หนังสือสวดมนต์ ฉบับหลวง

มหาสมยสตุ ฺตํ ๖๕ สทามตฺตา หารคชา มิสฺสกา จ ยสสสฺ ิโน ถนยํ อาคา ปชนุ ฺโน โย ทิสา อภวิ สฺสติ ทเสเต ทสธา กายา สพเฺ พ นานตฺตวณฺณิโน อทิ ฺธมิ นโฺ ต ชุติมนฺโต วณฺณวนฺโต ยสสฺสโิ น โมทมานา อภกิ ฺกามไุ ภิกขฺ ูนํ สมติ ึ วนํ. เขมิยา ตุสิตา ยามา กฏฺฐกา จ ยสสฺสิโน ลมฺพิตกา ลามเสฏฺฐา โชตินามา จ อาสวา นมิ ฺมานรตโิ น อาคู อถาคู ปรนมิ มฺ ิตา ทเสเต ทสธา กายา สพฺเพ นานตตฺ วณณฺ ิโน อิทฺธมิ นโฺ ต ชุตมิ นโฺ ต วณฺณวนโฺ ต ยสสสฺ โิ น โมทมานา อภิกฺกามไุ ภิกฺขนู ํ สมติ ึ วนํ. สฏเฺ ฐเต เทวนิกายา สพฺเพ นานตตฺ วณฺณิโน นามนวฺ เยน อาคญฺฉุไ เย จญฺเญ สทิสา สห ปวุตถฺ ชาติมกขฺ ีลํ โอฆติณฺณมนาสวํ ทกฺเขโมฆตรํ นาคํ จนทฺ ํว อสิตาติตํ สพุ ฺรหมฺ า ปรมตฺโต จ ปตุ ฺตา อิทธฺ มิ โต สห สนฺนงกฺ มุ าโร ตสิ ฺโส จ โสปาค สมิตึ วน.ํ สหสฺสพรฺ หฺมโลกานํ มหาพรฺ หฺมาภติ ิฏฺฐติ อุปปนโฺ น ชตุ มิ นโฺ ต ภิสมฺ ากาโย ยสสฺสิ โส ทเสตถฺ อสิ ฺสรา อาคู ปจเฺ จกวสวตฺติโน

อนตฺตลกขฺ ณสตุ ตฺ ํ ๖๖ เตสญฺจ มชฌฺ โต อาคา หาริโต ปริวารโิ ต เต จ สพฺเพ อภิกฺกนฺเต สินฺเท เทเว สพรฺ หฺมเก มารเสนา อภกิ กฺ ามิ ปสสฺ กณหฺ สสฺ มนฺทยิ ํ เอถ คณหฺ ถ พนธฺ ถ ราเคน พนฺธมตฺถุ โว สมนฺตา ปรวิ าเรถ มา โว มุญฺจิตถฺ โกจิ นํ อิติ ตตฺถ มหาเสโน กณหฺ เสนํ อเปสยิ ปาณนิ า ตลมาหจฺจ สรํ กตฺวาน เภรวํ ยถา ปาวุสฺสโก เมโฆ ถนยนฺโต สวชิ ชฺ ุโก ตทา โส ปจฺจทุ าวตฺติ สงกฺ ทุ ฺโธ อสยวํ เส ตญฺจ สพพฺ ํ อภิญฺญาย ววกฺขิตฺวาน จกฺขมุ า ตโต อามนฺตยิ สตฺถา สาวเก สาสเน รเต มารเสนา อภิกกฺ นตฺ า เต วิชานาถ ภิกขฺ โว เต จ อาตปปฺ มกรไุ สุตวฺ า พุทฺธสสฺ สาสนํ วตี ราเคหิ ปกฺกามุไ เนสํ โลมมปฺ ิ อญิ ฺชย.ุไ สพเฺ พ วชิ ติ สงคฺ ามา ภยาตีตา ยสสฺสิโน โมทนตฺ ิ สห ภูเตหิ สาวกา เต ชเนสุตาติ. มหาสมยสตุ ตฺ ํ นฏิ ฺฐิต.ํ ๗๗ คาถากึง่ ---------- ยนตฺ ํ สตเฺ ตหิ ทกุ ฺเขน เญยยฺ ํ อนตตฺ ลกขฺ ณํ อตฺตวาทาตตฺ สญฺญานํ สมฺมเทว วิโมจนํ

อนตตฺ ลกขฺ ณสตุ ตฺ ํ ๖๗ สมพฺ ทุ โฺ ธ ตํ ปกาเสสิ ทฏิ ฺฐสจจฺ าน โยคินํ อุตฺตรึ ปฏเิ วธาย ภาเวตุไ ญาณมุตตฺ มํ ยนฺเตสํ ทิฏฺฐธมมฺ านํ ญาเณนุปปริกฺขตํ สพฺพาสเวหิ จิตตฺ านิ วิมุจฺจึสุ อเสสโต ตถา ญาณานุสาเรน สาสนํ กาตมุ ิจฺฉตํ สาธูนํ อตฺถสทิ ฺธตถฺ ํ ตํ สุตฺตนฺตํ ภณาม เส. ---------- อนตฺตลกฺขณสตุ ตฺ ๑ํ เอวมฺเม สุต.ํ เอกํ สมยํ ภควา, พาราณสยิ ํ วิหรต,ิ อสิ ปิ ตเน มคิ ทาเย. ตตรฺ โข ภควา ปญฺจวคฺคิเย ภิกขฺ ู อามนฺเตส.ิ รปู ํ ภิกขฺ เว อนตตฺ า. รปู ญฺจหิทํ ภกิ ฺขเว อตตฺ า อภวิสฺส, นยิทํ รปู ํ อาพาธาย สํวตฺเตยฺย, ลพฺเภถ จ รเู ป, เอวํ เม รูปํ โหตุ เอวํ เม รูปํ มา อโหสตี .ิ ยสฺมา จ โข ภิกฺขเว รูปํ อนตฺตา, ตสฺมา รปู ํ อาพาธาย สวํ ตฺตติ. น จ ลพภฺ ติ รูเป, เอวํ เม รปู ํ โหตุ เอวํ เม รูปํ มา อโหสีติ. เวทนา อนตตฺ า. เวทนา จ หทิ ํ ภิกฺขเว อตฺตา อภวสิ สฺ , นยิทํ เวทนา อาพาธาย สวํ ตฺเตยฺย, ลพฺเภถ จ เวทนาย, เอวํ เม เวทนา โหตุ เอวํ เม เวทนา มา อโหสตี .ิ ยสมฺ า จ โข ภิกฺขเว เวทนา อนตฺตา, ๑. ว.ิ มหา. ๔/๒๔. สํ. ขนฺธ. ๑๗/๘๒.

อนตตฺ ลกขฺ ณสตุ ฺตํ ๖๘ ตสฺมา เวทนา อาพาธาย สวํ ตตฺ ติ. น จ ลพฺภติ เวทนาย, เอวํ เม เวทนา โหตุ เอวํ เม เวทนา มา อโหสตี ิ. สญญฺ า อนตตฺ า. สญฺญา จ หิทํ ภกิ ฺขเว อตฺตา อภวิสสฺ , นยทิ ํ สญญฺ า อาพาธาย สํวตฺเตยฺย, ลพเฺ ภถ จ สญฺญาย, เอวํ เม สญญฺ า โหตุ เอวํ เม สญฺญา มา อโหสตี ิ. ยสฺมา จ โข ภกิ ฺขเว สญญฺ า อนตฺตา, ตสฺมา สญญฺ า อาพาธาย สวํ ตฺตติ. น จ ลพฺภติ สญฺญาย, เอวํ เม สญญฺ า โหตุ เอวํ เม สญญฺ า มา อโหสีติ. สงขฺ ารา อนตฺตา. สงฺขารา จ หิทํ ภกิ ขฺ เว อตตฺ า อภวสิ ฺสสํ .ุ นยิทํ สงขฺ ารา อาพาธาย สวํ ตเฺ ตยฺยุไ. ลพเฺ ภถ จ สงขฺ าเรสุ, เอวํ เม สงขฺ ารา โหนฺตุ เอวํ เม สงฺขารา มา อเหสุนฺติ. ยสฺมา จ โข ภกิ ฺขเว สงฺขารา อนตฺตา, ตสมฺ า สงขฺ ารา อาพาธาย สวํ ตฺตนตฺ .ิ น จ ลพภฺ ติ สงขฺ าเรสุ, เอวํ เม สงขฺ ารา โหนฺตุ เอวํ เม สงขฺ ารา มา อเหสนุ ฺติ. วญิ ญฺ าณํ อนตฺตา. วญิ ฺญาณญจฺ หทิ ํ ภิกขฺ เว อตตฺ า อภวสิ สฺ , นยทิ ํ วิญญฺ าณํ อาพาธาย สวํ ตเฺ ตยฺย, ลพฺเภถ จ วิญญฺ าเณ, เอวํ เม วิญญฺ าณํ โหตุ เอวํ เม วญิ ฺญาณํ มา อโหสีติ. ยสมฺ า จ โข ภกิ ฺขเว วญิ ญฺ าณํ อนตตฺ า, ตสฺมา วญิ ฺญาณํ อาพาธาย สวํ ตฺตต.ิ น จ ลพฺภติ วิญญฺ าเณ, เอวํ เม วิญญฺ าณํ โหตุ เอวํ เม วญิ ญฺ าณํ มา อโหสตี ิ. ตํ กึ มญฺญถ ภิกฺขเว รปู ํ นิจจฺ ํ วา อนิจฺจํ วาต.ิ อนิจฺจํ ภนฺเต. ยมฺปนานิจฺจํ ทุกฺขํ วา ตํ สุขํ วาติ. ทกุ ฺขํ

อนตฺตลกขฺ ณสุตฺตํ ๖๙ ภนเฺ ต. ยมฺปนานจิ ฺจํ ทกุ ขฺ ํ วิปรณิ ามธมฺมํ, กลลฺ ํ นุ ตํ สมนปุ สฺสิต.ไุ เอตํ มม เอโสหมสฺมิ เอโส เม อตฺตาติ. โน เหตํ ภนเฺ ต. ตํ กึ มญฺญถ ภกิ ขฺ เว เวทนา นิจจฺ า วา อนจิ ฺจา วาติ. อนิจจฺ า ภนเฺ ต. ยมฺปนานจิ จฺ ํ ทุกขฺ ํ วา ตํ สุขํ วาต.ิ ทุกขฺ ํ ภนเฺ ต. ยมฺปนานจิ จฺ ํ ทกุ ฺขํ วปิ รณิ ามธมมฺ ,ํ กลลฺ ํ นุ ตํ สมนุปสฺสิตุไ. เอตํ มม เอโสหมสฺมิ เอโส เม อตฺตาต.ิ โน เหตํ ภนฺเต. ตํ กึ มญฺญถ ภกิ ขฺ เว สญญฺ า นิจฺจา วา อนจิ จฺ า วาติ. อนิจจฺ า ภนฺเต. ยมฺปนานจิ ฺจํ ทกุ ฺขํ วา ตํ สุขํ วาติ. ทุกขฺ ํ ภนฺเต. ยมฺปนานิจฺจํ ทุกขฺ ํ วปิ รณิ ามธมฺม,ํ กลฺลํ นุ ตํ สมนุปสสฺ ิต.ุไ เอตํ มม เอโสหมสมฺ ิ เอโส เม อตฺตาติ. โน เหตํ ภนฺเต. ตํ กึ มญฺญถ ภกิ ขฺ เว สงฺขารา นจิ ฺจา วา อนจิ ฺจา วาติ. อนิจฺจา ภนฺเต. ยมปฺ นานิจฺจํ ทุกฺขํ วา ตํ สขุ ํ วาต.ิ ทกุ ขฺ ํ ภนเฺ ต. ยมฺปนานิจจฺ ํ ทกุ ขฺ ํ วปิ ริณามธมมฺ ,ํ กลฺลํ นุ ตํ สมนุปสสฺ ติ ไุ. เอตํ มม เอโสหมสฺมิ เอโส เม อตตฺ าติ. โน เหตํ ภนฺเต. ตํ กึ มญฺญถ ภิกฺขเว วิญญฺ าณํ นจิ จฺ ํ วา อนจิ ฺจํ วาติ. อนิจฺจํ ภนฺเต. ยมฺปนานิจฺจํ ทุกขฺ ํ วา ตํ สุขํ วาติ. ทุกขฺ ํ ภนฺเต. ยมปฺ นานิจฺจํ ทุกขฺ ํ วปิ ริณามธมมฺ ,ํ กลฺลํ นุ ตํ สมนุปสสฺ ติ ไุ. เอตํ มม เอโสหมสมฺ ิ เอโส เม อตฺตาติ. โน เหตํ ภนฺเต. ตสฺมาตหิ ภกิ ฺขเว, ยงกฺ ญิ จฺ ิ รูปํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนนฺ ํ,

