Ch 2

พระราชบญั ญตั ิการบญั ชี พ.ศ.2543 วชิ าการบญั ชีภาษีอากร พ.ศ.2557

1. สาระการเรียนรู้ 1.1. ผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชี หนา้ ที่และความรับผดิ ชอบ 1.2. ผทู้ าบญั ชี 1.3. การจดั ทาบญั ชีและการลงรายการในบญั ชี 1.4. การจดั ทางบการเงิน2. สาระสาคญั 2.1. ผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชี หมายถึง ผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ใหม้ ีการทาบญั ชีตามพระราชบญั ญตั ิการบญั ชีพ.ศ. 2543 มีหนา้ ที่ตอ้ งจดั ใหม้ ีผทู้ าบญั ชี ส่งมอบเอกสารประกอบการลงบญั ชีใหแ้ ก่ผทู้ าบญั ชี 2.2. ผทู้ าบญั ชี หมายถึง ผรู้ ับผดิ ชอบในการทาบญั ชีของผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชีไม่วา่ จะกระทาในฐานะเป็นลูกจา้ งของผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชีหรือไมก่ ต็ าม 2.3. ผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชีท่ีเป็ นนิติบุคคล ตอ้ งจดั ทาบญั ชีและลงรายการในบญั ชีใหค้ รบถว้ นถูกตอ้ งตามหลกั เกณฑแ์ ละวิธีการท่ีกาหนดในประกาศกรมพฒั นาธุรกิจการคา้ (กรมทะเบียนการคา้ ) 2.4. ผปู้ ระกอบธุรกิจในรูปนิติบุคคลมีหนา้ ท่ีตอ้ งจดั ทางบการเงินประจาปี และนาส่งต่อกรมพฒั นาธุรกิจ(กรมทะเบียนการคา้ ) กระทรวงพาณิชย์ ทุกรอบปี บญั ชี 2.5. งบการเงินประจาปี ของหา้ งหุน้ ส่วนจากดั หา้ งหุน้ ส่วนนิติบุคคล บริษทั จากดั บริษทัมหาชน จากดั นิติบุคคลตา่ งประเทศและกิจการร่วมคา้ ท่ีไดจ้ ดั ทาข้ึนประจาปี จะตอ้ งผา่ นการตรวจสอบและแสดงความเห็นโดย ผสู้ อบบญั ชีรับอนุญาต3. สมรรถนะทพ่ี งึ ประสงค์ 3.1. ด้านความรู้ 3.1.1.อธิบายความหมายของ “ผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชี” ตามพระราชบญั ญตั ิการบญั ชีไดถ้ ูกตอ้ ง 3.1.2.อธิบายหนา้ ที่และความรับผิดชอบของผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชีไดถ้ ูกตอ้ ง 3.1.3.อธิบายความหมายของ “ผทู้ าบญั ชี” ไดถ้ ูกตอ้ ง 3.1.4.อธิบายหนา้ ท่ีและความรับผิดชอบของผทู้ าบญั ชีไดถ้ ูกตอ้ ง 3.1.5.บอกชื่อบญั ชีและวธิ ีการลงรายการในบญั ชีไดถ้ ูกตอ้ ง 3.1.6.อธิบายเก่ียวกบั งบการเงินท่ีตอ้ งจดั ทาไดถ้ ูกตอ้ ง 3.2. ด้านทกั ษะ เมื่อมีรายการทางบญั ชีหรือรายการคา้ เกิดข้ึน สามารถบอกข้นั ตอนการลงรายการในบญั ชีและการจดั ทางบการเงิน 3.3. ด้านคุณธรรมจริยธรรม มีความรับผดิ ชอบ ความซ่ือสัตย์ การตรงต่อเวลา

