bestpractice (2)edit

ก (Best Practice) แหล่งเรียนรู้ ศพก.ตำบลไร่มะขำม นายณฐั พงศ์ คล้ายทรง ครู กศน.ตาบลไรม่ ะขาม ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอบ้านลาด จังหวดั เพชรบุรี

ก คำนำ การพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษา ที่แสดงเป็นวิธีปฏิบัติงานท่ีเป็นเลิศ (Best Practice) เร่ืองแหล่ง เรียนรู้ ศพก.ตาบลไร่มะขาม เล่มนี้ จะอธบิ ายถึงข้ันตอนและวิธีการดาเนินงาน ของสถานศึกษากศน.ตาบล ซง่ึ นอกจาก จัดการศึกษาข้ันพ้ืนฐานนอกระบบแล้ว ยังเป็นศูนย์เรียนรู้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและเกษตรทฤษฎีใหม่ประจา ตาบล เพอ่ื เป็นองคค์ วามรใู้ นการเผยแพรแ่ ละศึกษา ซ่งึ สอดคลอ้ งตามนโยบายและจดุ เนน้ การดาเนินงานสานกั งานกศน. ปี ๒๕๖๒ ผู้จัดทาขอขอบพระคุณ ผอ.วรภร ประสทศรี ผู้อานวยการกศน.อาเภอบ้านลาด ท่ีเป็นท่ีปรึกษาในการ จัดทา และหวังเป็นอย่างยิ่งว่าเอกสารฉบับน้ีจะเป็นแนวทางสาหรับครูที่ใช้การจัดการศึกษานอกระบบ สาหรับผู้ที่ สนใจ และผ้ทู ีก่ าลงั จะพัฒนาผลสมั ฤทธิ์ในการจดั การศกึ ษานอกระบบให้สงู ข้นึ นายณัฐพงศ์ คล้ายทรง ผู้จัดทา

ข สำรบัญ คานา........................................................................................................................................................................... ก สารบัญ........................................................................................................................................................................ ข ๑. ชื่อผลงาน (Best Practice)....................................................................................................................................3 ๒. หนว่ ยงาน/สถานศึกษา/กศน.ตาบล .......................................................................................................................3 ๓. ชอื่ เจ้าของผลงาน...................................................................................................................................................3 ๔. ความสอดคลอ้ ง......................................................................................................................................................3 ๕. ท่ีมาและความสาคญั ของ Best Practice...............................................................................................................3 ๖. วตั ถปุ ระสงค์...........................................................................................................................................................5 ๗. วธิ ีการดาเนนิ การ ...................................................................................................................................................5 ๘. ตวั ชีว้ ัดความสาเร็จ.................................................................................................................................................6 ๙. การประเมินผลและเครอื่ งมอื การประเมินผล.........................................................................................................6 ๑๐. ผลการดาเนนิ งาน................................................................................................................................................6 ๑๑. บทสรปุ ................................................................................................................................................................6 ๑๒. กลยุทธ์หรอื ปัจจยั ทท่ี าใหป้ ระสบความสาเร็จ......................................................................................................6 ๑๓. ข้อเสนอแนะ........................................................................................................................................................7 ๑๔. การอา้ งองิ ...........................................................................................................................................................7 ๑๕. ภาคผนวก............................................................................................................................................................7