อนตตฺ ลกขฺ ณสุตตฺ ํ ๗๐ อชฺฌตฺตํ วา พหิทธฺ า วา, โอฬาริกํ วา สุขุมํ วา, หีนํ วา ปณีตํ วา, ยนฺทูเร สนฺติเก วา, สพฺพํ รูป,ํ เนตํ มม เนโสหมสมฺ ิ น เมโส อตตฺ าติ. เอวเมตํ ยถาภตู ํ สมมฺ ปปฺ ญฺญาย ทฏฺฐพพฺ ํ. ยา กาจิ เวทนา อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนา, อชฌฺ ตตฺ า วา พหทิ ธฺ า วา, โอฬารกิ า วา สุขุมา วา, หีนา วา ปณตี า วา, ยา ทูเร สนฺตเิ ก วา, สพพฺ า เวทนา, เนตํ มม เนโสหมสมฺ ิ น เมโส อตฺตาต.ิ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญญฺ าย ทฏฺฐพพฺ ํ. ยา กาจิ สญญฺ า อตตี านาคตปจฺจุปปฺ นฺนา, อชฌฺ ตตฺ า วา พหทิ ฺธา วา, โอฬาริกา วา สขุ ุมา วา, หีนา วา ปณีตา วา, ยา ทเู ร สนตฺ ิเก วา, สพฺพา สญฺญา, เนตํ มม เนโสหมสฺมิ น เมโส อตตฺ าต.ิ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญญฺ าย ทฏฺฐพพฺ ํ. เย เกจิ สงขฺ ารา อตีตานาคตปจจฺ ปุ ปฺ นฺนา, อชฺฌตตฺ า วา พหิทธฺ า วา, โอฬารกิ า วา สขุ ุมา วา, หนี า วา ปณตี า วา, เย ทเู ร สนฺตเิ ก วา, สพฺเพ สงฺขารา, เนตํ มม เนโสหมสมฺ ิ น เมโส อตฺตาติ. เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปปฺ ญฺญาย ทฏฺฐพฺพํ. ยงฺกญิ ฺจิ วิญฺญาณํ อตีตานาคตปจฺจุปปฺ นนฺ ํ, อชฺฌตฺตํ วา พหิทธฺ า วา, โอฬารกิ ํ วา สุขุมํ วา, หีนํ วา ปณตี ํ วา, ยนทฺ ูเร สนฺติเก วา, สพฺพํ วิญฺญาณํ, เนตํ มม เนโสหมสฺมิ น เมโส อตตฺ าต.ิ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพํ. เอวํ ปสสฺ ํ ภิกฺขเว สุตวา อริยสาวโก, รปู สมฺ ปึ ิ นิพพฺ นิ ฺทต.ิ

อนตตฺ ลกฺขณสตุ ฺตํ ๗๑ เวทนายปิ นิพฺพินฺทติ. สญฺญายปิ นิพพฺ ินทฺ ต.ิ สงฺขาเรสุปิ นิพฺพนิ ทฺ ต.ิ วญิ ฺญาณสมฺ ึปิ นพิ ฺพนิ ทฺ ติ. นพิ ฺพนิ ฺทํ วริ ชชฺ ติ. วิราคา วิมุจจฺ ติ. วมิ ตุ ตฺ สมฺ ึ วมิ ุตตฺ มิติ ญาณํ โหติ. ขีณา ชาต,ิ วุสติ ํ พรฺ หมฺ จรยิ ,ํ กตํ กรณยี ํ, นาปรํ อิตถฺ ตฺตายาติ ปชานาตตี .ิ อทิ มโวจ ภควา. อตตฺ มนา ปญฺจวคฺคิยา ภิกขฺ ู ภควโต ภาสติ ํ อภินนทฺ ไุ. อิมสฺมญิ ฺจ ปน เวยยฺ ากรณสฺมึ ภญฺญมาเน, ปญฺจวคฺคิยานํ ภิกฺขูนํ อนปุ าทาย, อาสเวหิ จิตฺตานิ วิมุจจฺ สึ ูติ. อนตฺตลกฺขณสตุ ฺตํ นิฏฺฐติ ํ. ---------- เวเนยยฺ ทมโนปาเย สพฺพโส ปารมึ คโต อโมฆวจโน พุทฺโธ อภญิ ฺญายานสุ าสโก จิณฺณานรุ ูปโต จาปิ ธมฺเมน วนิ ยํ ปชํ จิณณฺ าคคฺ ิปาริจรยิ านํ สมโฺ พชฺฌารหโยคินํ ยมาทติ ฺตปริยายํ เทสยนฺโต มโนหรํ เต โสตาโร วิโมเจสิ อเสกขฺ าย วิมุตฺติยา ตเถโวปปรกิ ฺขาย วญิ ฺญูนํ โสตุมจิ ฺฉตํ ทุกฺขตาลกฺขโณปายํ ตํ สุตฺตนตฺ ํ ภณาม เส.

อาทติ ตฺ ปรยิ ายสตุ ตฺ ํ๑ เอวมเฺ ม สตุ ํ. เอกํ สมยํ ภควา, คยายํ วิหรติ คยาสเี ส, สทฺธึ ภกิ ขฺ ุสหสเฺ สน. ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตส.ิ สพพฺ ํ ภิกขฺ เว อาทติ ตฺ .ํ กญิ ฺจ ภิกฺขเว สพพฺ ํ อาทติ ฺตํ. จกขฺ ุไ ภกิ ขฺ เว อาทิตฺตํ. รปู า อาทติ ฺตา. จกขฺ วุ ิญญฺ าณํ อาทติ ฺต.ํ จกฺขสุ มฺผสฺโส อาทติ ฺโต. ยมปฺ ิทํ จกฺขสุ มฺผสฺสปจฺจยา อปุ ฺปชชฺ ติ เวทยติ ํ, สุขํ วา ทกุ ฺขํ วา อทกุ ฺขมสุขํ วา, ตมปฺ ิ อาทิตตฺ .ํ เกน อาทติ ฺตํ. อาทติ ฺตํ ราคคคฺ นิ า โทสคคฺ ินา โมหคฺคนิ า, อาทิตฺตํ ชาตยิ า ชรามรเณน, โสเกหิ ปริเทเวหิ ทกุ ฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิ อาทิตตฺ นฺติ วทามิ. โสตํ อาทิตตฺ .ํ สทฺทา อาทิตฺตา. โสตวญิ ฺญาณํ อาทิตฺตํ. โสตสมผฺ สฺโส อาทิตโฺ ต. ยมฺปิทํ โสตสมฺผสฺสปจจฺ ยา อุปฺปชฺชติ เวทยติ ,ํ สุขํ วา ทกุ ขฺ ํ วา อทุกฺขมสขุ ํ วา, ตมปฺ ิ อาทิตตฺ .ํ เกน อาทิตฺตํ. อาทติ ฺตํ ราคคคฺ นิ า โทสคฺคนิ า โมหคคฺ ินา, อาทิตฺตํ ชาติยา ชรามรเณน, โสเกหิ ปรเิ ทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสเฺ สหิ อุปายาเสหิ อาทติ ฺตนตฺ ิ วทาม.ิ ฆานํ อาทติ ฺตํ. คนฺธา อาทติ ตฺ า. ฆานวญิ ญฺ าณํ อาทติ ฺต.ํ ฆานสมผฺ สฺโส อาทติ โฺ ต. ยมฺปิทํ ฆานสมผฺ สฺสปจฺจยา อปุ ปฺ ชฺชติ เวทยิตํ, สุขํ วา ทกุ ฺขํ วา อทกุ ขฺ มสุขํ วา, ตมปฺ ิ อาทิตตฺ .ํ เกน อาทิตตฺ .ํ อาทติ ฺตํ ราคคคฺ นิ า โทสคคฺ นิ า ๑. วิ. มหา. ๔/๖๒.

อาทติ ตฺ ปรยิ ายสตุ ฺตํ ๗๓ โมหคคฺ ินา, อาทติ ฺตํ ชาติยา ชรามรเณน, โสเกหิ ปริเทเวหิ ทกุ เฺ ขหิ โทมนสเฺ สหิ อุปายาเสหิ อาทิตฺตนฺติ วทามิ. ชวิ หฺ า อาทติ ตฺ า. รสา อาทิตฺตา. ชวิ ฺหาวิญฺญาณํ อาทิตตฺ .ํ ชวิ หฺ า- สมฺผสฺโส อาทติ โฺ ต. ยมปฺ ทิ ํ ชิวฺหาสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยติ ,ํ สขุ ํ วา ทกุ ขฺ ํ วา อทุกขฺ มสุขํ วา, ตมฺปิ อาทติ ตฺ .ํ เกน อาทติ ตฺ ํ. อาทิตตฺ ํ ราคคฺคนิ า โทสคฺคนิ า โมหคคฺ นิ า, อาทติ ฺตํ ชาตยิ า ชรามรเณน, โสเกหิ ปริเทเวหิ ทกุ เฺ ขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิ อาทติ ตฺ นตฺ ิ วทามิ. กาโย อาทิตฺโต. โผฏฺฐพพฺ า อาทิตตฺ า. กายวิญญฺ าณํ อาทิตตฺ ํ. กายสมฺผสฺโส อาทติ โฺ ต. ยมปฺ ิทํ กายสมฺผสสฺ ปจฺจยา อุปปฺ ชชฺ ติ เวทยิตํ, สขุ ํ วา ทุกฺขํ วา อทกุ ฺขมสขุ ํ วา, ตมฺปิ อาทติ ฺตํ. เกน อาทติ ฺตํ. อาทติ ฺตํ ราคคคฺ ินา โทสคคฺ ินา โมหคคฺ ินา, อาทิตตฺ ํ ชาติยา ชรามรเณน, โสเกหิ ปรเิ ทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิ อาทติ ตฺ นตฺ ิ วทามิ. มโน อาทติ โฺ ต. ธมมฺ า อาทติ ฺตา. มโนวิญฺญาณํ อาทติ ฺตํ. มโนสมฺผสฺโส อาทิตฺโต. ยมปฺ ทิ ํ มโน- สมฺผสสฺ ปจฺจยา อปุ ปฺ ชฺชติ เวทยติ ํ, สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทกุ ขฺ มสุขํ วา, ตมปฺ ิ อาทติ ตฺ ํ. เกน อาทิตฺต.ํ อาทติ ฺตํ ราคคฺคินา โทสคฺคนิ า โมหคคฺ ินา, อาทติ ตฺ ํ ชาติยา ชรามรเณน, โสเกหิ ปรเิ ทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อปุ ายาเสหิ อาทติ ฺตนตฺ ิ วทามิ. เอวํ ปสสฺ ํ ภิกฺขเว สุตวา อรยิ สาวโก, จกฺขสุ ฺมึปิ นิพพฺ ินฺทติ. รูเปสุปิ นพิ ฺพนิ ฺทต.ิ จกขฺ ุวิญฺญาเณปิ นิพฺพินทฺ ต.ิ จกขฺ ุสมฺผสเฺ สปิ

อาทิตตฺ ปริยายสุตฺตํ ๗๔ นิพพฺ ินฺทติ. ยมฺปิทํ จกฺขุสมผฺ สฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยติ ํ, สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสขุ ํ วา, ตสฺมปึ ิ นพิ ฺพินทฺ ติ. โสตสฺมปึ ิ นพิ ฺพนิ ฺทต.ิ สทเฺ ทสุปิ นพิ พฺ นิ ฺทต.ิ โสตวญิ ญฺ าเณปิ นิพพฺ ินทฺ ติ. โสตสมฺผสเฺ สปิ นิพฺพินทฺ ติ. ยมฺปิทํ โสตสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิต.ํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทกุ ฺขมสุขํ วา, ตสมฺ ปึ ิ นพิ พฺ ินทฺ ต.ิ ฆานสมฺ ึปิ นิพฺพนิ ฺทติ. คนฺเธสุปิ นิพพฺ ินทฺ ติ. ฆานวญิ ฺญาเณปิ นพิ ฺพนิ ฺทต.ิ ฆานสมฺผสฺเสปิ นิพพฺ ินทฺ ติ. ยมปฺ ทิ ํ ฆานสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชชฺ ติ เวทยิตํ. สุขํ วา ทกุ ฺขํ วา อทกุ ฺขมสขุ ํ วา, ตสมฺ ึปิ นพิ ฺพนิ ฺทต.ิ ชวิ หฺ ายปิ นพิ พฺ นิ ฺทติ. รเสสุปิ นพิ พฺ ินทฺ ติ. ชวิ หฺ า- วญิ ญฺ าเณปิ นิพฺพนิ ฺทติ. ชิวหฺ าสมฺผสฺเสปิ นพิ พฺ นิ ทฺ ติ. ยมฺปิทํ ชิวหฺ าสมฺผสฺสปจฺจยา อปุ ฺปชฺชติ เวทยิต.ํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทกุ ขฺ มสุขํ วา, ตสมฺ ึปิ นิพฺพินทฺ ติ. กายสฺมึปิ นิพฺพนิ ฺทติ. โผฏฺฐพเฺ พสุปิ นพิ พฺ ินฺทติ. กายวญิ ฺญาเณปิ นพิ พฺ ินทฺ ต.ิ กาย- สมฺผสฺเสปิ นิพพฺ นิ ทฺ ต.ิ ยมปฺ ิทํ กายสมผฺ สสฺ ปจจฺ ยา อุปปฺ ชชฺ ติ เวทยติ ,ํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา, ตสฺมึปิ นพิ ฺพินฺทต.ิ มนสมฺ ึปิ นพิ พฺ นิ ทฺ ติ. ธมฺเมสปุ ิ นิพฺพินฺทต.ิ มโนวิญญฺ าเณปิ นิพฺพนิ ทฺ ติ. มโนสมฺผสเฺ สปิ นพิ พฺ ินฺทติ. ยมฺปิทํ มโนสมฺผสฺสปจฺจยา อปุ ฺปชชฺ ติ เวทยิตํ, สุขํ วา ทกุ ขฺ ํ วา อทกุ ฺขมสุขํ วา, ตสฺมปึ ิ นพิ ฺพินฺทต.ิ นพิ ฺพนิ ทฺ ํ วิรชฺชต.ิ วริ าคา วมิ ุจฺจติ. วิมตุ ฺตสมฺ ึ วิมุตตฺ มติ ิ ญาณํ โหต.ิ ขณี า ชาต,ิ วสุ ิตํ พรฺ หฺมจริยํ, กตํ

พมิ ฺพิสารสมาคเม ปุจฺฉาปฏิญญฺ าคาถา ๗๕ กรณยี ํ, นาปรํ อิตฺถตตฺ ายาติ ปชานาตีติ. อิทมโวจ ภควา. อตตฺ มนา เต ภกิ ฺขู ภควโต ภาสิตํ อภนิ นฺทไุ. อมิ สฺมิญฺจ ปน เวยฺยากรณสมฺ ึ ภญฺญมาเน, ตสฺส ภิกขฺ ุสหสฺสสสฺ อนุปาทาย, อาสเวหิ จิตตฺ านิ วิมุจจฺ สึ ตู ิ. อาทิตตฺ ปริยายสตุ ฺตํ นิฏฐฺ ติ ํ. ---------- พมิ พฺ สิ ารสมาคเม ปจุ ฉฺ าปฏญิ ญฺ าคาถา๑ กเิ มว ทสิ ฺวา อรุ เุ วลวาสี ปหาสิ อคฺคึ กสิ โกวทาโน ปุจฺฉามิ ตํ กสสฺ ป เอตมตฺถํ กถํ ปหีนํ ตว อคฺคิหตุ ฺตํ. รเู ป จ สทฺเท จ อโถ รเส จ กามิตฺถิโย จาภวิ ทนฺติ ยญฺญา เอตํ มลนฺติ อปุ ธสี ุ ญตวฺ า ตสฺมา น ยิฏฺเฐ น หุเต อรญชฺ ึ. เอตฺถ จ เต มโน น รมติ ฺถ กสฺสปาติ ภควา รูเปสุ สทฺเทสุ อโถ รเสสุ อถ โกจรหิ เทวมนสุ สฺ โลเก รโต มโน กสสฺ ป พรฺ หู ิ เมตํ. ๑. วิ. มหา. ๔/๖๖.

