วิธีการทางประวัติศาสตร์

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 2 การสร้างองค์ความรู้ใหม่ทางประวตั ศิ าสตร์สาก

การสร้างองค์ความรู้ใหม่ทางประวตั ศิ าสตร์สาก • วธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์ • หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์สากล



ความสาคญั แ ะประโยชน์ของวธิ ีการทางประวตั ศิ าสตร์ • ทาใหส้ ามารถอธิบายเหตุการณ์ท่ีเกิดข้ึนในอดีตไดอ้ ยา่ งมีระบบ • ทาใหม้ ีหลกั เกณฑแ์ ละมีการกลน่ั กรองความคิดอยา่ งเป็นข้นั ตอน • ทาให้เร่ืองราวท่ีนาเสนอมีน้าหนกั และน่าเช่ือถือ เพราะสิ่งท่ีสืบคน้ จะนับไดว้ ่า เป็นความรู้ ไม่ใช่ข่าวลือหรือเร่ืองเล่าต่อกนั มา

ข้ันตอนของวธิ ีการทางประวตั ศิ าสตร์ 1. การกาหนดหัวเรื่องที่จะศึกษา • เร่ิมจากความสงสัย อยากรู้ หรือไม่พอใจคาอธิบายท่ีมีแต่เดิม • การกาหนดประเด็นควรกาหนดกวา้ งๆ ในตอนแรก แลว้ กาหนดใหแ้ คบลงเพอื่ ความชดั เจนในภายหลงั • การกาหนดหวั เร่ืองอาจเก่ียวกบั เหตุการณ์ บุคคลสาคญั ในช่วงเวลาใดเวลาหน่ึง ท่ีผศู้ ึกษาเห็นวา่ สาคญั เหมาะสม

2. การรวบรวมห ักฐาน • รวบรวมหลกั ฐานเก่ียวกบั หวั ขอ้ ที่จะศึกษา • หลกั ฐานมีท้งั ที่เป็นลายลกั ษณ์อกั ษร และไม่เป็นลายลกั ษณ์อกั ษร • หลกั ฐานแบ่งออกเป็นหลกั ฐานช้นั ตน้ และหลกั ฐานช้นั รอง • หลกั ฐานช้นั รองช่วยใหเ้ ขา้ ใจหลกั ฐานช้นั ตน้ ไดง้ ่ายข้ึน

3. การประเมินคุณค่าของห กั ฐาน • การวพิ ากษ์วธิ ีภายใน • การวพิ ากษ์วธิ ีภายนอก เป็ นการประเมินคุณคา่ เป็นข้นั ตอนพจิ ารณาเริ่มแรก หลกั ฐานวา่ ใหข้ อ้ มูลอะไรแก่ ผคู้ น้ ควา้ บา้ ง ขอ้ มูลน้นั ๆมีความ วา่ หลกั ฐานที่ไดม้ าน้นั เป็นของจริง น่าเช่ือถือมากนอ้ ยเพียงใด เป็นการ หรือของปลอม หรือหลกั ฐานท่ี ตรวจสอบองคป์ ระกอบของ กลา่ วกนั วา่ บุคคลน้นั เขียนหรือทา หลกั ฐานเกี่ยวกบั เวลา สถานท่ี ข้ึน แทจ้ ริงแลว้ เป็นเช่นน้นั หรือไม่ และบุคคล

4. การวเิ คราะห์ สังเคราะห์แ ะจัดหมวดหมู่ข้อมู • ผศู้ ึกษาตอ้ งวเิ คราะห์ขอ้ มูลในหลกั ฐานน้นั วา่ - ใหข้ อ้ มูลทางประวตั ิศาสตร์อะไรบา้ ง - ขอ้ มูลน้นั มีความสมบูรณ์เพยี งใด - ขอ้ มูลน้นั มีจุดหมายเบ้ืองตน้ อยา่ งไร • จากน้นั นาขอ้ มูลท้งั หลายมาจดั หมวดหมู่ • ผศู้ ึกษาควรมีความรอบคอบ รอบรู้ และวางตวั เป็นกลางในการศึกษาขอ้ มูล

5. การเรียบเรียงหรือการนาเสนอ • เพอ่ื นาเสนอเหตุการณ์ทางประวตั ิศาสตร์ท่ีศึกษา • ควรใชศ้ ิลปะในการใชภ้ าษาเพอื่ อธิบายเหตุการณ์อยา่ งมีระบบ • มีการโตแ้ ยง้ หรือสนบั สนุนผลการศึกษาแต่เดิม โดยมีขอ้ มูลสนบั สนุนอยา่ งมีน้าหนกั และ เป็ นกลาง • สรุปผลการศึกษาวา่ สามารถใหค้ าตอบต่อ ขอ้ สงสยั ไดเ้ พยี งใด



ห กั ฐานช้ันต้นหรือห กั ฐานปฐมภูมิ • เกิดข้ึนในช่วงท่ีตอ้ งการจะศึกษา และเขียน ข้ึนโดยบุคคลที่อยรู่ ่วมในเหตุการณ์ • มีท้งั ที่เป็นลายลกั ษณ์อกั ษร และท่ีไม่เป็น ลายลกั ษณ์อกั ษร • หลกั ฐานช้นั ตน้ ท่ีเป็นลายลกั ษณ์อกั ษร เป็นหลกั ฐานท่ีไดร้ ับความเช่ือถือมาก โดมใหญ่แห่งโบสถเ์ มืองฟลอเรนซ์ จดั เป็นหลกั ฐาน ช้นั ตน้ ทไ่ี ม่เป็นลายลกั ษณ์อกั ษร ที่ใหค้ วามรู้ เก่ียวกบั ศิลปะสมยั เรเนอซองซ์

ห กั ฐานช้ันรองหรือห กั ฐานทุตยิ ภูมิ • เป็นหลกั ฐานท่ีทาข้ึนภายหลงั จากเหตุการณ์ • หลกั ฐานช้นั รองมีท้งั ท่ีเป็นลายลกั ษณ์อกั ษร และไม่เป็นลายลกั ษณ์อกั ษร • การระบุวา่ หลกั ฐานท่ีมีอยเู่ ป็นหลกั ฐานช้นั ตน้ หรือช้นั รองน้นั ใหค้ านึงวา่ หลกั ฐานน้นั ผลิต ข้ึนหรือมีอยรู่ ่วมสมยั กบั เหตุการณ์ที่ตอ้ งการศึกษาหรือไม่ และไม่มีการเรียบเรียงข้ึนมาใหม่ หนงั สือทีม่ ีการรวบรวมขอ้ มูลและตีพมิ พภ์ ายหลงั จดั เป็นหลกั ฐานช้นั รองทเ่ี ป็นลายลกั ษณ์อกั ษร

ตวั อย่างห กั ฐานทางประวตั ศิ าสตร์สาก สมยั โบราณ • ผลงานสาคญั ในสมยั น้ี คือ สงครามเปอร์เซีย ของเฮโรโดตุส • วธิ ีการเขียนประวตั ิศาสตร์ของเฮโรโดตุส ไดถ้ ูกใช้ เป็นมาตรฐานการเขียนประวตั ิศาสตร์ในสมยั ต่อมา เฮโรโดตุส

สมยั ก าง 1. ประวตั ศิ าสตร์ของพวกแฟรงก์ เขียนโดยบาทหลวงเกรเกอรีแห่ง เมืองตูร์ อธิบายความเปล่ียนแปลงของพวกแฟรงก์ จากการเป็นอนารยชนมาเป็น การต้งั อาณาจกั รใหเ้ ป็นเอกภาพ 2. แมกนา คาร์ตา เป็นกฎบตั รเพอ่ื จากดั พระราชอานาจ ของกษตั ริย์ อีกท้งั เป็นการประกนั สิทธิและเสรีภาพของประชาชน ไม่ใหถ้ ูกเจา้ หนา้ ท่ีรัฐรังแก แมกนา คาร์ตา หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์ เก่ียวกบั การเมืองการปกครองขององั กฤษ

สมยั ใหม่ 1. คาประกาศอสิ รภาพของสหรัฐอเมริกา เป็นหลกั ฐาน ทางประวตั ิศาสตร์ที่สาคญั มาก เพราะเป็นการ ประกาศสิทธิพ้นื ฐานของมนุษยชน 2. รัฐธรรมนูญแห่งสหรัฐอเมริกา มีความสาคญั ต่อรูปแบบการปกครองระบอบประชาธิปไตย ในประเทศต่างๆ ร่างคาประกาศอสิ รภาพ ของสหรัฐอเมริกา 3. ประวตั ศิ าสตร์ความเสื่อมแ ะการสิ้นสุดของ รัฐธรรมนูญแห่งสหรัฐอเมริกา จกั รวรรดโิ รมนั โดยเอด็ วาร์ด กิบบอน ไดส้ รุปปัจจยั สาคญั ที่ ทาใหจ้ กั รวรรดิโรมนั เส่ือมและสิ้นสุด คือ การขยายตวั ของ คริสตศ์ าสนา

สมยั ปัจจุบัน 1. อารยธรรมแ ะทุนนิยม คริสต์ศตวรรษที่ 15-18 โดย เฟอร์นานด์ โบรเดล ชาว ฝร่ังเศส เห็นวา่ วธิ ีการเขียนประวตั ิศาสตร์ที่ดี คือ ความพยายามเขา้ ใจสังคมในภาพรวมและ ระบบความสัมพนั ธต์ ่อกนั 2. ศึกษาประวตั ศิ าสตร์ โดย อาร์โนลด์ ทอยน์บี ชาวองั กฤษ เป็นการศึกษาความรุ่งเรือง และความเสื่อมโทรมของ สังคมในอดีตจานวนมาก 3. ห กั ฐานเกย่ี วกบั ยคุ จกั รวรรดนิ ิยม มีอยใู่ น ปกหนงั สือศึกษาประวตั ิศาสตร์ หนงั สือประวตั ิศาสตร์สากลสมยั ใหม่ หรือในหนงั สือ (A Study of History) ของอาร์โนลด์ ทอยน์บี ประวตั ิศาสตร์อารยธรรมโลกสมยั ใหม่