4. เนื้อหา 4.1. ผู้มหี น้าทจ่ี ัดทาบัญชี หน้าทแ่ี ละความรับผดิ ชอบ 4.1.1.ผู้มหี น้าทจ่ี ัดทาบัญชี ตามพระราชบญั ญตั ิการบญั ชี พ.ศ. 2543 ผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชีคือ - หา้ งหุน้ ส่วนจากดั หา้ งหุน้ ส่วนสามญั นิติบุคคล - บริษทั จากดั - บริษทั มหาชน จากดั - นิติบุคคลที่ต้งั ข้ึนตามกฎหมายของตา่ งประเทศที่ประกอบธุรกิจในประเทศไทย - กิจการร่วมคา้ ตามประมวลรัษฎากร - สถานที่ประกอบธุรกิจเป็นประจา (สานกั งานสาขา) - บุคคลธรรมดาตามที่รัฐมนตรีวา่ กระทรวงพาณิชยป์ ระกาศ เน่ืองจากผ้มู ีหน้าทจ่ี ัดทาบัญชี ดงั กล่าวขา้ งตน้ เป็นนิติบุคคล ดงั น้นั จะดาเนินการโดย“ผกู้ ระทาการแทน” ดงั ตารางขา้ งล่างน้ี ตารางท่ี 1 ผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชีและผูก้ ระทาการแทน ผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชี ผกู้ ระทาการแทน1. หา้ งหุน้ ส่วนจากดั หา้ งหุน้ สามญั นิติบุคคล หุน้ ส่วนผจู้ ดั การ2. บริษทั จากดั กรรมการ3. บริษทั มหาชนจากดั กรรมการ4. นิติบุคคลที่ต้งั ข้ึนตามกฎหมายตา่ งประเทศท่ีประกอบ ผรู้ ับผดิ ชอบดาเนินการใน กิจการในประเทศไทย ประเทศไทย5. กิจการร่วมคา้ ตามประมวลรัษฎากร ผอู้ านวยการหรือผจู้ ดั การ6. สถานท่ีประกอบธุรกิจเป็นประจา (สานกั งานสาขา) ผจู้ ดั การ7. บุคคลธรรมดา หา้ งหุน้ ส่วนสามญั เจา้ ของหรือผจู้ ดั การ 4.1.2 หน้าทแี่ ละความรับผดิ ชอบ ผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชีตามพระราชบญั ญตั ิ การบญั ชี พ.ศ. 2543 มีหนา้ ท่ีและความรับผดิ ชอบดงั น้ี 4.1.2.1 ตอ้ งจดั ใหม้ ีการทาบัญชี ผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชีมีหนา้ ท่ีตอ้ งจดั ใหม้ ีการทาบญั ชีตามที่กาหนดไวใ้ น พ.ร.บ.การบญั ชี พ.ศ. 2543 โดยเร่ิมตน้ จดั ทาบญั ชีตามวนั ท่ีกาหนดในตารางท่ี

ตารางท่ี 2 กาหนดเวลาเริ่มตน้ ทาบญั ชี ผู้มหี น้าทจี่ ัดทาบัญชี วนั เริ่มทาบัญชี1. หา้ งหุน้ ส่วนจากดั หา้ งหุน้ สามญั นิติบุคคล วนั ที่ไดร้ ับการจดทะเบียนเป็ นนิติบุคคล บริษทั จากดั บริษทั มหาชนจากดั วนั ท่ีเริ่มตน้ ประกอบกิจการในประเทศไทย2. นิติบุคคลที่ต้งั ข้ึนตามกฎหมายตา่ งประเทศ วนั ที่ไดเ้ ร่ิมตน้ ประกอบกิจการ ท่ีประกอบกิจการในประเทศไทย วนั ที่เร่ิมตน้ ประกอบกิจการสาขา3. กิจการร่วมคา้ ตามประมวลรัษฎากร4. สถานที่ประกอบธุรกิจเป็นประจา (สานกั งานสาขา) 4.1.2.2 ตอ้ งปิ ดบัญชี ผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชีจะตอ้ งปิ ดบญั ชีคร้ังแรกภายใน 12 เดือนนบั แต่วนั เริ่มทาบญั ชี และปิ ดบญั ชีทกุ รอบสิบสองเดือนนับแต่วนั ปิ ดบญั ชีคร้ังก่อน เวน้ แต่ เมื่อไดร้ ับอนุญาตจากสารวตั รใหญบ่ ญั ชีหรือสารวตั รบญั ชีใหเ้ ปล่ียนรอบปี บญั ชีแลว้ อาจปิ ดบญั ชีก่อนครบรอบสิบสองเดือนได้ ในกรณีท่ีผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชีประกอบธุรกิจเป็ นประจา (สานกั งานสาขา) ในสถานที่หลายแห่งแยกจากกนั ใหป้ ิ ดบญั ชีพร้อมกบั สานกั งานใหญ่ 4.1.2.3 ตอ้ งจัดทางบการเงิน ผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชี จะตอ้ งจดั ทางบการเงิน และยนื่งบการเงินต่อสานกั งานกลางบญั ชี หรือสานกั งานบญั ชีประจาทอ้ งท่ี ซ่ึงไดจ้ ดั ทาตามลกั เกณฑแ์ ละวธิ ีการที่อธิบดีกาหนด ภายในกาหนดเวลาดงั น้ี ตารางที่ 3 กาหนดเวลยนื่ งบการเงิน ผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชี กาหนดเวลายนื่ งบการเงิน - ภายใน 5 เดือน นบั แตว่ นั ปิ ดบญั ชี1. หา้ งหุน้ ส่วนจดทะเบียนจดั ต้งั ข้ึนตามกฎหมาย ไทย นิติบุคคลท่ีต้งั ข้ึนตามกฎหมาย - ภายใน 1 เดือน นบั แตว่ นั ที่งบการเงิน ต่างประเทศ กิจการร่วมคา้ ตามประมวล น้นั ไดร้ ับอนุมตั ิในท่ีประชุมใหญ่ รัษฎากร2. บริษทั จากดั บริษทั มหาชนจากดั ที่จดั ต้งั ข้ึน ตามกฎหมายไทย

4.1.2.4 ตอ้ งส่งเอกสารทต่ี ้องใช้ประกอบการลงบัญชีให้ถูกต้องครบถ้วน เพื่อใหบ้ ญั ชีท่ีจดั ทาข้ึนสามารถแสดงผลการดาเนินงานฐานะการเงิน หรือการเปล่ียนแปลงฐานะการเงินที่เป็นอยู่ตามความเป็นจริงและตามมาตรฐานการบญั ชี 4.1.2.5 ตอ้ งจดั ใหง้ บการเงินไดร้ ับการตรวจสอบและแสดงความเห็นโดยผสู้ อบบญั ชีรับอนุญาต 4.1.2.6 ตอ้ งจดั ใหม้ ีผู้ทาบญั ชี ซ่ึงเป็นผมู้ ีคุณสมบตั ิตามท่ีอธิบดีกาหนด 4.1.2.7 ตอ้ งเก็บรักษาบญั ชีและเอกสารที่ตอ้ งใชป้ ระกอบการลงบญั ชีไว้ ณ สถานท่ีทาการ หรือสถานท่ีที่ใชเ้ ป็นท่ีทาการผลิตหรือเก็บสินคา้ ประจาหรือสถานที่ที่ใชเ้ ป็นท่ีทางานเป็นประจาแต่ผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชีไดร้ ับอนุญาตจากสารวตั รใหญ่บญั ชีหรือสารวตั รบญั ชี ใหเ้ ก็บรักษาบญั ชีและเอกสารที่ตอ้ งใชป้ ระกอบการลงบญั ชีไวส้ ถานที่อ่ืน ไวเ้ ป็นเวลาไมน่ อ้ ยกวา่ 5 ปี ในกรณีท่ีผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชีมไิ ดก้ ระทาตามหนา้ ท่ีและความรับผดิ ชอบที่กฎหมายวา่ ดว้ ยการบญั ชีกาหนด จะตอ้ งรับผดิ ดงั น้ี ตารางที่ 4-1 บทกาหนดโทษในกรณีมิไดก้ ระทาตามหนา้ ท่ีและความรับผดิ ชอบท่ีกฎหมายวา่ ดว้ ยการบญั ชีกาหนดกรณี บทกาหนดโทษ ผ้ทู ตี่ ้องรับโทษ ผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชี1. ไม่จดั ใหม้ ีการทาบญั ชีตามพ.ร.บ. ปรับไม่เกินสามหม่ืนบาทและปรับ กาหนดและตามวนั เร่ิมทาบญั ชีท่ี เป็นรายวนั อีกไมเ่ กินวนั ละ 1,000 ผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชี กาหนด บาท จนกวา่ จะปฏิบตั ิใหถ้ ูกตอ้ ง2. ไมจ่ ดั ทางบการเงินและยนื่ งบการเงิน ปรับไมเ่ กินหา้ หมื่นบาทภายในเวลาท่ีกาหนด3. ไม่จดั ใหง้ บการเงินไดร้ ับการ ปรับไม่เกินสองหม่ืนบาท ผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชี ตรวจสอบและแสดงความเห็นโดย ปรับไม่เกินหน่ึงหม่ืนบาท ผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชี ผสู้ อบบญั ชีรับอนุญาต ปรับไม่เกินหน่ึงหม่ืนบาท ผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชี4. ไม่ส่งมอบเอกสารที่ตอ้ งใช้ ประกอบการลงบญั ชี ให้แก่ผทู้ า บญั ชีใหถ้ ูกตอ้ ง5. ไมจ่ ดั ใหม้ ีผทู้ าบญั ชีซ่ึงเป็ นผูม้ ี คุณสมบตั ิตามที่อธิบดีกาหนด

ตารางที่ 4 -2 บทกาหนดโทษในกรณีมิไดก้ ระทาตามหนา้ ที่และความรับผดิ ชอบที่กฎหมายวา่ ดว้ ยการบญั ชีกาหนดกรณี บทกาหนดโทษ ผู้ทตี่ ้องรับโทษ6. ไม่จดั ทาบญั ชีเพ่อื ใหม้ ีการแสดงผลการดาเนินงาน ฐานะการเงินหรือ ปรับไม่เกินหน่ึงหม่ืนบาท ผกู้ ระทาความผดิการเปลี่ยนแปลงฐานะการเงินตามความเป็ นจริ งและตามมาตรฐาน การบญั ชี7. ทาใหเ้ สียหาย ทาลาย ซ่อนเร้น จาคุกไมเ่ กินหน่ึงปี หรือปรับ ผกู้ ระทาความผดิหรือ ทาให้ สูหายทาใหไ้ ร้ ไมเ่ กินประโยชน์ ซ่ึงบญั ชี หรือเอกสารที่ 20,000 บาท หรือท้งั จาท้งั ปรับตอ้ งใชป้ ระกอบการลงบญั ชี จาคุกไม่เกินสองปี หรือปรับไม่เกิน ผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชี 40,000 บาท หรือท้งั จาท้งั ปรับ8. ลงรายการเทจ็ แกไ้ ข ละเวน้ การ จาคุกไมเ่ กินสองปี หรือ ปรับไม่เกิน ผกู้ ระทาความผดิ 40,000 บาท หรือท้งั จาท้งั ปรับลงรายการในบญั ชี หรืองบการเงิน หรือแกไ้ ขเอกสารที่ตอ้ งใชป้ ระกอบการลงบญั ชีเพื่อใหผ้ ดิ จาคุกไม่เกินสามปี หรือ ปรับไมเ่ กิน ผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชี 60,000 บาทหรือ ท้งั จาท้งั ปรับความเป็ นจริ ง 4.2. ผ้ทู าบญั ชี 4.2.1.ผทู้ าบญั ชี คือ ผรู้ ับผิดชอบในการทาบญั ชีของผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชีไม่วา่ จะกระทาในฐานลูกจา้ งของผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชีหรือไมก่ ็ตาม ผทู้ าบญั ชี ตามพระราชบญั ญตั ิการบญั ชี พ.ศ.2543และพระราชบญั ญตั ิวชิ าชีพบญั ชี พ.ศ.2547 ไดแ้ ก่บุคคลตอ่ ไปน้ี 4.2.1.1.กรณีเป็นพนกั งานของผูม้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชี ไดแ้ ก่ (1) ผอู้ านวยการฝ่ ายบญั ชี (2) สมุห์บญั ชี (3) หวั หนา้ แผนกบญั ชี หรือผดู้ ารงตาแหน่งท่ีเรียกช่ือยา่ งอ่ืนท่ีมีหนา้ ที่รับผดิ ชอบเช่นเดียวกบั ผดู้ ารงตาแหน่งดงั กล่าว 4.2.1.2.กรณีเป็นสานกั งานบริการรับทาบญั ชี คือ