3 ๑. ชื่อผลงำน (Best Practice) แหล่งเรยี นรู้ ศพก.ตาบลไร่มะขาม ๒. หนว่ ยงำน/สถำนศึกษำ/กศน.ตำบล กศน.ตาบล ไร่มะขาม อาเภอ บา้ นลาด จงั หวดั เพชรบรุ ี ๓. ชื่อเจำ้ ของผลงำน นายณฐั พงศ์ คล้ายทรง โทรสาร - อเี มล์ Nattapongk๘๓๐๔@gmail.com ผ้บู รหิ าร นางวรภร ประสมศรี ๔. ควำมสอดคลอ้ ง แหลง่ เรยี นรู้ ศพก.ตาบลไรม่ ะขาม สอดคล้องกับนโยบายและจุดเน้นการดาเนนิ งานสานกั งานกศน.ปี ๒๕๖๒ นโยบายเร่งด่วนเพ่ือรว่ มขบั เคลือ่ นยุทธศาสตร์การพฒั นาประเทศ ยุทธศำสตรท์ ี่ ๑ ด้ำนควำมมน่ั คง ขอ้ ๑.๑ พัฒนาและเสริมสร้างความจงรักภักดีต่อสถาบันหลักของชาติโดยปลูกฝังและสร้างความ ตระหนักรู้ถึงความสาคัญ ของสถาบันหลักของชาติ รณรงค์เสริมสร้างความรักและความภาคภูมิใจในความเป็นคน ไทยและชาติไทย น้อมนา และเผยแพรศ่ าสตรพ์ ระราชา หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง รวมถงึ แนวทาง พระราชดารติ า่ งๆ และสอดคล้อง กับ ภำรกิจต่อเนื่อง ด้านการจัดการศึกษาและการเรียนรกู้ ารศึกษาตามอัธยาศัย ข้อที่ ๑.๔ ส่งเสริมให้มีการพัฒนา แหล่งการเรียนรู้ในระดับตาบล เพื่อการถ่ายทอดองค์ความรู้ และจัดกิจกรรมเผยแพร่องค์ความรู้ในชุมชนได้อย่าง ทัว่ ถงึ ๕. ท่มี ำและควำมสำคญั ของ Best Practice จากนโยบายของรัฐบาล สถานศกึ ษากศน.ตาบล นอกจากจดั การศกึ ษาข้ันพนื้ ฐานนอกระบบแลว้ ยังเป็น ศูนยเ์ รยี นรูป้ รัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งและเกษตรทฤษฎีใหม่ประจาตาบล โดยมวี ตั ถปุ ระสงค์ เพ่ือเผยแพรอ่ งค์ ความรใู้ หเ้ กิดการจัดการความร้ขู องชมุ ชนในรูปแบบชุมชนศึกษาตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งและเกษตร ทฤษฎใี หม่ ทค่ี นไทยควรยดึ ถอื เป็นแนวทางในการประยุกตใ์ ช้ในการดาเนินชีวติ อยา่ งมีคุณภาพ แหลง่ เรียนรู้ในชมุ ชน หมายถงึ “แหล่ง” หรอื “ทีร่ วม” ขอ้ มูล ขา่ วสาร ความรู้ สารสนเทศ กิจกรรม และประสบการณ์ตา่ ง ๆ ในชุมชนที่สนับสนุน สง่ เสรมิ ให้ผเู้ รียนสามารถหาความร้แู ละเรยี นรู้ ด้วยตนเองไดต้ าม อธั ยาศยั กศน.ตาบลไรม่ ะขาม ตั้งอย่ใู นพืน้ ทีต่ าบลไรม่ ะขาม อาเภอบา้ นลาด จงั หวดั เพชรบรุ ี บริบทสภาพพืน้ ที่เป็นที่ ราบล่มุ เหมาะแกก่ ารทาการเกษตร ทานา ทาไร่ และทาสวน โดยเฉพาะการปลูกข้าว และมีวิสาหกจิ ศนู ย์ขา้ วชุมชน ตาบลไร่มะขาม ผลิตข้าวอินทรีย์ตามวิถีของชุมชน จนกลายเป็นข้าวพันธ์ต่างๆ รวมถึงข้าวไรซ์เบอรรี่ท่ีเป็นผลผลิต ได้รบั การรับรองมาตรฐาน GAP และได้รางวัลในระดบั ประเทศ