พมิ ฺพสิ ารสมาคเม ปจุ ฺฉาปฏิญฺญาคาถา ๗๖ ทิสฺวา ปทํ สนฺตมนปู ธีกํ อกญิ ฺจนํ กามภเว อสตตฺ ํ อนญญฺ ถาภาวมิ นญญฺ เนยยฺ ํ ตสมฺ า น ยฏิ ฺเฐ น หุเต อรญฺชินตฺ .ิ ----------

บอกกาลทจ่ี ะสวด ๔ สูตร ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร ๑ มหาสมัยสูตร ๑ บางสมัย สวดแต่ ธัมมจกั ร สูตรเดียว มหาสมยั สูตรเดยี ว บางสมัย สวดทัง้ ธมั มจกั ร ท้ังมหาสมยั ถ้าสวดแต่ธัมมจักร สูตรเดียว มตี น้ สวดมนต์อยา่ งนี้ ขัด สรชชฺ ํ ฯ เป ฯ ภณนฺตุ แล้ว สคฺเค ฯ เป ฯ อยมภฺ ทนตฺ า, นโม, พทุ ธฺ ํ, สมพฺ ุทฺเธ, ขัด เย สนตฺ า ฯ เป ฯ สห สพฺเพหิ ญาติภิ แล้ว อนุตฺตรํ อภิสมโฺ พธึ ฯ เป ฯ สงคฺ ตี นตฺ ํ ภณาม เส. ถา้ สวดมหาสมยั สูตรเดียว ต้นสวดมนต์ เหมอื นทว่ี ่ามาแล้วนี้ ขัด ทุลฺลภํ ทสสฺ นํ ยสสฺ ฯ เป ฯ ตํ สุตฺตนฺตํ ภณาม เส ตอ่ สห สพเฺ พหิ ญาตภิ ิ. อนึ่ง เม่อื สวดแตส่ ตู รเดียวนน้ั มีทา้ ยสวดมนต์ตามควรแกก่ าล เวลา แลว้ แต่ทา่ นผู้เป็นประธาน จะปฤกษาพรอ้ มกันนัน้ เทอญ. ถ้าสวดทง้ั ๒ สูตร ขัด อนุตตฺ รํ ต่อ สห สพเฺ พหิ ญาตภิ ิ. คร้นั จบธมั มจักรแลว้ ขดั ทลุ ลฺ ภํ ทสสฺ นํ ยสสฺ ฯ เป ฯ ตํ สุตตฺ นตฺ ํ ภณาม เส สวดมหาสมยั สูตรจบแล้ว มีท้ายสวดมนต์ ตามควรแก่กาลเวลา. อนึ่ง ธมั มจักกัปปวัตตนสูตร ๑ อนตั ตลักขณสตู ร ๑ ทง้ั ๒ น้ี มีนยิ มในราชกจิ นิมนต์ในพระราชกุศลทักษิณานุประทาน ในวนั ตรง กับวนั ประสูติวนั สวรรคต ธัมมจักรสวดในวันตรงกบั วันประสตู ิ

สจฺจกริ ิยาคาถา ๗๘ อนตั ตลักขณหรอื อาทิตตปรยิ าย สวดในวันตรงกบั วันสวรรคต ฉัน เชา้ ก่อนจงึ สวดมนต์ท้ัง ๒ วันนิยมนัน้ มีต้นมีทา้ ยสวดมนตว์ เิ ศษ อยู่แผนกหนง่ึ ขัด สรชฺชํ สคฺเค แลว้ นโม, พุทฺธํ, นตฺถิ เม, ยถาปิ เสลา วิปลุ า ฯ เป ฯ สรํ พุทฺธาน สาสนนฺต,ิ มหาการณุ ิโก นาโถ ฯ เป ฯ มา โหนฺตุ สพฺพปุ ททฺ วา, ขัด เย สนตฺ า ฯ เป ฯ สห สพฺเพหิ ญาติภิ แล้ว อนุตฺตรํ ฯ เป ฯ สงคฺ ีตนฺตํ ภณาม เส สวดธมั มจกั ร จบ. ธัมมสงั คณิ ีมาตกิ าปาฐะ กุสลา ธมฺมา ฯ เป ฯ อนิทสฺสนาปฺปฏฆิ า ธมมา. วิปสั สนาภมู ิปาฐะ ปญฺจกขฺ นฺธา ฯ เป ฯ นโิ รโธ โหติ. ปัฏฐานมาตกิ าปาฐะ เหตุปจฺจโย ฯ เป ฯ อวิคตปจฺจโยติ. ภทั เทกรตั ตคาถา อตตี ํ ฯ เป ฯ อาจกิ ฺขเต มุนตี ิ. ทกุ ฺขปปฺ ตตฺ า, ภวตุ สพฺพมงคฺ ลํ ในวันตรงกบั วันสวรรคต ขัด ต้น ทา้ ยสวดมนต์ เปน็ แบบ เดียวกนั กับธัมมจักร ตา่ งแต่ขดั ยนฺตํ สตฺเตหิ ทกุ เฺ ขน ฯ เป ฯ ภณาม เส หรอื เวเนยยฺ ทมโนปาเย ฯ เป ฯ ภณาม เส ต่อ สห สพฺเพหิ ญาติภิ เทา่ นั้น. ---------- สจจฺ กิรยิ าคาถา นตฺถิ เม สรณํ อญญฺ ํ พุทฺโธ เม สรณํ วรํ เอเตน สจฺจวชเฺ ชน โสตฺถิ เต โหตุ สพฺพทา นตฺถิ เม สรณํ อญญฺ ํ ธมโฺ ม เม สรณํ วรํ

ปพพฺ โตปมคาถา อริยธนคาถา ๗๙ เอเตน สจฺจวชฺเชน โสตถฺ ิ เต โหตุ สพฺพทา นตถฺ ิ เม สรณํ อญฺญํ สงโฺ ฆ เม สรณํ วรํ เอเตน สจฺจวชเฺ ชน โสตฺถิ เต โหตุ สพพฺ ทา. ---------- ปพพฺ โตปมคาถา๑ ยถาปิ เสลา วปิ ุลา นภํ อาหจจฺ ปพฺพตา สมนฺตา อนุปริเยยฺยไุ นิปฺโปเถนตฺ า จตุทฺทสิ า เอวํ ชรา จ มจฺจุ จ อธิวตฺตนตฺ ิ ปาณิโน ขตตฺ เิ ย พฺราหมฺ เณ เวสฺเส สทุ ฺเท จณฺฑาลปุกฺกเุ ส น กญิ จฺ ิ ปรวิ ชเฺ ชติ สพพฺ เมวาภิมทฺทติ น ตตฺถ หตฺถนี ํ ภูมิ น รถานํ น ปตฺติยา น จาปิ มนฺตยทุ ฺเธน สกกฺ า เชตุไ ธเนน วา ตสมฺ า หิ ปณฺฑโิ ต โปโส สมฺปสสฺ ํ อตฺถมตตฺ โน พทุ ฺเธ ธมฺเม จ สงฺเฆ จ ธโี ร สทธฺ ํ นิเวสเย โย ธมฺมจารี กาเยน วาจาย อทุ เจตสา อิเธว นํ ปสํสนฺติ เปจฺจ สคเฺ ค ปโมทติ. ---------- อรยิ ธนคาถา๒ ยสฺส สทฺธา ตถาคเต อจลา สปุ ติฏฺฐิตา สีลญฺจ ยสฺส กลยฺ าณํ อรยิ กนฺตํ ปสํสติ ํ ๑. ส.ํ ส. ๑๕/๑๔๘. ๒. องฺ. จตุกกฺ . ๒๑/๗๔.

มหาการณุ โิ กตอิ าทคิ าถา ธมมฺ สงคฺ ิณีมาตกิ าปาโฐ ๘๐ สงเฺ ฆ ปสาโท ยสฺสตถฺ ิ อุชุภตู ญฺจ ทสฺสนํ อทฬทิ โฺ ทติ ตํ อาหุ อโมฆนฺตสฺส ชีวิตํ ตสมฺ า สทธฺ ญฺจ สีลญจฺ ปสาทํ ธมมฺ ทสฺสนํ อนุยญุ ฺเชถ เมธาวี สรํ พุทธฺ าน สาสนนตฺ .ิ ---------- มหาการุณโิ ก นาโถ อตถฺ าย สพพฺ ปาณนิ ํ ปูเรตฺวา ปารมี สพฺพา ปตโฺ ต สมโฺ พธิมุตฺตมํ เอเตน สจฺจวชเฺ ชน มา โหนตฺ ุ สพพฺ ปุ ททฺ วา. มหาการณุ ิโก นาโถ หิตาย สพฺพปาณนิ ํ ปูเรตวฺ า ปารมี สพพฺ า ปตโฺ ต สมฺโพธิมุตตฺ มํ เอเตน สจฺจวชฺเชน มา โหนตฺ ุ สพฺพปุ ททฺ วา. มหาการณุ ิโก นาโถ สุขาย สพฺพปาณินํ ปูเรตฺวา ปารมี สพฺพา ปตฺโต สมฺโพธิมุตตฺ มํ เอเตน สจฺจวชเฺ ชน มา โหนตฺ ุ สพพฺ ปุ ททฺ วา. เท่าน้ี ตอนตน้ จบแล้ว พระสตู รประสงคต์ ามนยิ มจบแลว้ ตอนทา้ ยนเ้ี ป็นลาํ ดับไป. ---------- ธมมฺ สงคฺ ณิ ีมาติกาปาโฐ๑ กสุ ลา ธมฺมา อกุสลา ธมฺมา อพฺยากตา ธมมฺ า. สุขาย เวทนาย สมปฺ ยตุ ฺตา ธมฺมา ทุกขฺ าย เวทนาย สมปฺ ยุตฺตา ๑. ธมฺมสงคฺ ิณ.ี ๓๔/๑.

ธมมฺ สงคฺ ณิ มี าติกาปาโฐ ๘๑ ธมฺมา อทกุ ฺขมสุขาย เวทนาย สมปฺ ยุตฺตา ธมฺมา. วปิ ากา ธมมฺ า วิปากธมมฺ ธมฺมา เนววปิ ากนวิปากธมมฺ - ธมฺมา. อปุ าทินนฺ ุปาทานิยา ธมมฺ า อนุปาทินนฺ ุปาทานิยา ธมมฺ า อนุปาทนิ ฺนานปุ าทานยิ า ธมฺมา. สงฺกลิ ฏิ ฐฺ สงฺกเิ ลสิกา ธมฺมา อสงฺกลิ ฏิ ฺฐสงกฺ เิ ลสิกา ธมมฺ า อสงกฺ ลิ ิฏฐฺ าสงกฺ เิ ลสิกา ธมฺมา. สวิตกกฺ สวจิ ารา ธมมฺ า อวิตกฺกวจิ ารมตตฺ า ธมมฺ า อวติ กฺกาวิจารา ธมฺมา. ปีตสิ หคตา ธมฺมา สุขสหคตา ธมมฺ า อเุ ปกฺขาสหคตา ธมมฺ า. ทสฺสเนน ปหาตพฺพา ธมฺมา ภาวนาย ปหาตพพฺ า ธมมฺ า เนวทสสฺ เนน นภาวนาย ปหาตพฺพา ธมฺมา. ทสสฺ เนน ปหาตพพฺ เหตกุ า ธมฺมา ภาวนาย ปหาตพพฺ เหตุกา ธมฺมา เนวทสสฺ เนน นภาวนาย ปหาตพพฺ เหตุกา ธมมฺ า. อาจยคามโิ น ธมมฺ า อปจยคามิโน ธมฺมา เนวาจยคามิโน นาปจยคามิโน ธมฺมา. เสกฺขา ธมฺมา อเสกฺขา ธมมฺ า เนวเสกขฺ า นาเสกฺขา ธมมฺ า. ปรติ ฺตา ธมฺมา มหคคฺ ตา ธมฺมา อปปฺ มาณา ธมฺมา. ปรติ ตฺ ารมฺมณา ธมฺมา มหคฺคตารมมฺ ณา ธมมฺ า อปฺปมาณา- รมมฺ ณา ธมฺมา.

วปิ สสฺ นาภมู ปิ าโฐ ๘๒ หนี า ธมมฺ า มชฺฌมิ า ธมฺมา ปณีตา ธมฺมา. มิจฺฉตฺตนิยตา ธมมฺ า สมฺมตตฺ นิยตา ธมมฺ า อนิยตา ธมมฺ า. มคคฺ ารมมฺ ณา ธมฺมา มคฺคเหตกุ า ธมมฺ า มคคฺ าธิปติโน ธมมฺ า. อปุ ปฺ นฺนา ธมมฺ า อนุปปฺ นนฺ า ธมฺมา อุปฺปาทโิ น ธมมฺ า. อตตี า ธมฺมา อนาคตา ธมฺมา ปจฺจปุ ฺปนนฺ า ธมฺมา. อตตี ารมมฺ ณา ธมมฺ า อนาคตารมมฺ ณา ธมมฺ า ปจฺจปุ ฺปนฺ- นารมฺมณา ธมฺมา. อชฌฺ ตฺตา ธมฺมา พหิทธฺ า ธมฺมา อชฌฺ ตตฺ พหิทฺธา ธมมฺ า. อชฺฌตฺตารมมฺ ณา ธมมฺ า พหทิ ฺธารมมฺ ณา ธมมฺ า อชฺฌตตฺ - พหทิ ฺธารมมฺ ณา ธมมฺ า. สนิทสฺสนสปฺปฏิฆา ธมมฺ า อนิทสฺสนสปฺปฏฆิ า ธมฺมา อน-ิ ทสฺสนาปปฺ ฏิฆา ธมฺมา. ---------- วปิ สสฺ นาภมู ปิ าโฐ ปญจฺ กขฺ นธฺ า. รูปกฺขนฺโธ, เวทนากฺขนโฺ ธ, สญญฺ ากฺขนโฺ ธ สงขฺ ารกฺขนฺโธ, วิญฺญาณกฺขนโฺ ธ. ทวฺ าทสายตนานิ. จกขฺ ฺวายตนํ รปู ายตน,ํ โสตายตนํ สททฺ ายตนํ, ฆานายตนํ คนธฺ ายตน,ํ ชิวหฺ ายตนํ รสายตนํ, กายายตนํ โผฏฐฺ พฺพายตนํ, มนายตนํ ธมฺมายตนํ.

