การเผยแผ่พระพุทธศาสนาและการเผยแผ่พระไตรปิฎกเข้าสู่ประเทศไทยในยุคแรก

การเผยแผพ่ ระพุทธศาสนาและการเผยแผ่ พระไตรปฎิ กเข้าสูป่ ระเทศไทยในยคุ แรก

จุดประสงค์การเรียนรู้ – อธบิ ายคุณค่าและความสาคญั ของการเผยแผ่ พระพุทธศาสนาและการเผยแผพ่ ระไตรปิฎก เขา้ สปู่ ระเทศไทยได้

การเผยแผ่พระพุทธศาสนาและการเผยแผพ่ ระไตรปิฎก เข้าสู่ประเทศไทยในยุคแรก Oพระพทุ ธศาสนาได้เผยแผ่เข้าส่ปู ระเทศไทย พร้อมกบั การเผยแผ่พระไตรปิฎกในยุคแรก แบง่ ออกเป็น 4 ยุค O ยคุ เถรวาท O ยคุ มหายาน O ยคุ เถรวาทแบบพุกาม O ยุคเถรวาทแบบลังกาวงศ์

ยคุ ที่ 1 ยคุ เถรวาท • เปน็ ยคุ สมยั พระเจ้าอโศกมหาราช พระพุทธศาสนามีความ เจริญรุ่งเรอื งมาก • มีการสง่ สมณทูตออกไปเผยแผ่ พระพทุ ธศาสนารวม 9 สาย • พระสมณทูตสายท่ี 8 มีพระโสนเถระ และพระอุตตรเถระเดนิ ทางมา สุวรรณภูมิ พระบรมราชานสุ าวรยี ์ พระเจ้าอโศกมหาราช

หลักฐานเกย่ี วเนอ่ื งกับ พระพุทธศาสนาท่คี ้นพบ - สถูปสาญจี - กวางหมอบ และธรรมจักร

ยุคที่ 2 ยคุ มหายาน (ประมาณ พ.ศ.620) • พระเจ้ากนษิ กะมหาราชทรงอุปถัมภก์ ารทาสงั คายนาครง้ั ท่ี 4 ของฝ่ายนกิ ายมหายาน ทเ่ี มืองชลันธร • ไดส้ ง่ พระสมณทตู ออกเผยแผพ่ ระพทุ ธศาสนาฝ่ายมหายานใน เอเชยี กลาง จนถงึ ประเทศจีน จากประเทศจีนมาสู่อาณาจกั ร อ้ายลาว • ในปี พ.ศ.1300 กษตั ริย์ศรีวชิ ัย แห่งเกาะสุมาตราขยายอานาจ เขา้ สดู่ นิ แดนไทยตอนใต้ ทาให้พระพทุ ธศาสนาเจรญิ รุง่ เรอื งใน ดินแดนแถบน้ี

พระพทุ ธรูป พระโพธสิ ตั ว์ พระโพธสิ ัตวอ์ วโลกเิ ตศวร อวโลกเิ ตศวร ศิลปะศรีวชิ ัย พระพมิ พ์ตา่ ง ๆ ในระหวา่ งปี พ.ศ.1454-1725 ขอมซง่ึ นบั ถอื พระพุทธศาสนานิกายมหายาน มอี านาจครอบครองดินแดนประเทศไทย ทกุ วันนไ้ี ว้ในอานาจทง้ั หมด ส่งผลให้ ศาสนาพทุ ธนกิ ายมหายานแผข่ ยายไปด้วย

ยคุ ที่ 3 ยุคเถรวาทแบบพุกาม พ.ศ.1600 พระเจ้าอนุรุทธมหาราช เจ้าเมือง พุกามแห่งประเทศพม่าได้แผ่ขยายอาณาเขตมาถึง ดินแดนตอนเหนือของไทย คือ ล้านนา ลพบุรี และ ทวารวดี ทาใหศ้ าสนาพทุ ธแบบพุกามเข้ามามีอิทธิพล ต่อคนไทยแถบน้นั ดว้ ย