4 ในปี ๒๕๕๘ ตาบลไร่มะขาม มกี ารจัดต้ัง ศูนยเ์ รียนรู้กำรเพ่มิ ประสทิ ธิภำพกำรผลติ สนิ ค้ำเกษตร อำเภอบำ้ นลำด จงั หวดั เพชรบุรี (ศพก.) ความหมายคอื เป็นศนู ยเ์ รียนรู้ท่ีมีการนานวตั กรรมการเกษตรแบบเก่า ผสมผสานกับเทคโนโลยีใหม่เพื่อเพ่มิ ศกั ยภาพและประสิทธิภาพ โดยนายบรรพต มามาก ปราชญ์เกษตรและ เกษตรกรต้นแบบตำบลไร่มะขำม เจำ้ ของศนู ยเ์ รียนรู้ โดยแบง่ ออกเป็นฐานการเรยี นรู้ไดแ้ ก่ ๑. ฐานการลดตน้ ทุนการผลติ - กำรตรวจวเิ ครำะหด์ นิ และกำรใช้ป๋ยุ ตำมค่ำวเิ ครำะห์ดนิ - กำรปรับปรงุ บำรงุ ดนิ - กำรปอ้ งกันกำจดั ศัตรพู ชื - กำรผลิตปุ๋ยหมัก ๒. ฐานการเพิม่ ประสทิ ธภิ าพและพฒั นาคณุ ภาพผลผลติ - กำรปฏิบัตทิ ำงกำรเกษตรที่ดีสำหรับพืช(GAP) - กำรผลิตเกษตรอนิ ทรีย์ (Organic) - กำรเพ่ิมผลผลติ ต่อไร่ ๓. ฐานการเกษตรตามหลกั เศรษฐกจิ พอเพยี ง - กำรเล้ียงปลำดุก - กำรเล้ียงไก่พื้นเมือง - กำรเลยี้ งไกไ่ ข่ - กำรเลี้ยงเป็ดไข่ - กำรเพำะเห็ด - กำรเล้ยี งกบ ๔. ฐานเรยี นรู้ที่เป็นองค์ความร้ทู ่วั ไปได้แก่ - กำรเตรยี มดนิ /ปรบั ปรุงบำรุงดิน - กำรปอ้ งกันกำจัดศัตรพู ืชโดยชวี วธิ ี - กำรปฏิบัติทำงกำรเกษตรทด่ี ีสำหรบั พชื (GAP) - กำรผลิตตำมระบบเกษตรอินทรยี ์ (Organic) - กำรเพิ่มประสทิ ธภิ ำพกำรผลติ ขำ้ ว แปลงเรียนรู้ กำรใชน้ ้ำอยำ่ งรู้คุณค่ำ เน้นกำรใหค้ วำมรเู้ รอ่ื งระบบกำรให้ นำ้ ได้แก่ กำรปรับสภำพพนื้ ทใ่ี ห้เรยี บสม่ำเสมอ กำรปล่อยน้ำลงนำ กำรทำนำระบบแหง้ สลบั เปียก เกษตรอินทรีย์ เปน็ ต้น ดงั นน้ั ศพก.ตาบลไร่มะขาม จึงเป็นแหลง่ เรียนรู้ที่ครบวงจรในพ้นื ทีช่ มุ ชน เหมาะสาหรับการศกึ ษาองค์ ความรทู้ างดา้ นการเกษตร สาหรบั นกั ศึกษากศน. และประชาชนทว่ั ไปท่สี นใจ