(1) หวั หนา้ สานกั งาน กรณีสานกั งานมิไดจ้ ดั ต้งั ในรูปคณะบุคคล (2) ผเู้ ป็นหุน้ ส่วนซ่ึงรับผดิ ชอบในการใหบ้ ริการรับทาบญั ชีกรณีสานกั งานจดั ต้งัในรูปคณะบุคคล (3) กรรมการหรือผเู้ ป็ นหุน้ ส่วนซ่ึงรับผดิ ชอบในการใหบ้ ริการรับทาบญั ชี กรณีสานกั งานจดั ต้งั ในรูปนิติบุคคล 4.2.1.3. กรณีเป็นผรู้ ับจา้ งทาบญั ชีอิสระ (คนเดียว) 4.2.1.4. ผชู้ ่วยผทู้ าบญั ชี (ในกรณีที่ “ผทู้ าบญั ชี” รับทาบญั ชีเกินกวา่ 100 ราย ตามประกาศกรมทะเบียนการคา้ เรื่อง กาหนดคุณสมบตั ิและเงื่อนไขของการเป็ นผทู้ าบญั ชี พ.ศ.2543ขอ้ 7(3)) 4.2.2.คุณสมบัตขิ องผู้ทาบัญชีตารางที่ 5 คุณสมบตั ิของผทู้ าบญั ชี คุณสมบตั ทิ ว่ั ไป คุณวุฒกิ ารศึกษา1. มีภูมิลาเนาหรือถิ่นท่ีอยใู่ นราชอาณาจกั ร 1. ปริญญาตรีทางการบญั ชีหรือเทียบเทา่ ทาง2. มีความรู้ภาษาไทยเพยี งพอที่จะทา หนา้ ท่ี บญั ชี เป็นผทู้ าบญั ชีได้ 2. ประกาศนียบตั รวชิ าชีพช้นั สูง (สาขาการ3. ไม่เคยไม่เคยตอ้ งโทษจาคุกในความผดิ ตาม บญั ชี) หรืออนุปริญญาทางบญั ชีสาหรับ บริษทั จากดั หรือหา้ งหุน้ ส่วนนิติบุคคลที่มีทุน กฎหมายวา่ ดว้ ยการบญั ชีหรือ กฎหมายวา่ ไมเ่ กิน 5ลา้ นบาท หรือมีสินทรัพยร์ วมไม่ ดว้ ยผสู้ อบบญั ชี หรื กฎหมายวา่ ดว้ ยวชิ าชีพ เกิน 30 ลา้ นบาท บญั ชี เวน้ แตพ่ น้ โทษมาแลว้ ไม่นอ้ ยกวา่ 3 ปี 4.2.3. หน้าทขี่ องผู้ทาบัญชี 4.2.3.1.หน้าทเ่ี กย่ี วกบั การแจ้งข้อมูลเกี่ยวกบั การรับทาบญั ชีตามแบบ ส.บช. 5 เม่ือไดร้ ับทาบญั ชีใหก้ บั ธุรกิจที่เป็นหา้ งหุน้ ส่วนจากดั หา้ งหุน้ ส่วนสามญั นิติบุคคล บริษทั จากดั บริษทัมหาชนจากดั นิติบุคคลตา่ งประเทศ ที่เขา้ มาประกอบธุรกิจในประเทศไทย กิจการร่วมคา้ และสานกั งานสาขา ซ่ึงกฎหมายกาหนดใหเ้ ป็ น “ผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชี” ท่ีเขา้ ข่ายตอ้ งจดั ทาบญั ชีพระราชบญั ญตั ิการบญั ชี พ.ศ. 2543 ให้แจ้งภายใน 60 วนั นับแต่วนั เร่ิมทาบัญชีให้กบั ธุรกจิ หรือ วนั ท่ีมีการเปลยี่ นแปลงเกย่ี วกบั ผู้ทาบญั ชี 4.2.2.2 หน้าทีเ่ กยี่ วกบั การจัดทาบัญชี (1) ผทู้ าบญั ชีตอ้ งจดั ทาบญั ชีเพ่ือใหแ้ สดงผลการดาเนินงาน ฐานะการเงินหรือการเปลี่ยนแปลงฐานะการเงินของ “ผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชี” ที่เป็ นอยตู่ ามความเป็นจริงและตามมาตรฐาน

การบัญชีโดยมีเอกสารที่ตอ้ งใชป้ ระกอบการลงบญั ชีใหถ้ ูกตอ้ งครบถว้ น (ม.20) (2) ลงรายการบญั ชีเป็ นภาษาไทย หากลงรายการเป็นภาษาต่างประเทศใหม้ ีภาษาไทยกากบั หรือลงรายการเป็นรหสั บญั ชีใหม้ ีคู่มือคาแปลรหสั บญั ชีท่ีเป็ นภาษาไทยไว้ (ม.21(1)) (3) เขียนดว้ ยหมึก ดีดพิมพ์ หรือตีพิมพ์ หรือทาดว้ ยวธิ ีอ่ืนใดที่ไดผ้ ลในทานองเดียวกนั (ม.21(2) 4.2.2.3 ความรับผดิ ชอบของ “ผู้ทาบัญชี” ผทู้ าบญั ชีตอ้ งมีความรับผดิ ชอบตามที่กาหนดไวใ้ น พ.ร.บ.การบญั ชี พ.