วปิ สสฺ นาภมู ปิ าโฐ ๘๓ อฏฐฺ ารส ธาตุโย. จกขฺ ุธาตุ รปู ธาตุ จกขฺ วุ ิญญฺ าณธาต,ุ โสตธาตุ สทฺทธาตุ โสตวญิ ญฺ าณธาตุ, ฆานธาตุ คนฺธธาตุ ฆานวิญญฺ าณธาต,ุ ชิวฺหาธาตุ รสธาตุ ชิวหฺ าวญิ ญฺ าณธาต,ุ กายธาตุ โผฏฺฐพฺพธาตุ กายวิญญฺ าณธาต,ุ มโนธาตุ ธมมฺ ธาตุ มโนวญิ ฺญาณธาตุ. พาวีสตินฺทรฺ ิยานิ. จกฺขุนทฺ ฺรยิ ํ โสตินฺทฺรยิ ํ ฆานนิ ทฺ รฺ ิยํ ชิวฺหนิ ฺทฺริยํ กายินฺทฺรยิ ํ มนนิ ฺทรฺ ิย,ํ อติ ฺถนิ ฺทฺริยํ ปุรสิ นิ ทฺ รฺ ยิ ํ ชวี ติ นิ ทฺ ฺรยิ ,ํ สขุ นิ ฺทรฺ ยิ ํ ทกุ ฺขินทฺ รฺ ยิ ํ โสมนสฺสนิ ทฺ ฺรยิ ํ โทมนสฺสินฺทฺริยํ อุเปกฺขนิ ทฺ ฺรยิ ,ํ สทธฺ ินฺทรฺ ิยํ วิรยิ นิ ทฺ รฺ ยิ ํ สตนิ ฺทฺริยํ สมาธินทฺ ฺรยิ ํ ปญฺญินฺทรฺ ิยํ, อนญญฺ ตญญฺ สสฺ ามตี ินฺทรฺ ิยํ อญญฺ ินทฺ รฺ ิยํ อญญฺ าตาวินฺทรฺ ยิ ํ. จตฺตาริ อริยสจฺจานิ, ทกุ ขฺ ํ อริยสจฺจ,ํ ทกุ ขฺ สมุทโย อรยิ สจฺจํ, ทุกฺขนโิ รโธ อริยสจจฺ ํ, ทุกขฺ นิโรธคามินี ปฏปิ ทา อริยสจฺจํ. อวิชฺชาปจฺจยา สงขฺ ารา, สงขฺ ารปจฺจยา วิญญฺ าณ,ํ วญิ ญฺ าณ- ปจฺจยา นามรูป,ํ นามรูปปจฺจยา สฬายตนํ, สฬายตนปจฺจยา ผสฺโส, ผสสฺ ปจจฺ ยา เวทนา, เวทนาปจจฺ ยา ตณฺหา, ตณหฺ าปจจฺ ยา อุปาทาน,ํ อปุ าทานปจฺจยา ภโว, ภวปจฺจยา ชาต,ิ ชาตปิ จฺจยา ชรามรณํ โสกปรเิ ทวทกุ ฺขโทมนสฺสุปายาสา สมฺภวนตฺ ิ. เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทกุ ฺขกฺขนธฺ สฺส, สมทุ โย โหติ. อวชิ ฺชายเตฺวว อเสสวริ าคนโิ รธา สงฺขารนิโรโธ, สงฺขารนิโรธา

ปฏฺฐานมาตกิ าปาโฐ ภทเฺ ทกรตตฺ คาถา ๘๔ วิญญฺ าณนโิ รโธ, วิญญฺ าณนิโรธา นามรูปนโิ รโธ, นามรปู นโิ รธา สฬายตนนิโรโธ, สฬายตนนโิ รธา ผสฺสนิโรโธ, ผสฺสนิโรธา เวทนานิโรโธ, เวทนานโิ รธา ตณฺหานโิ รโธ, ตณฺหานิโรธา อปุ าทานนโิ รโธ, อุปาทานนโิ รธา ภวนิโรโธ, ภวนิโรธา ชาตินิโรโธ, ชาตนิ ิโรธา ชรามรณํ โสกปรเิ ทวทุกฺขโทมนสสฺ ปุ ายาสา นิรชุ ฺฌนฺติ. เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทกุ ขฺ กฺขนธฺ สสฺ , นโิ รโธ โหติ. ---------- ปฏฐฺ านมาตกิ าปาโฐ๑ เหตปุ จฺจโย, อารมฺมณปจจฺ โย, อธิปตปิ จฺจโย, อนนฺตรปจจฺ โย, สมนนฺตรปจฺจโย, สหชาตปจฺจโย, อญญฺ มญฺญปจจฺ โย, นสิ สฺ ยปจจฺ โย, อปุ นิสฺสยปจฺจโย, ปเุ รชาตปจฺจโย, ปจฺฉาชาตปจฺจโย, อาเสวนปจฺจโย, กมฺมปจฺจโย, วิปากปจฺจโย, อาหารปจจฺ โย, อินฺทฺริยปจจฺ โย, ฌานปจจฺ โย, มคฺคปจฺจโย, สมฺปยตุ ฺตปจฺจโย, วปิ ปฺ ยตุ ตฺ ปจฺจโย, อตถฺ ิปจฺจโย, นตฺถิปจฺจโย, วิคตปจฺจโย, อวิคตปจฺจโย. ---------- ภทเฺ ทกรตฺตคาถา๒ อตตี ํ นานฺวาคเมยฺย นปฺปฏิกงฺเข อนาคตํ ยทตีตมปฺ หีนนตฺ ํ อปฺปตฺตญจฺ อนาคตํ ปจจฺ ปุ ฺปนฺนญฺจ โย ธมมฺ ํ ตตฺถ ตตถฺ วิปสฺสติ อสํหิรํ อสงกฺ ปุ ปฺ ํ ตํ วทิ ธฺ า มนุพฺรหู เย ๑. อภ.ิ ปฏฐฺ าน. ๔๐/๑. ๒. ม. อปุ . ๑๔/๓๕๙.

พุทฺธอทุ านคาถา ๘๕ อชเฺ ชว กจิ ฺจมาตปฺปํ โก ชญฺญา มรณํ สุเว น หิ โน สงคฺ รนเฺ ตน มหาเสเนน มจจฺ นุ า เอวํ วิหาริมาตาปึ อโหรตฺตมตนฺทิตํ ตํ เว ภทฺเทกรตฺโตติ สนฺโต อาจกิ ฺขเต มุนีติ. ทุกฺขปฺปตตฺ า จ นิทฺทกุ ขฺ า ฯ เป ฯ คจฺฉนตฺ ุ เทวตาคตา. ภวตุ สพฺพมงคฺ ลํ ฯ เป ฯ สทา โสตฺถี ภวนฺตุ เต. ---------- พทุ ธฺ อทุ านคาถา๑ ยทา หเว ปาตุภวนฺติ ธมฺมา อาตาปิโน ฌายโต พฺราหฺมณสฺส อถสฺส กงฺขา วปยนฺติ สพฺพา ยโต ปชานาติ สเหตุธมมฺ .ํ ยทา หเว ปาตุภวนตฺ ิ ธมมฺ า อาตาปโิ น ฌายโต พฺราหมฺ ณสสฺ อถสฺส กงขฺ า วปยนตฺ ิ สพฺพา ยโต ขยํ ปจฺจยานํ อเวท.ิ ยทา หเว ปาตุภวนฺติ ธมฺมา อาตาปโิ น ฌายโต พฺราหฺมณสฺส วธิ ูปยํ ตฏิ ฐฺ ติ มารเสนํ ๑. ข.ุ อุ. ๒๕/๗๔. สโู รว โอภาสยมนตฺ ลกิ ฺขนตฺ .ิ ----------

วธิ สี วดจลุ ราชปริตรในราชการ ซง่ึ ในคณะ ธรรมยตุ กิ นกิ ายเคยถวาย สรชฺช.ํ สคฺเค. นโม. พทุ ธฺ .ํ พหไุ เว สรณํ ยนตฺ ิ. ยสสฺ สทฺธา ตถาคเต. นตฺถิ เม ฯ เป ฯ โสตฺถิ เต โหตุ สพพฺ ทา. เย จ อตีตา สมฺพุทฺธา ฯ เป ฯ สมมฺ าสมฺพุทฺธสาวโกต.ิ ถา้ ควรจะ ถวาย นโมการอฏฐฺ ก ก็ถวาย ตอ่ เย จ อตตี า น้ี. มหาการุณิโก นาโถ, ( ขดั ) เย สนตฺ า สนตฺ จิตฺตา ฯ เป ฯ มงคฺ ลนฺตมฺภณาม เส มงคลสูตร. ปณธิ านโต ฯ เป ฯ ภณาม เส รตนสตู ร. ยสสฺ าน-ุ ภาวโต ยกฺขา ฯ เป ฯ ภณาม เส กรณียเมตตสตู ร. สพฺพาสวี สิ ชาตีนํ ฯ เป ฯ ภณาม เส ขันธปริตร. ยสสฺ านุสฺสรเณนาปิ ฯ เป ฯ ภณาม เส ธชคั คสูตร. อปปฺ สนเฺ นหิ นาถสฺส ฯ เป ฯ ภณาม เส อาฏานาฏิยปรติ ร วิปสสฺ ิสฺส นมตฺถุ ฯ เป ฯ วชิ ฺชา- จรณสมปฺ นนฺ ํ พุทธฺ ํ วนทฺ าม โคตมนฺติ เอเต จญฺเญ จ ฯ เป ฯ คมเน จาปิ สพพฺ ทา. ปริตฺตํ ยมฺภณนตฺ สฺส ฯ เป ฯ ภณาม เส ยโตหํ ภคินิ อรยิ าย ฯ เป ฯ โสตฺถิ คพภฺ สสฺ . โพชฺฌงโฺ ค สติสงฺขาโต ฯ เป ฯ โสตฺถิ เต โหตุ สพพฺ ทา. จะสวด อคฺคปปฺ สาทสุตฺตคาถา ต่อนี้กไ็ ด.้ สุปุพฺพณหฺ สุตตฺ คาถา สุนกขฺ ตฺตํ สุมงฺคลํ ฯ เป ฯ สห สพเฺ พหิ ญาติภ.ิ รตนตตฺ ยปฺปภาวาภิยาจนคาถา อรหํ สมฺมาสมฺพทุ โฺ ธ ฯ เป ฯ สมปฺ สา- ทนเจตโส. สุขาภิยาจนคาถา ยํ ยํ เทวมนุสสฺ านํ ฯ เป ฯ ปชํ รกฺขนฺตุ

วธิ ีสวดมนตอ์ ยา่ งใหมใ่ นปจั จบุ ันนี้ ๘๗ สพพฺ ทา. เทวตาอุยโฺ ยชนคาถา ทกุ ฺขปฺปตฺตา จ นิทฺทุกฺขา ฯ เป ฯ คจฺฉนฺตุ เทวตาคตา. ภวตุ สพฺพมงฺคลํ ฯ เป ฯ สทา โสตถฺ ี ภวนตฺ ุ เต. นกฺขตตฺ ยกฺขภตู านํ ฯ เป ฯ หนฺตวฺ า เตสํ อุปทฺทเว. ---------- วธิ สี วดมนตอ์ ย่างใหมใ่ นปัจจบุ นั นี้ ในการมงคลสามญั ตน้ สวดมนต์ ฝา่ ยธรรมยตุ นโม, พุทธฺ ํ, โย จกขฺ ุมา, นตถฺ ิ เม, มหาการณุ ิโก, ถา้ ต้งั น้าํ มนต์ สวด นโม ๘ บทด้วย ถา้ ไมต่ ั้งนํ้ามนต์ ไม่ตอ้ งสวด. ฝ่าย มหานกิ าย ไม่สวด นตฺถิ เม, มหาการณุ โิ ก. ปลายสวดมนตต์ าม สมควร. ในวนั ประสตู ิ วันเกิด จบต้นสวดมนต์แล้วสวด ธัมมจักร, เจด็ ตํานานยอ่ . ปลายสวดมนต์ฝ่ายธรรมยุต สุนกฺขตตฺ ํ, อรหํ, ยํ ยํ, ทุกฺขปปฺ ตฺตา, สพเฺ พ พุทธฺ า, ภวตุ สพฺพมงคฺ ล.ํ ฝ่ายมหานิกาย ปลายสวดมนต์ นตฺถิ เม, ยงฺกญิ จฺ ิ รตนํ โลเก, อรหํ, ยํ ยํ, ทกุ ฺขปปฺ ตตฺ า, สพฺเพ พุทธฺ า, ภวตุ สพฺพมงคฺ ล,ํ นกขฺ ตฺตยกขฺ ภูตานํ จบ. วันเกดิ สวด อรหํ, ยํ ย,ํ ด้วย หรือไมส่ วดตามควร ขัดตํานานสตู รและปาฐะน้ัน ๆ ตามแบบ. ในวันคล้ายวันประสูติหรือส้ินพระชนม์ของเจ้าท่ีล่วงไปแล้ว และ ในการพระศพและศพ ต้นสวดมนตเ์ หมือนกนั ทัง้ ๒ ฝ่าย นโม, พทุ ฺธ,ํ ยถาปิ เสลา, สตู รหรอื ปาฐะท่ีสวด อวิชฺชาปจฺจยา, ยทา

