tripitaka_00

คาํ นํา พระพทุ ธวจนะ คอื พระไตรปฎ ก รวมเปน ศาสนธรรมคําสอนของพระพทุ ธเจา จัดเปน องค ๙ คอื สตุ ตะ ไดแกอ ุภโตวภิ ังค นทิ เทส ขันธกะ ปริวาร พระสูตรตา งๆ มมี งคลสูตรเปน ตน เคยยะ คือพระสตู รที่ประกอบไปดว ยคาถาทงั้ หมด เวยยากรณะ คอื พระอภิธรรมปฎ กทงั้ หมด พระสตู รท่ีไมมคี าถา และพทุ ธวจนะทไ่ี มไดจ ัดเขา ใน องค ๘ ไดชอื่ วาเวยยากรณะทั้งหมด คาถา คือพระธรรมบท เถรคาถา เถรคี าถา และคาถาลว นๆ ทไี่ มม ีช่อื วาสตู รในสตุ ตนิบาต อทุ าน คือพระสตู ร ๘๒ สตู ร ที่พระพุทธเจาทรงเปลงดวยโสมนัสญาณ อติ วิ ุตตกะ คอื พระสูตร 100 สูตร ทข่ี ้ึนตนดว ยคําวา ขอนี้สมจรงิ ดังคาํ ท่ีพระผมู ีพระภาคเจา ตรัสไว ชาดก เปน การแสดงเรอ่ื งในอดตี ชาตขิ องพระพทุ ธเจา มอี ปณณกชาดกเปน ตน มีทัง้ หมด ๕๕๐ อพั ภูตธรรม คอื พระสูตรที่ปฏิสงั ยุตดวยอัจฉรยิ อัพภตู ธรรมทั้งหมด เวทลั ละ คือระเบียบคาํ ท่ผี ถู ามไดค วามรแู จง และความยนิ ดี แลวถามตอๆ ขนึ้ ไป ดังจูฬเวทัลลสูตร สมั มาทฏิ ฐิสตู ร และสกั กปญหสูตร เปนตน พระพทุ ธวจนะเหลา นี้ โดยสภาพแหงธรรมแลว เปน สัจธรรมท่ีทรงแสดงวา เปนธรรมท่ลี ึกซึ้งรไู ดยาก รตู ามเห็นตามไดย าก สงบประณีต ไมอ าจจะรไู ดด วยการตรึก ละเอยี ด เปน ธรรมอันบัณฑติ จะรไู ดเพราะสภาวะแหงธรรมมลี ักษณะดงั กลาว จงึ จาํ ตอ งชแ้ี จงใหเกดิ ความเขาใจท้งั โดยอรรถะ และพยัญชนะเพอ่ื ใหสามารถหย่งั รูธรรมท้ังหลายตามความเปน จริงในเร่อื งนั้นๆ เนอื่ งจากพน้ื เพอธั ยาศยั ของคนแตกตางกันในดานตา งๆ ซึง่ ทรงอุปมาไวเหมือนดอกบวั ๔ เหลาพระพทุ ธเจาจึงทรงมวี ิธีในการแสดงธรรม ตามอาการสอนธรรมของพระองค ๓ ประการ คือ ๑. ทรงสอนใหผ ูฟง รยู ิง่ เห็นจรงิ ในสงิ่ ที่ควรรคู วรเหน็ ๒. ทรงแสดงธรรมมีเหตทุ ีผ่ ฟู ง อาจตรองตามใหเห็นจริงได ๓. ทรงแสดงธรรมเปน อัศจรรย คือผูป ฏิบัติตามจะไดร ับประโยชนต ามสมควรแกการประพฤติ ปฏิบัติ แตเพราะพระพุทธเจา ทรงประกอบดวยปาฏหิ าริย ทรงฉลาดในโวหารเพราะทรงเปนเจา แหง ธรรมกอ นจะทรงแสดงธรรมแกใ คร ทรงตรวจสอบภมู ิหลังดานตา งๆ ของคนเหลาน้ันดวยพระญาณแลว ผลจากการฟง ในพทุ ธสํานกึ จงึ ไมมีปญหาวา คนฟงจะไมเ ขา ใจ ผลจากการฟง ธรรมสมัยพทุ ธกาลจงึ มคี วามอศั จรรย หลงั จากพระพุทธเจา ปรินิพพานไปแลว ทรงต้งั พระธรรมวินัยไวเปนพระศาสดาแทนพระองคธรรมทีท่ รงแสดงไวย งั เปนเชนเดมิ แตระดับสตปิ ญ ญา บารมี ความสนใจในธรรมของคนเปลีย่ นแปลงไปทาํ ใหก ารตคี วามพระธรรมวนิ ัยตามความเขาใจของตนเองเกิดขึ้น จนทําใหส ูญเสียความเสมอกนั ในดานศีลและทิฐิครงั้ แลว คร้งั เลา บางสมยั เกิดแตกแยกกนั เปนนิกายตา งๆ ถึง ๑๘ นิกาย

พระอรรถกถาจารยผ ูท ราบพทุ ธาธิบาย ทั้งโดยอรรถะและพยัญชนะแหง พระพทุ ธวจนะ เพราะการศกึ ษาจําตอ งสืบตอกันมาตามลาํ ดบั มฉี ันทะอตุ สาหะอยางสงู มาก ไดอ รรถาธิบายพระพทุ ธวจนะ ในพระไตรปฎ ก สวนที่ยากแกก ารเขา ใจ ใหเ กิดความเขา ใจงายข้นึ สําหรับผศู ึกษาและปฏิบตั ิ ความสาํ คญั แหงคัมภีรในพระพุทธศาสนาจงึ มีลดหลัน่ กันลงมา คอื ๑. พระสูตร คอื พระพทุ ธวจนะทีเ่ รียกวา พระไตรปฎกทัง้ พระวินัยปฎ ก พระสุตตันตปฎ ก และพระอภิธรรมปฎก ๒. สุตตานุโลม คือพระคมั ภีรท ่พี ระอรรถกถาจารยร จนาข้นึ อธบิ ายขอ ความทีย่ ากในพระไตรปฎก ๓. อาจรยิ วาท วาทะของอาจารยตา งๆ ตง้ั แตช นั้ ฎีกาอนุฎกี า และบรุ พาจารยใ นรุนหลัง ๔. อตั โนมติ ความคิดเห็นของผูพูด ผูแสดงธรรมในพระพทุ ธศาสนา ในกาลตอมา มกี ารอธิบายธรรมประเภทอาจรยิ วาท คอื ถอื ตามทอ่ี าจารยของตนสอนไว กับอตั โนมติ วา ไปตามมตขิ องตนกันมากขึ้น ทั้งนีอ้ าจจะเปนเพราะพระคมั ภรี พ ระพุทธศาสนาทเ่ี ปน หลักสาํ คัญ คอืพระไตรปฎ ก และอรรถกถามไี มแพรหลาย อรรถกถาสวนมากยังเปนภาษาบาลี คนมีฉนั ทะในภาษาบาลีนอยลง สํานวนภาษาบาลีทแี่ ปลออกมาแลวยากตอการทําความเขา ใจของคนท่ีไมไดศกึ ษามากอ น ขาดกลั ยาณมติ รที่เปนสตั บรุ ุษในพระพทุ ธศาสนาเปน ตน การอธิบายธรรมท่เี ปน ผลจากการตรสั รู ของพระอรหนั ตสมั มาสัมพทุ ธเจา นัน้ เปนอันตรายมากเพราะโอกาสทีจ่ ะเขา ใจผิด พูดผิด ปฏบิ ตั ิผดิ มีไดงาย พระไตรปฎกเปนเหมอื นรัฐธรรมนูญ กฎหมายท่วั ไปจะขัดแยง กบั กฎหมายรัฐธรรมนูญไมไดฉ ันใด การอธิบายธรรมขดั แยง กับพระไตรปฎกพุทธศาสนกิ ชนท่ดี ียอ มถอื วาทาํ ไมไดเชนเดียวกันฉันน้นั เพอ่ื ใหพ ระพุทธวจนะอนั ปรากฏในพระไตรปฎก แพรหลายออกมาในรูปภาษาไทย และใหเกดิความรูความเขา ใจพระพทุ ธศาสนา ตรงตามหลกั ท่ีปรากฏในพระไตรปฎก และท่ีพระอรรถกถาจารยอ ธบิ ายไว จะไดเ กิดทิฏฐิสามญั ญตา ความเสมอกนั ในดานทฐิ ิ และ สลี สามญั ญตา ความเสมอกันในดา นศีล ของชาวพุทธท้ังฝา ยบรรพชติ และคฤหสั ถ มหามกฏุ ราชวทิ ยาลัยจงึ ไดจดั ใหมกี ารแปลพระไตรปฎ กและอรรถกถาข้นึ โดยมีหลกั การในการดาํ เนินงานดังตอไปน้ี คือ ๑. นําเอาพระสตู รและอรรถกถาแหง พระสตู รนน้ั ๆ มาพิมพเ ชื่อมตอ กันไป เพ่อื ชวยใหท า นท่ีไมเขา ใจขอ ความในพระสตู ร สามารถหาคาํ ตอบไดจากอรรถกถาในเลมเดียวกัน ๒. เนอ่ื งจากพระวินัยปฎ กเปน เรอ่ื งของพระภกิ ษสุ ามเณรโดยเฉพาะ อรรถกถาพระวนิ ัยไดแ ปลกันมากแลว พระอภธิ รรมปฎกก็ไดแปลแพรหลายแลวพรอมทั้งอรรถกถา แตม กี ารศกึ ษากันในวงจาํ กดั การทํางานในคราวแรก จงึ เรมิ่ ทพี่ ระสตุ ตันตปฎกกอน โดยเรียงตามลาํ ดบั นกิ าย ๓. ในการแปลนนั้ กาํ หนดใหขอความเปนภาษาไทยมากทสี่ ุด ในขณะเดียวกันตอ งมองเห็นศัพทภาษาบาลีดว ย เพ่อื ชวยใหคนท่ไี มศึกษาภาษาบาลีอา นเขาใจ และนักศกึ ษาภาษาบาลไี ดหลักในการสอบทานเทยี บเคยี ง

๔. คณะกรรมการผทู าํ งานไดคัดเลอื กทานทม่ี คี วามชาํ นิชํานาญในภาษาบาลี มคี วามรกั งาน มคี วามเสยี สละ พรอ มทจี่ ะทาํ งานเพ่ือเปนพุทธบูชา ๕. ผลงานท่ีจะพมิ พข้ึนมาตามลําดับนัน้ พยายามหาผใู จบญุ ชว ยเสยี สละรับหนาทเ่ี ปน เจา ภาพในการพมิ พแตล ะเลม เมือ่ พิมพเสร็จแลวจัดจาํ หนา ยดวยราคาเกนิ ทุนทใี่ ชพิมพเพียงเล็กนอยเทา นั้น เพื่อใหผูมีความสนใจท่ัวๆ ไป สามารถซื้อหาไปอา นได งานเหลานีจ้ ะดําเนินไปโดยลําดับ ตามกาํ ลังทรัพยแ ละกําลังศรัทธาของทานทเ่ี ห็นผลประโยชนจากงานนจี้ ะใหการสนับสนุน มหามกุฎราชวทิ ยาลยั หวงั วา งานแปลพระไตรปฎก อรรถกถา และปริวรรตอรรถกถาแตล ะเลมคงอาํ นวยประโยชนใหแกพ ระพทุ ธศาสนา พระภกิ ษุ สามเณร ทานพทุ ธศาสนกิ ชนผูสนใจในหลักธรรมและคงเปนถาวรกรรมอนั อาํ นวยประโยชนไ ดนานแสนนาน งานในคราวแรกนี้ อาจจะมคี วามผิดพลาดบกพรอ งอยูบ า ง ซึ่งหวงั วาคงไดรบั ความเมตตากรณุ าชีแ้ นะจากทานผูรทู ัง้ หลาย เพ่ือปรับปรุงแกไขใหมคี วามสมบูรณย ่งิ ขึ้นในโอกาสตอ ไป มหามกุฎราชวทิ ยาลัย ตองการใหพ ระคมั ภรี เ ลมน้ี เปนอนสุ รณเนอื่ งในวโรกาสครบ 200 ปแหงพระราชวงศจ ักรกี รุงรัตนโกสินทรอีกดว ย ขออานุภาพแหง พระรตั นตรยั ไดดลบันดาลใหท านผูส นับสนุนในการแปล ปรวิ รรต ใหทนุพิมพและจดั ซื้อพระคัมภีรแ ปลเลม น้ี และเลมอ่ืนๆ จงประสบความเจรญิ ในธรรม อนั พระผูม พี ระภาคเจาทรงประกาศไวดีแลว โดยท่วั กนั . มหามกุฎราชวิทยาลยั ๒๕๒๗