5 ๖. วัตถปุ ระสงค์ ๑. เพอ่ื เป็นแหลง่ เรยี นรูแ้ ละเป็นองคค์ วามรตู้ ามแนวทางปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี งเกษตรทฤษฏใี หม่ สาหรับนักศกึ ษาและประชาชนทวั่ ไป ๒. เพอ่ื ใหเ้ กษตรกรสามารถประกอบอาชพี และเพ่มิ รายได้ให้แก่ครอบครัว ๗. วิธกี ำรดำเนนิ กำร : ดาเนินงานตามวงจรการบรหิ ารงานคุณภาพ (PDCA) ขนั้ ตอนของกำรวำงแผน (Plan) ๑. ศึกษาสภาพปัจจุบันและความต้องการของผูเ้ รียน ๒. วิเคราะหบ์ ริบท ของนกั ศึกษากศน.ตาบลไรม่ ะขาม ๓. วางแผนการดาเนนิ งานแตง่ ตัง้ คณะทางาน โดยแบ่งผู้เรียนระดับ ม.ตน้ และ ม.ปลาย จัดทาปฏิทนิ ปฏิบัติงานเพอื่ ศึกษาแหล่งเรยี นรู้ ขั้นตอนกำรดำเนินงำน (Do) ๑. ประชมุ ช้ีแจงรายละเอยี ดบรบิ ทของศนู ย์เรียนรู้การเพิม่ ประสิทธิภาพการผลิตสินคา้ เกษตรอาเภอ บา้ นลาด จงั หวัดเพชรบุรี (ศพก.) ๒. แบง่ กลุม่ ผู้เรียนตามความสนใจและความถนัด ๓. ผเู้ รียนแต่ละกลุ่มออกแบบกจิ กรรมการศกึ ษาเรยี นร้ดู ว้ ยตนเองตามฐานการเรียนรทู้ งั้ ๔ ฐาน และ จัดทาราบงานการศึกษาแหล่งเรียนร้ตู ามหวั ขอ้ ที่ครผู สู้ อนกาหนด ๔. ใช้เทคโนโลยชี ่วยในการศกึ ษา เชน่ Internet , smartphone , tablet ๕. สรุปรายงานการศกึ ษาฐานการเรยี นรทู้ งั้ ๔ ฐาน ขนั้ ตอนตรวจสอบ (Check) ๑.นเิ ทศ กากบั ติดตาม และประเมินผล โดยครูผู้สอน โดยมีการทารายงานสรปุ /โครงงานท่ผี ูเ้ รยี นสนใจ ขั้นตอนกำรปรบั ปรุงและพัฒนำ (Act)

6 ๑. แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ระหว่างครู ผเู้ รียน และปราชญ์เกษตร เพ่ือเปน็ แนวทางในการตอ่ ยอดองคค์ วามรู้ เพอื่ ใหเ้ กิด ประสิทธิภาพตอ่ ผู้เรียนอยา่ งสงู สดุ ๘. ตัวช้วี ดั ควำมสำเรจ็ ๑. ผูเ้ รยี นความพรอ้ มในการสรา้ งองคค์ วามรดู้ ว้ ยตนเองและรักการเรียนรู้ ๒. เปดิ โอกาสใหผ้ ้เู รยี นรูจ้ ักวเิ คราะห์ความสามารถของตนเอง และนาเอาความรู้ ความถนัดของ ตนเอง มาใชใ้ หเ้ กดิ ประโยชนแ์ ละสามารถเผยแพร่แกบ่ ุคคลอน่ื ได้ ๓. ครมู ีความรู้ความเข้าใจในการบรู ณาการการให้ความร่วมมอื กบั ภาคเี ครือขา่ ยแหล่งเรียนรใู้ นชุมชน ๙. การประเมนิ ผลและเครอื่ งมอื การประเมินผล ๑. การถอดบทเรียนของผ้เู รยี นเป็นรายกลุ่ม จากแหลง่ เรียนรู้ศูนยเ์ รียนรู้การเพ่มิ ประสทิ ธิภาพการผลิต สนิ ค้าเกษตรอาเภอบ้านลาด จังหวัดเพชรบรุ ี (ศพก.) ๒. สรปุ รายงานการศึกษาฐานการเรยี นรูท้ งั้ ๔ ฐานของผเู้ รียนรายบุคคล / เลม่ โครงงาน ๑๐. ผลการดาเนนิ งาน ผเู้ รยี นไดร้ ูจ้ กั การคิด วางแผน แลกเปล่ยี นเรยี นรู้ และไดร้ บั องคค์ วามรู้ ตามแนวทางปรชั ญาเศรษฐกิจ พอเพียงเกษตรทฤษฏใี หม่ จากแหลง่ เรยี นรศู้ นู ยเ์ รยี นร้กู ารเพิม่ ประสทิ ธภิ าพการผลิตสินค้าเกษตรอาเภอบ้านลาด จังหวัดเพชรบุรี (ศพก.) ๑๑. บทสรปุ เป็นการดาเนินงานศึกษาแหล่งเรียนรู้ศนู ย์เรียนรู้การเพม่ิ ประสทิ ธภิ าพการผลติ สินคา้ เกษตรอาเภอบ้าน ลาด จงั หวดั เพชรบุรี (ศพก.) แบบมีสว่ นรว่ ม โดยผลเกดิ กับผเู้ รยี น เกิดกับครู เกิดกับชมุ ชน และเกิดกับ สถานศกึ ษากศน. ๑๒. กลยทุ ธ์หรือปจั จยั ท่ีทำให้ประสบควำมสำเรจ็ ๑. การถ่ายทอดองค์ความรขู้ องปราชญเ์ กษตร เกษตรกรตน้ แบบเจา้ ของศูนย์เรียนรู้ ๒. การบรู ณาการในการจัดการเรยี นการสอนของครู และความใฝร่ ู้ที่จะศึกษาความรูเ้ พิ่มเติมของ ผูเ้ รยี น

7 ๑๓. ข้อเสนอแนะ การดาเนนิ การศกึ ษาแหลง่ เรยี นรู้ ควรจะต้องได้การสนับสนุนจากคณะกรรมการหมู่บา้ น คณะกรรมการ กศน.ตาบล อาสาสมคั ร และผู้ปกครอง รวมถงึ ผบู้ รหิ ารสถานศึกษา ท่ีใหก้ ารสนบั สนนุ สง่ เสรมิ ด้านงบประมาณ การ นเิ ทศ กากับ ติดตามและให้ขวญั กาลังใจในการปฏิบัติงาน ๑๔. กำรอ้ำงอิง นโยบายและจดุ เนน้ การดาเนนิ งาน ของสานกั งาน กศน. ปีงบประมาณ ๒๕๖๒ ฉบับเผยแพร่ออนไลน์. (๒๕๖๒) สืบคน้ จากhttp://chumphon.nfe.go.th/chumphonnfe/UserFiles/File/Policy/ONIE_Pol๖๒_Web.PDF (๑๓ สงิ หาคม ๒๕๖๒) แหลง่ เรียนรู้ในชมุ ชน (๒๐๑๙) ,สบื ค้นเมอ่ื ๑๓ สงิ หาคม ๒๕๖๒. จาก. https://th.wikipedia.org ไพร สว่างรงุ่ . (๙ กรกฏาคม ๒๕๖๒). รายงานถอดองค์ความรู้ศูนย์เรยี นร้กู ารเพ่มิ ประสิทธภิ าพ การผลติ สนิ คา้ เกษตรอาเภอบา้ นลาด จังหวดั เพชรบุรี ๑๕. ภำคผนวก รปู ภำพประกอบกำรดำเนินงำนของศูนยเ์ รยี นรู้กำรเพมิ่ ประสิทธิภำพกำรผลติ สินค้ำเกษตร อำเภอบำ้ นลำด รูปท่ี ๑ แผนผังศูนย์ ศพก.บ้ำนลำด รูปที่ ๒ แปลงสำธิต

8 รูปท่ี ๓ ปุ๋ยน้ำชวี ภำพ รูปท่ี ๔ กำรจัดกำรดนิ รูปท่ี ๕ กำรจดั กำรระบบนเิ วศน์ รูปที่ ๖ กำรจัดกำรผลผลิต

9 รปู ที่ ๗ กำรจดั กำรแปรรปู รปู ภำพฐำนเรียนรู้ศูนย์เรียนร้กำรเพ่มิ ประสิทธิภำพกำรผลิตสนิ ค้ำเกษตรอำเภอบ้ำนลำด รปู ที่ ๑ ศำลำเรียนรู้ รูปที่ ๒ ฐำนเรยี นรู้กำรปลกู ไม้ผล(มะมว่ ง) รูปที่ ๓ ฐำนเรยี นรู้เรอ่ื งเหด็ รูปท่ี ๔ ฐำนเรยี นร้เู รื่องปุ๋ยนำ้ ชีวภำพ รปู ท่ี ๕ ฐำนเรียนรู้เร่ืองกำรเล้ียงปลำดุก รูปที่ ๖ ฐำนเรียนรู้เรอื่ งไกไ่ ข่

10 รปู ที่ ๗ ฐำนเรยี นรู้เรอ่ื งกำรปลกู กลว้ ยหอมทอง รูปที่ ๘ ฐำนเรยี นรู้เกษตรอนิ ทรีย์ รูปที่ ๙ แสดงการถอดองค์ความรูท้ ไ่ี ด้จากการศึกษาแหลง่ เรยี นรู้

11 v