วธิ ีสวดมนต์อยา่ งใหมใ่ นปัจจุบันน้ี ๘๘ หเว ๓ คาถา, อตีตํ นานฺวาคเมยฺย, ทุกฺขปฺปตฺตา, ( ไมส่ วด สพฺเพ พทุ ธฺ า ) ภวตุ สพฺพมงฺคลํ จบ. สวดเจ็ดตํานานย่อ ตน้ สวดมนตแ์ ละขัดตาํ นานเหมอื นการมงคล แลว้ สวด อเสวนา จ พาลานํ ( ขัด โกฏสิ ตสหสฺเสสุ ) ยงกฺ ญิ ฺจิ วติ ตฺ ํ ๖ คาถา, กรณียมตฺถกสุ เลน, วิรปู กเฺ ขหิ, อิติปิ โส, วปิ สสฺ ิสฺส นมตฺถุ ฯ เป ฯ พทุ ฺธํ วนฺทาม โคตมนฺติ, ยโตห,ํ โพชฌฺ งฺโค, ตอ่ นไี้ ป ฝ่ายธรรมยตุ สวด ในงานคนสามัญ สุนกฺขตตฺ ํ, ทกุ ฺขปฺปตฺตา, ภวตุ สพฺพมงคฺ ลํ จบ. ฝา่ ยมหานิกายสวด นตฺถิ เม, ยงฺกญิ ฺจิ รตน.ํ ทกุ ฺขปฺปตตฺ า, ภวตุ สพพฺ มงคฺ ล,ํ นกขฺ ตฺตยกฺขภูตานํ จบ. ถ้าสวดมนต์แลว้ ฉันเช้าหรอื ฉันเพล ในงานเชน่ ฉลองพระ สวดอย่างย่อมากเหมือนกนั ทัง้ ๒ ฝา่ ย ต้นสวดมนต์และขัดตํานาน เหมือนการมงคล แล้วสวด อเสวนา จ พาลาน,ํ ยงฺกญิ ฺจิ วติ ฺตํ ๖ คาถา, กรณียมตฺถกุสเลน, วริ ูปกฺเขห,ิ ต่อน้ไี มข่ ดั ขึ้นทํานอง สงั โยค อติ ิปิ โส, พาห,ุไ มหาการณุ ิโก, ภวตุ สพฺพมงคฺ ลํ จบ. ----------

ธมฺมคารวาทิคาถา ๘๙ เขมาเขมสรณคมนปรทิ ปี กิ าคาถา๑ พหุไ เว สรณํ ยนฺติ ปพฺพตานิ วนานิ จ อารามรกุ ขฺ เจตฺยานิ มนุสสฺ า ภยตชฺชติ า เนตํ โข สรณํ เขมํ เนตํ สรณมตุ ตฺ มํ เนตํ สรณมาคมมฺ สพพฺ ทกุ ขฺ า ปมุจฺจต.ิ โย จ พทุ ฺธญจฺ ธมมฺ ญจฺ สงฆฺ ญจฺ สรณํ คโต จตฺตาริ อริยสจจฺ านิ สมมฺ ปฺปญฺญาย ปสฺสติ ทกุ ฺขํ ทกุ ฺขสมุปฺปาทํ ทุกฺขสฺส จ อตกิ ฺกมํ อรยิ ญจฺ ฏฐฺ งคฺ กิ ํ มคฺคํ ทุกขฺ ูปสมคามนิ ํ เอตํ โข สรณํ เขมํ เอตํ สรณมุตตฺ มํ เอตํ สรณมาคมมฺ สพพฺ ทุกขฺ า ปมุจฺจตตี ิ. ---------- ธมมฺ คารวาทคิ าถา๒ เย จ อตีตา สมฺพทุ ฺธา เย จ พุทธฺ า อนาคตา โย เจตรหิ สมพฺ ุทโฺ ธ พหนุ ฺนํ โสกนาสโน สพฺเพ สทฺธมมฺ ครุโน วิหรสึ ุ วิหาติ จ อถาปิ วหิ รสิ สฺ นตฺ ิ เอสา พุทธฺ าน ธมฺมตา ตสฺมา หิ อตฺตกาเมน มหตฺตมภกิ งขฺ ตา สทธฺ มโฺ ม ครกุ าตพฺโพ สรํ พุทธฺ าน สาสน.ํ ทุทฺททํ ททมานานํ ทุกฺกรํ กมมฺ กุพฺพตํ๓ ๑. ขุ. ธ. ๒๕/๔๐. ๒. อง.ฺ จตุกฺก. ๒๑/๒๗. ๓. ข.ุ ชา. ทุก. ๒๗/๖๓.

ธมฺมคารวาทคิ าถา ๙๐ อสนฺโต นานกุ ุพฺพนฺติ สตํ ธมฺโม ทุรนฺวโย ตสฺมา สตญจฺ อสตญฺจ นานา โหติ อโิ ต คติ อสนฺโต นิรยํ ยนฺติ สนฺโต สคคฺ ปรายนา น หิ ธมโฺ ม อธมฺโม จ อโุ ภ สมวิปากโิ น อธมโฺ ม นริ ยํ เนติ ธมฺโม ปาเปติ สุคฺคต.ึ ธมโฺ ม หเว รกฺขติ ธมฺมจารึ๑ ธมฺโม สุจิณฺโณ สุขมาวหาติ เอสานิสํโส ธมฺเม สจุ ิณฺเณ น ทุคฺคตึ คจฉฺ ติ ธมฺมจารี. น ปุปฺผคนฺโธ ปฏวิ าตเมติ๒ น จนฺทนํ ตครมลฺลิกา วา สตญจฺ คนโฺ ธ ปฏิวาตเมติ สพพฺ า ทิสา สปฺปุริโส ปวายติ. จนทฺ นํ ตครํ วาปิ อุปฺปลํ อถ วสสฺ ิกี เอเตสํ คนฺธชาตานํ สีลคนโฺ ธ อนุตตฺ โร อปปฺ มตฺโต อยํ คนฺโธ ยวฺ ายํ ตครจนฺทนิ โย จ สีลวตํ คนฺโธ วาติ เทเวสุ อุตฺตโม เตสํ สมปฺ นฺนสลี านํ อปปฺ มาทวหิ ารินํ สมมฺ ทญญฺ า วมิ ุตตฺ านํ มาโร มคคฺ ํ น วินทฺ ติ ยถา สงกฺ ารธานสฺมึ อุชฺฌิตสมฺ ึ มหาปเถ ๑. ขุ. ชา ๒๗/๒๙๐. ๒. ข.ุ ธ. ๒๕/๒๒.

อคคฺ ปฺปสาทสตุ ฺตคาถา ๙๑ ปทุมํ ตตฺถ ชาเยถ สุจิคนฺธํ มโนรมํ เอวํ สงกฺ ารภูเตสุ อนธฺ ภเู ต ปุถุชชฺ เน อตโิ รจติ ปญฺญาย สมมฺ าสมพฺ ทุ ธฺ สาวโกต.ิ ---------- อคคฺ ปฺปสาทสตุ ตฺ คาถา๑ อคคฺ โต เว ปสนนฺ านํ อคคฺ ํ ธมมฺ ํ วิชานตํ อคเฺ ค พุทฺเธ ปสนฺนานํ ทกฺขิเณยฺเย อนตุ ตฺ เร อคฺเค ธมเฺ ม ปสนฺนานํ วิราคูปสเม สุเข อคเฺ ค สงฺเฆ ปสนฺนานํ ปญุ ญฺ กฺเขตฺเต อนตุ ฺตเร อคฺคสฺมึ ทานํ ททตํ อคฺคํ ปุญญฺ ํ ปวฑฒฺ ติ อคคฺ ํ อายุ จ วณฺโณ จ ยโส กิตฺติ สขุ ํ พลํ อคคฺ สฺส ทาตา เมธาวี อคคฺ ธมฺมสมาหิโต เทวภโู ต มนสุ โฺ ส วา อคฺคปฺปตฺโต ปโมทตีต.ิ ---------- ถวายพรพระในวนั ปกตไิ มม่ พี ระฤกษอ์ นั ใด นโม ตสสฺ ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส. ๓ หน อิติปิ โส ภควา อรหํ สมฺมาสมพฺ ทุ โฺ ธ, วิชฺชาจรณสมฺปนโฺ น สคุ โต โลกวทิ ,ู อนตุ ตฺ โร ปุริสทมมฺ สารถิ สตฺถา เทวมนสุ ฺสานํ ๑. ในการสวดมนต์เยน็ หาไดใ้ ช้ทว่ั ไปไม่ แตใ่ ช้เปน็ อนโุ มทนาคาถา ในตอนเช้า. ว. ว. อง.ฺ จตุกฺก. ๒๑/๔๕.

ถวายพรพระ ๙๒ พุทฺโธ ภควาติ. สฺวากฺขาโต ภควตา ธมโฺ ม, สนทฺ ิฏฐฺ โิ ก อกาลโิ ก เอหิปสสฺ โิ ก, โอปนยโิ ก ปจฺจตฺตํ เวทิตพโฺ พ วญิ ญฺ ูหีติ. สุปฏปิ นฺโน ภควโต สาวกสงฺโฆ, อชุ ปุ ฏิปนฺโน ภควโต สาวกสงฺโฆ, ญายปฏิปนโฺ น ภควโต สาวกสงฺโฆ, สามจี ิปฏปิ นฺโน ภควโต สาวกสงฺโฆ, ยทิทํ จตฺตาริ ปรุ สิ ยุคานิ อฏฺฐ ปรุ ิสปคุ คฺ ลา, เอส ภควโต สาวกสงฺโฆ, อาหเุ นยโฺ ย ปาหุเนยฺโย ทกขฺ ิเณยโฺ ย อญชฺ ลิกรณีโย, อนุตฺตรํ ปญุ ญฺ กเฺ ขตฺตํ โลกสฺสาติ. พาหไุ สหสสฺ มภินมิ ฺมิตสาวุธนฺตํ ครฺ เี มขลํ อุทติ โฆรสเสนมารํ ทานาทธิ มฺมวิธนิ า ชติ วา มนุ ินฺโท ตนฺเตชสา ภวตุ เต ชยมงฺคลานิ.๑ มาราติเรกมภิยชุ ฺฌติ สพฺพรตฺตึ โฆรมปฺ นาฬวกมกฺขมถทฺธยกฺขํ ขนฺตีสุทนตฺ วิธินา ชิตวา มุนินโฺ ท ตนเฺ ตชสา ภวตุ เต ชยมงคฺ ลาน.ิ นาฬาคริ ึ คชวรํ อตมิ ตฺตภูตํ ทาวคคฺ ิจกฺกมสนวี สุทารณุ นตฺ ํ เมตฺตมฺพุเสกวิธนิ า ชิตวา มุนนิ โฺ ท ตนฺเตชสา ภวตุ เต ชยมงฺคลาน.ิ ๑. ถ้าสวดมคธ เปล่ยี นเป็น ชยมงคฺ ลคฺคํ ทุกบท.

ถวายพรพระ ๙๓ อุกฺขติ ฺตขคฺคมติหตฺถสุทารณุ นตฺ ํ ธาวนตฺ ิโยชนปถงคฺ ลุ ิมาลวนฺตํ อทิ ธฺ ภี สิ งฺขตมโน ชิตวา มนุ นิ ฺโท ตนฺเตชสา ภวตุ เต ชยมงคฺ ลานิ. กตฺวาน กฏฺฐมทุ รํ อิว คพภฺ นิ ียา จญิ ฺจาย ทุฏฺฐวจนํ ชนกายมชฺเฌ สนฺเตน โสมวธิ นิ า ชิตวา มุนินโฺ ท ตนเฺ ตชสา ภวตุ เต ชยมงคฺ ลานิ. สจฺจํ วิหาย มติสจฺจกวาทเกตไุ วาทาภิโรปิตมนํ อติอนฺธภูตํ ปญญฺ าปทปี ชลิโต ชิตวา มนุ นิ ฺโท ตนเฺ ตชสา ภวตุ เต ชยมงคฺ ลานิ. นนฺโทปนนฺทภุชคํ วพิ ธุ ํ มหิทธฺ ึ ปตุ เฺ ตน เถรภุชเคน ทมาปยนฺโต อิทธฺ ูปเทสวธิ นิ า ชติ วา มุนนิ โฺ ท ตนเฺ ตชสา ภวตุ เต ชยมงคฺ ลานิ. ทคุ คฺ าหทฏิ ฐฺ ภิ ุชเคน สุทฏฐฺ หตฺถํ พรฺ หมฺ ํ วิสทุ ฺธิชุตมิ ทิ ธฺ พิ กาภิธานํ ญาณาคเทน วิธนิ า ชิตวา มนุ ินโฺ ท ตนเฺ ตชสา ภวตุ เต ชยมงฺคลานิ.

บอกวิธีทจี่ ะสวด ๙๔ เอตาปิ พทุ ฺธชยมงฺคลอฏฐฺ คาถา โย วาจโน ทินทิเน สรเต มตนทฺ ี หิตวฺ านเนกววิ ธิ านิ จุปทฺทวานิ โมกฺขํ สขุ ํ อธิคเมยฺย นโร สปญโฺ ญ. ชยมงคฺ ลอฏฺฐก ๘ คาถา อานสิ สํ คาถา ๑ ---------- มหาการุณโิ ก นาโถ หิตาย สพฺพปาณินํ ฯ เป ฯ ( เหมือนในหน้า ๒๕ ) ปทกฺขณิ านิ กตฺวาน ลภนฺตตเฺ ถ ปทกฺขิเณ. ภวตุ สพฺพมงคฺ ลํ รกฺขนตฺ ุ สพพฺ เทวตา ฯ เป ฯ ( เหมอื นในหน้า ๓๐ ) สพพฺ สงฆฺ านุภาเวน สทา โสตฺถี ภวนฺตุ เต วธิ ีนี้ ตามปกติ ไม่มีพระฤกษ์ ถา้ มีพระฤกษโ์ สกนั ต์ เกสากันต์ พระฤกษ์สรง ถวายศีลแลว้ ต่อลั่นฆ้องชัย ประโคมแตรสงั ข์ จงึ สวดถวาย ชยนฺโต จน ลภนฺตตฺเถ ปทกขฺ เิ ณ เทา่ น้ี กวา่ จะ เสรจ็ เสรจ็ พระฤกษ์แล้ว จงึ ถวาย ภวตุ สพฺพมงคฺ ลํ เสรจ็ แลว้ จงึ สวดถวายพรพระต่อภายหลงั ตามกาลเวลา. ถา้ เปน็ พระฤกษ์ หล่อพระ ยกเครือ่ งบน ถวาย ชยนฺโต จนถึง ปทกฺขิเณ บ้าง ถวายพทุ ฺธมงฺคลคาถา.

