นายภูรินท์ อินทรสถิตย์ ข้อ 2

นายภรู ินท์ อนิ ทรสถติ ย์ ชัน้ ม. 6 / 6 เลขท่ี 5

ลิขสิทธ์ิ เป็นทรัพย์สนิ ทางปัญญาประเภทหนึง่ ที่มอบสทิ ธิทางกฎหมายที่มอบให้ผ้สู ร้าง สรรค์งานแต่เพียงผ้เู ดียวในการเผยแพร่ ทาซา้ หรือดดั แปลงงานท่ีสร้างสรรค์ โดยทว่ั ไปแล้ว งานท่ีได้รบั ความค้มุ ครองลขิ สทิ ธิ์เป็ นงานสร้างสรรค์ทางปัญญาทกุ รูปแบบ เช่น งานเขียน งาน ดนตรี งานนาฏศิลป์ งานศิลปะ ภาพถ่าย ภาพยนตร์ โปรแกรมคอมพวิ เตอร์ เป็นต้น เจ้าของ ลขิ สทิ ธ์ิสามารถมอบสทิ ธิ์ให้แกบ่ คุ คลอื่นได้ โดยอาจจะมอบสทิ ธ์ิทงั้ หมดหรือเพียงบางสว่ นกไ็ ด้ เช่น สทิ ธิ์การตีพมิ พ์ สทิ ธ์ิการแปล สทิ ธิ์การดดั แปลง เป็ นต้น ลขิ สทิ ธิ์มีระยะเวลาจากดั ระยะเวลาของลขิ สทิ ธิ์โดยทว่ั ไปคือเริ่มตงั้ แต่การสร้างสรรค์ งาน และสนิ ้ สดุ 50 ถึง 100 ปี หลงั จากผ้สู ร้างสรรค์เสยี ชีวติ ขึน้ อย่กู บั กฎหมายของแต่ละเขต อานาจ ลขิ สทิ ธ์ิถกู จากดั โดยข้อจากดั และข้อยกเว้นของกฎหมายลขิ สทิ ธิ์ เช่น การใช้ลิขสทิ ธิ์ ของผ้อู น่ื โดยชอบ กฎหมายลขิ สทิ ธ์ิในบางประเทศมีข้อกาหนดในการสถาปนาลขิ สทิ ธ์ิ เช่น การขนึ ้ ทะเบียนงาน แต่ประเทศสว่ นใหญ่ในปัจจบุ นั ถือวา่ การค้มุ ครองลขิ สทิ ธิ์เริ่มต้นขึน้ เม่ืองานถกู สร้างโดยไม่จาเป็ นต้องมีการจดทะเบยี น โดยทวั่ ไป การบงั คบั ใช้ลขิ สทิ ธิ์เป็ นการใช้กฎหมาย แพง่ แต่บางเขตอานาจมีการใช้โทษทางอาญาด้วย

ในประเทศไทย การค้มุ ครองลขิ สทิ ธิ์ตามกฎหมายไทยจะกาหนดให้มีอายกุ ารค้มุ ครอง 50 ปี นบั ตงั้ แต่ผู้ สร้างสรรค์ผลงานเสยี ชีวติ กรณีเจ้าของเป็ นนติ บิ คุ คล จะเริ่มนบั อายตุ งั้ แตผ่ ลงานถกู สร้างขึน้ มา นบั ไปอกี 50 ปี หรือเร่ิมนบั เม่ือมีการโฆษณาเป็นครงั้ แรก แล้วแต่วา่ อยา่ งไหนจะเกิดทีหลงั แต่ การโฆษณาครัง้ แรกนนั้ จะต้องเกดิ ขึน้ ภายใน 50 ปี นบั ตงั้ แตม่ ีการสร้างสรรค์ผลงานนนั้ ขึน้ มา ถ้าพ้น 50 ปี ไปแล้วโดยท่ียงั ไมไ่ ด้มีการโฆษณา ถือวา่ ลขิ สทิ ธิ์หมดอายุ โดยท่ีการโฆษณาใน ภายหลงั จะไม่มีผลตอ่ การนบั ต่ออายลุ ขิ สทิ ธ์ิอีก การโฆษณานีจ้ ะต้องเป็ นการโฆษณาโดยความ ยินยอมของเจ้าของลขิ สทิ ธิ์ด้วย จงึ จะนบั เป็ นการโฆษณาครัง้ แรกท่ีให้เร่ิมนบั อายลุ ขิ สทิ ธ์ิได้ ตามพระราชบญั ญตั ิลขิ สทิ ธ์ิ พ.ศ. 2537 จะมีข้อยกเว้นในงานบางประเภทท่ีจะมีอายุ การค้มุ ครองลขิ สทิ ธ์ิต่างออกไป ได้แก่ ศลิ ปประยกุ ต์ มีอายคุ ้มุ ครอง 25 ปี งานบางชนิดที่ สร้างสรรค์โดยบคุ คลธรรมดาที่ไมใ่ ชน่ ติ ิบคุ คล ก็จะมีข้อยกเว้นให้เริ่มนบั อายเุ ช่นเดียวกบั กรณี นติ บิ คุ คล คือ เริ่มนบั ตงั้ แตไ่ ด้มีการสร้างงานขึน้ หรือตงั้ แต่โฆษณาครัง้ แรก (แทนที่จะนบั ตงั้ แต่ ผ้สู ร้างสรรค์เสยี ชีวติ ) งานเหลา่ นนั้ ได้แก่ ภาพถา่ ย โสตทศั นวสั ดุ ภาพยนตร์ สงิ่ บนั ทึกเสียงหรือ งานแพร่เสียงแพร่ภาพ งานท่ีได้สร้างสรรค์ขึน้ โดยการจ้างหรือตามคาสง่ั รวมถงึ ศลิ ปประยกุ ต์ งานที่ได้สร้างสรรค์ขึน้ โดยผ้สู ร้างสรรค์ใช้นามแฝงหรือไม่ปรากฏช่ือผ้สู ร้างสรรค์ และ ไม่รู้ตวั ผ้สู ร้างสรรค์ ก็ให้เริ่มนบั อายุลขิ สทิ ธ์ิในลกั ษณะเดียวกบั นิติบคุ คล กฎหมายลขิ สทิ ธิ์ฉบบั แรกของประเทศไทย คือ ประกาศหอพระสมดุ วชิรญาณ ร.ศ. 111 (พ.ศ. 2435) เป็นการค้มุ ครองเพื่อมิให้ผ้ใู ดนาความตา่ ง ๆ ในหนงั สือวชิรญาณวเิ ศษไปตีพิมพ์ เย็บเป็น เลม่ หรือเป็นเร่ือง นอกจากได้รบั อนญุ าตจากกรรมสมั ปาทกิ สภา แต่ไมม่ ีการกาหนดโทษ สาหรับผ้ฝู ่ าฝื น กฎหมายฉบบั อ่ืน ๆ ท่เี ก่ียวเน่ืองกับลิขสิทธ์ิได้ประกาศใช้ตามลาดบั โดยยกเลกิ ฉบบั ก่อนหน้า ดงั นี้

1.พระราชบัญญัตกิ รรมสิทธ์ิผู้แต่งหนังสือ ร.ศ. 120 (พ.ศ. 2444) 2.พระราชบญั ญัตแิ ก้ไขพระราชบญั ญัตกิ รรมสทิ ธ์ิผู้แต่งหนังสือ พ.ศ. 2457 3.พระราชบัญญัตคิ ุ้มครองงานวรรณกรรมและศลิ ปกรรม พทุ ธศกั ราช 2474 4.พระราชบัญญัตลิ ิขสิทธ์ิ พ.ศ. 2521 5.พระราชบญั ญัตลิ ิขสทิ ธ์ิ พ.ศ. 2537 6.พระราชบญั ญัตลิ ขิ สทิ ธ์ิ (ฉบบั ท่ี 2) พ.ศ. 2558 7.พระราชบญั ญัตลิ ขิ สิทธ์ิ (ฉบับท่ี 3) พ.ศ. 2558 ปัญหาการละเมดิ ลขิ สิทธ์ิ ในประเทศไทย พบสนิ ค้าละเมดิ ลขิ สทิ ธิ์ค่อนข้างแพร่หลาย ไมว่ า่ จะเป็ น ซีดีเพลง (มกั เป็นซีดีรวมไฟลเ์ พลงประเภท MP3) วีซดี ีและดีวีดีภาพยนตร์ ทงั้ ภาพยนตร์ไทยและตา่ งประเทศ รวมไปถงึ ซอฟต์แวร์ เกม และโปรแกรมประยกุ ต์ตา่ ง ๆ โดยสถานที่ท่ีเคยมีปัญหาเร่ืองการ จาหน่ายสนิ ค้าละเมดิ ลขิ สทิ ธ์ิมาก ได้แก่ พนั ธ์ทุ ิพย์พลาซา่ , คลองถม, เซยี ร์ รังสติ , ตะวนั นา เป็นต้น ในปี 2550 ประเทศไทยมีการละเมิดลขิ สทิ ธิ์สงู สดุ เป็ นอนั ดบั 4 ในเอเชียแปซฟิ ิก สง่ ผลเสยี ตอ่ ช่ือเสยี งและอตุ สาหกรรมต่าง ๆ ท่ีเกี่ยวข้องทงั้ ในประเทศและตา่ งประเทศ



Creative Commons ลขิ สิทธ์ิทางผลงาน ใช้แบบไหน ถึงถูกต้อง ผลงานท้งั หมดท่ีถกู ผลิตข้ึนมาลว้ นแต่มีการคุม้ ครองลิขสิทธ์ิใหก้ บั เจา้ ของผลงาน หรือที่เรา เรียกว่า Copyright (สัญลกั ษณ์อกั ษรซีในวงกลม © ) ซ่ึงเจา้ ของผลงานแต่เพยี งผเู้ ดียวเท่าน้นั ท่ี สามารถทาอะไรก็ไดก้ บั งานตวั เอง ไม่ว่าจะเป็นการทาสาเนา ดดั แปลง แจกจ่าย หากผอู้ นื่ จะนา ผลงานน้นั ไปใชก้ ต็ อ้ งมีการขออนุญาตจากเจา้ ของก่อน ตรงน้ีเองทาใหเ้ กิดขอ้ จากดั ในการนา ทรัพยากรมาใชป้ ระโยชน์ร่วมกนั จึงไดเ้ กิดแนวคิดท่ีเรียกวา่ Creative Commons



Creative Commons คอื อะไร Creative Commons หรือ สัญญาอนุญาตแบบเปิ ด เป็นลิขสิทธ์ิประเภทหน่ึงท่ีเปิ ดโอกาสให้ สาธารณะไดท้ าผลงานน้นั ไปใชไ้ ดโ้ ดยไม่ตอ้ งขออนุญาต ไม่เป็นการละเมิดลิขสิทธ์ิ แต่ผู้ทนี่ า ผลงานไปใช้จะต้องทาตามเงอื่ นไขทกี่ าหนดไว้บนผลงาน ผา่ น 4 สญั ลกั ษณ์ที่แทนแต่ละเงื่อนไข มนั่ ใจวา่ หลายคนเคยเห็นผา่ นตา แต่รู้ไหมวา่ สัญลกั ษณ์แต่ละอยา่ งหมายถึงอะไร 1. Attribution (BY) สญั ลกั ษณ์ท่ีแสดงว่า อนุญาตใหผ้ อู้ นื่ สามารถนาผลงานไปใช้ ทาซ้า แจกจา่ ย หรือดดั แปลงงาน น้นั ได้ แต่ต้องให้เครดติ ทมี่ าของเจ้าของผลงานน้นั ซ่ึงถา้ เขาอยากจะใชผ้ ลงานน้นั โดยไม่มี เครดิตชื่อเจา้ ของผลงานกากบั จะตอ้ งทาการขอนุญาตเจา้ ของผลงานก่อน

2. NonCommercial (NC) สัญลกั ษณ์ท่แี สดงว่า อนุญาตใหผ้ อู้ ื่นสามารถนาผลงานไปใช้ ทาซ้า แจกจา่ ย หรือดดั แปลงงาน น้นั ได้ แต่ต้องไม่ใช่เพอื่ การค้า เวน้ แต่วา่ จะไดร้ ับอนุญาตจากเจา้ ของผลงานก่อน 3. NoDerivatives (ND) สญั ลกั ษณ์ที่แสดงว่า อนุญาตใหผ้ อู้ น่ื สามารถนาผลงานไปใช้ ทาซ้า แจกจา่ ย ผลงานชิน้ น้นั ได้ แต่ห้ามดดั แปลงงาน เวน้ แต่ว่าจะไดร้ ับอนุาตจากเจา้ ของผลงานก่อน 4. ShareAlike (SA) สัญลกั ษณ์ทแี่ สดงว่า อนุญาตใหผ้ อู้ ื่นสามารถนาผลงานไปใช้ ทาซ้า แจกจ่าย หรือดดั แปลงงาน น้นั ได้ แต่ผลงานทด่ี ดั แปลงน้นั จะต้องกากบั ด้วยสัญญาอนุญาตเงอื่ นไขเดยี วกนั กบั ต้นฉบับ เวน้ แต่วา่ จะไดร้ ับอนุญาตจากเจา้ ของผลงานก่อน

เพ่อื ใหเ้ ห็นภาพเรามีตวั อยา่ งมาใหด้ กู นั นิดหน่อย ตัวอย่าง Creative Commons License และการนาไปใช้งาน หมายถึง อนุญาตใหน้ าผลงานไปใช้ ทาซ้า แจกจ่าย โดยต้องระบุทมี่ า และห้ามดดั แปลง หมายถึง อนุญาตใหน้ าผลงานไปใช้ ทาซ้า แจกจ่าย หรือดดั แปลงงานน้นั ได้ โดยต้องระบุทมี่ า และต้องไม่ใช่เพอื่ การค้า หมายถึง อนุญาตใหน้ าผลงานไปใช้ ทาซ้า แจกจ่าย หรือดดั แปลงงานน้นั ได้ โดยต้องระบุทมี่ า ห้ามใช้เพอ่ื การค้า และหากเป็นงานทด่ี ดั แปลงจะต้องใช้สัญญาอนุญาตเดยี วกั

แหลง่ ที่มา พระราชบญั ญตั ลิ ขิ สทิ ธ์ิ พ.ศ. ๒๕๓๗ อายแุ หง่ การค้มุ ครองลขิ สทิ ธิ์ https://creativetalklive.com/creative-commons-license/