ศ.2543 ซ่ึงสรุปไดด้ งั ตารางต่อไปน้ี ตารางที่ 6 ความรับผดิ ชอบของ “ผทู้ าบญั ชี” กรณี โทษ1. ไมม่ ีวฒุ ิการศึกษาตามท่ีกาหนด ปรับไมเ่ กิน 10,000.-บาท2. ไม่แจง้ ขอ้ มูลเกี่ยวกบั การรับทาบญั ชีภายใน ปรับไม่เกิน 10,000.-บาท กาหนดเวลา และเขา้ รับการอบรม ปรับไม่เกิน 10,000.-บาท3. รับทาบญั ชีเกินจานวนท่ีกาหนด (100ราย) ปรับไมเ่ กิน 10,000.-บาท (เฉพาะคนแรกท่ีเป็นหวั หนา้ รับทาได้ 150 ราย) ปรับไมเ่ กิน 10,000.-บาท4. ไม่จดั ทาบญั ชีตามมาตรฐานการบญั ชี จาคุกไม่เกิน 2 ปี หรือปรับไม่เกิน5. จดั ทาบญั ชีไม่ถูกต้องตามความเป็ นจริง 40,000.-บาท หรือท้งั จาท้งั ปรับ6. เจตนาลงบญั ชีเป็ นเทจ็ หรือละเวน้ การ ลงรายากรในบญั ชีเพอื่ ใหผ้ ดิ จากความเป็ นจริง4.2.2.2 การนับจานวนรายของธุรกจิ ในความรับผดิ ชอบของผู้ทาบัญชี“ผทู้ าบญั ชี” ที่รับทาบญั ชีของผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชีปี ละเกินกวา่ 100 ราย ตอ้ งจดั ใหม้ ีผชู้ ่วยทาบญั ชี ซ่ึงมีคุณวฒุ ิเช่นเดียวกบั ผทู้ าบญั ชีอยา่ งนอ้ ยหน่ึงคนในทุกหน่ึงร้อยรายที่เกินหน่ึงร้อยแรก(เศษของหน่ึงร้อยถา้ เกินกวา่ หา้ สิบใหน้ บั เป็นหน่ึงร้อย) 1 100 150ผทู้ าบญั ชี = 150 ราย (นบั เศษ 151 200 2 250 2 5 เฉพาะคนแรก) 300 0 = 100 รายผชู้ ่วยผทู้ าบญั ชีคนที่ 1 0 = 100 ราย 251 3500ผชู้ ่วยผทู้ าบญั ชีคนท่ี 2

4.3. การจัดทาบญั ชีและการลงรายการในบัญชี 4.3.1.บญั ชีทตี่ ้องจัดทา 4.3.1.1.บุคคลธรรมดา หรือห้างหุ้นส่วนทม่ี ไิ ด้จดทะเบยี นท่ีประกอบธุรกิจ เป็ นผผู้ ลิตผจู้ าหน่าย ผมู้ ีไวเ้ พื่อจาหน่าย ผนู้ าเขา้ มาในราชอาณาจกั ร หรือผสู้ ่งออกไปนอกราชอาณาจกั ร ซ่ึงสินคา้ ประเภทแถบเสียง แถบวดี ีทศั นแ์ ละแผน่ ซีดี ต้องจัดทาบญั ชีสินค้า นบั แตว่ นั ท่ีเร่ิมตน้ ประกอบกิจการ 4.3.1.2 ห้างหุ้นส่วนจากดั ห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคล บริษทั จากดั บริษทั มหาชนจากดันิติบุคคลท่ีต้งั ข้ึนตามกฎหมายต่างประเทศที่ประกอบกิจการในในประเทศไทย และกิจการร่วมคา้ ตามประมวลรัษฎากร ตอ้ งจดั ทาบญั ชี ดงั ต่อไปน้ี โดยตอ้ งจดั ทาใหค้ รบถว้ นถูกตอ้ งตามมาตรฐานการบญั ชี ดงั ตารางต่อไปน้ี ตารางที่ 7 บญั ชีท่ีผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชีจะตอ้ งจดั ทา บัญชีทต่ี ้องจัดทา ระยะเวลาทตี่ ้องรายการในบัญชี1. บัญชีรายวนั - ภายใน 15 วนั นบั แต่รายการน้นั (1) บญั ชีเงินสด เกิดข้ึน (2) บญั ชีธนาคาร แยกเป็นแตล่ ะเลขท่ีบญั ชี ธนาคาร (3) บญั ชีรายวนั ซ้ือ (4) บญั ชีรายวนั ขาย (5) บญั ชีรายวนั ทว่ั ไป2. บญั ชีแยกประเภท - ตอ้ งผา่ นรายการจากบญั ชีรายวนั (1) บญั ชีแยกประเภท สินทรัพย์ หน้ีสินและทุน ภายใน 15 วนั นบั แตว่ นั สิ้นเดือน (2) บญั ชีแยกประเภทรายไดแ้ ละรายจา่ ย ของเดือนท่ีรายการน้นั เกิดข้ึน (3) บญั ชีแยกประเภทลูกหน้ี (4) บญั ชีแยกประเภทเจา้ หน้ี - ตอ้ งลงรายการยอดคงเหลือใหแ้ ลว้ เสร็จภายใน 60 วนั นบั แต่วนั ปิ ด3. บญั ชีสินคา้ บญั ชี - ภายในสิบหา้ วนั นบั แต่วนั สิ้นเดือน ของเดือนที่รายการน้นั เกิดข้ึน

4. บญั ชีรายวนั บญั ชีแยกประเภทอ่ืนและบญั ชีแยก ประเภทยอ่ ยตามความจาเป็ นแก่การทาบญั ชีของ ธุรกิจ 4.3.2 ข้อปฏิบัตใิ นการลงรายการในบัญชี 4.3.2.1 ลงรายการในบญั ชีเป็นภาษาไทย หรือจะลงเป็ นภาษาตา่ งประเทศก็ได้ แต่ตอ้ งมีภาษาไทยกากบั หรือจะลงรายการเป็นรหสั บญั ชีกไ็ ดแ้ ต่ตอ้ งมีคูม่ ือคาแปลรหสั ที่เป็นภาษาไทยไว้ 4.3.2.2 ตอ้ งลงรายการในบญั ชีดว้ ยหมึก หรือดีดพมิ พ์ หรือตีพมิ พ์ หรือวธิ ีอื่นใดท่ีให้ผลทานองเดียวกนั 4.3.2.3 ตอ้ งมีเอกสารที่ตอ้ งใชป้ ระกอบการลงบญั ชีท่ีสามารถแสดงความถูกตอ้ งและครบถว้ นของรายกาบญั ชีและเป็นท่ีเชื่อถือได้ 4.3.2.4 รายการในบญั ชีท่ีเป็นจานวนเงินตอ้ งเป็นหน่วยเงินตราไทย 4.3.3 เอกสารทต่ี ้องใช้ประกอบการลงบญั ชี เอกสารที่ตอ้ งใชป้ ระกอบการลงบญั ชี หมายถึง บนั ทึก หนงั สือ หรือ เอกสารใด ๆ ที่ใชเ้ ป็นหลกั ฐานในการลงรายการในบญั ชี แบง่ ออกเป็น 3 ประเภท คือ 1) เอกสารที่จดั ทาข้ึนโดยบุคคลภายนอก 2) เอกสารท่ีจดั ทาข้ึนโดยผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชีเพอ่ื ออกใหแ้ ก่บุคคลภายนอก 3) เอกสารที่จดั ทาข้ึนโดยผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชีเพอื่ ใชใ้ นกิจการของตนเองท้งั น้ีเอกสารที่ตอ้ งใชป้ ระกอบการลงบญั ชีทุกประเภทตอ้ งมีขอ้ ความและรายการตามที่กาหนดการลงรายการในบญั ชีรายวนั และบญั ชีสินคา้ ตอ้ ง ก. มีเอกสารที่ตอ้ งใชป้ ระกอบการลงบญั ชีทุกรายการและเอกสารท่ีตอ้ งใชป้ ระกอบการลงบญั ชีน้นั ตอ้ งสามารถแสดงความถูกตอ้ งครบถว้ นของรายการบญั ชีทุกรายการตามความเป็นจริงและเป็ นท่ีเชื่อถือได้ ข. ใชเ้ อกสารท่ีตอ้ งใชป้ ระกอบการลงบญั ชีในลาดบั ท่ี 1 หรือ 2 แลว้ แต่กรณี เวน้ แต่ไมม่ ีเอกสารดงั กล่าวจึงใหใ้ ชเ้ อกสารในลาดบั ที่ 3 4.3.4 ข้อความและรายการทต่ี ้องมใี นบญั ชี 4.3.4.1 ปกด้านหน้าของสมุดบญั ชี หรือแผน่ หนา้ ของบญั ชีที่บญั ชีเป็นแผน่ ตอ้ งมีขอ้ ความดงั ต่อไปน้ี 4.3.4.2 ชื่อของผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชี ในกรณีท่ีผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชีมิใช่นิติบุคคลจะใชช้ ื่อทางการคา้ ก็ได้ 4.3.4.3 ชนิดของบญั ชี 4.3.4.4 ลาดบั เล่มบญั ชีแต่ละชนิดใหใ้ ชต้ วั เลขไทยหรืออารบิค ถา้ บญั ชีแต่ละชนิดมี

มากกวา่ หน่ึงเล่มตอ้ งเรียงลาดบั เล่มต่อเน่ืองกนั 4.3.5 บัญชีรายวนั บัญชีแยกประเภท และบญั ชีสินค้า ตอ้ งมีขอ้ ความและรายการในบญั ชีดงั ต่อไปน้ี 4.3.5.1 ช่ือบญั ชี วนั เดือน ปี เลขท่ีของเอกสารประกอบการลงบญั ชีหรือหนา้บญั ชี หรือรหสั ที่อา้ งอิง รายการบญั ชี และจานวนเงิน 4.3.5.2 หนา้ บญั ชีตอ้ งมีตวั เลขไทยหรืออารบิคเรียงลาดบั ทุกหนา้ 4.3.5.3 รายการในบญั ชีเป็นจานวนเงินตอ้ งเป็นหน่วยเงินตราไทย 4.3.6 บญั ชีแต่ละชนิดดังต่อไปนี้ นอกจากตอ้ งมีรายการตามที่กาหนดไวใ้ นขอ้ 4.3.5 และตอ้ งมีรายการต่อไปน้ีดว้ ย 4.3.6.1 บญั ชีเงินสด หรือบญั ชีธนาคาร ใหม้ ีรายละเอียดการไดม้ าหรือจา่ ยไปซ่ึงเงินสด เงินในธนาคารแต่ถา้ มีรายละเอียดดงั กล่าวในเอกสารประกอบการลงบญั ชีหรือบญั ชีรายวนัชนิดหน่ึงชนิดใดแลว้ จะลงรายการรับหรือจา่ ยเงินประเภทเดียวกนั เป็ นยอดรวมกไ็ ด้ 4.3.6.2 บญั ชีรายวนั ซ้ือหรือบญั ชีรายวนั ขาย ใหม้ ีรายละเอียด ชนิด ประเภทจานวน และราคาของสินคา้ หรือบริการที่ซ้ือขาย แต่ถา้ มีรายละเอียดดงั กล่าวในเอกสารประกอบการลงบญั ชี หรือทะเบียนใดแลว้ จะลงรายการซ้ือหรือขายสินคา้ หรือบริการน้นั เป็นยอดรวมกไ็ ด้ 4.3.6.3 บญั ชีรายวนั ทวั่ ไป ใหม้ ีคาอธิบายรายการบญั ชี 4.3.6.4 บญั ชีแยกประเภทสินทรัพย์ หน้ีสินและทุน ใหม้ ีรายละเอียดการเพิ่มข้ึนหรือลดลงของสินทรัพย์ หน้ีสินและทุน โดยใหอ้ า้ งชนิดของบญั ชีและหนา้ บญั ชีหรือรหสั ท่ีอา้ งอิงดว้ ย 4.3.6.5 บญั ชีแยกประเภทรายไดแ้ ละคา่ ใชจ้ ่าย ใหม้ ีรายละเอียดท่ีมาแห่งรายได้หรือค่าใชจ้ ่าย โดยใหอ้ า้ งชนิดของบญั ชีและหนา้ บญั ชีหรือรหสั ท่ีอา้ งอิงดว้ ย 4.3.6.6 บญั ชีแยกประเภทลูกหน้ีหรือบญั ชีแยกประเภทเจา้ หน้ี ใหม้ ีช่ือลูกหน้ีหรือเจา้ หน้ี การแสดงรายการบญั ชีใหม้ ีรายละเอียดการก่อหน้ีหรือระงบั หน้ี การลงรายการดงั กล่าวใหอ้ า้ งชนิดของบญั ชีและหนา้ บญั ชีหรือรหสั ที่อา้ งอิงดว้ ย 4.3.6.7 บญั ชีสินคา้ ใหม้ ีชื่อ ชนิด จานวน หน่วยนบั รายละเอียดการไดม้ าหรือจาหน่ายไปซ่ึงสินคา้ และจานวนสินคา้ น้นั 4.4. การจัดทางบการเงิน ผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชี ยกเวน้ บุคคลธรรม และหา้ งหุน้ ส่วนสามญั ท่ีมิไดจ้ ดทะเบียน ตอ้ งจดั ทางบการเงินใหถ้ ูกตอ้ งตามรายการยอ่ ที่กฎหมายกาหนด ดงั ตารางที่ 8

ตารางที่ 8 งบการเงินท่ีผมู้ ีหนา้ ที่จดั ทาบญั ชีจะตอ้ งจดั ทา งบดุล งบ งบแสดงการ งบ งบ หมาย งบการเงิน กาไร เปลี่ยนแปลง กระแส การเงิน เหตุ เปรียบเทียบ งบการเงนิ ขาดทุน ส่วนของ เงินสด รวม ประกอบ กบั ปี ก่อน ผถู้ ือหุน้ งบนิติบุคคล การเงินหา้ งหุน้ ส่วนจดทะเบียนบริษทั จากดับริษทั มหาชนจากดันิติบุคคลท่ีต้งั ข้ึนตามกฎหมายต่างประเทศกิจการร่วมคา้ ตามประมวลรัษฎากร