พทุ ฺธมงฺคลคาถา อนโุ มทนาวธิ ี ๙๕ พทุ ธฺ มงคฺ ลคาถา๑ ทวิ า ตปติ อาทจิ ฺโจ รตตฺ ิมาภาติ จนทฺ ิมา สนนฺ ทโฺ ธ ขตตฺ ิโย ตปติ ฌายี ตปติ พรฺ าหฺมโณ อถ สพพฺ มโหรตฺตํ พุทโฺ ธ ตปติ เตชสา เอเตน สจฺจวชเฺ ชน สวุ ตฺถิ โหตุ สพฺพทา. ยงกฺ ญิ ฺจิ วติ ฺตํ อธิ วา หรุ ํ วา สคฺเคสุ วา ยํ รตนํ ปณีตํ น โม สมํ อตถฺ ิ ตถาคเตน อิทมปฺ ิ พทุ ฺเธ รตนํ ปณตี ํ เอเตน สจฺเจน สุวตฺถิ โหตุ. สุนกขฺ ตฺตํ สมุ งคฺ ลํ สุปภาตํ สหุ ฏุ ฺฐิตํ ฯ เป ฯ ( เหมอื นในหน้า ๒๕ ) ปทกขฺ ิณานิ กตฺวาน ลภนฺตตเฺ ถ ปทกฺขเิ ณ. บ้าง ตามเคยถวายมา เสรจ็ พระฤกษแ์ ล้ว ภวตุ สพฺพมงคฺ ลํ เทา่ นี้ เปน็ เสร็จ. อนุโมทนาวธิ ี เม่อื เสรจ็ ภตั กจิ แล้ว ครัน้ กาลเวลาสมควร ถวายอนโุ มทนา เร่มิ นํา ยถา วารวิ หา ปูรา ปรปิ เู รนฺติ สาครํ ๑. นี้ช่ือเรียกในภายหลงั . ว. ว.

อนโุ มทนาวิธี สามญั ญอนุโมทนา ๙๖ เอวเมว อิโต ทินฺนํ เปตานํ อุปกปฺปติ อิจฺฉติ ํ ปตฺถติ ํ ตมุ ฺหํ ขิปฺปเมว สมชิ ฌฺ ตุ สพเฺ พ ปูเรนฺตุ สงฺกปฺปา จนโฺ ท ปณณฺ รโส ยถา มณิ โชติรโส ยถา. รับพรอ้ มกนั สพพฺ ตี ิโย ววิ ชชฺ นฺตุ สพพฺ โรโค วินสฺสตุ มา เต ภวตวฺ นฺตราโย สุขี ทฆี ายโุ ก ภว สพฺพตี โิ ย ววิ ชฺชนตฺ ุ สพพฺ โรโค วินสสฺ ตุ มา เต ภวตวฺ นตฺ ราโย สุขี ทฆี ายุโก ภว สพฺพตี โิ ย วิวชฺชนตฺ ุ สพพฺ โรโค วนิ สฺสตุ มา เต ภวตฺวนฺตราโย สุขี ทฆี ายโุ ก ภว. อภิวาทนสลี สิ ฺส นิจฺจํ วุฑฺฒาปจายิโน จตตฺ าโร ธมฺมา วฑฺฒนฺติ อายุ วณฺโณ สุขํ พล.ํ ถวายอติเรก รับ ภวตุ สพพฺ มงฺคลํ ถวายพระพรลา. วิธีนี้ ตามปกติกาล ถา้ กาลวเิ ศษ ฉลองไตรปี ๓ เวลา ถวายกาลทานสตุ ตคาถา ตอ่ อายุ วณฺโณ สุขํ พลํ ไป ถวายอติเรก รับด้วยมงคล จักกวาฬน้อย และ ภวตุ สพฺพมงฺคลํ ถวายพระพรลา. วนั เสด็จพระราชดาํ เนนิ พระราชทานผ้าวรรษาวาสกิ ภายในเหมันตฤดู วันทรงบาตรนํ้าผ้ึง ในวรรษาฤดูเพญ็ เดือน ๑๐ โดยมาก ใน

อนโุ มทนาวธิ ี มงคลจักกวาฬนอ้ ย ๙๗ ๒ เวลานี้ ถวายกาลทานสุตตคาถา เหมือนวนั ฉลองไตรป.ี ในวันพระราชทานพระกฐิน ถวายอนุโมทนา ยถา, สพพฺ ตี ิโย, เริม่ นาํ ด้วย เกณิยานุโมทนาคาถา รับ กาลทานสตุ ตคาถา พรอ้ มกัน ถวายอติเรก รับ ภวตุ สพพฺ มงฺคลํ เวลาพระราชทานผ้าวสั สิกสาฏกิ า ผ้าอาบน้าํ ฝน ถวายอนุโมทนาเหมือนวันพระกฐินหลวง. เวลา พระราชทานเสนาสนะอารามวิหาร ไตรจีวรบรขิ ารสําหรบั เสนาสนะ ถวายอนโุ มทนาด้วยวหิ ารทานคาถา ต่อ อายุ วณฺโณ สขุ ํ พล.ํ วันสมโภชพระมหาเศวตฉตั ร และในวนั เฉลิมพระชนมพรรษา ถวาย เทวตาทสิ สทักขณิ านโุ มทนาคาถา และ ยานธี ภูตานิ สมาคตานิ ถา้ มีนํ้าพระพทุ ธมนตต์ ้งั กับเทียนด้วย ถวายปรติ ตกรณปาฐะ ถ้าเป็น วันฉลองพระพทุ ธรปู พระเจดยี ์ ก็อนุโมทนา ดว้ ยอคั คปั ปสาทสุตต- คาถา และนธิ กิ ัณฑ์ ตามควร. ---------- มงคลจกั กวาฬนอ้ ย สพฺพพทุ ฺธานภุ าเวน สพพฺ ธมฺมานุภาเวน สพฺพสงฆฺ านภุ าเวน พทุ ฺธรตนํ ธมฺมรตนํ สงฺฆรตนํ ติณณฺ ํ รตนานํ อานุภาเวน จตรุ าสีตสิ หสฺสธมฺมกฺขนฺธานุภาเวน ปิฏกตฺตยานภุ าเวน ชนิ สาวกา- นภุ าเวน สพฺเพ เต โรคา สพฺเพ เต ภยา สพฺเพ เต อนตฺ รายา สพฺเพ เต อปุ ทฺทวา สพฺเพ เต ทุนฺนิมติ ฺตา สพฺเพ เต อวมงฺคลา วินสฺสนฺตุ อายุวฑฒฺ โก ธนวฑฺฒโก สิรวิ ฑฒฺ โก ยสวฑฒฺ โก

อนุโมทนาวิธี เกณยิ านุโมทนาคาถา ๙๘ พลวฑฺฒโก วณฺณวฑฒฺ โก สุขวฑฒฺ โก โหตุ สพฺพทา ทกุ ฺขโรคภยา เวรา โสกา สตตฺ ุ จปุ ทฺทวา อเนกา อนฺตรายาปิ วินสฺสนฺตุ จ เตชสา ชยสทิ ฺธิ ธนํ ลาภํ โสตฺถิ ภาคยฺ ํ สขุ ํ พลํ สริ ิ อายุ จ วณฺโณ จ โภคํ วุฑฒฺ ี จ ยสวา สตวสฺสา จ อายู จ ชีวสิทธฺ ี ภวนตฺ ุ เต. ภวตุ สพฺพมงคฺ ลํ รกฺขนตฺ ุ สพพฺ เทวตา ฯ เป ฯ เหมือนในหน้า ๓๐ สพฺพสงฺฆานุภาเวน สทา โสตฺถี ภวนตฺ ุ เต. ---------- เกณยิ านุโมทนาคาถา๑ อคคฺ ิหุตฺตํม๒ุขา ยญญฺ า สาวติ ฺติ ฉนทฺ โส มุขํ ราชา มขุ ํ มนสุ ฺสานํ นทีนํ สาคโร มขุ ํ นกขฺ ตฺตานํ มขุ ํ จนโฺ ท อาทจิ ฺโจ ตปตํ มุขํ ปุญฺญมากงขฺ มานานํ สงฺโฆ เว ยชตํ มขุ ํ. ภณสิ สฺ าม มยํ คาถา กาลทานปฺปทีปิกา* เอตา สณุ นตฺ ุ สกฺกจจฺ ํ ทายกา ปญุ ฺญกามิโน. ๓ คาถา * แบบน้ี นาํ กาลทานสุตตคาถา ถา้ นําวิหารทานคาถา เปลย่ี น เป็น วิหารทานทีปกิ า ฉะน้ี. ๑. ม. ม. ๑๓/๕๕๖. ๒. ยุ. อคคฺ หิ ตุ ตฺ มขุ า.

อนุโมทนาวธิ ี กาลทานสุตตฺ คาถา วหิ ารทานคาถา ๙๙ กาลทานสตุ ฺตคาถา๑ กาเล ททนตฺ ิ สปญฺญา วทญญฺ ู วีตมจฺฉรา กาเลน ทนิ ฺนํ อริเยสุ อุชุภเู ตสุ ตาทิสุ วิปฺปสนฺนมนา ตสฺส วปิ ุลา โหติ ทกขฺ ิณา เย ตตถฺ อนุโมทนฺติ เวยฺยาวจฺจํ กโรนฺติ วา น เตน ทกฺขิณา โอนา เตปิ ปญุ ฺญสฺส ภาคิโน ตสมฺ า ทเท อปปฺ ฏิวานจิตโฺ ต ยตถฺ ทนิ นฺ ํ มหปฺผลํ ปุญญฺ านิ ปรโลกสฺมึ ปตฏิ ฐฺ า โหนตฺ ิ ปาณนิ นตฺ ิ. ---------- วหิ ารทานคาถา๒ สตี ํ อุณหฺ ํ ปฏิหนตฺ ิ ตโต วาฬมิคานิ จ สิรสึ เป จ มกเส สิสิเร จาปิ วฏุ ฐฺ โิ ย ตโต วาตาตโป โฆโร สญฺชาโต ปฏหิ ญญฺ ติ เลณตฺถญจฺ สขุ ตฺถญจฺ ฌายติ ไุ จ วปิ สฺสติ ุไ วิหารทานํ สงฆฺ สฺส อคคฺ ํ พทุ ฺเธหิ วณฺณิตํ ตสฺมา หิ ปณฺฑโิ ต โปโส สมฺปสสฺ ํ อตฺถมตฺตโน วิหาเร การเย รมฺเม วาสเยตฺถ พหุสฺสุเต เตสํ อนฺนญฺจ ปานญจฺ วตฺถเสนาสนานิ จ ทเทยยฺ อุชภุ ูเตสุ วิปฺปสนฺเนน เจตสา เต ตสฺส ธมมฺ ํ เทเสนฺติ สพฺพทกุ ฺขาปนูทนํ ๑. องฺ. ปญจฺ ก. ๒๒/๔๔. ๒. จลุ ฺลวคคฺ ทตุ ิย ( วนิ ัย ) ๗/๘๗.

เทวตาทสิ ฺสทกขฺ ิณานโุ มทนาคาถา เทวตาภิสมฺมนตฺ นคาถา ๑๐๐ ยํ โส ธมฺมมธิ ญฺญาย ปรนิ ิพฺพาตฺยนาสโวติ. ---------- เทวตาทสิ สฺ ทกขฺ ณิ านุโมทนาคาถา๑ ยสมฺ ึ ปเทเส กปฺเปติ วาสํ ปณฺฑิตชาตโิ ย สีลวนฺเตตถฺ โภเชตฺวา สญฺญเต พฺรหมฺ จารโิ น ยา ตตฺถ เทวตา อาสุไ ตาสํ ทกฺขิณมาทิเส ตา ปูชติ า ปชู ยนฺติ มานิตา มานยนฺติ นํ ตโต นํ อนุกมฺปนฺติ มาตา ปุตฺตํ ว โอรสํ เทวตานุกมฺปโิ ต โปโส สทา ภทรฺ านิ ปสฺสติ. ---------- เทวตาภสิ มมฺ นตฺ นคาถา ยานีธ ภตู านิ สมาคตานิ ภุมมฺ านิ วา ยานิว อนฺตลกิ ฺเข สพฺเพว ภตู า สมุ นา ภวนฺตุ อโถปิ สกฺกจฺจ สุณนฺตุ ภาสิตํ สภุ าสิตํ กญิ จฺ ิปิ โว ภเณมุ ปญุ เฺ ญ สตปุ ฺปาทกรํ อปาปํ ธมมฺ ปู เทสํ อนกุ ารกานํ ตสมฺ า หิ ภตู านิ สเมนตฺ ุ สพฺเพ เมตฺตํ กโรถ มานุสิยา ปชาย ๑. ข.ุ อุ. ๒๕/๒๒๑.

อนุโมทนาวิธี ปรติ ฺตกรณปาโฐ ๑๐๑ ภเู ตสุ พาฬฺหํ กตภตฺตกิ าย ทวิ า จ รตฺโต จ หรนตฺ ิ เย พลึ ปจโฺ จปการํ อภิกงขฺ มานา เต โข มนุสสฺ า ตนุกานภุ าวา ภูตา วิเสเสน มหิทฺธิกา จ อทสิ สฺ มานา มนเุ ชหิ ญาตา ตสฺมา หิ เน รกฺขถ อปปฺ มตตฺ า. ---------- ปรติ ตฺ กรณปาโฐ ยาวตา สตฺตา อปทา วา ทฺวปิ ทา วา จตปุ ปฺ ทา วา พหปุ ปฺ ทา วา, รูปิโน วา อรปู โิ น วา สญญฺ โิ น วา อสญฺญโิ น วา เนวสญฺญีนาสญญฺ โิ น วา, ตถาคโต เตสํ อคฺคมกฺขายติ อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ. เย โข พทุ ฺเธ ปสนนฺ า อคฺเค เต ปสนฺนา, อคฺเค โข ปน ปสนฺนานํ อคโฺ ค วปิ าโก. ยงฺกญิ ฺจิ วิตตฺ ํ อิธ วา หรุ ํ วา สคเฺ คสุ วา ยํ รตนํ ปณตี ํ น โน สมํ อตฺถิ ตถาคเตน อิทมปฺ ิ พทุ ฺเธ รตนํ ปณตี ํ เอเตน สจฺเจน สุวตฺถิ โหตุ. ยาวตา ธมฺมา สงฺขตา วา อสงฺขตา วา, วริ าโค เตสํ อคฺค-

อนุโมทนาวิธี ปริตฺตกรณปาโฐ ๑๐๒ มกฺขายติ, ยททิ ํ มทนมิ ฺมทโน ปิปาสวนิ โย อาลยสมคุ ฺฆาโต วฏฺฏูปจเฺ ฉโท ตณหฺ กฺขโย วิราโค นโิ รโธ นพิ พฺ านํ. เย โข วริ าคธมฺเม ปสนฺนา อคฺเค เต ปสนฺนา, อคเฺ ค โข ปน ปสนนฺ านํ อคโฺ ค วปิ าโก. ขยํ วริ าคํ อมตํ ปณตี ํ ยทชฌฺ คา สกฺยมุนี สมาหิโต น เตน ธมฺเมน สมตถฺ ิ กญิ จฺ ิ อทิ มปฺ ิ ธมฺเม รตนํ ปณตี ํ เอเตน สจเฺ จน สวุ ตถฺ ิ โหตุ. ยาวตา ธมมฺ า สงฺขตา, อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค เตสํ อคคฺ มกฺขายติ. เสยฺยถที .ํ สมฺมาทฏิ ฺฐิ สมฺมาสงฺกปฺโป, สมฺมาวาจา สมฺมากมฺมนฺโต สมฺมาอาชโี ว, สมฺมาวายาโม สมมฺ าสติ สมฺมา- สมาธ.ิ เย โข อริยมคฺคธมฺเม ปสนนฺ า อคเฺ ค เต ปสนนฺ า, อคเฺ ค โข ปน ปสนฺนานํ อคฺโค วิปาโก. ยมฺพทุ ธฺ เสฏฺโฐ ปรวิ ณณฺ ยี สุจึ สมาธมิ านนตฺ ริกญฺญมาหุ สมาธนิ า เตน สโม น วิชฺชติ อิทมปฺ ิ ธมฺเม รตนํ ปณตี ํ เอเตน สจเฺ จน สวุ ตฺถิ โหตุ. ยาวตา สงฺฆา วา คณา วา, ตถาคตสาวกสงฺโฆ เตสํ อคคฺ -

อนโุ มทนาวิธี ปริตฺตกรณปาโฐ ๑๐๓ มกฺขายติ, ยทิทํ จตฺตาริ ปุริสยุคานิ อฏฺฐ ปุรสิ ปุคฺคลา. เย โข สงเฺ ฆ ปสนฺนา อคฺเค เต ปสนนฺ า, อคฺเค โข ปน ปสนฺนานํ อคโฺ ค วิปาโก. เย ปุคคฺ ลา อฏฺฐ สตํ ปสตถฺ า จตฺตาริ เอตานิ ยคุ านิ โหนตฺ ิ เต ทกฺขิเณยฺยา สุคตสสฺ สาวกา เอเตสุ ทินฺนานิ มหปฺผลานิ อิทมปฺ ิ สงเฺ ฆ รตนํ ปณีตํ เอเตน สจเฺ จน สวุ ตถฺ ิ โหต.ุ เย สุปปฺ ยตุ ตฺ า มนสา ทเฬฺหน นกิ กฺ ามิโน โคตมสาสนมฺหิ เต ปตตฺ ิปตฺตา อมตํ วคิ ยฺห ลทธฺ า มธุ า นิพพฺ ตุ ึ ภญุ ฺชมานา อทิ มฺปิ สงฺเฆ รตนํ ปณีตํ เอเตน สจฺเจน สุวตถฺ ิ โหต.ุ ขณี ํ ปุราณํ นวํ นตฺถิ สมฺภวํ วริ ตฺตจติ ฺตายติเก ภวสฺมึ เต ขณี พีชา อวริ ฬุ ฺหิฉนทฺ า นพิ ฺพนตฺ ิ ธีรา ยถายมฺปทโี ป อทิ มปฺ ิ สงฺเฆ รตนํ ปณตี ํ เอเตน สจฺเจน สุวตฺถิ โหต.ุ

อนโุ มทนาวธิ ี อคคฺ ปฺปสาทสตุ ตฺ คาถา นธิ ิกณฺฑํ ๑๐๔ อคคฺ ปปฺ สาทสตุ ตฺ คาถา อคคฺ โต เว ปสนฺนานํ ฯ เป ฯ อคฺคปฺปตโฺ ต ปโมทตตี ิ. ฯ เป ฯ เหมือนในหน้า ๙๑ ---------- นิธิกณฑฺ ํ๑ นิธึ นิเธติ ปรุ โิ ส คมฺภีเร อุทกนตฺ ิเก อตฺเถ กจิ ฺเจ สมปุ ฺปนฺเน อตถฺ าย เม ภวสิ ฺสติ ราชโต วา ทุรุตตฺ สฺส โจรโต ปฬี ิตสฺส วา อิณสฺส วา ปโมกฺขาย ทุพฺภกิ ฺเข อาปทาสุ วา เอตทตฺถาย โลกสฺมึ นิธิ นาม นิธิยฺยติ ตาวสสฺ ุนหิ โิ ต สนฺโต คมภฺ เี ร อุทกนตฺ ิเก น สพโฺ พ สพพฺ ทา เยว ตสฺส ตํ อปุ กปฺปติ. นิธิ วา ฐานา จวติ สญฺญา วาสสฺ วิมุยฺหติ นาคา วา อปนาเมนตฺ ิ ยกขฺ า วาปิ หรนฺติ นํ อปปฺ ยิ า วาปิ ทายาทา อทุ ฺธรนฺติ อปสฺสโต ยทา ปุญฺญกขฺ โย โหติ สพฺพเมตํ วนิ สฺสติ. ยสฺส ทาเนน สีเลน สญฺญเมน ทเมน จ นิธิ สุนหิ โิ ต โหติ อิตถฺ ยิ า ปรุ ิสสฺส วา เจตยิ มฺหิ จ สงเฺ ฆ วา ปคุ ฺคเล อติถีสุ วา มาตริ ปิตริ วาปิ อโถ เชฏฺฐมหฺ ิ ภาตริ เอโส นธิ ิ สนุ ิหิโต อเชยโฺ ย อนุคามโิ ย ๑. ข.ุ ข.ุ ๒๕/๑๑.

อนุโมทนาวธิ ี นธิ กิ ณฺฑํ ๑๐๕ ปหาย คมนีเยสุ เอตํ อาทาย คจฺฉติ อสาธารณมญเฺ ญสํ อโจรหรโณ นิธิ กยริ าถ ธโี ร ปญุ ฺญานิ โย นธิ ิ อนุคามิโก เอส เทวมนสุ สฺ านํ สพฺพกามทโท นิธิ ยํ ยํ เทวาภปิ ตฺเถนฺติ สพฺพเมเตน ลพฺภติ สวุ ณฺณตา สสุ รตา สุสณฺฐานํ สรุ ูปตา อาธิปจจฺ ํ ปรวิ าโร สพฺพเมเตน ลพฺภติ ปเทสรชฺชํ อิสฺสริยํ จกกฺ วตฺติสขุ ํ ปยิ ํ เทวรชฺชมปฺ ิ ทพิ เฺ พสุ สพพฺ เมเตน ลพฺภติ มานุสฺสกิ า จ สมฺปตฺติ เทวโลเก จ ยา รติ ยา จ นิพพฺ านสมฺปตตฺ ิ สพพฺ เมเตน ลพฺภติ มติ ฺตสมฺปทมาคมฺม โยนิโส เจ ปยญุ ฺชโต วชิ ชฺ าวมิ ุตตฺ ิวสภี าโว สพฺพเมเตน ลพฺภติ ปฏิสมฺภิทา วโิ มกฺขา จ ยา จ สาวกปารมี ปจฺเจกโพธิ พุทธฺ ภมู ิ สพฺพเมเตน ลพฺภติ เอวํ มหตฺถกิ า เอสา ยททิ ํ ปญุ ญฺ สมปฺ ทา ตสมฺ า ธรี า ปสํสนฺติ ปณฑฺ ิตา กตปญุ ญฺ ตนตฺ .ิ ๑๖ คาถาก่งึ อนโุ มทนาในการบุญนอกจากปุพพเปตพลี ตามควร ท้ังสตู รบ้าง แต่ ยสฺส ทาเนน ไปบา้ ง ตามเวลา.

สงฺคหวตฺถุคาถา โภชนานุโมทนาคาถา อาทยิ สตุ ฺตคาถา ๑๐๖ สงฺคหวตถฺ คุ าถา๑ อนโุ มทนาในวนั ทรงเรมิ่ เบย้ี วรั ษ ( หวดั ) และ สงั คหมัยบญุ สมยั อ่ืน ทานญฺจ เปยฺยวชชฺ ญฺจ อตถฺ จรยิ า จ ยา อิธ สมานตฺตตา จ ธมฺเมสุ ตตฺถ ตตฺถ ยถารหํ เอเต โข สงฺคหา โลเก รถสสฺ าณวี ยายโต เอเต จ สงฺคหา นาสสฺ ุ น มาตา ปุตฺตการณา ลเภถ มานํ ปชู ํ วา ปิตา วา ปุตฺตการณา ยสฺมา จ สงคฺ หา เอเต สมเวกขฺ นฺติ ปณฺฑติ า ตสมฺ า มหตฺตํ ปปฺโปนตฺ ิ ปาสํสา จ ภวนตฺ ิ เตติ. ---------- โภชนทานานุโมทนาคาถา๒ อายโุ ท พลโท ธโี ร วณฺณโท ปฏิภาณโท สุขสฺส ทาตา เมธาวี สุขํ โส อธิคจฺฉติ อายไุ ทตวฺ า พลํ วณณฺ ํ สุขญจฺ ปฏิภาณโท ทีฆายุ ยสวา โหติ ยตถฺ ยตฺถูปปชชฺ ตีต.ิ ๒ คาถา อนโุ มทนา ในโภชนทาน ภตั ตทาน. ---------- อาทยิ สุตตฺ คาถา๓ ภุตตฺ า โภคา ภฏา ภจฺจา วติ ณิ ณฺ า อาปทาสุ เม อุทธฺ คฺคา ทกขฺ ณิ า ทินฺนา อโถ ปญจฺ พลี กตา ๑. องฺ. จตุกฺก. ๒๑/๔๒. ๒. องฺ. ปญฺจก. ๒๒/๔๕. ๓. องฺ. จตกุ กฺ . ๒๑/๘๙. –อง.ฺ ปญฺจก. ๒๒/๕๐.

อนุโมทนาวิธี ติโรกฑุ ฑฺ กณฑฺ ํ ๑๐๗ อุปฏฐฺ ิตา สีลวนโฺ ต สญญฺ ตา พรฺ หฺมจาริโน ยทตฺถํ โภคมจิ ฺเฉยฺย ปณฑฺ โิ ต ฆรมาวสํ โส เม อตฺโถ อนุปปฺ ตฺโต กตํ อนนตุ าปิยํ เอตํ อนสุ ฺสรํ มจฺโจ อรยิ ธมฺเม ฐิโต นโร อิเธว นํ ปสํสนฺติ เปจฺจ สคฺเค ปโมทตีติ. ๓ คาถาก่งึ อนโุ มทนา ในการทําบุญปี ตามทเ่ี คยทาํ มา. ---------- ติโรกฑุ ฑฺ กณฺฑ๑ํ ตโิ รกฑุ ฺเฑสุ ติฏฐฺ นฺติ สนฺธิสิงฆฺ าฏเกสุ จ ทวฺ ารพาหาสุ ตฏิ ฺฐนตฺ ิ อาคนฺตวฺ าน สกํ ฆรํ ปหเุ ต อนนฺ ปานมฺหิ ขชฺชโภชเฺ ช อุปฏฺฐิเต น เตสํ โกจิ สรติ สตฺตานํ กมมฺ ปจจฺ ยา เอวํ ททนฺติ ญาตีนํ เย โหนตฺ ิ อนุกมปฺ กา สุจึ ปณตี ํ กาเลน กปฺปยิ ํ ปานโภชนํ อิทํ โว ญาตีนํ โหตุ สุขิตา โหนฺตุ ญาตโย เต จ ตตฺถ สมาคนตฺ ฺวา ญาติเปตา สมาคตา ปหเุ ต อนฺนปานมหฺ ิ สกกฺ จจฺ ํ อนุโมทเร จริ ํ ชวี นตฺ ุ โน ญาตี เยสํ เหตุ ลภาม เส อมหฺ ากญฺจ กตา ปูชา ทายกา จ อนปิ ฺผลา น หิ ตตฺถ กสิ อตฺถิ โครกเฺ ขตฺถ น วิชฺชติ ๑. ข.ุ ข.ุ ๒๕/๙. ข.ุ เปต. ๒๖/๑๕๙.

อนโุ มทนาวธิ ี ตโิ รกุฑฑฺ กณฑฺ ํ ๑๐๘ วณชิ ชฺ า ตาทสิ ี นตถฺ ิ หริ ญเฺ ญน กยากยํ อิโต ทนิ ฺเนน ยาเปนตฺ ิ เปตา กาลกตา ตหึ อุณณฺ เต อุทกํ วฏุ ฺฐํ ยถานนิ นฺ ํ ปวตตฺ ติ เอวเมว อิโต ทินฺนํ เปตานํ อปุ กปฺปติ ยถา วารวิ หา ปูรา ปริปูเรนฺติ สาครํ เอวเมว อโิ ต ทนิ ฺนํ เปตานํ อปุ กปฺปติ. อทาสิ เม อกาสิ เม ญาติ มติ ฺตา สขา จ เม เปตานํ ทกขฺ ิณํ ทชฺชา ปพุ ฺเพ กตมนุสฺสรํ น หิ รุณฺณํ วา โสโก วา ยา วญญฺ า ปริเทวนา น ตํ เปตานมตฺถาย เอวํ ตฏิ ฺฐนตฺ ิ ญาตโย อยญฺจ โข ทกฺขณิ า ทินฺนา สงฺฆมฺหิ สปุ ติฏฺฐิตา ทีฆรตฺตํ หิตายสฺส ฐานโส อุปกปปฺ ติ โส ญาตธิ มฺโม จ อยํ นทิ สสฺ ิโต เปตาน ปูชา จ กตา อุฬารา พลญจฺ ภิกขฺ นู มนุปฺปทินนฺ ํ ตุเมหฺ หิ ปุญฺญํ ปสุตํ อนปปฺ กนตฺ ิ. ๑๓ คาถา อนุโมทนา ในปุพพเปตพลีทาน ทั้งสูตรบา้ ง แต่ อทาสิ เม อกาสิ เม ไปบา้ ง. ----------

อนุโมทนาวิธี สจจฺ ปานวธิ ยฺ านรุ ปู คาถา วนโรปนสุตตฺ คาถา ๑๐๙ สจจฺ ปานวธิ ยฺ านรุ ปู คาถา๑ สจจฺ ํ เว อมตา วาจา เอส ธมฺโม สนนตฺ โน สจฺเจ อตเฺ ถ จ ธมเฺ ม จ อหุ สนฺโต ปตฏิ ฺฐิตา สทฺธธี วิตตฺ ํ ปรุ ิสสฺส เสฏฺฐํ ธมโฺ ม สุจิณโฺ ณ สุขมาวหาติ สจจฺ ํ หเว สาธุตรํ รสานํ ปญฺญาชวี ชี วี ติ มาหุ เสฏฺฐ.ํ สททฺ หาโน อรหตํ ธมมฺ ํ นพิ พฺ านปตฺติยา สุสฺสสู ํ ลภเต ปญญฺ ํ อปปฺ มตโฺ ต วิจกฺขโณ ปฏิรปู การี ธุรวา อุฏฐฺ าตา วนิ ฺทเต ธนํ สจฺเจน กติ ตฺ ึ ปปฺโปติ ททํ มิตตฺ านิ คนฺถติ ยสฺเสเต จตโุ ร ธมฺมา สทธฺ สฺส ฆรเมสิโน สจฺจํ ธมโฺ ม ธิติ จาโค ส เว เปจฺจ น โสจติ อิงฺฆ อญฺเญปิ ปจุ ฺฉสสฺ ุ ปถุ ู สมณพฺราหมฺ เณ ยทิ สจฺจา ทมา จาคา ขนตฺ ยฺ า ภยิ ฺโยธ วิชชฺ ตตี ิ. ๖ คาถา สวดวันถือน้ําพระพพิ ัฑฒสัตยาธิฏฐาน เมือ่ เวลา เชิญพระแสงลงจรดนาํ้ . ---------- วนโรปนสตุ ฺตคาถา อารามโรปา วนโรปา เย ชนา เสตกุ ารกา ๑. ส. ส. ๑๕/๓๑๕, ๒๗๘. ข.ุ เถร. ๒๖/๔๓๔.

อนุโมทนาวธิ ี อิฏฺฐสุตฺตคาถา มนาปทายสิ ุตฺตคาถา ๑๑๐ ปปญฺจ อทุ ปานญฺจ เย ททนตฺ ิ อุปสฺสยํ เตสํ ทวิ า จ รตฺโต จ สทา ปญุ ญฺ ํ ปวฑฒฺ ติ ธมมฺ ฏฺฐา สีลสมฺปนฺนา เต ชนา สคฺคคามิโนต.ิ ---------- อฏิ ฐฺ สตุ ฺตคาถา๑ อายุไ วณฺณํ ยสํ กติ ฺตึ สคคฺ ํ อจุ ฺจากุลีนตํ รตโิ ย ปตฺถยาเนน อุฬารา อปราปรา อปฺปมาทํ ปสํสนฺติ ปญุ ญฺ กริ ิยาสุ ปณฑฺ ิตา อปฺปมตโฺ ต อุโภ อตเฺ ถ อธิคคฺ ณฺหาติ ปณฑฺ โิ ต ทิฏฺเฐ ธมเฺ ม จ โย อตโฺ ถ โย จตฺโถ สมฺปรายิโก อตฺถาภิสมยา ธโี ร ปณฑฺ โิ ตติ ปวจุ จฺ ตีต.ิ ---------- มนาปทายสิ ตุ ตฺ คาถา๑ มนาปทายี ลภเต มนาปํ อคฺคสฺส ทาตา ลภเต ปนุ คฺคํ วรสฺส ทาตา วรลาภิ โหติ เสฏฺฐนฺทโท เสฏฺฐมุเปติ ฐานํ อคฺคทายี วรทายี เสฏฺฐทายี จ โย นโร ทีฆายุ ยสวา โหติ ยตถฺ ยตฺถปู ปชฺชตีต.ิ ๑. องฺ. ปญฺจก. ๒๒/๕๓, ๕๖.

อนุโมทนาวิธี คานาและอนโุ มทนา ๑๑๑ อนโุ มทนาวธิ ี ซึง่ จัดไวท้ งั้ ปวงน้ี ยน่ เป็น ๒ คอื สามัญอนุโมทนา หรือปกติอนโุ มทนา ๑ วิเสสอนุโมทนา ๑ ฉะนี.้ อนุโมทนาซ่งึ ทา่ น ผูเ้ ป็นปธานาธิบดี เรมิ่ นาว่า ยถา วาริวหา ปูรา ฯ เป ฯ มณิ โชติรโส ยถา ฉะนี้แล้ว รับพร้อมกันวา่ สพพฺ ีติโย วิวชชฺ นตฺ ุ ฯ เป ฯ อายุ วณฺโณ สุข พล เทา่ นี้จบ เป็นสามญั อนุโมทนา หรอื ปกติอนโุ มทนา. เม่ือจบสามัญอนโุ มทนาแลว้ สวดอนุโมทนา ใด ๆ มีสังคหวตั ถุคาถา ทานญจฺ เปยยฺ วชฺชญฺจ ฯ เป ฯ ปาสสา จ ภวนตฺ ิ เต ฉะน้ี เป็นตน้ ตามกาลวเิ ศษนั้น ๆ ตอ่ ไป อนุโมทนา นั้น ๆ เป็นวเิ สสอนโุ มทนาท้งั สนิ้ วิเสสอนุโมทนาทงั้ ปวง สวดภายหลงั สามัญอนโุ มทนา ทุกเมอื่ . ----------

เร่ิมภาณวาร ๔ ๑๑๒ จตพุ ภฺ าณวารารมโฺ ภ อิโต ปร โปราเณหิ ต ต อตถฺ วส อปทิสติ วฺ า ตโต ตโต สมาหรติ ฺวา วหิ ิตา จตพุ ภฺ าณวารนาเมน โวหริตวฺ า พาวีสตภิ าคโส ทสสฺ ติ า ธมฺมปฺปเภทา ทสสฺ ิยนเฺ ต ยถาวิหิตกกฺ เมน, ตตรฺ ิเม พาวสี ติ ภาคา ปฐโม สรณคมนปาโฐ ทุตโิ ย ทสสกิ ขฺ าปทปาโฐ ตตโิ ย สามเณรปญหฺ ปาโฐ จตตุ ฺโถ ทวฺ ตตฺ ึสาการปาโฐ ปญจฺ โม ตขณิกปจฺจเวกฺขณปาโฐ ฉฏฺโฐ ทสธมมฺ สตุ ตฺ ปาโฐ สตฺตโม มงคฺ ลสตุ ตฺ ปาโฐ อฏฺฐโม รตนสุตฺตปาโฐ นวโม กรณยี - เมตฺตาสุตฺตปาโฐ ทสโม อหริ าชสุตฺตปาโฐ เอกาทสโม เมตตฺ า- นิสสสตุ ฺตปาโฐ ทวฺ าทสโม เมตตฺ านิสสคาถาปาโฐ เตรสโม โมรปรติ ตฺ คาถาปาโฐ จุททฺ สโม จนฺทปรติ ตฺ ปาโฐ ปณฺณรสโม สรุ ยิ ปรติ ฺตปาโฐ โสฬสโม ธชคฺคสุตฺตปาโฐ สตตฺ รสโม มหากสฺสปโพชฌฺ งฺคสตุ ฺตปาโฐ อฏฐฺ ารสโม มหาโมคฺคลฺลาน- โพชฌฺ งคฺ สตุ ฺตปาโฐ อูนวสี ตโิ ม มหาจุนทฺ โพชฺฌงคฺ สุตฺตปาโฐ วีสตโิ ม คิริมานนฺทสุตตฺ ปาโฐ เอกวสี ตโิ ม อิสิคลิ ิสตุ ฺตปาโฐ พาวีสติโม อาฏานาฎิยสุตตฺ ปาโฐติ. เบอ้ื งหนา้ แต่น้ี จะแสดงภาณวาร ๔ มีธรรมประเภท ๒๒ ภาค โปราณาจริยเจา้ นามาแต่คมั ภรี ์พระปรยิ ัตธิ รรมน้นั ๆ มีขุททกปาฐ เป็นต้น และได้คดั บทพยัญชนะอรรถกถาของประเภท ๒๒ นัน้ มารวม ไว้เป็นอรรถกถามีนามวา่ สารตฺถสมุจฺจยจตุพฺภาณวารฏฺฐกถา คัมภีร์ หนึง่ น้นั ลงพิมพต์ ามลาดบั ทท่ี ่านต้งั ไว้นน้ั .

ปฐมภาณวาร นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสสฺ . ๓ หน. ท่ี ๑ ตสิ รณคมนปาโฐ๑ พุทธฺ สรณ คจฉฺ ามิ ฯ เป ฯ ( เหมือนในหนา้ ๑ ถงึ หน้า ๒ ) ตติยมปฺ ิ สงฆฺ สรณ คจฺฉามิ. ตสิ รณคมนปาโฐ นิฏฐฺ ิโต. ---------- ที่ ๒ ทสสกิ ขฺ าปทปาโฐ๑ ปาณาตปิ าตา เวรมณีสกิ ขฺ าปท อทนิ นฺ าทานา เวรมณี- สกิ ฺขาปท อพฺรหมฺ จริยา เวรมณีสกิ ฺขาปท มุสาวาทา เวรมณี- สกิ ฺขาปท สุราเมรยมชฺชปมาทฏฐฺ านา เวรมณีสกิ ขฺ าปท วกิ าล- โภชนา เวรมณีสิกฺขาปท นจฺจคีตวาทติ วสิ ูกทสสฺ นา เวรมณี- สิกฺขาปท มาลาคนธฺ วเิ ลปนธารณมณฺฑนวิภสู นฏฺฐานา เวรมณี- สิกขฺ าปท อจุ ฺจาสยนมหาสยนา เวรมณสี กิ ขฺ าปท ชาตรปู - รชตปฏคิ คฺ หณา เวรมณีสิกขฺ าปท. ทสสกิ ขฺ าปทปาโฐ นิฏฺฐิโต. ---------- ท่ี ๓ สามเณรปญหฺ ปาโฐ๑ เอกนฺนาม กึ สพฺเพ สตตฺ า อาหารฏฺฐิติกา. เทวฺ นาม ๑. ข.ุ ขุ. ๒๕/๑-๒.

ปฐมภาณวาเร ทวตฺตสึ าการปาโฐ ตงฺขณกิ ปฺปจฺจเวกขฺ ณปาโฐ ๑๑๔ กึ นามญฺจ รูปญจฺ . ตณี ิ นาม กึ ตสิ โฺ ส เวทนา. จตฺตาริ นาม กึ จตฺตาริ อรยิ สจฺจาน.ิ ปญฺจ นาม กึ ปญฺจปุ าทานกฺขนธฺ า. ฉ นาม กึ ฉ อชฌฺ ตฺติกานิ อายตนาน.ิ สตตฺ นาม กึ สตฺต โพชฺฌงคฺ า. อฏฺฐ นาม กึ อริโย อฏฺฐงฺคโิ ก มคโฺ ค. นว นาม กึ นว สตฺตาวาสา. ทส นาม กึ ทสหงฺเคหิ สมนนฺ าคโต อรหาติ วุจฺจตตี ิ. สามเณรปญฺหปาโฐ นิฏฐฺ โิ ต. ---------- ที่ ๔ ทวฺ ตตฺ สึ าการปาโฐ๑ อตฺถิ อิมสมฺ ึ กาเย เกสา โลมา นขา ทนฺตา ตโจ มส นหารู อฏฺฐี อฏฺฐมิ ญิ ฺช วกกฺ หทย ยกน กโิ ลมก ปิหก ปปฺผาส อนตฺ อนตฺ คุณ อุทรยิ กรีส. ปิตฺต เสมฺห ปพุ โฺ พ โลหติ เสโท เมโท อสฺสุ วสา เขโฬ สิงฆฺ าณิกา ลสิกา มตุ ฺต มตฺถเก มตถฺ ลงุ คฺ นฺติ. ทฺวตฺตึสาการปาโฐ นฏิ ฺฐิโต. ---------- ท่ี ๕ ตงฺขณกิ ปปฺ จจฺ เวกขฺ ณปาโฐ ปฏิสงฺขา โยนโิ ส จีวร ปฏเิ สวามิ ยาวเทว สีตสฺส ปฏฆิ าตาย อณุ ฺหสสฺ ปฏิฆาตาย ฑสมกสวาตาตปสิรึสปสมผฺ สฺสาน ปฏิฆาตาย ยาวเทว หริ โิ กปินปฏิจฉฺ าทนตฺถ. ๑. ขุ. ขุ. ๒๕/๒.