ยคุ ท่ี 4 ยุคเถรวาทแบบลงั กาวงศ์   พ.ศ.1698 พระเจ้าปรกั กมพาหุ แหง่ ประเทศลงั กา ทรงฟน้ื ฟพู ระพทุ ธศาสนา  ทรงอาราธนาพระมหากสั ปะให้ชาระพระธรรมวินัย พระพุทธศาสนาจงึ กลับมาเจรญิ ร่งุ เรอื งขน้ึ  ชาวต่างชาติไดเ้ ขา้ มาศึกษาเลา่ เรยี นพระไตรปิฎก และเขา้ รบั การอปุ สมบท  พระพทุ ธศาสนาแบบลงั กาวงศ์ได้เขา้ มาตั้งม่ันที่เมอื ง นครศรธี รรมราชเป็นคร้ังแรก

การเผยแผ่พระไตรปฎิ ก ตัง้ แตส่ มัยสุโขทัยถึงปจั จุบนั  สมัยสโุ ขทัย (พ.ศ.1800-1920) ทรงอาราธนาพระสงฆ์ มาจากเมือง นครศรีธรรมราช พอ่ ขุนรามคาแหงมหาราช

ความเจรญิ รุ่งเรอื งของพระพทุ ธศาสนา ในสมัยสุโขทยั พระศรีศากยมุนี วัดมหาธาตุ

 พระราชนพิ นธข์ อง พระยาลไิ ท เมื่อพระยาลิไทขึ้นครองราชย์ (พ.ศ.1897) ไดน้ ิมนต์พระสงฆ์ชาวลังกา นามวา่ พระสวามีสงั ฆราช เข้ามาสกู่ รุงสโุ ขทัย

สมัยลา้ นนา  สมยั พระเจา้ กอื นา : ไดน้ ิมนต์ พระสงั ฆราชสมุ นเถระจากพระยาลไิ ท มาเผยแผ่พระพทุ ธศาสนา  สมัยพระเจ้าตโิ ลกราช : ทรงส่ง คณะสงฆ์ไปศกึ ษาพระพุทธศาสนาที่ ศรลี ังกา และทรงอุปถัมภก์ ารทา สังคายนาท่วี ัดโพธาราม (วัดเจ็ดยอด)  สมัยพระเมอื งแก้ว : เป็นยุครุง่ เรืองของ วรรณคดี มีพระสงฆแ์ ตง่ ตาราทาง พระพุทธศาสนาเปน็ จานวนมาก

สมัยอยุธยา  สมัยสมเดจ็ พระนารายณ์มหาราช • ผนวชในขณะทคี่ รองราชย์อยู่ที่ วัดจฬุ ามณี เมอื งลพบรุ ี • แต่งหนังสือเก่ียวกับพระพุทธศาสนา เชน่ มหาชาตคิ าหลวง กาพย์มหาชาติ พระ มาลัยคาหลวง นนั โทปนันทสตู ร ปุณโณวาทคาฉันท์

 สมัยพระเจา้ อยู่หัวบรมโกศ  กษัตรยิ ล์ งั กาไดส้ ่งทตู มาขอพระสงฆจ์ ากประเทศไทย  พระอบุ าลี และพระอรยิ มนุ ี พรอ้ มดว้ ยคณะสงฆ์ จานวน 12 รปู ไปลงั กา เพอ่ื สืบต่ออายุ พระพทุ ธศาสนาแบบสยามวงศ์ ปรากฏอยู่ในศรีลงั กา จนถงึ ปจั จบุ ัน

สมัยกรงุ ธนบรุ ี  สมเดจ็ พระเจ้าตากสินมหาราช  มีการรวบรวมพระสงฆ์ ให้มาอย่รู วมกนั ในพระอารามต่าง ๆ  มีการประชุมพระสงฆ์ทท่ี รงคณุ ธรรม ณ วดั บางหว้าใหญ่ หรือวดั ระฆงั โฆสิตาราม เพ่ือคดั เลอื กเป็นพระสงั ฆราช  พระอาจารยศ์ รี วดั ประดู่ กรุงศรีอยธุ ยา เป็นสมเด็จพระสงั ฆราชองค์แรกของ กรุงธนบรุ ี

สมยั รัตนโกสินทร์  สมยั รชั กาล พระราชกรณียกิจด้านศาสนา - ทรงบรู ณะวดั วาอารามต่าง ๆ - อาราธนาพระสงฆ์ทาการ สงั คายนาพระไตรปิฎกท่ีวดั - มหาธาตุ สรา้ งหอมณเฑียรธรรมใน พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟ้ าจุฬาโลกมหาราช พระบรมมหาราชวังเป็นทีเ่ ก็บ รกั ษาพระไตรปฎิ ก

 สมัยรัชกาล พระราชกรณยี กจิ ด้านศาสนา พระบาทสมเด็จพระพทุ ธเลศิ หลา้ นภาลยั - ทรงโปรดเกลา้ ฯ ให้อญั เชญิ พระบรมสารีรกิ ธาตุ และตน้ พระศรมี หาโพธ์จิ ากศรลี งั กา มาประดิษฐานที่ประเทศไทย - ส่งพระสงฆจ์ านวน 7 รปู ไปสืบตอ่ พระพุทธศาสนา ทป่ี ระเทศศรีลังกา

 สมยั รัชกาล พระราชกรณยี กิจด้านศาสนา - ทรงโปรดให้รวบรวม พระไตรปฎิ กฉบับตา่ ง ๆ เพือ่ นามาเปรยี บเทยี บ และ ตรวจสอบกับฉบบั ของไทย - คณะสงฆ์ธรรมยตุ นิ กิ ายเกดิ ข้นึ ใน สมัยรชั กาลนี้ โดยพระภิกษุ เจ้าฟา้ มงกฎุ ทรงรเิ ร่มิ พระบาทสมเดจ็ พระนัง่ เกลา้ เจ้าอยูห่ ัว

สมัยรัชกาล  พระราชกรณยี กจิ ดา้ นศาสนา - ทรงสง่ เสรมิ พระวนิ ยั และ การศึกษาของคณะสงฆด์ ้าน ปรยิ ตั ิธรรม - การปกครองของคณะสงฆ์มี ความเจรญิ รุง่ เรอื งมากขน้ึ พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกล้าเจา้ อยู่หวั

สมยั รัชกาล พระราชกรณยี กิจด้านศาสนา - เสดจ็ ออกผนวชในขณะครองราชย์ และบริจาคพระราชทรัพยจ์ ดั พิมพ์ พระไตรปิ ฎกฉบบั บาลี แปลเป็น อกั ษรไทยเป็นคร้ังแรก - อญั เชิญพระบรมสารีริกธาตุที่ประเทศ อินเดียถวายใหม้ าประดิษฐานไวท้ ่ี บรมบรรพต วดั สระเกษ - ทรงสถาปนามหาวทิ ยาลยั สงฆข์ ้ึน 2 แห่ง (มหาวิทยาลยั มหามกฏุ ราช- พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจา้ อย่หู วั วทิ ยาลยั และ มหาวิทยาลยั มหาจุฬา- ลงกรณราชวทิ ยาลยั )

สมยั รัชกาล  พระราชกรณียกจิ ด้านศาสนา - ทรงส่งเสริมให้ พทุ ธศาสนิกชนสนใจใน พระพทุ ธศาสนา - พระราชนิพนธเ์ รื่อง พระพทุ ธเจา้ ตรัสรู้อะไร และเทศนาเสือป่ า พระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎกล้าเจ้าอยู่หัว

สมยั รชั กาล  พระราชกรณียกิจดา้ นศาสนา พระบาทสมเดจ็ พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว - ทรงบรจิ าคพระราชทรัพยจ์ ดั พมิ พ์ พระไตรปิฎกฉบบั บาลีเป็น อักษรไทย - จดั ใหม้ กี ารประกวดแตง่ หนังสือ สอนพระพุทธศาสนาสาหรบั เดก็ - โปรดเกล้าให้จัดพมิ พ์พระไตรปฎิ ก เป็นชุด 45 เล่ม เรียกว่า “พระไตรปิฎกฉบับสยามรัฐ”

สมยั รัชกาล พระราชกรณียกจิ ด้านศาสนา - โปรดเกล้า ฯ ใหแ้ ยกการแปล หนังสอื พระไตรปิฎกออกเปน็ 2 ประเภท คือ แปลโดย อรรถ และแปลโดยสานวนเทศนา - มีการออกพระราชบญั ญัติของ คณะสงฆ์ฉบบั พ.ศ.2484 พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล

สมยั รชั กาล  พระราชกรณยี กิจดา้ นศาสนา - ทรงผนวชท่ีวดั พระศรีรตั นศาสดาราม กอ่ นเสด็จมาประทบั ทวี่ ดั บวรนเิ วศวหิ าร - พระราชนพิ นธ์หนงั สอื เรอ่ื ง พระมหาชนก - ทรงเป็นศาสนปู ถัมภกของ พระพุทธศาสนา พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมพิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร