamu, kamu harus menemuinya dengan wajah ceria dan menghormati.) 37. Ojo mrengut mergo ora gowo duwit * Mundak konco-konco iro podo sengit (Jangan berwajah cemberut karena tidak membawa uang, karena hal itu justru membuat teman malah tidak suka kamu.) 38. Kahanane omah iro lir kuburan * Ora ono wongkang mlebu anging setan (Rumah kamu itu ibarat kuburan; tidak ada orang yang akan masuk kecuali setan.)
Search
Read the Text Version
- 1 - 8
Pages: